#shitblerje kafshësh

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

Grekërit erdhën gjer në Tepelenë tyke ndjekun ushtëriën e Turkut. Komiteti Bullgar vrau në Selanik Gjergon mbretin e Greqiës. Ordia e Turkut qi ndodhet mbledhun sot në Lushnjeë e Fier po shet kualt e plaçkat se duket qi do t’i bjerë në dorë Sërbëvet pasi të bëjnë nji përpjekje të vogël me ta qi të mos thohet se u dhanë pa luftë. Mitri më thotë se ka blemë për ju 15 kual gjer më sot; do të bëjë mirë në qoftë se blenë ene ma të tjerë se si të shëndoshen bëhen që të vinë nga 40-50 lira kali.

Lef Nosi, Vlorë: 12 Mars 1913

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

Shpikësit e hedonizmit dhe placenta e armiqësisë

(...) 

Veçse atëherë kur nuk pritej, në ekran u shfaq një valle e kënduar, motivin e së cilës e kisha dëgjuar teksa udhëtoja nga Shkodra drejt Malit të Zi. .“Ajde Jano, ‘ajde dušo, kolo da igramo. Ajde Jano, ‘ajde dušo, kolo da igramo! Ajde Jano, ‘ajde dušo, konja da prodamo! ‘Ajde Jano, ‘ajde dušo, kuću da prodamo! Da prodamo, Jano dušo, samo da igramo!”

Ishte një 7/8, i qetë, ritëm ndërballkanik i cili, që kur ballkanasit filluan të luftojnë nën ritme marciale, kishte mbetur pa përkatësi etnike. Koha e këngëve, kur njerëzit rrëmbenin jo armën, por sharrën, për të sharruar selvinë, e cila e pengonte të dashuruarin të shihte fqinjën e bukur, kishte mbetur larg. Askush nuk çmendej më për dashurinë, siç këndohej me polifoni në Jugun shqiptar: 

“Do marr sharrën / Do sharroj selvinë / Thëllënxë, moj / Gush e bardhë, moj / Pse s’mëflet o me goj’. / Do sharroj selvinë, moj / Ty të t’bej sehirë/ Kur mbledh trëndafilë, moj /  O, për dashurinë.”

Në mbyllje të këngës dashnorët serbë nuk e shesin kalin, nuk shesin as shtëpinë për pak më shumë gëzim. As dashnori shqiptar nuk e mori kurrë sharrën për ta prerë selvinë, që e pengoi ta shihte fqinjën e bukur të shtëpisë përtej. Nga shpikës të hedonizmit dhe të komedisë, ballkanasit ishin bërë placentë ushqyese për armiqësinë.

Kur kishte filluar kjo armiqësi mes fqinjëve në Ballkan? Gazetat, ekranet dhe politikanët përmendin qindravjeçarë luftërash dhe shekuj urrejtjeje. Bëhej e besueshme se ato luftra ishin filluar në kohërat parahistorike, përderisa fqinjët ballkanikë, “n’mëni t’sho’shoqit kemi le / kemë ndërmjet nji qiellë e’i dhe!”, siç mësojnë në shkollat shqiptare. Prej këtej krijohej përshtypja sikur dikush mezi ç’pret t’i japë kuptime shoviniste rastit të Marko Kraljević–it, (heroi kulturor që, për llogari të Sulltanit, me ndihmën e Zanës dhe me thikën e fshehur në brez, vrau Gjeto Basho Mujin – shqiptarin me tri zemra a me tre gjarpërinj në gjoks), siç e gjejmë në eposin e Vuk Stefanović Karadžić–it, në të cilin ndodhet edhe vargu pendestar: “Zot i mëshirshëm! Paskam vrarë një më të mirë se vetja”.

(...)

Dikush mungon gjthmonë në hartë: Kill that Eagle! – Töte den adler!

Derisa mbërriti ora e nisjes drejt aeroportit, e shtyva kohën duke këqyrur hartat fantazmagorike me shtete dhe qytete të zhdukur, mbi të cilat lexoheshin fjalët: “Kill that Eagle” apo “Töte den adler”. Ishin alegoritë ngjethëse të Paul Hadol, të Fred W. Rose dhe të karikaturistëve të tjerë, ku fuqitë europiane dhe fqinjët ballkanikë personifikohen si arinj, rrëqebuj, majmunë, cerberë dykokësh, qyqe, lakuriqë nate, korba, kukuvajka e oktapodë. (...)

(Arian Leka, Zhdukja e Tjetrit nga harta meteorologjike,  13. 01. 2018)

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

E përpara së gjithash jam shqiptar nga Kolonja. Kur i dëgjoj këngët “Mbeçë, more shokë, mbeçë” ose “pashë një ëndërr e me llahtari, dola majë Gramozit shtira në dylbi, pashë tërë Kolonjën e djegur bërë hi”, unë qaj. Më vjen të ulërij të shkoj në Shqipëri ta kap për fyti atë qelbanik që i dërgon bagëtitë e Shqipërisë për t’i këmbyer me lecka greke, në emër të lirisë së tregut.

Shpëtim Nazarko, Kur patriarkët e letrave i përgjigjeshin kërkesës për ndihmë në 1990-ën…

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]