#oogst

[de-meerpeen]

Maak appel- of perensap van eigen oogst tijdens de Oogstfair Wieringen

STROE – Taarten bakken, appelmoes maken of gewoon een appel uit het vuistje eten – fruit uit eigen tuin is in september een echte traktatie. Maar wat doe je als je na al die taart nog steeds met een overvloed aan appels en peren zit? Op zondag 22 september kun je van dat overtollige fruit heerlijk sap laten persen met de fruitmobielpers in de tuin van het Wieringer Eiland Museum, georganiseerd…

[boomveringtilburg]

🎧 Nieuw op SoundCloud: “Het Snoeien van Fruitbomen voor een Betere Oogst”! 🍎🍐 Luister nu naar onze nieuwste podcast, waarin we alle ins en outs bespreken van het snoeien van fruitbomen. Waarom is snoeien zo belangrijk? Hoe draagt het bij aan een betere oogst? In deze aflevering duiken we diep in deze vragen en delen we onze beste tips voor gezond, productief snoeien.

Of je nu een ervaren tuinier bent of net begint met het onderhouden van fruitbomen, deze podcast biedt waardevolle inzichten die je helpen om je bomen goed te verzorgen en de oogst te optimaliseren.

Luister nu via SoundCloud en laat ons weten wat je ervan vindt! 🌳 #BoomverzorgingTilburg #FruitboomSnoeien #BetereOogst

Deze post biedt beknopte info over de podcast en moedigt volgers aan om te luisteren en betrokken te raken.

[kafkasapartment]

The Harvest (De oogst), 1888. Vincent van Gogh. Oil on canvas.

[stormratyaps]

ongetiteld 4/09/2024

vraag jezelf toch niet om een lijstje met wat je verlangt

je zou die dingen gewoon moeten weten

zoals je familie elk jaar dezelfde taart in de plastic doos in de supermarkt koopt

de chocoladekrullen eraf schraapt en aan je nichtje geeft

omdat ze de rest niet lust

vraag jezelf toch niet af wie er aan de deur staat te rinkelen

met een sleutelbos waartussen je vingers verdwijnen als de bomen achter de lucht in het park waar de mensen met pijlen schieten

je vraagt je af (en het mag) waarom de pijlen niet naar beneden vallen

terwijl je in het achterhoofd houd dat naar zowel richting als akelig betekend

als je bij het raam gaat staan word je naar binnen getrokken door een paar trillende armen

wiens

wiens

wiens

wiens

en blaast de kaarsjes uit

met je eeuwige geschuifel je dansende ogen je verdeelt

de wereld in kamertjes waarin je de uitgangen oogst

je vraagt je af wanneer een afscheid rijp is

twijfelt om de pakjes open te scheuren

om mee te zingen

je vraagt hardop aan de kleine inkomsthal en aan de leeggelopen pompebak

wanneer je naar huis mag

wie er in je kleren woont

[roderidderhottakes]

De Rode Ridder - Het wapen van Rihei

Goh, is dit een cliché?

We gaan er gemakshalve van uit dat het herfst is, de tijd van de oogst. Is het dan een cliché om mensen in rijstvelden te zien staan? Nah, eigenlijk niet. Het is misschien iets té typisch, maar goed.

Een leuk feitje is dat rijst eigenlijk niet in zulke verzopen velden moet worden geteeld. Dat wordt gedaan omdat de plant zulke omstandigheden aan kan én dat onkruid gewoon verzuipt. Goed, je staat met je voeten in het water, maar de plant kan groeien zonder dat het zijn voedingsstoffen, die het uit de grond haalt, moet delen met andere planten.

[mudpuddlenl]

Ben nu uiteindelijk aan het kijken

“Ceres” is de naam van de Romeinse godin van de oogst maar de opdracht lijkt alsof het gebaseerd is op het labyrint van de Minotaurus en Ceres heeft daar helemaal niks mee te maken

Edit:

Minotaurus was aflevering 4 van nachtwacht, dit was aflevering 4 van dit seizoen.

