#spaarne

[pixites]

Rijtje huizen #dukdalf #spaarne #wolken #blauwelucht #steiger (bij Haarlem Centrum) https://www.instagram.com/p/CqIW5FyIg68/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[crackrock]

05.03.2023 | Haarlem, Netherlands | Fujifilm X-E4 | 27mm

[haarlemupdates]

Veel plastic en zwerfafval belandt in het water. Heel lelijk in het mooie landschap en ook nog eens gevaarlijk voor dieren en de natuur. Maar daar gaan we samen iets aan doen tijdens de World Cleanup Day op zaterdag 21 september 2024. IVN Zuid-Kennemerland werkt tijdens de World Cleanup Day samen met kanovereniging Trekvogels en scouting Kon-Tiki om de oevers van het Spaarne en omstreken vrij te maken van zwerfafval. We verzamelen bij de kanovereniging Trekvogels. De groep wordt verdeeld over een waterploeg en een landploeg, zodat we overal goed bij kunnen. Info Wanneer: zaterdag 21 september Tijden: 10:30 - 12:30 uur Graag vooraf aanmelden: via opschoondag@jwd.dds.nl Verzamelen: Bij Kanovereniging Trekvogels, Spaarndamseweg 25, Haarlem            

[artesplorando]

Kees Verwey nel suo studio a Spaarne, Haarlem, 1980.

[havenpoort]

Van strandvlakte tot veenweidegebied

Turfsteken

Delen van de strandwallen in Holland zijn al in de eerste helft van de Middeleeuwen ontbost voor de akkerbouw. In de tweede helft van de Middeleeuwen, toen Nederland een sterke bevolkingsgroei doormaakte, werden ook de vochtige bossen en veenmoerassen op de strandvlakten ontgonnen.

De namen van buurtschappen en buitens als Tette rode , Brede rode en Rol land (=rooiland) herinneren nog aan de tijd dat die bossen drastisch gerooid werden. Deze Rode’s liggen op de strandwallen. Het onherbergzame duingebied, met zijn stuivende zandvlakten en moerassige valleien, is in de loop der tijd grotendeels onaangeroerd gebleven.

De binnenduinrand wordt begin vijftiende eeuw weer meer bebost. De zandverstuivingen nemen af. Het verbouw van gewassen neemt echter ook af.

Het overvloedige kwelwater uit de duinen werd aanvankelijk via allerlei beken (rellen) afgevoerd. Later gebeurde dat via gegraven sloten naar de Delft en de (Aerden)Houtvaart die via zijsloten vervolgens op het Spaarne loosden.

Eind 14e eeuw, bezaten de Heren van Brederode een gebied als pachtveen in de Lisserbroek nabij Lisse. Op 25 juli 1397 werd Maria Dever, dochter van Heer Gerrit Dever, met o.a. dit veenland beleend.

Gerrit Dever woonde op Thuys te Lis, het huys Deveren. Het werd in de 14e eeuw gesticht door Reinier Dever (d'Ever). Lisserbroek wordt genoemd in de akte van erfleen door Amalia (van Brederode) voor Maria van Spaarnwoude voor 5 morgen in Lisserbrouck.

Het land vernielende slagturven

Al in de middeleeuwen werd in het Hollands-Utrechtse veengebied turf gewonnen om te dienen als brandstof. Vooral de steden die voor hun groeiende nijverheid energie nodig hadden, waren grote afnemers. In eerste instantie werd turf gestoken van de hoger gelegen veenkussens.

Langzaam veranderde het landschap. Het was niet zo dat al het land direct in water veranderde; de turfwinning bleef kleinschalig. Eigenaars vergroeven jaarlijks een gedeelte van een perceel en gebruikten de rest nog zo veel mogelijk voor agrarische activiteiten.

De afwatering veroorzaakte inklinking. Toen dat proces in de 13e. en 14e. eeuw goed op gang kwam werd het moeilijk het land nog voldoende af te wateren.

Ook als een perceel geheel vergraven was, bleef land nodig om de gebaggerde turf op te stapelen en te laten drogen. Lange smalle percelen land, zogenaamde legakkers, lagen tussen percelen water. Naarmate de turfwinning voortging, werden de waterplassen groter. Door golfslag werden de overgebleven legakkers aangetast en verdwenen soms geheel.

Rond 1530 was het delven van turf zover gevorderd dat op veel plaatsen het grondwaterniveau werd bereikt. Vanaf dat moment werd er steeds vaker turf gebaggerd: het slagturven. Met baggerbeugels, een soort schepnet met lange stok, werd het natte veen van onder het wateroppervlak weggehaald en op de legakkers uitgespreid.

Het Hof van Holland probeerde het slagturven aan banden te leggen. Zo mocht vruchtbaar land niet worden verveend, waren de verveners verplicht te investeren in hun overige landerijen om die vruchtbaarder te maken en moest iedereen die ging slagturven een waarborgsom betalen om te garanderen dat aan overige verplichtingen werd voldaan.

In de praktijk bleek het allemaal niet zo eenvoudig te zijn. Toezicht was er eerst nauwelijks, omdat de dijkgraaf als baljuw van Rijnland ook inkomsten had uit de turfmaat, een soort belasting op gewonnen turf. Breidde de turfwinning zich uit, dan vermeerderden zijn inkomsten. In 1557 werd de turfmaat gescheiden van het baljuw- en dijkgraafschap. Ondanks de keuren ontstonden er toch grote aaneengesloten veenplassen, zoals de Noordplas onder Hazerswoude.

Hoewel turfwinning op zich een lucratieve bezigheid was, verarmden sommige ambachten toch zienderogen. In veel gevallen kon de omslag niet meer worden opgebracht omdat de oppervlakte vruchtbaar land snel afnam.

»Bijschrift bij de afbeelding: De Binnenwegse polder in Zegwaart in 1635. De door Jan Pietersz Dou gemaakte kaart geeft een mooi beeld van een polder na een eeuw slagturven. De smalle percelen zijn gedeeltelijk uitgeveend. Langs de weg aan de onderkant van de kaart zijn de meeste percelen nog in tact. Dieper in de polder is veel land v ergraven en ontstaan al plassen.

Toezicht op de turfwinning

In de 15de eeuw werd de regelgeving met betrekking tot de turfwinning schriftelijk vastgelegd. Het was verboden om dicht bij grote meren, landscheidingen en hoofdwegen turf te delven.

