#हुकले

[bharatlivenewsmedia]

#FirstTest | शुबमन, राहुल अन् विराट फ्लॉप; पुजाराचे शतक हुकले तर अय्यरचा दमदार खेळ सुरूच…

#FirstTest | शुबमन, राहुल अन् विराट फ्लॉप; पुजाराचे शतक हुकले तर अय्यरचा दमदार खेळ सुरूच…

#FirstTest | शुबमन, राहुल अन् विराट फ्लॉप; पुजाराचे शतक हुकले तर अय्यरचा दमदार खेळ सुरूच… BAN vs IND  – भारत आणि बांगलादेश यांच्यातील २ सामन्यांच्या कसोटी मालिकेतील पहिल्या सामन्याला आजपासून सुरुवात झाली. भारताने प्रथम फलंदाजी करताना दिवसाचा खेळ संपेपर्यंत ६ गडी गमावून २७८ धावा केल्या आहेत. श्रेयस अय्यर ८२ धावांवर नाबाद आहे. ११२ धावसंख्येवर भारतीय संघाने ४ गडी गमावले होते. मात्र, त्यानंतर…

[marathinewslive]

भारत अ विरुद्ध न्यूझीलंड अ: जो कार्टर द्विशतक गमावला पण न्यूझीलंडला अव्वल स्थानावर ठेवले | क्रिकेट बातम्या

भारत अ विरुद्ध न्यूझीलंड अ: जो कार्टर द्विशतक गमावला पण न्यूझीलंडला अव्वल स्थानावर ठेवले | क्रिकेट बातम्या

जो कार्टर बेंगळुरूमध्ये भारत अ विरुद्ध शॉट खेळत आहे.© ट्विटर जो कार्टरचे द्विशतक अवघ्या तीन धावांनी हुकले पण शुक्रवारी बेंगळुरू येथे पहिल्या अनधिकृत कसोटीच्या दुसऱ्या दिवशी न्यूझीलंड अ संघाला भारत अ विरुद्ध मजबूत स्थितीत आणले. कार्टर, ज्याने 73 धावांवर दिवस पुन्हा सुरू केला, त्याने 305 चेंडूत फलंदाजी केली आणि न्यूझीलंड अ संघाला त्यांच्या पहिल्या डावात 400 धावा केल्या. त्यांनी पाच बाद 153 धावांवर…

[nandedlive]

पहिल्या एक दिवशीय सामन्यात भारताचा विजय

पोर्ट ऑफ स्पेन : भारताने वेस्ट इंडीज विरूद्धचा पहिला वनडे सामना अवघ्या ३ धावांनी जिंकला. या विजयाबरोबरच भारताने तीन सामन्यांच्या मालिकेत १ -० अशी आघाडी घेतली. भारताकडून कर्णधार शिखर धवनने दमदार फलंदाजी करत ९७ धावांची खेळी केली. त्याचे शतक अवघ्या तीन धावांनी हुकले. मात्र या विजयानंतर देखील शिखर धवन निराश आहे. भारताने वेस्ट इंडीजसमोर विजयासाठी ३०९ धावांचे आव्हान ठवले होते. या आव्हानाचा पाठलाग करताना विंडीजकडून कायल मायेर्स आणि ब्रँड�� किंग यांनी अर्धशतकी खेळी केली. मात्र मोक्याच्या क्षणी भारतीय गोलंदाजांनी सामन्यावर पुन्हा वर्चस्व मिळवले. अखेर भारताने पहिला सामना ३ धावांनी जिंकला. या सामन्याचा सामनावीर म्हणून९७ धावांची खेळी करणाऱ्या शिखर धवनची निवड करण्यात आली. दरम्यान, सामन्यानंतर झालेल्या कार्यक्रमात शिखर धवन म्हणाला की, शतक साजरे करता आले नाही यामुळे मी निराश आहे. मात्र एकूण हा एक सांघिक प्रयत्न होता. आम्ही एक चांगली धावसंख्या उभारली होती. सामना शेवट��्या चेंडूपर्यंत रोमहर्षक झाला. Read the full article

[darshaknews]

IND vs SL 2रा कसोटी: टीम इंडिया पहिल्या डावात 252 धावांवर आटोपली, श्रेयस अय्यरचे शतक हुकले

IND vs SL 2रा कसोटी: टीम इंडिया पहिल्या डावात 252 धावांवर आटोपली, श्रेयस अय्यरचे शतक हुकले

भारत आणि श्रीलंका यांच्यात कसोटी मालिकेतील शेवटचा सामना बेंगळुरू येथे खेळला जात आहे. यामध्ये टीम इंडियाने पहिल्या डावात सर्वबाद 252 धावा केल्या. संघाकडून शानदार फलंदाजी करताना श्रेयस अय्यरने अर्धशतक झळकावले. मात्र, त्याचे शतक हुकले. अय्यरने 98 चेंडूंचा सामना करत 10 चौकार आणि 4 षटकारांच्या मदतीने 92 धावा केल्या. भारताची सुरुवात खराब झाली, पण अय्यरने 92 धावा करत टीम इंडियाची धावसंख्या 250…

[headlinemarathi]

तीन वर्षांपूर्वी पद हुकले पण आता मिळाले ; ही व्यक्ती करणार भारतीय स्टेट बँकेचे नेतृत्व देशातील सवार्त मोठ्या बँकेचे नेतृत्व करण्याची संधी | #DineshKumarKhara #SBI #NewChairman http://www.headlinemarathi.com/national-marathi-news/dinesh-kumar-khara-will-be-new-chairman-of-sbi/?feed_id=12988&_unique_id=5f7da2cd98b3e

[pradyumn12]

#९१

#आयुष्य म्हणजे शोधला तर अर्थ,नाहीतर नुसताच व्यर्थ...

