#ekspresjonizm

[plastycznyonline]

James Ensor – malarz maski, groteski i wewnętrznych demonów

13 kwietnia przypada rocznica urodzin jednego z najoryginalniejszych i najbardziej niepokojących malarzy przełomu XIX i XX wieku – Jamesa Sidney'a Ensora. Urodzony w 1860 roku w belgijskim Ostendzie, przez całe życie pozostał wierny miastu, które stało się jego największą inspiracją i scenerią niepokojących wizji. Jego sztuka, pełna groteski, masek, widm i komentarzy społecznych, stanowiła pomost między symbolizmem, ekspresjonizmem a początkiem modernistycznej krytyki społecznej. James Ensor to artysta, którego warto dziś przypomnieć i zrozumieć – nie tylko jako pioniera ekspresjonizmu, ale jako człowieka wyprzedzającego swój czas.

Wczesne lata i edukacja

Ensor urodził się w zamożnej rodzinie o korzeniach angielsko-belgijskich. Jego ojciec, James Frederic Ensor, był dobrze wykształconym inżynierem, ale życie rodzinne szybko zdominowała matka – właścicielka sklepu z pamiątkami i maskami karnawałowymi, które później odegrały fundamentalną rolę w twórczości artysty. Już jako nastolatek Ensor przejawiał niechęć do formalnej edukacji, przerywając naukę w wieku piętnastu lat. W latach 1877–1880 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Brukseli, gdzie zaprzyjaźnił się z Fernandem Khnopffem i zetknął się z ówczesną sztuką akademicką – z którą szybko się zbuntował.

Droga ku artyzmowi i kontrowersjom

Początkowo Ensor tworzył realistyczne pejzaże, portrety i martwe natury w ciemnej, stonowanej kolorystyce. Jednak pod wpływem impresjonistów, jego paleta rozjaśniła się, a tematyka zaczęła ewoluować w kierunku surrealistyczno-symbolicznym. Kluczowym momentem w jego twórczości stały się lata 80. XIX wieku – wtedy Ensor zaczął tworzyć swoje najbardziej znane, groteskowe i satyryczne dzieła. Prace takie jak Intryga (1890), Autoportret wśród masek (1899) czy majestatyczny obraz Wjazd Chrystusa do Brukseli (1888) budziły kontrowersje i często były odrzucane przez ówczesnych krytyków sztuki.

„Wjazd Chrystusa do Brukseli” – manifest artystyczny

Jednym z najważniejszych dzieł Ensora, uważanym dziś za arcydzieło europejskiego ekspresjonizmu, jest monumentalny obraz Wjazd Chrystusa do Brukseli. Na gigantycznym płótnie (ponad 9 metrów szerokości!), w tłumie groteskowych postaci i polityków z maskami, niemal ginie postać Chrystusa, wjeżdżającego na osiołku. Obraz ten jest nie tylko satyrą na belgijskie społeczeństwo, ale też metaforą samotności artysty niezrozumianego przez tłum. Obraz został odrzucony przez grupę Les XX, której Ensor był członkiem, i przez długie lata nie był wystawiany. Dopiero w 1929 roku obraz ujrzał światło dzienne – dziś znajduje się w J. Paul Getty Museum w Los Angeles.

Maska jako symbol społeczeństwa

Motyw maski, tak często obecny w twórczości Ensora, nie był dla niego tylko ozdobą wizualną. Maski stanowiły metaforę społecznych masek – fałszywości, hipokryzji, pogardy wobec indywidualizmu. Inspiracją były maski karnawałowe sprzedawane w sklepie jego matki, a także same wydarzenia karnawałowe w Ostendzie. Ensor ukazywał maski nie tylko na twarzach ludzi, ale też jako samodzielnych aktorów groteskowego teatru absurdu i chaosu. W dziełach takich jak Szkielety walczące o wisielca (1891), przedstawiał świat jako scenę pełną przebrań i zniekształceń tożsamości.

Ensor jako grafik i pisarz

Poza malarstwem, Ensor był również znakomitym grafikiem. W ciągu swojej kariery stworzył ponad 130 akwafort i suchorytów, z czego większość powstała między 1886 a 1891 rokiem – w szczytowym okresie jego artystycznych poszukiwań. Dzieła graficzne, często były bardziej bezpośrednie w przekazie niż obrazy – pozwalały mu na eksperyment i szybką reakcję na społeczne wydarzenia. Artysta pisał również eseje, dramaty i poezję, w których nie krył pogardy dla mieszczaństwa i ówczesnej hipokryzyjnej moralności. Był autorem autoironicznych uwag i sprzecznych ze sobą manifestów, pełnych czarnego humoru.

