#halve waarheid

[erikvelema]

Hoe dan?

[devosopmaandag]

Met vrijheid getooid

Ergens in de jaren zeventig las ik George Orwells roman '1984'. Ik meen me te kunnen herinneren hoe gevangen ik mezelf voelde in de wurgende sfeer van de totalitaire staat waarin hoofdpersoon Winston Smith leeft. Op de witte gevels van het Ministerie van Waarheid, waar hij werkt, staat in sierlijke letters: OORLOG IS VREDE – VRIJHEID IS SLAVERNIJ – ONWETENDHEID IS KRACHT. Ik moest toen tijdens het lezen toch ergens mijn hoop vandaan halen. Was het niet in de natuur, ver weg van de hermetisch gecontroleerde stad, dat de laatste resten vrijheid te vinden waren? Het zou toch onmogelijk zijn om onder elke boom, in elke bergspleet of verscholen in het riet gedetecteerd te kunnen worden. Ieder jaar komt die gedachte wel een keer naar boven, als ik ergens langs een water loop, of midden door een bos.

Ik bladerde in het boek dat decennia dicht was gebleven, op zoek naar een passage die dat vermoeden zou bevestigen, en vond het op pagina 103. Een onbekende vrouw heeft Winston op slinkse wijze haar streng verboden liefde aan hem kenbaar gemaakt. Ze ontsnappen aan de ogen van Big Brother ergens ver buiten de stad. “Het zonlicht zeefde door bladeren zonder tal en was nog heet op hun gezichten. Winston keek uit naar het veld daarachter en had een eigenaardige, trage schok van herkenning. Hij kende het van gezicht. Een oude, kort afgegraasde weide, met een voetpad er dwars doorheen en hier en daar een molshoop. In de ongelijke heg aan de overkant deinden de takken der olmbomen nauw merkbaar in het koeltje, en hun bladeren bewogen zwakjes in dichte opeenhopingen, als vrouwenhaar. “ En dan raken ze samen betoverd door het zingen van een lijster, en vervolgens door elkaars lichamen.

Ik dwaalde in Breda langs enorme foto's die verspreid opgesteld stonden in een braakliggende gebied waar de natuur langzaam terrein wint. Het was Breda Photo. Ik werd onmiddellijk getroffen door een foto van een jonge vrouw. Ze heeft een krans van bladeren om haar haar gedaan. Ze draagt een mouwloze jurk met zonnebloemen en aan een lange, kleurige ketting hangt een halve maan. Haar blik is verstild en naar binnen gekeerd. Ze zou een Zuid-Amerikaanse kunnen zijn, of iemand uit India, maar ze is een Iraanse. Ik las dat de Iraans-Canadese fotografe Parisa Azadi, jonge Iraniërs fotografeert die in de woestijnen en bossen een gevoel van vrijheid zoeken, ver weg van het stedelijk islamitische regime.

Ik was vergeten hoe Orwells roman eindigt en zocht het op. Ellendiger kan het niet: gebroken door het systeem geeft Winston Smith zich over aan het systeem. In de foto van de Iraanse lees ik hoop: haar gezicht verraadt de realiteit van het leven dat ze voor even achter laat en dat weer op haar wacht, maar daar, in dat donker bos, tooit ze zich met symbolen van vrijheid. Misschien is die maan aan haar ketting, niet wassend maar afnemend, een teken van hoop of stil verzet.

[jansiemons]

Om een probleem op te lossen, moet ik eerst erkennen dat er een probleem is

Het eerste om een probleem te kunnen oplossen, is eerst erkennen dat er een probleem is. Jazeker, daar hebben we het! Maar laten we eerlijk zijn, dat "erkennen" is toch een hels karwei. Want, ik, ik ben een ware kunstschilder van ontkenning! Zeg me dat ik moet toegeven dat er een probleem is, en ik schilder er vliegensvlug een vrolijke bloemenweide omheen, compleet met zingende vogels en dartelende herten. Probleem? Waar dan? Ik zie alleen maar lieflijke chaos en creatieve roering.

Neem bijvoorbeeld mijn bureau, dat vrolijk chaotische, papierbedekte slagveld. "Probleem?" schreeuwt de kleine zelfingenomen ik in mijn hoofd. "Welnee, dat is geen probleem! Dat is een oase van ideeën, een broedplaats van genialiteit!" Zie het als een mierennest: van buiten een rommelige hoop zand, van binnen een georganiseerd laboratorium van activiteit. Ik zie mezelf al als de "wijze mier" die, met een poot omhoog en een halve broodkruimel in zijn bek, mijn schamele stapels papieren als een knap staaltje natuurkracht verdedig.

Maar, vooruit, laten we dit circus van zelfbedrog eens bij de horens vatten. Die chaos is als een kudde dolenthousiaste schapen die uit mijn hoofd ontsnapt zijn. Overal rennen ze, schapen van briljante ingevingen, slinkse excuses en onuitgevoerde plannen, terwijl ik als een klunzige herdershond erachteraan struikel. En toch, ergens tussen die wolk van wollige ellende, schuilt de waarheid: mijn werkkamer is een rampgebied. Een chaotische zoo, waarin de papieren rondzwerven als losgeslagen struisvogels die hun kop in het zand steken – met mijzelf als hoofdstruisvogel, dat begrijpt u.

Nu komt het lastigste deel: oplossen. Oplossen, alsof ik een beduusde wasbeer ben die z’n kleine, pluizige poten om een probleem moet vouwen en het netjes wegpoetsen. Ha! Alsof dát gebeurt! Problemen oplossen betekent toch, in al zijn glorie, dat je je innerlijke struisvogelmoed moet verzamelen en je kop uit het zand trekken. De wereld aankijken, recht in de ogen van die ongedisciplineerde chaos staren en zeggen: "Ik erken je! Jij daar, stapel ongeopende brieven! Jij, onuitgepakte doos! Jullie zijn een probleem!"

Maar eerlijk is eerlijk, zodra ik dat doe, komt mijn innerlijke kat naar boven. Ja, precies, de kat die rolt van het lachen, zich uitrekt en op z’n rug draait. Want waarom zou ik moeite doen om die stapel papieren op te ruimen? Net zoals een kat er de voorkeur aan geeft om bovenop de stapel kleren te slapen in plaats van ze netjes opgevouwen in de kast te zien, zo omarm ik mijn chaos. De ziel van een kat heeft zich genesteld in mijn schrijversbestaan: nonchalant, onafhankelijk, en vol van een heerlijk gevoel van 'Laat mij maar.'

Dus hier ben ik dan, de vos in het bos van mijn eigen wanorde, vol bravoure roepend dat ik mijn warboel heus wel kan oplossen. Maar laten we eerlijk zijn: in deze jungle van papieren, kantoorbenodigdheden en dolle gedachten, ben ik vooral de circusbeer die in z’n kooi rondjes draait, met de illusie dat alles op rolletjes loopt.

Enfin, ik moet het onder ogen zien. Om een probleem op te lossen, moet ik eerst erkennen dat er een probleem is. Of ik nu de struisvogel, de kat, of de wijze mier speel, het is tijd om die realiteit stevig bij de vacht te grijpen. Ik zal in ieder geval niet, zoals sommigen, proberen te ontsnappen als een gladde paling in een emmer vol listige uitvluchten.

[havetowriteitoff]

Droom

Het was geen leuke droom. En hij leek ook niet op de waarheid. Je hield dingen achter je was telkens in je eentje naar de auto en daar halve broodjes aant opeten. 

