#compositie

[twafordizzy]

Van Oostsanen verbeeldde Salome met het hoofd van Johannes de Doper

Salome, geschilderd door Jacob Cornelisz. van Oostsanen (1475 – 1533), is de stiefdochter van Koning Herodes en toont het hoofd van Johannes de Doper op een schaal. Volgens de Bijbel had zij op een feest van Herodes zo mooi gedanst, dat hij beloofde haar alles te zullen geven waar ze om vroeg. Op advies van haar moeder Herodias vroeg Salome om het hoofd van Johannes de Doper. Herodias wilde…

[oswednesday]

this one is making me lose it

[oldsardens]

Jozef Mees - Compositie. 1970

[mentaltimetraveller]

Bart van der Leck

Compositie 1917 no. 4

95,5 x 102,2 cm,

Kröller-Müller Museum

[garadinervi]

Bart van der Leck, Compositie n°3, (Casein and pencil on Eternit fibre cement), 1916 [Centre Pompidou, Paris. © Bart Van Der Leck / Adagp, Paris. Photo: Philippe Migeat/Centre Pompidou]

[nielsblog]

Approaching Composition #10

Niels NTG Poldervaart, 2018

A procedurally generated tribute to the 1915 painting Compositie 10 in zwart wit (Composition 10 in black and white) by Dutch modern abstract artist Piet Mondriaan, one of the leading figures in De Stijl artistic movement.

Made in Java Processing. More info at: nielspoldervaart.nl/composition10

[joostjongepier]

Wat?   Engel (ongedateerd) en Pièta (ca. 1905) door Erich Mallina, Möbelensemble aus dem Wohnzimmer der Wohnung Eisler von Tarramare (1903), Intarsierter Schrank aus dem Schlafzimmer der Wohnung Eisler von Terramare (1903), Werkzeichnung für das engelsfenster im linken Seitenfenster der Kirche am Steinhof von Otto Wagner (1905), Plakat für die XIII. Ausstellung der Wiener Secession (1902), Frühling (ca. 1913), Der wanderer  (1914) en Liebespaar (ca. 1914) door Koloman Moser, Die Spitzenklöpplerin (19330 door Oskar Kokoschka, Tod und Leben (1910-1911, omgewerkt 1912-1913 en 1916-1917), Tod und Leben, 1. Fassung in Kunst für Alle, Jg. 28, Heft 21 (1913) door Gustav Klimt en Selbstbildnis mit gestreiften Hemd (1910), Hauswand am Fluss (1915), ‘Prediger’ (Selbstakt mit blaugrünem Hemd) (1913), Erwin Dominik Osen mit aneinandergelegten Fingerspitzen (‘Mime van Osen’) (1910), Eremiten (1912), Blinde Mutter (1914) en Kleiner Baum im Spätherbst (1911) door Egon Schiele

Waar?   Leopold Museum, Wenen

Wanneer?   9 maart 2025

Het Leopold Museum beschikt, naast kunst van het Expressionime en de Nieuwe Zakelijkheid, vooral over een omvangrijke collectie werken uit het Wenen rond 1900. Daartoe behoren werken van Klimt en Kokoschka, alsmede de grootste collectie werk van Egon Schiele ter wereld.

Voor ik echter toekom aan deze grote namen uit de kunstgeschiedenis, eerst aandacht voor wat minder bekende meesters. Een voor mij volstrekt onbekende kunstenaar is Erich Mallina. Er hangen twee opmerkelijke doeken van deze schilder in het Leopold Museum. Het eerste stelt een engel voor. Vooral de stijl waarin deze hemelgeest is geschilderd, vind ik fascinerend. Zijn ogen zijn fel en, zo op het oog, zwaait hij woest met zijn vleugels. De associatie die het werk bij mij oproept is die van een ‘Engel der wrake’. Pièta’s zijn meestal beeldhouwwerken. Mallina’s versie is echter geschilderd. De dode Jezus rust op Maria’s schoot. We zien de scène recht van voren. Opmerkelijk qua compositie en qua stijl.