In de 16de eeuw, toen het turf delven plaats maakte voor het slagturven, kostte het Rijnland veel moeite om zijn bevoegdheden ten aanzien van de turfwinning uit te oefenen. Uiteindelijk werd Rijnlands gezag geaccepteerd. Toch leidde het slagturven tot veel landverlies.

Keur op het vervenen en ontgronden, 1587

Als antwoord op de abandonnering kwam in 1680 een nieuw waarborgsysteem tot stand. In plaats van borgstelling van onroerend goed moest voortaan 1 stuiver per gewonnen roede turf betaald worden.

Terugwinning van land

In de tweede helft van de 17de eeuw werden enkele gebieden die door turfwinning grotendeels vergraven waren weer drooggemaakt.

Pas na 1750 nam de waarde van landbouwgrond weer toe en werd het lucratiever om geld te steken in projecten tot droogmaking van vergraven land. Toch kwam in de tussentijd een aantal droogmakerijen tot stand. Het initiatief ging meestal uit van de ambachten en aangelokt door grote fiscale voordelen – droogmakers konden vele jaren vrijstelling krijgen van betaling van belasting en waterschapslasten – werden de nodige middelen gevonden om de droogmaking van vergraven landen te financieren.

In de 18de eeuw maakte de kleinschalige vervening, waarbij een landeigenaar ieder jaar slechts een deel van een perceel afgroef en de rest zoveel mogelijk in stand hield, plaats voor een nieuwe, grootschalige organisatie van turfwinning: de gereglementeerde veenderij.

Organisatie, financiering en technische uitvoering van vervening en drooglegging werden in een reglement geregeld. De aanvragers van de vergunning kregen 30 of 40 jaar de tijd om het gebied uit te venen en droog te maken. Hoewel deze termijn vaak werd overschreden, ging de turfwinning veel sneller dan in de tijd van het kleinschalige slagturven, toen het vaak meer dan 100 jaar duurde voordat een polder geheel was uitgeveend.

Door de verplichting tot droogmaking ging er in de gereglementeerde veenderijen uiteindelijk geen land verloren.

25-7-2024

[i-am-theseeker]

The Waag and the crane at the Spaarne in Haarlem Rijksmuseum

The Waag and the crane at the Spaarne in Haarlem Rijksmuseum

[petervc88]

Cappelle Calling - 20 mei 2024

Oud 90FM collega Erik Uit De Bosch schoof bij mij aan. Vroeger schoof ik altijd voor mijn programma bij hem aan in zijn programma Uit De Bosch In De Lucht. Het grootste gedeelte van de playlist was door hem gekozen, op een paar nummers na. Bijvoorbeeld van de LP van de Week: Hoe Sterk Is De Eenzame Fietser van Boudewijn de Groot uit 1973, vanwege zijn 80ste verjaardag. De DisCovered stond in teken van een andere artiest die 80 jaar geleden werd geboren: Joe Cocker.

Terugluisteren kan hier.

Dit was de playlist:

Uur 1:

Garbage - Only Happy When It Rains Billie Eilish - LUNCH Ultravox - Passing Strangers Boudewijn de Groot - Terug Van Weggeweest (LP van de Week) Bruce Cockburn - Lovers In A Dangerous Time BAP - Kristallnaach Joe Cocker - With A Little Help From My Friends (DisCovered) Claw Boys Claw - Rosie Joe Cocker & Jennifer Warnes - Up Where We Belong (Filmplaat - uit 'An Officer and a Gentleman') Artists United Against Apartheid- Sun City Boudewijn de Groot - Wat Geweest Is, Is Geweest (LP van de Week)

Uur 2:

Freddie Mercury & Montserrat Caballé - Barcelona Billy Joel - Prelude / Angry Young Man Boudewijn de Groot - Het Spaarne (LP van de Week) Ce Soir - You Took Me By Surprise The Beatles - With A Little Help From My Friends (DisCovered) Latin Quarter - New Millionaires Boudewijn de Groot - Jimmy (LP van de Week) Midnight Oil - Gunbarrel Highway ABBA - Waterloo Telex - Euro-vision Boudewijn de Groot - De Reiziger (LP van de Week) Son Mieux - Dancing At The Doors Of Heaven Psychedelic Furs - Goodbye (Dance Mix)

Shownotes:

De documentaire Against The Odds van ABBA, waarover ik vertelde in de uitzending, is hier te bekijken op NPO Start.

Cappelle Calling is iedere maandagavond van 20:00 t/m 22:00 te horen op Radio 90FM. Iedere woensdagmiddag wordt de uitzending herhaald van 18:00 tot 20:00. Suggesties voor DisCovered of De Filmplaat zijn welkom via de Facebookpagina van het programma of via cappellecalling@gmail.com.

[magheteenonsjeminderzijn]

Wat een heerlijke dag vandaag. Mijn vriendin uit Haarlem Yvonne wordt vandaag 60 en viert het met een lunch bij restaurant Meneer Frans en daarna nog 1,5 uur varen met de borrelboot door het Spaarne.

Ik kom rond 9.30 mijn bed uit, neem wat yoghurt en ga naar Stoop om Yvon haar cadeau te kopen. Ik had het online besteld maar er is vertraging in de levering. Dus maar wat anders gekocht en als de bestelling opgehaald kan worden stuur ik het wel terug.

Er moet nog een pakketje afgegeven worden in Zwaanshoek dus even voor 11 uur vertrekken we al. We komen aan bij een kast van er huis, de bewoner zegt dat hij er niet is maar doet op afstand wel het hek open en ik mag de bestelling bij de voordeur neerzetten.

Daarna door naar Haarlem. Marcel zet mij vlak bij Meneer Frans af. Wat een verborgen pareltje is dit restaurant, met een leuke bingo tuin. Het weer is perfect dus we gaan buiten zitten. Yvon heeft 23 vrouwen uitgenodigd.

Op tafel worden broodjes neergezet, burrata salade en patat. En we krijgen allemaal 2 drankjes (jus d’orange en prosecco) om mee te proosten.

Ik neem 2 bruchetta met humus en een beetje salade. Als toetje mag iedereen nog kiezen uit een stuk taart van Hoktkamp. Keuze uit verschillende soorten maar ik pas. Nog een kopje thee toe en dan gaan we lopend naar de borrelboot die in het Spaarne ligt.

