#Jozef Mees

[oldsardens]

Jozef Mees - Compositie. 1974

[jareckiworld]

Jozef Mees (1898-1987) — Abstract Forms [oil on board, 1983]

[podcastgemist]

“Jack & Jozef - Zwart-Wit in Kleur"

Welkom in de wereld van Jack en Jozef.

Twee personages die op het eerste gezicht elkaars tegenpolen lijken, maar misschien wel meer met elkaar gemeen hebben dan ze zelf durven toegeven. Op Zaterdag 29 maart 2025 nemen ze je mee in hun verhaal, een voorstelling waarin het contrast tussen orde en chaos, regels en rebellie, levensecht tot uiting komt.

Jack, dat is de keurige man. Alles bij hem is over het algemeen netjes, precies en geordend. Hij houdt zich strak aan de regels, kiest altijd voor de veilige weg en heeft het leven zorgvuldig onder controle. Zijn wereld is zwart-wit, overzichtelijk en over het algemeen veilig precies zoals hij het wil.

En dan is daar Jozef. De rebel. De man die zich niets aantrekt van conventies, die liever zijn eigen pad kiest en elke regel ziet als iets dat gebroken kan worden. Voor Jozef is het leven een avontuur, vol vrijheid en onvoorspelbaarheid, waar hij altijd buiten de lijntjes kleurt al krijgt hij daar de kans voor.

Op Zaterdag 29 maart 2025 komen deze twee werelden samen.

Twee mannen, twee levens, lijnrecht tegenover elkaar, maar toch op een bijzondere manier verbonden. Wat gebeurt er als Jack’s behoefte aan structuur botst met Jozef’s drang naar chaos? Wanneer de veiligheid van het bekende botst met het verlangen naar het onbekende?

Bereid je voor op een avond vol scherpe contrasten, maar ook vol verrassende inzichten. Misschien herken je jezelf wel in de ordelijkheid van Jack, of voel je juist de aantrekkingskracht van Jozef's vrijheid.

Maar één ding is zeker: Op Zaterdag 29 maart 2025 kijk je met nieuwe ogen naar de balans tussen conformisme en rebellie, regels en vrijheid, zwart en wit. Ga zitten, maak je op voor een reis door hun werelden en ontdek welke van deze twee uitersten misschien wel het dichtst bij jou staat.

[petermot]

Vondel: de Jozef-trilogie

Bespreking: Peter Motte, 666 woorden Het raadsel waar Joost me mee opscheepte was dat helemaal niet duidelijk is in welke volgorde de drie delen van zijn Jozef-trilogie – Jozef aan ‘t Hof, Jozef in Egypte en Jozef in Dothan – moeten worden gelezen. Het is zelfs helemaal niet duidelijk of het wel een trilogie is. Jozef aan ‘t Hof is de titel waaronder dat stuk aanvankelijk werd gepubliceerd in…

[stichtingbando]

Een herinnering aan een voormalig poppenspeler, Jozef van den Berg die mijn vriend was met zijn dochter Lotte die in de navolging van haar vader ook zeer door het theater werd aangetrokken. Jozef hield er dus zeer plotseling mee op tijdens zijn voorstelling: GENOEG GEWACHT, als een antwoord op WACHTEN OP GODOT

[joostjongepier]

Wat?   Portret van Samuel van Houten (ongedateerd) door Barbara Elisabeth van Houten, Portret van de jonge Isaac (ca. 1872) door Jozef Israëls, Ezeltje rijden op het Scheveningse strand (ca. 1900) door Isaac Israëls, Portret van Evertje Akkeringa met rammelaar, half jaar oud (1921) door Johannes Evert Akkeringa, Kinderkopje / Portret van Henriëtte (1872) door Jacob Maris, Liesje schildert (1906) door Floris Arntzenius, Elisabeth Mauve, dochtertje van de kunstenaar (ongedateerd) door Anton Mauve, Het lucifermeisje (1890) door Floris Arntzenius, Jonge herder met koeien (ongedateerd) door Anton Mauve, Op de boot (ongedateerd) door Willem Bastiaan Tholen, Schaftuurtje (1885) door Wally Moes en De voddenraper (ongedateerd) door Wally Moes

Waar?   Tentoonstelling Kinderen van de Haagse School in Panorama Mesdag, Den Haag

