#ιστορικής

[astratv]

«Larissa mea dulcissima. Γλυκυτάτη μου Λάρισα»: Λαμπερά τα εγκαίνια της ιστορικής έκθεσης του Νίκου Παπαθεοδώρου στη Δημοτική Πινακοθήκη (φωτό

Παρουσία πολλών Λαρισαίων αλλά κι επισήμων πραγματοποιήθηκαν απόψε, το βράδυ του Σαββάτου στη Δημοτική Πινακοθήκη της Λάρισας, τα εγκαίνια της ιστορικής έκθεσης του ντόπιου λογίου, ιστοριοδίφη, Νίκου Παπαθεοδώρου με τίτλο «Larissa mea dulcissima. Γλυκυτάτη μου Λάρισα». Μία έκθεση που αποτελείται από εκατοντάδες αντικείμενα διαφόρων κατηγοριών, τα περισσότερα εκ των οποίων αφορούν στη Λάρισα και…

[justforbooks]

Σε αυτή την πλούσια και εκτεταμένη μονογραφία, η ιστορικός Laurence Montel επιχειρεί μια μακροχρόνια αρχαιολογία της σκοτεινής πλευράς της πόλης της Μασσαλίας. Ξεκινώντας από τα νομικά αρχεία των αρχών του 19ου αιώνα και εναλλάσσοντας με έξυπνο τρόπο τα γεγονότα με τον λόγο (πολιτικό, δημοσιογραφικό, λογοτεχνικό) που αυτά παρήγαγαν, δείχνει πώς η εικόνα της Μασσαλίας έγινε αυτή του "γαλλικού Σικάγου", πρώτα μέσω της βιομηχανικής ανάπτυξης που γνώρισε, στη συνέχεια μέσω των "επικίνδυνων τάξεών" της και τέλος μέσω της ανάδυσης ενός υποκόσμου, παράγοντα διαφθοράς, σε σημείο που η πόλη τέθηκε υπό κρατικό έλεγχο το 1939. Πρόκειται για ένα καταπληκτικό και πολύ λεπτοδουλεμένο εγχείρημα, που αποδομεί τις αναπαραστάσεις μας μέσω της ιστορικής ανάλυσης.

Το βιβλίο Μασσαλία, "πρωτεύουσα του εγκλήματος"; κατορθώνει -σε αντίθεση με τόσα άλλα βιβλία που έχουν πέσει στην παγίδα- να μην είναι ούτε μια αγόρευση υπέρ της πόλης αυτής που μας αρέσει να δείχνουμε με το δάχτυλο (γιατί δεν προτίθε��αι η συγγραφέας να "σώσει τη Μασσαλία" από τους δαίμονές της και από το περιφρονητικό παρισινό βλέμμα...) ούτε μια καταδεκτική βουτιά στα άδυτα της πόλης και του λιμανιού της (γιατί η ερευνήτρια διατηρεί πάντα τη ψυχραιμία της, ούτε δάκρυα ούτε γέλια, έχει μελετήσει ειδικότερα τα φανταστικά νομαρχιακά αρχεία των Bouches-du-Rhône χωρίς να τρέμει, πράγμα διόλου απλό). Εκτός των άλλων, η Laurence Montel ξέρει πώς να κρατάει το παρόν σε απόσταση, και αν στην εισαγωγή της αναφέρεται στο narcocity, είναι για να τονίσει καλύτερα την ανάγκη να εισάγουμε ένα ιστορικό βάθος στην άποψή μας για τη ζωή των κατοίκων του. Επίσης, η ιστορικός αναγνωρίζει τη σημασία του κοινωνικού φαντασιακού, του τόσο προσφιλούς στον φιλόσοφο Κορνήλιο Καστοριάδη και που αξιοποιήθηκε ιδίως από τον ιστορικό Ντομινίκ Καλιφά, αλλά τη μετριάζει υιοθετώντας τις αναλύσεις του μεγάλου ιστορικού της Κατοχής Πιερ Λαμπορί (1936-2017), όταν αυτός "δηλώνει ότι η κατασκευή των κοινωνικών αναπαραστάσεων γίνεται με παρεμβολές μεταξύ δομικών δεδομένων - ένα υπόβαθρο μοτίβων και συσχετισμών που κληρονομήθηκαν από παρελθούσες εποχές, συσσωρεύτηκαν, διατηρήθηκαν ποικιλοτρόπως, επανεπενδύθηκαν και αναδιαμορφώθηκαν - και συγκυριακών δεδομένων, τα οποία προκύπτουν από την πρόσληψη των γεγονότων στον εφήμερο χρόνο του παρόντος και την ερμηνεία τους σε μια προοπτική προσανατολισμένη προς το μέλλον".

Το εξαιρετικό αυτό έργο ακολουθεί ένα χρονολογικό πλάνο, ξεκινώντας από το τέλος της πρώτης δεκαετίας του 19ου αιώνα και καταλήγοντας σε αυτό που αποτέλεσε, για τα μέσα ενημέρωσης, το απόγειο μιας εγκληματικής Μασσαλίας, τη δεκαετία του 1930, με μια τρομερή είδηση ως σύμβολο της βαθιάς πολιτικής αποσυνθεσής της: τον θάνατο 73 ανθρώπων από την πυρκαγιά των Nouvelles Galeries στις 28 Οκτωβρίου 1938 - ο αριστερός δήμος κατηγορήθηκε ως ανίκανος και διεφθαρμένος· το 1939 αποφασίστηκε σε υψηλά κλιμάκια να τεθεί η διοίκηση της Μασσαλίας υπό την εποπτεία του κράτους. Η μεσοπολεμική περίοδος υπήρξε το επιστέγασμα της πτώσης μιας πόλης που, στο τέλος της περιόδου της Αυτοκρατορίας, φαινόταν σχεδόν ειδυλλιακή σε σύγκριση με το Παρίσι.

Ξεκινώντας από μια ανάλυση των δικογραφιών, σε συνδυασμό με τον τοπικό Τύπο (ιδίως του Le Sémaphore και του Le Petit Marseillais), η Laurence Montel, κάνει μια αναδρομή σε μια σειρά εμβληματικών υποθέσεων, όπως αυτή των "ληστών του χρηματιστηρίου" το 1930, ή της ακόμη πιο θεαματικής επίθεσης στο "τρένο του χρυσού" το 1938, όπου σημειώθηκε ένοπλη ληστεία και λεηλασία του τρένου. "Στις 22 Σεπτεμβρίου, στη 1.40 π.μ., η ταχυδρομική αμαξοστοιχία 4818 αναχωρεί από τον σταθμό Gare Saint-Charles με προορισμό την Αβινιόν υπό την εποπτεία πέντε σιδηροδρομικών υπαλλήλων. Περίπου διακόσια μέτρα από το Saint-Barthélemy, το τρένο σταματά απροσδόκητα και δώδεκα άνδρες, ντυμένοι με φόρμες εργασίας και κουκούλες, εισβάλουν στο τρένο, πυροβολώντας με πιστόλια. Μόλις το καταλαμβάνουν, κάποιοι από τους άνδρες ακινητοποιούν τους σιδηροδρομικούς, ενώ άλλοι κατευθύνονται προς το βαγόνι που περιείχε τα πολύτιμα δέματα. Πυροβολούν τον επιφορτισμένο με τη φύλαξή τους υπάλληλο, ο οποίος ξαπλώνει κάτω και προσποιείται τον πεθαμένο, και στη συνέχεια άρπαζουν χωρίς δισταγμό τρεις μολυβένιες κούτες, τις οποίες φορτώνουν σε ένα φορτηγάκι. Μια σφυρίχτρα σημάνει το τέλος της επιχείρησης. Εγκαταλείπουν όλοι το σημείο, αφήνοντας πίσω τους έναν τραυματισμένο σιδηροδρομικό υπάλληλο, πολυάριθμους κάλυκες και μια γυναικεία κάλτσα που είχε χρησιμοποιηθεί ως κουκούλα. Σε λιγότερο από πέντε λεπτά, οι εγκληματίες είχαν αρπάξει είκοσι ταχυδρομικά δέματα, το καθένα από τα οποία περιείχε μια ράβδο χρυσού, που προερχόταν από το Βελγικό Κονγκό και προοριζόταν για το Βέλγιο." Η Μασσαλία ήταν πράγματι τότε, στις αρχές του 20ου αιώνα, η πύλη εισόδου από τις αποικίες προς τις μητροπόλεις τους. Μεταξύ 1870 και 1931, οι θαλάσσιες μεταφορές τριπλασιάστηκαν ενώ η κίνηση των επιβατών πενταπλασιάστηκε. Λιμάνι επιβίβασης προς την Αφρική, και για αρκετές δεκαετίες ενδιάμεσο λιμάνι προς την Αμερική, ιδίως για τους Ιταλούς μετανάστες, η Μασσαλία ήταν το κέντρο των μεταναστευτικών ροών, που αποτελούνταν από νεαρούς ανύπαντρους άνδρες στη συντριπτική τους πλειοψηφία, η παρουσία των οποίων ευνοούσε τα τυχερά παιχνίδια, την πορν��ία και το κάθε είδους εμπόριο (συμπεριλαμβανομένου του οπίου), που γίνονταν λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου με μεγάλη ευκολία ανεκτά, αν όχι και προσοδοφόρα για μία μεγάλη κατηγορία από εκλεγμένους αντιπροσώπους και άλλους προύχοντες.

