#Mula sa Kung Ano ang Noon

[upismediacenter]

LITERARY: Lihim sa Likod ng Bawat Hakbang

Tahimik ang bayan ng San Miguel, pero sa likod ng mga matatandang gusali at mga kalyeng tila walang katao-tao, may nakatagong mga lihim. Si Cesar, isang binatang tila ordinaryo lang, ay laging bumabalik sa isang misteryosong lugar—ang luma at abandonadong istasyon ng tren sa dulo ng bayan. Sinasabi ng mga matatanda na may masamang pangyayari raw dito noon, pero walang sinuman ang makapagpaliwanag nang eksakto kung ano iyon. 

Isang araw, nakatanggap si Cesar ng isang sulat na walang pirma at tanging isang simpleng mensahe ang laman: "Buksan mo ang mga mata mo. Ikaw ang susunod." Sa halip na huminto at mag-isip, binalewala niya ito, iniisip na marahil isa lamang itong biro. Ngunit kinabukasan, natagpuan niya ang isang kopya ng isang matandang pahayagan na nagpapakita ng larawan ng isang taong kamukhang-kamukha niya—isang kinse anyos na binatilyong nagngangalang Cesar Torres na pinaghahanap matapos ang isang di-maipaliwanag na insidente. 

Nang hindi inaasahan, unti-unting lumabas ang katotohanan. Mga inarkibo na kaso, mga lihim na dokumento, at mga ebidensyang itinago nang mahabang panahon mula pa sa mga dekada ng nakaraan, na tila sinadyang ilihim upang hindi na muling matagpuan. Ang lahat ng ito’y nagsimulang lumitaw sa mga hindi inaasahang pagkakataon mula sa mga lumang pahayagan. Sa kanyang pagbabasa, nakita niya ang mga pangalan ng mga pamilyar na lugar—mga eskinita at tindahan na binabalik-balikan niya noong kabataan niya. Isang lumang sinehan ang nakatawag sa kanya ng pansin, kung saan dati siyang nanonood ng pelikula kasama ang ama.

May isang sabwatan na tila matagal nang nailibing, pero dahil kay Cesar ay naungkat at muling nabuksan. Natuklasan ang isang serye ng mga pangyayari na isinantabi at binalewala, ngunit ngayon ay bumabalik dahil hindi pa pala tapos ang kwento.

Ang bawat piraso ng impormasyon na natuklasan niya ay nagtulak sa kanya patungo sa isang mas malalim na sikreto. Sa kanyang pagsasaliksik, nalaman niya na ang misteryong ito ay hindi lamang tungkol sa bayan kundi pati na rin sa kanyang sarili—isang bahagi ng kanyang nakaraan na kaniyang nakalimutan ngunit unti-unting bumabalik upang harapin siya.

Tila mga hiwa-hiwalay na piraso ng palaisipan ang buhay ni Cesar; ang bawat galaw niya ay nagtutulak sa kanya na tuklasin ang isang madilim na nakaraan. Sa bawat sulok ng bayan, may mga detalye na hindi niya maintindihan: isang kakaibang tao na sinusundan siya, mga mensaheng kumikislap sa TV screen tuwing gabi na nagsasabi ng "NALINLANG KO SILA", at mga kakaibang tunog sa telepono na para bang siya ay palaging binabantayan. 

Habang nadidiskubre niya ang mga dokumentong nagtuturo sa isang mas malaking plano, napagtanto niyang ang mga kakaibang mensahe ay hindi bunga ng kanyang imahinasyon kundi bahagi ng mga sikretong sinusubukang takpan ng isang grupo. Ang mga pahiwatig sa TV at ang hindi pangkaraniwang mga tunog ay resulta ng isang makabagong teknolohiya na ginagamit upang guluhin ang kanyang isipan at takutin siya—lahat ng ito'y isang paraan upang pigilan siyang matuklasan ang buong katotohanan.