OH WOULD YOU LOOK AT THAT

(Niet in dezelfde aflevering, hij zat in aflevering 7, maar toch… het is een stretch, maar het zou me niks verassen als ze zover zouden gaan)

[lieveheersbeestjesklas]

De grootouders van Sam hadden een interessante, leuke en gezonde activiteit in de lieveheersbeestjesklas voorzien. De kleuters mochten zelf hun groenten en kruiden planten en leerden hoe dat juist moet. Hopelijk wordt het een goeie oogst van sla, tomaat, rucola, aardbeien, tijm en peterselie! Nogmaals dank!

[jurjenkvanderhoek]

REIN DOL, VERRASSEND EN VEELZIJDIG TEKENTALENT

Enkele jaren geleden zag ik zijn werk in Museum Belvédère. In de thematentoonstelling “On the Spot”. Diverse kunstenaars waren gevraagd om een voor hen dierbare plek vast te leggen in hun werken. Voor Rein Dool op dat moment, 2017, was dit het parkgebied van onder meer zijn woonplaats Dordrecht. Een verstilde omgeving waar het meer dan prettig toeven is. Dat las ik af uit de afbeeldingen in een zorgvuldige arcering, houtskool op oosters papier. Het zette mij lyrisch op woorden en ik schreef een bewogen artikel; een citaat: “De hoge bomen met gitzwarte stammen. De paden die geplaveid zijn met afgevallen bladeren. Het kroos zweeft op het water van de vijver. Takken hangen zwaar van het gebladerte. De wind waait en neemt de beweging van het krijt in de vingers van Dool mee. Tekeningen zijn dynamisch en andere geven statisch de schoonheid van het park weer. De gespotte vlakken zijn gekaderd, maar kunnen andersom werkend ook geschetst begrensd zijn en daarna door meest arcering ingevuld. Een speelse opzet derhalve, waarin de blik berustend kan wegzinken. Het is een park om in weg te dromen. Een beeld om te mijmeren. Laat mij hier maar figuurlijk versterven.”

Nu zie ik dit werk weer in het Dordrechts Museum en kan ik het daarna nog weer zien in de Fondation Custodia, maar daarvoor reis ik naar Parijs. Het museum laat een selectie van tekeningen van Rein Dool zien uit zijn omvangrijke oeuvre dat meer dan 70 jaar van werken beslaat. Ook tref ik het aan in de catalogus bij de tentoonstelling: Rein Dool tekeningen. Daarin verwoordt conservator Rijksprentenkabinet Huigen Leeflang, naast de grote oplage van afbeeldingen, de levensloop van mens en kunstenaar. De feiten enigst kind te zijn van oude ouders, een moeilijke jeugd met veel ziekten, de strenge vader en liefdevolle moeder, de christelijke opvoeding en het tekenen waarin hij eenzaam kan vluchten. En de verschillende stijlen in de kunst die Dool hanteert en aanhangt. Hij is veelzijdig, schildert en tekent, maakt grafiek en keramiek, vormt sculpturen in brons en staal, en beschikt over een feilloos kleurgevoel. Maar is ook een begenadigd fotograaf en een virtuoos muzikant, verzamelaar van muziekinstrumenten.

Maar toch komt het tekenen altijd op de eerste plaats. Het is het fundament van zijn werk, voor zijn werk. “Het is in zijn tekeningen dat hij zich het meest direct uit en laat kennen”, schrijven Femke Hameetman en Ger Luijten in het voorwoord, zij zijn respectievelijk artistiek directeur Dordrechts Museum en directeur Fondation Custodia. “Uitgangspunt voor Dools werk zijn veelal de traditionele thema’s landschap, portret, stilleven en figuurstuk.” Zijn benadering tot het onderwerp en de werkwijze waarmee hij deze vastlegt laat een grote verscheidenheid in werken zien. Er zijn tekenaars die op een bepaald moment een stijl en een manier van werken omarmen en zich daarin vasthoudend blijven uitdrukken. Maar bij Rein Dool is daarvan geen sprake, hij wisselt voortdurend van tekentrant. Zo schept hij een veelzijdig oeuvre, waarbij hij zichzelf afvraagt of iedereen wel ziet of het allemaal door een en dezelfde kunstenaar is gemaakt.

