#Brieven | Explore Tumblr posts and blogs

thedreamlifeofbalsosnell · 5 months ago

Text

‘Beminde vriend. Brieven aan Luuk Gruwez 1977-2002’ van Eriek Verpale: de manjiefieke duisternis van het leven

Eriek Verpale (1952-2015) maakte in eerste instantie naam als de auteur van gedichten, romans, verhalen, essays en theaterteksten. Maar in zijn nalatenschap werden naast maar liefst zevenenveertig kloeke delen met dagboeken, ook vele honderden brieven aangetroffen. Verpale stond algemeen bekend als een vurig en begenadigd brievenschrijver, wat niet mag verwonderen want brieven vormden vaak de kern van zijn fictiewerk. Een groot deel van zijn uit de kluiten gewassen briefwisseling had dezelfde bestemmeling: zijn ‘beminde vriend’ en ‘Siamese’ kunstbroeder Luuk Gruwez. Van deze jarenlange correspondentie is nu een genereuze selectie gemaakt, glansrijk uitgegeven in de gerenommeerde reeks Privé-domein.

Slappe Balle

Privé-domein nr. 319 bevat in totaal 86 brieven, geschreven tussen 1977 en 2002, voor het lezerscomfort aldus genummerd en chronologisch opgenomen. De brieven zijn gekozen, ingeleid en toegelicht door KU Leuven academica Hannah Debyser, die zich specialiseerde in leven en werk van Verpale. Zoals het hoort bij een heuse Privé-domein zijn er uitgebreide voetnoten, een personenregister, twee fotokaternen, een verantwoording en een opsomming van de briefgegevens om te duiden of de geschreven boodschap een typo- of manuscript betreft, dan wel een ‘prentbriefkaart’.

Debyser omschrijft Verpale als een ‘impulsief’ brievenauteur. Het impulsieve zit hem volgens mij in de zwierigheid van de taal, ook al zijn de zinnen soms heel langgerekt, buitelend en tuimelend over een baaierd van bijzinnen en constructies met ronde haakjes, gedachtestreepjes of beletseltekens. Verpales idioom is hoe dan ook onbesuisd, gretig en vinnig. Hij kiest in zijn brieven voor snelle communicatie en gebruikt veel sluipwegen, vluchtlijnen, afgesneden bochten in de vorm van afkortingen (‘&’ voor ‘en’, ‘zoon’ voor ‘zo’n, ‘à’ voor ‘aan’ en ‘nix’ voor ‘niets’) en een consequent gebruik van progressieve en/of eigenzinnige spelling (‘manjiefiek’, ‘intervjoe’, ‘avondlik’, ‘konklusie’). De brieven worden wel eens afgesloten met een Hebreeuwse groet of fragmenten in het Jiddisch, Russisch of Arabisch, zelfs af en toe met een kleine doedel of tekening. De som van al die onderdelen maakt Beminde vriend tot een erg levendig boek, waarmee er ondanks de overdaad aan beklag en gezeur gelukkig ook duchtig kan gelachen worden.

Die potentiële lachbuien vinden vaak hun oorsprong bij de start van de brieven. Verpale heeft een groot arsenaal van aansprekingen, het ene al grappiger dan het andere, met als meest voorkomende het titelwaardige ‘Beminde vriend’. Een kleine bloemlezing: ‘Waarde Medekunstpiloot’, ‘Geliefde Schouder van Troost’, ‘Dierbare Limburgschen Broeder Luuk’, ‘Teerbeminde Troostengel Luuk’, ‘geliefde evangelist’, ‘tedere bard’, ‘Geliefde Lukasc’, ‘Beminde Ridder’, ‘Dierbare Toeverlaat’, ‘Jongen, Jongen, ’t Is hier kut met peren!’, ‘Grote Dieter, ’t leven is als een gieter’, ‘Dag Nero!’, ‘Droeg Moj’, ‘Godverdomme, het geluk is voor de castraten’, ‘Gruweetje Erreweetje’.

Ook de formulering van het afscheid kan een bescheiden glimlach ontlokken: ‘Nog een Tedere omhelzing van uw halfgekke totemroffelaar, eriek V’, ‘uw vaderlandslievende ev’, ‘Met innige hoefslagen, Uw nachtelijke ruiter, Eriek V’, ‘Uw immer trouwe maar in de plattegrond van de gedachten verdwaalde Eriek V’, ‘Uw afgezant’, ‘Uw tot schaamte bewogen knutselaar, Eriek V’, ‘Groeten van de Groenpleinrabbijn’, ‘Uw wapenbroeder uit ’t Tranenregiment, E.’, ‘Nu licht ik het anker, en steven fornuiswaarts. Toettoet.’, ‘BIBIP’ of ‘Jullie Verpalle, met slappe Balle’.

