#llyfrau

[llyfrenfys]

Mis Hanes LHDT+ 2024 / LGBT+ History Month 2024

Mis Hanes LHDT+ Hapus 2024! Heddiw yw diwrnod olaf y mis, ond dwi'n dathlu’n hwyr gyda fy hoff lyfrau sy'n dylanwadu ar fy ngwaith.

/

Happy LGBT+ History Month 2024! Today is the last day of the month, but I'm celebrating late with my favourite books that have influenced my work.

Y llyfr heddiw yw 'Understanding Trans Health' gan Ruth Pearce, a gyhoeddwyd yn 2018

Mae'r llyfr hwn yn hollbwysig i unrhyw un sy'n astudio pobl draws yn y DU yn yr 21ain Ganrif. Yn llawn hanes traws a meddygaeth draws, mae'r llyfr hwn yn disgrifio'r dirwedd feddygol y mae pobl draws a meddygon CHR yn ei hwynebu yn y presennol. Roedd y llyfr yn ddefnyddiol iawn ar gyfer fy ngwaith israddedig y llynedd.

/

Today's book is 'Understanding Trans Health by Ruth Pearce', published 2018.

This book is essential for anyone studying trans people in the UK in the 21st Century. Full of trans history and trans medicine, this book describes the medical landscape that trans people and GIC doctors face presently. The book was very useful for my undergraduate work last year.

/

Ydych chi wedi darllen y llyfr hwn? / Have you read this book?

[creatrixcymraes]

Llyfrau nodyn 💖

[siarad-mewn-tafodau]

About:

About me: 23 yo trans man doing a postgraduate Mphil in Celtic Studies at Aberystwyth University - also writing an LGBTQ+ Welsh dictionary (see: @llyfrenfys sideblog)

Asks:

Asks welcome about my hobbies, interests and projects. Also in general (within reason).

Interests:

Linguistics, history, politics, Celtic Studies, language learning, watercolour painting, leathercraft, crochet, reenactment, sketching, steampunk, darksynth, retrowave, synth-goth, punk, prog rock, Muse, The Clash, dinosaurs, human prehistory gay and trans history.

Projects:

- Prosiect Llyfr Enfys (Welsh LGBTQ+ Dictionary) see: @llyfrenfys

- Postgraduate degree

Publications:

- Hanes LHDT+ Cymru blogs

- Celtic Students blog

Sideblogs:

- @llyfrau-enfys (main)

- @llyfrenfys (primary project blog)

- @siarad-mewn-tafodau (personal interests blog)

Other social media:

- Instagram: @llyfr_enfys

- Mastodon: @llyfraublaidd@toot.wales

[queerwelsh]

Bywyd Cwiar Cranogwen

Ganed ‘Cranogwen’ (9 Ionawr 1839 – 27 Mehefin 1916), neu Sarah Jane Rees, yn Llangrannog, i Frances Rees a’r morwr John Rees. Yn anarferol am y cyfnod, addysgwyd Cranogwen yn yr ysgol leol ynghyd â’i brodyr hyd at bymtheg oed. Mae’n hefyd yn aml yn cael ei ystyried yn anarferol oedd Cranogwen yn morwr yn ymuno â’i thad ar y môr yn masnachu ar hyd yr arfordir ac weithiau i Ewrop. Fodd bynnag, nid oedd yn anghyffredin i ferched fynd gydag aelodau gwrywaidd o'u teulu i weithio. Roedd gwragedd a phlant y morwyr yn mynd gyda nhw, er na chaniatawyd hyn ar longau’r Llynges Frenhinol ar ôl 1869. Mae rhai morwyr benywaidd eraill yn cael eu hystyried yn cwiar heddiw, a rhai morwyr hefyd yn cael eu hystyried yn ddynion traws. Dychwelodd Cranogwen i addysg ar ôl tair blynedd ar y môr, i ysgolion mordwyo yn y Cei Newydd a Llundain, ac yn 1859 sefydlodd un ei hun yn Llangrannog. Er bod tystiolaeth o feirniadaeth ar ferched yn rhedeg ysgolion mordwyo, o eglwysi a’r ‘Llyfrau Gleision’, nid oes cofnod o feirniadaeth o’r fath tuag at Cranogwen.