Η κρίσιμη περίοδος για την εξέλιξη της Μασσαλίας ως πρωτεύουσας του εγκλήματος, όπως τονίζει η ιστορικός, είναι η περίοδος από το 1860 έως το 1910 - σε τέτοιο βαθμό που το 1908 το κράτος, ανησυχώντας για την τοπική κατάσταση, αποφασίζει να πάρει τον έλεγχο της δημοτικής αστυνομίας. Είναι δύσκολο να περιγράψουμε την όλη εικόνα που μας μεταφέρει η Laurence Montel επειδή είναι τόσο πληθωρική, αλλά μια φιγούρα μπορεί να μας δώσει μια ιδέα: η φιγούρα του nervi (από το "νεύρο" στα γαλλικά, αργότερα ο τραμπούκος -σ.σ.), ο "τυπικός" νεαρός Μασσαλιώτης. Αυτός ο χαρακτήρας, που θα ήταν ανακριβές να το συγκρίνουμε με τον παριζιάνο "απάχη", διατρέχει την περίοδο αυτή. Εμφανίζεται σε μια εποχή που η Μασσαλία περιγράφεται σαν μια αυλή των θαυμάτων χωρίς κλέφτες, μια πόλη χωρίς περιθωριακές γειτονιές. Η λέξη εμφανίζεται στην εφημερίδα Le Sémaphore για να περιγράψει τη λαϊκή ανδρική νεολαία. Με τα λόγια ενός κριτικού, του Gustave Bénédit, ο οποίος είχε επιστρέψει από το Παρίσι, έχοντας αποτύχει να γίνει ένα σημαίνον πρόσωπο της λυρικής σκηνής: "Ο nerf προτάσσει τους ώμους του και κουνάει διαρκώς τα χέρια του, τα οποία στις άκρες τους έχουν δύο μονίμως κλειστές γροθιές".

Η ταξιδιωτική λογοτεχνία τον οικειοποιείται, και έχουμε πλέον τον nervi, όπως και τον "gars du Nord" [το αγόρι από το Βορρά -σ.σ.], " ένα αυθεντικό δείγμα του λαού, που περπατάει με το κασκέτο του στραβά, με ένα λουλούδι στο στόμα, φορώντας ένα πολύ κοντό κίτρινο σακάκι και ένα εξαιρετικά κολλητό παντελόνι στο πάνω μέρος, το οποίο αναπαριστά τέλεια τους ζωηρούς Νότιους". Με την πάροδο του χρόνου, η εικόνα του "υπέροχου, οκνηρού, αργόσχολου" nervi αμαυρώνεται, ιδίως μετά την Κομμούνα της Μασσαλίας, στην οποία υπήρξε ενεργό στοιχείο: περιγράφεται τότε ως "δημοκράτης της κακιάς ώρας, κατακάθι του λαού και τέρας με ανθρώπινο πρόσωπο, άξιος γιος του Marat ", που σύντομα θα αντικατασταθεί από τον quecou, τον επικίνδυνο εγκληματία. Με την ανάπτυξη του καταναλωτισμού, ο nervi στρέφεται στις κλοπές και αυτή η μορφή παραβατικότητας παίρνει μαζικές διαστάσεις. Το 1880, ο αριθμός των προσβολών αγαθών εκτοξεύεται. "Κλέβουν πάντα χρήματα", επισημαίνει η ιστορικός, "τίτλους, τροφές και υλικά όπως σχοινιά, καφέ, κάρβουνο, σιτάρι, χαλκό, μόλυβδο και ξύλο. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Αλλά ορισμένοι στόχοι δείχνουν μια πρωτοφανή εκλέπτυνση, την διάδοση των έτοιμων ενδυμάτων, των νέων υλικών και των εξωτικών προϊόντων: κάλτσες, εσώρουχα  πολυτελείας, κοστούμια, καπέλα, σπίρτα, τόπια από ελαστικό ύφασμα, τηλεφωνικά καλώδια και χουρμάδες".

Φυσικά, η δεκαετία του 1930 είναι η πιο θεαματική όσον αφορά τη σκηνή του εγκλήματος, καθώς οι κλοπές, το λαθρεμπόριο, η διαφθορά, η μαστροπεία και ο παράνομος τζόγος παίρνουν ακραίες μορφές· από το Παρίσι, παρακολουθούν τη Μασσαλία εδώ και έναν αιώνα με ανησυχία, αλλά και με ένα είδος περιφρόνησης που κρύβει μια ζήλια - η ιστορικός αναπτύσσει πολύ ωραία το θέμα αυτό σχετικά με το βλέμμα των άλλων.

Η κύρια συμβολή του βιβλίου της Laurence Montel είναι ότι κατάφερε να εντάξει τo εγκληματικό φαντασιακό της Μασσαλίας σε μια μεγάλη διάρκεια- κάθε νέος υπουργός Εσωτερικών καλά θα κάνει να έχει ένα αντίγραφο αυτού του εξαιρετικού έργου στο γραφείο του στην Place Beauvau: δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα έβλεπε τη Μασσαλία και τα minos της διαφορετικά.

Daily inspiration. Discover more photos at Just for Books…?

[silezukuk]

—από το μακρινό 2023, μόλις μια εβδομάδα μετά την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ —του Γιάννη Βούλγαρη

Αυτό που παρακολουθούμε είναι ο θάνατος ενός κόμματος. Με Κασσελάκη αύριο ή χωρίς Κασσελάκη, το μοιραίο έχει ήδη επέλθει την προηγούμενη Κυριακή. Μπορούμε να επιστρατεύσουμε περίπλοκες ορολογίες για τη δύναμη της επικοινωνίας και της «μεταπολιτικής», μπορούμε να συνωμοσιολογήσουμε κατά βούληση για τον υποτιθέμενο υπόγειο ρόλο του Α. Τσίπρα, των Αμερικανών ή των «μεγάλων συμφερόντων», ο πυρήνας όμως του γεγονότος είναι ένας και αδιαμφισβήτητος.

Μια ομάδα του κόμματος επέλεξε να προωθήσει έναν ερχόμενο πολιτικά από το Πουθενά, και εβδομήντα χιλιάδες ψηφοφόροι αυτού του κόμματος ψήφισαν το προσώρας Τίποτα. Και μάλιστα το Τίποτα στολισμένο με ό,τι παραδοσιακά αποστρεφόταν το φαντασιακό της Αριστεράς. Εννοείται ότι το Πουθενά και το Τίποτα δεν αναφέρονται στον άνθρωπο Κασσελάκη, οι ικανότητες και ο ρόλος του οποίου θα κριθούν στο προσεχές μέλλον. Αναφέρονται στην ιστορική διαδρομή ενός συγκεκριμένου κόμματος και ενός συγκεκριμένου πολιτικού χώρου που καθόρισε (κυρίως αρνητικά) την εξέλιξη της χώρας την τελευταία δεκαετία.

Για να καταλάβουμε πώς συνέβη χρειάζεται πιστεύω να ξεκινήσουμε από τρία πράγματα. Πρώτον, το «γεγονός Κασσελάκη» δεν συνιστά αφετηρία κάποιας γενικής τάσης αλλαγής του συνόλου της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας. Δεν μπορούσε να συμβεί ούτε στη ΝΔ ούτε στο ΠΑΣΟΚ. Συνέβη στον ΣΥΡΙΖΑ γιατί σχετιζόταν με τη φύση και τις διαδοχικές μεταλλάξεις αυτού του κόμματος. Δεύτερον, το «γεγονός Κασσελάκη» δεν συνιστά ένα επιπλέον σύμπτωμα των μετασχηματισμών που συμβαίνουν στις σημερινές δυτικές κοινωνίες, όπως σε πολλά σχόλια παρουσιάζεται. Πρόκειται για ελληνική και συριζαϊκή ιδιομορφία. Δεν μοιάζει με τις περιπτώσεις του Τραμπ, του Μπερλουσκόνι, ή της Σλέιν, κανείς εξ αυτών δεν προέκυψε από το Πουθενά και το Τίποτα. Τρίτον, το μέλλον μάς επιφυλάσσει μια σκληρή Πολιτική, γεμάτη δύσκολα και επώδυνα διλήμματα, και όχι μια ανάλαφρη εκδοχή όπως οι «μεταμοντέρνες» δοξασίες υποθέτουν. Και οι ηγεσίες θα κριθούν όχι για τα χαμόγελά τους, αλλά για την ικανότητά τους να πάρουν δύσκολες αποφάσεις.

