#Mula sa Kung Ano ang Noon

[lilithaban]

edge

pairings: wonwoo x female reader

— filo setting

🖋️: smut, angst!

warnings: 🔞, profanities, mature content, suicidal, protected sex

— dni minors!

posted: february 01, 2023

happy reading!

————————————————————————————

“Bakit ka ba nagkakaganito ha, yn?”

“Hindi naman kita girlfriend para umasta ka ng ganito! pinahiya mo lang ako sa mga ka classmates ko!”

Para akong binuhasan ng malamig na tubig sa mga sinabing kataga sakin ni Wonu. T-tangina.

Alam ko namang wala akong karapatan pero ang sakit sakit pa rin lalo na kung buong campus ang may alam sa nararamdaman ko sayo.

“Sorry… wons” bulong ko habang nagpipigil ng iyak.

Napakagat na lang ako ng labi dahil parang anytime lalabas na ang mga dapat kumawala. Para akong winawasak sa mga naririnig ko mula sa kanyang bibig.

“Tangina, ayan ka na naman. Sorry sorry sorry! punyetang sorry yan! nanadya ka ba talaga? Hinahayaan lang kita sa mga ginagawa mo pero ngayon sumusobra ka na. Kaibigan kita pero kung umasta ka akala mo girlfriend kita. Wag na wag ka ng lalapit sakin please lang. Lumayo ka na muna sakin.” bawat salitang lumalabas sa bibig niya tila isang patalim na sumasaksak sakin.

Tangina ang sakit sakit naman pala magmahal...

—

“Ang bobo naman kasi yn bakit ka pa sa bestfriend mo nagkagusto.” natatawa kong sinabi sa sarili ko

“Maganda ka naman at maraming manliligaw pero pinili mo pa rin mag mahal ng isang Jeon Wonwoo.”

Kahit na alam mong hindi niya kayang suklian yung nararamdaman mo. Natatawa ka na lang sa mga naiisip mo at bigla na lang nagbagsakan ang mga luha mong kanina pa gustong kumawala.

Tangina yn hindi ka ba nauubusan ng luha? ayun si Wonwoo nasa club kasama mga kaibigan niya samantalang ikaw pinapatay na sarili mo sa alak.

Hindi habang buhay magpapakatanga at luluha ka na lang dahil lang sa isang lalaki yn.

Pero kasi si Jeon Wonwoo siya.

Bestfriend at taga pagtanggol mo mula pa noon.

Naging sandalan mo na rin siya nung nagka tres ka sa isang major mo.

Hindi niya man kayang ibalik yung nararamdaman ko pero pinili niya pa ring alagaan at protektahan ako. Sobrang sakit lang dahil humantong ka kung saan ayaw na ni Wonwoo ang inaakto mo. Binago mo sarili mo para lang kay Wonwoo at hindi sayo.

Nagpaka possessive ka at sinakal mo siya kahit na magkaibigan lang kayo.

“Ginawa ko naman yung l-lahat eh pero bakit hindi mo pa rin ako magawang mahalin?”

Humagulgol ka lalo dahil wala kang narinig na sagot. Nanginginig ka na sa lamig at sakit kasabay din nito ang unti-unting pagkahilo mo dahil sa mga alak na ininom mo.

Habang humagagulgol ka napasulyap ka sa boteng binasag mo kanina. Dinampot mo ito at sinugatan ang sarili mo.

“Putangina wala pa rito yung sakit na nararamdaman ko sa mga sinabi mo”

Kung may nakakakita man sayo ngayon baka isipin pa nilang baliw ako.

Tinapat mo ito sa harap ng dibdib mo. Natatawa ka at lumuluha habang hawak-hawak ang basag na bote.

“Wala na rin namang kwenta yung buhay ko bakit hindi ko na lang tapusin to ngayon?”

Sobrang sakit na para akong pinapatay sa mga pinagdadaanan ko ngayon.

“Mabuti na rin siguro itong mawala ako”

Tumingala ka sa langit at ngumiti habang mga luha'y tuloy-tuloy pa rin ang pag-agos.

“Sorry... Wonwoo”

Akmang isasaksak mo na ang basag na bote ng may biglang umagaw nito sa kamay mo.

“Putangina yn, anong ginagawa mo!”

Nanigas ka sa kinauupuan mo nang marinig ang boses na yun.

“Wonwoo....”

Hinila ka nito palapit sakanya at niyakap ka ng mahigpit. Ramdam mo ang mabilis na tibok ng puso nito. “A-akala ko kung ano na nangyari sayo.”

“Isang linggo kang nawala. Hinahanap kita pati na rin ang mga magulang mo”

“Nag-alala ako sayo”

Nanlaki ang mga mata mo sa mga narinig mo mula sa bibig niya. Hindi ka makapaniwala na maririnig mo ulit yan sa kanya dahil grade 6 ka nung huling marinig mo yan.

Hinarap ako nito at hinawakan ang magkabilang pisngi ko. Titig na titig sayo ang lalaking kaharap mo at mga mata nito'y punong-puno ng pag-aalala.

“Saan ka ba galing ha? pinakaba mo ako.”

“Bakit mo binalak patayin sarili mo?”

“Bakit yn? bakit naabutan kitang handa na kitilin ang sarili mong buhay. paano kapag hindi kita naabutan ha?” malungkot ang himig nito at bakas ang pag-aalala na siya namang pag-iwas ko ng tingin.

“W-wala...”

“P-pagod na akong m-mabuhay”

“Paano naman ako yn? hindi ko alam gagawin ko kung mawala ka”

Ramdam ko ang panginginig at pagbilis ng tikbok ng puso ko dahil sa mga katagang binitawan nito.

“Please yn wag mo na gagawin yon. Mahal kita, ayokong mawala nag-iisa kong bestfriend”

Kung kani-kanina’y nakaramdam ako ng kaunting saya pero agad din naman binawi ito.

Tangina kahit pala mawala ako kaibigan pa rin ang tingin mo sakin

Nanghihina akong sumubsob sa tuhod ko at muling humagulgol. Ramdam ko naman ang mabilis na aksyon ni Wonwoo.

“Y-yn?”

Kinagat ko ang labi ko baka sakaling tumigil ang pagdurugo ng puso ko pero hindi eh.

Si wonwoo to..

mahal ko siya eh...

“U-umiiyak ka ba?”

Nagulat ako ng hinila ako nito at muling hinagkan ng mahigpit

Pinunasan nito ang mga luhang umaagos mula sa mata ko at tinitigan ako nito ng diretso.

“Please wag mo na ulit akong tatakutin...”

Hindi ka na nakasagot dito dahil nanlalambot ka sa mga titig nito. Natawa ka sa isip mo dahil kahit anong nasakit ang gawin sayo ni Wonwoo at the end of the day siya pa rin ang kahinaan mo.

Dahil sa dulot ng alak sayo parang may demonyo ang sumapi sayo ng inilapat mo ang labi mo sa labi ng lalaking kaharap mo.

Para akong sinaksak nang paulit-ulit dahil hindi ito nagre-response sa mga halik ko. Kumirot ang puso ko at nagbabadya na naman ang mga luha ko kaya akma na sana akong tatayo at tatakbo paalis ng bigla akong hiniit at hinalikan nito.

-

Hindi ko alam kung paano kami nakapunta sa sasakyan niya pero heto kaming dalawa pinagpi-pyestahan ang katawan ng isa’t isa.

Kanina lamang ay sobrang sakit ng puso ko at para na akong mamatay dito ngayon naman nangingibawbaw na ang sarap. Kasalukuyan nitong hinahalikan ang baba ko kaya hindi ko mapigilan ang pag-ungol at ang pagdiin ng kamay ko sa buhok niya upang mas lalo pang lumalim ang marating ng dila nito.

“O-oh my god”

“Lalabasan na ata ako Wonu” kahit na hirap na hirap ako nagawa ko pa ring sabihin sakanya yon

Hindi siya nagsalita at bagkus para na akong mababaliw dahil mas lumalim pa at pinasok pa nito ang dalawang daliri sa ari ko. Hindi rin nagtagal ay nakaramdam na akong likidong lumalabas mula sa ari ko.

Kitang-kita ko ang pamumungay ng mga mata ni Wonwoo.

“You taste so good, fuck”

Masisira ko na ata ang backrest ng upuan na to dahil sa malagkit na pagtitig nito sakin. Hindi na nito sinayag ang oras at inutusan ako na pumwesto sa backseat. Maya-maya lang din ay nakapatong na siya sakin.

Napasigaw ako ng makaramdam ako na parang pinupunit ang ari ko. Fuck first time ko lang to at ang laki pala ng ari niya!

“Shit, virgin ka? fuck”

“Tell me if itutuloy ko pa ba o hindi. Ayokong gawin to sayo lalo na’t lasing ka”

Ramdam ko ang pag-aalala sa boses nito “Hindi ako lasing Wonu. You have my permission”

“You can fuck me in every possible way”

Pagtapos ko sabihin iyon ay binaon na ni Wonu ang ari niya sa loob ko kaya’t napasigaw ako at medyo naluha dahil sobrang sakit.

Imbis na magsalita ay binigyan lamang ako ni Wonu ng mababaw na halik hanggang sa maging malagkit ito at nagsimula na rin itong bumayo.

Para akong mababaliw

Para akong nasa langit

Sa hindi malamang dahilan bigla ko na lamang nasabi ang mga katagang ito habang bumabayo ito sa ibabaw ko at napapaungol.

“A-aahhh ang sikip mo kingina”

“I love you, Wonwoo”

Pero wala kang narinig dito at patuloy pa rin ito sa pagbayo sayo. Kaya para kang maiiyak ulit dahil kahit anong gawin mo hindi ka talaga pinapakinggan ng mundo.

Hinayaan mo na lang na may tumakas na mga luha sa mata mo at nagpanggap na lamang na naiiyak sa sarap kahit na totoo’y nasasaktan ka na hinayaan mo na lang itong gamitin ka. Napakagat ka na lang sa labi at pumikit.

Libo-libong mga boses na ang bumubulong sayo na tama na. Hindi talaga kayo tinadhanan para sa isa’t isa.

Tama na kasi mas lalo ka lang nahuhulog sa mga patibong nito at baka hindi ka na makabangon pa sa sakit.

Hindi mo na namalayan na nilabasan na pala siya at sumalampak sa tabi mo, naghahabol ng hininga.

“Shit that was so fucking hot”

"I'm hoping we don't get awkward after this, yn, since you're my friend."

Napatawa ka na lang at inayos ang sarili. “Of course not,”

“Sige na Wonu, uuwi na ako”

Hindi ko na siya hinintay pa at tumakbo na ako palabas sa sasakyan niya.

Sa gabing ito hindi ko alam kung may mas sasakit pa sa nararamdaman ko eh

Nagpakatanga ako sa kanya at hinayaan na may mangyari samin.

Hindi ko alam kung makakabangon pa ako sa sakit na to.

Binigay ko na lahat kahit pa katawan ko’y binigay ko na rin sa kanya

Nag confessed na ako pero tila naging bingi ito sa oras na yon

Lahat ginawa ko para sa kanya pero sa huli ako pa rin itong uuwing sugatan. Hindi ko na maipalawinag nararamdaman ko dahil sakit at kirot ang nangingibabaw sa puso ko.