Wanneer?   14 februari 2024

In 2024 is het anderhalve eeuw geleden dat de Wet Houdende Maatregelen tot het Tegengaan van Overmatigen Arbeid en Verwaarlozing van Kinderen, beter bekend als het Kinderwetje van Van Houten werd aangenomen. Initiatiefnemer Samuel van Houten wilde een totaalverbod op kinderarbeid, maar de Tweede Kamer zwakte dat af. Weliswaar was het verboden om kinderen jonger dan twaalf jaar te laten werken, maar dat gold alleen voor tewerkstelling in fabrieken en voor nachtarbeid. Toch vormde de wet een kantelpunt in de sociale geschiedenis van Nederland.

Voor museum Panorama Mesdag vormt het lustrum van het Kinderwetje aanleiding om te kijken hoe het leven van kinderen er in de periode rond 1874 uitzag. Dat gebeurt door de ogen van Haagse School-schilders, die regelmatig kinderen opvoerden in hun schilderijen. Overigens was Sientje Mesdag-Van Houten, echtgenote van Hendrik Willem Mesdag en een van de kunstenaars die mee schilderden aan het beroemde panorama, de zus van Samuel van Houten.

Kunstenaars schilderden regelmatig hun eigen kinderen. Zo portretteerde Jozef Israëls zijn zeven jaar oude zoon Isaac. Het portret is geschilderd in weinig kleurnuances. Het lijkt of de jongen opdoemt uit de achtergrond. Dat is heel anders dan het werk van de, later ook schilder geworden, Isaac. Dat is juist kleurrijk en licht. Van hem hangt op deze tentoonstelling het werk Ezeltje rijden op het Scheveningse strand.

Johan Evert Akkeringa schilderde zijn zoon Evertje toen die een half jaar oud was. In zijn hand houdt het jongetje een kostbare zilveren rammelaar. Jacob Maris maakte een portret van zijn oudste dochter Henriëtte (3 jaar) met een parelsnoer om haar nek. Liesje Arntzenius was vier jaar oud toen haar vader Floris haar schilderde, met verf kliederend in zijn atelier. Liesje zou later zelf ook kunstenaar worden en vooral portretten en bloemstillevens schilderen. Anton Mauve legde zijn dochtertje Lize vast terwijl ze in de tuin een bloemetje bestudeert. Allemaal liefdevol vastgelegde kinderen, die zo te zien prettig en niet van luxe verstoken leefden.

Hoe anders is dat bij andere kinderen op deze tentoonstelling! Het meest schokkende werk is waarschijnlijk Foris Arntzenius’ Het lucifermeisje. Terwijl ze zich staande houdt met een paar krukken, probeert het meisje door het verkopen van lucifers wat geld te verdienen. Het verbeten gezicht van het meisje is uiterst veelzeggend.

Het weiden van vee werd vaak aan kinderen overgelaten. Mauve schilderde zo’n jonge koeherder. Het joch kan amper over de schoft van het dier heen kijken.

Willem Bastiaan Tholen werkte vaak in de veengebieden rond de Zuiderzee. Waarschijnlijk schilderde hij daar een jongen die zich vasthoudt aan de mast van een kleine schuit, mogelijk een punter waarop riet werd vervoerd. Het zeil wordt summier aangeduid en de achtergrond is leeg. Hierdoor richt alle aandacht zich op de boerenjongen.

Wally Moes is een mij tot nu toe onbekende schilderes. Zij schilderde Schaftuurtje, dat twee jonge mandenvlechters laat zien tijdens hun middagpauze. Hun verstelde kleren en vuile voeten krijgen van de kunstenares alle aandacht. Een merkwaardig detail vormt de sinaasappelschil die op de grond ligt. Een dergelijke luxe vrucht zal zeker geen deel hebben uitgemaakt van de lunch van deze jongens. Eveneens van de hand van Wally Moes is een fraaie ets van een voddenraper. Hij verzamelt oud textiel dat verwerkt zal worden tot papier of poetskatoen. Het vuil druipt van zijn hark.