Το «γεγονός Κασσελάκη» είναι η κατάληξη μιας διαδρομής κατά την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ βαθμιαία άδειαζε από προγραμματικό περιεχόμενο, απλοποιούσε την κοινωνική πραγματικότητα, αντικαθιστούσε την αριστερή ιδεολογία  με τη λαϊκιστική εχθροπάθεια και συγκέντρωνε την κομματική εξουσία στα χέρια του Αρχηγού. Στα κενά που άφηναν οι συνεχείς μεταλλάξεις εισχωρούσαν ανεμπόδιστα τα πιο εκφυλιστικά φαινόμενα που υφίσταται η Πολιτική στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Ένας κομματικός χώρος με αδιαμόρφωτη φυσιογνωμία, και υπό παρατεταμένη μετάλλαξη, δεν είχε τις αντιστάσεις στις παρακμιακές εκφάνσεις της Πολιτικής. Έτσι οι διεθνείς τάσεις έβρισκαν ένα ιδιόμορφο εθνικό θερμοκήπιο κατάλληλο για να θεριέψουν.

Οι διαδοχικές μεταλλάξεις ήταν στην ουσία ένας αργός θάνατος της ιστορικής Αριστεράς μέχρι τη σημερινή κατάληξη στο Τίποτα. Ο ΣΥΡΙΖΑ διέτρεξε σε ελάχιστο σχετικά χρόνο αυτή την πορεία. Ξεκίνησε ως ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, ως μικρό κόμμα της μετακομμουνιστικής αριστεράς που αναζητούσε νέα φυσιογνωμία μετά την κατάρρευση του Τείχους. Η κυριαρχία των εκ των ΚΚΕ προερχομένων δυνάμεων όριζε το πεδίο της αναζήτησης κάπου «αριστερά της Σοσιαλδημοκρατίας» και σε σύγκρουση με τη Σοσιαλδημοκρατία. Το άλμα όμως και η θεμελιακή μετάλλαξη έγινε με την οικονομική χρεοκοπία. Πρόγραμμά του έγινε το Αντιμνημόνιο, δηλαδή ένας Ριζοσπαστικός Συντηρητισμός, όπου η επιθετικότητα του λόγου έκρυβε ότι περιεχόμενό του ήταν η συντήρηση του υπάρχοντος, η άρνηση κάθε μεταρρύθμισης.

Ταυτόχρονα έφτιαχνε ήδη μια «δική του πραγματικότητα» καθώς η «αγανάκτηση» υποκαθιστούσε την κατανόηση της εθνικής κρίσης και των διεθνών συσχετισμών. Ο κομματικός φορέας και ο πολιτικός χώρος που διαμορφώθηκε τότε περιλάμβανε στελέχη της ιστορικής αριστεράς, τη νεότερη φουρνιά της αντιπαγκοσμιοποιητικής και δικαιωματικής κουλτούρας, αριστερίστικες ομάδες, μέχρι νεοαναρχικούς και «μπάχαλους». Ο εθνικολαϊκιστικός λόγος συγκολλούσε το πολυσυλλεκτικό αμάλγαμα υποκαθιστώντας και μεταλλάσσοντας βαθμιαία τον αριστερό λόγο. Ο νεαρός «Αλέξης» με το χαμόγελο και τη φωτογένεια σε αντίθεση με τα ηλικιωμένα στελέχη και από τους Καμμένους που τον περιστοίχιζαν, άρχισε να γίνεται πυλώνας του χώρου και να προσδίδει νεότητα στον εγγενή συντηρητισμό τού ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιος θα μπορούσε ήδη να διακρίνει τα σπέρματα προς το σημερινό Τίποτα, αλλά ήταν ακόμα νωρίς και υπήρχαν πολλές άλλες πιθανές διαδρομές.

Μία από αυτές μπορούσε να είναι μια γενναία αυτοκριτική της πορείας και αναθεώρηση της φυσιογνωμίας του κόμματος μετά την τυχοδιωκτική «διαπραγμάτευση» Βαρουφάκη και την κωλοτούμπα του 2015. Η αναθεώρηση δεν ήταν απλώς χρήσιμη, αλλά απαραίτητη. Θα ο��ηγούσε ίσως σε ένα κόμμα ευρωπαϊκής δημοκρατικής αριστεράς. Αντιθέτως, όταν γίνεσαι κυβέρνηση με πρόγραμμα το αντιμνημόνιο και ύστερα κυβερνάς με το τρίτο μνημόνιο, τότε αδειάζεις ιδεολογικά-προγραμματικά την παράταξή σου και αποδιαρθρώνεις τον κόσμο σου. Και όντως, η κυβερνητική θητεία ήταν ένα μείγμα συντηρητισμού, δομικής καθήλωσης, ριζοσπαστικής ρητορείας και προφανούς πολιτιστικής ανεπάρκειας του ηγετικού πολιτικού προσωπικού. Σαν αντίδοτο στο προγραμματικό και πολιτικό Κενό που μεγάλωνε, εντάθηκε ο λαϊκισμός, η πρακτική του διχασμού και η συνεχής κατασκευή «εχθρών». Το αποκορύφωμα ήταν η πρωτοφανής «δίωξη» όλου του αντίπαλου ηγετικού προσωπικού με την υπόθεση Novartis. Παράλληλα, εντάθηκε η καθεστωτική νοοτροπία, το κόμμα έγινε παρακολούθημα του κράτους, τα στελέχη κρατικοί πάτρωνες, και τα μέλη οπαδοί προσώπων και «τάσεων». Στον αστερισμό αυτόν ενισχύθηκε κατακόρυφα η εξουσία του Τσίπρα που γινόταν ο βασικός ενοποιητικός κρίκος.

Μετά την εκλογική ήττα του 2019 όλες οι αδυναμίες οξύνθηκαν. Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε το κόμμα του Τσίπρα με συνεδριακή επικύρωση. Ο προγραμματικός λόγος ξέπεσε σε σοσιαλμηντιακό επίπεδο, η αντιπολίτευση σε επίπεδο τρολιάς. Βαθμιαία παγιδεύτηκε το ίδιο το κόμμα και ο κόσμος του, όχι σε μια μετα-αλήθεια, αλλά σε μια μετα-πραγματικότητα που έχανε την επαφή με την κοινωνία. Ακόμα και τα έμπειρα στελέχη έπαψαν να βλέπουν ότι βλέπαμε όλοι οι απέξω. Η λαϊκιστική κουλτούρα του χώρου ταυτίστηκε με μια δηλητηριώδη εχθροπάθεια που συρρικνώθηκε όχι στους «πάνω», όχι στις «ελίτ», αλλά σε ένα πρόσωπο. Η Αριστερά είχε γίνει απλώς Αντιδεξιά, και η Αντιδεξιά απλώς Αντιμητσοτακισμός. Ο λαϊκισμός λέει ο πολιτικός επιστήμονας ��ας Μούντε είναι μια «ισχνή ιδεολογία» που κάθεται πάνω σε μια ισχυρότερη, π.χ. την αριστερή ιδεολογία. Όπως ο σκορπιός πάνω στον βάτραχο για να περάσει το ποτάμι. Ο σκορπιός ξέρουμε δάγκωσε τον βάτραχο στη μέση του ποταμού γιατί «έτσι ήταν η φύση του» και πέθαναν αντάμα.

Έτσι κι ο ΣΥΡΙΖΑ πέθανε με τον ίδιο παράξενο τρόπο την προηγούμενη Κυριακή. Η ισχυρή υποβαστάζουσα ιδεολογία είχε σχεδόν εξατμιστεί, έμεινε ένας επιφανειακός φλοιός «ισχνής ιδεολογίας» όσο ήταν ο «Αντιμητσοτακισμός». Επειδή «έτσι ήταν η φύση του» επέτρεψε σε έναν κύριο που έρχεται από το Πουθενά και προτείνει το Τίποτα να κερδίσει την πλειοψηφία μελών, φίλων και «φασαίων», προωθούμενος μάλιστα από τους πιο λαϊκιστικούς και καρεκλοκενταυρικούς κύκλους του κόμματος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε μια εθνική ιδιοτυπία της περιόδου της κρίσης, με την εκλογική του επιτυχία έγινε ευρωπαϊκή ιδιοτυπία, και τώρα με τον παράξενο θάνατό του θα αναγορευτεί σε παγκόσμια πρωτοτυπία.

Πηγή: www.tanea.gr / [παχιά γράμματα και εικονογράφηση δικά μου]

[xamenotalento]

«Το τελικό αποτέλεσμα βγαίνει πάντα από τις συγκρούσεις πολλών ατομικών θελήσεων. Υπάρχουν λοιπόν εδώ αναρίθμητες δυνάμεις που διασταυρώνονται, μία ατελείωτη ομάδα από παραλληλόγραμμα δυνάμεων, από τα οποία βγαίνει μια συνισταμένη- δηλαδή το ιστορικό αποτέλεσμα. Το ιστορικό αυτό αποτέλεσμα μπορεί πάλι να θεωρηθεί σαν το προϊόν μιας δύναμης που δρα σαν ένα σύνολο, ασυνείδητα και άβουλα. Γιατί αυτό που θέλει το κάθε άτομο εμποδίζεται από κάθε άλλο άτομο κι αυτό που προκύπτει είναι κάτι που κανένας δεν το θέλησε, αλλά δεν έχει κανένας το δικαίωμα να συμπεράνει ότι οι θελήσεις αυτές είναι ίσες με μηδέν. Απεναντίας, η καθεμιά συμβάλλει στη συνισταμένη και περιέχεται ανάλογα μέσα της». Δεν πρόκειται για ανάλυση ποδοσφαιρικού παιχνιδιού. Είναι το γράμμα του Φρίντριχ Ένγκελς προς τον Μπλοχ, σχετικά με το απρόοπτο της ιστορικής εξέλιξης.