Ym 1865 enillodd Cranogwen yn Eisteddfod Genedlaethol Aberystwyth gyda ‘Y Fodrwy Briodasol’, yn mynegi beirniadaeth o’r disgwyliad ar ferched i briodi, trwy safbwyntiau pedair priodferch, gan gynnwys un yn dioddef o gam-drin domestig. Curodd hi feirdd gwrywaidd enwog fel Islwyn. Yr oedd ei henw barddol yn cynnwys yr enwau Sant Caranog, yr enwyd Llangrannog ar ei gyfer, a'r afon Hawen gerllaw. Gyda llwyddiant parhaus mewn Eisteddfodau, cyhoeddwyd Caniadau Cranogwen yn 1870 a bu Cranogwen yn siarad ledled Cymru, a theithio fel pregethwr lleyg Methodistaidd, gan gynnwys dwy daith Americanaidd.

Ym 1874, bu farw Fanny Rees o Langrannog o'r diciâu ym mreichiau Cranogwen, ar ol symud i fyw yn ei chartref teuluol. Disgrifir galar Cranogwen ar ddiwedd trasig ei pherthynas mewn ysgrifeniadau hunangofiannol. Yn ogystal, ystyrir ei barddoniaeth i fel ei hysgrifennu mwyaf angerddol, megis ‘Fy Ffrynd’. (Ceir cerdd angerddol iddi hefyd gan Buddug, sy’n disgrifio sut y bu bron iddi addoli ac edmygu Cranogwen ‘anfarwol’.) Wrth i Cranogwen barhau i fyw gyda’i rhieni, roedd Jane Thomas yn byw yn agos, fel ei phartner cefnogol ac ymroddedig. Pan fu farw rhieni Cranogwen, gwerthodd y tŷ a bu’n byw gyda Jane am ugain mlynedd olaf ei bywyd.

Ym 1878, daeth Cranogwen yn olygydd 'Y Frythones' - nid y cylchgrawn cyntaf i ferched Cymru ond y cyntaf a olygwyd gan fenyw - a oedd â mwy o negeseuon proto-ffeministaidd a hyd yn oed cwiar na'i ragflaenydd, er yn dal i gynnwys gwersi ar fod yn merched a menywod dosbarth canol parchus a chrefyddol. Ond o fewn y gwersi hyn, roedd Cranogwen yn hyrwyddo ysgrifennu merched Cymru, gan sicrhau bod 'Y Frythones' yn cael ei ysgrifennu ar gyfer merched gan ferched, wrth ddweud i'w darllenwyr nad oedd angen iddynt i gyd briodi, fel ‘merch fan yma ar ein pwys’ (Jane Thomas) a byddai’n rhoi atebion, yn y golofn 'Cwestiynau ac Atebion', y gellir bellach eu dadansoddi fel queer. Ym 1887, pan ysgrifennodd darllenydd wrth gwestiynu steiliau gwallt byr bob ar ferched, gan ddweud na allai ddweud ai merched neu fechgyn oedd y rhai â'r steiliau gwallt hyn, atebodd Cranogwen: “Yn gyntaf peth gan hyny, felly, gofynnwch i'r person pa un fydd, ai bachgen ai merch? Yna ewch yn mlaen a'ch neges." Pan holodd darllenwyr am ferched yn dod yn bregethwyr, fel Cranogwen ei hun, daeth hi i’r casgliad, “Nid yw gwahaniaeth rhyw yn ddim byd yn y byd.”