De kennismaking met zijn werk in Museum Belvédère deed mij al verwonderen, maar het zien van de doorsnee uit zijn levenswerk in het Dordrechts Museum verrast mij nog meer. Vergenoegd blader ik dan ook het boek door waarin de werken mij, hoe verschillend ook, op indruk en emotie aanspreken. Al op jonge leeftijd ontdekt Rein Dool dat tekenen hem veel voldoening geeft, het bezorgt hem een gevoel van eigenwaarde: ‘Het tekenen gaf me een doel in het leven. Als ik maar kon tekenen, dan was het goed. Ik tekende om mijzelf te worden.’ Op school oogst hij bewondering met het natekenen van historische schoolplaten. Ook dan al is zijn scherp oog en geconcentreerde blik opvallend om gedetailleerd werk te kunnen maken. Hij volgt een opleiding tot lithograaf en werkt een tijdlang in een drukkerij om vervolgens zelfstandig kunstenaar te worden.

Als jonge tekenaar ontdekt Dool zijn talent voor het tekenen naar de werkelijkheid, het wonder dat je dankzij nauwkeurig kijken en beschouwen, en door het oefenen van je hand alles om je heen kunt weergeven met een potlood. Bekijk je het onderwerp zorgvuldig van alle kanten, zie je volume en diepte, dan begint het onder je handen steeds werkelijker te worden. “Het aandachtig en nauwkeurig kijken, het zich letterlijk eigen maken van planten, bomen, gebouwen, mensen en landschappen is een vermogen dat Dool nooit meer heeft losgelaten en is gaan beschouwen als de essentie van het tekenen naar de werkelijkheid”, schrijft Huigen Leeflang. Daarnaast benadert hij zijn werk ook met veel humor wanneer dat nodig en op zijn plaats is. “Zijn oog voor het absurde van het ogenschijnlijk gewone en alledaagse vormt voor Dool een onuitputtelijke bron van inspiratie.”

Het beelden naar de uiterste werkelijkheid geeft hem het vermogen om daarnaast de essentie van het beeld te pakken. In zijn werk kan hij door te kijken welhaast fotografisch realistisch zijn, maar door die kennis van zaken kan hij dingen makkelijk weglaten tot een veelzeggend abstract werk ontstaat. Want het tekenen en schilderen naar de werkelijkheid dat hij steeds beter beheerst voelt vaak ook als een inperking van zijn vrijheid. Hij durft de werkelijkheid los te laten en ontdekt hoe weinig er voor nodig is om een mens te maken. Hij gaat zijn onderwerpen stileren, maar valt ook weer terug op abstracte werken zijn bijzonder werkelijk realisme.

Meestal tekent Dool in de buitenlucht of in het atelier naar model, maar ook maakt hij foto’s van wat hem inspireert. Deze zwart-witopnamen gebruikt hij als uitgangspunt voor zijn tekeningen. Maar van exact kopiëren is geen sprake, volgens Leeflang, eerder van een synthese. Gezichtsuitdrukkingen, ledematen en houdingen worden vertekend weergegeven, wat opmerkelijk genoeg hun herkenbaarheid en zeggingskracht vergroot. Dool woekert met zijn talenten. Niet alleen uit plichtsbesef, een zelfgekozen opdracht om er het beste van te maken, maar vooral vanwege het grote plezier in eigen kunnen dat kenmerkend is voor zijn werk, of het nu een doorwerkte compositie betreft of een luchtige schets.

“Ondanks de grote verscheidenheid in techniek, materiaalgebruik en tekenstijl blijft de verwantschap tussen Dools werken immer zichtbaar”, merkt Leeflang nog op. Dat houdt verband met zijn anders kunnen kijken, beter kunnen zien en doorzien, zijn oorspronkelijke handschrift en zijn verwondering over de wereld, zijn medemens en zichzelf. In het boek is nog plek ingeruimd voor een drietal dichters. Poëzie waarmee Dool met zijn verbeelding aan de haal is gegaan. De woorden beeld heeft gegeven, maar het zou best ook zo kunnen zijn dat het andersom werkt. Rein Dool is een verrassend tekenaar met soms wonderlijk werk. Voor elk wat wils zou je kunnen zeggen. Want van vele tekenstijlen, in abstractie en naar de werkelijkheid, van landschap tot portret en alles wat daartussen zit, dus van alle markten thuis.