Ik zat in dr auto achterin met tu en naomi en ik schaamde me. Schaamde me voor mn situatie en wilde gewoon naar je toe. Jij was nog thuis. IK werd eerst afgezet en ik wilde met je bellen om het erover te hebben en te praten, maar je deed voordat ik kon bellen alsof er niks aan de hand was. je had de suto schoongemaakt en de mat verplaatst. 

Ik denk dat het te maken had met de keer dat ik op de auto connecten toen he nog leefde en dat je sad songs aann het luisteren was als afspeellijst. Je klikte het snel weg en sprak er niet over. Ik had zo graag gewild dat je me meer had meegenomen in je verdriet, in je emoties en in je gevoel. Ik denk dat het ins beide wst lichter had laten voelen.

Ik had zo graag die zindag toen je overleed nog met je willen praten. Ik gad er op gehoopt, zelfs een beetje op ingesteld. En toen was het te laat…

[bestetruiwinkel]

Spelers en fans vochten...

In de halve finale van de America's Cup van 2024 verloor Uruguay met 0-1 van Colombia en werd uitgeschakeld, wat veel Uruguayaanse fans teleurstelde. Onder hen verspeelde Nunez ook verschillende goede kansen. Na de wedstrijd had Nunez, die zijn goedkope voetbalshirts had afgedaan, een groot gevecht met Colombiaanse fans, wat veel mensen choqueerde.

Naar verluidt werd het conflict tussen Nunez en de fans veroorzaakt door bedreigingen aan zijn familie, omdat enkele fans met voetbalshirt Colombia de tribunes aanvielen waar de families van Uruguayaanse spelers waren. Na de wedstrijd gaf de Zuid-Amerikaanse voetbalbond een verklaring uit waarin elk geweld krachtig werd veroordeeld. De spits van Liverpool zal waarschijnlijk een ernstig verbod krijgen.

Liverpool heeft dringend contact opgenomen met de Uruguayaanse voetbalbond om de waarheid te achterhalen en Nunez te verdedigen. Liverpools zet is ook door fans erkend. Veel fans geloven dat Nunez' zet is om zijn familie te beschermen. Hij is een echte man en ze zullen hem blijven steunen, zelfs als hij verbannen wordt!

[peterpijls1965]

Inzake de pijn van de ander

(8 Juli 2015)

In het ziekenhuis praatte ik met een vrouw die door complicaties na kanker haar linkerbeen dreigde te verliezen. Ze was een echte pijnveteraan, dat zag ik meteen aan haar blik. Als lotgenoten deelden we routineus sigaretten.

Ik zat daar buiten in mijn onderbroek, en die vrouw vond dat niet vreemd. Ik ben het stadium gepasseerd dat vreemden mijn aangetaste staat niet langer mogen zien.

In onze geaccelereerde beeldcultuur is het heel normaal geworden dat we door foto’s en video elkaars pijn en ellende tot in detail kunnen observeren. Susan Sontag schreef er een interssant essay over: Regarding the pain of others, dat vooral over oorlogsfoto’s gaat.

Ik weet dat een oude vriend wat moeite heeft met het medisch exhibitionisme dat ik aan de dag leg door tot in detail mijn medische Werdegang op internet te beschrijven, in woord en beeld. Ik probeer hem uit te leggen dat zulks een therapeutische functie voor me heeft. Gedeelde smart is halve smart.

Vooral de foto’s die ik maak van mijn lichaam verrassen me. Ze lijken gemaakt door een buitenstaander, en ik heb geleerd ook in een mismaakt lijf schoonheid te zien.

Maar mijn smaak hoeft niet die van een ander te zijn. Ik sluit niet uit dat ik mensen choqueer. En hoewel dat niet mijn bedoeling is, zie ik het als ongewenste collatoral damage.

Je moet op een bepaalde manier egoïstisch worden als je zoals ik lichamelijk en geestelijk chronisch ziek bent. Als het in mijn belang is daarover te schrijven of te fotograferen, doe ik dat. Het risico lopend dat ik gevoelige zielen ontstem.

Verrassend veel mensen uit mijn inner circle reageren nooit op mijn teksten en beelden. Dat is uiteraard hun goed recht, maar soms maakt het me onzeker. Sta ik wel genoeg in de waarheid? En hoeveel waarheid kan een mens verdragen?

Persoonlijk kijk ik nooit naar onthoofdingsvideo’s op het web. Maar ik verwacht wel van mensen dat ze naar mijn geamputeerde benen kijken. Hoe redelijk is dat?

Het is ontegenzeggelijk waar dat mensen kunnen genieten van andermans ellende - zie Susan Sontag. Het zou dus zomaar kunnen dat een enkeling geniet van mijn blogs en beelden, juist omdat ze een trage ondergang beschrijven. Liefhebbers mogen zich melden. Ik kan wel ergens tegen, en het mechanisme interesseert me.

Gelukkig zien mensen vooral de buitenkant. Het is me nooit gelukt gedetailleerd de pijn van een depressie te beschrijven. Daar kan geen amputatie tegenop.

[elanlocomotif]

Sexy Schoolgirl Masturbating: Eine Streitschrift

Vanuit een vage herinnering aan een pornofilm van een drietal minuten wil ik iets schrijven over Nietzsche. Vanonder de stoffige pixels zal ik de vrouw opduikelen die de hoofdrol speelt, een amateuractrice en Libanees-Amerikaanse universiteitsstudente die de opbrengst van haar pornocarrière gebruikt om haar studieschulden af te betalen. Haar videos zijn een one-woman operation met steeds dezelfde dorm room setting. Wat je ziet als je door haar profiel scrolt is een mozaïek aan thumbnails waarin linksboven telkens hetzelfde gordijn hangt, gesloten. In de video waarover ik het heb, ‘Sexy Schoolgirl Masturbating’, stript en masturbeert ze verkleed als schoolmeisje voor de camera. Het beeldkader beperkt zich tot de grenzen van haar bed. Het is duidelijk dat de kamer ofwel klein is, of dat de camera express in een nauwe hoek wordt gedrongen. Af en toe verdwijnen haar voeten uit beeld wanneer ze op de rand van het bed zit. In de eerste halve minuut van de video doorbladert ze nonchalant een dik boek: een dubbele uitgave van de Genealogie van de Moraal en Ecce Homo, een boek met een donkerpaars portret en dikke rode letters op de kaft. 