In 2019 bezocht ik in München Villa Stuck. Er was toen een tentoonstelling van werk van Koloman Moser, van wie ik toen nog nooit had gehoord. De expositie richtte zich vooral op zijn werk als vormgever. Ik wist toen weinig van de Jugendstil en ik was ook niet heel erg thuis in design. Hoewel ik nog steeds geen expert ben op het gebied van design, weet ik inmiddels wel wat meer van Jugendstil. Het Leopold Museum heeft de nodige meubelen en voorwerpen die door Moser zijn ontworpen. Daar komt bij dat hier ook een aantal schilderijen van dezelfde kunstenaar hangen. Mijn interesse in en bewondering voor de veelzijdigheid van deze kunstenaar is hier in Wenen dan ook danig toegenomen. De meubels uit de woonkamer en een kast uit de slaapkamer van Eisler von Terramare zijn fraaie voorbeelden van door Moser ontworpen meubelen. Maar er zijn ook een werktekening voor het engelenvenster in de Kirche am Steinhof en een affiche voor de dertiende tentoonstelling van De Wiener Secession en interessante schilderijen als Frühling, Der Wanderer en Liebespaar.

In het algemeen ben ik niet de grootste fan van schilderijen van Kokoschka. Sommige schilders spreken je nu eenmaal meer aan dan andere. Maar er zijn ook altijd uitzonderingen die de regel bevestigen. Op deze tentoonstelling is dat Die Spitzenklöpplerin.

Over Klimt heb ik al geschreven bij mijn bezoek aan het Belvedere. Onder de werken die hier in het Leopold Museum hangen is er echter één waar ik beslist aandacht aan moet besteden, namelijk Tod und Leben. De eerste schetsen voor dit werk dateren al van 1908. In 1910 stelt hij een eerste versie van het schilderij, dan nog onder de titel Tod, tentoon in Rome en wint daarmee een gouden medaille. De eerste versie van het schilderij is onder meer overgeleverd in een kleurenafbeelding in het tijdschrift Kunst für Alle. In 1916 wordt het werk in zijn huidige vorm tentoongesteld in Berlijn. Klimt heeft nog op het laatste moment wijzigingen aangebracht, wat verfsporen heeft nagelaten op de lijst. Het schilderij toont links een personificatie van de dood; rechts de driedelige levenscyclus met moeder en kind, een liefdespaar en een oude vrouw. Waar de dood in de eerste versie, verborgen in zijn mantel, statisch zijn schedel buigt, treedt hij in de uiteindelijke uitvoering dynamisch de levenden tegemoet.  

En dan is nog de grote collectie werk van Egon Schiele. Eergisteren schreef ik dat ik voor mijn bezoek aan Wenen, voor zover mij bekend, nooit een werk van Schiele in het echt had gezien. Dat kan ik na dit bezoek aan het Leopold Museum niet meer zeggen. Waar moet ik beginnen?

Bij het boek Gerber van Friedrich Torberg dan maar. Deze roman over een getroebleerde student en zijn tirannieke leraar heeft namelijk op de omslag een uitsnede uit het schilderij Zelfportret met gestreept hemd. Dat werk hangt hier in het museum.

De stijl van Schiele is onmiddellijk herkenbaar, of hij nu huizen schildert of (zelf)portretten, heremieten, blinden of een simpel boompje.  Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die niet van die herkenbare stijl houden. Hij schildert mensen, eufemistisch gezegd, niet altijd op hun voordeligst (daarin doet hij mij denken aan Francis Bacon). Ik ben echter een groot liefhebber van zijn stijl en daarmee van zijn werk. Kunst hoeft niet persé ‘mooi’ te zijn. Het kan ook de rauwheid van het menselijk bestaan weergeven en daarin is Schiele een meester.

[devosopmaandag]

Hoe een bloem zijn denken veranderde

De roos vroeg de zon

Zie je mij?

Nee, zei de zon

Ik ben je ogen.

Alle wanden van de Halle Saint Pierre, museum voor Art Brut in Parijs, zijn zwart. In het donker gloeien de schilderijen op als tropische bloemen. Het zijn ook vaak bloemen, en vogels, landschappen en vruchten. De kunstenaar is een lagere ambtenaar, maar wel de nazaat van een aristocratische familie, levend op het in de Indische Oceaan gelegen eiland Mauritius. Hij schrijft aforismen, korte overdenkingen en ultrakorte gedichten. Hij is een excentriek. Over namaak-schilders zegt hij:

De schilder bereidde zijn kleuren en at ze toen op.

Hij had ze eerst moeten eten.