[kythiratour-blog]

Κύθηρα

Κύθηρα το νησί της Ουράνιας Αφροδίτης

Τα Κύθηρα αναφέρονται για πρώτη φορά στην ιστορία στα Ορφικά 6ου π.χ, σαν η Κυθέρεια θεά του έρωτα τροφός.

Είναι ένα από τα πιο όμορφα Ελληνικά νησιά, με εξαιρετική φυσική ομορφιά και αυθεντικά παραδοσιακά χωριά που κάνουν τους επισκέπτες να ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο.

Τα Κύθηρα είναι ένα πανέμορφο Ελληνικό νησί που δελεάζει με την απέραντη φυσική ομορφιά του, και περιοχές ιστορικής κληρονομιάς που παρουσιάζονται στον ταξιδιωτικό οδηγό όπου μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από Κύθηρα, χρήσιμες πληροφορίες, χάρτες πλοήγησης. Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα για να δει κάποιος εδώ, όπως αξιοθέατα πολιτιστικής κληρονομιάς, όμορφες παραλίες, παραδοσιακά χωριά, ιστορικά μνημεία μουσεία και πολλά άλλα. Κάθε χρόνο, το νησί φιλοξενεί μια σειρά από διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις και μουσικά πανηγύρια που προσελκύουν έντονο ενδιαφέρον.

Το νησί βρίσκεται ανάμεσα στην Πελοπόννησο και την Κρήτη, με πλούσια χλωρίδα στο περιβάλλον που κάνει τον τόπο ανθηρό και με υπέροχη βλάστηση. Μπορείτε να θεωρείτε τον εαυτό σας πολύ τυχερό αν στα σχέδια για τις διακοπές σας στα Κύθηρα είναι κατά τη διάρκεια της άνοιξης, επειδή είναι η ιδανική στιγμή για να τα επισκεφθείτε και να απολαύσετε μοναδική διασκέδαση, και το υπέροχο  φυσικό τοπίο. Αν πρόκειται να έρθετε εδώ για τις καλοκαιρινές διακοπές σας, θα πρέπει να κλείσετε και να έχετε τακτοποιημένη την διαμονή σας και τα εισιτήρια σας, έτσι ώστε να μπορείτε να απολαύσετε υπέροχες στιγμές ξεκούρασης. Δείτε όλα τα δρομολόγια για Κύθηρα

Έχει πλούσια εντυπωσιακή ομορφιά και αξιολάτρευτες τοποθεσίες και αξιοθέατα που κάνουν αυτό το νησί να είναι πολύ μοναδικό και διαφορετικό από τα γύρω νησιά. Οι παραλίες εδώ, και τα αξιοθέατα έχουν κερδίσει σίγουρα τις καρδιές όσων τις έχουν επισκεφθεί, αλλά και όλων όσων έχουν ακούσει για αυτές. Εδώ υπάρχουν πολλά υπέροχα μέρη για να επισκεφτείτε στις καλοκαιρινές διακοπές σας, ίσως τα καλύτερα που είχατε δει ποτέ. Για όλους όσους αγαπούν την ιστιοπλοΐα, οι παραλίες είναι το σωστό σημείο για να απολαύσετε συναρπαστική διασκέδαση και ψυχαγωγία. Η παραλία στο Καψάλι, που βρίσκεται πολύ κοντά στη Χώρα την πρωτεύουσα των Κυθήρων, είναι το καλύτερο μέρος για όλους τους λάτρεις της ιστιοπλοΐας, και των καταδύσεων και είναι πλήρως ασφαλής. Πρόκειται για μια καλά οργανωμένη παραλία που μπορεί να προσφέρει ασφάλεια για τους επισκέπτες της, χωρίς συμβιβασμούς στην διασκέδαση και στην απόλαυση. Εκτός από την ιστιοπλοΐα, οι ταξιδιώτες μπορούν να απολαύσουν όλα τα είδη των θαλάσσιων σπορ στις παραλίες των Κυθήρων, όπως καταδύσεις στην παραλία του Πίσω Γιαλού στο Καψάλι. Ωστόσο, να θυμάστε ότι πρέπει να είστε προσεκτικοί για την ασφάλειά σας κατά την εξερεύνηση σε συναρπαστικές δραστηριότητες, ειδικά όταν βρίσκεστε σε μια νέα τοποθεσία, γιατί η απροσεξία μας δεν θα πρέπει να γίνει ανησυχία ή πρόβλημα για τους άλλους.

[aboutanancientenquiry]

“Truth in History: The principles of Herodotus in connection with the work of Dimitris Kyrtatas 

Nanno Marinatos 

Emerita, Distinguished Professor of Classics 

University of Illinois at Chicago 

 Περίληψη: Το έργο του Δημήτρη Κυρτάτα χαρακτηρίζεται από την ισορροπημένη παρουσίαση των πηγών που οδηγεί σε δίκαιες αποτιμήσεις της ιστορικής πραγματικότητας. Το ίδιο περίπου κάνει και ο αγαπημένος του αρχαίος συγγραφέας, ο ιστορικός Ηρόδοτος. Πολλές φορές παραθέτει και αυτός πηγές που δεν θα τις θεωρούσε αξιόπιστες ένας επαγγελματίας ιστορικός σήμερα, όμως η ανθρώπινη φαντασία είναι και αυτή μέρος της ιστορίας. Όπως γράφει χαρακτηριστικά: “στο κάτω κάτω, τα παραμύθια και τα ανέκδοτα, οι συκοφαντίες και οι παραπλανητικές διαδόσεις είναι επίσης μέρος της ιστορίας” (Οδός, 2020, 19).

Abstract: The work of D. Kyrtatas is characterized by the balanced presentation of the sources that leads to fair assessments of the historical reality. His favorite ancient writer, the historian Herodotus, does much the same since he often cites sources that a professional historian today would not consider credible. However, both Herodotus and Kyrtatas believe that imagination is an integral part of human history. As D. Kyrtatas characteristically writes: "After all, fairy tales and anecdotes, slander and misleading propaganda are also part of history” (Οδός 2020, 19). 

Λέξεις κλειδιά: Αλήθεια, ιστορία, δικαιοσύνη, πολυφωνία

Key words: Truth, history, fairness, polyphony 

Polyphony 

If I were to single out one recognizable feature of Dimitris Kyrtatas’ scholarly work, this would be his narrative fairness, his reluctance to pass judgments on characters and situations and his unwillingness to privilege formal traditions over secondary ones. In his view, every tradition contains valuable elements and hence is entitled to discussion. Kyrtatas achieves his goals first by selecting the appropriate materials (see below) and second by minimizing his own authorial interference. He often cites points of view exactly as presented by the original narrators of the ancient texts and by so doing, he  avoids succumbing to academic orthodoxy. In his book Ελληνική Αρχαιότητα (Greek Antiquity), co-authored with Spyridon Rangos, the writers declare that they are interested in rendering what the ancient authors handed down, the how and why of their arguments, without trying to relate their sayings to modern academic orthodoxy.

Δεν υιοθετήσαμε πλήρως την υπερκριτική στάση της σύγχρονης έρευνας. Ενδιαφερθήκαμε συχνά να αποδώσουμε τι παραδίδουν οι αρχαίοι συγγραφείς, πώς και γιατί ισχυρίζονται, χωρίς να συσχετίσουμε πάντα τα λεγόμενα τους με τα πορίσματα της νεότερης ακαδημαικής ορθοδοξίας. Ενα από τα μελήματα μας ήταν οι τρόποι πρόσληψης του παρελθόντος... από τους ίδιους τους Ελληνες. Επινοημένοι θρύλοι και μεταγενέστερα ανέκδοτα εκτίθενται ενίοτε ως στοιχεία ενδεικτικά του αρχαίου τρόπου σκέψης (Ελληνική Αρχαιότητα, 2010, 5).

The title of Kyrtatas’ latest book Η Οδός (Pathway) is suggestive of the multiple paths of the world of Late Antiquity and includes a wide range of sources and unusual tales, some of which may appear unreliable to the factual historian. And yet, such stories yield information which is of great interest. “After all,” Kyrtatas writes, “tales and anecdotes, slander and misleading rumours are also part of history” (στο κάτω κάτω, τα παραμύθια και τα ανέκδοτα, οι συκοφαντίες και οι παραπλανητικές διαδόσεις είναι επίσης μέρος της ιστορίας”) (Οδός, 2020, 19)    

This makes Kyrtatas’ scholarly work polyphonic.