Wat was de bedoeling van de kunstenaars die dit soort scènes vastlegden? Waarschijnlijk niet, zoals je zou denken, een aanklacht tegen sociale misstanden. Nee, dit soort armoedige taferelen werd ‘mooi’ gevonden. Bovendien verkochten zulke scènes goed en waren dus ook commercieel interessant. Frederik van Eeden schreef in 1888 over de vele schilders in Laren: “Hun schoonheidsgevoel werd het meest bevredigd door de armoedigste huisjes, de meest armelijk gekleede lieden. Ze vonden dat mooi en wezen het elkaar. De Laarder boeren hebben daardoor een eigenaardig beeld van schilders-mooi gekregen. ‘Mooi’- zeggen ze, ‘mooi – dat is vuil.’ En als de schilders komen weten ze het al en zoeken hun vuilste plunje uit.”

[jurjenkvanderhoek]

VAN AANGEZICHT TOT AANGEZICHT: toeschouwer én deelnemer

Het staat er. In Exodus 33 vers 11. De Heer sprak tot Mozes van aangezicht tot aangezicht. Exodus is het tweede Bijbelboek en beschrijft de uittocht uit Egypte. Het Israëlitische volk leefde in ballingschap onder een streng bewind van de farao. Ze waren er relatief gelukkig, maar God had voor het volk een andere lotsbestemming. Onder aanvoering van de als leider aangestelde profeet Mozes vingen de mensen een voettocht van veertig jaren aan naar het land van belofte. Dat is waar Exodus over gaat: huis en haard verlaten naar onbekende streken. Vertrouwende dat alles goed zal komen. De uittocht is een nieuwe start in de geschiedenis.

Van aangezicht tot aangezicht. Het is een Bijbelse uitdrukking. Met aangezicht wordt de menselijke kant van God bedoeld. Je kunt Hem aankijken en Hij kijkt niet langs je heen. Gaat met ons mee, kijkt ons aan en knikt ons vriendelijk en soms streng toe. Echter slechts drie personen in de Bijbel hebben Gods’ aangezicht ooit gezien. Hebben Hem in de ogen gekeken. En Hij keek terug. De genoemde Mozes, later de profeet Elia en in het Nieuwe Testament Gods’ vriendelijk aangezicht Jezus. Want wanneer je dat aangezicht ziet ben je een grens over gestoken: “want geen mens zal Mij zien en leven”.

Het onlangs uitgegeven boek met schilderijen van Egbert Modderman en gedichten van Pieter Jan Kruizinga is getiteld “Van aangezicht tot aangezicht”. Niet het aangezicht van God wordt daarin verbeeld en omschreven, maar wel het aangezicht van niet nader genoemde mensen uit de Bijbel. Of althans wiens doen en laten volgens de poëtische beschrijvingen best van Genesis tot de Openbaringen van Johannes daarin een plaats hadden kunnen hebben. Enkele kennen we bij naam, maar de meeste zijn niet gekend.

Van aangezicht tot aangezicht is buiten de gemeenschap het meest intieme moment in de ontmoeting met de mens. Een mens. Je kijkt hem of haar aan. Recht in het gezicht. Onder vier ogen zeggen we ook wel eens. Aan de gelaatsuitdrukking kun je iemands emotie aflezen, in elk geval wanneer je er oog voor hebt. Je moet de taal kennen om een gezicht te lezen. De uitdrukking is universeel. Wereldwijd heeft vreugde en verdriet eenzelfde uiting in mimiek.

De mensen in het boek, de figuren die Modderman heeft geschilderd, kijken meestentijds van de bladzijde af mij recht in het gezicht. Met priemende ogen staren ze mij aan. Van aangezicht tot aangezicht. Ze trekken mij in het beeld, ik ben deelnemer. Meestal is het een gelaten blik, een berusting in de hen opgelegde handeling. In oogcontact vragen ze zich de zin van het leven af. Die gelatenheid straalt ook van het lichaam wanneer ze contact hebben met andere figuren in hetzelfde beeld. Dan ben ik toeschouwer en sta op een afstandje te kijken. Ik voel me indringer, daar er een intieme activiteit gaande is.

Innig verbonden samenzijn wordt door Modderman in beeld gebracht. Aan de hand van Bijbelse vertellingen schildert de kunstenaar herkenbare gevoelens. Het zijn emotionele waarden die hij in beeld brengt. Veelal is dat gebrokenheid, eindigheid en de kwetsbaarheid van het leven. In een Bijbelse entourage blijft de thematiek actueel. Want het gevoel dat van de gezichten is af te lezen is herkenbaar, in te vullen in het zijn van vandaag de dag.