Rein Dool, tekenaar. Uitgave bij tentoonstelling in het Dordrechts Museum. Tekst Huigen Leeflang. Waanders Uitgevers, Dordrechts Museum, Fondation Custodia, 2022.

[degrijzewijze]

Samhain: Oude tradities voor moderne vrouwen

🔮 Kracht van Samhain: Morgen vieren we Samhain! Lees over de eeuwenoude rol van vrouwen tijdens dit mystieke feest en hoe jij dit kunt omarmen. 🌙 #VrouwelijkeMagie #Samhain

We kennen allemaal dat speciale gevoel als de dagen korter worden, de avonden kouder, en de wereld even nét wat mysterieuzer aanvoelt. Vroeger, tijdens Samhain, voelden mensen dit gevoel sterker dan ooit . Samhain, uitgesproken als “sow-en,” is een eeuwenoud Keltisch feest dat veel dieper gaat dan kostuums en pompoenen. Voor de Kelten markeerde het niet alleen het einde van de oogst en het begin…

[boekbabbel]

Uitkijken naar november ‘24

Een nieuwe maand, een nieuwe verlanglijst. Naar deze boeken kijk ik uit in november.

Ik ben een zomermens, maar van boekenmaand november gaat mijn hart wel sneller klopper. De Boekenbeurs in Antwerpen is al bijna helemaal vergeten. De laatste week van oktober was ik bijna elke dag op Boektopia te vinden. En er zijn nog genoeg andere evenementen waar we ons hart kunnen ophalen. Veel auteurs komen voor het eind van het jaar graag nog met een nieuw boek. Ik plukte een mooie oogst…

[bonniedubois]

Zijn verse vijgen gezond? Ja! Lees waarom

Als het eind oktober is, zit ik altijd met een grote glimlach bij mijn vijgenboom. De oogst van dit jaar belooft weer veel heerlijke, verse vijgen. Vijgen zijn niet alleen heerlijk om te eten, maar ook een echte gezondheidsboost. In deze blog deel ik de gezondheidsvoordelen van verse vijgen en een paar aandachtspunten voor het gebruik ervan. Continue reading Zijn verse vijgen gezond? Ja!…

[keraseedsnl]

Alles wat je moet weten over het kweken van Autoflower Cannabiszaden

Ben jij iemand die graag planten ziet groeien in diverse vegetatieve omstandigheden? Als je uitkijkt naar het kweken van verschillende soorten zaden en planten in uiteenlopende vegetatieve omgevingen en meer details wilt, lees dan deze post. Hier kun je onder andere gidsen vinden voor het kweken van Gefeminiseerde Cannabis Zaden, Autoflower Cannabis zaden, enz. In deze korte handleiding zullen we verkennen hoe je autoflower cannabiszaden kunt kweken. Laten we beginnen met enkele nuttige tips.

Tips voor het kweken van Autoflower Cannabis zaden

Wil je vaak weten hoe je Autoflower Cannabis zaden kunt kweken? Dan wil je waarschijnlijk enkele exclusieve punten weten over het kweken van autoflower cannabiszaden, die als volgt zijn:

Kies het juiste type zaden

Voordat je begint met het kweken van autoflowers, is het belangrijk om de beste zaden te selecteren voor de beste groei. Het is cruciaal om rekening te houden met de bloeitijd, het opbrengstpotentieel en de gewenste effecten. Neem de volgende punten in overweging bij het kiezen van je zaden:

Bekijk de bloeitijd

Autoflowering soorten voltooien hun levenscyclus meestal in 8-12 weken. Sommige soorten kunnen eerder klaar zijn, terwijl anderen langer duren. Zorg ervoor dat je een soort kiest die de juiste bloeitijd heeft voor jouw voorkeuren en behoeften. Dit zal je helpen om Autoflower Cannabis zaden slim te kweken.