#शोधग्रामइथून सुरू झालेल्या अर्थपूर्णतेचा शोधाचा आतापर्यंतचा प्रवास...❣️

निर्माण - एक सुंदर प्रवास...😘

एक अर्थपूर्ण आयुष्य शोधण्यासाठी मदत करणारा एक सुंदर प्रवास…!

गेल्या दहा महिन्याआधी मी एका हरवलेल्या पोरांसारखा होताे. म्हणजेच, एक सर्वसाधारण इंजिनिअरिंगच्या विद्यार्थासारखं सगळं सुरळीत चाललं होतं. ते दररोज काॅलेजला जाणे, काॅलेजची ते लेक्चर्स, मजा-मस्ती करणे आणि काॅलेज संपताच आपलं खोलीवर येवून मोबाईलवर तासंतास Social Media Scrolling, इंजिनिअर्सची अमर्यादित झोप आणि परिक्षेच्या एका हफ्ताआधी सगळं अभ्यास करून थोडे फार चांगले गुण घेणं असं सगळं चालू असायचं. Academics व्यतिरिक्त वाचन वगैरे तर अगदी १ % ही नव्हतं.

परंतु, या सर्वात स्वतःशीच एक स्वतःचं मनयुद्ध चालू असायचं की माझं अमुल्य आयुष्य म्हणजे केवळ एक आधीच millionaire असलेल्या बाॅस ला Billionaire बनवणे इतक्यापुरतंच मर्यादित आहेस का? खरं पाहता, मी कोण आहोत? माझ्या Life चं Purpose काय? माझ्या स्वतःच्या Values काय? असं मनात कुठंतरी चालू असायचं. पण या मनाच्या युद्धातून बाहेर निघण्याकरिता काय करावे कळतं नव्हतं.

त्यातच एकेदिवशी मंदार देशपांडे (निर्माण ४) याने काॅलेज मध्ये एक निर्माणबद्दल Session घेतलं. ते काय आहे? काय करतं? हे समजवणारं ते Session होतं. आणि ते मला एकदम भारी वाटलं. मग निर्माणची Website आणि YouTube Channel वरुन माहिती मिळवली, त्यांच्याबद्दल अधिक वाचलं आणि या सर्वाच्या मोहात पडलोत, मग दहाव्या बॅचसाठी फार्म भरलाय. Interview, Assignments केल्यात आणि शेवटी निर्माण १० साठी Selection झालं. त्यानंतर काही काॅलेजचे मित्र बोललेत ते Brain Wash करतात असं वगैरे वगैरे. पण मात्र तेव्हा जरा गप्पच बसलो. आणि गांधीजीचं 'कर के देखो' एकलं आणि शोधग्रामला आलोत.

डिसेंबरची कडाक्याची थंडी असूनही शोधग्रामच्या निसर्गरम्य सौंदर्यतेने मनाला गोठू न देता ताजेतवाने केलंय. मग शिबीर चालू झालं. त्यातील सगळे IITs, AIIMS, IISER आणि बरेच चांगल्या ठिकाणहून आलेले मित्र, त��यांचे विचार, कुणी कुठे तरी चांगले काम करतंय किंवा करण्यासाठी प्रयत्न करतंय. या सर्वांना बघून गडचिरोलीतील आदिवासीला अमेरिकेत नेवून टाकलं यासारखी माझी परिस्थिती होती. त्यामुळेच शिबिराचे पहिले ४-५ दिवस जरा शांत शांत गेलेत. पण आजूबाजूला कायं चाललंय हे मात्र कळत होतं. नंतर शेवटच्या २-३ दिवसात थोडे हिम्मत करुन बोललोत.

त्या आठ दिवसातील नायना (डाॅ.अभय बंग), अम्मा (डाॅ.राणी बंग) आणि निर्माण टीम यांच्या शिबिरादरम्यानची चर्चासत्रे तर अप्रतिमच होती. तसेच कडक थंडीत उर्जादायी श्रमदान, सर्व मित्रांच्या सोबतीला सकाळचा कडक चहा, रोमहर्षक गाणी, सायंकाळीची प्रार्थना आणि दिवसभर सकाळी ८ ते रात्री ९ वाजेपर्यंत चालणारी शिबीरातील विविध उपक्रमे,चर्चासत्रे,इत्यादी सगळं भारीच होतं. आणि या सर्वाचा जराही ताण न जाणवत�� रात्रीच्या कॅपफायर वरची रात्रीची ३ वाजेपर्यतची थंडीतील गरम अशी चर्चासत्रे तर वेगळीच. मजा, मस्तीसोबतच जीवन-शिक्षण हा सगळा एक भन्नाट अनुभव होता आणि या सर्वामधून आयुष्यातील बरेचशा गोष्टीसाठीच्या नवीन व्याख्या आणि बरंच काही शिकलोत. या प्रवासात जीवाला जीव लावणारी, दुसऱ्याच्या मदतीला उत्तुंग मनाने उत्सुक असलेले, खरंच Dedication म्हणजे नेमकं काय? हे स्वतःच्या वागणुकीतून, त्यांच्या कामातून दाखवणारी अनेक साथीदेखील भेटलेत. स्वतःच्या ध्येय प्राप्तीसाठी अहोरात्र झटणारे, अगदी प्रत्येकाकडून काही ना काही शिकण्यासारखं आहे असे अनेक मित्रं मिळालेत...!