Roedd Cranogwen yn forwr, athrawes, bardd, llenor, golygydd, ymgyrchydd dirwest a llawer mwy. Etifeddiaeth ffeministaidd yw ei hetifeddiaeth – sefydlwyd ‘Llety Cranogwen’, lloches i ferched a menywod digartref yn y Rhondda gan Undeb Dirwestol De Cymru. Mae hi’n parhau i fod yn ysbrydoliaeth, i’r grŵp Cymraeg ‘Cywion Cranogwen’ ac i gylchgronau Cymraeg modern gan ac ar gyfer merched Cymru, fel ‘Codi Pais.’ Mae ei hetifeddiaeth hefyd yn un cwiar, yn ysbrydoli merched a phobl cwiar, ac oedd Cranogwen yn agored am ei pherthynasau yn ei hoes ei hun (er fel 'cyfeillgarwch rhamantus' pryd hynny), sydd bellach yn cael eu dileu yn rhy aml yn hanes y fenyw 'anfarwol' hon. Dylai Fanny Rees a Jane Thomas, a oedd yn caru ac yn cefnogi Cranogwen, a’r them��u cwiar mewn barddoniaeth gan ac i Cranogwen, bellach gael eu cynnwys yn barhaol yn ei hanes. Ni ddylid dileu eu hanes nac arwyddocâd etifeddiaeth Cranogwen i bobl LHDTC+, ac yn enwedig menywod cwiar Cymru.

Ers 2023, mae cerflun o Cranogwen yn ei phentref, Llangrannog.

Ffynonellau a Darllen Pellach:

Caniadau Cranogwen

Jane Aaron, ‘Gender Difference is Nothing,’ Queer Wales, gol. Huw Osborne & ‘Developing Women’s Welsh-language Print Culture’ Nineteenth Century Women’s Writing in Wales.

Katie Gramich & Catherine Brennan gol. Welsh Women’s Poetry, 1460-2001: An Anthology.

Norena Shopland, Forbidden Lives: LGBT Stories of Wales.

Sian Rhiannon Williams, ‘Y Frythones: Portread Cyfnodolion Merched y Bedwared Ganrif ar Bymtheg o Gymraeg yr Oes,’ Llafur, IV, 1 (1984).

Jane Aaron, Cranogwen, 2023

Llun o Lyfrgell Genedlaethol Cymru.

[rhyw-fath-o-seiren]

Smae, Dwin drio dysgu cymraeg! Dwin bod americaidd ond dwin hoffi yn dysgu hiaith.

Dwin licio hiaith cymraeg, lladin, groeg hen a saesneg hen, almaenwr a sbaeneg. Dw i ddim yn dda iawn yn hiaith, ond dw in licio.

Dw in dysgu lladin a groeg hen, a llyfrau arthuraidd a llyfrau groeg yn yr ysgol. (A chymraeg, ond dwi ddim yn mawr(major?) yn gymraeg)

😄 fi tumblr prif yw some-sort-of-siren

[who-ligan-or-who-vian]

In Wales, Gauman Nhul comes on the night of the 9th of November and leaves a book with daffodils pressed in it for each house, then the two eldest children in the house must fight to the death over who keeps the book. The winner is also granted a medal, bestowed by Gauman Nhul on the 10th, also known as Dudd Llawer o Llyfrau

Neil Gaiman, what are you doing EVERYWHERE?? Yesterday, you were in two knowledge bowl questions- one involved a reading from a passage in Stardust, and the other was "Which novel, written by Neil Gaiman, published in 2001-" (I didn't hear the rest of the question before I was shaking my teammate to hit the buzzer). And then, this morning, your name was one of the answer options to a radio show question about who wrote a Dolly Parton song. Sadly you did not write a Dolly Parton song.

Whew!

[dissociative-disaster]

just read an article about "the myth of welsh victimhood" which claims that brad y llyfrau gleision and tryweryn were lies. and it complains of the "red tint to welsh cultural values" as being a result of some idea about socialists having psychological disposition towards conformity rather than, you know, wales being an internal periphery exploited for centuries.

i want to strangle.

[gorwelowen]

Y rheithor yn Llanfaelog pan agorwyd yr eglwys newydd yn 1849. Mae cyfeiriad y llyfr William Williams am ei ran ym Mrad y Llyfrau Gleision. Dwi ddim yn gwybod beth oedd ei ran yn hyn.