Nagdesisyon siyang bumalik sa lumang istasyon ng tren, kung saan nagsimula ang lahat. Ngunit pagdating niya roon, biglang dumilim ang paligid. Sa harap niya, nakita niyang nakatayo ang isang taong matagal na niyang kinakatakutan—ang sarili niyang repleksyon, isang batang bersyon niya, mukhang malungkot, puno ng galit, at waring dala ng isang matinding vendetta. 

"Cesar Torres," bulong ng batang repleksyon. "Ikaw ay parte ng isang bagay na mas malaki kaysa sa iyong naiisip. Ang mga lihim ay dapat manatiling lihim. Ngunit ngayon, ikaw na ang magtatapos ng lahat."

Dumagundong ang paligid. 

Habang nakatayo si Cesar sa gitna ng malamig na istasyon, naramdaman niya na ang bigat ng kanyang mga nararamdaman ay tila mas bumibigat kaysa dati. Ang mga kakaibang mensahe, ang misteryosong tauhang sumusunod sa kanya, at ang mga pahiwatig na kumikislap sa TV tuwing gabi—lahat ng mga ito'y patuloy na bumabagabag sa kanyang isipan. Pero sa mismong sandaling iyon, biglang nagsimulang lumabo ang paligid, at unti-unting nawawala ang kanyang batang repleksyon.

Ang kanyang buong buhay ay biglang parang misteryoso na kailangan niyang bigyan ng kahulugan. Nakakatakot, ngunit wala na siyang ibang pagpipilian kundi harapin ang katotohanan. Sinuman ang subukan niyang kausapin, may mga pilit na inililihim o binabalewala na parang napagkasunduan ng lahat na huwag nang ungkatin ang nakaraan. Dahil dito, hindi na niya alam kung sino ang puwedeng pagkatiwalaan. Mapanlinlang ang sistema, at lahat ng bagay na alam niya ay tila may marka ng kasinungalingan.

Biglang kumirot ang kanyang ulo nang may isang imahe ng lumang istasyon ang sumagi sa isipan, isang eksenang pilit niyang kinakalimutan: mga matang nanlilisik, mga tinig na bumubulong ng babala. Isang kaluskos ang pumukaw sa kanya, at may papel na lumipad mula sa sirang kabinet. Pinulot niya ito—“Ikaw ang susunod.”

Napatitig si Cesar sa kanyang mga kamay, pakiramdam niya ay tila may nakatagong sugat na pilit niyang hindi pinapansin. Habang iniisip ang mga tunog at mensaheng bumabagabag sa kanya, unti-unti niyang napagtanto na ang lahat ng ito ay likha ng kanyang sariling isipan, tunog, at pagsubaybay sa kanya ay hindi mula sa isang grupo, kundi likha ng sarili niyang isipan—mga takot at alaala na matagal na niyang itinatago. Ang misteryosong tauhan ay siya rin, isang bahagi ng kanyang sarili na matagal nang hindi pinapansin.

Ang "grupo" ay simbolo ng kanyang pagkakawatak-watak, mga piraso ng kanyang pagkatao na binalewala. Ang mga kakaibang tunog at mensahe ay pahiwatig mula sa kanyang kalooban, na pilit siyang pinaharap sa mga nakatagong trauma at lihim. Sa huli, naiwan siyang nag-iisa sa gitna ng malamig at malungkot na istasyon. Bagamat hindi pa niya ganap na nauunawaan ang kabuuan ng kanyang kuwento, ang nararamdaman niya ay sapat upang malaman na dapat niyang harapin ang kanyang sariling mga takot at tanong. Ang mga tanong ay tila mas dumami kaysa mga sagot, at ang tunay na kwento ay nanatiling [REDACTED]—isang lihim na maaaring hindi na kailanman lumabas.