Muzyczna pasja i późne lata

Oprócz sztuk wizualnych, Ensor pasjonował się muzyką. Choć nie posiadał formalnego wykształcenia muzycznego, był wybitnym improwizatorem na fisharmonii i komponował utwory muzyczne, w tym balet-pantomimę La Gamme d’Amour (1907). W późniejszych latach życia coraz bardziej poświęcał się muzyce, rezygnując z malarstwa. Często wspominał, że powinien był w młodości wybrać karierę kompozytorską, co podkreśla jego ciągłą artystyczną ambiwalencję.

Spóźnione uznanie

Mimo początkowego odrzucenia przez środowisko artystyczne, Ensor z czasem zyskał rozgłos i szacunek. W 1929 roku otrzymał tytuł barona z rąk króla Alberta I, a w 1933 został odznaczony francuską Legią Honorową. Mimo że jego twórczość po 1920 roku uznawana jest za mniej oryginalną, kilka późnych dzieł – jak Port w Ostendzie (1933) czy Śmierć matki artysty (1915) – ukazuje, że jego talent nie wygasł całkowicie. Do końca życia spacerował po ulicach Ostendy, stając się lokalną legendą. Zmarł 19 listopada 1949 roku, w wieku 89 lat.

Dziedzictwo Ensora – prowokator nowoczesności

James Ensor pozostawił po sobie nie tyle szkołę artystyczną, co zapowiedź nowoczesności. Inspirował ekspresjonistów, surrealistów i dadaistów. Jego śmiałość, groteska i celna satyra uczyniły z niego pioniera sztuki nowoczesnej. Dziś, w czasach gdy społeczne maski znów przybierają na znaczeniu, Ensor staje się bardziej aktualny niż kiedykolwiek. Z okazji jego urodzin warto przypomnieć sobie niepokojące obrazy ludzkości, jakie zostawił – obrazy, które z równą siłą śmieszą, przerażają i zmuszają do refleksji.

[wiacek-gallery]

Jacek Wiącek (1963-2022), "Wzmacnia dziąsła”, 90 x 120 cm, olej na płótnie, 2016

[matzoth]

"z nadmiaru nie dających się opanować pożądań przeżyć - Sztukę wprowadził w życie, aby móc żyć naprawdę."

[mateopoznan]

🏢 Dawna łaźnia miejska w Gorzowie Wielkopolskim (wewnątrz)

📌 Władysława Jagiełły 9-11

📐 Architekt: Fritz Crzellitzer

💸 Fundator: Max Bahr

📅 projekt/budowa: 1928-1930

#gorzówwielkopolski #gorzów #łaźniamiejska #dawnałaźniamiejska #fritzcrzellitzer #maxbahr #modernizm #modernism #architektura #architecture #eksperesjonizm #expressionis #sejf

[wiacki-art]

Seria "Techno" Jacka

"Bez tytułu", 90 x 120 cm, olej na płótnie, 2016

„Bez tytułu”, 100 x 120 cm, olej na płótnie, 2018

„Bez tytułu”, 90 x 120 cm, olej na płótnie, 2018

„Nie dużo mniej”, 100 x 120 cm, olej na płótnie, 2018

„Rozumieją, że rozumią”, 90 x 120 cm, olej na płótnie, 2017

„Telewizja zmieniła wszystko”, 80 x 120 cm, olej na płótnie, 2017

„To jest problem oczywiście nie jedyny”, 90 x 120 cm, olej na płótnie, 2016

[appalachy]

Boze czemu akurat chlopi ze wsyztskich kurwa pozycji literatury polskiej wzieli kurwa poscierili tyle czasow na zrobienie filmu ta malarska animacja akurat dla chlopow ja pierdole przeciez to jest tak zmarnowamy potencjal, dont get me wrong ja ide i tak na to do kina i jest to niesamowite same w sobie z pinktu widzenia kinematografu i sztuki i film sie super zapowiada ale boze, chlopi i kurwa chelmonski ktorego obrazy sa inspiruacja tego filmi to jest jebany realizm, po kiego poswicac tyle czasu na realizm, ta technika tworzenia filmow daje przeciez mozliwosc ozywiania krezji stylow ktore odbiegaja od prawdziwego zycia tak jak w loving vincent z impresjonizmem a tu co xdd realizm to se mozesz nagrac i tyle