Een prachtig tot meer dan de verbeelding sprekende plaat is bijvoorbeeld de hoogzwangere Maria die de deur wordt gewezen. Voor haar en haar man Jozef is geen plaats, in geen enkele herberg. De vrouw die Maria kan zijn kijkt mij met een vragende blik aan. Niet angstig, niet vertwijfeld. Ze kijkt dwars door mijn gemoed heen. Met ogen die mij doen smelten en meteen mijn deur voor het echtpaar laten openzetten. En zo zijn er meerdere platen die op het gevoel werken. In ”zorg voor de zieken” de vrienden die een vriend op handen dragen. De gevangene die mij doordringend aankijkt, geketend aan medebroeders die berustend in slaap zijn gevallen. De mannen die een witte kist ten grave dragen. Door de trieste blik van de begeleidende dame krijg ik tranen in mijn ogen.

Het is een prachtig boek om door te bladeren, maar echt vrolijk word je er niet van. De kunstenaar Modderman is een meester in het vastleggen en uitdrukken van gevoelens. De portretten richten zich enkel op het figuur. Er is geen achtergrond en er zijn enkel attributen wanneer dat strikt noodzakelijk is. Het draait in de schilderijen om de lichaamshouding en gelaatsuitdrukking. De mens vertelt het verhaal. De gezichten spreken woordloos boekdelen. Van aangezicht tot aangezicht is letterlijk oogverblindend.

De poëzie van de Groningse dichter Pieter Jan Kruizinga staat niet los van de schilderijen. Het is geen onderschrift die het beeld uitlegt. Het beeld is ook geen illustratie van het gedicht. Woord en beeld vormen een uitdagende eenheid. De combinatie daagt mij uit tot een contemplatief beschouwen. Peinzend overdenken. Beide kunstvormen zijn fijngevoelig opgezet en uitgewerkt. Niet weekhartig of teergevoelig, maar wel ontvankelijk en ontroerend. In vloeiende zinnen en met een sensitieve woordkeus komen de gedichten aangenaam bij mij binnen. De taal is wel rauw omdat het omschrijft waar het op staat, maar drukt veelal rouw en droefenis uit. De treurigheid van het leven, omdat het eindig is, afscheid nemen, gebroken raken. In de woorden lees ik dan nog meer vreugde dan dat ik deze in de beelden zie.

Kruizinga weet de oude verhalen in eigentijdse gedichten om te zetten. Poëzie die je niet in de koude kleren gaat zitten. De omschreven emotie is een-op-een in mijn zijn in te passen. Heel herkenbaar, in te voelen en te beleven. Ervaringen die een leven tekenen. Hoewel woord en beeld een eenheid vormen, is de taal en het teken heel goed afzonderlijk te beschouwen. Op de letter zou je het gedicht apart van het schilderij lezen, en de plaat niet naast de poëzie zetten. Je zoekt anders een overeenkomst. Maar het een illustreert niet het ander. Onafhankelijke elementen. Die echter wel heel goed samen kunnen optrekken. Leden zijn van één lichaam.

Van aangezicht tot aangezicht. Egbert Modderman, schilderijen. Peter Jan Kruizinga, gedichten. Uitgave Ark Media, onderdeel van Jongbloed Christelijke Media, 2023.

Foto's kunstwerken: copyright Art Revisited, Tolbert NL

[levisgeekstuff]

De 9 mooiste comic covers voor Kerstmis

🎄 Ja, het is weer die tijd van het jaar! Speciaal voor Kerstmis deze warme selectie comicbook covers in Kerstsfeer. 🎅 Ho ho ho! 👇

Alf 11

(Juniorpress, 1989) Een ideaal nummer voor de feestdagen met meerdere korte verhalen over kerst én nieuwjaar!

Woody Woodpecker 54

(Semic Press, 1982) Woody is niet echt vrolijke Frans op deze cover, maar hey, hij zorgt wel voor een leuk Kerstman thema op de omslag.