Mahal na mahal kita Wonwoo.

At hindi ko na yata to kaya…

[benefits1986]

fallacies of lykkelig

In the spirit of the "dearly" departed and in the name of katangahang-isip.

Let this be a rundown of the tiny convos that are centered on debunking lyykelig vibes na medyo pabebe at 'di pabebe. Babala: Ang sumusunod ay pawang katanghang-isip lamang. Mag-ingat. Nakakamatay. Litmus paper test lang 'to ng storytelling mala-Plurk. :p Isama mo na rin r/aitah universe para pakkkakkk. Wala namang namatay kasi wala namang nakatawid sa tawiran... or baka naman... meron, meron, meron pero, akala lang wala.

A: Eto ang plano. Lilipad. Magpapakasal. 2 kids. B: Ayos. Ganda ng plano. Kaso 'di ako kasama sa pagpaplano. Wala man lang heads up. Talaga ba? Lilipad kang mag-isa. C: Paano ka ba i-keep? D: Ha? Hatdog. C: Hirap sa'yo ang sarap mong mahalin pero hindi ko alam paano ka i-keep? D: Keychain ba ako? Or bala ng Playstation? E: I'm okay with you. Just pretend that I'm a lesbian. F: Ay. Umuwi ka na kasi baka kung saang lupalop pa tayo mapadpad. Choopi. Alis. G: Kahit ayaw mo sa akin, gusto kita. H: E 'di problema mo 'yan. Lusutan mo. Parang kasalanan ko pa a. I: Niligawan naman kita pero ayaw mo pa rin sa akin. J: 'Di kita ayaw. Ayaw ko lang mag-end ang friendship natin. Mas okay ka ng bestfriend kasi sure na sure akong walang break up and shitshow ito. K: O check mo na eyeliner mo. Baka nag-bleed. L: Aywaw. 'Yan talaga ang takeaway mo noh? K: 'Di ba sabi mo gusto mo plakado pa rin eyeliner mo kahit naka hi-fi iyak mode ka? L: Uwi na ko. M: Seryoso ako. N: Ako hindi. O: Eto na tickets mo. P: Thanks. Next time ulit. O: Next time sana may VIP seats na ako sa'yo. P: Uh. Tickets lang pinaguusapan. Duh. Q: Naghihintay naman ako e. R: Wala kang inaantay. Pasensya na. Kahit 5 years pa. Hanap ka na lang ng iba. Seryoso. Minsan lang ako magsersyoso, kaya seryosohin mo rin 'tong sinasabi kong 'to. S: 'Di ba Cancer ka? Bakit parang 'di halata. T: Cancer kasi ako ng lipunan. Oks na? May palag pa? U: Takas ka kasi ng takas. V: O tapos? Tapos.

W: Sa'yo na muna gears ko. Bahala ka na kung kelan mo babalik. Basta mag-photowalk tayo every weekend. X: May rules talaga na kabog ang rule of thirds? 'Wag na lang. Rent na lang ako.

Y: Tumanda tayong 'di mag-isa. Z: Mamatay naman tayong lahat ng mag-isa, 'di ba? Y: Morbid mo naman. Z: Mula noon hanggang ngayon, you have been fully informed. So, ano? Ano na? A1: 'Di ba dream trip mo 'to? B2: Yes. Pero hindi ka kasama sa dream trip frame, so, ekis. Thank you na lang. God bless.

C2: Tara sa Japan! G. Ako bahala. D2: Ako bahala sa sarili ko. Thanks. Kahit ikahirap ko. E2: Nasaan na 'yung Harry Potter boxed set na hardbound? F2: In the box to the left. Saka nakabili na ako before mo pa ibigay 'yan. Uwi mo na lang. Sayang e. G2: Wow. Nag-stay ng umaga. H2: Good morning. Una na ako. Sarap tulog ko e. G2: Maaga pa. Stay ka muna. Breakfast ka muna. H2: Umaga na. Kaya dapat umuwi na. Also, IF. So pointless, pag-stay. Thanks. I2: Puwede naman akong houseband. J2: Talaga ba? Parang biggest fallacy 'yan of them all bilang putok na putok ang paganaps mo. 'Wag ako. I2: Try me. J2: Next topic. K2: Saan ba ako sa priority list mo? L2: Alam mo ang tali-talino mo, pero ang dami mong 'di alam. M1: Masipag akong magtrabahong bahay. N2: E ano naman? Kaya mo bang magluwal ng bata sa mundo? P1: 1 year na akong single. Q1: Serial monogamist ka pa rin, huy. Kaya 'wag kang palakpak tenga masyado. Deserve mong maging single blessedness muna bago mo na naman hatawin ang dating scene. P1: Gusto ko 'yung interesting. Q1: Gusto mo ba 'yung ilalagay mo sa petri dish? Baka specimen naman kasi hanap mo bilang 1 year ka ng matino kuno. 'Wag ako. O1: 9 dogs tapos nagpapaanak ng aso on my own. Present. Row 1. P1: Nagpaanak sa bahay on your own kasi 'di mo na nadala sa ospital. Attention to details. Ekis. Ooops. Triple Ekis ka diyan. Busy mo e. Mga Katangahang-isip na PL na hindi mo alam kung anong gustong ipamukha sa'yo... or baka naman, katangahang-isip nga e: -Maniwala Ka Sana -U Got Me Bad -More Than I Can Say -Through The Years -The Man Who Can't Be Moved -Minamahal Kita -It's Gonna Be Me -When I'm 64 -Bawat Daan -Paborito -Ipagpatawad Mo -Ewan -And more na 'wag na nating ilagay dito because... katanghang-isip nga 'di ba? Ako naman, ganito lang kasimple flow ko ever since. 'Pag oks: Brown Eyes 'Pag 'di oks: Survivor Wala akong in between. Amen to Santa Santita Beyonce 5evs. PS: May AI bang hindi wonky para sa proofreading ng contextual English at Tagalog with slang na 'di umaayaw? Seryosong tanong 'yan. UGH.

[ke4dd]

Ang Kape ng Cozy Cove, Baguio

Ano ang kadalasan mong ginagawa pagkatapos ng isang pagsusulit? Ikaw ba'y namamahinga sa bahay? Naglilibot kasama ang mga kaibigan? Kung ako naman, ako'y nahihilig mamahinga ngunit sa mahalagang mga pagsusulit, karaniwan kong ginugusto lumuwas sa iba't ibang panig Pinas, malapit man o malayo, para maihiwalay muna ang buhay-aral sa buhay-saya. Noong ika-13 ng Mayo, 2023, kami'y naglakbay paakyat ng Baguio ngunit iba ang dahilan ng aming pagpunta kumpara sa mga karaniwang mga turista.

Ang Baguio ay kadalasan sikat sa iba't ibang panig ng mundo dahil sa kultura, pagkain, at mga destinasyon dito pero may isa pang panig ang ikinasikat nito, ang larangan ng musika. Sa kasalukuyang panahon, ay isang bagong "tourist hotspot" na sumikat dahil sa larangan ng musika. Ito ay ang ang Cozy Cove, pero bakit nga sumikat ang lugar na ito? Maraming mga artistang tumutugtog dito, kung sa makabagong banda tulad ng Cup of Joe at Dilaw, atsa mga lumang banda tulad ni Mayonaise at si TJ Monterde. Ngunit tayo muna’y magbalik sa mismong oras ng pagdating.

Dumating ang pamilya ko sa Baguio noong bandang pa-tanghalian pa lamang. Kami’y umakyat noong umaga ngunit hindi namin dinaan ang sikat na tourist spots habang kami’y paakyat para mahabol sana ang maangang “check-in” time ng hotel. Pagdating namin sa mismong Baguio, kami’y hinabol gutom dahil hindi pa kami kumain ng almusal kung kaya’t kami’y dumiretso sa isa sa mga pinakakilalang kainan sa gitna ng Baguio, ang “Canto.” Medyo humigit ng mga tatlumput minuto bago dumating ang aming pagkain ngunit hindi namin inasahan na ganoon ka ganda ang mismong pagkain rito.

Sa mabilisang salita, napagkasarap pero masakit sa bulsa ang mga presyo rito. Kung kaya't unahin ninyo rito kung pupunta man kayo. Ang mga litrato sa ilalim kinuha namin at bawat isa sa kanila ay napagkasarap pero ang pinakapaborito ko rito ang croquettes dahil ngunit mainit ay nagpakasarap ng bawat kagat sa bola-bolang patatas.

Pagkatapos namin kumain namin ay kami'y dumiresto naman sa aming estasyong hotel ngunit hindi pa bukas ang mismong check-in kaya kami muna ay nagpark ng aming sasakyan sa ilalim ng hotel at naglakad papunta sa SM City Baguio. Ang SM City Baguio ay hindi katulad ng mga ibang SM dito sa Pinas dahil sa bukas hanging na porsyento nito. Sa madaling salita, walang air-con pero hindi ganoon kainit maliban kung tatapat ka sa mismong sikat ng araw. Pero kung tutuusin man, medyo may sariling ganda rin ang arkitektura ng SM kumpara sa mga ibang building parang “Cruise Ship design nito” pero balik tayo sa kwento ng aming araw. Hindi gaanong kawili-wili ang mga nangyari kaya tayo ay lumipat sa pagbalik namin sa hotel.

Ang hotel nga pala naming pinili ay yung mas bagong Hotel Veniz sa Session Road, hindi yung luma sa Burnham. Medyo tipikal rin naman ang nilalaman ng kwarto, matinong pagkain, at malinis naman ang bawat sulok pero ayun ang normal sa hotel. Matapos kami pumasok, nagpahinga muna lamang kami hanggang sa oras noong mismong tugtugan.

Dumating kami sa Cozy Cove ng mga bandang mga alas-singko pagabi, naabutan namin noon ang iba sa mga artista at bandang itinatampok. Sina Raphy at CJ mula sa Cup of Joe, si Arthur Miguel, at si Janine Tenoso. Kumuha muna kami ng pagkain sa mismong lugar dahil Cafe sila, dalawang inumin, at tatlong burger (na hindi ko na maalala ang pangalan). Medyo masarap naman ang pagkain pero ang tunay na dahilan kung bakit kami pumunta rito ay ang para mismong tutugan. Kung kaya’t ang tatay nilapitan ang isa sa mga kasama nila sa mesa at nanghingi ng retrato kasama sila.