Ik begin buiten en een halfuurtje voor we weer aanmeren wisselen er een aantal met de mensen die nu binnen zitten. Het zijn allemaal leuke dames en ik heb gezellig gekletst. Ik heb niks van de nootjes genomen, alleen cola zero gedronken.

Marcel stond netjes op mij te wachten dus dat was fijn.

Bij thuiskomst heb ik boodschappen gedaan en daarna ben ik meteen gaan koken want ik had trek. Dit keer voor ons beiden de NF volkoren wraps Gado Gado gemaakt, erg lekker! Voor Marcel maak ik er 2 en ik hou het bij 1. Voor Marcel met gewone pindasaus en ik maak voor mijzelf de NF variant van amandel pasta.

Ik heb nog genoeg ingrediënten over dus ik de k dat ik het morgen nog een keer maak.

Om 19.00 uur wandelen we met de buren richting Gerrit, het is weer filmavond. Vanavond kijken we naar Sleeping dogs met Russell Crowe. Goede film! Na afloop nog even gezellig wat gedronken (nog steeds cola light) en gekletst en ondertussen luisteren (en een beetje meezingen) met Jos die live aan het zingen was. De buurman bestelde bij het laatste drankje nog een portie bitterballen. Grrrr…. Niks genomen natuurlijk! Weer teruggelopen (nog steeds heerlijk qua temperatuur buiten) naar huis en om 23 uur waren we weer thuis.

Nog even een halfuurtje opgezeten en toen lekker naar bed. Mooie dag vandaag!

[atevegter]

3244 Teylers Museum

Woensdag zijn we naar het Teylers Museum geweest, waarvan het aardige is dat het in Haarlem ligt, aan het Spaarne. Haarlem! Inspiratiebron van vele schrijvers en dichters als Harry Mulisch, Lodewijk van Deyssel, Multatuli en Frederik van Eeden, maar het eerste moest ik toch denken aan onze zo goed vergeten Godfried Bomans. Wat hebben we daarom gelachen! Bijna onze hele jeugd! Het Teylers Museum…

[athis3]

Kenau Simonsdochter Hasselaer (1526–1588) was a wood merchant of Haarlem, who became a legendary folk hero for her fearless defense of the city against the Spanish invaders during the siege of Haarlem in 1573.

Biography

She was the daughter of the Haarlem brewer Simon Gerrits and Guerte Koen Hasselaer. When the city was besieged by the Spanish, period diarists reported that all of the townspeople, man, woman, and child, fearlessly helped to rebuild the city defenses that had been destroyed by enemy cannon.[1] One account written in Latin from Delft, mentioned Kenau by name as an unusually fearless woman who worked night and day carrying earth to the city walls to rebuild the defense line.[2]

This (anonymous) account mentioned in the next paragraph how the people of Haarlem stood on these earthworks and threw burning tar wreaths around the necks of the enemy, and described how one Spanish soldier jumped into the river Spaarne to douse the flames only to drown from the weight of his armor. Somehow the story arose that it was Kenau who threw these 'tar wreaths'. Kenau’s role as an earth carrier was soon glorified into a full-fledged soldier who was honored at the centennial celebrations of independence from Spain in 1673 and again during the bicentenary in 1773. By the 19th century she had led an army of 300 women against the Spanish, which had even been commemorated in a romantic painting by Barent Wijnveld and J.H. Egenberger.

Authenticity

It was the Haarlem doctor and historian Dr. C. Ekama who first questioned the Kenau legend in 1872 on the eve of the tricentenary celebrations. He pointed out that neither she nor any other woman had been placed on the list of 'war criminals' after the Spanish took control, while her 18-year-old cousin Pieter Dirksz Hasselaer, a member of the schutterij, was on the list and was arrested, though later released.[3] However, women were generally not seen as war criminals or beheaded, and thus not mentioned as such. Additionally, women fighting to defend a city were not uncommon in that time such as during the attack of Antwerp in 1576 (Spaanse Furie) where a citizen's army of 12,000 men and women built ramparts and fought against the Spanish.

Kenau Simonsdochter Hasselaar and two fellow combatants, c.1590-1610. (via)

Kenau was a businesswoman who helped defend the city of Haarlem when it was besieged by the Spanish during the Eighty Years War (1568-1648).

[diarioelpepazo]

Luis Gentile Tamara se encontraba en un vuelo de Ecuador a España con escala en Amsterdam, cuando de repente comenzó a sentir fuertes dolores estomacales. La historia de esta mujer que volaba de Ecuador a Madrid dio la vuelta al mundo, puesto que dio a luz en mitad del vuelo sin conocimiento de que estaba embarazada. Tamara se dirigía de Ecuador a la ciudad de Madrid, en España. Volaba en un avión de la compañía KLM con escala al aeropuerto de Schiphol (Ámsterdam), y durante el viaje se sintió indispuesta. Momentos antes de aterrizar en los Países Bajos decidió ir al baño por los dolores de estómago. Para su sorpresa, empezó a tener contracciones con la total ignorancia de que estaba embarazada. Para la suerte de todos, se econtraban dos médicos y una enfermera dentro del avión, que gracias a su veloz reacción pudieron atender a la mujer en el inesperado parto. Tamara ha decidido llamar a su hijo Maximiliano, el nombre de uno de los sanitarios, como agradecimiento por su labor indispensable. Del mismo modo, ya en tierras neerlandesas, madre e hijo fueron trasladados en ambulancia al hospital Spaarne Gasthuis Haarlem South, donde fueron recibidos en la sala de partos. El centro informó que tanto Tamara como Maximiliano se encuentran en un óptimo estado de salud. Tan pronto como fue posible, ambos continuaron su ruta hasta Madrid.   Para recibir en tu celular esta y otras informaciones, únete a nuestras redes sociales, síguenos en Instagram, Twitter y Facebook como @DiarioElPepazo El Pepazo/2001

[maxpreven]

NUEVO HOSPITAL dotado con COLCHONETAS DE EVACUACIONEstamos encantados de ver al feliz personal de enfermería de Spaarne Gasthuis usando este equipo con facilidad y confianza. Es fantástico presenciar una respuesta tan positiva a un producto que puede marcar una diferencia real en situaciones de emergencia.Felicitaciones a Spaarne Gasthuis por esta inversión avanzada en la seguridad y el bienestar de sus pacientes y personal. Esperamos ver cómo esta tecnología sigue beneficiando al hospital y a su comunidad. #celador #sanitario #enfermeria #tcae #due #tes #formacionanitaria #medicina #rescate #evacuacion #emergencia #tce #prevencion #riesgos #prl #fisioterapia #SUMMA112 #docencia #fpsanitaria #formacionprofesional #EscuelaDeEnfermeria #ortopedia