Behuizing was uiterst belangrijk voor Verpale, die zwaar akoestisch gestoord was en enkel in stilte kon werken. In die mate zelfs dat hij op een bepaald moment zijn werkkamer à la Proust geluiddicht liet maken door een gespecialiseerde firma, getuige de laatste brief in deze selectie. Zijn leef- en werkomstandigheden waren allesbepalend voor zijn creativiteit en schrijverschap. Voor luwere periodes zocht én vond Verpale vaak een excuus bij zijn directe omgeving: de buren (in het bijzonder hun grasmaaiers en slijpschijven) waren vaak de kop van Jut. Debyser structureert haar selectie dan ook terecht volgens Verpales verschillende domicilies, telkens met een inleiding die de literaire periode linkt aan de bio- en bibliografie. Dat zorgt voor een harmonisch overzicht, met brieven die thematisch mooi op elkaar aansluiten en een afgerond geheel vormen. Als de brieven te openlijk een klacht zijn of te veel zaken van praktische, niet-literaire aard bevatten, haalden deze de selectie niet.

Alles blijft altijd stilte

Wachtebeke, Zelzate, Lebbeke en Ertvelde, dat waren in volgorde Verpales roestplaatsen. Het eerste huis uit de briefwisseling situeerde zich langs het Wachtebeekse mini-kanaal De Langelede: Verpale bewoonde er ‘Huize De Wanhoop’ van 1973 tot 1980, met zijn toenmalige echtgenote. In 1977 kwam zoon Mendel erbij. Het waren geen jaren van jolijt, maar ‘sjwartse jorren’, die de auteur later onverbloemd beschreef in De patatten zijn geschild (1998). Hij voelde zich slecht in zijn huwelijk, had een hekel aan zijn boekhoudersbaantje in een chemiefabriek in Zelzate en was niet klaar voor het vaderschap. Vanaf het begin profileerde hij zich in de brieven als een mislukte, gekwelde en miskende schrijver, een pose die hem steeds meer verlamde en blokkeerde. Aan de andere kant waren er ook enkele lichtpuntjes in die eerste periode: Op de trappen van Algiers (1980) werd bekroond met de literaire prijs van de Stad Gent en een jaar eerder bracht hij de bejubelde verhalenbundel Een meisje uit Odessa uit.

In 1980 verhuisde Verpale naar een andere wijk in Wachtebeke, de Molenhoek naar het voormalige huis van zijn grootouders. Ook daar vond hij zijn draai niet. In 1981 verliet hij vrouw en kind en verhuisde naar Zelzate (‘Fabrieksdorp’). Hij betrok er de gehorige bovenste verdieping van een appartementsgebouw (‘Huize Kraaiennest’), met zicht op het gemeentelijke Groenplein. Verpale was toen hoe dan ook weinig bezig met het schrijven van fictie: hij concentreerde zich op zijn affaires met een hele reeks jonge vriendinnetjes, die in de brieven en het fictiewerk Reviaanse bijnamen kregen (‘BoesBoes’ aka ‘Bloedneusje’, ‘Satansdochter’, ‘Smousje’, ‘Mandarijntje’, ‘Boetiekmeisje’ en natuurlijk ook het ‘Dode Zusje’, de Verpale-versie van de onbereikbare, geïdealiseerde liefde).

Het was een weinig productieve periode, maar wel een belangrijke in het licht van Beminde vriend: in de maand juli van het jaar 1982 ontstond namelijk onder invloed van Gruwez het idee om het ‘Grote Brievenboek’ (steevast ‘GBB’ in de correspondentie) te entameren, een groots opgevat project dat in se de eerste versie vormde van Verpales succesboek Alles in het klein (1990). Maar onder meer omwille van het hem omringende lawaai kon hij niet werken aan zijn GBB. Hij sloeg alweer op de vlucht. In 1985 was hij grotendeels uithuizig, logeerde voornamelijk bij zijn ouders, maar ook bij Gruwez (wat hem terloops een baantje opleverde als ‘Tante Eriek’ in een verzoekprogramma op Radio 2 Limburg). Zijn wanhoop bracht Verpale er zelfs toe om een vrij geschifte advertentie te plaatsen in de regionale krant, waarin hij een ‘alleenwonende juff./dame’ met aandrang verzocht om hem onderdak te verschaffen:

GEVRAAGD

Schrijver, 32j., bezig aan roman maar thans radeloos op de vlucht voor lawaai, zoekt voor 3/4 maanden onderdak bij alleenwonende juff./dame om in een rustige omgeving en kameraadschappelijke sfeer zijn boek af te werken; dringend; omgeving straal van 15 km. d.i. een ernstige oproep. Schr. naar J. Landau p/a Knikkerstraat 18, 9060 Zelzate.

Begin 1986 zette Verpale een punt achter zijn bohémienbestaan en vestigde zich voor de volgende dertien jaar in een huurhuis in de volkse Zelzaatse wijk De Katte. Op de hoek van zijn nieuwe straat vond hij een tweede thuis in café De Moedige. Cafébazin Zulma kreeg zelfs een rol in Alles in het klein. Het is in deze periode dat, onder begeleiding van Benno Barnard en Luuk Gruwez, het GBB zich in een stroomversnelling transformeerde tot Alles in het klein, dat meteen lovend werd onthaald én bekroond met de NCR-prijs voor literatuur, toen de meest prestigieuze literaire prijs in Vlaanderen.