At sa wakas, nagsimula ang gabi. Madaming video sa YouTube ngayon ang nakuha sa gabi na iyon pero naman sa aking pananaw, sang-ayon sa setlist ng mga banda nila. Pinangunahan ang gabi noon ni Janine Tenoso at tinugtog niya ang kanyang mga orihinal na kanta, pati na rin ang mga sikat na makalumang OPM tulad ng Di Na Muli ng Itchyworms. Sumunod sa kanya ay si Arthur Miguel kung saan siya rin ay tumugtog ng ilan sa mga sikat niyang cover ng iba’t ibang sikat na kanta, pati na rin ang mga bago niyang sikat na orihinal tulad Dito sa Ilalim ng Buwan. Matapos ang mga solong artista ay umakyat na ang unang banda na sina Calein. Di katulad ng dalawa, hindi gaanong nahatak ang mga manonood sa kanilang tutugan ngunit pagdating biglaang nahaktak pabalik ang atensyon noong itinugtog nila ang kanilang orihinal na kanta “Umaasa.” At para sa pinakahuli, ang hinihintay ng lahat na sina Cup of Joe kung saan bawat kanta, bawat sigaw, bawat galaw, ay nagbigay-buhay sa bawat manonood. Masigasig at masaya nagtapos ang gabing iyon, busog sa pawis, pagod, at saya. Masarap mapanood, lalong-lalo sa personal, ang mga artistang iniidolo mo. Nakakabuhay ng isip, galaw, at pagmamahal sa bawat larangan na hinihilig mo.

[biyahengpinas]

Pagtuklas sa Yaman ng Kasaysayan at Kultura sa Unibersidad ng Santo Tomas

Sa mapangahas na byahe patungo sa Unibersidad ng Santo Tomas, hindi ko alam kung ano ang dapat kong asahan. Marahil may mga kuwento akong narinig mula sa mga kaibigan at nabasa sa social media tungkol dito, ngunit may sariling bagay na dala ang bawat paglalakbay.

Nang huminto ang bus sa tabi ng kalsada, agad akong sinalubong ng init at usok mula sa iba't ibang sasakyan. Isang maalinsangan na umaga sa isang lugar na inakala ko lamang noon sa mga litrato.

Ang Unibersidad ng Santo Tomas, o kilala bilang "UST," ay isa sa pinakamatandang unibersidad na matatagpuan sa Pilipinas, partikular sa lungsod ng Maynila. Ito ay hindi lamang isang lugar ng pag-aaral, kundi isang saksi sa kasaganaan ng kultura at kasaysayan ng bansa.

Sa aking paglalakbay sa unibersidad, nasaksihan ko ang yaman ng mga gusali at mga tanawin na nagpapakita ng diwa nito. Isa-isa kong binisita ang mga espasyong itinuturing na mahahalagang bahagi ng institusyon. Sa bawat hakbang, marami akong natuklasan at naranasan.

Una kong pinuntahan ang Santísimo Rosario Parish Church, kung saan nadama ko ang katahimikan at kapayapaan. Ang pagtungo sa simbahan ay nagdulot sa akin ng pagkakataon na magbigay-pugay at magpahinga, na nagpapalakas sa aking pananampalataya at pananaw sa buhay.

Pagkatapos kong libutin ang buong simbahan, napadpad ako sa UST Museum of Arts and Sciences. Dito, napusuan kong masdan ang mga likhang-sining at artipakto. Nakapupukaw ang bawat eksibit dito na nagpapaalala sa akin ng kahalagahan ng pagpapahalaga at pangangalaga sa ating natatanging mga kayamanan.

Nang lumabas ako sa museo, napansin ko ang UST Plaza Mayor, kung saan matatagpuan ang UST Tiger Statue na madalas puntahan ng maraming tao. Ang pagtayo sa harap nito ay hindi lamang isang pagkilala sa simbolo ng paaralan, kundi isang pagsasalamin din ng aking sariling lakas at determinasyon na harapin ang mga hamon ng buhay.

Pagdating ko sa Arch of the Centuries, ako ay talagang bumalik sa nakaraan at naantig sa kahalagahan ng tradisyon at simbolo ng unibersidad. Para sa akin, ang arko ay nagpapakita ng tagumpay at pagpapahalaga sa kasaysayan ng paaralan.

Sa bawat lugar na aking pinuntahan sa Unibersidad ng Santo Tomas, nadama ko ang kahalagahan ng kasaysayan at kultura. Ang bawat espasyo ay nagbigay sa akin ng inspirasyon at pag-unawa sa ating yaman bilang mga Pilipino. Ang bawat gusali ay may sariling kuwento at kahalagahan, naglalarawan ng pagiging isang Pilipino, at pagtitiwala sa misyon ng paglilingkod sa bayan at sa Diyos.

Sa kabuuan ng aking paglalakbay sa unibersidad, hindi lamang ako namangha sa mga gusali at tanawin, kundi ako rin ay nabighani sa diwa at identidad ng lugar. Ang bawat hakbang ay isang paglalakbay sa kasaysayan at kultura ng Pilipinas, na nagbibigay ng inspirasyon sa bawat isa na maging bahagi ng pagpapalaganap at pagpapahalaga sa yaman ng ating kultura.

Kung naghahanap kayo ng isang lugar na hindi lamang nagbibigay ng magandang tanawin, mairerekomenda ko ang Unibersidad ng Santo Tomas bilang isa sa mga makasaysayang destinasyon na dapat puntahan. Ang mga karanasan ko rito ay hindi pangkaraniwan at nagbigay sa akin ng malalim na pag-unawa at inspirasyon.

Mga Sanggunian:

University of Santo Tomas. (2023, September 8). History - University of Santo Tomas. https://www.ust.edu.ph/university-history/

The Varsitarian. (2023, September 28). UST breaks into 2024 THE World University Rankings. The Varsitarian. https://varsitarian.net/news/20230928/ust-breaks-into-2024-the-world-university-rankings

[ilaw-at-panitik]

Dito mo ako unang nakilala. Hindi pa ako ni hininga noon ng anumang bulaklak, o ng anumang bumubukad. Ni hindi pa dumarating sa aking hingap ang mga talulot, o ang mga tinik, bagaman makailang beses nang dumugo ang dila ko sa pagtunghay lamang sa mga bagay na nakasusugat: Iluluhog ng isang paslit sa harap mo ang kanyang kamay, at agad mong ilalayo ang iyo. Tingnan mo ako—hindi ikaw kundi ang iyong tingin ang hinahabol ng pulubi. Ang patalim na nakatutok kapalit ng kung ano; ang parating nauunang bumaong takot. Ang kamay na sasaklot sa iyong suso; ang hindi mo paghalinghing sa kabila nito. Dito, walang dahilan ang mga kalsada, kanto, eskinita. Dito, walang dahilan liban sa pag-iral.

Louise O. Lopez, mula sa "Lungsod-Lungsuran" (Inilathala ng LIRA, 2020)

[wanwaves]

Gusto ko ibigay — wonmina fic.

solana note: not proofread. might contain typographical and grammatical errors. written in tagalog. enjoy reading! :)

Madilim

Makipot

Mainit

Magulo

Apat na salitang nababagay upang ipaliwanag ang buhay ni William. Tulala lang si William habang nakatingin sa ngayong sira na kisame sa ibabaw ng munting apartment na inuupahan niya.

Hindi makatulog kakaisip kung ano ba dapat ang gagawin. Bibitaw o ipagpatuloy kung ano man ang namamagitan sa kanila ng kasintahan niyang si Maureen. Litong lito na siya. Hindi niya na alam kung ano ang tama. Kung ano ang dapat mas manaig. Ang ipagpatuloy o ang bumitaw?

Gusto niya kumapit, pero alam niya na kapag ipagpapatuloy niya ang kung ano man ang meron sila, silang dalawa lang rin ang mahihirapan.

Maririnig mula sa labas ng bintana niya ang ingay na galing sa mga dumadaan na tricycle at tao. Ipinikit ni William ang mga mata niya. Tahimik na pinapakinggan ang bawat ingay na galing sa magulo niyang mundo.

Mundong ayaw niya maranasan ng minamahal niya.

“Gusto ko ang ganitong simpleng buhay.”

Sabi ni Maureen habang nakahiga sa braso ni William. May magandang ngiti sa labi. Kumikislap rin ang mga mata nito habang nakatingin sa kisame na nilagyan nila kanina ng mga umiilaw na bituin.

Mapait na ngumiti si William sa tuwing naalala niya ang sinabi ng nobya tuwing bumibisita ito sa munting bahay na inuupahan niya.

Sa totoo lang hindi niya gets kung bakit nasabi iyon ng nobya niya. Hindi niya gets kung bakit gugustuhin nito maranasan ang simpleng buhay kung sa gayon okay naman ang buhay na meron siya. Hindi naman sa hinuhusgahan niya ang nobya niya, ang hindi niya lang talaga maintindihan ay kung bakit gusto nito maranasan ang paghihirap.

Kasi sa totoo lang kung si William ang tatanungin, gusto niya ibigay ang buhay na nararapat para kay Maureen. Buhay na malayo sa kung ano man ang meron kay William.

Nanliliit si William sa sarili lalo na noong napagtanto niya na sobrang layo nila sa isa't-isa. Para sa kanya nasa langit si Maureen, habang siya nasa lupa.

Sobrang layo at higit sa lahat hindi sila bagay.

Sino ba naman kasi ang mag-aakala na magkakagusto siya sa anak ng amo niya. Hindi niya naman ito pinagplanohan at higit sa lahat hindi niya rin inakala na matatamaan siya ni cupido.

Hindi naman problema ni William ang estados niya sa buhay noon. Hindi niya naman dinidibdib kung bakit ganito lang ang kaya niyang abutin sa buhay. Hindi niya naman hinahangad ang magarbong buhay. Gusto niya lang ang mapayapa at masaya na buhay.

Alam niya na hindi nila kasalanan kung bakit ganito lang ang kaya nilang maabot sa buhay. Ginawa naman nila ang lahat upang maiangat ang mga sarili nila sa kahirapan. Hindi nagkulang ang mga magulang niya sa pagbibigay sa mga bagay na gusto niya. Pinaaral pa nga siya sa magarbong eskwelahan kahit na sobrang wala na sila.

Para kay William hindi naman sila ang rason kung bakit mahirap lang sila kasi binigay naman nila ang lahat ng makakaya nila upang bumangon para sa kinabukasan nila. Pero kahit na anong bangon nila kung wala talagang supporta galing sa mas nakakataas, lulubog parin ang lahat.

Kuntento na siya sa kung ano man ang meron siya. Pero lahat ng ito gumuho noong harap-harapan siyang tinanong ng mga magulang nito noong umakyat siya ng ligaw.

“Ano kaya mong ibigay sa anak namin bukod sa bulaklak na halata namang pinitas mo lang sa tabi?”

Sa mga oras na yun hindi maiwasan ni William manliit sa sarili. Nahihiya siya. Hanggang ngayon naalala niya parin kung paano niya hawakan ng mahigpit ang bulaklak na binili niya sa kanto ng inuupahan niya gamit ang konting pera na natitira sa bulsa.

"Hindi pa ba sapat ang pagmamahal? Kung sa iyon lang ang kaya niyang ibigay sa ngayon?" Tanong ni William sa sarili.

Aminado siyang nabastos siya sa mga oras na yun. Kung hindi lang nagsalita si Maureen sa mga oras na yun siguradong umalis na si William sa bahay nila.

Hindi lang ito ang unang beses na nakatanggap siya ng mga masasakit na salita galing sa mga magulang ni Maureen. Sa tuwing dumadalo siya sa bahay ng nobya niya hindi nakakaligtas sa pandinig niya ang mga panlalait na lumalabas sa bibig ng mga magulang ni Maureen.