[crackrock]

April 4, 2023 | Haarlem, Netherlands | Fujifilm X-E4 | 27mm

[haarlemupdates]

Sinds begin 2023 werkt de Stedenband Haarlem-Mutare samen met maatschappelijke organisaties in beide steden rond duurzaam waterbeheer. In Haarlem werken we mee aan schoonmaakcampagnes in en rond het Spaarne. Deze acties doen we niet alleen in Haarlem maar we werkten samen met groepen in onze zusterstad Mutare. In Mutare werken we samen met de gemeente Mutare en de vrijwilligersorganisatie Mutare Rivers Rehabilitation Initiative (MRRI) die wekelijks een deel van de Pungwe rivier schoon houdt. De gemeente Mutare wordt ondersteund door de VEI (de samenwerking van 7 Nederlandse drinkwaterbedrijven) die het waterleidingnet in Mutare helpen verbeteren en een duurzaam watermanagement willen versterken. Ook tijdens de World Cleanup Days werken we samen met Haarlemse groepen op verschillende plekken in de stad. Onze partner VMBO Spaarne College gaat er zelfs een hele cleanup week van maken waar de eerste klas leerlingen naast het schoonmaken ook het duurzame bordspel Aqua Heroes gaan spelen. In de maand september exposeren wij bij het Spaarne College onze tentoonstelling Water is Leven. Op 17 september kijken we terug op de activiteiten die er de afgelopen periode geweest zijn, vertellen docenten van het Spaarnecollege over hun CleanUpweek, horen we meer over de stand van zaken rond het afvangen van plastic uit het Spaarne en het duurzaam waterbeheer in beide steden. Op 20 en 21 september zijn in de hele wereld acties tijdens de World CleanUp Days 2024 Omdat acties meer zeggen dan woorden alleen, voeren we op 21 september tijdens de World CleanUp Days 2024 schoonmaakacties in Haarlem uit met: Het Molenplaspark door Bermbende Haarlem, Wijkraad Molenwijk. De Haarlemse Kanovereniging. De rivier het Spaarne in het centrum door SUPmission en de Pinguin (met elektrische sloep). Het Esplanade aan de Amsterdamse vaart door bewonersgroep Groene Esplanade. De noordzijde van het Spaarne en Jan Gijzenkade door kanovereniging de Trekvogels, IVN Zuid-Kennemerland en Scoutinggroep Kontiki. Even nog alle acties op een rijtje: Maandag 16 t/m vrijdag 20 september 2024 World CleanUp Week bij het Spaarne College Het Spaarne College organiseert een De Wereld CleanUpWeek. In klas 1 geven Jade Damme en Frank Waes in deze week biologielessen voor 162 leerlingen. Les 1: Info over de World CleanUp Week en naar buiten afval opruimen in de directe schoolomgeving. Les 2: Het spelen van het spel Aqua Heroes van de stedenband. Tentoonstelling WATER IS LEVEN De tentoonstelling wordt in de eerste week 4 t/m 6 september geregeld en blijft staan in de hele maand (o.a. ook tijdens de 4 kennismakings-ouderavonden, waardoor ouders ook geïnformeerd worden). In de klassen 2,3,4 wordt in de loop van het jaar aandacht besteed bij o.a. biologie aan duurzaamheid/waterbeheer o.a. door een les van de Plastic Soup Foundation. 17 september 2024 Inspiratieavond Schone Rivieren Op 17 september organiseren we een inspiratieavond Schone rivieren met informatie over duurzame drinkwatervoorziening in Mutare, ontwikkeling voorkoming plastic soep in Haarlem, partners in Haarlem en zusterstad Mutare en ons onderwijsprogramma Aqua Heroes. We zijn inmiddels aangesloten bij de organisatie Drinkable Rivers. 65 organisaties in 22 landen zich aangesloten bij het Citizen Science-programma, Drinkable Rivers. Een werkgroep van de stedenband gaat de waterkwaliteit meten en deelt hun bevindingen op het dataplatform Drinkable Rivers. Zaterdag 21 september 2024 World CleanUp Day 2 Op zaterdag 21 september gaan we een gezamenlijke schoonmaakactie organiseren met: Bermbende Haarlem, Wijkraad Molenwijk https://www.wijkraadmolenwijk.nl/ voor Molenplaspark, Kajakkers van de " KanoVereniging Haarlem. https://www.hkvhaarlem.nl/, De rivier het Spaarne in het centrum door SUPmission en de Pinguin (met elektrische sloep) https://www.supmission.org/stichting-supmission, Wijkpark Esplanada aan de Amsterdamsevaart door bewonersgroep Groene Esplanada, De noordzijde van het Spaarne en JanGijzenkade door kanovereniging de Trekvogels, IVN Kennemerland en ScoutinggroepKontiki. https://www.ivn.nl/afdeling/zuid-kennemerland Zaterdag 28 september Kinderen spelen Aqua Heroes In het wijkcentrum het Badhuis Leidsebuurt organiseren we een spelletjesmiddag Aqua Heroes voor kinderen. Op spelenderwijs gaan kinderen met dit coöperatieve bordspel aan de gang om de rivier een duurzame toekomst te geven. Deze actie is onderdeel van het Ecotripfestival dat van 28 september t/m 6 oktober in Haarlem plaatsvindt. https://www.ecotripfestival.nl/ Zaterdag 6 oktober SUPmission Die zaterdag gaan we weer samen met de mensen van de Bermbende, SUPmission en de Pinguin de rivier en de omgeving van het Spaarne rond het centrum van Haarlem plasticvrij maken. Met prikstokken, vanuit SUP’s en met de elektrische sloep van stichting De Pinguin.            

[artesplorando]

Kees Verwey nel suo studio a Spaarne, Haarlem, 1980.

[havenpoort]

Buurtschap Westerhout

De uitbreiding van de stad Haarlem buiten de muren kon aan de zuidkant plaats vinden door huizen te bouwen in de Haarlemmer Hout. De reeds bestaande Wagenweg was gelegen aan de west kant van de Hout en werd de Westerhout genoemd.