आणि शेवटी आठ दिवसाच्या अविस्मरणीय आठवणींसह परतीची वाट पकडलीत.

तिथून आल्यानंतर या आठ महिण्यात जवळ जवळ १३-१५ पुस्तके वाचलीत. यादरम्यानच जाॅर्ज ओरवेल,युवाह नोआ हरारी पासून तर व्हिक्टर फ्रान्केल अशा जगप्रसिद्ध लेखकांच्या साहित्याच्या सानिध्यात खेळलोत. यादरम्यान निर्माण टीमनेही Assignments, weekly meet-ups वगैरे यातून भरपूर शिकलोत आणि स्वतःला आणखी भक्कम आणि Develop करण्याचा प्रवास सुरू झालाय.

आणि हो आज मी गप्प न राहता त्या आधीच्या मित्रांना उत्तर देवू शकतो की Brain Wash वगैरे माहिती नाही पण मला माझा Brain Poshed होतांना नक्कीच दिसतोय, आणि त्यांना आणखी एक सांगील की,

एकदिन मंजील तोह मिल ही जाएगी यूही भटकते भटकते,

गुमराह तोह वह है जो घरसे कभी निकले ही नही ।

बरं... हा तर सर्व प्रवास होता. पण खूप लोकांना प्रश्न असेल की हे निर्माण निर्माण नेमकं आहे तरी काय ?

तर मी दहावीत असतांना मला एक वि.स.खांडेकर लिखित मराठीमध्ये एक धडा होता 'कस्तुरीमृग'. कस्तुरीमृग हा एक प्राणी असतो ज्याच्या नाबीमध्ये एक अत्यंत मनमोहक सुगंध असलेली कस्तुरी असते. पण त्याला त्याची जाणीव नसते, त्याला येतो तो नुसताच सुगंध आणि तो त्या सुगंधाच्याच शोधात असतो. तो त्या शोधात जसा जसा समोर धावतो तसा तसा तो सुगंधही त्याच्या सोबत सोबतच आणखी समाेर जातोय आणि शेवटी धाव धाव धावून थकून तो मरतोय.

तर यावरून सांगायचे हेच की, तो जो कस्तुरीमृग आहे तो म्हणजे आजचा युवा आणि आजचा युवा ज्याप्रमाणे पैसा, materialistic life यांच्या अंधूक अशा क्षणिक सुंगधामागे धावतोय. पण शेवटी त्यांच्या आयुष्यात एवढं असं काही मिळत नाहीत आणि एक वेळ अशी येते की आपलं अमुल्य असं आयुष्य निघून जातं. खरं तर त्या युवाजवळीही कस्तुरीच आहेत. तर ती कस्तुरी कसली? तर त्याच्या Values, Strengths, Meaning of life, Purpose of life यांची ती कस्तुरी. पण त्यालाही ती कस्तुरी कस्तुरीमृगप्रमाणेच आपल्या जवळच आहेत या गोष्टींची जाणीव नसते आणि नुसताच तो आयुष्यात पळत असतो. आणि शेवटी हाती काहीच लागत नाहीत. पण या सर्वात महत्त्वाचं एकच की कस्तुरीमृगाला गरज आहे ती या जीवनाचा उद्देश, हेतू माहित न करता सैरभैर धावण्याच्या स्पर्धेला कुठेतरी ब्रेक मारण्याची आणि आपल्या स्वतःच्या Values, Stengths, Purpose of life, Meaning of life या कस्तुरीचा शोध घेण्याची आणि त्याला अनुसरून आपलं career बनविण्याची...

मला वाटतं याचं कस्तुरीचा शोध लावण्यासाठीच मदत करण्याचं काम करतं निर्माण... आणि त्याच्या उपयोग करून मी माझं आयुष्य अधिक अर्थपूर्ण कसं करु हे शिकवतं निर्माण...

मी आता जेव्हा माझ्या आयुष्यातील काही वर्षे भुतकाळात जावून विचार करतो तर मी स्वतः जसा होतो आणि आता स्वतःबद्दल जसा विचार करतोय त्यावरून वि. दा. करंदीकर यांची एक काव्यपंक्ती डोळ्यासमोर उभी राहतेस,

चुकले न ध्येय तरी, हुकले न श्रेय सारे,

या वेढ्या मुसाफिराला सामील सर्व तारे...

तर ज्यांना कुणाला वाटतं आपल्यालाही अधिक अर्थपूर्ण आयुष्याची वाट हवीय त्यांनी खालील websites ला अवश्य भेट द्या.

निर्माणची अकरावी बॅच येत्या वर्षात “सर्च, गडचिरोली” येथे सुरू होत आहे. यामध्ये सहभागी होऊ इच्छिणार्‍यांनी http://nirman.mkcl.org या संकेत स्थळावरून प्रवेश अर्ज डाऊनलोड करावा आणि भरून त्वरित पाठवू शकता.