De prijs opende vele deuren voor Verpale, onder andere die van de theaterwereld. Op de planken kon hij zijn liefde voor het gesproken woord botvieren, zoals blijkt uit een brief van 14 december 1989: ‘Maar Alles in het klein heeft me, technisch gesproken, ook wel één en ander geleerd. Ik schrijf gemakkelijk, dus graag dialogen. Dat komt misschien omdat ik daarin gemakkelijker de anarchie van de spreektaal gebruiken kan.’ Vooral de samenwerking met acteur Bob De Moor bleek bijzonder vruchtbaar: Olivetti 82 (1993), Grasland (1996) en Voor U geknipt (2001) waren allemaal een groot succes. Verpale publiceerde in die periode ook nog Gitta (1997), een roman over zijn veertienjarige aangetrouwde nichtje op wie hij verliefd werd, en bewerkte met Tatjana (2001) Poesjkins Jevgeni Onegin voor het theater.

Op privévlak waren het voor Verpale echter nog maar eens behoorlijk woelige tijden: in 1986 was de scheiding met de moeder van zijn zoon rond en in 1991 ontmoette hij zijn toekomstige tweede echtgenote, ‘Kristelbeest’, die met een troostbrief had gereageerd op een interview met een klagende Verpale in HUMO. In 1998, drie jaar na hun huwelijk, verhuisde het koppel naar de geboorteplaats van Kristel, Lebbeke. Het huwelijk leed onder Verpales drankzucht en zijn depressies, in 2005 volgde een echtscheiding, waarna Verpale verhuisde naar Ertvelde. Op 10 augustus 2015 overleed hij daar aan de gevolgen van kanker. Hij was toen 63. Veel later zal Gruwez zijn ontslapen boezemvriend eren met de mooie slotreeks gedichten in Bakermat (2018).

In 2000 verscheen wat Verpales literaire testament zou worden, het brievenboek Katse nachten, een langgerekte terugblik op de gelukkige periode in De Katte. Nadien volgt er een definitieve publicatiestilte en de toon van de brieven werd, aldus Debyser in de verantwoording, in de Lebbeekse en Ertveldse periode steeds ‘drammeriger’: ‘De kwaliteit van zijn epistels ging erop achteruit en de pure klacht nam het nagenoeg volledig over van de literaire aard van de brieven.’ De keuze uit de brieven in Beminde vriend eindigt dus in 2002, nog voor de tweede scheiding en de verhuizing naar Ertvelde. De selectie beslaat op die manier exact een kwarteeuw ononderbroken correspondentie.

Vulkanische epistels

De eerste brief van Verpale aan Gruwez dateert van 30 maart 1977. Verpale kwam tijdens een poëzieavond georganiseerd door ‘Yang’ voorlezen uit zijn tweede door het literaire tijdschrift uitgegeven dichtbundel Voor een simpel ogenblik maar… Gruwez van zijn kant was een paar jaar eerder gedebuteerd met Stofzuigergedichten (1973), een bundel die Verpale wilde lezen, maar nog niet had kunnen bemachtigen. Hoewel ze beiden aanwezig waren op de literaire avond, misten ze elkaar, mede door Verpales schuchterheid en grondige hekel aan publieke activiteiten. Verpale schreef dus een brief om alsnog een exemplaar van Gruwez’ boek te bekomen.

Gruwez omschreef de brieven van Verpale tijdens een voorbereidend interview met Debyser als ‘bedwelmend’. Verpale schreef ‘zoals een vulkaan lava spuwt’, aldus de ‘beminde vriend’, die de brieven van zijn makker in een ‘zwarte kist’ bewaarde, met ‘zeer grote zorg’. Twee citaten uit brieven van de vrienden vormen het motto van deze Privé-domein. Gruwez prijst het ‘epistolair talent’ van Verpale, terwijl die laatste de briefvorm als de enige ‘Gepaste Vorm’ omschrijft en zich in een typische bui van zelfspot laat ontvallen: ‘Ik schrijf slecht brief’. In de verdere briefwisseling duikt Verpales twijfel aan zijn eigen schrijverskunnen nog meerdere keren op. Als uitgelezen mislukkingskunstenaar wentelde hij zich nu eenmaal graag in zelfmedelijden, zoals bijvoorbeeld blijkt in een brief van 30 december 1987: ‘[…] hoe zo Verschrikkelijk Mooi jouw brieven zijn, veel mooier dan de mijne (hoewel ik zogezegd een ‘epistolair talent’ heb).’

Dat er ooit een Privé-domein met brieven van Verpale zou komen, stond in de sterren geschreven. Toegegeven, er waren wel enkele etappes en bokkensprongen voor nodig. Zo stelde Gruwez in 1994, met de hulp van Benno Barnard, de bundel Nachten van Beiroet samen, met nieuwe en uit vroeger werk geselecteerde gedichten van Verpale. In de flaptekst van die bloemlezing had men het over ‘Verpales herintrede – na veertien jaar stilte! – in de Nederlandstalige poëzie’. Het lezerspubliek verlangde duidelijk naar meer, en zo volgde in hetzelfde jaar een bibliofiele uitgave van de eerste brieven die Verpale aan zijn ‘Beminde Vriend’ richtte: Een jaar en twee dagen. Die brievencyclus werd later integraal in Katse nachten (2000) opgenomen. In 1996 kwam het ‘Siamees dagboek’ Onder vier ogen, waarvoor Gruwez en Verpale elk een dagboekfragment, een zelfportret en een brief schreven.