Aan te nemen is dat Westerhout, ‘ten westen van de Hout’, als globale aanduiding van een buurt al bestond voordat de buitenplaats er kwam. De buurtschap Westerhout is niet precies aan te geven. We houden het op a) een halve kilometer Wagenweg, te rekenen vanaf de hoek Wagenweg / Koninginneweg tot en met de villa Zomerlust, Wagenweg 65; grofweg tussen de twee verticale stippellijnen, en op b) oostwaarts tot maximaal de Dreef/Fonteinlaan.

Westerhout Rond 1600.

De zeer vroege kaart van Van Deventer beschrijft de situatie uit 1560. Onder Haarlem staat de molen aan het begin van de Dreef bij het Houtplein. Links ervan begint de Wagenweg. De ‘taartpunt’ Wagenweg, Dreef (vroeger Grote Houtweg) en Koningin Wilhelminalaan is kenmerkend voor het Westerhoutgebied. Het grootste deel van deze punt is veenpolderachtig.

In de feodale tijd stond in dit gebied een hoeve van de hof van Holland, met eromheen behuizingen van pachtboeren. Om de gedachten te bepalen: de bedoelde hoeve zou westelijk van de ‘Grote Houtweg’, ongeveer halverwege tussen de molen bij het Houtplein en de kruising van zes wegen in de Hout hebben gestaan.

De locatie staat niet vast, maar laten we deze houden op hoek Dreef-Hazepaterslaan, omdat het Hazepatersveld – de taartpunt - tussen de Dreef, Wagenweg en Hazepaterslaan weiland was en nog gedeeltelijk (Florapark) is. Op dit Hazepatersveld zijn in de tweede helft van de 19e eeuw de herenhuizen van het Floraplein en de villa’s van het Florapark verrezen.

In het midden hiervan, ongeveer bij de Meesterlottelaan, liep vanaf 1428 tot 1927 de grens tussen de gemeenten Haarlem en Heemstede. (Voor die tijd reikte de arm van de heer van Heemstede tot de Houtbrug c.q. de Raam- en Gasthuissingel-gracht.) Praktisch gezegd: de buurt is zo lang als het oog reikt vanaf dit midden, zowel noord- als zuidwaarts.

Op een volgende kaart uit begin 1600 is de derde stadsgrens van 1426 getekend. Haarlem zelf is blanco gelaten, behalve de loop van het Spaarne. Wat hier opvalt zijn de ‘taartpunt’ vanaf nu het Houtplein tussen Wagenweg en Dreef (toen Grote Houtweg of Gangpad door de Hout genoemd) en het feit dat deze Grote Houtweg geen doorgaande weg was, maar ter hoogte van de Spanjaardslaan ophield. De Heemsteedse Dreef is pas in de jaren 1930 aangelegd.

Stadsrecht gaf ook de bevoegdheid om belasting te heffen. De Hout was al vroeg het uitgaansgebied van de Haarlemse stedelingen. De zuidkant van de derde stadgrens, waar 6 de vermaaksgelegenheden waren en waaraan nu alleen nog het ‘theehuis de Haarlemmerhout’ en ‘Dreefzicht’ herinneren, bleef financieel in handen van de heer van Heemstede, wiens accijns overigens minder hoog was dan dat van de stad Haarlem.

De grote aftakking aan de Wagenweg naar links is de Pijlslaan. Pijls- of Peelslaan (pijl of peel betekent riet) is een weg door het veen tot aan de brug over de Houtvaart; de Leidsevaart was nog niet gegraven. De naam Schouwtjeslaan is tamelijk recent.

Bij het graven van de Leidsevaart is de Pijlslaan doorgesneden. Er is geen brug, wel een klein overzetveer, een ‘schouwtje’. Pas in 1676 wordt dit pontje vervangen door een houten brug, de Schouwtjesbrug.

overzicht van een groot gedeelte van de buurtschap Westerhout. Links op de kaart wijst de pijl naar het noorden.

De aftakkingen Hazepaterslaan en Pijlslaan (Schouwtjeslaan) staan er duidelijk op. In de donkere baan op de Wagenweg staat de tekst ‘straatweg’. Ook zien we sloten langs de oostkant van de Wagenweg; voor Westerhout duidelijk breder. Behalve de buitenplaatsen Westerhout, Spruitenbosch en Bosch en Vaart staan op de kaart twee boerderijen, een boomkweker en vier ambachtslieden: twee smederijen, een kuiper en een wagenmakerij.

Op de kaart is ongeveer in het midden de schuin over de Wagenweg lopende ‘scheijding tusschen Haerlem en Heemstede’ met een stippellijn aangegeven. Deze loopt van boven van de Meesterlottelaan over de ‘enterij van Moerbeek, nu Westerhout’ en de Wagenweg door het Smits Huys naar beneden.

Op kaarten van 1643 en 1743. Is te zien dat de weg is er rechtgetrokken. Het hele gebied waar de buitenplaatsen van Spruitenbosch en Westerhout zullen gaan komen, is blanco; inclusief het stuk van de Wagenweg dat ongetwijfeld met toestemming van de heer van Heemstede erbij is getrokken.

De hofstede Westerhout zal er een jaar of vijftien later zijn gebouwd. Toen was de weg inmiddels verhard en versmald, was de bocht eruit en waren er aan weerskanten van de weg sloten voor afwatering en riolering.

op een kaart van Balthasar Florisz van Berckenrode uit 1643 zien we naast elkaar de buitens Spruitenbosch, links, en rechts de eerste afbeelding van Westerhout; met de grenslijn tussen Heemstede en Haarlem door de Meesterlottelaan. Tussen beide buitenplaatsen staat de nu nog bestaande scheidingsmuur.

Dit gebied maakte oorspronkelijk geen deel uit van het bosgebied, maar werd gebruikt om bomen te kweken, als ‘enterij’; vermeerdering door middel van enten. De enterij was onder meer nodig om de jaarlijks in de Hout al dan niet clandestien gekapte bomen te vervangen, om voor nieuwe boomaanplant te zorgen en om vruchtbomen te kweken.

De naam Spruitenbosch betekent spruitbos, boomkwekerij. De kwekerijen waren ongetwijfeld al in bedrijf voordat de buitens er stonden. De kwekers waren geen eigenaar van de grond.

Op de kaart van 1743 is te lezen:

Boven de Wagenweg staat achtereenvolgens van links naar rechts: Haas Paters veld; Haas Paters Laan; Huys van P. Moerbeek [ hoek Hazepaterslaan]; Thuyn van P. Moerbeek; Smits Huys [tot najaar 2019 de smederij van Felix]; Erff; Boerewooning; Mr Lotten Laan; Enterij van P. Moerbeek, nu Westerhout; Thuijn [van Westerhout]; Wester Hout, de plaats Van Middelom [moet dus Van Midlum zijn, hoewel die in 1743 al tien jaar dood was]; Westerhout [koetshuis etc.]; Spruyten Bosch.