Herodotus: Human thought as History 

Given the polyphonic approach, it is appropriate to include in this honorary volume some reflections on his favourite ancient historian, Herodotus, whose story-telling is also polyphonic. Needless to repeat what is well-known, namely that Herodotus has been severely misunderstood in the past. He was once viewed as an unreliable historian, a collector of tales and fantasies, a geographer whose original purpose was to be a sensationalist ethnographer and an entertainer of the public. The great German scholar Felix Jacoby, however, while maintaining the view that Herodotus was originally a geographer, also stressed that the latter developed into a good historian.1 Others have been less kind even calling him a liar who manipulated his evidence by use of rhetorical tricks and fake autopsies.2 Fortunately, this extreme position has not found general acceptance: now Herodotus is viewed as a complex and, for the most part, reliable narrator.3

The issue here, however, is not only Herodotus’ reliability but also his approach to reporting. Take as an example what he writes about the distant lands of the northern sphere. He admits that he did not visit these places in person because of their remote location at the edges of the world, but he reproduces what he has heard from others, sometimes repeating the writings of older poets. He does not hesitate to use oral reports collected during his travels. 

Regarding places and creatures in the distant north, Herodotus writes: 

There is also a story related in a poem by Aristeas son of Caüstrobius, a man of Proconnesus. This Aristeas, possessed by Phoebus, visited the Issedones; beyond these (he said) live the one-eyed Arimaspians, beyond whom are the griffins that guard gold, and beyond these again the Hyperboreans, whose territory reaches to the sea (4.13.1; Godley). 

Herodotus does not claim here that his report is factually true but rather the opposite, since he states explicitly that he could not find eyewitnesses who had seen the lands and creatures of the north with their own eyes: 

I can find out from no one who claims to know as an eyewitness. For even Aristeas, whom I recently mentioned—even he did not claim to have gone beyond the Issedones, even though a poet; but he spoke by hearsay of what lay north, saying that the Issedones had told him. But all that we have been able to learn for certain by report of the farthest lands shall be told. (4. 16. 1-2; Godley; italics mine).

 Given Herodotus’ admittance that reports are not verifiable, the reader has the right to wonder why he bothers to record the poet Aristeas’ account. The answer is that he made a conscious choice to record all versions of human thought and not to confine himself to those facts which were provable by autopsy. All stories, written or oral, had a certain validity for him because fantasy was in itself a record of human history. 

Consider another passage in which Herodotus describes a lake near Chalcedon, in North Africa. 

It is said that there is a lake on this island from which the maidens of the country draw gold-dust out of the mud on feathers smeared with pitch. I do not know whether this is true; I just write what is said (4.195.3; Godley;...). 

Even though the story cannot be verified, Herodotus decides here that hearsay constitutes an aspect of human tradition but warns his reader that a distinction must be drawn between verifiable truth and hearsay (εἰ μὲν ἔστι ἀληθέως οὐκ οἶδα, τὰ δὲ λέγεται γράφω). This reminds of Kyrtatas’ dictum that even misleading traditions are part of history (Οδός 2020, 19).

Reason and Scientific Truth

 As has already been hinted above, Herodotus was not indifferent to the factuality of circumstances, places and events. On the contrary, when he proposes a hypothesis, he takes pains to spell out his evidence and to base his theory on reason. For example, he declares that the alleged pyramid of Rhodopis in Egypt was not built by this famous courtesan (incidentally, Rhodopis was of Greek origin but lived in Egypt) because she did not possess the richness necessary to build a pyramid:

 …indeed, it is clear to me that they say this without even knowing who Rhodopis was (otherwise, they would never have credited her with the building of a pyramid on which what I may call an uncountable sum of money was spent) … (2. 134.2; Godley).

 Herodotus concludes that the story is not reliable on the basis of reason. Another example concerns the mythical river Ocean, which certain ancient researchers (like Hecataeus) had associated with the origins of the Nile. Herodotus, however, claims that this river did not really exist - except in human fantasy. 

The opinion about Ocean is grounded in obscurity and needs no disproof; for I know of no Ocean river; and I suppose that Homer or some older poet invented this name and brought it into his poetry (2.23; Godley). 

By making this statement about fantasy and invention, Herodotus shows that he was perfectly aware of the difference between written testimony and autopsy, on the one hand, and oral tales, on the other, showing awareness that oral tradition may involve fantasy and does not qualify as scientific truth. When it comes to scientific truth he is very strict and insists on solid evidence: autopsy, tokens, clues (τεκμήρια 2. 13; 9. 100; μαρτύριον 2.22.2). Clues and physical evidence are combined, and an inference is drawn to propose a plausible conclusion (the word he uses is οἰκότως, 2. 245). For example, Herodotus deduces the Greekness of Macedonians from the historical evidence that their king Alexander was proven to be Greek:

 Now that these descendants of Perdiccas are Greeks, as they themselves say, I myself chance to know and will prove it in the later part of my history (ἀποδέξω ὡς εἰσὶ Ἓλληνες). 

Furthermore, the Hellenodicae who manage the contest at Olympia determined that it is so, for when Alexander chose to contend and entered the lists for that purpose, the Greeks who were to run against him wanted to bar him from the race, saying that the contest should be for Greeks and not for foreigners. Alexander, however, proving himself to be an Argive, was judged to be a Greek. He accordingly competed in the furlong race and tied step for first place. This, then, is approximately what happened (5. 22 1-2; Godley).

At another place, Herodotus argues that reason leads to plausible historical hypotheses: “what is not knowable I deduce” (τά μὴ γινωσκόμενα τεκμαιρόμενος, 2.33.2). As for autopsy, he checks some of the facts in person so that he may discern with clarity what happened (σαφές τι εἰδέναι, 2. 44).4 For example, he sails to Tyre to inspect the sanctuary of Heracles about which he has heard rumours of its wealth, but he does not stop at hearsay wishing to verify the rumours in person. Thus, he records first what he saw with his own eyes (εἶδον), and then draws further conclusions from clues (σημεῖα), which testify to the fact that the sanctuary was rich and holy. In short, when his concern is scientific truth, his method is sound even by modern standards of historiography. 

Even Herodotus’ attitude to the divine is based on reason and not on mere faith. For example, the same signs/omens were received by Greeks at two different places during the Persian wars in the same day, at Mycale and Plataia: this, he thinks, this is not coincidence but evidence of divine intervention in human affairs. 

Now there are many clear indications of the divine ordering of things, seeing that a message, which greatly heartened the army and made it ready to face danger, arrived amongst the Greeks the very day on which the Persians' disaster at Plataea and that other which was to befall them at Mykale took place (9. 100. 2; Godley). 

δῆλα δὴ πολλοῖσι τεκμηρίοισι ἐστὶ τὰ θεῖα τῶν πρηγμάτων, εἰ καὶ τότε, τῆς αὐτῆς ἡμέρης συμπιπτούσης τοῦ τε ἐν Πλαταιῇσι καὶ τοῦ ἐν Μυκάλῃ μέλλοντος ἔσεσθαι τρώματος, ��ήμη τοῖσι Ἕλλησι τοῖσι ταύτῃ ἐσαπίκετο, ὥστε θαρσῆσαί τε τὴν στρατιὴν πολλῷ μᾶλλον καὶ ἐθέλειν προθυμότερον κινδυνεύειν.  (9.100.2).

Cases of Personal Condemnation

 As far as versions of truth are concerned, Herodotus may either maintain his distance and give the points of view of both sides, or he may pass a severe judgment but bases it on solid moral grounds. 

An example of the former category (staying distant) concerns the role of Argos during the Persian Wars. This issue was probably hotly debated in Athens when Herodotus was resident there composing and performing his monumental oeuvre.5 Athens was considering the possibility of making an alliance with Argos only a year after she had signed a peace treaty with Sparta (Peace of Nicias 421 BCE). The Athenian statesman Nicias believed that an alliance with Argos would endanger the peace with Sparta since Argos was an enemy of the former city. But other politicians, especially the young Alcibiades, did not hesitate to promote the alliance and was willing to risk alienation from Sparta (Thuc.5. 43). 

As the issue was debated, some people plausibly brought forth the accusation that the Argives had medized during the Persian wars some 60 years earlier. On this issue, Herodotus does not pass judgment. 

Now, whether it is true that Xerxes sent a herald with such a message to Argos [namely invitation to medize], and that the Argive envoys came up to Susa and questioned Artaxerxes about their friendship, I cannot say with exactness, nor do I now declare that I consider anything true except what the Argives themselves say. This, however, I know full well, namely if all men should carry their own private troubles to market for barter with their neighbors, there would not be a single one who, when he had looked into the troubles of other men, would not be glad to carry home again what he had brought. The conduct of the Argives was accordingly not utterly shameful. As for myself, although it is my business to set down that which is told me, to believe it is none at all of my business (ἐγὼ δὲ ὀφείλω λέγειν τὰ λεγόμενα, πείθεσθαί γε μὲν οὐ παντάπασι ὀφείλω). This I ask the reader to hold true for the whole of my history, for there is another tale current, according to which it would seem that it was the Argives who invited the Persian into Hellas, because the war with the Lacedaemonians was going badly, and they would prefer anything to their present distresses (7. 152.1-3; Godley modified). 

In the above case, Herodotus is fair to the Argives by carefully maintaining his distance. But consider how differently he discusses Ephialtes, the man who led the Persians along a secret path and enabled them to surround Leonidas at Thermopylai. In this instance, Herodotus records Ephialtes’ name with the purpose of staining his memory and does so deliberately. Note, however, that he has made sure first that he was indeed the traitor.