Last Date to apply - 31st August 2020

For more details

Website - http://nirman.mkcl.org/

Instagram - http://instagram.com/nirmanforyouth/

Twitter - https://twitter.com/nirmanforyouth

Youtube - https://www.youtube.com/user/Nirmaanites/

#Nirman

#SocialChangeMaker

#28:07:2020::04:17pm

[onlinekhabarapp]

कोरोना : नयाँ ‘भुत’ प्रजाति

संसारभरि र प्रत्येक परिवारभित्र समेत अहिले छलफलको मुख्य विषय बनेको छ – ‘कोरोना भाइरस’ । कोरोना भाइरसको प्रवेशसँगै छलफलको विषय केन्द्रीत भएको छ, ‘सूक्ष्मजीव’ । आँखाले नदेख्ने ‘सूक्ष्मजीव’हरुको अस्तित्व सूक्ष्मदर्शक यन्त्रको सहायताले सन् १६६५ मा रबर्ट हुकले पत्ता लगाएका थिए ।

यिनीहरुले प्राणीमा रोग लगाउँछ भन्ने कुरा सन् १८६० देखि १८८० सम्म गरिएका विभिन्न अध्ययन र प्रयोगमार्फत लुइ पास्चर र रबर्ट कोचले पुष्टि गर्न सफल भएका थिए । चिकित्सा विज्ञानको कोसेढुंगाका रुपमा हालसम्म व्याख्या गरिने यस आविष्कारलाई सन् १८८४ तिर ‘कोच पोस्चुलेट अफ जम थ्योरी’ भनेर सैद्धान्तिकरण गरियो ।

यस सिद्धान्तको सारतत्व रोग (सरुवा) भएको व्यक्तिसँग ‘सूक्ष्मजीव’ हुन्छ र ‘सूक्ष्मजीव’ भएको व्यक्तिसँग रोग (सरुवा) हुन्छ/उत्��न्न हुँदैछ भन्ने नै हो । अर्थात् ‘सूक्ष्मजीव’बाट मानिसलाई रोग लाग्छ, र सो ‘सूक्ष्मजीव’ अर्को मान्छेलाई सर्दा रोग पनि सँगै सर्छ भन्ने चेत मानव जातीलाई यो सिद्धान्तले प्रदान ग¥यो ।

यसको आविष्कारसँगै अनुभूति र पीडा (अभौतिक) मा सीमित रोगको पहिचान ‘सूक्ष्मजीव’ (भौतिक वस्तु) सँग गाँसियो । यो भौतिक वस्तु ‘सूक्ष्मजीव’लाई मार्न या नष्ट गर्न सक्दा रोग पनि नष्ट हुन्छ र निरोगी व्यक्तिमा यो ‘सूक्ष्मजीव’लाई प्रवेश गर्नबाट रोक लगाउन सक्दा रोगबाट सुरक्षित भइन्छ भन्ने चेत मानव जातिलाई भयो ।

सारांशमा विश्व वैज्ञानिक जगतले रोग लागेको व्यक्तिसँग रोग लगाउने तत्व (सूक्ष्मजीव) हुन्छ/हुनैपर्छ भन्ने कुरा पत्ता लागेको भर्खर डेढ शताब्दी मात्र हुँदैछ ।

सूक्ष्मजीवको दुईटा आधारभूत गुण छन् : यसलाई हामी देख्न सक्दैनौं र यसले मान्छेलाई सताउन सक्छ, मार्न सक्छ । यस्तै देख्न नसक्ने तर मान्छेलाई सताउने (कतिपय अवस्थामा मार्ने) गुण भएका अर्को चीज हाम्रो समाजमा सदियौंदेखि व्याप्त छ, जसलाई हामी भन्छौं – ‘भुत’ । यसको मतलब, हामी जसलाई आजसम्म ‘भुत’ भनेर परिकल्पना गर्दै आएका छौं, त्यो नै आधुनिक विज्ञानले भनेको ‘सूक्ष्मजीव’ पो हो कि ! यो आलेखले हामी र हाम्रा पूर्खाले भन्दै आएको ‘भुत’ नै आजको विज्ञानले भनेको ‘सूक्ष्मजीव’ हो भन्ने प्रस्तावलाई पुष्टि गर्ने चेष्टा गर्नेछ ।

हाल नोभेल कोरोना भाइरस नामक नयाँ ‘भुत’ हाम्रो घर–आँगनमा छाएका छन् । ‘भुत’ मानिसबाट मानिसमा सर्न सक्ने भएकाले सामाजिक दुरी कायम राखौं । ‘भुत’सँग डर लाग्दा भागेर घरभित्र पस्ने, र ढोका लगाएर बस्ने पुरानो संस्कारलाई पालना गरौं । हिँड्नैपर्दा यो नयाँ प्रजातिको ‘भुत’ मुख, नाक र आँखाबाट छिर्ने भएकाले यी अंगहरु छोपेरै हिँडौं ।