Actually, hindi niya naman ito pinapansin noon. Determinado naman siya na ipakita sa mga magulang ni Maureen na may ikakabuga siya. Na kaya niya naman panindigan si Maureen at kaya niya ibigay ang buhay na nararapat para kay Maureen.

Pero dumating ang araw kung saan nawawalan na siya ng pag-asa sa sarili. Sunod-sunod ang naging problema ni William. Hindi niya inakala na kukunin ng maaga ang Tatay niya. Ang tatay niya ang isa sa rason kung bakit patuloy parin siyang lumalaban sa buhay. Ang taong inspirasyon niya.

Nalunod sila ng pamilya niya sa utang. Nagkasakit pa ang nanay niya at bilang nag-iisang anak. Kailangan ni William tumayo bilang sandigan ng nanay niya. Pero sa kabila ng lahat ng yun napapabayaan na rin William ang sarili niya. Pati ang relasyon na meron siya.

Gaya ng pagkagusto niya kay Maureen, wala rin sa plano niya ang bumitaw.

Gaya ng sabi niya kanina hindi niya gusto bitawan ang taong mahal niya.

Masakit isipin na humantong siya sa ganito klaseng desisyon. Pero masisi mo ba William kung siya mismo, hindi niya na rin alam kung ano pa ba ang kaya niyang ibigay kay Maureen, kung gayon wala na nga rin siyang maiibigay para sa sarili niya?

Kahit na masakit kailangan niya bumitaw.

Nakapikit niyang kinapa sa gilid ng kama niya ang cellphone. Noong makahawakan niya na ito idinilat niya ang mata at bumungad sa kanya ang larawan ni Maureen sa lockscreen.

Hindi ko pa pala napalitan. Tanging sabi ni William sa sarili.

Tinitigan niya ang larawan ni Maureen. Nakapikit ang mga mata nito habang nakayakap sa teddy bear na nabunot ni William sa peryahan.

Malungkot na napangiti si William noong maalala niya kung paano pinapahalagahan ni Maureen ang teddy bear na yun. Pasensya na mahal kung hanggang yan lang kaya kung ibigay sa'yo.

Wala sa sarili niyang binuksan ang gallery. Tumambad sa kanya ang mga litrato at videos nila. Habang pinapanood ang lahat ng laman sa gallery hindi niya na namalayan umiiyak na siya. Tinakpan niya ang mukha gamit ang palad. Pinipigilan ang sarili sa paghikbi pero kahit anong pigil niya hindi parin nito napipigilan ang sakit na nararamdaman niya sa ngayon.

Bumalik ang tingin niya sa litrato ni Maureen na nakangiti. Napakalawak ng ngiti nito. Ito ang klaseng ngiti na gusto niya makita araw-araw. Ngiti na gusto niya makita tuwing umaga hanggang gabi. Napabuntong hininga siya at niyakap ang sarili.

“Pasensya na, hal. Pangako ko balang araw maibibigay ko sa'yo ang lahat ng gusto mo. Mapa simpleng buhay na puno ng pagmamahal at tiwala man gaya ng gusto mo.”

Doon lang napagtanto ni William ang lahat.

Ngayon niya lang naiintindihan kung bakit hinihiling ni Maureen ang simpleng buhay. Lumaki nga si Maureen sa luho pero hindi naman nito naramdaman ang pagmamahal at tiwala galing sa magulang.

Malungkot ito pero simula nang makilala niya si William naging masayahing tao na ito. A person full of love and too much love to give.

Maureen,

A perfect definition of someone who Williams wants to love and cherish habang buhay.

“Magiging madali rin ang lahat. Hintayin mo ako. Ibibigay ko sa'yo ang buhay na nararapat sa'yo. Kasi gusto kong ibigay ang buhay na gusto mo kaya sana hintayin mo ako.”

[erothegreat]

KUYA sa panulat ni Ero

"Ah fuck, ang sarap mga kuya ah! Ah! Ayan na!" Sunod-sunod ang pagtagas ng katas ko sa unan dahil sa pagbayo ko habang iniisip na kinakantot ako ng dalawa kong kuya.

Hingal akong bumagsak dahil sa sarap. Pero kulang pa. Gusto ko pa. Gusto kong totoong kinakantot nila ako. Sabay sa magkabilaang butas.

Nag-umpisa ang pantasya ko sa kanila nang makita ko silang may pinapaligaya na isang babae. Threesome ang ginawa nila. Madalas ko silang makita noon na may kasamang babae pero akala ko ay group project lang hanggang sa isang beses ay nabosohan ko sila at simula noon ay hindi ko na napigil ang sarili kong pagpantasyahan sila.

My brothers are twin. Sobrang pareho ng mukha pero dahil kapatid nila ako ay kilala ko kung sinu-sino sila. They are on their early thirties while me is eighteen and they are both single dahil ayaw daw nila ng sakit ng ulo. Mas gusto nilang mambabae na lang kaysa maghanap ng commitment.

Masasabi kong magaling silang magpaligaya ng babae. Siguro dahil na rin sa edad nila kaya marami na silang karanasan.

Hindi na rin ako virgin. Maraming lalaki na ang naka-angkin sa akin. Pumasok ako ng gang at pinapili kung hirap o sarap at sarap ang pinili ko kaya nagangbang ako ng limang lalaki.

Ang wild ng first sex ko kaya naging malibog ako. Hanggang sa nagkaroon ako ng boyfriend pero walang nagtagal.

Noong active pa ang gang ay lagi akong nakikipag sex. Threesome, foursome, minsan gangbang hanggang pito. I am satisfied, not until I saw my brothers fucking one woman. Doon na nagsimula ang pantasya ko. Lalo na ngayon na wala na ang gang.

Kapag nagigipagsex ako ay pinapatira ko na rin ang puwet ko. Pumipili na rin ako ng may edad para tawaging kuya. Gusto ko laging threesome para sila ang nasa isip ko.

Pero after that ay hindi na ako kontento. Laging may kulang at alam kong mga burat ng kapatid ko. At sa dami ng nakasex ko ay hindi ko naranasan makantot ng malaking burat at higit sa lahat wala pang nakatumbok ng sinasabi nilang gspot. Kahit ako, ay hindi ko rin alam kung ano yon at saan iyon sa loob ko.

"Baby girl?" Mabilis kong tinakpan ng kumot ang puke ko nang pumasok si kuya Gray.

"Yes, kuya?"

"Kanina ka pa hindi lumalabas. May problema ba?"

"Ah no, nothing. I am so busy kasi."

"I see, do you want something to eat?"

"No, I am ok."

"Fine, matutulog na kami ni Blue, if you need something just call us, ok?"

"Yes, kuya." He kiss me on the forehead and left.

Dinama ko ang halik niya sa noo ko. Pakiramdam ko ay naiwanan pa ang amoy niya doon. Hinaplos ko ang sarili ko at muling nilaro ang tinggil.

I can't help it. Hindi ko na kaya at kailangan ko nang umaksyon.

It's midnight at ngayon ko na gaganapin ang plano ko. I entered kuya Gray's room at naabutan ko doon si kuya Blue. Nakaharap sila sa laptop habang nag-uusap. At alam kung ano pinag-uusapan nila. For sure they're searching woman.

"Yes, baby girl?"

"Kuya, can I sleep with one of you? Or if it's ok, can I sleep with both of you? I miss the two of you na kasi ee." Nagtinginan silang dalawa.

"Sure." Sinara ni kuya Gray ang laptop at saka lumapit sa akin. "Come, dito na tayo sa bed ko. Pwede din dito si Blue.

"Yehey!" Magkatabi kaming tatlo na nahiga at nasa gitna ako. "Thank you mga kuya." I kiss them.

"You're welcome baby girl." Kuya Blue said.

"Hug niyo naman ako." Sinunod nila ang sinabi ko. Nakahug sila sa akin at kinuha ko ang kamay nila at nilagay sa tiyan ko. Naramdaman ko rin ang burat nilang matigas na kumikiskis sa magkabilaan kong hita.

Oh my god! Nalilibugan sila sa akin.

"Matulog ka na baby girl."

"Baka iwan niyo ako."

"No, we're here."

Nagkunwari akong pumikit, umungol ako na parang nasasarapan.

"Baby girl?" Tinapik ni kuya Gray ang pisngi ko.

"Hmp?" Lumiyad ako at hinawakan ang dibdib ko at mas umungol. Wala akong narinig mula sa kanila. Hanggang sa naramdaman ko ang dalawang palad na pumipisil sa aking suso.

"Gotcha!" I said at dumilat. Nakita ko sina kuya na parehong nagulat. "I'm waiting for this."

"What do you mean?"

"I want you both to fuck me. I've been wanting this for a long time. Both of you fucking so hard."

"But, baby you are our sister."

"I know, pero pleasw pagbigyan niyo na ako. Kahit ngayon lang. I can't help it." Hinawakan ko ang puke na kanina pa basa. "My pussy wants you. Please, please fuck me harder."

Nagtanguan silang dalawa at sabay akong hinalikan. Si kuya Gray sa labi at si kuya Blue sa leeg. Sabay nilang hinubad ang damit ko hanggang sa wala na akong saplot.

"Ang ganda ng katawan ng baby natin bro." Sabi ni kuya ni Gray.

"Tama ka. Ang kinis ng puke."

"Fuck!" Napahiway ako nang sabay nilang kinain ang suso ko. Sinipsip at dinilaan. Gumapang ang kamay nila sa katawan ko hanggang sa matumbok ang aking puke.

"Shit!" Napahiyaw ako nang hawakan nila ng puke ko. At sabay na pinasok ang kanilang daliri. "Fuck!" Salit-salitan ang paglabas-pasok ng kanilang daliri sa puke ko at sinipsip ang ating utong.

"Ah!" Nangisay ako at mabilis na nilabasan.

"Daliri pa lang yon baby girl. Tumayo sila at nakita kong naghubad. Nagulat ako nang makita ang burat nila. Hindi ako makapaniwala sa laki nito at may--

"Ano yan?" Tanong ko.

"Bolitas itong akin, baby girl, kay Gray naman ay hikaw."

"Ito ang magpapatirik sa mata mo."

"At bubusog sa malandi mong puke."

Ang dami nilang ginawa sa katawan ko. Salitan-salitan nilang pinasubo ang titi nila at salit-salitan akong kinain. Nilalabasan ako sa bibig nila at ang sarap.

"Ready?" Sabay nilang tanong.

"Yeah." Excited kong sagot.

"Hindi ka na birhen, baby girl. Buka na rin ang puwet mo."

"Oo mga kuya, at gusto ko sanang sabay niyo akong kantutin ng titi niyo."

"Malandi ka rin pala baby girl kagaya namin."

Umilalim si kuya Blue. "Ipasok mo." Utos niya sinunod ko. Napanganga ako sa sarap ng mapasok ang burat ni kuya Blue. Parang kinamot ang loob ng puke sa bolitas. "Masarap?"

"Yeah."

"May masarap pa diyan. Kuya Gray pasukin mo na tumbong ni Pinky, patirikin na natin siya sa sarap."

"Kuya!" Hiyaw ko nang mapasok ni kuya Gray ang oten niya. Nagbigla din ako nang sabay silang umulos.

"Ah! Shit, ano to. Ah! Ang sarap, ah fuck!"