De volgende, te verwachten stap was een Privé-domein, een reeks waar zowel Verpale als Gruwez dol op waren. In de paasvakantie van 1996 trokken de vrienden dan maar naar Gruwez’ vaste vakantiestek in Ménerbes, in het zuiden van Frankrijk, om er — eindelijk — aan een gezamenlijk Privé-domeindeel te werken, een plan dat ze lang voordien al hadden beraamd. Maar onder de Franse zon ging Verpales schrijfenergie volledig op naar het opstellen van liefdesbrieven aan enkele van zijn jonge vriendinnen. Weg Privé-domein. Uiteindelijk zou Gruwez, op z’n eentje, wél 2 delen in de Privé-domein-reeks publiceren: Het land van de wangen (1998) en Het land van de handen (2020). Beminde vriend is zo een mooi voorbeeld van een zichzelf vervullende voorspelling.

Wat niet weet

Privé-domeinen zijn vaak revelerend. Dat geldt zeker en vast ook voor Beminde vriend, een heuse goudmijn voor de fans. De lezer komt heel wat te weten, niet alleen over enkele fictieve personages uit het oeuvre (‘Pé den Brusseleir’ in Alles in het klein bijvoorbeeld is gebaseerd op Verpales ‘onechte grootvader’, de tweede echtgenoot van zijn grootmoeder aan vaderszijde), maar ook over onvoltooide en afgebroken projecten. Verpale stond erom bekend veel werk te vernietigen (enkele brieven getuigen hierover). In een brief van 11 oktober 1978 spreekt hij over een ‘enigszins lezenswaardig’ project, getiteld Verhalen van de lantaarnopsteker, ‘geen roman, maar ook geen van elkaar losstaande verhalen’: ‘Konklusie: ik durf het, uit schrik me onder een tientonner te gooien, niet eens herlezen, laat staan bewerken of tot een zekere definitieve versie herscheppen.’ In dezelfde brief schrijft Verpale over een andere roman waarmee hij ‘al als twintigjarige rondliep’ en waar hij zich eindelijk aan heeft ‘gezet’: ‘Een roman over het verschrikkelijkste verlangen en de meest uitzichtloze troost die ’n mens als ik, half kaal, met korte vingers, door te veel kroeglicht beschadigde ogen en een altijd klamme handdruk, koesteren kan.’

Die laatstgenoemde, titelloze roman geeft Verpale halverwege op, maar kort nadien schrijft hij tot zijn eigen vreugde en verbazing ‘in een tijdspanne van één à twee maanden’ een complete dichtbundel, Op de trappen van Algiers (1980). In een brief van 18 oktober 1992 vertelt Verpale op ontwapenende wijze over hoe hij als vijftienjarige een eerste roman schreef met de titel De smokkelaars uit de schuur. Tot slot, maakt hij in een brief van 4 juli 1979 gewag van nóg een andere roman, getiteld De laatste jachtpartij, waarvan het manuscript vernietigd werd: ‘Met een gemiddelde van zowat 15 regels/dag wroet ik mij naar het einde toe. Niemand die begrijpt waarom ik dat doe – ikzelf nog het minst.’

Stuk voor stuk leuke literairhistorische weetjes, maar ook over de persoon Verpale zélf geven de brieven veel prijs. Enkele voorbeelden: hij onderhandelde ooit met ‘een grafdelver’ van een psychiatrische kliniek om een échte mensenschedel te bemachtigen, hij was een tijdlang buitenwipper in een discotheek om bij te verdienen en beweerde ooit iemand uit het warenhuis te hebben ‘geramd’ omdat die een van de kassiersters onheus behandelde. Helaas leert de lezer van Beminde vriend ook de kleine, minder fraaie kantjes van Verpale kennen: sommige brieven bevatten ronduit racistische, vrouwonvriendelijke of naar pedofilie neigende uitspraken. Debyser signaleert de pijnlijke uitlatingen in haar inleiding ter kennisneming.

Verpale stak zijn voorliefde voor jonge meisjes nooit onder stoelen of banken, zijn brieven en bij uitbreiding zijn oeuvre wemelen van de referenties in die zin. Zijn pedofiele neigingen kwelden hem, zo doet een brief van 23 juni 1990 vermoeden: ‘Echt & wanhopig verliefd word ik alleen maar op meisjes van 13, 14, en dan moeten ze nog hinken & een pleister op hun knie dragen. Ik hou van ‘geschonden’ meisjes, die ofwel te knokig zijn, ofwel een bril met Weckpotglazen dragen. Liefst blootsvoets. Ik wil ze naar mijn hol lokken, niet slaan of verkrachten, of mijn water over hen uitstorten, maar ik wil ze wél opsluiten, zodat ze nóóit weggaan. Ik ben niet goed bij het hoofd, dát is het.’ Om te concluderen: ‘Eigenlijk hoor ik thuis in een gesticht.’