‘भुत’बारे धेरै किंवदन्ती छन् । त्यसमध्ये दुईटा किंवदन्ती महत्वपूर्ण छन् । एक, भुत लागेपछि रोग लाग्छ, कपितय अवस्थामा मृत्यु पनि होला । अर्को, ‘भुत’ मृत्यु भएको व्यक्तिबाट निस्कन्छ, या भनौं मृत्यु भएको व्यक्तिमा ‘भुत’ हुन्छ । अझ मृत्यु भएको मानिसको घरमा १२ दिनसम्म ‘भुत’ सवार हुन्छन् भन्ने समेत जनविश्वास छ । चिकित्सा विज्ञानको आधारस्तम्भ ‘कोच पोस्चुलेट अफ जम थ्योरी’ ले पुष्टि गरिसक्यो, ‘सूक्ष्मजीव’को प्रवेशले रोग लगाउँछ, र रोग लागेको व्यक्ति (चरम अवस्थामा पुग्दा मृत्यु भएको व्यक्ति) सँग ‘सूक्ष्मजीव’ हुन्छन् । यसले थप पुष्टि गर्छ, हाम्रा पूर्खाले जुन वस्तुका लागि ‘भुत’ भन्ने शब्दको प्रयोग अथवा कल्पना गरे, त्यो नै आधुनिक चिकित्सा विज्ञानले भनेको ‘सूक्ष्मजीव’ हो ।

यसबाट निस्कर्ष निकाल्न सकिन्छ, चिकित्सा विज्ञानले डेढ शताब्दी अगाडि जुन महत्वपूर्ण कुरा पत्ता लगाए, हाम्रा विद्वान पूर्खाहरुले हजारौं वर्ष अघि नै अनुभव गरी निस्कर्ष निकालिसकेका थिए । तर वैज्ञानिक उपकरण (जस्तै सूक्ष्म���र्शक यन्त्र) अथवा प्रविध��� (जस्तै जैविक–रसायनिक परीक्षण) को विकास नभइसकेको अवस्थामा त्यसलाई पुष्टि गर्नसक्ने अवस्था थिएन, गर्न सकेनन् । प्राणघातक सूक्ष्मजीवका बारेमा जनतालाई बुझाउन त्यस समयका दार्शनिकलाई एउटा शब्द आवश्यक प¥यो, जसलाई उनीहरुले ‘भुत’ भन्ने शब्दावलीबाट सम्बोधन गरेको हुनसक्छ ।

‘भुत’को शाब्दिक अर्थ (संस्कृति भाषा) ‘पृथ्वी, जल, तेज, वायु र आकाशको समष्टिगत रुप’ भन्ने दर्शाउँछ । यसको मतलब हाम्रा पूर्वजहरुले ‘पृथ्वी (माटोमा पाईने तत्वहरु – जस्तै मिनिरल्स), जल (पानी), तेज (शक्ति), वायु (हावा) र आकाश (अबोध वस्तु)’को समिश्रणबाट बनेको तत्वबाट रोग लगाउँदछ भन्ने व्याख्या गरेको हुनुपर्छ, जुन आधुनिक ‘सूक्ष्मजीव विज्ञान’को आविष्कारसँग नजिक छ ।

हाम्रा विद्वान पूर्खाको एउटा कमजोरी (अक्षम्य) थियो । उनीहरु आफूले जानेको विद्या/ज्ञान बाँड्न हिच्किचाउँथे । यसको कारकतत्वमा कतिपय अवस्थामा ‘विद्या बाँड्दा नष्ट हुन्छ’ भन्ने विश्वासले काम गरेको देखिन्छ भने ‘विद्यालाई आफूमा सिमित गर्दा व्यक्तिगत/वर्गीय वर्चस्व कायम राख्न सकिन्छ’ भन्ने मान्यता होला । हालसम्म पनि व्रतबन्धको बेलामा (मात्र) हस्तान्तरण गरिने गायत्री मन्त्र पूरोहितले कानमा सुटुक्क भन्ने चलन यथावत छ (अरुले नसुनोस्, नजानोस् भनेर होला) । त्यस्तै गाउँघरमा आजपनि वैद्यहरुले आफूले जानेको, बुझेको जडिबुटी बारे ज्ञान अरुलाई कुनै हालतमा सिकाउन चाहँदैनन्, उनीहरुबाट त्यो ज्ञान सिक्न इच्छुक मानिसहरु लुकी–लुकी वैद्यहरुको दिनचर्या नियाल्ने र के–के गर्छन् भन्ने कुरा अवलोकन/विश्लेषण गरेर सो ज्ञान प्राप्त गर्ने चलन छ । हाम्रा पूर्खाहरुको यही अवगुण (सामन्तवादी सोच)का कारण हाम्रो दार्शनिक ज्ञान सबल भईकन पनि वैज्ञानिक ज्ञान पश्चिमी समाजको तुलनामा कमजोर हुनप¥यो ।

जे जति कारणले भए पनि हाम्रा पूर्खाहरुले पत्ता लगाएका कुरा पुस्तान्तरण नगरेता पनि त्यस ज्ञानको मानवीय प्रभावलाई लागि संस्कारका रुपमा पुस्तान्तरण भने गरे । हाम्रा यथेष्ट सामाजिक अभ्यास, चेतना र संस्कार सूक्ष्मजीवको अस्तित्वलाई स्वीकार्ने र त्यसबाट बच्ने उपायका रुपमा प्रयोग हुँदै आएको पाइन्छ । अब हामीले वैज्ञानिक चस्मा लगाएर ती प्रत्येक संस्कारका कारक पक्ष र प्रभावका बारेमा अनुसन्धान गर्नुपर्ने छ, जनचेतना फैलाउने काम गर्नुपर्छ ।

