#rehabformentallychallenged

[hugepunch1]

भविष्यातील योजना

https://navkshitij.org/26-bhavisyatila-yojanaभविष्यातील योजनांचा विचार करताना या वर्षामध्ये असवलीमध्ये पक्क्या घरांचे बांधकाम सुरु करणे, हा विचार प्रामुख्याने पुढे येतो. यासाठी अनेक पातळ्यांवर मदत लागणार आहे. ती मदत मिळविण्यासाठी हितचिंतकांना भेटणे हे महत्त्वाचे काम या वर्षात करायचे आहे. जसे बांधकाम होत राहील त्याप्रमाणे मुलांना प्रवेश देणे, त्या प्रमाणात मुलांच्या मदतीकरता सहकारी वाढवणे व हे करताना सगळ्यात महत्त्वाचे, मारुंजीसारखीच सिस्टिम इथे बसेल याची काळजी घेणे. मला खात्री आहे असवली घराची चांगली सिस्टिम लवकर बसेल कारण आम्ही कुसगावचे घर जवळजवळ दोन वर्षे यशस्वीपणे चालविले होते.

लहान मुलांच्या पालकांशी संवाद साधायचा आहे. विशेष मुलाला वाढवताना येणाऱ्या अडचणींचा सामना कसा करावा, त्यांना जास्तीत जास्त प्रेम देऊन सुरक्षित भावना देऊन स्वावलंबी कसे बनवावे, फाजील लाड न करता त्यांना शिस्त कशी लावावी व सर्वात महत्त्वाचे त्यांच्या भविष्याचे नियोजन कसे करता येईल? व ते का करणे गरजेचे आहे? या व याशिवाय अनेक विषयांवर पालकांशी चर्चा करुन त्यांना मार्गदर्शन करायची इच्छा आहे. अन्य पालकांना, कार्यकर्त्यांना, हितचिंतकांना नवनव्या कल्पना राबवून बघण्यास प्रेरणा मिळावी यासाठी त्यांच्याबरोबर संवाद वाढवायचा आहे. यामुळे अनेक पालकांचे आयुष्य सुसह्य होईल व विशेष मुलांनाही चांगले आयुष्य मिळू शकेल.

एक्सचेंज प्रोग्रॅमसाठी जास्त संस्थांमार्फत पोहोचायचे आहे. या प्रोग्रॅमचे महत्त्व त्यांना पटवून द्यायचे आहे. १४ वर्षांवरील विशेष मुलांसाठी असलेली ‘हॉलिडे होम’ ही संकल्पना जास्त पालकांपर्यंत पोहोचवायची आहे. ही संकल्पना प्रत्यक्षात आणली तर मुलांच्या भविष्यातील पुनर्वसनाला कसा फायदा होतो, हे पालकांना समजावून द्यायचे आहे. पालकांना नवक्षितिजसारखी निवासी कार्यशाळा काढण्यासाठी प्रोत्साहित करून मार्गदर्शन करायचे आहे. मी अदितीच्या बाबतीत हे केलेले असल्यामुळे माझा या संकल्पनेवर विश्वास आहे.

काळजीवाहकांसाठी सुरु केलेल्या कोर्ससाठी जास्त संस्थांनी कर्मचारी पाठवावेत, यासाठी प्रयत्न करायचा आहे. मुलांच्या निवासी कार्यशाळा चालवताना अनेक स्तरावर अडचणींचा सामना संस्थाचालकांना करावा लागतो. नियमित भेटल्यामुळे संस्थाचालकांमधील सुसंवाद वाढेल व एकमेकांना अडचणीच्यावेळी मदत करायची भावना वाढीला लागेल. यासाठी निवासी कार्यशाळेच्या संस्थाचालकांनी नियमित भेटावे, याकरता प्रयत्न करून याचे महत्त्व त्यांना पटवून द्यायचे आहे.

इंग्लिशमध्ये असलेली कार्यप्रणाली मार्गदर्शिकेचे (ऑपरेशन मॅन्युअल) मराठी भाषांतर छापून, ते जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोहोचवायचे आहे. कार्यप्रणाली मार्गदर्शिकेचा वापर कसा करावा? याबाबतीत इतर संस्थांतील कर्मचाऱ्यांना मार्गदर्शन करण्यासाठी काही कार्यशाळा घ्यायच्या आहेत.

शाळेचा विस्तार करायचा आहे. शाळा व स्वमग्न मुलांसाठीची कार्यशाळा, याची घडी अजून नीट बसवायची आहे. निवासी कार्यशाळेच्या सिस्टिम अजून व्यवस्थित बसवायच्या आहेत. नवक्षितिजचे फंड रेजिंगचे काम सातत्याने व कार्यक्षमतेने होण्यासाठी, या क्षेत्रातील तज्ज्ञाची मदत घ्यायची आहे.