Troetelbeertjes 16

(Juniorpress, 1988) Nog meer Kerstman hier bij de Troetelbeertjes. Hoewel hier nog Star Comics op de cover staat, komt het bronmateriaal uit deze comic uit een Britse uitgave.

Batman 128

(Classics, 1980) Dit nummer is onderdeel van de Classics reeks van Batman, maar is uitgegeven door Kontekst, wat dan weer een onderdeel is van De Vrijbuiter. Zij hadden de reeks kort overgenomen nadat Classics er mee was gestopt. Je herkent deze periode aan de nieuwe, speciaal voor de Europese markt geschilderde covers.

The Simpsons 24

(De Stripuitgeverij, 2004) Altijd leuk, de Simpsons. Zeker als je weet wie deze kerstverhalen heeft geschreven. Bedenker Matt Groening, samen met niemand minder dan Paul Dini!

Beavis en Butt-head 7

(Juniorpress, 1995) Ja, ook die andere rebelse animatieserie uit de 90's had zijn eigen comic. En die kreeg bij Juniorpress zowaar een Nederlandse vertaling op magazineformaat.

Spawn 10

(Juniorpress, 1997) Jawel, zelfs een duivels figuur als Spawn is niet ongevoelig voor Kerstmis 😅. Hier op de cover zelfs met kerstmuts. Tekenwerk is van Greg Capullo.

Vrolijke Kerst met Donald Duck

(De Geïllustreerde Pers, 1990) Deze eerste editie van de jaarlijkse kerstspecial van het vrolijkste weekblad Donald Duck is meteen ook die met de mooiste cover. Prachtig geschilderd door Norman McGary.

Spektakulaire Spiderman 117

(Juniorpress, 1989) Voor mij dé ultieme Kerst comic, met een leuke bewerking van het Jozef en Maria verhaal. En natuurlijk ook geweldig tekenwerk van Todd McFarlane.

✨ Fijne feestdagen! ✨

[charleshaddonspurgeon]

Overdenkingen Met Spurgeon | De volkomen verlossing Toen de Israëlieten uit Egypte trokken, namen zij al hun bezittingen mee, naar het woord van de Heere: ’’Geen klauw zal achterblijven.” Wat kunnen wij hieruit leren? Niet alleen dat heel Gods volk verlost zal worden, maar ook dat alles, dat zij ooit bezeten hebben, hun zal worden teruggegeven. Alles, wat Jakob naar Egypte meebracht, zal van daar weer worden teruggebracht. Heb ik een volmaakte gerechtigheid in Adam verloren? Ik zal in Christus een volmaakte gerechtigheid terug krijgen. Heb ik het geluk op aarde in Adam verloren? God heeft mij stromen van geluk hier beneden in Christus teruggegeven. Heb ik de hemel in Adam verloren? Ik zal in Christus de hemel bezitten. Immers Christus kwam niet alleen om te zoeken en zalig te maken het volk, dat verloren was, maar hetgeen verloren was, d.w.z. alle bezittingen zowel het volk als al hun eigendom. Niet alleen de schatten, maar ook de goede wei, die zij hadden verloren, niet alleen de verloren zoon, maar alles wat hem toekwam. Alles werd uit Egypte gebracht, zelfs Jozefs beenderen werden niet achtergelaten. De Egyptenaren konden niet zeggen, dat zij iets hadden van het eigendom van de Israëlieten - zelfs niet een van hun baktroggen of een van hun kledingstukken. En wanneer Christus alle dingen aan Zichzelf zal hebben onderworpen, zal een christen niet een atoom door het zware werk van Egypte hebben verloren, maar in staat zijn te zeggen: ’’Dood, waar is uw prikkel, graf, waar uw overwinning?” O, hel, waar is uw triomf? Geen vlag of wimpel hebt u als zegeteken van de overwinning overgehouden; er is geen hoofddeksel of helm op het slagveld overgebleven, er is geen enkele krijgstroffee, die u met de hel kunt opheffen ten smaad van Christus. Niet alleen heeft Hij Zijn volk verlost, maar zij zijn uitgetrokken met opgestoken vaandels. Verheerlijkt en bewondert en bemint de Heere, Die al Zijn volk zo verlost. ’’Wonderlijk zijn Uw werken, o Heere! Ook weet het mijn ziel zeer wel.”