मृत्यु संस्कारसँग जोडिएका वैज्ञानिक संस्कार

मानिसको मृत्युको कारण हुन्छ, र यसको कारकतत्व (भूत) मृतकको शरिरमा विद्यमान रहन्छन् भन्ने कुरा हाम्रा मृत्यु संस्कारलाई राम्ररी अध्ययन गर्दा स्वतः सिद्ध हुन्छ । मलामी घर फर्कनु अघि अपरिहार्य कर्म हो – नुवाई धुवाई गर्नु । मृतकसँग ‘भुत’ हुन्छ, र त्यो तत्व आफूसँगै घर नजाओस् भन्नका लागि यो प्रचलन चलाइएको हुनुपर्छ ।

अझ नेवारी परम्परामा मलामीलाई नुहाइसकेपछि घरप्रवेश गर्नु अघि भोटे ताल्चा हातमा मज्जाले रगडेर मात्र छिराइन्छ । फलामले सूक्ष्मजीवलाई मार्छ भन्ने कुरा विज्ञानले पुष्टि गरिसकेको छ । मृतकलाई बिरामी हुँदा देखि नै स्याहार सुसार गरेर मृतकको सर्वाधिक संसर्गमा आएका मृतकका परिवार १३ दिनसम्म कसैलाई नछोई छुट्टै बस्ने परम्परालाई हामी ‘किरिया’ भन्छौं, जुन आजको प्रख्यात शब्द ‘क्वारेन्टाइन’ नै हो । १२/१३ दिनसम्म एक्लै ‘क्वारेन्टाइन’मा बस्दा पनि किरिया बसेका व्यक्तिमा कुनै लक्षण, समस्या देखिएन भने त्यो संस्कारगत ‘क्वारेन्टाइन’ अवधि फुकाइन्छ र सामुहिक खाना खाएर विश्राम गरिन्छ ।

साथै, त्यस ‘क्वारेन्टाइन’मा बस्दा खाने कुरा चोखो र शुद्ध मात्र हैन, खान मिल्ने/नमिल्ने खानेकुराको बारे संस्कारगत लेखाजोखा पनि अचम्मको छ । हामीलाई कुनै रोगले संक्रमण हुँदा आधुनिक विज्ञानले जे–जे चिज नखानु भन्छ, त्यस अवधिमा लगभग त्यही खानेकुरा खान बर्जित गरिएका छन् ।

मृत्युसंस्कारपछि घरपरिवारका मान्छेले यसअघि लगाएका सबै वस्त्र त्यागेर नयाँ सेतो वस्त्र लगाउनुले पुराना वस्त्रमा मृतकसँगको संसर्गमा ‘रोग लगाउने तत्व’ (भूत) सवार भएको हुनसक्छ भन्ने वैज्ञानिक आधार नै हो । सेतो नै लुगा लगाउनुको अर्थ त्यसमा केही फोहोर (आधुनिक शब्दमा कन्ट्यामिनेशन) भयो भने दागका रुपमा स्पष्ट देखिन्छ भन्ने चेत हो । यसो हुने वित्तिकै लुगा फेर्ने, अथवा धुने काम गरिन्छ (डि–कन्ट्यामिनेशन) ।

नेवार समाजमा मान्छे बित्दा मलामी जाने मानिसहरुले ‘टें गा’ (ऊनको सेतो/बाक्लो पछ्यौरी जस्तो लामो वस्त्र) ले जिउभरि ओडेर/ढाकेर मलामी हिँड्छन् । यो पहिरन मलामी जाँदा मात्र लगाउने पहिरन हो, काम सकिने वित्तिकै यो बस्त्र धोएर भण्डारण गरेरै राखिएको हुन्छ । ‘टें गा’ प्रयोग गर्दा आँखा मात्रै देखिने गरी सबै जिउ ढाक्ने चलन छ । मृतकको अघि–पछि हिँड्दा मृत्यु गराउने तत्व (भुत) वरिपरि भएको भान गर्दै त्यो तत्व आफ्नो शरीरमा नछिरोस् भनेर ‘पिपिई’को रुपमा यो पहिरन लगाउने चलन बनाएको हुनुपर्छ ।

मान्छे बितेको घरमा भएका सम्पूर्ण पाकेको र नपकाई खाने अन्नहरु नष्ट गर्ने चलन अझै जीवित छ, यसको तात्पर्य ‘मान्छे मार्ने तत्व’ (भुत) ती खानेकुराहरुमा विद्यमान हुन सक्छ, र त्यसको सेवनले नयाँ मानिसमा पनि सोही रोग सर्न सक्छ भन्ने आदिम वैज्ञानिक चेतना नै हो । साथै, हिन्दु परम्पराअनुसार पार्थिव शरीरलाई जलाएर नष्ट गर्नुको तात्पर्य ‘मान्छे मार्ने तत्व’ (भुत) लाई नष्ट गर्नु नै हुनुपर्छ ।

