#heraldiek

[twafordizzy]

Legendarische plant: wilde cichorei

Een kleine ontdekking vond ik het: Planten en hun legenden, van de hand van Jurrie Meulenhoff en Sophieke Nijhuis. Het zijn verhalen bij veel voorkomende planten- en boomsoorten. Verhalen uit de mythologie, heksenkunde, religie, folklore, heraldiek, Maria-verering, de bloementaal, naamgeving en de tijd. Als natuurliefhebber ging er een wereld voor me open: de wereld van het verhaal erachter. Een…

[ornamental-wood-carver]

[dirklagast]

Het wapenschild van Koekelberg

Het wapenschild is een eik geflankeerd door een azuurblauwe slang met daarboven een zilverenhelm met een draak. Vandaag is dat het officiële wapenschild van de gemeente. Het is in 1984 ontworpen op basis van een Brusselse schepenzegel uit 1618: het wapen van Frans van Zinnicq, heer van Koekelberg én apotheker van Albrecht en Isabella. Het wapen is nooit officieel toegekend door de koning der…

[roderidderhottakes]

De Rode Ridder - De Zilveren Adelaar

In strip nummer 11 gaan we het mysterie link laten liggen. We concentreren ons op het toernooi waar Johan aan deelneemt en natuurlijk komt heraldiek ook weer aan bod!

Deze strip zal er zeer vlot doorgaan, maar dat doet geen afbreuk aan de kwaliteit. Het verhaal heeft een leuk mysterie en een spannend einde. Het is zeker de moeite waard om deze strip te zoeken!!

[renehw]

Hof van Ittersum/Karel V Huis in Zwolle, the history of this complex of buildings goes back to at least 1383 when Roelof van Ittersum had a hall with adjoining room built. Later additions were a grand hall in 1435 and the so called Karel V Huis in 1571. @vereniginghendrickdekeyser 1 & 2 facade of the Karel V Huis. The house was named for the bust of emperor Charles V (1500-1558) that adorns the top of the gable. This facade was built in 1571, presumably in front of an older structure. It is one of the best preserved mid-sixteenth century Renaissance facades of the Netherlands. 2 & 4 details of the interior of the Karel V Huis. During the restoration of Hof van Ittersum these sixteenth century wall paintings, depicting several coats of arms, were uncovered. Due to their fragile nature they’re hidden behind a panel that can be opened. #zwolle #zwollecentrum #hofvanittersum #karelvhuis #medieval #heraldry #heraldiek #vereniginghendrickdekeyser (bij Zwolle, Netherlands)

[vectalex]

Al mijn pagina op Creative Fabrica is 90 % korting https://www.creativefabrica.com/designer/pedro-alexandre-teixeira?action=follow https://pedroteixeirafoundry.com/ #lettertype #typografie #kalligrafie #vector #webdesign #type #script #illustraties #grafischontwerp #vectormockup #patronen #wapenvan #heraldiek #handgeschreven #sansserif #serif #belettering #dingbat #frames #reclame #merk #magazine #logoontwerp #bruiloft #valentijn #koperenplaat #modernekalligrafie #wenskaarten https://www.instagram.com/p/CDDkVOulE15/?igshid=14q8sb3t5igej

[thefisherkinguniverse]

Woopwoop! Vanaf heden kan je in 't Krekelhof-museum het heraldiekspel komen spelen! 22 wapenschilden van de Westhoek staan verspreid tussen onze collecties. Met behulp van de heraldiekgids word je geïntroduceerd in de taal van wapenschilden en terwijl je het museum verkent zoek je welke heraldische beschrijving bij welke gemeente hoort. Dank aan @allebaster71 voor de brains en isaprint Koksijde voor het drukwerk. #funandgames #heraldiek #westhoek #denieuwewereld #heraldry #museumgames #krekelhof #thefisherking #wapenschilden #coatofarms #koksijde #toerismekoksijde #uitinvlaanderen https://www.instagram.com/p/B0G3WnQIdGg/?igshid=2a235g49kiy