Volgens Virginie Despentes heeft porno een ‘quasi-mystieke dimensie’, de capaciteit om een kortsluiting in de taal te veroorzaken en ratio te omzeilen naar een plek van verlangen die de meeste mensen angst aanjaagt. Deze angst ontstaat doordat de kijker wordt overgeleverd aan een vorm van waarheid over zichzelf: dit is wat ik geil vind. Gelijkaardig beschrijft Nietzsche de filosofie in de inleiding van Ecce Homo: “…het opzoeken van al het vreemde en twijfelachtige in het bestaan, van alles wat door de moraal tot dusver in de ban werd gedaan.” Het verschil is dat Despentes wat waarheid is in porno omschrijft als een roes en openbaring van verboden verlangen, terwijl Nietzsche het heeft over het opzoeken van het verbodene niet in een poging om ‘onder invloed’ te raken, maar om helderheid te krijgen. Bovendien gaat Despentes iets korter door de bocht. Ze beschrijft een gedachtegang die zich ondertussen verpopt heeft tot een gemeenplaats in artistieke en pornografische middens. Het is het soort waarheid die voornamelijk verkondigd wordt door swingers als ze beweren dat zij de enigen zijn die écht eerlijk zijn met zichzelf. Wat maatschappelijk correct is versus wat je stiekem wilt en nodig hebt. Er vindt een ontmaskering plaats. Maatschappelijke idealen blijven clashen met zichzelf zijn of worden. Maar wat heeft dat dan te maken met quasi-mystiek? Mystiek wordt vaker gekoppeld aan pornografie, in de zin dat porno de (potentiële) macht heeft om de geest compleet in de ban te brengen zonder dat de kijker noodzakelijk controle heeft over wat hen wordt aangedaan. In die zin doet het denken aan openbaringen van mystieke waarheid. Nietzsche verzet zich verscheidene keren tegen de waarheid via openbaring op deze manier. Hoe balanseer je de nevel met het inzicht? De standpunten van Despentes en Nietzsche naast elkaar leggen is appelen met peren, en filosofie met porno vergelijken. Maar de brug is al geslagen, waarom dan niet verdergaan? De introductie van een nieuwe leerlinge in de klas van Zarathoestra kan alleen maar bevorderlijk zijn, de confrontatie alleen maar interessant.

Ik herinner me een vak dat ik volgde aan de universiteit, ondertussen een viertal jaar geleden. Als eerstejaarsstudent was het belangrijk dat je leerde hoe je een samenhangende tekst moest schrijven. Na een reeks instructies over deadlines en andere praktische zaken volgde een slide met één zin: “Please don’t write porn”. Een vreemd zwaartepunt aan het einde van de les, schrijf geen porno. Naast een ban op lettertypes die niet Times New Roman zijn en lange paragrafen werd ook het schoolmeisje dat repetitief zichzelf bevredigt verbannen uit alle dubbel gespatieerde werkstukken. Niet dat ik zoveel zin had om te schrijven over seks voor mijn professor. De opdracht was om te leren schrijven, niet om literaire meesterwerken voor te brengen. Ik was zelfs helemaal niet van plan om er iets persoonlijks in te verwerken. Had ik iets persoonlijks geschreven, dan had niemand het geweten, ik sprak amper. Langs een ommetoer leerde ik toch iets op papier krijgen, maar het was moeilijk. Ik probeerde steeds opnieuw om iets ‘serieus’ te schrijven. Na het nulnummer van dat soort teksten volgde een betere versie, een betere versie voor echt, en na de betere versie voor echt echt vlogen ze meestal de digitale prullenmand in. Dan schreef ik maar iets belachelijks, iets grappigs of iets absurds. Het heeft iets te maken met zelfsabotage, maar ook met waarheid. Want wat ik graag wou zeggen, vond ik altijd op het laatste moment te riskant om op beoordeeld te worden, onbehaaglijk intiem of ambigu. Het kan ook zijn dat ik te hard probeerde om iets te zijn dat ik niet was. Vreemd genoeg overlappen die twee velden.

Het meisje in de video is een studente die een studente speelt, die een boek leest dat ze als echte studente waarschijnlijk gelezen of toch op z’n minst aangekocht heeft. Wat is de waarheid? De meeste schoolmeisjes dragen geen mini velcro rokjes. Waarom leest dit personage? Nietzsche binnenhalen voegt een bizarre zwaarte toe. Misschien heeft ze er zelf niet eens bij stilgestaan. Of misschien wel, het valt moeilijk te zeggen wat haar plan voor de regie was. Het eindproduct is plat en stug, maar ook ambigu. Het overgrote deel van de video is onverleiderlijk door zijn directheid. De vierde muur wordt continu doorbroken doordat de actrice steeds opnieuw de camera inkijkt, wat op zich geen uitzondering is bij dit soort amateurvideos. Het overdreven acteren is ook niet nieuw, maar voegt nog toe aan het doorbreken van de illusie. In die zin is het een kunstwerk. Schijn toont zich als schijn. En dan de laag eronder: ze speelt zichzelf. Of toch een versie van zichzelf, een cliché dat zich binnen de wanden van het frame ophoudt. Worden wie je bent door te zijn wie je niet bent, wat houdt dat in? Terwijl deze actrice haar leven doorleeft, blijft haar beeld als schoolmeisje hangen om voor eeuwig herhaald te worden. Welke rol speelt ze in die korte eeuwigheid? Ze speelt iets dat zowel zichzelf is als miljoenen anderen en ook niemand. Ze creëert zichzelf en ik creëer haar door mezelf. Er zit storing op het beeld. Een zandstorm van pixels.

Ik had een droom waarin ik de schuifdeur van mijn kamer probeerde te sluiten, maar telkens ik het probeerde, veranderde de deurknop van plaats. Dus terwijl ik de deur wou dichtdoen, deed ik haar steeds opnieuw open. In mijn droom was het een kwestie van leven of dood: de deur moest dicht omdat er anders mensen of demonen zouden binnenkomen. Terwijl ik wanhopig aan de deur zat te trekken, zat ik op de grond op de schoot van mijn lief. Hij probeerde me te troosten, hij zei me dat het toch zo erg niet was, maar ik kon hem maar niet uitleggen wat er aan het gebeuren was. Bovendien zat ik vast in een frustrerende tijdlus waarin ik droomde in mijn droom, waardoor alles steeds opnieuw begon. Het impactvolste aan de droom was de fragmentarische en repetitieve manier waarop ik alles meemaakte: mijn deurenspel herstartte zich in schokken, alsof ik doorgespoeld of herhaald werd. Toen ik in paniek wakker werd, maakte ik mijn partner wakker om het hen nog eens te vertellen, in de hoop dat die nu wel zou snappen wat er aan de hand is.

Op dit punt komt alles een beetje in elkaars vaarwater terecht. Om terug te keren op wat ik eerder zei over Nietzsche: ik had het niet noodzakelijk over de helderheid van axioma’s, maar een helderheid van denken. De onhelderheid die moet vermeden worden zijn de vertroebelingen van mystici, niet noodzakelijk de ambiguïteit van verlangen of interpretatie. Die blijft. Passieve pornografische roes, in zoverre die de trekken vertoont van de roes van alcohol en de roes van het Christendom (in de tijd van Nietzsche), is iets om te vermijden. Maar als in zoverre het de kans geeft om iets nieuws te genereren, is het bruikbaar. De waarheid wordt door de zintuigen bereikt, in het gewriemel en de strijd van de verschillende lagen. In de dubbelheid zit de deconstructie.

Het meisje wandelt tussen twee bergkammen in. Haar halsband doet denken aan de slaafsheid van de juk, maar overschreven met een nieuwe betekenis: ‘ik moet’ wordt ‘ik wil’.

In de video keert ze voor eeuwig terug. In iedere loop verandert en verschuift een beetje betekenis. Aan het einde van de video, de pijl die naar zijn eigen staart wijst: nog eens. Twee kanten: de mens, en daarnaast de schijnfiguur die voor een drietal minuten mijn interesse wekt, om daarna vergeten en teruggevonden te worden. Ik wil deze video stellen als het centrum van zijn eigen kosmos. Op die manier wordt het gedachte-experiment van Nietzsche zeer letterlijk en reëel: op het internet keert dit moment werkelijk terug voor eeuwig. Maar in het herhalen zit ook een verandering, worden. De mens, de schijn en de herinterpretatie. Een realiteit buiten het beeldkader die ik met haar deel en een video tussen ons beide in.