धेरै समुदायमा (हाम्रो पनि) पार्थिव शरीरलाई पोलेन, अथवा राम्रोसँग पोलेन भने त्यसबाट ‘भुत’ निस्कन्छ भनेर गुठीका मान्छेहरु पार्थिव शरीरको सम्पूर्ण भाग पूर्णरुपमा खरानी नहुञ्जेल चिहानमा कुरेरै बस्छन् । यो काम लामो हुने भएकै होला, मृतक परिवारका आफन्तले उहाँहरुलाई चिहानमा खाजा लगिदिने संस्कार आजपर्यन्त पनि जिवितै छ ।

अन्य संस्कार

सानो बच्चालाई छुनुअघि ‘आगोमा हात सेक्नु’ अनिवार्य संस्कार छ । मानिसको हातमा ‘भुत’ हुन सक्ने र रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता पूर्णरुपमा विकास नभइसकेको बच्चामा त्यो तत्व छिर्दा रोगव्याधी लाग्ने हुँदा त्यसलाई पहिला नष्ट गर्न यो संस्कार चलाइएको हुनुपर्छ । आगोले ती तत्व (सूक्ष्मजीव) सखाप पार्छ भन्ने कुरा वैज्ञानिक सिद्ध छ ।

ठूलो सामाजिक–पारिवारिक समारोहमा भोजको आयोजना हुँदा भोजमा पाकेका सम्पूर्ण परिकारहरु थोर–थोरै निकालेर पहिला कुकुर र कागलाई खुवाउने चलन अद्यपि छ । यस कार्यलाई हाम्रा पूर्खाहरुको जनावर तथा चराचुरुंगीमैत्री संस्कारको उपमा दिन सकिएला । तर, यसको मूल उद्देश्य ती परिकारहरुमा मान्छेलाई हानि गर्ने तत्व (सूक्ष्मजीव या त्यसले उत्पादन गर्ने विष) को परीक्षण हो । पाकेका सम्पूर्ण परिकार खाँदा पनि कुकुर र कागमा कुनै नकारात्मक प्रभाव देखा नपर्दा मात्र मानिसले सेवन गर्ने नीति बमोजिम यो संस्कार पहिल्याएको हुनुपर्छ ।

निस्कर्ष

हाल नोभेल कोरोना भाइरस नामक नयाँ ‘भुत’ हाम्रो घर–आँगनमा छाएका छन् । ‘भुत’ मानिसबाट मानिसमा सर्न सक्ने भएकाले सामाजिक दुरी कायम राखौं । ‘भुत’सँग डर लाग्दा भागेर घरभित्र पस्ने, र ढोका लगाएर बस्ने पुरानो संस्कारलाई पालना गरौं । हिँड्नैपर्दा यो नयाँ प्रजातिको ‘भुत’ मुख, नाक र आँखाबाट छिर्ने भएकाले यी अंगहरु छोपेरै हिँडौं । यो ‘भुत’ ‘स्यानिटाइजर’ ले मार्न सक्ने वैज्ञानिक पुष्टि भइसकेको हुँदा पटक–पटक हातमा ‘स्��ानिटाइजर’ प्रयोग गर्दा आफ्नै हातमा पुगिसकेको ‘भुत’ पनि उसको क्रियास्थल मुख, नाक र आँखामा पुग्नबाट रोक्न सकिन्छ ।

(लेखक मेडिकल माइक्रोवायोलोजिस्ट हुन्)

[dnyanesh001]

गेल्या महापालिका निवडणुकीत भाजपचे बहुमत थोडक्यात हुकले. from Loksattaमुंबई – Loksatta https://ift.tt/37fK5Fn

[healthandfitness146]

Asian Games 2018 : ‘डोळे झाकून’ द्युती चंदने मिळवले रौप्यपदक

Asian Games 2018 : ‘डोळे झाकून’ द्युती चंदने मिळवले रौप्यपदक

केवळ ०.०२ सेकंदाच्या फरकाने द्युतीचे सुवर्णपदक हुकले.

from LoksattaLoksatta https://ift.tt/2LuIFev

[bharatlivenewsmedia]

बँडमिंटनमध्ये भारतीय संघाला ‘रौप्यपदक’, सुवर्णपदक थोडक्यात हुकले

https://bharatlive.news/?p=154607 बँडमिंटनमध्ये भारतीय संघाला ‘रौप्यपदक’, सुवर्णपदक थोडक्यात ...

[marathinewslive]

CWG 2022, भारत विरुद्ध ऑस्ट्रेलिया, लाइव्ह स्कोअर अपडेट्स: शफाली वर्मा 48 धावांवर रवाना, भारत 3 खाली | राष्ट्रकुल खेळ बातम्या

CWG 2022, भारत विरुद्ध ऑस्ट्रेलिया, लाइव्ह स्कोअर अपडेट्स: शफाली वर्मा 48 धावांवर रवाना, भारत 3 खाली | राष्ट्रकुल खेळ बातम्या

कॉमनवेल्थ गेम्स, भारत विरुद्ध ऑस्ट्रेलिया क्रिकेट सामना, थेट स्कोअर अपडेट्स: डावाच्या 12व्या षटकात शफाली वर्माचे अर्धशतक 2 धावांनी हुकले आणि परिणामी भारताची तिसरी विकेट गेली. तत्पूर्वी, स्मृती मानधना २४ धावा करून बाहेर पडली आणि भारताला डार्सी ब्राऊनने मोठा धक्का दिला आणि काही वेळातच यास्तिका भाटिया धावबाद झाली आणि दहा षटकांत भारताची २ बाद ३३ अशी अवस्था झाली. तत्पूर्वी, एजबॅस्टन, बर्मिघम येथे सुरू…

[bharatlivenewsmedia]

प्रणॉयचे विजेतेपद हुकले; फायनलमध्ये चीनच्या वांग हाँग यांगकडून पराभूत

https://bharatlive.news/?p=116241 प्रणॉयचे विजेतेपद हुकले; फायनलमध्ये चीनच्या वांग हाँग यांगकडून ...