[havenpoort]

Heren van 't Huys Dever

't Huys Dever in de Nederlandse plaats Lisse is een veertiende-eeuwse donjon. Rond 1580 en tussen 1630-1634 zijn delen aangebouwd, waardoor een landhuis ontstond. Dit geheel werd bewoond tot ongeveer 1750. Leegstand leidde tot de instorting van de eerste aanbouw in 1848. Binnen tien jaar verdwenen de 16e- en 17e-eeuwse aanbouwen, waardoor de donjon weer vrij stond. Het dak van de donjon stortte in 1862 in, waarna het interieur grotendeels volgde. Na de restauratie van 1973-1978 werd het geopend voor het publiek.

Dit bouwwerk is bijzonder doordat dergelijke donjons nauwelijks in Holland bewaard zijn gebleven als gevolg van onder meer verwoesting (bijvoorbeeld voorafgaand aan het Beleg van Leiden), brand (Slot Teylingen) en ingrijpende verbouwingen.

Het bouwwerk maakte onderdeel uit van de heerlijkheid Lisse en Dever waarbij de volgende heren en vrouwen eigenaar van het bezit waren:

·         Reinier Dever (1370-1417)

·         Gijsbrecht van Haeften ( -1445), kleinzoon van Reinier

·         Clara van Haeften ( -1507)

·         Johan van Matenesse ( -1522)

·         Nicolaes van Matenesse ( -1564)

·         Johan van Matenesse ( -1624)

·         Maria van Matenesse ( -1628)

·         Johan van Schagen ( -1639)

·         Isabella Katharina van Camons ( -1673)

·         Willem de Wael van Vronesteyn ( -1699)

In sommige families dragen alle leden van de familie hetzelfde wapenschild. In andere geslachten worden ter onderscheid kleine veranderingen zoals schildzomen en barenstelen met tekens op de steel op het wapen van de "cadetten" van de familie aangebracht. In Schotland wordt een familiewapen als een contradictio in terminis beschouwd; een wapenschild wordt daar geacht uniek te zijn zodat ieder van de leden van één familie een ander wapen heeft. In Vlaanderen worden adellijke wapens verplicht geregistreerd door het verlenen van de adelsbrief via de Vlaamse Heraldische Raad. Net als in Nederland kan iedereen in Vlaanderen een wapen voeren mits men geen wapen van een ander overneemt. Sinds 1973 kunnen wapens bij het Heraldisch College van de Familiekunde Vlaanderen (FV) geregistreerd worden, voorheen was de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde (VVF) het aangewezen instituut. De wapens van adellijke families worden in Nederland door de overheid beschermd en staan geregistreerd bij de Hoge Raad van Adel. Ook iedereen die niet van adel is kan een wapen aannemen en laten registreren mits het ontwerp voldoet aan de regels van de heraldiek. Dat kan een oud of nieuw wapen zijn.

Reinier d’Ever - periode 1346-1417

Heer Reinier d’Ever was pas 14 jaar toen zijn vader omkwam in een veldtocht bij het Noord-Hollandse Warns. In diens voetsporen was Reinier een trouwe vazal van Hertog Albrecht van Beyeren, grootvader van de legendarische Jacoba.

De Heerlijkheid Lisse werd in die jaren vanuit Teylingen bestuurd door Reiniers oom Gerrit van Heemstede.

Van Haeften van Rhenoy - periode 1417 – 1507

Na de dood van Reinier werd zijn kleinzoon Gijsbert van Haeften beleend met ‘de woninge met vyf morgen lants binnen den hiemwerf’. Met Gijsbert liep het niet goed af; hij was gebeten door een dolle hond en werd ook door deze ziekte aangetast.

Zo’n bezetene werd als regel met stokken en knuppels doodgeslagen, maar als hoger geborene kreeg Gijsbert een voorkeursbehandeling: ‘Hij stierf jonck, gebeten van een dolle hont en worde tussen twee bedden versmoort’.