Verpales schrijf

Rijp voor de psychiatrie of niet, Verpale was zonder meer een pur sang schrijver: ‘Ik zal schrijven, godverdomme, tot ik erbij neerstuik.’ Zijn noeste arbeid noemde hij steevast ‘mijn schrijf’: ‘Ik schrijf & schrijf & schrijf en heb voor al het overige weinig of zelfs geen belangstelling. Dit zijn mijn mooiste uren: wanneer ik hier aan mijn tafel zit te werken. Van lieverlede ben ik zelfs minder beginnen zuipen & het bekomt me niet slecht. Nu moet ik alleen nog van mijn geilheid jegens 17- à 18-jarige kostschoolmeisjes worden verlost & ik kan naar de hemel gaan.’ Schrijven was zijn hele leven en hij legde voor zichzelf de lat erg hoog, zeker voor wat publicatie betreft. Zo geeft hij in een brief van 11 oktober 1978 toe dat hij na het voltooien van zijn op til staande verhalenbundel Een meisje uit Odessa al veertien maanden lang niets geschreven heeft dat ‘ook maar ooit voor publicatie vatbaar’ zou zijn.

Een groot deel van Verpales brieven gaat over de schrijversstiel, naar eigen zeggen zelfs tot driekwart van zijn correspondentie: ‘Ik schrijf helaas geen verhalen die ‘prettig weglezen’, en ongeveer 3/4 van wat ik schrijf in die brieven is onlosmakelijk met de eigenlijke schrijfdaad verbonden. Dat laatste is interessant (?) voor een handvol collega’s, maar het Grote Publiek kent die ‘verslaving’ niet.’ Beminde vriend biedt op enkele plaatsen een unieke kijk in de interne keuken van Verpales schrijverschap: zo legt hij uit waarom hij alle brieven aan Gruwez nummert en geeft een vrij hilarische commentaar op de ‘kaartjesmethode’ van zijn vriend om prozafragmenten te ordenen.

In een brief van 14 december 1989 schrijft Verpale: ‘Ik ben een verliteratuurd mens.’ Wie de brieven leest, begrijpt al snel dat Verpale literatuur ademde, leefde en beleefde. Alles was boeken- en brievenmateriaal, of het nu feitelijk was of niet. De mythomaan in Verpale creëerde jarenlang een sterk uitgewerkte persoonlijke mythologie. Zijn vermeende Joodse afkomst was wellicht het grootste zelfgecreëerde verhaal in zijn repertoire: er bestaat geen bewijs dat Verpales overgrootmoeder inderdaad een gevluchte jodin was uit Vilinius noch dat ze Jiddisch sprak, zoals hij altijd beweerde. Hij werd inderdaad door haar opgevoed, maar volgens het Wachtebeekse bevolkingsregister werd ze in de streek geboren en zijn er geen indicaties dat ze ooit een andere taal dan het plaatselijke dialect heeft gesproken. Het enige dat in Verpales voordeel spreekt is dat de overgrootmoeder een vondelinge was, haar afstamming is dus onbekend…

Hoe het zij, velen namen Verpales verbeelde mythologie lang voor waarheid aan en zeker is dat Verpale zich verwant voelde met het Joodse volk. Ook hij had levenslang het gevoel nergens bij te horen. Een andere verbeelde familiekwestie is het Dode Zusje, Frieda, zoals gezegd symbool van de ideale jonge vrouw in de verbeelding van de schrijver. Verpales moeder heeft echter een miskraam gehad en hij heeft het meisje dus nooit als levende persoon gekend. In een brief van 14 december 1989 ontkent Verpale nochtans zijn ziekelijke drang om zijn eigen leven uit te vergroten of tot meer literaire dimensies te herscheppen: ‘Iedereen heeft zijn privé-mythologie heb je eens gezegd, en dat klopt, maar dat ik een mythomaan zou zijn die het allemaal ter plekke verzint om mezelf ‘interessant’ te maken klopt aan géén kanten. Dat Joods bloed zal misschien maar 1 achtste zijn geweest, maar hoe verklaar je mijn strafwerk in het eerste studiejaar omdat ik, naast ons alfabet, óók het Hebreeuwse alfabet op het bord schreef?’

Nalatenschap

Uit Beminde vriend blijkt wel degelijk hoezeer Verpale begaan was met zijn literaire nalatenschap, hoewel die bekommernis pas naar boven komt naar het einde toe van de selectie. In een brief van 4 november 1997 uit hij zijn bezorgdheid over ‘een schikking i.v.m. auteursrechten’, ‘na onzen doodt’. Hij geeft grif toe: ‘Ik ben daar niet érg mee bezig & ben van nature een slordigaard in dit soort zaken, maar de dood van Herman [De Coninck, nvdr] heeft me toch serieus aan het nadenken gezet, ook i.v.m. uitgaven van ‘Nagelaten Werk’ e.d.m.’ Hij neemt zich voor ‘eens echt grote kuis’ te houden in zijn ‘geschriften: dagboeken, links & rechts gepubliceerd (tijdschriften)werk, plus onze correspondentie.’ Die ‘grote kuis’ vindt Verpale zelf ook wat oneerbiedig uitgedrukt, maar hij wil al dat materiaal ‘wel eens echt gaan ordenen, in mappen onderbrengen & hieromtrent schikkingen treffen.’