"I told baby girl..patitirikin ka namin sa sarap."

"Masarap ba ha?"

"Ah! Fuck, shit, ah! God, oh god, mababaliw na ako. Ang sarap ng mga titi niyo."

"Ang sabaw ng puke ni baby girl kuya."

"Ang sikip ng puwet."

Mabilis at madiin nila akong kinantot. Hindi ko na magawang magsalita dahil puro ungol na lang ang nagagawa ko. Ang sarap ng mga titi nilang naglalabas pasok sa puke at tumbong ko. Si kuya Blue ang sarap ng bolitas na umiikot sa loob ng puke ko.

Si Kuya Gray nasusundot ang loob ng ko sa hikaw. Nakakabaliw at puro ungol na lang ako. Ang sarap ng kantot nila. Gusto kong kantutin nila ako lagi.

"Nilabasan ka naman baby girl." Maraming beses na akong nilabasan pero gusto ko pa. Ayokong matapos ang sarap na ito. Ibang-iba ang titi ng mga kapatid ko sa mga titing natikman ko.

"Lalabasan na ako."

"Ako din."

"Putukan niyo ako."

"Fuck!"

"Ah!"

"Shit!" At sabay-sabay kaming nangisay na tatlo.

"Ang sarap." Sabi ko.

"Baby girl pwede ba natin itong ulitin?"

"Oo ba, basta threesome ulit."

"Sure." And they kiss me saka nagsimula nang panibagong round.

[nice2meetyouu]

Summary: Lots of drama.

"Akala mo kung sino, wala namang napatunayan."

Sabi ng nanay ko sometime noong college ako.

'Di ko na maalala bakit. Probably hindi ko nahugasan AGAD 'yung pinagkainan or hindi ako AGAD nakauwi sa bahay. Or something na related sa gawaing-bahay.

'Di ko naman usually iniisip 'yung mga nangyari pero pag may isang trigger, parang mabubuksan 'yung pandora's box na naglalaman ng karamihan sa mga sinabi ng nanay ko mula noon.

I'm so tired.

Natatawa ako, noong release ng PLE results, naiiyak pa 'yung ibang kamag-anak namin, proud na proud.

Mas natutuwa pa 'yung ibang tao sa akin, mas naaappreciate pa nila ako. Siguro kasi hindi nila ako kasama sa bahay. I've always felt na mahirap akong kasama sa bahay or sa buhay. Akala mo ang tamad-tamad kong tao.

Akala mo, salot sa lipunan.

Sa school, ospital, at sa inaaplyan kong kung anu-ano, madalas na lang akong nasasabihang kulang sa confidence. Paano magiging confident kung mula noon lagi namang may nangda-down sa 'yo?

"Ampangit ng gawa mo!"

Sabi ng nanay ko noong grade 5 ako.

Marami pang iba. Pangit mukha ko, tigas ng katawan, 'di marunong kumanta... lahat na lang ng pwedeng ibato.

Graduation na lang noong high school, pinupuntirya pa niya 'yung isang particular na grade ko sa ibang subject. Umiyak ako nang sobrang tagal no'n, sa harap ng mga kamag-anak namin na pumunta para maki-celebrate. Sabi niya, "Ano bang iniiyak-iyak mo? Nakakahiya ka!"

Bakit, may iba bang graduate ng science high school sa pamilya? May iba bang nag-aral sa UP dito? Wala.

Sana enough proof ng grit, sipag, at tiyaga 'yang academic achievements at extra-curricular activities ko sa buhay. Pero wala lang 'yan lahat sa harap ng mga gawaing-bahay na hindi ko nagawa o nagagawa.

Maraming beses, gusto ko na lang mamatay, mawala na sa earth, para hindi na masakit, para hindi na ako mamroblema. Kasi sobrang daming sinasabing kung anu-ano ng a certain someone sa tuwing may aberya.

"Akala mo nakakatuwa ka?"

Tingin mo ba, clown ako? Nag-eexist para matuwa ka?

Bukas nyan, hindi nanaman kami magpapansinan.

'Yung nanay ng friend ko, gusto raw akong i-adopt. Hahaha. Siguro joke lang 'yon pero nakinood pa nga sila ng graduation eh. Every milestone nakiki-celebrate. Maki-rent na lang kaya ako sa bahay nila? Baka may isa pang pinto.

Pero siguro next year, makakahanap na rin talaga ako ng lilipatan.

[loveslby]

Until now hindi ko parin maprocess na niloko mo ako. Pinagkatiwalaan at minahal kita ng buo, para ano? Para baliwalain mo lang lahat ng yon. You are the least person na naisip kong mananakit sakin, Gello. Since that day na nalaman ko, parang araw-araw mo akong pinapatay. Hindi ako makakain, tulog at hinga. Yung exchange namin ng screenshots, sobrang hirap isipin na nakikipagsex ka na pala since feb 2021 sa iba habang ok naman tayo. Hindi ko ma-imagine lahat na nagawa mo yun. Binigay ko naman lahat sayo Gello, alam mo yan. Alam ko hindi ako naging perpektong karelasyon pero hindi yun dahilan para lokohin at ituring mo akong basura. Nung gabing kinompronta kita, hindi na ikaw yung Gello na nakilala at minahal ko mula 2016. Ibang tao na yung kausap ko, arogante, disrespectful, narcissist at walang konsensya. Hindi ko alam anong nangyari sayo. Balik ka ng balik sakin para ano? Para saktan at bawian ako? Sa araw-araw na ginawa ng Diyos. Ikaw lang iniisip ko tuwing lumalabas ako with friends na mas gusto pa kota kasama ang hindi ko alam may iba ka na palang kinakasama, napakaunfair mo. Nakipagbreak ako nung 2020 kasi hindi ako ok, wala akong ibang kausap nun dahil mahal parin kita. 2021 dahil na guilty ako nung kumausap ako ng iba at naisip ko na hindi kita deserve, oo nga hindi pala talaga kita deserve sa ginawa mo sakin. Bumalik ako sayo at sinabing kong mahal mo parin ako at ittry natin ulit. Walang pagmamahal don kasi kung mahal mo talaga ako hindi ka makikipagsex sa iba habang tayo at inofficial mo pa. Napakasingungaling mo. Sa tuwing lumalabas ako kasama friends ko, iniisip kita na mas masaya ako kahit nasa bahay lang tayo. Pero may iba ka na palang kasama. Ibabalik ko lahat sayo ng sinabi mo sakin. Hindi mo alam kung gaano kasakit yung niloko at pinagpalit. Sneaky link mo lang siya Gello, ako kasama mo noon na lumaban sa buhay. 2 years mo lang sya kilala, tayo 6 years na tayong magkakilala. Yung 6 years na yun, none of it was real. And you threw it all away dahil sa ego and pride mo. Emotionally unstable ako and you ruined me. Ikaw lang pala magpapapunta sakin sa psychiatrist dahil sa anxiety at trauma na binigay mo. Araw-araw kong iniisip yung worth ko, na wala pala talaga akong kwenta, hindi ako worth it ipaglaban at kapalit palit ako. Sana masaya ka na. Sana hindi nalang kita nakilala.

[the-manunulat-in-me]

Circa 2005

Lumaki ako sa palengke, doon na kasi nagtatrabaho ang nanay ko mula pa no'ng nagkaroon ako ng isip. Mainit, mabanas, maraming tao tapos limang taon pa lang doon na ako nasanay. Hindi pwedeng hindi matutulog nang tanghali ang isang batang anak ng isang Bicolanang nanay kaya ayon, labindalawang pambentang "welcome" basahan ang inilalatag niya para sa'kin sa likod ng tindahan. May mga papasok para tumingin ng mga paninda, ilan sa kanila magtatanong kung kaninong anak ako, at kapag nalaman na sa 41 year-old kong nanay, kasunod na agad ang, "Eh? Buti nakaya mo pa." Magigising ako at madalas naghahanap ng merienda, minsan iiyak kasi ganon ako kapag nagising nang 'di siya una kong nakita. Tatahan ako dahil matatakot ako kay lola, tapos maghahanap na ulit ng merienda. minsan hindi siya pwedeng umalis sa tindahan dahil mag-isa lang siya kaya sa'kin niya ibinibigay ang bente pesos, bahala na raw ako 'wag lang masyadong lalayo.

Alam ko na kung saan ako pupunta– papasok sa malansang lugar ng mga nagtitinda ng karne at isda, kung saan-saan lulusot para lang makabili ng paborito kong Sunshine, kaya siguro nasira ngipin ko noon. Walang pagsisisi. Hindi ko alam kung meron pa ng ganon ngayon, pero greenpeas siya na covered ng kung ano man 'yon na kulay brown at sobrang tigas. Tapos kapag may tinda pa si Ate Wency na leche flan, bibili din ako ng isa. Madalas akong kulang ng dalawang piso kaya isinasama ko pa siya sa tindahan para bayaran ng nanay ko.

Hanggang sa pumatak na ang alas-singko ng hapon. Mag-iingay na ang pamilyar na tunog ng mga nagbabagsakang bakal sa mga ukay-ukay ng damit dahil tiangge, ibababa na ng mga "boy" ang roll up ng kaniya-kaniyang tindahan na pinagtatrabahuhan nila pagkatapos ay aabutan ng dalawandaang piso ng Chinese nilang amo. Tapos ang nanay ko, isasalansan na simula sa mga dustpan hanggang sa pinakamalaking kawali na Eagle no. 1 para hahakutin na lang ng boy namin papunta sa isa pang tindahan.

Ganon lang ang buhay noon, naalala ko lang kasi nakarinig ako ng ibinababang roll up kanina. Hindi lang pala sa amoy natin naitatago ang mga ala-ala, sa tunog din. Ayokong ayoko ng ingay pero sa tunog ng mga maiingay na tao sa palengke, sa pagsigaw ng nanay ko sa kabilang tindahan kapag may bibili ng mga bagay na wala sa amin, at sa tunog ng mga sasakyan malapit sa maliit na Goodwill TODA– sanay ako.

| 012923, the-manunulat-in-me

[upismediacenter]

FEATURE: Ma’am at Mama

Nabati mo na ba ang iyong mama noong nakaraang Mother’s Day? O ‘di kaya naman ang iyong mga tita at lola? Kung oo, edi mabuti! Ngunit, parang may nakakalimutan tayo. Marami sa atin ang minsang nakakalimot na ang ating mga guro ay mayroon ding mga sariling pamilya at hindi lang tayo ang kanilang tinuturuan at ginagabayan, ngunit, pati na rin ang kanilang mga anak. Para sa nakalipas na Mother’s Day, kinapanayam namin ang mga nanay na guro at staff ng UPIS, upang maipakita sa aming artikulo kung ano ang pagkakaiba ng pagiging isang ina sa tahanan at paaralan at kung paano nila nahahati ang kanilang oras para sa mga gampaning ito.