[adriaanmeij]

De Doolhof

Er is een controverse gaande tussen mainstream media en nieuwe media over de kwaliteit en de betrouwbaarheid van informatie. Onbetrouwbare en misleidende informatie komt veel voor. Grote informatiedragers zoals Facebook, hanteren steeds strengere regels voor welke informatie zij opnemen en welke niet. Maar dat doet elk zichzelf respecterend medium. In dit artikel ga ik in op aspecten die samenhangen met dit doolhof.

Coronabeleid

Een voorbeeld is dat er veel te doen is over het coronabeleid van de regering, in het bijzonder het vaccinatiebeleid.  Er moet een parlementaire enquête komen naar het coronabeleid. Dat is Kamerbreed al besloten. Maar er moet vaart achter gezet worden, ook al heeft de politiek geen haast om zichzelf te bekritiseren. Ik hoor om me heen dat mensen op Facebook geblokkeerd worden omdat zij (des)informatie bekend maken die niet in lijn is met de opvattingen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) en gevestigde organisaties in de zorg zoals in Nederland het RIVM. Maar deze organisaties kunnen ook fouten maken en corrupt zijn. Er is niet één waarheid.

Facebook

Het aantal dagelijks actieve gebruikers van Facebook ligt in april 2022 op bijna 2 miljard mensen. In Nederland checken 6,9 miljoen Nederlanders dagelijks hun Facebookaccount. Op 8 april 2018 riep Arjen Lubach op om je account bij Facebook te sluiten. Reden, Facebook had privé gegevens van gebruikers gelekt. Dat televisieprogramma ging nog niet over het beleid van Facebook om bepaalde inhoud te weren van het platform. Sindsdien is Facebook alleen maar gegroeid.

Facebook kan jou blokkeren of verwijderen. Ik ken verschillende mensen die dat overkomen is, maar vind het lastig om de precieze redenen te achterhalen. Facebook kan veel content verwijderen dat het concern niet op het platform wil hebben. Je mag geen naakten, geen seks, geen haatdragende teksten, geweld of bijvoorbeeld pesten online zetten bij Facebook. Je mag ook geen desinformatie verspreiden. We weten heel goed wat naaktfoto’s zijn of wat persten is, maar wat is desinformatie en wie bepaalt dat?

In dit artikel behandel ik vooral informatie over Covid-19 en vaccins daartegen. Facebook is heel expliciet over informatie die wordt geblokkeerd of verwijderd. Op de site staat de volgende toelichting, hieronder afgedrukt in cursief. Daaruit blijkt dat Facebook de lijn volgt van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en andere gevestigde organisaties zoals het RIVM of de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Als je bijdrage daar tegenin gaat kan die dus geweigerd worden.

Wappies

In dit verband is een bijzonder soort mensen bekend geworden die dwalen in het doolhof, de Wappies. “Een Wappie is iemand die over bepaalde kwesties een zeer uitgesproken mening heeft die niet op feiten gebaseerd is”, stelt het Genootschap Onze Taal.  “Wappies is een spottende en kleinerende term voor mensen die stellige beweringen doen over een onderwerp (zoals corona), terwijl anderen die beweringen als onzin beschouwen. Dat komt doordat ze niet gebaseerd zijn op serieus te nemen bronnen, maar op halve en hele verzinsels en complottheorieën”, zegt Onze Taal. Hieronder staat een lijst van voorbeelden van uitspraken die Facebook verzinsels noemt.

Wat weert Facebook

   II. Gevaarlijke desinformatie over gezondheid

Facebook stelt: We overleggen met toonaangevende gezondheidsorganisaties om desinformatie over gezondheid te identificeren die mogelijk rechtstreeks bijdraagt aan dreigende schade aan de volksgezondheid en veiligheid. De schadelijke desinformatie over gezondheid die we verwijderen, omvat het volgende:

Desinformatie over vaccinaties. We verwijderen desinformatie in de eerste plaats over vaccinaties wanneer autoriteiten voor volksgezondheid concluderen dat de informatie onjuist is en waarschijnlijk rechtstreeks kan bijdragen aan dreigende afwijzingen van vaccinaties. Deze omvatten:

Vaccins veroorzaken autisme (bijvoorbeeld: 'Door de verhoging van het aantal vaccinaties hebben zoveel kinderen tegenwoordig autisme'.)

Vaccins veroorzaken wiegendood (bijvoorbeeld: 'Weet je niet dat vaccins wiegendood veroorzaken?'

Vaccins veroorzaken de ziekte waartegen ze moeten beschermen of zorgen ervoor dat de persoon die het vaccin krijgt vatbaarder is om de ziekte te krijgen (bijvoorbeeld: 'Als je je laat vaccineren, is de kans groter dat je de ziekte krijgt omdat er een stam van de ziekte in zit. Kijk uit!')

Vaccins of de bestanddelen ervan zijn dodelijk, giftig, schadelijk of gevaarlijk (bijvoorbeeld: 'Natuurlijk kun je je laten vaccineren, als je het niet erg vindt om gif in je lijf te stoppen'.)

Natuurlijke immuniteit is veiliger dan door een vaccin verworven immuniteit (bijvoorbeeld: 'Het is veiliger om de ziekte te krijgen dan je te laten vaccineren'.)

Het is gevaarlijk om binnen korte tijd meerdere vaccins te krijgen, ook als die timing medisch is aanbevolen (bijvoorbeeld: 'Laat je nooit vaccineren met meer dan een vaccin tegelijk, dat is gevaarlijk. Het maakt me niet uit wat de dokter tegen je zegt!')

Vaccins zijn niet effectief om de ziekte te voorkomen waartegen ze zouden beschermen. Voor de COVID-19-, griep- en malariavaccin verwijderen we echter geen beweringen dat die vaccins niet effectief zijn om te voorkomen dat iemand die virussen oploopt. (Bijvoorbeeld: Verwijderen – 'Het poliovaccin doet eigenlijk niets om te voorkomen dat je de ziekte krijgt'; Verwijderen – 'Vaccins doen eigenlijk niets om te voorkomen dat je ziektes krijgt'; Toestaan – 'Het vaccin voorkomt niet dat je COVID-19 krijgt, daarom moet je nog steeds fysieke afstand houden en een mondkapje dragen als je in de buurt van anderen bent.')

Mazelen krijgen kan er niet voor zorgen dat je doodgaat (vereist aanvullende informatie en/of context) (Bijvoorbeeld: 'Maak je er niet druk over of je mazelen krijgt, het is niet dodelijk'.)

Vitamine C is even doeltreffend als vaccins in het voorkomen van ziekten waarvoor vaccins bestaan.

Voorbeelden van blokkades

Tegen dit beleid van Facebook bestaat weerstand. Hoeveel en of de weerstand groeit weet ik niet. Een vriendin die meerdere malen voor 90 of 20 dagen van Facebook is verwijderd schrijft dat ze “in de gevangenis zit”. Ik schrik: jij in de gevangenis?  “Nee, ik bedoel de Facebook gevangenis. Ik zit er nog steeds in, nog acht dagen en 90 dagen lang gaan ze mijn posts onderaan plaatsen, zodat niemand ze leest. We leven echt in een censuur Adriaan!”. Zij stuurt mij voorbeelden van posts die volgens haar worden verwijderd zoals deze van Dr. Scott Jensen, een politicus uit Minnesota die zich aansloot bij de anti-vaccinatie beweging.

https://www.youtube.com/watch?v=oqSSLZ34Qwk .