Onder de Wagenweg staat van links naar rechts: Enterij van P. Moerbeek; De Peils Laan; Boerderij [hoek Wagenweg/Schouwtjeslaan]; Kuijpers Huijs; Smits Huijs [de grenssteen 18 stond bij de schuur van de smid]; Huijsingen [woningen]; Wagemakers Werkhuys [let op de knik daar, die nog steeds in trottoir en fietspad aanwezig is]; Wei Land; de Hr Kops [= Bosch en Vaart].

Op een kaart van 1805 staat de buitenplaats Westerhout aangegeven met het nummer 71 (zie pijl). De uitsnede daaronder is duidelijker. Nummer 70 is Welgelegen, het provinciehuis; 72 is Spruitenbosch, Bosch en Vaart is 73 en Eindenhout 79.

1805 westerhout aan de wagenweg

Het gebied van de buitenplaats Westerhout kan preciezer worden afgebakend aan de hand van de percelen die zich er nu bevinden. Dit betreft Wagenweg 37 (voorbij de voormalige smederij van Felix, Wagenweg 35) tot en met Wagenweg 59, dus tot Spruitenbosch, dat aan Westerhout grenst; dan de Meesterlottelaan vanaf de Wagenweg tot en met nummer 2 en tenslotte het Westerhoutpark tot de Koningin Wilhelminalaan.

Wagenweg

Verkeersmogelijkheden bepaalden waar mensen zich vestigden. Strandwal en Spaarne ontwikkelden Haarlem. De strandwal naar het zuiden toe was de heerweg, ‘de weg naar Leiden’. Haarlem werd de zetel van de graven van Holland en kreeg in 1245 stadsrecht, de ‘vrijheid’ om los van de feodale landsheer zaken te regelen. Vanaf de Grote Markt in Haarlem richting Leiden was de eerste stadsgrens de (Gedempte) Oude Gracht, die de strandwal van west naar oost doorsneed. De tweede stadsgrens, een eeuw later, en doorsnijding was de Raam- / Gasthuissingel.

De Wagenweg wordt op oude kaarten de ‘De leytsche Wech’ of ‘De wegh naer Leyden’ genoemd.

De stadsvrijheid schoof verder op, maar de derde stadgrens van 1426 leverde geen doorsnijding van de strandwal op, maar wel grenspalen tussen Haarlem en Heemstede, op de lijn Pijlslaan, Schouwtjeslaan, Meesterlottelaan, Hertenkamplaan en Spijkermanslaan.

Maar hoe zag de Wagenweg er nog weer twee eeuwen eerder uit? Dat hebben we kunnen achterhalen door tekeningen van beroemde Claes Jansz. Visscher (1587-1652) uit het begin van de zeventienden eeuw lokaliseren.

Deze eerste tekening (de tweede komt straks) toont de Wagenweg ter hoogte van Westerhout in 1607: een brede en bochtige zanderige baan, die de westrand is van de strandwal of zandbank waarop ook Haarlem ligt. De Wagenweg is een deel in de brede, soms heel smalle en vooral slingerende zandweg, meanderend als het Spaarne aan de oostkant van de strandwal.

Een zogenaamde ‘heirweg’, van Haarlem naar Leiden, in het verlengde van de Gierstraat en Grote Houtstraat en overgaand in de Herenweg in Heemstede. Heel smal bijvoorbeeld bij Eindenhout en direct voorbij de Hazepaterslaan.

In de Wagenweg komt de scherpe bocht ter hoogte van de villa Zomerlust, Wagenweg 65. De twee gebouwen daar zijn Doorneboompje (zie pijl) en Paters herberg, die nog nader ter sprake zullen komen. Het rode huis rechts van de Wagenweg in de Haarlemmerhout is vermoedelijk de herberg ’t Gebrande Huis, dat zo dadelijk zal worden besproken.

Helemaal onderaan is Eindenhout, met Vagevier, of Potjes herbergh, ook aangeduid als het (oude) Dronckenhuisje. De tekening hiernaast is ook van Claes Jansz. Visscher.

Voor de huidige Wagenweg zijn de namen Wagenweg en Heereweg altijd door elkaar gebruikt, ook toen Westerhout nog tot de gemeente Heemstede behoorde. De Wagenweg is nauwelijks te vergelijken met die van bijvoorbeeld de negentiende eeuw op de kaart hierboven uit 1805. Toen hadden de bewoners van het rode buiten Westerhout nog een vrij uitzicht over weilanden van de Veen- of Nieuwe Westerhouterpolder tot aan de duinen van Aerdenhout en Zandvoort. De weg was wel bestraat.

Financiële geschillen tussen Haarlem en Heemstede zijn steeds bepalend geweest voor de grensverleggingen. De huidige en vierde stadgrens van 1927 wordt aangeven door grote naamborden.

Lijst bewoners Westerhout:

< 1640   :              leengoed van de heer van Heemstede

Pachters:

Jan Arentsz van Veen, apotheker in Haarlem,

regenten van het hofje Catharina Jans in de Lange Veerstraat (nu Hofje In den Groenen Tuin) in Haarlem

1640      :              Pieter Pieterz. Wagensvelt, ‘de jonge’, (1598-1648), koopman in dienst van de VOC.

1643      :              Henricus de Haesen, zoon van de Amsterdamse, uit Antwerpen afkomstige,  investeerder en handelaar in de VOC, Hendrick de Haze en zijn vrouw Clara Coymans, voor 9500 gulden.

1645      :              Dirck Jansz. Emmerick (*1613), geboren in Haarlem en wonend in Amsterdam voor 13000 gulden van Hendrik de Haze.

1646      :              Johannes (Jan) Rombouts, Amsterdams koopman en reder, uit Antwerpen afkomstig, prijs 13000 gulden.

1668      :              Theodorus van den Perre ‘heer van den Aa en Quacenbrugge’,. Voor 10500 gulden. 

Op 16 Januari 1670 werd door het gerecht van Amsterdam ter dood veroordeeld Theodorus van der Perre, oud 28 jaar,  van Amsterdam, destijds wonende te  Breukelen.’ Hij had herhaaldelijk valsheid in geschrifte gepleegd en o.a. voor een aanzienlijk bedrag aan valse obligaties laten maken.