या सगळ्या योजना प्रत्यक्षात आणण्यासाठी अनेकांची मदत लागणार आहे. आतापर्यंत जसे तुमचे संवेदनशील सहकार्य मिळाले तसेच पुढेही मिळेल, याची मला खात्री आहे.  https://navkshitij.org/26-bhavisyatila-yojana

[hugepunch1]

मुले शाळेत आल्यामुळे आपसुकच त्यांच्या आई-वडिलांशी संवाद घडेल. त्यांना विशेष मुलांचा पूर्णपणे स्वीकार करणे, त्याला स्वावलंबी बनवणे कसे आवश्यक आहे यासाठी जीवनशिक्षणाचे महत्त्व पटवता येईल. विशेष मुलांचे अतिलाड न करता त्याला लहान वयापासूनच शिस्त लावणे, त्याला स्वावलंबी बनवण्यासाठी कसे महत्त्वाचे आहे, याचे महत्त्व त्यांना पटवून देता येईल, असे लक्षात आले. विशेष मुलांचे पालनपोषण करताना आई-वडिलांनी आनंदी राहाणे किती आवश्यक आहे व हे कसे करता येईल, याकरता मार्गदर्शन, अशा अनेक विषयांवर त्यांना समुपदेशन करता येईल, असे मला वाटले.

प्रौढ विशेष मुलांबरोबर काम करताना असे लक्षात यायला लागले की, यांतील बहुसंख्य मुलांना लहानपणापासून शारीरिक स्वच्छता, आहाराच्या चांगल्या सवयी, खेळायची सवय, लैंगिक शिक्षण, स्वतःला व्यक्त करता येणे, हवं नको ते कळणे, समाजामध्ये वावरायची सवय याचे योग्य मार्गदर्शन मिळालेले नाही. काही पालकांनी मुलांचे पालनपोषण अतिलाड व अतिसुरक्षितेत केले. या सगळ्याचा परिणाम म्हणून मुलांचा आत्मविश्वास वाढला नाही, हीनतेची भावना वाढीस लागली व वर्तणूक समस्यांचे प्रमाण वाढले. मुलांची वये वाढली, पण क्षमता वाढल्या नाहीत. या विषयावर विचार करताना असे लक्षात आले की, विशेष मुलांबरोबर त्यांच्या लहान वयापासून काम झाले, तर या परिस्थितीत बदल होईल. या विचारातूनच लहान मुलांसाठी लवकर उपचार पद्धत व शाळा सुरू करावीशी वाटली.

[hugepunch1]

‘नवक्षितिजची स्थापना व वाटचाल’ हा माझ्यासाठी एक संपन्न अनुभव आहे. या अनुभवांनी माझ्या जीवनाला अर्थ प्राप्त करून दिला. यामुळे मला जीवनाचा अर्थ उलगडायला लागला. शाळा, कॉलेजमध्ये शिकायला मिळाले त्यापेक्षा कैकपटीने जास्त स्वतःबद्दल, जीवनाबद्दल, जीवनमूल्यांबद्दल शिकायला मिळाले.

या वाटचालीत माझ्या आयुष्यात अनेक विशेष मित्रमैत्रिणी आले. त्यांची सुखदुःखे समजून घेऊन त्यांचे आयुष्य समृद्ध करण्याकरता मी हातभार लावू शकले. या बदल्यात माझ्या ओंजळीत मावणार नाही एवढे प्रेम त्यांनी मला दिले. अदिती बरोबर इतर मुलांचे हसरे, आनंदी चेहरे नवक्षितिजमध्ये पाहिले की, माझा ऊर समाधानाने भरुन येतो.

या उपक्रमाच्या केंद्रस्थानी असलेल्या महत्त्वाच्या व्यक्तीचे आभार मानायचे राहूनच गेले ते म्हणजे अदितीचे. तिच्यामुळे नवक्षितिजसारखी संस्था सुरु करण्याची प्रेरणा मला मिळाली. अदितीचा जन्म हे संकट न ठरता माझ्या दृष्टीने सर्वात मोठी संधी ठरली.