Aan de andere kant is het weinig waarschijnlijk dat er ooit een Privé-domein komt met een keuze uit Verpales gigantische productie dagboeken. In een brief van 28 februari 1999 immers kant de auteur zich uitdrukkelijk tegen elke publicatie van dergelijk materiaal: ‘Ik verzet me met klem tegen, bijvoorbeeld, (integrale) publicatie van mijn dagboeken, die ik weliswaar jarenlang bijgehouden heb, maar die in literair opzicht volgens mij volstrekt wáárdeloos zijn, alle gezucht en gekreun van M. Ros ten spijt.’ Verpales wens is dat de dagboeken na zijn dood ‘bezit’ worden van Gruwez, net als alle brieven.

Van die laatste maakte hij zonder mankeren kopieën: ‘Brieven. Ik heb in mijn verwoeste leven honderden, duizenden brieven geschreven, van zeer uiteenlopende aard (tot 1995 beschikte ik niet over telefoon). Omdat brieven op een zeker ogenblik (zie boven) een dagboekfunctie hadden, en omdat ik op de fabriek voor 0,5 bfr. de mogelijkheid had mijn éígen brieven, vóór versturen, te kopiëren, bezit ik heelder tweezijde correspondenties: verstuurde en ontvangen brieven (Karen J., Elly B., Ingeborg L., etcetera). (Over Boes heb ik het straks.) De vraag is: primo, of ik dat allemaal nog moet bewaren, en secundo: wat daar na mijn dood moet mee gebeuren. Ik weet het niet. Ik zou zeggen: gooi wèg die rommel. Ik ben zèlf al heel veel aan het vernietigen en de regel is laat ons zeggen zo: van wat ìk in kopie niet bewaard heb, moet later ook nix gepubliceerd worden.’ Verder in de brief wil hij onvoltooide verhalen en gedichten evenmin vrijgeven. Tekeningen zijn er nagenoeg niet meer en op dat moment in zijn leven van mineur belang.

Verpale springt in Beminde vriend van de hak op de tak — ‘mijn als mussen uiteen fladderende gedachten’ —, en doorspekt zijn brieven met litanieën, afrekeningen en kwinkslagen. Ondanks de vele innemende onnozelheden is de grondtoon van deze briefwisseling onafgebroken weemoedig. Mochten er nog twijfels over bestaan, Verpale was geen vrolijke jongen, wel integendeel: ‘Alles is Treurigheid, en dit nog het meest: het absoluut hardnekkig herinnerd worden aan dit alles.’ Hij bezingt de ‘grandioze verlatenheid’ van Wachtebeke en omstreken, kan de ‘afzichtelijke huizen’ niet missen, evenmin als ‘de door de preekstoel platgewalste gezichten’. Nooit was Zelzate zo aantrekkelijk als in Verpales ‘Fabrieksdorp’. Ondanks de ettelijke, tot vervelens toe herhaalde en uitgesponnen klaagzangen (‘Voorwaar, ik heb het niet gemakkelijk, maar wie wél?), weet Verpale de lezer toch steeds weer voor zich in te nemen, opnieuw en opnieuw: ‘Ach ja, – ik ben weer aardig op weg om van deze brief een kompleet [sic] ongenietbaar en oeverloos arrogant klachtenboek te maken, – vergeef mij.’ De beste manier om deze brieven te lezen is de kubieke kilometers zelfbeklag op je af te laten komen en te genieten van het blinde sarcasme, de giftige ironie, de wilde verbeelding, de nijdige verongelijktheid, de heerlijk copieuze taal: ‘Want waar Grote Dichters syfilis krijgen, en Grote Prozaïsten de vallende ziekte, moet ík het met aambeien doen en depressies, en dát is natuurlijk nix om mee in de Insiekloppebie te komen.’

Verschenen op: Mappalibri, april 2022

Beminde vriend. Brieven aan Luuk Gruwez 1977-2002 van Eriek Verpale, De Arbeiderspers 2022, ISBN 9789029525923, 357 pp.

#Eriek Verpale #Luuk Gruwez #Brieven

0 notes

duckprintspress · 7 months ago

Text

Queer Book Recs for Speak Your Language Day!

Once a year on Tumblr on May 7th, the account @spyld organizes Speak Your Language Day, a day to encourage people on such an English-centric platform to speak their native languages instead. Duck Prints Press works with creators from over the world, many of whom speak languages other than English as their native tongues (French and German are most common among our folks, but they’re far from the only mother tongues) and so we wanted to join in the celebration for the day by highlighting some of our favorite queer works originally published in languages other than English. Six people contributed to this list (half themselves not native English speakers.). Original language blurbs used when possible!