 Onetes might have known the path, although he was not a Malian, if he had often come to that country, but Epialtes was the one who guided them along the path around the mountain. It is he whom I put on record as guilty (τοῦτον αἴτιον γράφω, 7. 214, Godley...). 

By putting the traitor’s name on record, Herodotus makes the accusation permanent for future generations to read and takes a firm stand against all those who betrayed their fellow Greeks. At the same time, he expresses his admiration for Leonidas with the intention of preserving the latter’s glory for the future.

 …he would leave a name of great fame, and the prosperity of Sparta would not be blotted out (κλέος μέγα ἐλείπετο, καὶ ἡ Σπάρτης εὐδαιμονίη οὐκ ἐξηλείφετο, 7. 220.2-3; Godley).

The few passages discussed in this paper illustrate a paradox. Herodotus was fair but not always distant since, on certain occasions, he declares his opinion- even his subjectivity - openly and decidedly. His subjectivity, though, is based on clear principle. When he bestows praise, it is because the individual put the community above their own self-interest, as Leonidas did. Conversely, when the individual puts his personal interests above the good of others (as Ephialtes did), Herodotus does not hesitate to condemn the character especially those who committed outrageous transgressions, moral and religious. 6 

Returning now to the work of Kyrtatas, he is careful not to pass judgments even on matters of ethics. In his book Παιδαγωγός (The Educator), he writes: “I must stress that my own subject is education not ethics.” (Οφείλω να τονίσω, ότι το θέμα μου είναι η ηθική διαπαιδαγώγηση, όχι η ηθική). 7

Truth in History: Selecting Materials 

As we have seen, truth and fairness in history are complex matters. Herodotus does not claim total objectivity, which is anyway difficult to attain since the selection of events is itself predetermined by the selector’s perceptual filters, but he claims fairness when he writes that he will report both about the large and the small states: 

For many states that were once great have now become small; and those that were great in my time were small before. Knowing therefore that human prosperity never continues in the same place, I shall mention both alike. (1. 5)

 It has also been mentioned here that Herodotus pronounces his personal judgement on matters of ethics, if he can show that an individual harmed his or her community or committed some heinous crime of which even the divine disapproves.8 Concerning how he selected his material, he reproduces a variety of sources and types of materials with the aim of presenting a complex and fair record of human history including different versions of events, Greek or non-Greek.

 These are the stories of the Persians and the Phoenicians. For my part, I shall not say that this or that story is true, but I shall identify the one who I myself know did the Greeks unjust deeds (1. 4-5; Godley)

 I will end with the type of material which Dimitris Kyrtatas selects for his historical treatises. First, he chooses material which does not reproduce official dogma. Second, he seeks better to understand the role played by underrepresented groups, for example slaves or women who, as he demonstrates, played a major role in spreading Christianity: an  example is a lady of the aristocracy who hosted Origen and favoured Paul. 9 Third, he tells stories which may concern the villains of official tradition. Take for example, the figure of Simon the mystic, who was supposedly accompanied in his tours by the legendary Helen. Apparently, Simon was regarded suspiciously by the Church because some details of the miracles he performed were thought to parallel the acts of Jesus; this may be the reason why he does not appear in official texts. Simon’s tale may or may not be based on true facts, but what is undeniable is that it sheds light on the conflicting versions of Christianity. 10 And this is an example of truth of history.

1 Jacoby 1913; Aly 1921. 

2 Fehling 1989. 

3 See Lloyd 1975-78; Hartog 2009. Most important is the debate between Fehling 1989 and Prichett 1993. For Herodotus’ narrative technique see Bakker, de Jong and van Wees 2002; Baragwanath and de Bakker 2012.

4 Scanlon 2002, 140-144, points out that safes is sometimes coupled with clear sight, that which is visible. Herodotus may be indebted to Xenophanes as Lloyd 1975 (v. 1), 158-60, claims. 5 Fornara 1981; Luraghi 2018

6 See below n.7. 

7 Kyrtatas 1994, 13. 

8 Examples are Cambyses’ crimes of madness, Cleomenes’ transgressions in state of madness (5.42) and Pheretima’s excessive revenge of the wives of her enemy which incited the ill-will of the divine (4. 205).

9 Kyrtatas 2020, 88-89. 

10 Kyrtatas 2004, 10-11.

Selected Bibliography 

A. D. Godley 1920. Herodotus (English Translation) Cambridge: Harvard University Press.

 Aly, Wolf 1921. Volksmärchen Sage und Novelle bei Herodot und seine Zeitgenossen. Göttingen: Vanderhoeck u. Ruprecht. 

David Asheri, Allan B. Lloyd, A. Corcella 2007. A Commentary on Herodotus, Books IIV. Oxford: Oxford University Press. 

Egbert J. Bakker, Irene J. F. de Jong, Hans van Wees 2002. Brill’s Companion to Herodotus. Brill: Leiden, Boston, Koln. 

Emily Baragwanath and Mathieu de Bakker 2012. Myth, Truth and Narrative in Herodotus. Oxford: Oxford University Press. 

De Jong, Irene 2012. “The Helen Logos and Herodotus’ Fingerprint” in Emily Baragwanath and Mathieu de Bakker. Myth, Truth and Narrative in Herodotus, Oxford et al.: Oxford University Press, 127-142.

 Dewald Carolyn 2005. Thucydides' War Narrative. A Structural Study. Berkeley, Los Angeles and London: University of California Press.

 Fehling, Detlev 1989. Herodotus and his ‘Sources’: Citation, Invention and Narrative Art. Transl. J. G. Howie. Leeds: Francis Cairns. 

Charles Fornara 1971. "Evidence for the Date of Herodotus' Publication," JHS 91, 25-34. 

Charles Fornara 1981. "Herodotus' Knowledge of the Archidamian War," Hermes 109, 149-156. 

Hartog, Francois 2009. The Mirror of Herodotus. The Representation of the Other in the Writing of History. Translated by Janet Lloyd. University of California Press. 

Jacoby Felix 1913. “Herodotos”, RE Supplb.II, 2062. 

Δημήτρης Κυρτάτας 1994. Παιδαγωγός. Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας. Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. 

Δημήτρης Κυρτάτας  2004. Απόκρυφες Ιστορίες. Αθήνα: Άγρα.

Δημήτρης Κυρτάτας  2010. Ελληνική Αρχαιότητα. Αθήνα: INΣ. 

Δημήτρης Κυρτάτας 2020. H Oδός. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου. 

Alan B. Lloyd 1975-1988. Herodotus, Book II (v. 1-3) Leiden: E. J. Brill. 

Nino Luraghi 2018. “Reading Herodotus During the Archidamian War”, Quaderni Urbinati di Cultura Classica 118, 11-44. 

William Kendrick Pritchett 1993. The Liar School of Herodotos. Amsterdam: J.C. Gieben. 

Thomas Scanlon 2002. “The Clear Truth in Thucydides”, Historia, Zeitschrift für Alte Geschichte, 51, 131-148.”

Source:  http://www.postaugustum.com/journal/nanno-marinatos-truth-in-history-the-principles-of-herodotus-in-connection-with-the-work-of-dimitris-kyrtatas-%CF%83-5/ ,  http://www.postaugustum.com/journal/wp-content/uploads/2021/04/%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85-Truth-in-History.pdf

I have made some minor changes in the form of the text of Pr. Marinatos, in order to make it more easily readable on tumblr.

Nanno Ourania Marinatos, PhD, Professor Emerita, Classics and Mediterranean Studies, University of Illinois, Chicago (https://en.wikipedia.org/wiki/Nanno_Marinatos )

Dimitris Kyrtatas, University of Thessaly, Greece, Department of History, Archaeology, and Social Anthropology,  Emeritus

[stigmography]

Άστρα στη Γάστρα

Συνεχίζουμε με τις απόκρυφες συνταγές που βρίσκουμε κάθε χρόνο τέτοιες μέρες στο ξεφύλλισμα του βιβλίου της Μεταφυσικής γΑΣΤΡΟνομίας του τόπου μας. Θα αφήσουμε τις αστικές γαστριμαργικές προτάσεις και θα ανηφορίσουμε προς το βουνό των Κενταύρων αναζητώντας εκείνες τις ρουστίκ γεύσεις, που έχουν την τάση να συνδέουν τις παγανιστικές δοξασίες του χειμερινού ηλιοστασίου με την ιουδαιο-χριστιανική παραβολή της Γέννησης του θείου βρέφους καταμεσής του ρωμαϊκού χειμώνα. Σήμερα, παρουσιάζουμε ένα από τα κλασικότερα πηλιορείτικα εδέσματα, που κοσμεί το γιορτινό οικογενειακό τραπέζι τη μέρα των Χριστουγέννων και έχει τις ρίζες του σε μια τοπική λαϊκή παράδοση, η οποία αρέσκεται να μπερδεύει γλυκά ετερογενή θρησκευτικο-πολιτιστικά στοιχεία.