1669      :              Cornelis Broeck, koopman te Amsterdam, eigenaar was ‘Groen en Hout’ aan de Koningin Wilhelminalaan (nummer 14), voor 6200 gulden.

1692      :              Hendrick Outgers. Outgers, notaris te Amsterdam (1645-1707), voor 6000 gulden.

1730      :              Willem Jan van Midlum, notaris te Amsterdam (1674- 1733), voor 5000 gulden.

1731      :              Pieter Verschoor, koopman (1695-1739)

In de notariële acte van 22- 07-1739, blz. 233, staat bij de boedelinventaris: ‘Een buytenplaats genaemd Westerhout gelegen buyten Haarlem aen de Heereweg en agter uytkomende aen den Hout.’

1739      :              Jan Isaac de Neufville koopt Westerhout op een publieke veiling in Amsterdam voor 5250 gulden.

De Neufvilles zijn welvarende kooplieden, enkele generaties geleden vanuit Antwerpen naar Nederland gekomen. Jan Isaac de Neufville, geboren in 1706, sticht met Joan ter Meulen in 1730 de Amsterdamse firma Jan Isaac de Neufville & Comp. Deze firma houdt zich vooral met de linnenhandel bezig.

Jan Isaac trouwt op 21 augustus 1736 met de 19-jarige Anna Bevel. Zij was enig kind van de rijke Haarlemse zijdehandelaar Simon Bevel en zijn in 1727 overleden vrouw Rijna de Vries. Haar vader was kort ervoor, op 6 maart 1736, gestorven. En zo kwam Anna Bevel als bruid niet bepaald met lege handen. Ze bracht een erfenis van rond een half miljoen gulden mee.

Vergroting buitenplaats Westerhout:

De Neufville vergroot de buitenplaats Westerhout. In 1750 koopt hij van de stad Haarlem een stuk ‘warmoesgrond’ van 376 roeden (ruim 53 are). Deze grond werd al lang door de eigenaren van Westerhout gepacht, maar ook weer doorverpacht.

Toen Rombouts Westerhout in 1646 kocht, nam hij ook de pacht van deze tuin over, terwijl hij tegelijk eigenaar werd van de opstal van de moestuin, waaronder te verstaan: ‘hoenderhocken, heijningen, staketsels, schuttingen en plantagien, aert en nagelvast’.

De grens tussen Haarlem en Heemstede loopt er doorheen. Van deze warmoesgrond valt een derde deel onder de jurisdictie van de stad Haarlem en twee derde onder die van Heemstede.

Het stuk grond grenst aan de Meesterlottelaan, vanaf het huis genaamd ‘Nieuw Rome’, voorheen de ‘Ploech en Zijden Specx’, dat aan de Meesterlottelaan ligt, tot aan de Wagenweg. De warmoesgrond is dan in gebruik bij Moerbeek.

1772      :              Anna Maria de Neufville, (1742-1782) in 1764 gehuwd met Jan Jacob Brants (1741-1813).  Wonende in Amsterdam, maar tijdens de weekenden op Westerhout.

Jan Jacob Brants is firmant in de firma Quirijn Brants en Zoon. Hij is de enige zoon van Jan Brants en Sara van der Heyden. De bekende Jan van der Heyden, schilder en uitvinder van de slangbrandspuit, is zijn grootvader.

Wat het zakendoen betreft, hebben Quirijn Brants en na hem zijn zoon Jan en zijn kleinzoon Jan Jacob gedurende bijna een eeuw de zakelijke belangen van de familie De Geer in ons land behartigd. Een hoofdbestanddeel van hun zaken was de handel in Zweeds ijzer en geschut.

Beschrijving buitenplaats in 1799:

uitsnede van de Caart figuratif van den Haarlemmer Hout met de daar naast aangeleegene buytenplaatsen en tuynen:

De tuin van de buitenplaats Westerhout met een grote waterpartij is duidelijk aangegeven. De tuin is in 1775 ontworpen door Johann Georg Michael (1738-1800) en Adriaan Snoek (1716-1796). Achter Westerhout tot de Meesterlottelaan alleen maar siertuinen en een park. De pijl wijst naar de nog aanwezig scheidingsmuur tussen Spruitenbosch en Westerhout.

Boven de scheidingsmuur zien we de zogenaamde Engelse boomgaard, die in de periode 1778-1781 werd ontworpen door Johannes Montsche (1734 – 1799). Montsche is een relatie van Moerbeek, de tuinbaas van Westerhout.

De Neufville heeft in 1767 een ‘gevogelte-boer’ nodig. In de Oprechte Haerlemsche Courant nr 41 lezen we: ‘Een ongetrouwd Persoon, de vereiste Bekwaamheden hebbende, om in een Menagerie allerlei Soort van Land- en Water Gevogelte , zo ln- als Uitlandsche, voort te teelen en op te fokken, en genegen zynde, om zig hiertoe op zeer favorable Conditien te verhuuren, kan zig addresseeren by Paulus en Simon Moerbeek, woonende aan de Heereweg even buiten Haerlem, of by Johannes Montsche, woonende in de Plantagie vooraan in de Kerklaan, ten huize van deszelfs Vader Frederik Montsche, t' Amfterdam. ‘De Brieven franco’ staat er nog bij. Gebruik was dat de ontvanger het briefport betaalde.

Achter Spruitenbosch zijn groente- en graantuinen. Het is een zogenaamde overplaats van de buitenplaats Bosch en Vaart. In 1804 schrijft Adriaan Loosjes in zijn Hollands Arkadia: ‘Van Spruitenbosch is nog een gedeelte staan gebleven, en waarlijk er is thans een fraai uitzicht, over dat graangewas na den Hout gemaakt. ’t Is voor de buitenplaats Bosch en Vaart zeker een fraai gezicht, en levert tevens geen onaardige verscheidenheid voor de wandelaar.’

Op de grote caart figuratif is te zien dat ook Bosch- en Vaart een grote tuin had in de Veenpolder, tot aan de Leidsevaart. Achter Westerhout kunnen we de buitenplaats Hout Rust ontdekken en blijkt ook, dat Westerhout nu doorloopt tot aan de laan langs de Hout. Maar dit was pas het geval sinds Brants het gebied van ‘Ploeg en Zijde Spek’, later ‘Nieuw Rome’ genoemd, had gekocht en bij Westerhout gevoegd.