Malcolm de Chazal (1902-1981) deed het laatste. Hij begon pas laat met schilderen en had alle kleuren van zijn schilderijen al een leven lang op zijn tong geproefd. Dat alle werken titel noch jaartal hebben, gaf me aanvankelijk het idee dat ze geschilderd zijn vanuit een soort 'stream of consciousness', maar hij vocht juist tegen te veel geest en voor het zintuiglijke. “Je kunt nooit de vaas met haar inhoud laten samenvallen”, zegt hij over die verhouding.

Water

In een vaas

Ziet niet

De vaas.

Hij ziet

De vorm van de vaas

En denkt dat hij het zelf is.

Hij houdt ons voor dat de de geest één is. “Idee en gewaarwording zitten verwikkeld in elkaar, als de binnen- en buitenkant van een handschoen die past aan een en dezelfde hand. Bewijs: een afschuwelijk idee doet ons dezelfde kreet van pijn slaken als een doom die ons vlees binnendringt”.*

Ik stel me die gedistingeerde heer voor, die in donker pak met vlinderstrik en een zware bril voor zijn ezel staat. Nog meer zie ik hem dwalend over het eiland, alles in zijn omgeving observerend, voortduren losse notities makend. Heel toevallig stootte de Franse dichter Françis Ponge op een obscuur boekje van hem, gedrukt op Mauritius, en besloot hem in Frankrijk uit te geven. André Breton zag in hem een medesurrealist en W.H. Auden bejubelde zijn werk, maar hij is altijd een buitenstaander gebleven. De kunstenaars Georges Bracques en Jean Dubuffet, de oprichter van de Art Brut-beweging, stelden hem voor te gaan schilderen. De Chazal begon daarmee toen hij achtenvijftig was. Op de tentoonstelling verbaasde ik me over de wonderlijke mengeling van artistieke naïviteit en trefzekerheid in kleur en compositie, maar ik viel onmiddellijk voor het werk en de paar woorden die ik er las.

Op een dag wandelt De Chazal door de botanische tuin van Port Louis, op Mauritius. Hij kijkt aandachtig naar een bloem. “Ik liep rond, mijn blik wazig , mijn gedachten los van het lichaam, toen ik plotseling, opkijkend, een azalea naar mij zag kijken.” Het zou een krachtige ervaring zijn die zijn denken over de mens en de werkelijkheid bepaalde. In die donkere zalen keken die bonte bloemen, vogels en vissen mij aan. Enkele dagen later begreep ik pas goed dat het Malcolm de Chazal was die mij daar aankeek.

* vertaling Hans W Bakx in het tijdschift Raster nr. 102 jaargang 2003

[deflandriens]

Gisteren leerden we zingen in ‘canon’. Dat betekent dat de stemmen elkaar volgen vlak na elkaar en imiteren elkaar door hetzelfde te zingen. Ziehier onze meerstemmige compositie 🎤🎶

[jurjenkvanderhoek]

ALBRECHT GENIN ONTWIERP LOGO’S VOOR EEN COMPLEXE WERELD

Een maagdelijk wit vel papier nodigt uit er een lijn op te zetten en nog één en een vlak te duiden, een compositie aan te vangen. Maar het onbeschreven blad kan ook tegenstaan, de inspiratie dood slaan. Je zit mijmerend, de hand beweegt niet, er komt niets naar boven dat beeld dient te hebben. Dan liever een ondergrond genomen dat al eens iets heeft ontvangen, al een verhaal in zich heeft. Jij hoeft dat alleen maar aan te vullen, in te vullen met jouw idee over de herinnering. Dat is wat Albrecht Genin doet, of beter heeft gedaan. De Duitse kunstenaar leefde van 1945 tot 2013. Op dit moment wordt zijn werk getoond in Museum Nairac , daarbij is een catalogus getiteld "Ocean Stories" verschenen bij Livingstone Editions / Van Spijk Artbooks.

“Omdat Genin niet wilde beginnen op een wrede witte ondergrond, gaf hij de voorkeur aan geprint materiaal zoals Bijbels, wetboeken, kaarten, partituren en grootboeken om op te werken”, schrijft Jeroen Dijkstra van de Livingstone Gallery in het voorwoord tot het boek. Dijkstra stipt kort de levensloop van de kunstenaar aan, daar de tekeningen in de bundel opgenomen al boekdelen spreken. “Wanneer hij muziekpapier gebruikte kon een compositie beginnen met een lijn, maar dan liet hij deze lijn groeien tot een figuur. Met een bladzijde uit een boek is de helft van de afbeelding al aanwezig. Mooi materiaal om een tekening te beginnen daar het eerste werk al gedaan is.”