Opbrengstpotentieel

Het opbrengstpotentieel is een van de belangrijkste factoren voor verschillende kwekers. Ontdek variëteiten die grote opbrengsten kunnen produceren, terwijl ze toch die gewenste resultaten en kracht behouden. Controleer daarom van tevoren het opbrengstpotentieel voordat je deze soort gaat kweken.

Gewenste effecten

Elke soort biedt unieke effecten, variërend van stimulerend en opbeurend tot kalmerend en rustgevend. Ontdek verschillende soorten en kies degene die compatibel is met je voorkeuren en medische behoeften.

Kweekmoeilijkheid

Bepaalde variëteiten zijn moeilijker te kweken dan andere. Als je nieuw bent in tuinieren, kies dan voor variëteiten die gemakkelijk te kweken zijn en bestand zijn tegen plagen en ziekten.

Optimale groeiomstandigheden

De juiste omgeving om je autoflower cannabisplanten te laten groeien is cruciaal voor een succesvolle oogst. De volgende secties nemen je mee door de belangrijkste aspecten om rekening mee te houden bij het creëren van je kweekruimte.

Bodem en voedingsstoffen

Bij het kweken van Autoflower Cannabis zaden is het essentieel om de juiste bodem te kiezen en de noodzakelijke voedingsstoffen te bieden. Volg deze richtlijnen bij het kiezen van je kweekmedium en voedingsstoffen:

Bodem

Kies een goed beluchte, lichte, luchtige bodemmix voor optimale wortelgroei. Zoek naar bodemmixen die perliet, kokosvezel of turfmos bevatten, aangezien deze stoffen helpen bij de drainage en wortelrot helpen voorkomen.

Deze tips zullen je helpen om deze planten zorgvuldig te kweken en maximale resultaten te behalen. Naast deze kun je ook andere soorten bloemen kiezen. Zo kun je meer leren over CBD winkel online en HHC Edibles.

Kies de beste variëteit aan bloeiende zaden via Kera Seeds

Wil je de beste resultaten behalen bij het kiezen van autoflowering zaden? Verkrijg de beste kwaliteit zaden, CBD winkel online, en HHC Edibles via Kera Seeds, jouw ultieme bestemming voor de beste variëteit aan zaden.

[thehagueseedcenternl]

Waarom Cannabis Zaden Te Koop Nederland en Online Cannabis Zaden Winkel Nederland Kiezen voor Jouw Kweek

Het kopen van hoogwaardige cannabiszaden is de eerste stap naar een succesvolle kweek. Met de populaire populaire van thuis kweken, zoeken naar veel kwekers naar betrouwbare en betrouwbare manieren om aan zaden te komen. Gelukkig biedt Cannabis Zaden Te Koop Nederland de perfecte oplossing voor kwekers in Nederland, terwijl Online Cannabis Zaden Winkel Nederland een directe en veilige manier biedt om de beste zaden te verkrijgen.Cannabis Zaden Te Koop Nederland

Voordelen van Cannabis Zaden Te Koop Nederland Cannabis Zaden Te Koop Nederland biedt een scala aan voordelen voor zowel beginnende als ervaren kwekers: ·Gemakkelijk toegankelijk: Je hebt toegang tot een ruime keuze aan cannabiszaden die speciaal geselecteerd zijn voor de Nederlandse markt.

·Hoogwaardige zaden: Deze zaden zijn van hoge kwaliteit en geselecteerd op basis van stabiliteit en groeimogelijkheden, zodat je verzekerd bent van een goede oogst.

·Legale opties: Door te kopen bij directe verkopers, zoals The Haag Seed Center, kun je legaal aan je zaden komen zorgen zonder over de kwaliteit van herkomst.

Voordelen van een Online Cannabis Zaden Winkel Nederland Het kopen van zaden via een Online Cannabis Zaden Winkel Nederland is ideaal voor kwekers die op zoek zijn naar gemak en een breed aanbod. Hier zijn enkele voordelen: ·Brede selectie: Online winkels bieden een veel grotere variëteit aan cannabiszaden, waaronder unieke soorten die lokaal niet altijd beschikbaar zijn.