Van Matenesse - periode 1507 – 1628

Jan van Matenesse – kleinzoon van Clara van Haeften – overleed op 33-jarige leeftijd in 1522. Zijn weduwe vertrok naar Utrecht.

Johan van Mathenesse, ook wel Johan van Matenesse (ca. 1596 - 30 juni 1653), was heer van Mathenesse en Riviere, Opmeer.

Johan van Mathenesse was een zoon van Adriaan van Mathenesse (1563-1621) en Odilia van Azewijn (-1596). Hij was van 16 januari 1642 tot 3 mei 1645 ordinaris gedeputeerde namens het gewest Holland en het Ridderschap van Holland in de Staten-Generaal der Verenigde Nederlandse Provinciën. Hij was vervolgens van 4 mei 1645 tot aan zijn dood namens het Ridderschap van Holland lid van de Gecommitteerde Raden van Holland in het Zuiderkwartier. Hij was in 1648 een van de Nederlandse afgevaardigden, namens Holland, die de Vrede van Münster zou onderhandelen en ondertekenen. Nicolaus Blancardus zou bij zijn terugkeer een lofrede schrijven op hem en zijn collega Adriaen Pauw, getiteld Panegyricus Matthenesio et Pavio a stabilitata pace Monasterio reducibus sacratus (1648).

 Hij was in 1626 getrouwd met Judith Wilhelmina Piek en had bij haar vier kinderen:

·         Adriaan van Mathenesse;

·         Odilia van Mathenesse;

·         Walburg van Mathenesse;

·         Gijsbert van Mathenesse.

Dever bleef tot 1564 in handen van de familie van Matenesse.

Schagen van Camons - periode 1628 – 1639

Met Johan van Schagen – zoon van Maria van Matenesse – beleeft Dever een nieuwe, zij het korte glorietijd. Het geslacht stamt af van Willem van Beyeren, bastaardzoon van hertog Albrecht van Beyeren.

De bastaardzoon werd (in 1427) beleend met de heerlijkheid Schagen, waarna de familie zich ook zo gingen noemen. Jonker Johan trouwde in 1607 met Wilhelmina van Camons en bouwde het grote voorhuis voor Dever in de periode 1631-1634.

Van Wael van Vronensteyn - periode 1674 – 1699

Willem de Wael van Vronesteyn betwistte het eigendom van Dever na de dood van zijn moeder met zijn broer Gerard en trok daarbij aan het langste eind. Hij verkocht de verderaf gelegen landerijen, o.a. die in Lisserbroek, en kocht stukken grond die aan Dever grensden. Jonkheer Willem stierf op 50-jarige leeftijd.

Scherpenseel van Rumpt - periode 1710 – 1716

Erasmus Bernardus Nicolaas van Scherpenseel – onfortuinlijke neef van Willem de Wael – liet zich na de dood van zijn oom belenen met Dever en de ambachtsheerlijkheid Lisse.

De laatste jaren van zijn jonge leven – hij was nog geen veertig jaar oud toen hij overleed – woonde hij bij zijn zuster in Utrecht.

Heereman van Zuydtwijck - periode 1717 – 1949

Frederik Jacob Heereman van Zuydtwijck trouwde op 29 juli 1702 met Elisabeth Catharina van Scherpenseel van Rumpt, nadat zijn eerste vrouw – Agatha Maria van der Goes - in het kraambed was gestorven.

Nog tijdens het leven van zijn zwager Erasmus nam hij een deel van diens schulden over, maar ook het erfdeel waartoe Dever behoorde. Frederik Jacob overleed op 30 maart 1745 op 81-jarige leeftijd in zijn woonplaats Roermond.