ORDP Ma’ammy

via: Sarah Gonzales

Si Teacher Sarah ay matagal nang guro ng K-2 sa UPIS. Sa katunayan, ang unang batch na nahawakan niya rito ay nasa Grade 10 na ngayon. Ayon sa kaniya, kaiba ang pakikitungo ng guro sa kanyang mga estudyante kumpara sa kanyang mga anak. Ang gampanin ng guro ay nakatakda na, mula sa mga kailangan matutunan ng mga mag-aaral sa klase hanggang sa kaniyang responsibilidad din bilang isang homeroom adviser. Samantala, ang papel ng isang ina ay lumalagpas pa sa pagtuturo lamang sa mga anak.

Maliban pa sa pagiging guro, kasalukyang head din siya ng Office of Research, Development and Publication (ORDP) ng UPIS. Noong kasagsagan ng pandemya, itinakda ni Ma’am Sarah na mula 8:00 ng umaga hanggang 5:00 ng hapon ay para sa pagtuturo sa mga mag-aaral at paggawa ng admin work. Pagkalipas ng alas singko, ay buo na dapat ang kaniyang atensyon sa bahay — sa pagiging asawa at nanay. Pero, hindi pa rin mawawala ang mga pagkakataon na kailangang lumagpas sa oras ng trabaho ang mga kailangang gawin bilang isang guro at ORDP head.

Kwento pa ni Teacher Sarah, ang isa sa mga hindi niya malilimutang bahagi ng kaniyang buhay-guro ay noong kaniyang kaarawan. “Nakausap ko sila (mag-aaral niya noon) ngayong na nasa high school na sila, hindi daw nila makalimutan ‘yung ginawan ko sila ng yogurt. Gumawa ako ng homemade yogurt para sa klase nung birthday ko, parang treat ko sa kanila. Sa akin, hindi ‘yon gaano ka-memorable pero para sa kanila, tumatak ‘yon.”

Juggler Teacher

via: Anna Cristina Nadora.

Si Teacher AC ay kasalukuyang nagtuturo ng Filipino sa Grado 3-6 ng UPIS. Ayon sa kanya, pareho ang paggabay, pag-aalaga, at pagsuporta niya sa kanyang mga anak at estudyante. Malaki ang naitutulong ng karanasan bilang nanay sa higit na pag-uunawa sa mga mag-aaral. Bilang isang ina, siya ang nagpapasya para sa kaniyang mga anak, habang bilang guro naman, kahit gaano kalaki ang malasakit niya sa mga mag-aaral, nasa magulang pa rin nila ang pagpapasya, at nandiyan lamang siya bilang suporta.

“Bukod sa weakness ko talaga ang pag-stick sa routine, mahirap din talagang i-schedule ang gampanin ng guro dahil para kang on-call everytime may concern ang estudyante mo,” sabi niya. May mga pagkakataon na kahit lagpas na sa oras ng trabaho, inaalala pa rin ng guro kung kumusta ang mga estudyante o kung paano pa sila matutulungan sa aralin sa klase, at iba pa.

Laging tinitiyak ni Teacher AC na anuman ang ibinibigay na panahon niya sa mga anak niya sa paaralan ay natutumbasan, kung ’di man laging nahihigitan, ang panahon na ibinibigay niya sa kanyang mga anak. Sinabi niya,“Hanggang kaya ko rin, humihinto ako sa trabaho kapag oras na nilang matulog para katabi nila ako bago sila pumikit sa gabi, at isa rin ako sa una nilang makikita pagdilat sa umaga.” Maituturing nga ni Teacher AC bilang isang juggler ang sarili dahil kinakailangan niyang maipagsabay at maibalanse ang mga gampanin niya bilang isang guro at ina. Dagdag pa rito, sinabi rin niya na hindi lang basta oras ang ibinibigay ng mga nanay, kundi ang atensyon at ang aktuwal na presensya ang pinakaimportante.

Bukod rito, sinabi rin ni Teacher AC na kung kaya niya ay bitbit niya ang kaniyang mga anak kahit saan. Mayroong mga pagkakataon na pinapatulog niya ang kanyang panganay sa likod ng klasrum habang hinihintay siya na matapos sa klase. Ipinapakita lamang nito ang kakayahan ni Teacher AC na mag-multi-task at i-juggle ang role ng isang nanay at teacher.

Ma’amshie Wena

via: Rowena Del Castillo Naquita.

Si Ma’am Wena naman ay isang guro sa departamento ng SK Filipino. Naging teacher mo na ba siya sa Filipino? Makikita ang malasakit ni Ma’am Wena dahil marunong siyang makiramdam kung nasasaktan na ba ang estudyante. Para sa kanya, iba ang kailangang approach at pakikipag-usap sa anak at sa kaniyang mga estudyante. Mas madaling kausapin ang sariling anak at mas malaya na masasabi ang mga gusto. Sa kabilang banda, kailangan pang humanap ng paraan kung paano kakausapin ang mga mag-aaral. Bukod pa rito, dapat maingat kapag nakikipag-usap sa estudyante kasi baka masaktan sila, kumpara sa mga anak na gamay na ang mga pag-uugali.

Pero hindi lang tumatayo si Ma’am Wena bilang isang ina sa tahanan at paaralan ngunit bilang isang ama rin sa kaniyang mga anak. Ang asawa ni Ma’am Wena ay nagtatrabaho sa ibang bansa, kaya naman pinupunan niya rin ang gampanin ng isang ama sa kaniyang mga anak. Dahil sa milya-milyang layo ng asawa ni Ma’am, aniya, “dumadating sa point na kailangan mamili.” Sapagkat maliliit pa ang kanilang mga anak, sila ang kaniyang uunahin, dahil sila ang higit na nangangailangan ng gabay. Sa pagsapit ng gabi ay doon na lamang nagkakaroon ng oras na makapagtrabaho si Ma’am Wena. Kadalasan ay pagsasakripisyo talaga ang kinakailangan dahil sa kaniyang mga tungkulin sa paaralan, kaya’t mabuti na lang ay mayroon daw siyang mapag-iiwanan na mag-aalaga sa kaniyang mga anak.

Ayon rin kay Ma’am Wena, natutuwa siya kapag tinatawag siya ng kaniyang mga estudyante na ‘mamshie’ dahil ramdam niyang may effect siya sa mga kaniyang mga estudyante. Naipaparamdam nito sa kaniya na, “nakikita nila ako as hindi lang as a teacher sa klase, kung hindi parang pangalawang nanay nila.”

Chef Nanay

via: Nanay Buling.

Si Nanay Buling ang nasa likod ng mga masasarap na pagkaing binebenta sa ating canteen. Ayon sa kaniya, umaga pa lang ay maghahanda na siya para sa kaniyang mga apo at saka naman siya papasok sa trabaho sa UPIS. Habang oras ng trabaho, sinabi ni Nanay Buling na “kapag nandito na ako sa school, naka-focus lang ako rito… itinutuon ko ang atensiyon ko rito sa trabaho ko.” Sa aming panayam, napatunayan naming tunay na mahal ni Nanay Buling ang magluto para sa mga mag-aaral at guro ng UPIS na bumibili sa kanya sa canteen.

“Masaya ako na nakakapagsilbi at nakakapaglingkod ako sa kanila nang maayos,” habang may malawak na ngiti sa kanyang mukha. Hindi na talaga maiaalis sa isang ina ang magluto at maghain para sa kanilang minamahal, kung kaya naman nanay na rin ang turing ng UPIS kay Nanay Buling.

Makikita natin na talagang hindi biro ang tungkulin ng mga nanay na ina at staff sa tahanan man o sa paaralan. Mayroon silang kakayahan na tanging sila lang ang nakakagawa at ito ang kakayahan nila na balansehin ang kanilang tungkulin bilang isang ina sa kanilang anak at sa napakarami pang mga estudyante. Kaya naman sa nagdaang Mother’s Day, nararapat lang na naiparamdam natin ang ating pasasalamat sa mga tumatayong pangalawang ina, dahil sa kanilang pagtuturo, pagtitiyaga, at paggabay sa atin sa araw-araw. //nina Rocel Bautista at KC Dela Cruz

[lakanamihan]

May ngiti sa mga labi ko habang inaalala ko kung paano natin pinagsiksikan ang isa’t isa sa maliit kong payong.

Sakto ang buhos ng ulan sa bugso ng sarili kong damdamin, parang Habagat na nag-aalimpuyo. Alam ko namang hindi ko pa nararanasan ‘yung proverbial butterflies in your stomach, kahit noon pa. Bumabagsak lang ang puso ko sa ilalim ng tiyan ko at napipigil nang panandalian ang aking paghinga. Umaakyat ang dugo sa mukha ko at para akong sinikmuraan sa kaba. Brutal ang kilig, sa totoo lang.

Pero, pareho nito ang thrill na nararamdaman ko sa Wild River na ride sa amusement park. ‘Yung dahan-dahan kang dadalhin sa tuktok at bigla kang ihuhulog pababa—para kang lumilipad kahit saglit lang. At uulitin mo nang ilang beses para makabisado mo ‘yung pakiramdam.

May madalas sabihin sa mga ganito eh: ‘parang naiwan ‘yung kaluluwa ko sa tuktok!’ Siguro nga naiwan ang kaluluwa ko sa’yo.

Nababasâ na ang braso ko dahil sa pagtulo ng tubig galing sa payong mismo, dahil nga hindi tayo kasya. Ikaw na rin ang naghawak sa payong ko dahil tumitiklop ka na sa kakayuko sa tangkad mo.

“’Yan kasi, hindi nagdadala ng payong,” pang-aasar ko sa’yo.

Ngumiti ka sa’kin nu’n sabay sagot ng, “Sira eh.”

Nakakalunod ka. Para akong nahihilo sa pagkalutang nu’ng mga panahon na ‘yon. Gusto kong nandu’n lang tayo, magkatabi sa ilalim ng maliit kong payong na walang laban sa malakas na ulan.

Habang nakasapo sa sarili kong damdamin, hinayaan kong anurin ng daloy ng tubig-ulan ang isip ko. Hindi na ako nagulat nang sa’yo ito mapadpad.

Nararamdaman kita kahit hindi ako makatingin sa’yo. Hindi ko nga lang alam ang laman ng isip mo. Kinakain na ako ng kaba sa mga panahon na ‘yon. Pero napagtanto ko na, kung hahayaan kong lumipas ang pagkakataon na ito na wala akong ginawa, baka habang-buhay kong pagsisihan.

“Dean…”

Lumingon ka agad pagkabanggit ko sa pangalan mo. Tinaasan mo lang ako ng kilay, at humimig ng mahinang “Hmm?” bilang tugon. Sa lakas ng buhos ng ulan, hindi ko na rin narinig ‘yung tunog. Nakita ko na lang ang magkadikit mong mga labi at ang mga mata mong nakatuon na pala sa’kin.

Mas malakas ang kalabog ng dibdib ko kesa sa pagdadabog ng ulan sa kawawang nylon ng payong natin.

“Dean, I like you.”

At bumulusok na ako pababa. Naiwan ang kaluluwa sa tangwa ng ligtas na distansya sa pagitan nating dalawa. Nahulog ako kasama ng puso ko. Handa akong mabalian ng buto, handa akong tawanan mo o asarin at balewalain ang katotohanang inialay ko sa’yo nang sandaling ‘yon.

Basta, hindi ko pagsisisihan na hindi ko nasabi sa’yo ‘to. Kung anuman ang isasagot mo, tatanggapin ko nang bukal sa loob ko.