·Gemak: Je kunt je bestelling plaatsen vanuit het comfort van je eigen huis en krijgt de zaden discreet bij je thuisbezorgd.Online Cannabis Zaden Winkel Nederland

·Betrouwbaarheid: Gerenommeerde online winkels zoals The Haag Seed Centre zorgen ervoor dat je veilige en goede zaden ontvangt, zonder gedoe.

Waarom Cannabis Zaden Kopen bij The Haag Seed Center?

Wanneer je besluit om Cannabis Zaden Te Koop Nederland te verkennen, is het belangrijk om een ​​betrouwbare bron te kiezen. The Haag Seed Center staat bekend om zijn hoogwaardige zaden en uitstekende klantenservice. Of je nu een beginnende van ervaren kweker bent, hun brede selectie en klantgerichte benadering zorgt ervoor dat je altijd de juiste zaden voor jouw kweek kunt vinden. Conclusie Als je op zoek bent naar hoogwaardige cannabiszaden, dan is Cannabis Zaden Te Koop Nederland een uitstekende keuze. Door te kopen bij een betrouwbare Online Cannabis Zaden Winkel Nederland, ben je verzekerd van kwaliteitsproducten die bijdragen aan een succesvolle kweekervaring.

[kikotapasando]

OM eist werkstraffen, geldboetes en rijontzeggingen tegen verdachten agrarisch bedrijf dat dodelijk ongeluk in Dirkshorn veroorzaakten

OM eist werkstraffen, geldboetes en rijontzeggingen tegen verdachten agrarisch bedrijf dat dodelijk ongeluk in Dirkshorn veroorzaakten Nieuwsbericht | 01-10-2024 | 17:45 Als het oogstseizoen is, rijden landbouwvoertuigen in Dirkshorn de hele dag door het buitengebied om de oogst van het land te halen. Hierdoor komt modder en prut op de weg wat tot gevaarlijke verkeersituaties kan leiden. De twee…

[parkinson-verkeersdeelnemer]

Extra editie Glyfosaat/PFAS 55 – ‘ It was a high time, to be sure. Soaring and free from the bounds of the Earth’ – Parkinson, verkeer en meer

Collectebus van Hans: The day After Glyphosate was not banned! – Helpt u mee Parkinson te stoppen? / ParkinsonNL – 170 verschillende bestrijdingsmiddelen aangetroffen in milieu, dieren en mensen in Nederland / WUR – Wiersma houdt vast aan bestaande beoordeling glyfosaat / Nieuwe Oogst – Waakhond ziet geen reden om pesticiden opnieuw te testen / Trouw – Glyfosaat, de PR-machine / Zembla…

[havenpoort]

Het Boerenleven vanaf de 18e. eeuw

Teelt Zandvoortse duinkraal

In de 18e eeuw leefde een groot deel van de Nederlanders op het platteland, buiten de stad. En net als bij het leven in de stad was ook daar een verschil in arm en rijk. De grond was eigendom van de adel of van de kerk en later was de grond eigendom van rijke stedelingen die grond bezaten als investering, voor de veenwinning of als onderdeel van hun buitenplaatsen. 

Tot in de 18e eeuw volgde men in de landbouw het zgn. drieslagstelsel. De volgorde hiervan was: winterslag, zomerslag en braak, waarna de cyclus weer opnieuw begon.

In de winter werd meestal rogge of boekweit ingezaaid; een tweede deel van het land werd in de zomer ingezaaid met peulvruchten of voedergranen zoals spelt, gerst, haver en soms ook rogge.

Het derde deel lieten de boeren braak liggen en werd gebruikt om het vee op te laten grazen, waardoor het terrein meteen van mest werd voorzien. Voordat de winter kwam, werd het braakliggende terrein van onkruid ontdaan en dit werd dan weer aangewend voor de winterslag.

Naast de grote landbouwgebieden bestonden er ook kleinschalig opgezette stukken grond waar geen drieslagstelsel werd toegepast. Op deze tuinen werden producten verbouwd zoals kool, wortelen, hennep voor touw en vlas voor linnen.

Rond 1800 werd op enkele plaatsen reeds gebruikgemaakt van kassen. Aardbeien en diverse soorten bessen uit de streek waren dan ook zeer bekend. Rond 1800 schakelden veel boeren over op de verbouw van aardappelen.