Na de oorlog kwam het Nederlands Beheersinstituut in werking die voor de Raad van Rechtsherstel het Duits en dus vijandelijk bezit, wat Dever was, onder beheer nam. In 1949 ging het instituut tot liquidatie van de Dever gronden over en aangezien de voormalige pachters het eerst in aanmerking kwamen voor koop, geraakt Jan-Piet Rotteveel in het bezit van ongeveer 25 ha land om Dever met de woning en de bedrijfsruimten. Baron Heereman van Zuydwijck bezocht zelf zijn pachter en raadde hem ten sterkste aan de koop te sluiten! Maar al in 1970 moest veehouder Rotteveel 10 ha afstaan aan de gemeente Lisse voor het Bedrijventerrein Dever, in casu voor een vestiging van de autofabriek Nissan.

 Het Geslacht Heereman van Zuydtwyck

Heereman von Zuydtwyck is de naam van een Nederlandse adellijke familie. De familie, waarvan sommige takken vandaag de dag nog steeds bestaan, kreeg ook bezit en prestige in Westfalen.

In oudere literatuur worden Deense en Zweedse afkomst van de familie vermoed. Van daaruit zouden familieleden in Nederland zijn aangekomen en daar aanzienlijke leningen en andere goederen hebben verworven. Ze werden toegelaten tot de Nederlandse ridderorde en verschijnen rond 1400 in het kathedraalhoofdstuk van Utrecht. 

Het genealogische handboek van de adel begint de beveiligde familielijn met Peter Gijsberts. Zijn zoon Gijsbert Peters was rond 1530 lid van de Burgerwacht in Amsterdam. De voornaam van zijn zoon Heereman Gijsberts wordt door zijn kleinzoon Silvester Heereman als achternaam gegeven. In 1656 werd oudejaarsavond overgenomen door Zuydtwyck te Boskoop. 

Volgens Dudok van Heel was de stamvader van de familie Ghijs Janszn Cogmansz, die in de eerste helft van de 15e eeuw in Amsterdam woonde. Zijn naam kan het beroep van koopman aangeven die zijn goederen met een radertje heeft verscheept. Pas met zijn nazaat, de koopman Claes Heeremansz (1562-1650), werd de naam Heereman geconsolideerd. 

Silvester Heereman, de zoon van Nicolaus Heereman, nam rond 1656 het predikaat Zuydtwyck over van de heerlijkheid Zuydtwyck. Hij was gehuwd met Anna van Swieten. Zijn kleinzoon Friedrich Jacob Heereman von Zuydtwyck, heer van de Heerlijkheden Lisse, Zuydtwyck, Hagesteyn en Oudegyn, trouwde met Elisabeth Baronesse de Scherpenzeel zu Rümpt, eigenaresse van de heerlijkheden Rümpt en Vronesteyn.

Hun zonen Friedrich Wilhelm en Franz Ernst waren de stichters van de oudere en jongere lijnen van de familie. 

De stichter van de oudere lijn Friedrich Wilhelm Heereman von Zuydtwyck, heer van Oudegyn, vestigde zich in Westfalen in het Prins-Bisdom van Münster en huwde Theresia von Amelunxen. Haar zoon Carl Heinrich, heer van Surenburg en Nevinghof, stierf in 1808 als prins-bisschop van de Münster Kamer. 

Uit zijn huwelijk met Clara Franzisca Freiin von Merode († 1825) kwam Matthias Alexander Heereman von Zuydtwyck (geboren 21 december 1789; † 17 maart 1854), Herr zu Surenburg, Nevinghof, Moser, Hiltrup, Wienburg en Grevinghof in Westfalen en de heerlijkheid Lisse met Dever in Nederland naar voren.

Hij was gehuwd met Clara Antoinette Freiin von Oer (geboren 14 december 1800). Haar zoon Maximilian Freiherr Heereman von Zuydtwyck (20 juli 1826) trouwde in 1859 met Franzisca Freiin von und zu Fürstenberg zu Körtlinghausen. 

Zijn zus Anna Freiin Heereman von Zuydtwyck (1 juli 1825) was op 12 oktober 1847 gehuwd met Friedrich Freiherr von Wrede-Melschede zu Melschede.  