Umiwas ka na nu’n ng tingin. Hindi ko agad nalaman ang reaksyon mo dahil itinago mo ‘yun sa’kin. Dala ng kaba, at ng iba pang mga emosyon na nagbabadya, nangilid na nga ang luha ko. Hindi ako sanay na ganito ako tuwing kasama ka, dahil madalas tayong maglokohan lang at mag-asaran. Dahil komportable akong laging nakikipagtalo sa’yo, kasi nakakatuwa kang kadiskurso. Kung bibiguin mo ako, sana ngayon na.

Kahit ayaw kong biguin mo ako.

Malungkot ang mga mata mo nang tumingin ka ulit sa’kin. Parang may bumara sa lalamunan ko nu’n na sinlaki ng piso kaya napapigil ako ng hininga. Halos labinlimang segundo yata ang itinagal bago ako huminga ulit.

“Ano?” tanong mo sa’kin na parang hindi mo narinig nang maayos ang sinabi ko.

Ayoko nang ulitin, Dean. Bakit ba ang tigas ng ulo mo minsan?

Imbes na mamamatay na ako sa kaba, bigla akong napikon sa’yo. Gusto kitang sipain sa tuhod.

“Narinig mo naman eh. Niloloko pa ‘ko nito. Akala mo lagi akong nakikipag-biruan.” Tuloy-tuloy na lumabas sa bibig ko ang inis na naramdaman ko. Hindi na ako nakapag-preno.

“Uulitin mo lang eh,” malumanay mong sabi, may halo nang panunuyo. Naghalo na ang kaba, kilig, hiya, at yamot ko.

Unti-unti nang humihina ang ulan. Pwede nang mapiga ang manggas ng t-shirt kong naulanan rin.

“Gusto nga kita, sabi ko,” pag-uulit ko. Medyo nakakailang at para na naman akong tinutulak mula sa ibabaw ng bangin, pero nandyan ka na bilang audience. Walang kasiguraduhan kung sasaluhin mo ako o panonoorin lang na bumagsak sa lupa.

Pakiramdam ko ang tanga-tanga ko. Nilalamon ako ng kahihiyan. Sinabi ko naman na gagawin ko ‘yun para hindi ko pagsisihan, ‘diba? Oh ayan. Pagtiisan.

“Parang tanga eh,” bulong ko. Kung sino ang tinutukoy ko sa’ting dalawa, hindi ko na alam.

“Gusto rin kita.”

Hindi na ako nakatingin sa'yo nu’n dahil sa inis ko sa'yo ilang segundo pa lang ang nakalipas. Pero narinig ko ang malambing mong tawa sa pagitan ng mga tatlong salitang ‘yun. Hindi ko na napigilan ang mga ngiti ko.

[angelayag]

Rehimeng Mahirap Limutin

Oh! Nandyan pala kayo mga bata. Naku! Oras na para yayain ang inyong pamilya Dahil hindi lang para sa inyo itong programa. Kaya tawagin niyo na ang inyong ate’t kuya, tito’t tita, lolo’t lola, Pati na rin ang inyong mama’t papa. Tawagin niyo na ang buong angkan. Tara! Huwag mag-atubili at ako’y inyong samahan. May importante lang naman kasi tayong pag-uusapan Tungkol sa rehimen na itinuturing na ginto ng karamihan.

Tayo’y magbalik tanaw sa mga nagawa ng dakilang presidente. Ating kilatisin sa ibang kulay na lente. Sa dalawangput-isang taon niyang pamumuno, Mga imprastraktura sa iba’t-ibang larangan kanyang pinatayo.   Kung sa kalusugan ng bayan, siya ay may simpatya. Philippine General Hospital kanyang nagawa. Ang sining binigyan rin niya ng rekognisyon. Manila Film Center ginawan niya ng pundasyon. MRT at PNR naman sagot niya sa transportasyon. Paggawa ng riles ng tren kanyang naging solusyon. At nung umiral ang krisis sa enerhiya, Bataan Nuclear Power Plant agad niyang pinagawa. Dumaan man ang ilang dekada,  Mga imprastrakturang ito ginagamit pa rin. Mga kagandahang ginawa ng rehimen hindi talaga kayang limutin.

Ilan lamang ito sa listahan ng kanyang mga naitulong. Sa panahon niya nga pala Pinas ay umusbong. Isa sa pinakamayamang bansa ang Pilipinas noon. Kulay luntian ang GDP natin base sa nabasang impormasyon. Ibig sabihin kumpara sa ibang bansa, mataas ang ating posisyon. Tunay na kahulugan nito, hindi ko na kwenestyon.  Talagang ang ekonomiya natin ay lumago. Masasalamin sa palitan ng piso sa dolares ang pagbabago. Sa panahon niya, Pilipinas ay nagningning.  Mga kagandahang ginawa ng rehimen hindi talaga kayang limutin.

Ang pamumuhay dati ay tahimik. Disiplinado ang mga tao, walang imik. Sarap ng nutribun kanilang bukambibig. Pamigay na gatas, bulgur at rasyon aking naririnig. Mga komunista na nais guluhin ito, Sa Batas Militar, mga rebelde asintado. Sa mga panahong iyon, payapa ang pang araw-araw na buhay. Ginawa lang naman ang Batas Militar upang mabawasan ang mga pasaway Pati na rin ang mga teroristang nais pumatay.  Mga tao noon sa batas sila ay masunurin. Mga kagandahang ginawa ng rehimen hindi talaga kayang limutin.

Sa adminisyong sinambit, alam kong kayo’y namangha. Kaya tawag ng karamihan sa namuno ay dakila.  Impormasyong aking nakuha galing mula sa kanila. Sabi-sabi mula sa aking tito’t tita pati na rin kay lolo’t lola . Sa facebook at tiktok ko din nalaman ang mga bagay na alam ko. Pero alam mo ba kung ito ay totoo? Huy! Kaibigan ikaw pala ay nandito. Bakit hindi mo ipakilala ang sarili mo. Kamusta mga bata! Ako nga pala si katotohanan. Nandito ako para kayo ay paalalahanan Nang mga pangyayari na pilit burahin sa kasaysayan. Pati na rin itama ang mga maling impormasyon na binanggit ng aking kaibigan. Sinasabi mo bang mali ako, katotohanan? Pasensya na kaibigan pero yun ang totoo May mga bagay ka kasing sinabi at binago. Ang Philippine General Hospital pati MRT at PNR hindi ginawa ng “dakilang” presidente mo. Napagawa lang ang mga imprastrakturang ito bago o pagkatapos siyang maupo sa pwesto.  Ang Manila Film Center naman na minadaling tinayo, Kumitil ng buhay ng mga manggagawang nagpatayo. Isang engrandeng gabi lang, inamag na ang gusaling ito.  Pagdating naman sa krisis sa enerhiya, Bataan Nuclear Power Plant ginamit ba? Hindi naman diba, bagkus isang paraan na naman ito nang pangungurakot nila. Mga korapsyong ginawa nila, hindi ko na kayang bilangin.  Mga kalapastanganan na ginawa ng rehimen hindi talaga kayang limutin.

Teka lang, paano mo naman ito nalaman? May mga basehan ka ba ng iyong kaalaman? Ano ka ba! Parang hindi mo naman ako kilala. Ako si katotohanan na laging tumitindig sa tama. Matinding pagsasaliksik ang aking ginawa.  Mula sa katiwaltiwalang pook-sapot doon ako nagsimula. At ngayon may kredibilidad na mga impormasyon ang nagbunga. Naniniwala kasi ako na ang kasaysayan ay hindi dapat manggagaling sa chismosa.  Sus! Masyado ka nanaman ng nagmamagaling! Basta ang alam ko ang presidente dati sa taas tayo nirating. Sa taas nirating o nalugmok nang matindi? Pagkatalsik nga niya sa pwesto bumaba ating GDP. Teka lang! Diba ang may kasalanan na dyan ay ang mga dilawan. Mali ka dyan, siya ang paunahing rason kung bakit nalugmok tayo ng tuluyan.  At sa dalawang piso kada dolyares? Mali ka yata ng balita dyan. Totoong nagbago ang palitan pero hindi sa ganyang paraan. Puro mga maling impormasyon ang nagkalat kay lungkot isipin.  Mga kalapastanganan na ginawa ng rehimen hindi talaga kayang limutin.

Kasinungalingan nalang ba talaga ang mga nalalaman ko. Hindi ba talaga payapa ang pamumuhay dati ng mga tao. Mahirap tanggapin pero iyon ang totoo. Tunay na diktador ang presidenteng tinitingala mo. Oo, tama naman na tahimik lang ang mga tao dati. Dahil kung sino ang maglakas loob na magsalita, binubusalan sa bibig.  Idineklara ang Batas Militar limangpung taon na ang nakalipas. Ngunit hindi kailanman mabubura ang iniwan nitong bakas. Mga inosente ang napatay at tuniring pang terrorista. Pero ang totoo sila ay normal na tao lang na may uuwiang pamilya. Napakapait ng kanilang sinapit sa ilalim ng kanyang diktatura. Mga pangyayari nahatong sa pagdaloy ng dugong pula. Mga karapatang pantao na tinapakan  Nakaburol sa hindi matagpuang libingan Mga kabataan na nakapagtapos na sana, mga pangarap nila ay nawasak. Mga nakaligtas na dala ang sugat ng kahapon, mga luha hindi matigil sa pagpatak. Pitumpung libong napakulong, karamihan wala namang nagawang kasalanan. Tatlumpu't apat na libong tunorture, labis-labis ang naranasang karahasan. Tatlong libo dalawang daan at apatnapung namatay, kasarinlan hindi nila natikman.  Ni-hustisya para sa kanila ay hindi pa nababayaran.  Oh Diyos ko! Mga kaluluwa nila ay hindi pa kayang patahimikin. Mga karumal-dumal na ginawa ng rehimen hindi talaga kayang limutin.

Malaking saludo sa taong bayan, mga aktibista Napatalsik nila ang gobyerno na pasista. Kung hindi ka talaga naniniwala, Sa bantayog ng bayani doon ka pumunta At kilalanin ang mga pangalan ng mga martyr at bayani isa-isa. Gawin ito para sa mga nakulong, para sa mga naturture, para sa mga nasawi na, Alab ng puso mo ay sindihin.  Ang sariling nasyonalismo iyong ay himukin.  Mga karumal-dumal na ginawa ng rehimen hindi talaga dapat limutin.

Hindi maari ito alam ko na ako ang nasa tama. Paano ka magiging tama kung ako na katotohanan ay nasa harap mo na. Pero may nakakalimutan ka ata, ako dito ang nag-didikta. May kapangyarihan ako na patahimikin ka. Lahat ay gagawin ko para ika’y mamanipula. At wala kang magagawa, Tatlumput-isang milyon na ang aking napaniwala. Sa lawak ng aking makakaya, hindi mo na ako matatalo pa.  Bago ako magpaalam, ito ang aking huling bilin. Mga kagandahan lang na ginawa ng rehimen ang hindi dapat limutin.