“Of deze speech van een lid van Noors parlementslid, Suzanne Heart, bijvoorbeeld is verwijderd!!”, schrijft zij.  https://rumble.com/v21dpwq-vaccine-safety-rogaland-county-council-14th-december-2022-rep-susanne-heart.html .

Andere informatiebronnen

Op 6 augustus 2022 post zij een artikel waarin een anonieme auteur beweert dat niet het RIVM of het OMT, maar de NCTV het beleid inzake corona bepaalt. Dat zou volgens hem of haar blijken uit 80.000 pagina’s vrijgegeven WOB-publicaties en de bron is de website https://indepen.nl die weer gelieerd is aan DOCSFair (https://docsfair.nl/ )  Er staat bijvoorbeeld in: “dus in plaats van VWS kregen het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid het voor het zeggen”. Dat wordt niet onderbouwd met feiten, het is een mening. Ook wordt niet duidelijk waar de WOB-documenten zijn.

In relatie hiermee staat ook ondernemer Nico Sloot en regisseur Belgin Inal die een  veel besproken documentaire hebben gemaakt met de tite “Covid-19 – The System. Deze staat op Youtube en interessant genoeg staat er wel een verwijzing naar informatie van de Rijksoverheid bij.

In een gesprek met Ab Gietelink van Café Weltschmerz  zegt Nico Sloot “dat er documenten bestaan die bewijzen dat de mainstream media letterlijk de opdracht van de regering hebben gekregen om zoveel mogelijk angst te zaaien onder de bevolking. Het einddoel zal u reeds bekend zijn: iedereen zal en moet meerdere keren worden geïnjecteerd met experimentele mRNA vaccins. De grote ‘Big Tech’ en ‘Big Pharma’ bazen en andere miljardairs zijn dit jaar overigens al € 1100 miljard rijker geworden door de corona pandemie-hoax.” Een interview met Sloot is hier te vinden.

Mijn vriendin, zij is een tango dansende verpleegster, verwijst me naar een interview door Ad Verbrugge  van De Nieuwe Wereld op Youtube over de Twitterfiles met rechtsfilosoof  Christian Alting von Geusau .

Kanttekeningen: wat is waar

In mijn vak van journalist werkte ik met een formule als het om nieuws ging: 5WH/3. Geef antwoord op Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom en Hoe. En check je informatie bij tenminste twee en liefst drie onafhankelijk van elkaar opererende bronnen. Dat gebeurt onvoldoende en niet zelden betreft het meningen van mensen, in plaats van zorgvuldig onderbouwde feiten. Nu zijn meningen ook informatie en ik vind het goed dat de gevestigde farmaceutische en medische industrie en overheden forse tegenwind krijgen van opponenten van het gevoerde beleid. Er is geen enkelvoudige waarheid. “De waarheid”, is als een diamant, geslepen met veel facetten en invalshoeken. 

De uitgever als koning

Media, zoals Facebook, Linkedin, maar ook kranten zoals de New York Times, De Volkskrant of je regionale krant, maar ook je eigen account op Facebook, hebben – als het goed is – altijd en allemaal hun eigen principes van wat zij wel en wat zij niet publiceren. Daar ben je verantwoordelijk voor. Een medium – ook je eigen account op FB – heeft zijn waardigheid. Facebook kan en mag eisen aan content stellen, ook al is Facebook geen uitgever, maar een distributeur. Als het erop aankomt is een uitgever verheven boven het parlement en de koning, de hoogste dienaar van het volk. In die zin valt Facebook niets te verwijten wanneer zij criteria stellen aan wat zij wel of niet willen laten publiceren op hun platform. Dat is hun recht.

Censuur is verwijtbaar. Platforms zoals Facebook hebben daarin een grote verantwoordelijkheid wanneer zij opinies, anders dan die van de gevestigde gezondheidszorg, censureren. Misschien kunnen mainstream media ook meer hun oren te luisteren leggen bij de tegenstemmen. Het moet wel gaan om “all the news that’s fit to print”. Om al het nieuws dat geschikt is om af te rukken. Evidente onwaarheden en leugens zijn niet geschikt om af te drukken. De gouverneur van Florida, Ron De Santis, een Republikein die mogelijk President wil worden, doet onderzoek naar het coronabeleid in Florida. Ook de Nederlandse politiek moet spoedig tot waarheidsvinding komen in de parlementaire enquête over het coronabeleid. Anders verdwalen we steeds dieper in de brei.

[wobbyclub]

Working hard at De Halve Waarheid / The Half Truth at Graphic Matters

[arnoldbalde]

View this post on Instagram

A post shared by Arnold Baldé | Dichter & Spoken Word Artist (@arnoldbalde)

🙏🏼✍🏻BOEKEN HATEN DOOR HET STOTTEREN✍🏻🙏🏼 Als stotteraar leef je met de illusie en waarheid dat woorden je tegenstander zijn. Tuurlijk, iedereen om je heen praat maar alsof het niks is, wil jij even lekker meedoen, trek je een lelijke kop en komt er na 10 seconden een soort van halve letter uit. . Ik weet dat ik op m’n 14e voor het eerst een boek oppakte voor mijn plezier. Ik was met m’n ouders op vakantie, hartstikke leuk, maar ook saai, dus dacht “ok ik pak wel een boek van m’n pa” het was een John Grisham. Met een één of andere titel. Ik vond het prachtig. Heel gaaf. Dacht zelfs bij vlagen: “hmmm zelfs toffer dan een film!” . Voor even was ik uit mijn boeken haat gestapt. Voor even. Nou ja, het duurde nog ongeveer 20 jaar. Heb eigenlijk nooit, op die 20-30 hippie zen Boeddha yoga boeken na, een boek gelezen voor mijn plezier. Ging altijd liever sporten, of koken, of sporten of eten, of trainen, of boodschappen doen. . Sinds mijn cabaret cursus van de afgelopen 5 weken heb ik ontdekt dat ik graag schrijf. Dat ik, in een ‘zone’ kan komen waarin woorden vloeiend uit mijn handen stromen. Dichten. Of, liedjes, of raps, of verhalen. Afhankelijk van op welke vorm ik dan ‘ingetuned’ ben, komt er het één of het ander uit. Wauw. Heb sinds 2 weken 4-5 spoken word/raps/muziek teksten bijna af. Ga ze nog oppoetsen, maar vooral ook delen. De eerste gaan vooral over de stotter-hel en onzekerheid over praten die stiekem toch nog wel behoorlijk door mijn systeem gierde. Mooi. Schaamte. Hel. Dat soort dingen. . . . Jij bent perfect. . . . #lezen #woorden #woordkunst #spokenword #poetry #dichten #dichtkunst #muziek #tekstschrijven #creatiefschrijven #cabaret #humor #lachen #haha #dikkevandale #vandale #woordenschat #hiphop #rap #vuur #waarheid #pijn #emoties #voelen #verbinding #papa #vaderschap #ouders #oudersvannu (at The Hague, Netherlands) https://www.instagram.com/p/B93zxLAFmv9/?igshid=ewdakun59k3n

[erikvelema]

De hele Waarheid.

[prikpech]

Dr. Andrew Wakefield-studie BMR Vaccinatie

“De meeste mensen zijn er niet van op de hoogte dat de (zogenaamd ontkrachtte) 'Wakefield-studie', waaruit ('onjuist') naar voren kwam dat vaccins (en met name het BMR-vaccin) autisme kunnen veroorzaken, een teamresultaat was.