Haar jongere broer Clemens August Antonius Freiherr Heereman von Zuydtwyck (Pruisisch leger en regeringsofficier) werd officier in het Pruisische leger en de regeringsofficier. 

Franz Ernst Heereman von Zuydtwyck, de stichter van de jongere lijn, vestigde zich in het aartsbisdom Keulen en trouwde met Maria Anna Freiin von Wrede-Melschede.

Van de zonen van het echtpaar kon de derde, Engelbert Heereman uit Zuydtwyck, de stam voortzetten. Hij stierf in 1810 als keurvorst Mainzer en keizerlijk Frans kamerheer. 

Uit zijn huwelijk met Fernandine Freiin von Haxthausen († 1851) kwamen Werner Freiherr Heereman von Zuydtwyck (geb. 1808), Herr zu Burg Herstelle en Kemperfeld in het Vorstendom Paderborn . Hij trouwde in 1832 met Fernandine Freiin von Wrede-Melschede.

Diederik Heereman von Zuydtwyck ontving de ridderlijke keizerlijke adel met herkomst-to-be reparatie in de keizerlijke ridderstand voor al zijn mannelijke nakomelingen op 27 juli 1658 in Frankfurt am Main. 

Op 11 februari 1810 ontving Engelbert Heereman von Zuydtwyck, keizerlijke Franse kamerheer, de keizerlijke Franse baronie in Primogenitur. 

Matthias Alexander Heereman von Zuydtwyck op Surenburg kreeg samen met zijn zus en Werner Heereman von Zuydtwyck te Burg Herstelle op 5 november 1845 in Berlijn een Pruisische erkenning van de baroniële status . 

Het wapenschild uit 1658 toont in goud een spant ontwaakt in twee rijen rood en zilver. Op de helm met rode en gouden helm dekens een zilveren stierenkop met gouden hoorns.

25-3-2021

[leftwizardbarbarian-blog]

Een beschrijving van de miniaturen van Hildegard van Bingen

Een beschrijving van de miniaturen van Hildegard van Bingen

categorie : Hildegard Von Bingen

          De bedoeling van dit boek is de miniaturen te beschouwen, te bemediteren, door ook de tekst van Scivias erbij te betrekken. Daarnaast zullen het vooral de kleuren zijn en de metalen goud en zilver die ons de weg zullen wijzen naar de boodschap van Hildegardis.

  .

    .

  De kleuren zijn belangrijk omdat deze miniaturen…

[githago]

De laatste puntje op de ï zetten voor mijn afstudeeronderzoek naar lakzegels. Zo kom je toch wat leuke zegels tegen met muisjes, zalmen, kolfclubs, traliehelm, handjes, heraldische wapens etc. Oh en niet te vergeten het alliantiewapen van Wijnbergen/ van Schimmelpenninck💌 #lakzegel #archeology #seal #history #afstuderen #onderzoek #archeologie #zegel #schimmelpenninck #heraldiek #wapenschild #nearythere #genealogy #vondsten #17thcentury #beerput #nijmegen #research #archaeologist #details #photography

[giebresseleers]

10. musée unterlinden colmar

een middeleeuws klooster met een hedendaagse uitbreiding:  een museale aaneenschakeling van gangen en zalen over verschillende verdiepingen.

dit museum is gewijd aan de kunst van de middeleeuwen over de renaissance tot en met de hedendaagse kunst, van archeologie en decoratieve kunsten, van meubels, muziekinstrumenten, heraldiek,… dit allegaartje maakt alles minder steriel.

zijn pronkstuk: het isenheimer altaarstuk van matthias grünewald.

je loopt het verkeersvrije unterlindenplein op. je zet je op de brede trappen langs het opengemaakte sinnkanaal dat overwelfd onder de oude stadskern loopt. je gaat centraal het gerestaureerde dominicanerklooster binnen: de kamers herschikt, verlaagde plafonds verwijderd, dichtgemetste raamopeningen geopend, … het hele circuit is een organische opeenvolging van ruimten in klooster, kapel, badhuis, en uiteindelijk nieuwbouw,…

via spiltrappen als slakkenhuizen daal je de ondergrondse galerij in die het klooster met de nieuwbouw aan de overzijde van het plein verbindt.