[peryodismo2425]

Bakit naman, Sir?: Pag-ambon sa Mundo ng Isang Guro

Ni Ian Rafin | Nobyembre 10, 2024

Isa sa mga problema ng mga estudyante ngayon ang mental health na pinag-uusapan at kinokonsidera ng ating mga guro ukol sa pagbibigay ng mga gawain. Ngunit, habang importante na bigyang-diin ito, mahalaga ring isaisip na pati ang ating mga guro—nakakaramdam ng sarili nilang mga problema.

Nagsimulang magturo si Sir Joseph Carlo A. Guiao, o mas kilala rin bilang “Sir G”, nang maging student teacher o ST noong ikalawang semestre ng Akademikong Taon 2022-2023. Sa sumunod na taon, nagturo na siya bilang isang ganap na guro ng Matematika.

Sa ganitong oras natin unang nakita si Sir G. Tila mayroon siyang naranasang  ambon—hindi man nakakasira, isang abala naman sa pang-araw-araw. Dulot ito ng agarang pagsalang niya sa pagtuturo sa UPIS matapos ang kolehiyo at practicum. Idagdag pa ang napakarami niyang responsibilidad sa kaniyang unang taon kung saan naging homeroom adviser ng 10-Kamagong, Math 10 at Elem Calculus teacher, Math Club at BSP adviser, pati na rin miyembro sa mga committees.

Ayon kay Sir G, nahirapan siya noon sa pag-angkop at pag-adjust sa napakarami niyang tungkulin. Mula sa pagtuturo, paggawa ng mga materyales, pati na rin sa pagdidisiplina ng mga estudyante, kinailangan itong gawin ni Sir bilang trabaho ng isang guro. Hindi dahil hindi natin nakikita, hindi na ito totoo. Ani nga ni Sir, “may intangible talaga”.

Hindi rin nakatulong na nakakatakot umano ang mga estudyante sa UPIS. Ayon kay Sir Joseph, “common expectation although misconception… lahat ng students sa UPIS very advanced sa content.” Sabi niya na maaaring nanggagaling mula sa advanced na curriculum ng ating paaralan. “Diverse ang students”, isa rin iyan sa naranasan niya bilang isang guro. Sa dami ng mga estudyante na kaniyang tinuturuan, “one thing might not work for another”.

Mayroon pa ngang pagkakataon na nais na niyang bumitaw, lalo na kapag nabibigatan na siya. Inilarawan niya ito bilang isang paulit-ulit na paggawa sa isang nakakabagot na bagay ng pangmatagalan kung saan para bang patong-patong na ang mga problema. Ayon sa kaniya, palaging umaaligid ang pakiramdam ng pagsuko sa puntong gusto niya na lang tumakbo mula sa bigat ng akumuladong dinadala o pinapasan.

Kahit pa ganoon, nagpatuloy pa rin siya at hindi sumuko. Tiniis niya ang hirap at pagod para maturuan tayong mga mag-aaral. Sapagkat motibasyon niya sa kaniyang pagtuturo ang saya na nararamdaman niya kapag umaalis ang kaniyang mga estudyante mula sa silid-aralan na may dalang bagong kaalaman, kung saan napapangiti niya ang kaniyang mga estudyante gamit ang mga bagong kaalamang kaniyang binigay. Ani niya, “if you’re a teacher, you give people the opportunity to create a sense of equality,” isang simbolo ng kaniyang pagmamahal sa mga estudyante at pagtuturo.

Kaya hiling din ni Sir G na makisama tayo kapag nagtuturo siya. “Teaching is two way, students should also do their part,” hinikayat niyang sumagot sa mga tanong ng guro, magpasa ng mga requirements, magsulat ng notes, at ang pinakamahalaga—makinig at makisalamuha sa klase. 