Dokter Andrew Wakefield was wel de 'senior wetenschappelijk onderzoeker' van de studie, maar slechts één van de drie voornaamste auteurs, en er waren ook nog 10 mede-auteurs. Met andere woorden was dit was het product van een groep hoog opgeleide en gerenommeerde individuen, en niet iets dat zomaar door iemand alleen is gedaan. Wie waren al die andere mensen?

* John Walker-Smith, FRCP (mede-auteur) * Simon Harry Burch, MD (mede-auteur) * A. Anthony, MB (mede-auteur) * J. Linnell, PhD (mede-auteur) * D.M. Casson, MRCP (mede-auteur) * M. Malik, MRCP (mede-auteur) * M. Berelowitz, FRCPsych (mede-auteur) * A.P. Dhillon, MRCPath (mede-auteur) * M.A. Thomson, FRCP (mede-auteur) * P. Harvey, FRCP (mede-auteur) * A. Valentine, FRCR (mede-auteur) * S.E. Davies, MRCPath (mede-auteur)

Dus waarom is het alleen Andy Wakefield waarover we horen? Waarom is hij de zondebok? Nou, één antwoord is: Nadat het stuk in 'The Lancet' was gepubliceerd, werd hij in het openbaar gevraagd of hij verder gebruik van het BMR vaccin (mazelen, de bof, rode hond) nog zou aanraden. Dr. Wakefield antwoordde van niet, maar dat hij het gebruik van het enkelvoudige dosis mazelen vaccin (dus niet de gecombineerde versie) daarvoor in plaats zou aanraden... gewoon voor de zekerheid.

Het was waarschijnlijk dat antwoord dat hem onmiddellijk tot prooi maakte van het reusachtige farmaceutische bedrijf 'SmithKline Beecham' (nu 'GlaxoSmithKline'), die het BMR-vaccin in het Verenigd Koninkrijk heeft gemaakt en verkocht. Media-gigant Rupert Murdoch en zijn familie hadden toen net een financieel belang in dat bedrijf, en één van zijn zonen, James, zat zelfs in de raad van bestuur.

Oh, had ik al verteld dat de familie Murdoch 'The Sunday Times of London' bezat, die de verslaggever Brian Deer had gecontracteerd om een reeks lasterlijke artikelen over Dr. Wakefield te schrijven? Nou, dat deden ze. De redacteur van The Sunday Times was toen een man genaamd Paul Nuki, die Deer aannam. Oh, en heb ik al gezegd dat Nuki de zoon was van prof. George Nuki, die toevallig een lid was van een autotiteit over vaccin licenties in het Verenigd Koninkrijk, toen het BMR-vaccin in het eind van de jaren tachtig in het land werd geïntroduceerd? Dat was hij.

Dus, zie je, er zit veel meer achter dit fascinerende verhaal dan je zou denken. Maar natuurlijk wordt dat gedeelte van het verhaal nooit verteld door journalisten, tv-commentatoren, artsen, verpleegkundigen, volksgezondheidsambtenaren, wetgevers, enz. Meer dan waarschijnlijk zijn ze gewoon onwetend en te lui of niet nieuwsgierig genoeg om een klein beetje te graven.

En zo zijn dus we vastgelopen (voorlopig in ieder geval) met het slechte verhaal van de 'ontkrachtte studie' van de 'bedriegende dokter'. Tenminste, totdat we genoeg mensen hebben met hoog intellectueel karakter, morele kracht, en een halve ruggengraat, die in de posities van macht en invloed het goede kunnen doen, het verhaal kunnen repareren, en met ongenoegen de waarheid kunnen vertellen."

Tekst: Marco Cáceres Vertaald door Mara voor Vaccinvrij 2017

https://www.facebook.com/258038574217364/posts/1470645279623348/

[para-doxaal]

Wat ik je nog wil zeggen...

We waren nog niet samen en zij was al in het plaatje. Ik was jaloers, maar zij kwam volgens jou nog niet tot aan mijn knieën. Ze bleef in het plaatje. Ik vertrouwde je. Tot ik die ene zaterdag nacht alles voelde breken. Ik wist het gewoon. Maar jij zei niets. Je liet me voor je vechten. Tot je brak. Tot je niet anders kon. Je liet me dan geloven dat je misschien nog voor mij kon kiezen. Dat we aan ons konden werken. Tot je niet anders kon. Je liet me geloven dat dit zo’n uitzonderlijk geval was waar we wel nog vrienden konden zijn. Maar ook vriendschap ik vertrouwen. En dat... Dat is compleet kapot. Ik weet dat het ongelofelijk moeilijk moet zijn om aan iemand te vertellen bent met de persoon waarmee je die bedrogen hebt., maar ik verdiende het om alle puzzelstukjes in handen te hebben. Nu koos ik voor een vriendschap met jou op basis van een halve waarheid. Ik voel me een idioot voor alle keren dat ik dacht: zou ze echt zo vriendschappelijk met mij kunnen omgaan terwijl ik dat nog niet weet? Ik had meer van je verwacht. Het had me heel wat tijd bespaard. Nu heb je me niet alleen bedrogen in onze relatie, maar ook in onze vriendschap. Dus alstublieft, laat me met rust. Want ik heb geen zin in deze dans. Je hebt me gekwetst. Keer op keer. Ik zag het ook liever anders, maar weet je nog toen je zei dat wij geen kans meer hadden omdat ik elke ruzie zou doorsteken dat je me bedrogen had. Wel, ik wou het eerst niet echt geloven, maar dat geldt ook voor vriendschap. En dat suckt voor dood. Ik kan geen vrienden meer zijn omdat ik altijd aan het bedrog herinnerd zal worden. Ik kan geen vrienden meer zijn omdat je egoïstisch een deel van de waarheid voor jezelf hield. Uit schrik om mij te verliezen. Dat het achteraf nog meer pijn doet, is maar een bijzaak zeker? Fuck you, M. Fuck you.

[petervdrijt]

Met knikkende knieën naar Eindhoven.

Dat was vooraf mijn verwachting want het zou toch niet zo zijn dat na de wanprestatie van verleden week nu weer een wereldwedstrijd zou worden neergelegd. Nee daarvoor is PSV thuis te sterk en hebben ze dit seizoen al heel veel geluk gehad en gescoord in de laatste minuten. Nee de geluiden vooraf waren ook zo dat van Bronckhorst wat spelers geblesseerd had en anderen want rust wilde geven voorafgaand aan de halve finale wedstrijd voor de KNVB beker tegen Ajax in eigen huis. Dat moet de wedstrijd van de waarheid worden, vandaag kwam wat ongunstig uit. Maar goed hij moest gespeeld worden. En als bijverschijnsel was elke Ajax supporter vandaag eens op de hand van Feyenoord.

Om 14.30 werd er afgetrapt onder leiding van scheidsrechter Higler, ook daar waren wat geruchten over voor de wedstrijd en dan met name omtrent de redenen van zijn aanstelling. Nu worden verwachtingen vaak te niet gedaan door de praktijk en zeker bij voetbal. Maar wat ik vandaag op het veld zag doet mij toch echt pijn, want waarom spelen ze zo alleen maar tegen “grote” tegenstanders. Dat moet toch gezocht worden in het psychische deel van de hersenen want vandaag werd er wel gestreden en men speelde nu wel goed en men had alles voor elkaar over.

Dat het kantelmoment de rode kaart was van de schlemiel van Feyenoord, want zo kunnen we deze speler wel noemen Sven van Beek, is natuurlijk heel erg jammer. Maar daarna speelde Feyenoord nog steeds niet minder dan PSV en kwam er dan eindelijk een voorsprong voor Feyenoord op het scorebord en dat had natuurlijk al eerder gemoeten, laten we daarin eerlijk zijn. Door concentratieverlies was het echter binnen de minuut weer gelijk.