Όσοι έχουν περάσει τις μεγαλύτερες νύχτες του χρόνου σε αυτό το μαγεμένο βουνό, έχουν να θυμούνται τη γάστρα με τα σιγοβρασμένα άστρα κάτω από το φως των κεριών στο κέντρο του χωριάτικου χριστουγεννιάτικου τραπεζιού.

Υλικά (για το τέλος των εορτών)

2 οκάδες γιορτινής θαλπωρής (ξεχορταριασμένη και εξωραϊσμένη, τυλιγμένη σε χρυσόχαρτα, από το εναπομείναν παλαιοπωλείο του χωριού)

½ κόκκινη εμαγιέ κούπα τριμμένο χριστουγεννιάτικο ψωμί

πολτός σεληνόριζας (από το Πλιασίδι λένε ότι πιάνεις Σελήνη)

ζωμός από 1 βρασμένο καλικάντζαρο (ή gremlin) που πιάστηκε στα πράσα του μπαξέ.

Για τα άστρα

1½ οκά άστρα, ολόκληρα με τη φλόγα τους, κομμένα σε στρογγυλές απαστράπτουσες φέτες

λίγα στρέμματα ονειροπόλου ορίζοντα, κατά προτίμηση νυχτερινού, φωτισμένου από τα πορτοκαλόχρωμα φώτα του χιονισμένου επαρχιακού δικτύου 

1 φλιτζ. τσαγιού μαύρο θαλασσινό νερό από επίνεια στολισμένα με λάμπες θυέλλης ή εναλλακτικά άκραντο νερό από το τάισμα της βρύσης της κεντρικής πλατείας

1 φλιτζ. τσαγιού ξερά κλαδιά από καμπαναριά και μαγικά βοτάνια Πηλίου

αλάτι από δάκρυα χαράς και πολύχρωμα πιπέρια.

Εκτέλεση Βυθίζουμε τα παχιά κομμάτια θαλπωρής στους χυμούς της σελήνης και του καλικάντζαρου, τα ανακατεύουμε και τα αφήνουμε να μαριναριστούν για 3 με 4 ώρες. Σε ένα μεγάλο δοχείο αδειάζουμε τα σπασμένα άστρα μαζί με όνειρα, τα μαύρα νερά και τα μαγικά βοτάνια. Ανακατεύουμε καλά με τα χέρια μας, αλλά προσέχουμε να μην πληγωθούμε. Τα σπασμένα όνειρα χαράζουν και κόβουν φλέβες. Πρέπει να κλαίμε από χαρά που βρισκόμαστε πάλι όλοι μαζί. Τα πιπεράτα νέα είναι καλοδεχούμενα. Ανάβουμε τον πετρόχτιστο φούρνο με τα εκκλησιαστικά ξερόκλαδα. Τοποθετούμε τη μαριναρισμένη κυκλοθυμία των εορτών και τα άστρα στην κεραμική γάστρα. Πασπαλίζουμε τα άστρα με το ευλογημένο ψωμί. Αφήνουμε τη γάστρα στα έγκατα του φούρνου για μιάμιση περίπου ώρα. Σερβίρουμε τις μερίδες στο μεγάλο τραπέζι με υποχρεωτικό χαμόγελο.

Για το τέλος, ας σταθούμε για λίγο στο πόσο βαρύ είναι το συγκεκριμένο έδεσμα, ιδιαίτερα για όλα τα στομάχια των θνητών που έχουν ήδη καταταλαιπωρηθεί από την ασήκωτη κι αχώνευτη καθημερινότητα του παλαιού χρόνου. Για όλους εμάς λοιπόν, που καταφέραμε να περάσουμε το κατώφλι του νέου, τραυματισμένοι ή αποκαμωμένοι, προτείνεται να απολαύσουμε την τοπική αυτή σπεσιαλιτέ μαζί με τυποποιημένα αμερικανικά αναψυκτικά τύπου κόλα, πλούσια σε στοιχεία αεριούχας ελπίδας. Άλλωστε, κι αυτή τη χρονιά, θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε ακούγοντας την ίδια εσωτερική φωνή που μας κάνει να ελπίζουμε για έναν καλύτερο κόσμο, έστω κι αν αυτός έχει ήδη αργήσει ασυγχώρητα.

*το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΘΕΣΣΑΛΙΑ, τα πανδημικά Χριστούγεννα του 2020 και αποτελεί μέρος μιας άτυπης τριλογίας χριστουγεννιάτικων συνταγών για την καταπολέμηση της κοινωνικο-ιστορικής κατάθλιψης του 21ου αιώνα.

[awesomehappystudentmagazine-blog]

Νεοκλασικά διατηρητέα ακίνητα στον Πειραιά: Η Πολιτιστική κληρονομιά σε κίνδυνο

Η πόλη του Πειραιά φημίζεται για την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά, με σημαντικό μέρος αυτής να αποτελείται από εντυπωσιακά νεοκλασικά κτίρια, τα οποία συνιστούν ζωντανή απόδειξη της ιστορίας και της αισθητικής του παρελθόντος. Πολλά από αυτά τα ακίνητα είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα από το Υπουργείο Πολιτισμού, αποδεικνύοντας την αξία τους ως κομμάτια της ιστορικής μνήμης της πόλης και…

[xionisgr]

ISBN: 978-618-01-5775-8 Συγγραφέας: Φιλομήλα Λαπατά Εκδότης: Ψυχογιός Σελίδες: 336 Ημερομηνία Έκδοσης: 2024-10-10 Διαστάσεις: 21Χ14 Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο

[a078740849aposts]

ISBN: 978-618-01-5775-8 Συγγραφέας: Φιλομήλα Λαπατά Εκδότης: Ψυχογιός Σελίδες: 336 Ημερομηνία Έκδοσης: 2024-10-10 Διαστάσεις: 21Χ14 Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο

[justforbooks]

Ήταν εκείνη την περίοδο που η κυρία Εύα Καϊλή είχε δηλώσει: «Κομμουνιστές εγκληματίες σκότωσαν τον παππού μου (…). Κομμουνιστές εγκληματίες έκαψαν το σπίτι της οικογένειάς μου, αφού το καταλήστεψαν».

Τα ψέματα της Εύας Καϊλή τα έβγαζε τότε στη φόρα ο Νίκος Μπογιόπουλος.

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο:

Εύα Καϊλή: «Τίνος εγγονή εισ’ εσύ παιδάκι μου»;

«Κομμουνιστές εγκληματίες σκότωσαν τον παππού μου (…). Κομμουνιστές εγκληματίες έκαψαν το σπίτι της οικογένειάς μου, αφού το καταλήστεψαν».

Είναι γνωστή η παραπάνω κραυγή πολιτικής (και ιστορικής) απόγνωσης που πρόσφατα βγήκε από τα χείλη της ευρωβουλευτού του ΠΑΣΟΚ κυρίας Εύας Καϊλή, η οποία με την μαρτυρία της πρόσθεσε το δικό της λιθαράκι αλήθειας ώστε να θυμηθούν οι παλιοί και να γνωρίσουν οι νέοι τα… εγκλήματα των κομμουνιστών.

Που έγιναν αυτά που λέει η κυρία Καϊλή; Στην Κωνσταντία Μακεδονίας, όπως μας πληροφόρησε.

Μόνο που, ξέρετε, με την διήγηση της κυρίας Καϊλή υπάρχουν μερικά προβλήματα. Και για την ακρίβεια: Δεν συμφωνούν οι ημερομηνίες…

Εξηγούμαστε:

1) Το μόνο γνωστό και ιστορικά καταγεγραμμένο συμβάν την περίοδο του Εμφυλίου στην Κωνσταντία Μακεδονίας (έργο του μεταβαρκιζιανού κράτους, αλλά αυτό ας το προσπεράσουμε για να μην ταλαιπωρήσουμε περαιτέρω το μυαλουδάκι της κυρίας Καϊλη) λαμβάνει χώρα τον Φλεβάρη του 1947. Τότε, λοιπόν, θα ήταν που οι «κομμουνιστές εγκληματίες σκότωσαν τον παππού» της Εύας. Σίγουρα, πάντως, δεν γίνεται να της «σκότωσαν τον παππού», να «έκαψαν» και «καταλήστεψαν σπίτια» μετά το ’49, αφού μετά το 1949 οι «εγκληματίες κομμουνιστές» είχαν βρει αυτό που τους άξιζε στα εκτελεστικά αποσπάσματα, στις φυλακές, στα Μακρονήσια και στον Αη Στράτη – και ουχί… Αη Στρατή (!) όπως τον εκφωνούσε στο MEGA η κυρία Καϊλή.