[ffontiaucymraeg-blog]

“GWENITH” “….y funud hon” “Amddifad Gri” “Y BRAWD”

- Stondin Lyfrau Mel Williams - Eisteddfod Môn 2017 (Diolch i Rhodri Nwdls)

[an-spideog]

@llyfrau-enfys Ulster Irish has probably the most accessible set of beginner resources, that being the Now You're Talking video/audio/worksheet series which you can find here. That also leads in to their intermediate course called "Céim Ar Aghaidh" Bláth na dTulach is a phenomenal site where you can read and listen to short stories in Ulster Irish for free. When you're looking to get more exposure to Ulster Irish in general, there's several radio shows/podcasts, like Barrscéalta, Bladhaire (which I think is ending soon, but you can still listen to the archive), and Beó Ar Éigean (probably the most craic of those 3 but only one of the hosts has ulster irish), Na Seansálaithe (also only one host with Ulster Irish and good craic). This'll be the most important thing long term for learning a specific dialect - hearing it a lot and getting an idea of what's more commonly said in that dialect. Past that, if you're looking to get technical into the ways that the ulster dialect is different from the others, An Teanga Bheo - Gaeilge Uladh is a very good book (in Irish) about the differences, a partial translation of it is available online here, unfortunately I'd say of the ATB books it's a little more dense than the others and sometimes sacrifices brevity and relevance for the sake of completeness. Things like fuaimeanna.ie are quite useful for comparing the sounds of the dialect to others, and getting an idea of how to pronounce all of the sounds. If you're looking to get extra technical, you can pull out the dialectal studies, stuff like "The Irish of Tory Island", though those can be quite intense, and probably not necessary unless you're particularly interested.

Maidin mhaith! Asking from my main (you probably know me from my sideblog llyfrenfys) but recently I've decided to relearn Irish and I was wondering if you knew of any resources for learning the Ulster dialect specifically?

I was taught very basic Irish at undergrad in the Connacht dialect- but I've forgotten most of it since I've been focusing on my Welsh more in the last few years. I've decided to try again with the Ulster dialect and so far I'm doing better than the first time round. The similarities with Scottish Gaelic really help, since I was able to pick up the basics of that a lot faster than when I first was taught Irish. In any case I'm finding the Ulster dialect a lot easier and I'm enjoying being able to say things as Gaelige again.

It's alright if not, but are there any resources out there for the Ulster dialect specifically? Grma in advance!

I’d love to help but unfortunately I have no idea. I definitely know a couple of people who are trying to learn Ulster Irish though and maybe they might have better advice - @trans-cuchulainn I think is one? And @kaityslangblr has quite a few posts that look educational.

[llyfrenfys]

Y llyfr heddiw yw 'Queer Square Mile' a olygwyd gan Kirsti Bohata, Mihangel Morgan a Huw Osborne, a gyhoeddwyd yn 2021.

Mae'r llyfr hwn yn gasgliad o hanesion Cymreig LHDT+, o'r 19eg Ganrif i'r 21ain. Fy hoff hanesion yw 'Y Dyn a'r Llygoden Fawr' (1941) gan Pennar Davies a 'Nadolig' (1929) gan Kate Roberts. Mae'r ddau yn drist iawn, ond yn bwysig iawn yn yr hanes llenyddiaeth Gymraeg LHDT+.

Ydych chi wedi darllen y llyfr hwn?

/

Today's book is 'Queer Square Mile' edited by Kirsti Bohata, Mihangel Morgan and Huw Osborne, published in 2021.

This book is a collection of LGBT+ Welsh stories, from the 19th Century to the 21st. My favourite stories are 'The Man and the Rat' (1941) by Pennar Davies and 'Christmas' (1929) by Kate Roberts. Both are very sad, but important to the history of LGBT+ Welsh literature.

Have you read this book?

[mariocki]

[pontydd-a-choed]

A rŵan y fersiwn yn y Gymraeg.