Nu was het natuurlijk niet alleen Feyenoord dat goed speelde maar PSV speelt ook niet meer zo goed als voor de winterpauze. Alleen hebben die een vreselijke, en sommige van de lezers zullen mij nu wel weer een Calimero vinden, trainer zitten die constant loopt te roepen en gebaren langs het veld om vrije trappen en gele c.q. rode kaarten voor de tegenstanders. Mark van Bommel moet dat nu eens achterwege laten want het wordt nu wel heel irritant en vandaag of morgen wordt hij de tribune opgestuurd. Dat zou in mijn ogen een verademing zijn hoor.

Kortom het werd een echte wedstrijd waarin de einduitslag dan uiteindelijk wel goed is maar waarin de conclusie gerechtvaardigd blijft dat Feyenoord zich zeker in de eerste helft veel tekort heeft gedaan maar waarin door strijdlust en inzet het gelijkspel over de streep werd getrokken.

Deze week , op woensdagavond 20.45, staat weer een kraker op het programma en ik mag wel zeggen dat ik blij ben dat van Beek er niet bij zal zijn als gevolg van zijn directe rode kaart. Het nadeel is dat Feyenoord nooit twee goede wedstrijden achter elkaar kan spelen. Hopelijk doen ze het nu wel en spelen ze dan volgende week zondag tegen FC Emmen weer zo. Tot later.

ff

[didihendriks1985]

Kennedy zijn wens: De waarheid over vreemdelingen op aarde te onthullen

Kennedy zijn wens: De waarheid over vreemdelingen op aarde te onthullen

Kennedy zijn wens: De waarheid over vreemdelingen op aarde te onthullen   Dagen voor zijn mysterieuze dood vroeg de 35 Amerikaanse president John F. Kennedy de CIA om hem een ​​UFO-bestand te bezorgen. Een ander bestand van John Kennedy gaf aan dat hij de USSR een gezamenlijk ruimteverkenningsprogramma wilde aanbieden. Bijna een halve eeuw na de dood van John F. Kennedy zijn ophefmakende details…

[saulsplace]

Effectieve virusbestrijder of nutteloze muilkorf: wat heeft acht maanden mondkapjes opgeleverd?

De beste maatregel tegen corona volgens de een, een benauwende muilkorf volgens de ander. Vanaf zaterdag hoeven de mondmaskers in de meeste binnenruimten niet meer op. Maar wat heeft het acht maanden lang dragen ervan eigenlijk opgeleverd?

Maarten Keulemans

25 juni 2021, 5:00

1| Als epidemieremmer

Van alles had men in de Amerikaanse staat Massachusetts al geprobeerd om het coronavirus te keren: schoolsluitingen, thuiswerken, een noodtoestand, oproepen om minder op pad te gaan. Maar uiteindelijk was er maar één ding dat echt hielp, volgens een analyse in het medische vakblad JAMA. Dat was: wegwerpmondkapjes verplicht stellen. Na een week begon het aantal positief getesten in de ziekenhuizen die men onderzocht prompt te dalen.

Mondkapjes golden lang als on-westers, een curieuze gewoonte van smetzieke toeristen uit Azië. Totdat het coronavirus toesloeg: misschien was het gebruik toch zo gek nog niet, opperden sommige wetenschappelijke commentaren voorzichtig. Volkomen logisch immers dat mondkapjes virussen die wegwaaien uit besmette kelen tegenhouden. En dat de drager ervan minder virus inademt: ook dat snapt iedereen.

Maar terwijl men in landen uiteenlopend van Italië tot Duitsland mondneusmaskers ging dragen in winkels en andere openbare ruimten, leek in Nederland vooral OMT-voorzitter Jaap van Dissel er een persoonlijke missie van te hebben gemaakt de mondmaskers te ontraden. Geen twijfel dat ze werken in het ziekenhuis, tussen de patiënten, mits volgens strikte regels gedragen, benadrukte het OMT. Maar om nu zomaar in het wilde weg kleurige lapjes voor te gaan binden, dat wilde er bij de medici slecht in.

En eerlijk is eerlijk: met goede wetenschappelijke redenen. Bij eerdere, systematische studies naar het gebruik van niet-medische mondmaskers tegen luchtwegvirussen – bijvoorbeeld bij pelgrims of in studentenhuizen – komt steevast naar voren dat mondkapjes niet of nauwelijks beschermen.

‘Plus dat bekend is dat de problemen vooral ontstaan op plekken waar mensen intensief met elkaar in aanraking komen. Thuis, op feestjes, of bij het uitgaan’, zegt hoogleraar klinische microbiologie Heiman Wertheim (Radboud UMC), zelf geen OMT-lid. ‘En dat zijn nou net momenten waarop mensen toch al geen mondkapjes dragen.’

MINDER VAAK EEN MONDKAPJE OP

Winkelen in een rustige zaak zonder mondkapje? Dat kan binnenkort weer. Vanaf zaterdag is een mondkapje alleen verplicht in binnenruimtes waar anderhalve meter afstand houden niet kan, zoals in de trein of in de bus. Een mondkapje blijft ook verplicht op luchthavens en op middelbare scholen.

Vandaar de lijn van het OMT, overigens in navolging van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO en de Europese gezondheidsdienst ECDC. Zet liever in op ‘bronbescherming’: handen wassen, thuisblijven en testen bij klachten, afstand houden, thuiswerken als dat kan. En pas op dat ze die mondkapjes niet gaan gebruiken als excuus om zich niet meer aan de basisregels te houden.

Wat een academische kamergeleerdenlogica, brachten (en brengen) critici daar tegenin. Sinds de eerste massa-uitbraken in de après-skibars van Oostenrijk is immers bekend dat het virus soms kan gaan rondwolken en zich verspreiden voorbij de anderhalve meter. En er is zoiets als ‘gemeenschapsoverdracht’, besmettingen waarvan de herkomst onbekend is. Die zouden best eens kunnen plaatsvinden in het voorbijgaan, in de supermarkt of op straat – en te vermijden met een mondkapje.

‘Wat deze epidemie zo ingewikkeld maakt’, zegt Wertheim, ‘is de asymptomatische of presymptomatische overdracht, door mensen die druppeltjes met virus verspreiden maar het niet doorhebben. Dat is te lang niet goed genoeg onderkend.’

Toen het virus na de zomer weer oplaaide, bleek het strikt medische standpunt niet meer verdedigbaar. ‘Ik ben uiteindelijk overstag gegaan omdat ik van de discussie af wilde zijn’, zegt OMT-lid en hoogleraar moleculaire epidemiologie Marc Bonten (UMC Utrecht) achteraf. ‘Niet omdat er zoveel bewijs was dat het fantastisch zou werken.’

Zijn Bredase collega Jan Kluytmans (Amphia Ziekenhuis): ‘Op een gegeven moment moet je toch een beetje meegaan met de publieke opinie. Maar dat was niet omdat ik dacht: die dingen gaan een heel belangrijke bijdrage leveren.’ Van een officieel OMT-advies vóór mondkapjes in openbare gebouwen is het overigens nooit gekomen.