[marytombiga]

Ang kabataan noon at ngayon

Walang perpektong bagay sa mundo. Lahat tayo ay nagbabago. Ang kabataan noon at ngayon ay magkaiba sa kilos, ugali, pananamit, at estado ng buhay. Ako nga po pala si binibining Mary Rose Tombiga, labing dalawang pitong taong gulang na nag mula sa labing dalawang baitang ng Humss C. Narito ako ngayon sa inyong harapan upang ibahagi ang aking talumpati, talumpating tungkol sa kabataan noon at ngayon. Ano nga ba ang kaibahan ng kabataan noon at ngayon? o kung bakit ngaba nag iba ang kabataan noon sa ngayon? kung nais niyong malaman makinig kayo. Malaki ang pinagbago sa mga kabataan noon at sa modernong panahon. Kahit sa ating henerasyon, makikita mo ang malaking pag-angay ng teknolohiya at antas ng pamumuhay.

Ang kabataan noon ay higit na magalang, masunorin at mabait. Isang tawag at utos lang ng kanilang magulang ay sumosunod na ito. Marahil sila nga ay may takot at respeto sa kani kanilang mga magulang. Problema nang mga kabataan noon ay kung paano sila tatakas sa kanilang magulang para lang di matulog ng tanghali. Kahit ika’y nasa edad na 20 pa lamang, ang mga nakababatan na nasa 10 o 15 na taong masbata sa yo’ ay malaki na ang pinagkaiba. Ito’y dahil sa modernisasyon at pag laganap ng teknolohiya. Dati, ang mga kabataan ay naglalaro pa sa labas ng habulan, tago-taguan, chinese garter, tumbang preso, bahay bahayan at iba pang larong Pinoy. Pero, dahil sa teknolohiya, mas naaakit na ang mga kabataan sa panonood ng mga video sa YouTube at paglalaro ng mga games sa selpon tulad ng ML, COC, DOTA, at iba pang makabagong laro na gamit ang selpon o kompyuter. May mga pagkakataong mabuti ito para sa kabataan o kaya’y nakakasama. Dahil dito, dapat talagang bantayan ang mga pinapanood ng mga kabataan. Sa panahon natin ngayon ay maaari mo nang makalaro ang kaibigan mo sa pamamagitan ng internet at mga mobile/kompyuter games. Subalit, ang paglaganap ng teknolohiya at modernisasyon ay bumago rin sa mga ugali ng kabataan. Katulad lamang ng kabataan ngayon dahan-dahan ng nawawala ang mga sinaunang tradisyon ng mga Pilipino katulad ng pagmamano sa mga nakakatanda, pakikinig sa mga magulang at iba pa. Ito’y dahil mas mahirap nang bantayan ang mga bagay na kinokonsuma ng mga kabataan ngayon lalo na sa sosyal medya. Malaki ang pag babago ng kabataan sa ngayon sa ugali nitong tila malaki ang pagkakaiba sa kabataan noon, dahil ang kabataan ngayon ay tila swail at matigas ang ulo. Madalas ay di na nila sinusonod ang payo ng kani kanilang mga magulang. Sa pananamit naman ay iba narin meron na tayong tina tawag ngayon na istitik at iba pang makabagong uri ng pananamit na nauuso sa ngayon. Lubhang mapang ahas sa mga gawaiin at mahilig sa maraming uri ng paglilibang.Ngunit marami parin ang magkasing bait at magkasing sipag sa kabataan noon at ngayon.

May pag babago man ito, palaging pag ka tandaan na ako, ikaw…kayo…sila…tayong mga kabataan sa maka luma at makabagong henirasyon ang siyang dapat na magtulongan at panatilihin ang mga mabuting asal na nakapag kaligtaan. Kapwa tayo ay makabayan, mapagmahal, matulungin at may mga mithiin a buhay. Dapat natin itong panatiliin, mula noon hanggang sa ngayon dahil ayon nga kay (Gat, Jose Rizal) "Ang kabataan ang siyang pag-asa ng bayan". Ako nga pala ulit si binibining Mary Rose Tombiga ang yong taga talumpati.

[luhaatdugosagiyera]

Hanggang sa huling pagkasira

Maaga pa lang bubungad kayong nakasimangot, ano nanaman ba iyang nasa post mo?! kontra kay Duterte? anong kahibangan iyang ginagawa mo? kilala mo ba kinakalaban mo?

Maingay, paulit-ulit, sabay pikit ng mata ulit, pasok sa kanang tenga, labas sa kaliwa ang dakdak ng nanay at tatay kong makulit. Hanggang sa matapos sila sa linyang “Huwag ka lang talaga makita namin sa mga rally, malilintikan ka”.

Dalawang taon na rin pala nakalipas simula nung unang beses ko narinig sa inyo iyan, magdadalawang taon na rin pala na hindi niyo ako kasama sa tahanan kung saan nakita niyo akong lumaki, mag dalaga at mamulat sa reyalidad na meron ang lipunan natin at kabulukan nito sa sistema.

Naalala ko nasira ko nang paulit-ulit ang tiwala niyo noon, magpapaalam na pupunta sa eskwelahan pero pupunta sa rally, ilang beses niyo na ako nahuli, ilang beses niyo na rin ako iniyakan at pinakiusapan na tumigil. Hanggang nahibang ako sa konsepto ng pagtakas at mas ginalingan ko pa magtago, para hindi ko kayo nakitang umiyak at magmakaawa— pero alam kong ito ay mali.

Nang lumaon ma at pa, madugo at hirap man ako ilabas sa inyo noon kung ano ba talaga ang nais kong gawin, at ano ako, hindi lang ako rallyista, ma, pa ako ay aktibista gusto ko pagsilbihan ang masa, gusto ko kumilos kasama sila at makasama mula sa pag-alam at pagtatagumpay ng mga laban nila. Para akong tumatalbog na plaka noon sa pagpapaliwanag, naging agresibo, naging mapagmataas, naging antagonistiko at naging makasarili sa nais ko lang mangyari at gusto ko.

Naalala ko, masa nga rin pala ang mga magulang ko, parte sila ng masa na pinapangarap kong ma organisa, pinapangarap kong makasama hanggang sa tagumpay. Tila ba naging aktibista ako na may dalawang pagkatao; Anti-Pyudal sa lansangan, at Pyudal sa pamilya ko. Hipokrito kung makikita, aktibista na may dalawang mukha. Ilang taon ko rin bago maisip ang ganitong bagay, kung kailan nasira ko na ang tiwala ng aking mga magulang, at kung kailan napaiyak ko na sila nang ilang ulit, napakaraming ulit.

Naalala ko ilang beses ko binitiwan ang mga salitang “Wala kayong kwentang magulang”. Pero sa ilang ulit ko itong isinambit sa kanila, ilang ulit rin nilang ipinakita sa'kin ang pagmamahal na hindi man perpekto, pero nanunuot sa pagkatao ko na bitbit ko sa bawat hakbang ko patungo sa komunidad, paggawaan at lansangan.

Hanggang sa huling pagkasira ng tiwala, hanggang sa huling pag-aalala, hanggang sa huling pakikipagtunggali, hanggang sa huling patak ng luha. Hanggang sa huling yakap, hanggang sa huling pag-intindi. Pamilya ko pa rin ang uuwian ko sa huli, at aalayan ng bawat luha, pawis at dugo sa pagbaklas ng sistemang bulok na umiinog sa ating lipunan.

Gumising na lang ako isang araw, nakangiti nang nakikinig ang nanay ko sa mga kwento ko tungkol sa karanasan ko sa isang rally, pero sa huli, laging hindi niya makakalimutan ang tanong na “Anak kailan ka uuwi?”.

Hindi ko pa matatapos ito sa ngayon, mahaba pa ang tatahakin kong pakikipagtunggali at pakikipag-isa sa mga magulang ko. Ang mahalaga ngayon alam ko na ang konsepto ng pananatili sa prinsipyong anti - pyudal sa lahat ng aspeto. Hindi lahat sa lahat ng pagkakataon ang magulang ay pyudal, minsan nanunuot rin ito sa ating sarili. Bakahin ang pagiging aktibista may dalawang mukha, panghawakan ang prinsipyo sa lahat ng oras, hanggang sa huling pagkasira.

[epemm]

Pa rant lang ng konti kasi sobra sobrang bigat na. Masaya ba talaga kayo sa pagkapasa ko? Mula pa lang ng pag labas ng result wala akong nararamdamang joy sa inyo, parang sapilitan lang lahat. Ako nag edit ng tarpaulin ko, ako nagdala sa nag tatarpaulin, ako pa nag bayad? Sakit noon panahong yon sa totoo lang. At nung nakuha ko na, ilang araw lang nakatambak sa kwarto, ni wala ata kayong balak ikabit kaya ako na nag kusa na mag kabit, sobrang bigat sa loob ko non habang pinapako ko sa labas ang sarili kong tarpaulin. Di man lang nga tayo nag celebrate ng kahit ano eh, mas nag celebrate pa kayo nung naka highest lang sa exam ang kapatid ko, sobrang sakit sa puso pero hinayaan ko na lang. Ni sa pag sisimba, ilang araw ako nag papasama sa inyo na mag simba tayo pero hindi nyoko sinamahan, nag simba ako non mag isa at hindi lang pag pasa ko ang iniiyak ko kay lord, pati na din kayo. At neto lang pag bili ng ticket sa oath taking, nag tuturuan pa kayo kung sino mag bibigay sakin, wala pa naman kasi ako trabaho kaya umaasa pa ako sa inyo, hindi naman tayo gipit sa pera pero bat parang gipit na gipit kayo pag dating sakin parang kulang na lang ay mamalimos ako sa inyo. Sa graduation, muntik nyo pa makalimutan, nung sinabihan ko kayo parang tamad na tamad pa kayong samahan ako, sobrang sakit, na sa buong ceremony lugmok na lugmok lang ako, kung di pa nga ata umulan ay hindi nyo ako kakauni, ganon din sa picture, ni hindi man lang kayo gumawa ng time para man lang makapag picture tayong pamilya. sobrang sakit sa feeling na nag popost ako na di ko man lang kayo kasama. At sa susuotin ko sa oath taking :< di nyo man lang ako masamahan maghanap, alam nyo namang di ko kaya mag isa, gusto ko lang naman maging desente ako tingnan, sariling gastos ko na nga kasi ayaw nyo na naman ako bigyan, sobrang nakaka down na, pag mga kapatid ko humingi sa inyo ang bilis bilis nyo, tapos pag dating sakin ang ganit ganit nyo, hindi ko lang naman to ginawa para sa sarili ko, para din naman sa inyo to. And lastly, oath taking ko na sobra nyo naman akong sinaktan sa ayaw nyo ako samahan :< sobrang mas mahalaga ba talaga sa inyo trabaho nyo kesa sakin, di man lang kayo makapag laan kahit isang araw para sakin :< wala na nga akong malapitan sa mga kaklase ko, pati ba naman sa pamilya ko. Magisa na nga hinaharap mga problema sa mahabang panahon, pati ba naman sa success na nakuha ko mag isa pa din. Sobrang sakit na sa isang napakahalagang kaganapan sa buhay ko eh haharapin ko mag isa. Durog na durog na ako sa inyo, sakit na sobra.