Where We Go from Here (Você Tem a Vida Inteira) by Lucas Rocha. Original language: Brazilian Portuguese

As vidas de Ian, Victor e Henrique se encontram de uma forma inesperada. Ian conhece Victor no dia em que recebe o resultado de seu teste rápido de HIV. Os dois são universitários. Victor está envolvido com Henrique. Ian está solteiro. Os três são gays.

Dois deles têm a vida atingida pela notícia de um diagnóstico positivo para o HIV. Um não tem o vírus. Um está indetectável. Dois estão apaixonados. Henrique é mais velho e, depois de Victor, pensou que poderia acreditar de novo em alguém.

Victor têm medo do que o amor pode trazer para a sua vida.

Ian sequer sabe se será capaz de amar.

Os três são, ao mesmo tempo, heróis e vilões de uma história que não é sobre culpa, mas sim sobre amor, amigos e sobre como podemos formar nossas próprias famílias.

Guardian (镇魂/Zhen Hun) by priest. Original language: Chinese

Zhao Yunlan heads up a covert division of the Ministry of Public Security that deals with the strange and unusual, blurring the line between the mortal realm and the Netherworld. His cocky, casual attitude conceals both a sharp mind and an arsenal of mystical tools and arcane knowledge.

While investigating a gruesome death at a local university, Zhao Yunlan crosses paths with the reserved Professor Shen Wei. Zhao Yunlan is immediately intrigued by Shen Wei’s good looks and intense gaze, and the attraction between them is immediate and powerful, even as Shen Wei tries to keep his distance. Shen Wei and his secrets are a puzzle Zhao Yunlan feels compelled to solve as mysterious circumstances throw them together, and their connection becomes impossible to deny.

The Center of the World (Die Mitte der Welt) by Andreas Steinhöfel. Original language: German

Was immer ein normales Leben auch sein mag – der 17-jährige Phil hat es nie kennengelernt. Denn so ungewöhnlich wie das alte Haus ist, in dem er lebt, so ungewöhnlich sind auch die Menschen, die dort ein- und ausgehen – seine chaotische Mutter Glass, seine verschlossene Zwillingsschwester Dianne und all die anderen. Und dann ist da noch Nicholas, der Unerreichbare, in den Phil sich unsterblich verliebt.

Journey Home (A Caminho de Casa) by May Barros. Original language: Brazilian Portuguese

Amara e Luiza are two witches that live in a queerplatonic relationship. When Luiza decides to embark on a journey throught the galaxy in a quest for the lost fortress of Laura, the Dragon Queen, she ends up finding more than expected, while Amara follows her footsteps, hoping it’s not too late.

Roze Brieven by Splinter Chabot. Original language: Dutch

Op zijn verjaardag op 3 maart 2020 debuteerde Splinter Chabot met CONFETTIREGEN. Het boek werd al snel omarmd door de boekhandel en media. En daar bleef het niet bij. Sinds de verschijning krijgt Splinter dagelijks reacties op zijn openhartige verhaal over zijn coming-out. Reacties van ouders, van jongeren die met dezelfde worsteling kampen, van ouderen die zichzelf herkennen in het verhaal, van mensen uit de LGBTQ+-gemeenschap, van docenten en nog vele anderen. Ontroerende, grappige, gekke, treurige en hoopvolle reacties die Splinter stuk voor stuk beantwoordt.

In Roze brieven zijn de meest bijzondere brieven verzameld door Splinter zelf met daarbij de reacties die hij heeft gestuurd. Voor alle lezers van CONFETTIREGEN en voor iedereen die worstelt met zijn of haar identiteit zal Roze brieven een waardevolle bron van herkenning zal zijn. Een intieme en ontroerende bundeling waarin een belangrijke boodschap weerklinkt: Het wordt beter.

Silent Reading (默读/Mo Du) by priest. Original language: Chinese

Childhood, upbringing, family background, social relations, traumatic experiences…We keep reviewing and seeking out the motives of criminals, exploring the subtlest emotions driving them. It’s not to put ourselves in their shoes and sympathize, or even forgive them; it’s not to find some reasons to exculpate their crimes; it’s not to kneel down before the so-called “complexity of human nature”; nor to introspect social conflicts, much less to alienate ourselves into monsters.We just want to have a fair trial – for ourselves and for those who still have hope for the world.

Favorite (Preferida) by May Barros. Original language: Brazilian Portuguese

(no blurb available)

Amatka by Karin Tidbeck. Original language: Swedish

Av ren slump har människor hamnat i en parallell värld. Det är en instabil plats, där orden hela tiden formar verkligheten. Den dagliga kampen för att överleva har skapat ett samhälle fyllt av regler, där kollektivet alltid går före individen. Vanja skickas till det avlägsna samhället Amatka. De människor hon möter där ruskar om i hennes sorg och ensamhet. Hon gör häpnadsväckande upptäckter, som förändrar inte bara henne, personligen. I en instabil värld kan en förändring spridas hur långt som helst.