Inmiddels weten we: de cijfers geven Van Dissel en zijn OMT voorzichtig gelijk. In Denemarken bestudeerde men wat mondkapjes uithaalden boven op de andere basisregels: maskerdragers bleken net zo vaak besmet te worden als ieder ander. En in Duitsland meldden wetenschappers trots dat het aantal besmettingen in Jena afvlakte nadat mondkapjes er verplicht waren gesteld. In vier andere regio’s vonden onderzoekers echter geen enkel effect – en in één gebied trok de epidemie na verplichting van de mondkapjes juist meer aan. ‘Mondkapjes zullen heus iets hebben gedaan. Maar het heeft de pandemie niet voorkomen’, zegt Wertheim.

In Massachusetts is dat niet anders. Na de afname schoot het aantal besmettingen in de staat weer omhoog, en na de zomer kwam daar een enorme tweede golf overheen. Wertheim: ‘Het mondkapje is niet de grote gamechanger geweest. Dat is het vaccin.’

2| Als virusstopper

Het gebeurde in Springfield, in de Amerikaanse staat Missouri, en is gaan gelden als een van de wonderverhalen van de mondkapjeskunde. Twee kappers, mét mondkapje, hielpen er in totaal 139 klanten, terwijl ze zich al niet zo lekker voelden. Corona, zo bleek. Thuis infecteerden de kappers meerdere gezinsleden. Maar op het werk: geen klant was besmet geraakt.

Dat kan toeval zijn, benadrukt hoogleraar moleculaire epidemiologie Bonten. ‘Studies die het effect van mondkapjes zo mooi aantonen, krijgen nu eenmaal meer aandacht dan studies die dat niet doen.’ Maar veelzeggend is het wel: ‘Het laat in elk geval zien dat dit soort dingen kunnen gebeuren.’

Op landelijk niveau mag het mondkapjeseffect dan nogal ongrijpbaar zijn, in afzonderlijke gevallen kunnen ze wel degelijk nut hebben, constateert ook een Duits-Chinees onderzoeksteam in een recente analyse in vakblad Science. Het punt is dat het coronavirus zich op zeer verschillende manieren kan manifesteren, alleen al omdat de een veel meer virusdeeltjes aanmaakt dan de ander, en het virus zich op de ene plek gretiger verspreidt dan op de andere. Af en toe leidt dat tot de ‘perfecte storm’, waarbij het mondkapje net het verschil kan betekenen tussen wel of niet besmet raken, aldus de groep. Neem die keer dat een Zuid-Koreaanse vrouw een superverspreiding veroorzaakte in de Starbucks: de halve koffietent raakte besmet, behalve de medewerkers die een mondkapje droegen.

De pest is alleen: leg er maar eens de vinger op. ‘Ik werk veel met Duitse collega’s’, geeft arts-microbioloog Kluytmans als voorbeeld. ‘Die dragen trouw maskers. Maar ze doen ook allerlei andere dingen veel trouwer. Ze zitten bijvoorbeeld altijd ruim op afstand.’

‘Het is onmogelijk om de bijdrage van het mondkapje alleen vast te stellen, los van de rest’, vreest ook Bonten. ‘Je komt telkens uit op losse waarnemingen, of onderzoeken waar verbanden gezien worden. En ik denk ook niet dat je veel verder kunt komen dan dat.’

Nog een mogelijke zegening van het mondkapje: dat het de ernst van de ziekte dempt. Bij een geïnspireerd experiment spanden wetenschappers van de Universiteit van Hongkong doeken over kooien van goudhamsters, alsof ze een reuzenmondkapje op hadden, en bliezen coronavirus de kooien in. De dieren mét ‘mondkapje’ op werden minder ziek.

Wie minder virus binnenkrijgt, zou dus weleens minder ziek kunnen worden. Alleen: dat zijn hamsters, zegt viroloog Bart Haagmans (Erasmus MC). ‘Er kan een kern van waarheid in zitten dat er zoiets bestaat als een dosis-effectrelatie. Maar we zullen dat toch eerst moeten bevestigen bij de mens.’

3| Als signaalvlag

Vreemd blijft het. Hoewel ze hinderlijk zijn en medici vraagtekens hebben bij hun nut, blijkt in ons land liefst 83 procent mondkapjes in de publieke ruimte te steunen, volgens onderzoek van de RIVM Gedragsunit. Volgens een peiling van het EenVandaag-opiniepanel is een kwart tot een derde van de ondervraagden zelfs voornemens het kapje straks gewoon te blijven dragen. Vaccins en afschaffing van de draagplicht of niet.

Rond het mondkapje speelt dan ook veel meer dan kille medische afwegingen alleen, weten sociaal-wetenschappers. Voor de een is zo’n kapje de reddingsboei waaraan men zich vastklampt of een symbool waarmee men betrokkenheid en onderlinge verbondenheid uitstraalt; voor de ander juist een verfoeilijke ‘muilkorf’ die bemoeizucht van de staat symboliseert.

Zou dat doorwerken in hoe mensen met een mondkapje op zich gedragen? Nemen mensen met een mondkapje op bijvoorbeeld meer risico’s, vanwege een vals gevoel van veiligheid, of ‘schijnveiligheid’, zoals dat kwam te heten?

Inmiddels is het antwoord wel zo ongeveer duidelijk: nee. Op veiligheidscamera’s in Amsterdam en Rotterdam zagen wetenschappers onder leiding van Marie Rosenkrantz Lindegaard van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving dat mensen niet opeens dichter op elkaar gingen lopen na invoering van de (toen tijdelijke) mondkapjesplicht op straat. Niet mondkapjes, maar hoe druk het is, bepaalt de onderlinge afstand, ontdekte het team.

Als het mondkapje al iets doet, is dat het mensen juist wat voorzichtiger maakt – meer bewust van het virus. Zo gaan personen met een mondkapje op méér de handen wassen, en in Duitsland zagen onderzoekers hoe mensen in de wachtrij wat extra afstand hielden tot dragers van een mondkapje. Het argument dat veiligheidsmaatregelen tot meer onvoorzichtigheid zou leiden, is dan ook een klassiek staaltje psychologie van de koude grond, aldus een Britse analyse in vakblad The BMJ. Bewust in het leven geroepen door de auto-industrie, die het graag als argument aanvoert tegen allerlei dure veiligheidseisen: als we de kooiconstructie steviger maken, krijg je alleen maar meer ongelukken.

Goed nieuws, vindt Bonten. ‘Als het effect van deze maatregel is geweest dat mensen zeggen: ik blijf een beetje uit je buurt, dan is dat mooi meegenomen. Misschien is dat wel de belangrijkste werking van niet-medische mondkapjes.’

Intussen is de stemming danig omgeslagen. Zo gretig als we ze destijds omarmden, zo graag wil een meerderheid nu weer van de kapjes af. Want al blijft een minderheid ze gewoon dragen, de meeste mensen vinden het allang best dat de kapjes af mogen, blijkt ook uit de EenVandaag-peiling. ‘Je merkt het om je heen’, zegt Kluytmans. ‘Veel mensen balen ervan.’

Misschien zal het mondmasker ons nog het meeste bijblijven als loden last – voor het milieu, welteverstaan. Zo klagen biologen en dierenambulances over de vogels en andere dieren die verstrikt zijn geraakt in een mondkapje, en slaan zee- en kustbeschermers alarm om de vele maskers die inmiddels als kwallen in zee dobberen.

Naar schatting een verpletterende 3 miljoen maskertjes per minuut, draaien we er wereldwijd doorheen, waarvan de meeste wegwerpmaskers vol plastic vezels. En dat is een heel nieuw milieuprobleem, aldus een pas verschenen overzichtsstudie.