herzog & de meuron ontworpen de nieuwe vleugel, op de plaats van de vroegere stallen en boerderij die bij het klooster hoorden. de tweede verdieping herneemt met zijn zadeldak en hoogte van 11,50 m het volume van de dominicaanse kapel.

voor de nieuwbouw ontstaat een tweede openbare ruimte: een binnenhof als een boomgaard.

een klein huisachtig gebouw markeert de aanwezigheid van de ondergrondse galerij. zijn positie, volume en vorm interpreteren de oude middeleeuwse molen.

de nieuwbouw in onregelmatige hand-gebroken kleibaksteen en met koperen dak staat tegenover de kloostergevels in natuursteen en pleister. hij  nestelt zich in het historische centrum van de stad.

de schuin afgewerkte zjjgevel verwijst naar de schuren die na de tweede wereldoorlog slechts deels werden hersteld.

de kunstwerken worden gepresenteerd in grote ruimten: abstract, wit.

zij worden niet naast, maar tegenover elkaar geplaatst. gaan in dialoog met elkaar en de bezoekers.

deze architectuur verbindt binnen- en buitenruimten. ze past in de oude stad en is ook heel hedendaags: evenwicht tussen oud en nieuw, tussen traditioneel en vernieuwend, tussen erfgoed en moderniteit, tussen verleden en toekomst.

deze architectuur herwaardeert de openbare ruimte: reconstrueert delen van het originele stadsweefsel, renoveert gebouwen in functie van de hedendaagse bestemming, verwijst subtiel naar de complexiteit van de stad.

het unterlindenplein krijgt zijn geschiedenis terug.

[ornamental-wood-carver]

Impression of the day, not finished yet. Carving a helmet and crest.

[edwinstolk]

Kunstproject ‘Het Bordes’ in Zaltbommel zet originele leeuwen centraal

Deze prachtige leeuw staat nu bij de ingang van het gemeentekantoor van Zaltbommel en speelt een hoofdrol bij "Het Bordes". De leeuw is in de heraldiek een populair wapendier. De leeuw staat voor moed en het dier wordt meestal klimmend afgebeeld. 

Omdat in 1982 bij het oude stadhuis twee andere, vergelijkbare leeuwen op het originele bordes werden geplaatst, stel ik voor om in juli in de Sint Maartenskerk deze originele beelden te tonen op een replica van dit bordes.

Lees meer hierover & hoe u kunt meehelpen op mijn website:https://www.edwinstolk.nl/hetbordes.html

[roderidderhottakes]

De Rode Ridder - De Vrijbuiter

Het is nog eens tijd voor wat lichte heraldiek.

Het wapenschild van de heer van Berkendael valt op de grond nadat een pijl het touw kapot schiet. Wat een aanslag op de eer! Dat kan niet onbeantwoord blijven!

Op het gepaalde en deels gebalkte schild zien we een tweekoppig, niet zo duidelijk dier (een dubbelkoppige dubbelstaartige afgewende adelaar?) frontaal afgebeeld. Daaronder zien we twee kleuren gepaald. Er naast, op het linkergedeelte zijn er twee onbekende kleuren dwarsbalksgewijs.

Het is zo jammer dat deze prent niet in kleur is. Ik ben razend benieuwd naar de kleuren die ze zouden hebben gekozen.

Zou de adelaar dan echt sabel (zwart) zijn? Dan moet de achtergrond zilver (wit) of goud (geel) zijn.

Daaronder, bij het gepaalde gedeelte, blijf ik rood-geel denken, waarschijnlijk een voetbalafwijking (KV Mechelen). Het linkergedeelte (bij de heraldiek is links en rechts omgekeerd omdat de heraut die het schild voorstelde ACHTER het schild stond en dus zijn links overeenkomt met het rechts van de aanhoorder), is totaal onbekend. Een van de kleuren moet goud of zilver zijn (kleur-kleur en metaal-metaal zijn combinaties die niet mogen). De mogelijke kleuren zijn dus totaal onbekend.