Waarschijnlijk is professor D.J. van Lennep, eigenaar van het Huis te Manpad in Bennebroek,  het Marïenduin en de grond van de hofstede Marïenbosch, de grote stimulator geweest in onze streek. In 1803 experimenteerde hij met aardappelteelt in de duinen. Het grote succes van de aardappelteelt in de duinen was ten dele een gevolg van de aardappelziekte, dier zich sinds 1845 in Nederland verbreidde en alleen de duinen bleven daar vrij van.

Talrijke boomgaarden leverden appelen, peren en pruimen. De tuinbouwproducten werden verhandeld op de markten van Amsterdam, Haarlem en Leiden. De groente- en fruitteelt, de veehouderij en de verbouw van aardappelen nam beduidend af in de 19e eeuw.

Het leven van een boer kon qua welvaart en status erg verschillen en daarbij gold, dat hoe verder je van het eigenlijke boerenwerk stond, hoe beter je het had. Zo stonden bovenaan de sociale ladder de molenaars, handelaars en bierbrouwers, daarna de weinig voorkomende zelfstandige boer met eigen land en vee, en dan de halfman of pachtman. Deze laatste was in het bezit van een pachtboerderij en moest de helft van zijn oogst afstaan aan een klooster of de zgn. herenboer.

Bij een zogenoemde halfpacht bestond de overeenkomst dus tussen de eigenaar van de grond, een klooster of een heer, en de pachter. Daarnaast kreeg de kerk nog een tiende van de opbrengst, hetgeen het 'tiende recht' wordt genoemd. De tiende plicht verviel in Nederland pas begin 20e eeuw met de inwerkingtreding van de Tiendwet 1907. Pachtboerderijen vormden een klasse op zich, waar continu een aantal knechten, meiden, een herder en een varkensjongen werkten. Afhankelijk van het seizoen kwamen daar nog tientallen dagloners bij. Andere namen voor dagloners die (bijv. in de handgeschreven akten in kerkboeken) terug te vinden zijn in de verschillende delen van Nederland zijn: landarbeider, daggelder, knecht, huurman of keuter.

Sommige van deze keuterboeren bezaten zelf een klein stukje grond en/of hadden een moestuin, maar waren niet in staat hiervan te leven en moesten daarom extra werk verrichten op het land van een grotere boer.

De zgn. knecht had vaak een andere rol, namelijk die van verzorger van het vee en de paarden. Keuterboeren waren meestal werkzaam in de akkerbouw. Na de introductie van de aardappel in 1750 was dit voor veel arme dorpsbewoners dé kans om een boerenbedrijfje te beginnen op de uithoeken van ontgonnen heidevelden. 

Een gemiddelde knecht verdiende ongeveer 55-60 Carolusgulden (1 Carolusgulden bedroeg 20 stuivers). De boerin zorgde, samen met haar meiden, voor de tuin: ze deden de groente- en fruitteelt, conserveerden na de oogst, verzorgden de kippen (eieren rapen en slachten) en molken de koeien.

Sommige goederen, zoals melk, kon ook worden verkocht in het dorp of worden verhandeld op de weekmarkt in de dichtstbijzijnde stad. Hoeveel een boer kon verhandelen of verkopen hing af van de productie: hoe meer overschot, des meer er verhandeld kon worden. De goederen werden met behulp van paard en kar naar de handelsplaats (dorp of stadskern) vervoerd. Over het algemeen kan het beroep van landarbeider, keuter, knecht of meid als zwaar worden bestempeld. Het leven bestond uit volle dagen hard werken. Daarbij kwam nog het gebrek aan hygiëne en soms zelfs een gebrek aan eten, wat weer tot ziekten en zelfs verhongering kon leiden.

Epidemieën van de veepest in de 18e eeuw kwamen voor in 1713-‘14, 1745-‘46 en 1765-1768. Het betekende naast de stijgende voedselprijzen vaak de ondergang van veel boerenbedrijven.