Wars van de kunstwereld met zijn artistieke trends en kritieken, afkering van musea, galeries en kunstruimten kon Genin bij leven een bijzonder oeuvre opbouwen. Het lukte hem het leven, wat hij beschouwde als de absurde realiteit, te vertalen in een leefbare fantasie. Dijkstra legt de manier van werken uit, ontrafelt het mysterie. Ruwe contouren met veelal emotionele, soms zelfs donkere ondertonen worden afgewisseld met een heel bijzonder gevoel voor humor. Genin zocht de lichtheid van het bestaan. Voor zijn afbeeldingen inspireerden hem de dagelijkse handelingen van Thaise vissers op weg naar de rivier, de boeren die de velden ploegen. Locaties werden inwisselbaar door het beeld te versimpelen tot alleen enkele zwarte lijnen. Op die manier kan het evengoed een boer in Normandië zijn of vissers aan de oever van de Nijl. Mannen met speren rond een kampvuur kunnen ook grottekeningen in Afrika zijn of rotsschilderingen van Aboriginals in Australië. Het vereenvoudigen van een complexe wereld tot haar essentie, omdat de wereld al ingewikkeld genoeg is. "Because I really enjoy it when I am able to do it with ease."

In zijn werken op papier gebruikte Genin meestal zwarte olieverf of oostindische inkt. "Black is more exciting for the process, the composition becomes more divined." Hij was van mening dat kleur het ontstaan van een afbeelding beperkt. Zwart legt de basis voor concentratie op de compositie, kleur leidt af van de abstractie van het beeld. Door het boek, dat in beelden de verhalen vertelt van Genins reizen naar het Verre Oosten, te bladeren zie ik wat de kunstenaar bedoelt met dat de compositie met zwart meer goddelijk wordt. De tekeningen lijken van een andere orde te zijn, een parallel universum. De figuren, met ogen maar zonder neus, brengen een mysterieus spel voor het voetlicht. En inderdaad hebben de tekeningen de sfeer van rotsschilderingen, van beeltenissen die het leven bezweren. Van tekens die de wereld tot haar essentie versimpelen.

Het boek is over verschillende rubrieken uitgesmeerd. Ingedeeld naar de diverse dragers die door Genin voor de tekeningen zijn gebruikt. En iedere ondergrond – boek, muziekblad, geschreven tekst, ingevuld grootboekrekening, logboeken – hebben een eigen sfeer in beeltenis. De figuren zijn tot het wezen versimpeld, de basis waarop de handeling dan wel de boodschap het meest tot recht komt. De drager heeft als verhaal voldoende, niet als leesbare tekst maar als zichtbaar tekstbeeld. Het is het decor van de tekening, heeft er zijdelings betekenis door. De achtergrond maakt de levende vlek speels. Zou het op blank papier zijn gezet zal het een te harde overgang kennen, van het blad springen en minder kracht hebben. Juist deze afweging van geprint onder getekend, die balans van wat was en later is, geeft de compositie een dimensie meer. Het is tastbaar gelaagd.

Op muziek gezet acteren de figuren een danse macabre, een levendige dodendans. En staat de dirigent onstuimig voor zijn orkest. De notenbalken nodigen meer uit om op het thema muziek het beeld te laten klinken. De noten op de balken brengen een melodieuze sfeer in. Er is meer dynamiek dan in de relatief statische boekbladen. Net als in de boeken de tekst zich niet laat lezen, kan het uitgeschreven muziekstuk niet op noten gespeeld worden. Het is behang om de tekening vertrouwd en intiem te maken. De titel van het muziekstuk is meestal aanleiding voor een tekening. Zo is het muziekblad beter onderdeel van de compositie dan bij de andere items voor verbeelding.