माझी मुलगी म्हणून अदितीचा मला खूप अभिमान व कौतुक वाटते. ती तिच्या बौद्धिक व भावनिक क्षमतांच्या पलीकडे जाऊन समृद्ध व आनंदी आयुष्य तर जगत आहेच, पण त्याबरोबर तिने आम्हालापण समृद्ध आयुष्य जगण्याचा मार्ग दाखवला आहे.

https://navkshitij.org/niropa-ghetana

[hugepunch1]

Buy our products which are made by our mentally challenged friends and help them to bring back to society. Navkshitij was established to improve the well-being of mentally challenged friends – we take them under our wing, organise activities, teach them life skills and vocational skills, encourage them to become as independent as possible, and nurture them in a compassionate environment.

[hugepunch1]

Do Special Friends Have Emotions and Feelings?

SOME TIME back, I was talking to a young couple about Navkshitij, highlighting the adventure activities. After hearing me out, the girl said, “You guys are doing a great job, true. But getting mentally challenged persons to do all those activities like trekking or zorbing may not be so difficult because they do not know fear. They don’t have emotions. They will simply follow. I mean, I’m not saying your work is nothing. But…”

For a moment, I was taken aback, but then it struck me how ignorant society was about mentally challenged persons. Gathering myself, I told her, “Thank you for appreciating our work and voicing your opinions openly. As it happens, mentally challenged persons do have emotions. They have fear, joy, sadness, happiness and every feeling and emotion that we have. The difference between them and us is that they cannot think about the consequences of an action and its impact on their lives. Besides, they trust the people closest to them, especially when the communication is honest. In a group, that trust becomes infectious.” The couple began to think.

The incident drove home the truth about how equally important raising awareness about mentally challenged persons (amongst society) is as giving them love and care. I’m happy that Navkshitij is addressing this need on a big scale.

https://navkshitij.org/do-special-friends-have-emotions-and-feelings

[swatim]

[swatim]

Workshop | Impart Vocational Training | Navkshitij

The aim of our Workshop is to impart vocational training to as a therapy and as “education” for intellectually challenged persons.

The main objectives are:

To give a good daily routine as a part of a regulated day to our mentally challenged friends (MCF) and help enhance their innate skills.

To engage the MCF in exciting learning activities, through which to increase productivity

The Workshop is an advocacy effort to promote the training of people with disabilities.

At Navkshitij, we have different workshop activities where the MCF make Chocolates, Jewellery, Handmade Paper Bags, Envelopes, Greeting Cards, Natural Colour, Agarbattis, Scented Candles and Diyas, and Pen Stands.

An MCF cannot express himself or herself the way a normal person can. The products are an expression of the MCF’s happiness and visibility of their involvement and commitment to an activity. Apart from actively participating in making the products, the MCF are also involved in wrapping, packaging and selling the products. 

Benefits from the workshop:

Offers a daily regulated routine for the MCF

Improves productivity, which helps reduce hyperactivity and builds confidence and self-respect in the MCF.

Increases feeling of self-worth. The MCF feel good participating in a useful activity and raising some money which is used for their well-being.

Ups their self-dignity and self-respect, which can be seen in their gait and countenance.

Raises their self-confidence and joy, especially when they see their products ready for despatch.

CONTACT INFO

Address : Navkshitij, Next to Zilla Parishad School, Marunji, Off Hinjewadi, Pune – 411057.

Email : info@navkshitij.org

Phone : +91 9850092642 Phone : +91 9850092195

[hugepunch1]

Understand, Assimilate, Forgive: A Friend Shows Us How

ANAND, a special friend with Down’s syndrome, is a quiet boy with a good sense of what is fair and unfair. One day, at my weekly meeting with Friends, he complained about Friend Chaitanya who did not allow him to take solar water first. “I am very angry today because I thought it was unfair,” he told me. We discussed the issue at length. Chaitanya explained that he wanted the water for his friend who was ill and therefore took the water first. He said he had later realised his mistake and had apologised to Anand that morning itself. But Anand was still upset. However, at the meeting, he listened to Chaitanya’s explanation patiently. At the end of the discussion, I asked him whether he was happy with the explanation and he said, yes. The two shook hands immediately.

Both Anand and Chaitanya are Caregiver Assistants and they have the responsibility of helping the caregivers run their home well. Immediately after the weekly meeting with friends, we have our monthly meeting with caregiver assistants, caregiver coordinators and assistant manager. At the start of the meeting, Anand told me that after hearing Chaitanya’s explanation he thought it was okay for him to have taken the water first because he was helping another friend. “Now I am feeling peaceful. I am not angry.” He forgave his friend and it helped him to release his own anger. I felt so good that he could voice his trouble and was able to work on it. Life will be so beautiful for us too if we also practice forgiveness on a regular basis. https://navkshitij.org/understand-assimilate-forgive-a-friend-shows-us-how

[swatim]

We also incorporate activities in which mentally challenged friends from other organisations get an opportunity to interact with our Friends.