[zonnetjesklas]

Thema: Kerstmis

Kerst… We maken het gezellig, steken lichtjes aan, het wordt donker buiten. Elke zondag van de advent (maandag op school) steken we één kaarsje (meer) aan want we tellen met onze adventskrans af naar een heel speciale dag namelijk de geboorte van Jezus. We leren de figuren uit het kerstverhaal kennen, we vertellen het verhaal van Maria en Jozef en de geboorte van baby Jezus. We maken het gezellig met lichtjes en zetten en versieren de kerstboom in de klas. We spelen spelletjes rond kerstbomen en hun versiering, we zoeken woorden die beginnen met de ‘K’ van ‘Kerstmis’, we snijden samen met de vijfdeklassers groenten om soep mee te maken voor de warmste week, …

Wat we ook nog deden, is iets maken wat we daarna in een versierde, bruine enveloppe stopten. Maar… dit mogen jullie pas open maken op de eerste dag van het nieuwe jaar. De kinderen hebben er alvast hard aan gewerkt en goed geoefend op het versje …

 Prettige feestdagen en een zonnig, schitterend 2023!

 Kijk maar!

[vlinderklas]

Het thema "kerst en de kerstfiguren" werd in een wat vlugger tempo uitgewerkt. We maakten onze nieuwjaarsbrieven met verschillende technieken: knippen, kleven, scheuren, schilderen op jute, afdruk...

Het tellen stond centraal, met behulp van opdrachtkaarten en sterretjes + telkaarten.

We leerden een nieuwjaarsversje die we met onze zelfgemaakte toverstaf mochten inoefenen.

De kleuters en peuters mochten vrij kiezen voor het knutselen van Maria, Jozef en baby Jezus. Dit kregen ze op het einde van het thema mee.

Het kerstverhaal werd op verschillende momenten verteld: prentenboek "een kindje in de stal", poppenspel met houten kerststal ( kinderen mochten dit daarna ook proberen), rollenspel...

Als slotmoment speelden we tik tak bij het grote tiktakhuis in een gezamenlijk gezellig kerstthema.

Prettige feesten! Juf Lieselot

[jareckiworld]

Jozef Mees (1898-1987) — Composition  (oil on canvas, 1972)

[niemandx]

Eenzame kerst

Laten we het maar wel bij een mooi lettertype houden, want de titel is al erg genoeg. Dit is mijn eerste jaar kerst alleen, zonder ouders, zonder vrienden, zonder uitstapjes. Gewoon. Ik. Mezelf. Veel eten. En de kerstboom. Want die heb ik wel aangeschaft. Ik krijg niemand op visite, er komt niemand langs en ik ga ook nergens heen. Daar dacht ik helemaal mee oke te zijn. Want ik ben toch al zwaar depressief (dus heb geen gevoelens - behalve negatieve - die ik kan voelen) en mis het kerstgevoel toch, dat het niet echt uit maakt of het nou kerst is of een normale dag. Maar daar zat ik fout. Er is wel degelijk een verschil tussen een donderdag en een “kerstdinsdag”. Want zo noem ik hem maar even. “Kerstdinsdag”. Ik heb me nooit beseft hoe eenzaam dit bedachte feest je kon laten voelen. Ik wist eigenlijk niet dat er überhaupt aan “een feestdag” iets negatiefs kon zitten! Maar wat nou als jij de Sterre niet ziet schijnen vanuit jou krip? Als Maria en Jozef al niet meer in jou leven zijn of dat Maria en jozef niet zo aardig waren en je daarom nu alleen bent op deze “feestdag”. Dan is de “feestdag” in ene koud en eenzaam. Dan ben je in eens alleen. En zo ben ik nu.

Ik wil iedereen hier fijne feestdagen wensen en een fijn samenzijn met je familie (mocht je een leuke hebben). Maar ik wil vooral even stil staan bij de mensen die kerst niet als iets feestelijks zien, bij de mensen die net als ik alleen zijn met kerst en net als ik zijn vergeten wat de betekenis van een “feestdag” is.

Weet dat je niet alleen bent! En weet dat er nog 100de kersten gaan komen. 100 kersten waarbij er vast 1 zit dat jij denkt YES! DIT IS DUS EEN FEESTDAG! Geniet waarvan je kan genieten en wees vooral heel lief voor jezelf! Want als een ander het niet doet, moet je het zelf een beetje extra doen!