2) Όπως μαθαίνουμε η κυρία Καϊλή γεννήθηκε το 1978. Και τώρα θα πείτε και τι μας νοιάζει και γιατί ασχολούμαστε με την ηλικία μιας κυρίας. Απάντηση: Περιμένετε…

3) Στις 9/6/2014 δημοσιεύτηκε άρθρο αφιερωμένο στην κυρία Καϊλή στο «Πρώτο Θέμα» με προσωπικές της φωτογραφίες και περιγραφές από την προσωπική της ζωή. Εκεί, λοιπόν, ανάμεσα στα άλλα διαβάζουμε:

α) «Ο πατέρας της, Αλέξανδρος, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, αποφοίτησε από το Ζωγράφειο Λύκειο και βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για να σπουδάσει μηχανολόγος – ηλεκτρολόγος μηχανικός στο ΑΠΘ. Στα 23 του χρόνια έχει ήδη γίνει πατέρας της Εύας…»

Αλλά: Αν ο πατέρας της Εύας – που, παρεμπιπτόντως παλιότερα ρεπορτάζ ανέφεραν ότι ο πρωην υπουργός Υγείας Αδωνης Γεωργιαδης τον είχε διορίσει πρόεδρο του Νοσοκομείου Παπαγεωργ��ου  – το 1978 που γεννήθηκε η Εύα ήταν 23 ετών, τότε εκείνος γεννήθηκε το 1955. Συνεπώς τον μπαμπά του μπαμπά της Εύας δεν μπορεί να τον «σκότωσαν οι κομμουνιστές» το 1947, γιατί τότε εκείνος δεν θα μπορούσε – οχτώ χρόνια αφότου τον «σκότωσαν οι κομμουνιστές» – να έχει γεννήσει τον μπαμπά της Εύας και έτσι η Εύα δεν θα είχε παππού…

Μήπως, όμως, οι εγκληματίες κομμουνιστές «σκότωσαν τον (άλλον) παππού» της Εύας, τον παππού, δηλαδή, από την μεριά της μαμάς της;

Αυτή η εκδοχή θα ήταν μια κάποια λύση στο πρόβλημα, αλλά και πάλι το ίδιο δημοσίευμα του «Πρώτου Θέματος», στηριγμένο σε διηγήσεις της ίδιας της Εύας, περιπλέκει τα πράγματα. Ιδού πως μας λέει το δημοσίευμα ότι η Εύα περνούσε σαν παιδάκι τα καλοκαίρια της:

β) «…τα ξένοιαστα καλοκαίρια στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας, όπου ζούσε ο παππούς και η γιαγιά από την πλευρά της μητέρας της, ήταν οι στιγμές όπου αποκαλυπτόταν η πιο αλέγκρα, έντονη πλευρά της».

Τι μαθαίνουμε εδώ; Μα ότι μετά το 1978 που γεννήθηκε η Εύα, η Εύα ζούσε ξένοιαστα καλοκαίρια με τον ολοζώντανο παππού (και την γιαγιά) από την μεριά της μαμάς της.

Συνεπώς – από το 1978 και μέχρι τουλάχιστον που η Εύα ήταν παιδούλα – ούτε αυτόν τον παππού της Εύας τον «σκότωσαν οι κομμουνιστές». Εκτός αν η Εύα τα ξένοιαστα καλοκαίρια, όταν και «αποκαλυπτόταν η πιο αλέγκρα, έντονη πλευρά της», τα περνούσε με το φάντασμα του παππού της…

Βεβαίως δεν αρνούμαστε ότι η κυρία Καϊλή γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα μας την οικογενειακή της κατάσταση. Ίσως όχι τόσο καλά όσο κατέχει την ιστορία περί τα «εγκλήματα των κομμουνιστών», αλλά (θα πρέπει να) την γνωρίζει.

Την επόμενη φορά, συνεπώς, που θα μιλήσει για τα «εγκλήματα των κομμουνιστών», ας κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις σε εκείνο το αφιέρωμα που της είχε κάνει το «Πρώτο Θέμα».

Μέχρι τότε, πάντως, εμείς ενθυμούμενοι πως αντιμετώπιζαν τέτοια θέματα οι δικοί μας παππούδες, δικαιούμαστε να αναρωτιόμαστε: «Τίνος εγγονή είσ’ εσύ παιδάκι μου»;

Daily inspiration. Discover more photos at http://justforbooks.tumblr.com

[orthodoxiaonline]

Μητροπολίτης Κιέβου: Ο ουκρανικός λαός θα είναι πάντα ευγνώμων προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη

Ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφάνιος, σε μήνυμά του, εξέφρασε εγκάρδια συγχαρητήρια προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την 33η επέτειο της εκλογής του στον Πατριαρχικό Θρόνο. Εξήρε την πολυετή και ουσιαστική προσφορά του Πατριάρχη ως Πρώτου μεταξύ των Προκαθημένων της Ορθοδοξίας, ο οποίος προάγει την αλήθεια, την καλοσύνη, τη σοφία και τη δικαιοσύνη. Υπογράμμισε την καθοριστική συμβολή του Πατριάρχη στην απόφαση για την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του ουκρανικού λαού. Τέλος, αναγνώρισε τις προσπάθειες του Πατριάρχη για την οικοδόμηση αδελφικών σχέσεων μεταξύ των Εκκλησιών και την προάσπιση της δικαιοσύνης. Παρατίθεται το σχετικό μήνυμα: Από καρδιάς συγχαίρω προσωπικά και εξ ονόματος του συνόλου της τοπικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, για την 33η επέτειο της εκλογής του στον Πατριαρχικό Θρόνο! Πάνω από τρεις δεκαετίες, αυτός ο εξαιρετικός, χωρίς υπερβολή, άνθρωπος επιτελεί ένα πραγματικά αληθινό και σημαντικό χριστιανικό έργο, πολλαπλασιάζοντας στον κόσμο, ως ο Πρώτος μεταξύ των Προκαθημένων της Ορθοδοξίας, την αλήθεια, την καλοσύνη, τη σοφία, τη σύνεση, τη θυσία, την αγάπη και το έλεος. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι ένας αληθινός πνευματικός ηγέτης των ορθοδόξων χριστιανών σε όλο τον κόσμο! Είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί το καλό και το ωφέλιμο που έχει επιτελέσει κατά τη διάρκεια της διακονίας του. Και είμαι βέβαιος – ο θησαυρός των καλών πράξεων θα πολλαπλασιαστεί ακόμα περισσότερο. Ο ουκρανικός λαός μας θα είναι πάντα ευγνώμων προς εκείνον για την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου σχετικά με την καθιέρωση της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης, για την απελευθέρωση από τον τριακοσίων ετών μη κανονικό ζυγό και την επιβεβαίωση της πνευματικής μας ανεξαρτησίας, για την αποκατάσταση της σωστής πνευματικής σύνδεσης μεταξύ της θυγατρικής Εκκλησίας στο Κίεβο και της Μητέρας Εκκλησίας στην Κωνσταντινούπολη. Εκτιμούμε και σεβόμαστε βαθύτατα τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος καταβάλλει απίστευτες προσπάθειες, φέρνοντας το φως της πίστης και της ελπίδας σε όλους τους ορθόδοξους χριστιανούς στον κόσμο, οικοδομώντας αδελφικές σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών, υπερασπίζοντας την αλήθεια και τη δικαιοσύνη, καταδικάζοντας ανοιχτά το κακό και την επιθετικότητα στον κόσμο. Ας υψώσουμε για τον Οικουμενικό Πατριάρχη τις ειλικρινείς προσευχές μας! Πολλά και ευλογημένα έτη!

[eclecticstarlightblogger]

Τι Ρωτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στο Μαντείο της Δωδώνης

Το αρχαιότερο μαντείο στην Ελλάδα. Εικόνα: Marcus Cyron / CC BY-SA 3.0 Το αρχαίο Ελληνικό ιερό και το θέατρο της Δωδώνης, όπου στεγάζεται το παλαιότερο μαντείο, αποτελούν μέρος μιας μοναδικής ιστορικής τοποθεσίας στη χώρα, η οποία προϋπήρχε ακόμη και των πιο παγκοσμίως γνωστών Δελφών. Ερωτήσεις που απαιτούσαν προφητική απάντηση από το Μαντείο της Δωδώνης για […] Τι Ρωτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στο…

[thoughtfullyblogger]

Τι Ρωτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στο Μαντείο της Δωδώνης

Το αρχαιότερο μαντείο στην Ελλάδα. Εικόνα: Marcus Cyron / CC BY-SA 3.0 Το αρχαίο Ελληνικό ιερό και το θέατρο της Δωδώνης, όπου στεγάζεται το παλαιότερο μαντείο, αποτελούν μέρος μιας μοναδικής ιστορικής τοποθεσίας στη χώρα, η οποία προϋπήρχε ακόμη και των πιο παγκοσμίως γνωστών Δελφών. Ερωτήσεις που απαιτούσαν προφητική απάντηση από το Μαντείο της Δωδώνης για […] Τι Ρωτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στο…

[greekblogs]

Τι Ρωτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στο Μαντείο της Δωδώνης

Το αρχαιότερο μαντείο στην Ελλάδα. Εικόνα: Marcus Cyron / CC BY-SA 3.0 Το αρχαίο Ελληνικό ιερό και το θέατρο της Δωδώνης, όπου στεγάζεται το παλαιότερο μαντείο, αποτελούν μέρος μιας μοναδικής ιστορικής τοποθεσίας στη χώρα, η οποία προϋπήρχε ακόμη και των πιο παγκοσμίως γνωστών Δελφών. Ερωτήσεις που απαιτούσαν προφητική απάντηση από το Μαντείο της Δωδώνης για […] Τι Ρωτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στο…