Ffrind a fi, dyn ni'n teithio i Gymru y mis Medi 'ma i heicio ar hyd y Llywbr Arfordir Cymru, y darn rhwng Caer a Bangor. Dyna pam, dw i eisiau gofyn os gennych chi argymhellion i lleoedd i fwyta, gysgu neu rhywbeth arall diddorol neu bwysig i weld/wneud. Dw i wir eisiau trio Teisen gri, os dych chi'n nabod lle i gael teisen gri dda, dwedwch wrtha i :)

Dyw fi na fi ffrind erioed wedi bod yng Nghrymru ac oedd y tro olaf yn y DU i ni 5/6 blwyddyn yn ôl, dyn ni hapus am bobeth.

Dw i eisiau prynu llyfrau Cymraeg, hefyd, achos rhaid i fi weld brawddegau, cystrawennau a geriau. (Yr holl iaith) Os gennych chi argymhellion am siop llyfrau braf ym Mangor neu ym Manceinion, baswn i'n mor hapus.

Diolch am ddarllen ac eto, dw i'n edrych ymlaen at fynd i Gymru am y tro cyntaf :)

Gwyliau yng Nghymru - Questions

This post is going to be in English (the first time really on this account) because I want to reach a bigger audience. (I'll try to write in Welsh at another point though!)

A friend and I will be travelling to Wales this September to hike the Welsh Coast Path, specifically the stretch between Chester and Bangor. For this I wanted to ask you whether you have any recommendations whatsoever for places to eat, sleep and just general things. I also really want to try Welsh cakes so if there's any good places along the North Wales Coast, I'd love to know.

Neither of us has been to Wales before and also the last time to the UK was 5/6 years ago for each of us so we'll really take any tips!

I'm personally also planning to buy some books in Welsh so if you have a recommendation for a nice book shop in either Bangor or Manchester, that'd be great!

Diolch yn fawr iawn a dw i'n edrych ymlaen at fynd i Gymru :)

[queerwelsh]

Mis Hanes LHDT+ Hapus! Happy LGBTQ+ History Month! Here is my annual post compiling the events happening in Wales:

Throughout February until June 30th at St Fagans Museum: Wales is... Proud & Wales is... Remembering Terrence Higgins

From the 8th until 27th: Cynon Valley Museum Pride exhibition

Various dates: Queerway, 9th at Porth, 10th Merthyr, 14th Llanelli

Various dates: Iris on the Move, 13th at Chapter Arts Centre Cardiff, 17th at National Museum Cardiff, 25th at Aberystwyth Arts Centre & more

Various dates: Queer Emporium - 9th Comedy with Leila Navabi, 17th Transition, 18th Sound Check (music), March 2nd You’re Invited, March 16th Chwarae’r Chwedlau & more

9th Queerdos Wales’ Anti Valentine’s Day Ball at Porter’s Cardiff 7pm

9th Tai Pawb ‘Older LGBT+ People in Housing’ 11am online

11th Sadie’s Butterflies at National Waterfront Museum Swansea

12th Lezdiff - Cardiff Lesbian Festival at Chapter from 12pm

16th Paned o Ge Kinky Books at 7pm

17th Hwyrnos: QUEER at the National Museum Cardiff from 7pm

17th Lleswyl online from 7pm

18th Aberration at Aberystwyth Arts Centre, Proud Writing workshop at 2pm and Dreaming up the Past at 7pm

20th Dyddiau Du + Trans Aid Cymru Social

21st Llyfrau Lliwgar Online 7pm (yn Gymraeg)

21st Reclaim the Frame at Snowcat Penarth

22nd Dyddiau Du Queer Words

23rd Conwy LGBTQ+ Celebration at Conwy Culture Centre 6-8pm

25th Cardiff Trans Singers, Cathays at 7pm

28th Ladies of Llangollen British Library event online from 8pm

March 5th Carmarthen LGBTQ+ History Month, details tbc

March 7th National Library of Wales Aberystwyth - Queer Tales from Wales’ The Story of Amy Dillwyn at 5pm

[haveyoumetmythief]

Helô! Dw i'n dysgu Cymraeg a dw i eisiau llyfrau hawdd eu darllen. Ydych chi'n gwybod llyfrau stori a straeon tylwyth teg yn Gymraeg? Dw i eisiau llyfrau sy'n straeon da i blant er mwyn i mi allu ymarfer. Diolch!