[renehw]

This golden chain of arms was made in 1517 for the Herald of the Order of the Golden Fleece. It consists of a typical Order chain made of intertwining fire steels, the emblem of the Order, and stylized flints with flames. Above that chain are 26 rectangular plates with each two coats of arms: since 1516 the Order had 51 members, the Sovereign of the Order had two plates on the chain. After the death of Philip the Fair (1478-1506) his son Charles inherited his titles as Duke of Burgundy and Lord of the Burgundian Netherlands thus making him acting sovereign of the Order of the Golden Fleece. On this chain the two plates above the pendant of the golden fleece have been reserved for Charles, who in 1516 also had inherited the Crowns of Aragon and Castile: one for his personal coat of arms (1: above middle) and the other for his personal motto “Plus Oultre” (1: below middle) accompanied by a crown and yet another fire steel. His motto is flanked by the Columns of Hercules, which symbolise the rocks of Gibraltar and Ceuta and thus the old Spanish dominions. “Plus Oultre”, which means further beyond, clearly refers to the Spanish Empire that was being conquered in the ‘New World’. @kunsthistorischesmuseumvienna #kunsthistorischesmuseum #kunsthistorischesmuseumwien #goldenfleece #orderofthegoldenfleece #toisondor #herald #coatofarms #heraldry #heraldiek #plusultra #columnsofhercules #gold #goud #chain #ketting (bij Kaiserliche Schatzkammer) https://www.instagram.com/p/B21jI0YoQ72/?igshid=xlzequhyjzkk

[dodoens365-blog]

144. Van Geel lische

Gele lis, Iris pseudacorus

De gele lis hoort als water- en moerasplant zeker thuis in het Vrijbroekpark. Langsheen vele grachten staat hij nu mooi goudgeel te bloeien. De prachtige bloemvorm heeft de ‘Fleur de Lys’ haar plek in de heraldiek opgeleverd.

De Franse koning Lou is VII zou als eerste de mooie Iris-bloem als wapenschild hebben gebruikt op zijn kruistochten. De naam ‘de Lys’ wordt volgens sommigen verklaard als ‘bloem van de Leie’. Deze rivier heet in Frans-Vlaanderen ‘Lys’ en de gele lis groeit er in overvloed…. De gouden lis is steeds het symbool van het Franse koningshuis gebleven. Hoewel, ze misschien dus ook wel wat Vlaams is… Een nieuw daglicht op de Guldensporenslag?

Irissen zijn er in veel verschillende kleuren en vormen. De Latijnse naam is dan ook die van de godin van de regenboog!

Dodoens gebruikt de wortelstok van Gele lis als sterke bloedstelping. Een thee van liswortel gebruikt hij om de bloederige diarree die hoort bij difterie te genezen. Ook bloed in urine en bloed ophoesten geneest hij hiermee. Ze geraakte echter in onbruik omdat de geweldig zure smaak braken en diarree veroorzaakt. Bovendien is het gebruik van Lis gebaseerd op de gelijkenis met Kalmoes, die wel allerlei medicinale eigenschappen heeft.

De dikke wortelstokken van iris worden vermalen tot een aromatisch poeder. Dit poeder dat ‘Oris’ wordt genoemd werd gesnoven bij verkoudheid. Het is ook een vast onderdeel van geurmengsels omdat het aromatische oliën fixeert. Hierdoor kan je jaren genieten van een potpourri of geurkussens.

Geurkruiden werden lange tijd zeer veel gebruikt. Niet enkel stonken huizen en openbare plekken in de 16e eeuw door de andere ideeën over hygiëne. Men geloofde ook dat epidemieën werden veroorzaakt door slechte lucht. Het verdrijven van stank werd dus beschouwd als een gezondheidsmaatregel.