De veehouderij in Lisse werd in de 18e eeuw drie maal getroffen door de runderpest. In 1769 sloeg de ziekte hard en snel toe. Tussen half mei en eind september is ruim 40 procent van het vee aan de pest bezweken. Dit betekende een ramp voor Lisse. In de 18e eeuw werd het boerenbedrijf vaak van vader op zoon doorgegeven, waardoor boeren generaties lang op dezelfde plek bleven wonen. Door trouwen (dochters) of door kansen en mogelijkheden in de stad werd er wel verhuisd.

In de 19e eeuw moest een boer in zijn eigen arbeidsbehoefte voorzien als zijn bedrijf kleiner was dan tien hectare en  er minder dan zes koeien waren. Als er niet genoeg ‘handjes’ waren in het gezin (kinderen en inwonende familie) moest er arbeidskrachten ingehuurd worden. Dat kon zijn in de vorm van dienstmeiden en knechten met een contract en / of tijdelijke arbeidskrachten, vooral uit Duitsland, inhuren voor de piektijden bij het binnenhalen van het hooi en als de tarwe rijp was om te oogsten. 

In die tijd was het gewoon als pubers of zelfs kinderen op tienjarige leeftijd ‘in dienstbetrekking’ gingen. Ze werden ingezet voor licht werk zoals het hoeden van de schapen. Overdag moesten ze tussen de bedrijven door stro in de stallen en plaggen in de schapenhokken brengen om daarmee de hoeveelheid mest te vergroten. Behalve kost en inwoning, een paar klompen en een broek of schort kreeg deze jongste lichting een loon van 12 tot 20 gulden per jaar.

Rond 1840 had in Holland de ‘’superboer’’ 45 tot 125 koeien. De grotere boer had 15 tot 40 koeien, een tiental varkens, 10 tot 20 schapen en enkele paarden. Kleinere boeren hadden 6 tot 10 koeien. Een koe kostte rond 1840 van 40 tot 165 gulden in Holland. Cornelis Schrama boerde rond 1800 in Hillegom en kan, blijkens de boedelinventaris bij zijn overlijden in 1804, gerekend worden tot de grotere boeren. 

‘’ Van 1850 tot 1880 kende de landbouw een redelijke voorspoed. ‘’ Wel waren er periodieke misoogsten, onder meer als gevolg van de aardappelziekte, die enorme prijsstijgingen tot gevolg hadden en in veel steden tot armoe leidden, terwijl juist in slechte tijden aardappels voor de meeste arbeiders het hoofdvoedsel vormden.

In 1866 was er weer de veepest. De gevolgen waren groot, want de regering deed half werk bij de inentingen en de boeren werkten tegen.

Aan het eind van de jaren zeventig brak een heuse. Dit was vooral het gevolg van de enorme toename van de invoer van goedkoop graan uit de Verenigde Staten, waartegen Nederlandse boeren niet konden concurreren.

Het gevolg hiervan was een migratie van het platteland naar de stad. Op de lange termijn had de agrarische crisis echter gunstige gevolgen : boeren gingen massaal over op de teelt van andere, meer rendabele gewassen zoals fruit en groente en ook de veestapel groeide. De landbouwsector groeide vanaf circa 1895 weer flink.’’      

Hier is de boer zijn rogge aan het oogsten op ''het erve Knippert'' aan de Hulstweg in Haaksbergen. De foto is gemaakt in 1944.

Voor de boerengezinnen in de duinen bleef het een hard bestaan, want veel wilde er niet groeien in het voedselarme duinzand. Aardappels, dat lukte nog wel. De duinpiepers verkregen zelfs enige vermaardheid om hun goede smaak.’’

‘’ In de duinen hielden de boeren ook vee, in ieder geval schapen en geiten. Die zijn niet zo kieskeurig wat hun voedsel aangaat en konden altijd wel wat van hun gading vinden. En op de betere stukken grond, waar wat gras groeide, werden ook wel een paar koeien gehouden.’’

Het beroep van landarbeider bleef nog tot aan de Tweede Wereldoorlog bestaan, waarna het met de ontwikkelingen in de landbouwmechanisatie aan zijn einde kwam. Daarnaast kwamen er met de industrialisatie meer en beter betaalde banen in de industriële sector. Het paard werd vervangen door de tractor en diensten van de landarbeider werden vervangen door die van het loonbedrijf.

25-9-2024