Op geschreven teksten gaat de beweging verder. Het schoonschrift nodigt uit tot een geladen dynamiek. En ook hier is de tekst achtergrond ter ondersteuning van het beeldmerk. Waar het grootboek door de rechtlijnige verdeling en de levendige notities daarop een paradox in de afbeelding krijgt. Het kan dat dragen. Rollende hoofden zijn ogende stenen, torso´s zonder armen prijzen schoonheid, een ladder voert naar de sterren, het eiland in de zon zinkt in zee. Ocean Stories, een tekening die titel is van het boek, is beeldend een vlucht uit deze wereld, van huis en haard verdreven. Zo staan alle tekeningen symbool voor de donkerte van het bestaan waarin Genin een verlichtend wezen probeerde uit te drukken. Hij heeft getracht de heldere kant van het leven te zien om deze in zwarte expressies om te zetten. Zwart, niet als naargeestigheid, maar om de aandacht vast te houden, te concentreren op kernpunten. Logo´s van een samengestelde wereld. De aarde versimpeld tot haar geaardheid, waarop het leven nog leefbaar is.

Ocean Stories. Albrecht Genin, tekeningen. Tekst Jeroen Dijkstra. Uitgave Livingstone Editions / Van Spijk Art Books, 2024. Tentoonstelling Museum Nairac Barneveld tot en met 22 juni 2024.

[blogmargadegenieter]

(1) Vrijdag 28 maart 2025

Op het doek van vorige week doorgaan (landschapje) en er een dier in zetten, of op groot of klein, bruin karton schilderen

Maak een grote compositie. Schets met houtskool het landschap (laat je inspireren door vorige week) en dier erin, springend, rennend (rode panda, wasbeer,...). Hou de vlakverdeling groot;

Schilder met acryl, een vlotte opzet, met water. Een luchtige manier van schilderen.

[twafordizzy]

Verven met water en kleur

Chieng Chung-Wei (Taiwan) gebruikt waterverf in combinatie met gouache. Zijn techniek is modern in die zin dat hij met brede penseelstreken werkt maar ook met een precies oog voor detail. Het werk doet denken aan het impressionisme. Hij schildert vooral stadsgezichten waardoor je meteen weet dat het om modern en eigentijdse kunst gaat. De waterverf-schilderijen werden internationaal meermaals…

[ilovetheater-nl]

Kronos Quartet speelt wereldpremière nieuwe compositie Saskia Venegas Aernouts op donderdag 8 mei 2025 in TivoliVredenburg

FOTO:©Danica Taylor Kronos Quartet breekt al ruim 50 jaar een lans voor hedendaagse muziek en voert graag werk uit van aanstormende componisten. Op donderdag 8 mei 2025 presenteert het legendarische Amerikaanse kwartet de nieuwe compositie Through their eyes van Saskia Venegas Aernoutsin TivoliVredenburg in Utrecht, in een coproductie met Music Meeting uit Nijmegen. Saskia Venegas Aernouts, die…

[oldsardens]

Jean Rustin - Compositie. 1964

[positioneren2425eryurukmelissa]

nieuwe frottages gemaakt, meer van de bodem zelf

manier van compositie zoeken voor het archiveren er van

[danielbrandsema]

Februarifragmenten

In februari 2025 reisde ik in mijn camper door Spanje en Portugal.

Het was een soort verzameltocht: ik zocht of stuitte op fragmenten, door veel buiten te zijn, te wandelen, te fietsen.

Maar ook door te lezen, o.a. in ‘Faith, Hope and Carnage’ van Seán O'Hagan en Nick Cave, en ‘Heart of Darkness’ van Joseph Conrad.

En door muziek te luisteren, het nieuws te volgen en af en toe te corresponderen met vrienden en geliefden.

En vooral ook door gewoon een maand lang alleen te zijn, van dag tot dag te ‘zijn’.

Elke dag schreef legde ik aan het einde van de dag de verschillende fragmenten vast: enkele foto’s, een nummer dat ik had gehoord, een korte beschrijving of beschouwing.

Ik probeerde het niet te veel te overdenken: ik lette niet op compositie, metrum of andere uitingen van goede smaak en verfijning.

Het zijn, kortom, fragmenten van elke dag van februari 2025.

https://www.komoot.com/nl-nl/collection/3317383/-februari-2025

1 februari

2 februari

3 februari

4 februari

5 februari

6 februari

7 februari

8 februari

9 februari

10 februari

11 februari

12 februari

13 februari

14 februari

15 februari

16 februari

17 februari

18 februari

19 februari

20 februari

21 februari

22 februari

23 februari

24 februari

25 februari

26 februari

27 februari

28 februari