Ploeg en Zijde Spek was 127 roeden groot, omgerekend 18 are. Ter vergelijking, Hout Rust beslaat 17 are. Het verhaal van Ploeg en Zijde Spek hoort nu ook bij Westerhout en moet daarom hier in het kort de revue passeren. ‘Ploech en Zijden Specx’ aan de Meesterlottelaan was aanvankelijk een herberg en later een inrichting voor ‘kranckhoofdige pasienten’.

1813      :              Jacob Brants (1772-1827), een zoon van Jan Jacob Brants en Anna Maria de Neufville. Hij kocht in 1817 het etablissement ‘Het Wapen van Amsterdam’ op de noordelijke hoek van de Meesterlottelaan en de Dreef.

1828. Wat Jacob Brants hier in de buurt bezat (hij had ook bezittingen in andere plaatsen), blijkt uit hetgeen door de erven Brants (zijn broer Matheus Pieter Brants en de vier kinderen van Jan Isaac de Neufville) op 28 april 1828 in Amsterdam, ten overstaan van de Amsterdamse notaris A. van Etten, ter verkoop werd aangeboden.

“N°. 1. Eene kapitale zeer plaisante en welgesitueerde HOFSTEDE met OVERPLAATS, genaamd WESTERHOUT, met derzelver Heeren-Huizinge, Tuinmans-Woning, Koetshuis, Stallinge, verdere Betimmering, Bepotingen en Beplantingen, gelegen buiten de Stad Haarlem aan den Heeren- of Wagenweg, gedeeltelijk onder de Gemeente van Heemstede , N°. 209.

N°. 2. Een hecht sterk en weldoortimmerd Dubbel HUIS, KOETSHUIS en ERVEN, zijnde het gerenomeerde LOGEMENT of UITSPANNING, HET WAPEN VAN AMSTERDAM, inde Haarlemmer-Hout-, aan den Grooten Weg, opden hoek der Meesterlottelaan, N°. 222, benevens een hechte sterke STAL voor 28 Paarden, in dezelfde Laan, B. N° 127 (te zamen in één Koop.')

N.°. 3. Eene hechte, sterke HOEFSMEDERIJ en ERVE, aan den Heerenweg, naast de gemelde Plaats, N°. 301. [Deze smederij werd gepacht door de hoefsmid Frans Dhersigny, die het perceel kocht. Zijn knecht en schoonzoon Johannes Felix, afkomstig uit Xanten, nam in 1834 de toen al ten minste honderd jaar bestaande smederij over. Het jaartal 1828 staat op het inmiddels verwijderde uithangbord van de verhuisde Smederij Felix. 22

N°. 4. Een hecht, sterk HUIS en ERVE, benevens een Stukje MOESGROND,aan de overzijde van den Heerenweg, hoek van den Pijlslaan, N°. 1.

N°. 5. Een Perceel WEI- en HOOILAND, gelegen in den Veenpolder, aan de Leydsche Trekvaart, groot 2 Bunders en ruim 69 Roeden.

N°. 6. Een Perceel DITO onder Heemstede, gelegen in den Pijlslaan , groot 2 Bunders.

N°. 7. Een Perceel DITO, onder Haarlem, in den Veenpolder over de Hofstede Zwanenburg, groot 85 Roeden 15 Ellen.

N°. 8. Een Perceel DITO, onder "Haarlem in den Veenpolder, ingaande in de Pijlslaan, groot 3 Bunders, 50 Roeden.

N°. 9. Een Stuk HOOI- en WEILAND, van ouds genaamd HET HASENPATERSLAND, onder Haarlem, aan de Steenmuurslaan [Steenmuurslaan is het begin van wat sinds 1 september 1896 de Koninginneweg heet], groot 1 Bunder 70 Roeden.

N°. 10. Vier Stukken HOOI- en WEILAND, onder Haarlem, aan de Pijlslaan, waarop een Boschje willig Hakhout, geschikt tot een Vinkebaan , groot ruim 3 Bunders.”

1828      :              Gerrit Visser. (1807-1872) en zijn vrouw Grietje Houttuyn (1807-1844) waren  

doopsgezinden uit Zaandijk. Gerrits grootvader was reder en eigenaar van verscheidene molens, zijn vader was koopman en olieslager. Grietje was een dochter van de gefortuneerde Zaandijker olieslager Hajo Houttuyn. Gerrit en Grietje trouwden in 1828.

Zijn kantoor had hij in Amsterdam, op de Keizersgracht 666, bij de Vijzelstraat. Gerrits jongere broer, de koopman Vasterd Visser (1811-1844) kocht de buitenplaats Vredenhof, Wagenweg 244.

1872.    :              Dirk Visser van Hazerswoude, jurist en zoon van Gerrit Visser, op 30 september 1859 in Zaltbommel getrouwd met jonkvrouw Marie Anne Catherine van Merlen (1835-1922) uit Deil, dochter van generaal jonkheer Bernard van Merlen en Gerrigje Adriana van Everdingen. Zij verhuisden in 1872 vanuit Amsterdam naar Westerhout.

Deze beide percelen vallen binnen het gebied van het eerder genoemde huis ‘De Ploeg en Zijde Spek’. Daarop aansluitend zijn er drie minder diepe bouwkavels, de III t/m VI, van ca. 22x20 m en een laatste kavel van 50x20m; d.w.z. 50m langs de Meesterlottelaan en 20m langs de Wagenweg.

Dan volgt kavel VII, even groot als kavel VI en daaraan grenzend, met de korte kant van 20m langs de Wagenweg.

Deze kavels III t/m VII vormen het grootste gedeelte van de warmoesgrond die De Neufville in 1750 van de stad Haarlem had gekocht.

Ten slotte kavel IX, de grootste op kavel VIII na. Deze wordt beschreven als ‘Het Koetshuis en Stalling voor 6 Paarden, met Hooizolder, Palfrenierskamer, benevens Koetsiers- en Tuinmanswoningen en Erven, aan de Wagenweg, naast het voorgaande en verder 29 belend[end] aan de Buitenplaats “Spruit en Bosch”.’

Dit is de kavel van ca. 30x29 meter waarop nu de huizen Wagenweg 55-59 staan. De grens tussen de buitenplaatsen Westerhout en Spruitenbosch is altijd recht geweest en liep van de zijgevel Wagenweg 59 tot aan de Hout.

24-10-2023