[bharatlivenewsmedia]

VIDEO: ‘०.५ सेंकद की किमत तुम क्या जानो…’, अवघ्या काही क्षणांच्या फरकामुळे हुकले अविनाशचे सुवर्ण पदक

VIDEO: ‘०.५ सेंकद की किमत तुम क्या जानो…’, अवघ्या काही क्षणांच्या फरकामुळे हुकले अविनाशचे सुवर्ण पदक

VIDEO: ‘०.५ सेंकद की किमत तुम क्या जानो…’, अवघ्या काही क्षणांच्या फरकामुळे हुकले अविनाशचे सुवर्ण पदक Avinash Sable Medal: अविनाश आणि अब्राहम किबिव्होट यांच्यात अखेरच्या टप्प्यापर्यंत कमालीची चुरस होती. CWG 2022: बर्मिंगहॅममध्ये सुरू असलेल्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत भारतीय खेळाडूंची चमकदार कामगिरी सुरू आहे. शनिवारी (६ ऑगस्ट) स्पर्धेच्या नवव्या दिवशी अ‍ॅथलेटिक्समध्ये भारताला दोन ऐतिहासिक पदकं…

[marathinewslive]

"आम्ही कोण आहोत?" श���खर धवनला पोस्ट WI सीरिज विन सेलिब्रेशनमध्ये विचारले. "चॅम्पियन्स," प्रत्युत्तर टीम इंडिया - पहा | क्रिकेट बातम्या

“आम्ही कोण आहोत?” शिखर धवनला पोस्ट WI सीरिज विन सेलिब्रेशनमध्ये विचारले. “चॅम्पियन्स,” प्रत्युत्तर टीम इंडिया – पहा | क्रिकेट बातम्या

तरुण बाजूने खेळत असूनही, द शिखर धवन– नेतृत्वाखालील भारतीय क्रिकेट संघाने वेस्ट इंडिजवर तीन सामन्यांच्या एकदिवसीय मालिकेत वर्चस्व गाजवले आणि क्लीन स्वीप केला. च्या आवडी पासून कामगिरी शुभमन गिल, युझवेंद्र चहल, मोहम्मद सिराज मुख्य प्रशिक्षक म्हणून खरोखर वेगळे उभे राहिले राहुल द्रविड मालिका जिंकल्यानंतर तो आनंदी दिसत होता. तिसर्‍या एकदिवसीय सामन्यात गिलला पहिले शतक हुकले नाही, परंतु भारताने त्याच्या…

[bharatlivenewsmedia]

Dhananjay Munde Video : धनुभाऊ चुकून चुकले…म्हणाले अभिनंदन, पण नार्वेकर कोणते हे नावचं हुकले, अभिनंदन भाषणातला घोळ

Dhananjay Munde Video : धनुभाऊ चुकून चुकले…म्हणाले अभिनंदन, पण नार्वेकर कोणते हे नावचं हुकले, अभिनंदन भाषणातला घोळ

Dhananjay Munde Video : धनुभाऊ चुकून चुकले…म्हणाले अभिनंदन, पण नार्वेकर कोणते हे नावचं हुकले, अभिनंदन भाषणातला घोळ धनंजय मुंडे यांची विधानसभेतील आणि विधान भवनाबाहेरील भाषणेही चांगलीच गाजत असतात. मात्र आज बोलता बोलता सुरूवातील धनंजय मुंडेंचा थोडा घोळ झाला. मात्र मोठ्या लगबगीनं धनंजय मुंडेंनी ती चूक सावरूनही घेतली. मुंबई : मोठ्या राजकीय वादावादीनंतर आज राज्याच्या विधानसभेला बऱ्याच महिन्यांनी नवे…

[bharatlivenewsmedia]

'एकनाथ शिंदे यांचे मुख्यमंत्रिपद भाजपमुळेच गेले,' संजय राऊत यांचा सामनातून गौप्यस्फोट

‘एकनाथ शिंदे यांचे मुख्यमंत्रिपद भाजपमुळेच गेले,’ संजय राऊत यांचा सामनातून गौप्यस्फोट

‘एकनाथ शिंदे यांचे मुख्यमंत्रिपद भाजपमुळेच गेले,’ संजय राऊत यांचा सामनातून गौप्यस्फोट “शिंदे यांचे मुख्यमंत्रीपद हुकले ते फक्त भाजपने शब्द फिरवल्यामुळेच. तोच भाजप त्यांना महाशक्ती वाटत आहे”, असं शिवसेनेचे खासदार संजय राऊत यांनी म्हटलं आहे. “शिंदे यांचे मुख्यमंत्रीपद हुकले ते फक्त भाजपने शब्द फिरवल्यामुळेच. तोच भाजप त्यांना महाशक्ती वाटत आहे”, असं शिवसेनेचे खासदार संजय राऊत यांनी  म्हटलं…