[dariusz-art]

Cyfrowe malarstwo ekspresyjne i surrealizm: Nowy projekt artystyczny

Surrealizm w cyfrowym świecie. Sztuka cyfrowa otwiera przed artystami nowe horyzonty wyrazu i techniki. W moim najnowszym projekcie malarstwa cyfrowego, inspirowanym surrealizmem i abstrakcją, sięgam po głębokie emocje i symbolikę, by stworzyć dzieła, które wykraczają poza granice tradycyjnego malarstwa. To podróż przez kolory, faktury i formy, która stawia pytanie o relacje człowieka z naturą…

[yellowmanula]

 Zamek książąt Sułkowskich - Kulturalnie w Bielsku-Białej, biedermeiery, młodopolskość, neolit, ekspresjonizm, o tak wszystko to na raz i oddzielnie zarazem. A na koniec zaś: Delicja!

[izdewiaart]

Zdjęcie mojej planszy dyplomowej... Liceum Plastyczne Krosno, rok 2012. Fotografie z mojego dyplomu możecie obejrzeć tutaj: https://www.facebook.com/pg/izdewiaart/photos/?tab=album&album_id=493135097477883

[dyst8pian]

Drugie życie Michael West

Drugie życie Michael West

Sądzono, że zmarła w latach 30. Odeszła w 1991 roku. Żyła świadomie i konsekwentnie pozostając w izolacji. Nigdy nie naprawiła dzwonka u drzwi. Nie miała też spadkobierców, więc po śmierci jej mieszkanie przejął urząd i wystawił wyposażenie na licytację. W ciemno nabył je pewien obyty ze sztuką człowiek – wszedł w posiadanie wielkoformatowych obrazów, o których istnieniu mało kto miał pojęcie.…

[plastycznyonline]

Nadezda Petrovic, urodzona w 1873 roku, była jedną z najbardziej przodujących postaci serbskiego modernizmu. Jej podejście do sztuki było głęboko zakorzenione w emocjach i doświadczeniach życiowych, które harmonijnie łączyła z europejskimi trendami artystycznymi. W Monachium zetknęła się z impresjonizmem i szybko zaczęła tworzyć dzieła bliższe ekspresjonizmowi, podkreślając intensywne barwy i emocjonujące interpretacje rzeczywistości. Petrovic fascynowała również rola artysty jako obserwatora i uczestnika w burzliwych czasach wojennych. Jej prace dokumentujące wojny bałkańskie i I wojnę światową, jak „Bitwa na Drinie”, do dziś wzbudzają podziw swoją ponadczasową treścią i innowacyjnością techniczną. Działalność społeczna Petrovic, w tym współzałożenie Kolo Srpskih Sestara, przypomina nam o znaczeniu empatii i chęci pomocy drugiemu człowiekowi.

[roslinawedrowna]

1. Oil painting on board 40 cm - 40 cm square. “Lady, her student and piano”

2. Soft pastel on paper A4. “Sorrow smoker woman”

[patternpuck]

Enjoy the Silence

[sivaagressiva]

Работа из серии ’интерфейс’ близкая ‘Священной горе’ Ходорковски, описание к которой я может быть когда-нибудь опубликую. ⠀ #distalism #slowexpressionism #symbols #sivaagressiva #antonsivatski #sivatski #visualart #creative #ekspresjonizm #expressionism #painting #conceptpainting #conception #conceptualism #art #modern #modernart #contemporary #contemporaryart #malarstwo #color #exhibition #artist #artistlife #abstractart #abstract #artwork #fineart #philosophyofart #artphilosophy (at Minsk, Belarus) https://www.instagram.com/p/B0bJdXgIiPm/?igshid=1je8lx6e1j0yo

[mateopoznan]

🏢 Dawna łaźnia miejska w Gorzowie Wielkopolskim (zewnątrz)

📌 Władysława Jagiełły 9-11 📐 Architekt: Fritz Crzellitzer 💸 Fundator: Max Bahr 📅 projekt/budowa: 1928-1930