Thieves (Voleuse) by Lucie Bryon. Original language: French

Arriver à l’heure en cours et étudier ? Très peu pour Ella. Ce qu’elle aime ? Regarder à la dérobée la douce et mystérieuse Madeleine et, bien sûr, faire la f��te. Un peu trop, même.

Un matin, elle se réveille avec une gueule de bois carabinée : c’est le blackout. Et la panique. Chez qui a-t-elle passé la soirée ? Et pourquoi son lit est jonché d’objets luxueux qui ne lui appartiennent absolument pas ?

Here the Whole Time (Quinze Dias) by Vitor Martins. Original language: Brazilian Portuguese

Felipe está esperando esse momento desde que as aulas começaram: o início das férias de julho. Finalmente ele vai poder passar alguns dias longe da escola e dos colegas que o maltratam. Os planos envolvem se afundar nos episódios atrasados de suas séries favoritas, colocar a leitura em dia e aprender com tutoriais no YouTube coisas novas que ele nunca vai colocar em prática.

Mas as coisas fogem um pouquinho do controle quando a mãe de Felipe informa que concordou em hospedar Caio, o vizinho do 57, por longos quinze dias, enquanto os pais dele não voltam de uma viagem. Felipe entra em desespero porque a) Caio foi sua primeira paixãozinha na infância (e existe uma grande possibilidade dessa paixão não ter passado até hoje) e b) Felipe coleciona uma lista infinita de inseguranças e não tem a menor ideia de como interagir com o vizinho.

Love Me for Who I Am (不可解なぼくのすべてを/Fukakai na Boku no Subete o) by Kata Konayama. Original language: Japanese

男の子？女の子？『ぼく』らの青春にはナゾがいっぱい!

女子の制服を着て学校に通う高校生、もぐもはある日、カフェのアルバイトに誘われる。可愛い制服を着て働ける仕事に、最初は喜ぶもぐもだったが、このカフェが『男の娘カフェ』であることを知って…。

This Is Our Place (Se a Casa 8 Falasse) by Vitor Martins. Original language: Brazilian Portuguese

O terceiro romance de Vitor Martins, autor de Quinze dias e Um milhão de finais felizes Ambientado e narrado pela mesma casa em três décadas diferentes, Se a casa 8 falasse é um romance sobre jovens lidando com mudanças drásticas, conflitos familiares e primeiros amores, que mostra que, apesar das gerações mudarem, algumas experiências são capazes de atravessar a barreira do tempo. Algumas casas guardam histórias especiais. A que fica no número 8 da rua Girassol tem muito para contar. 2000: Ana recebe a notícia de que vai se mudar e será obrigada a deixar para trás tudo o que conheceu até agora, inclusive a parte mais dolorida de todas: sua namorada. 2010: Enquanto os pais de Greg passam por um divórcio complicado, ele é enviado para a casa da tia, que é dona de uma locadora em tempos de internet e odeia companhia – e muitas outras coisas. 2020: Beto sempre quis se mudar e seguir o sonho de ser fotógrafo em São Paulo. Só que uma pandemia aparece para obrigá-lo a ficar trancado em casa com a mãe protetora e a irmã aparentemente perfeita. Esta é uma história sobre uma casa e seus moradores, incluindo um vira-lata de três patas chamado Keanu Reeves

Heaven Official’s Blessing (天官赐福/Tian Guan Ci Fu) by Mo Xiang Tong Xiu. Original language: Chinese

Born the crown prince of a prosperous kingdom, Xie Lian was renowned for his beauty, strength, and purity. His years of dedicated study and noble deeds allowed him to ascend to godhood. But those who rise may also fall, and fall he does–cast from the heavens and banished to the world below.

Eight hundred years after his mortal life, Xie Lian has ascended to godhood for the third time, angering most of the gods in the process. To repay his debts, he is sent to the Mortal Realm to hunt down violent ghosts and troublemaking spirits who prey on the living. Along his travels, he meets the fascinating and brilliant San Lang, a young man with whom he feels an instant connection. Yet San Lang is clearly more than he appears… What mysteries lie behind that carefree smile?

Golden Hue (Aura Dourada) by May Barros. Original language: Brazilian Portuguese

(no blurb available)

The Way Spring Arrives and Other Stories (no Chinese title) ed. by Regina Kanyu Wang & Yu Chen. Original language: Chinese

In The Way Spring Arrives and Other Stories, you can dine at a restaurant at the end of the universe, cultivate to immortality in the high mountains, watch roses perform Shakespeare, or arrive at the island of the gods on the backs of giant fish to ensure that the world can bloom.

Written, edited, and translated by a female and nonbinary team, these stories have never before been published in English and represent both the richly complicated past and the vivid future of Chinese science fiction and fantasy.

Time travel to a winter’s day on the West Lake, explore the very boundaries of death itself, and meet old gods and new heroes in this stunning new collection.

There are so many wonderful queer books being published in languages other than English. What are some of your favorites, available in translation or not?

View this list, and other books we’ve previously recommend that were originally published in languages other than English, on this Goodreads shelf!

#duck prints press #speak your language day #book recommendations #queer books

93 notes · View notes