Liefs

[podcastgemist]

#274.5 - JACK&JOZEF - Gedoe met kabeltjes?

Waarom gaan ze niet lang mee?

[loesjespreuken]

Kerstinkopen, gaan jozef en maria zo mee, of wilt u er een tasje bij, loesje

Kerst, wat doet die blote vogel op tafel, loesje

[joostjongepier]

Wat?   Laat de kinderen tot mij komen door Jacob de Backer (16e eeuw), Laat de kinderen tot mij komen (17e eeuw) door Maarten Pepijn, De wassing en zalving van het lichaam van Christus - De Nood Gods (1620, vergroot in 1650) door Jacob Jordaens, De Emmaüsgangers (1596-1667) door Theodoor van Loon en Ecce Homo (16e eeuw) door onbekende meester

Waar?   Het Maagdenhuis, Antwerpen

Wanneer?   25 maart 2023

Het Maagdenhuis was  een weeshuis voor meisjes, de ‘maegdeckens’. Het museum toont de geschiedenis van de Antwerpse weesmeisjes en de armenzorg. Daarnaast bezit het Maagdenhuis een kunstcollectie. Die bestaat grotendeels uit giften van rijke weldoeners en gaat terug tot de vroege middeleeuwen.

Tot de kunstcollectie behoren werken van onder meer Abraham Bloemaert, Peter Paul Rubens, Anthony van Dijck en Jacob Jordaens. Sommige werken zijn thematisch verbonden met het meisjesweeshuis, zoals Laat de kinderen tot mij komen van Jacob de Backer. Ik vind het een nogal merkwaardig werk. Jezus ziet er niet uit alsof hij het fijn vindt dat ze bij hem komen. Met wat moeite kan er nog net een zegenend gebaar af voor de twee kinderen die aan zijn kleed hangen. De meeste moeders zijn meer met hun kroost bezig dan dat ze het belangrijk lijken te vinden dat hun nakomelingen door Jezus worden gezegend. En om het allemaal nog vreemder te maken: alle kinderen op het schilderij zijn naakt.

Hetzelfde thema werd geschilderd door Maarten Pepijn. Het werk doet, met zijn vreemd gedraaide lichamen nogal maniëristisch aan. Het kind op Jezus schoot lijkt pogingen te doen om zich aan de armen van de Verrlosser te onttrekken. Maarten Pepijn was een tijdgenoot en vriend van Rubens. Rubens’ echtgenote was peetmoeder van één van Pepijns kinderen.

Van Jordaens vinden we in het Maagdenhuis De wassing en zalving van het lichaam van Christus - De Nood Gods, een van de fraaiere stukken in de collectie. Maria, Nicodemus en Jozef van Arimathea omringen het lichaam van Christus. Het schilderij maakte deel uit van de eigen collectie van de schilder. Na zijn dood werd het in 1678 via de Kamer der Huisarmen aan het Maagdenhuis geschonken.

Een typisch caravggistisch werk in de collectie is van de hand van Theodoor van Loon: De Emmaüsgangers. Twee leerklingen van Jezus bespreken op weg naar het dorp Emmaüs de gebeurtenissen rond Jezus’ dood. Jezus voegt zich bij de twee mannen, maar zij herkennen hem niet. Hij vraagt waar zij het over hebben. Verbaasd zegt een van hen: “Bent U dan de enige vreemdeling in Jeruzalem dat u niet weet wat daar dezegebeurd is?” Dan brengen de twee mannen verslag uit van de gebeurtenissen van de afgelopen dagen. Als ze Emmaüs naderen wil Jezus verder reizen, maar de mannen nodigen hem uit met hen mee te gaan. Als ze aan tafel aanliggen breekt Jezus het brood en spreekt de dankzegging uit. Op dat moment herkennen de mannen hem (Lucas 24:13-31). Op het schilderij staat Jezus op het punt het brood te breken. Dit brood verwijst naar het lichaam van Christus, zoals de druiven verwijzen naar zijn bloed.

Een interessant werkje van een onbekende meester is Ecce Homo, een buste van een geboeide Jezus met stok en doornenkroon. Vooral de gezichtsuitdrukking van de lijdende Christus is goed getroffen.