Bilang mga estudyante, nakakalimutan natin minsan na hindi lang tayo ang nahihirapan.  Marami tayong hindi nakikita dahil sa sarili nating mga ambon. Gayunpaman, hindi ibig sabihin na wala nang ulan para sa iba. Sapagkat may ngiti man ang panlabas ng isang tao, hindi pa rin natin alam kung ano ang itinatago sa puso niya. Alalahanin natin na tao rin ang ating mga guro, mayroon din silang pakiramdam. Kaya sana, huwag na tayo dumagdag sa pasanin nila dahil para sa atin din naman ang kanilang mga ginagawa.

Laging tatandaan, nangangailangan naman ang lahat ng tulong paminsan-minsan. Kung nahihirapan man ang ating mga guro, kung inaambon man sila minsan, sana tayo na ang magsilbing sinag ng araw na magbibigay ng liwanag, upang makita ang bahaghari pagkatapos ng ulan. 

[hindimakatulogsagabi]

may nagtanong sakin kung bumalik daw ba, tatanggapin ko pa ba ulit?

ito yung pinakamalabo ng mangyari. hindi na yun babalik kasi meron ng iba. binalikan lang naman ako dati kasi wala naman syang iba eh, takot sya mag isa. ako lang yung nandito para sakanya before kaya ako lang yung napagtyagaan lol.

tama na yung anim na taon, siguro naman nakatulong ako sakanya at sa growth nya kahit papano. though makakalimutin sya at hindi na rin nya maalala ang lahat. kaya nga minsan iniisip nya na nanunumbat ako, pero pinaalala ko lang naman minsan. kasi pag may ginawa kang mabuti sa isang tao, gagawan mo ba yon ng hindi maganda?

kung pwede lang hindi na kami magkita. hindi na kami magkaibigan. sinayang nya eh. ayoko narin maapektuhan sakanya. gusto ko nalang mawalan ng pake sakanya, yung kahit makita ko sya,parang hindi na sya nageexist.

bakit iisipin ko pa yung pinagsamahan namin? sya ba naisip nya? ano lang ba ako sakanya. makakalimutin sya pero alam kong alam nya yung mga nangyari.

ayoko na din manghinayang sa mga dapat pang mangyari, o mga sana nagawa nya for me o mga bagay na dapat ginawa ko. kasi alam ko sa sarili ko na naging mabuti ako sakanya mula noon hanggang sa kahuli hulihan. kaya nga masakit eh, kasi sa kabila ng lahat ganon ang sukli. but anyway, hopefully eto na yung huling post ko tungkol sakanya.

looking forward nalang talaga ako na mawalan ako ng pake, kasi pag nawalan ako ng pake, wala na talaga.

[kgh-nd]

Edukado Ka Ba?: Edukasyon ng Bagong Henerasyon

Sa patuloy na pagsulong ng ating bansa sa makabagong teknolohiya, patuloy din na nagkakaroon ng pagbabago sa sistem ng edukasyon sa ating bansa. Ang mga paaralan ay gumagamit na ng telebisyon at projector sa klase, gumagamit ng iba't-ibang kagamitan ang mga unibersidad ayon sa kurso na tinuturo nila, ang mga dating paaralan sa malalayong lugar ay may wifi nang pwedeng gamitin. Sa dinami ng mga bagay na napabuti ng teknolohiya sa edukasyon, napabuti na din ba ang kaalaman ng mga estudyanteng Pilipino? BATA, BATA, EDUKADO KA BA?

Ayon sa isang artikulong nai-publish ng INQUIRER noong September 19, nagsagawa ng survey ang UNICEF kung saan tinanong kung ano ang mga pinoproblema ng mga Pilipinong kabataan, kung saan lumabas sa resulta na ang isa sa pinaka-inaalala nila ang ay kalagayan ng edukasyon sa Pilipinas. Madami sa kanila ang hangarin na makapagtapos ng edukasyon, ngunit nung sila ay naitanong kung ano ay humahadlang sa kanilang pagtatapos at pagsimula ng propesyunal na trabaho, ayon sa kanila at kulang daw ang mga paaralan na nakakapagbigay ng dekalidad na edukasyon, at nagsisimula na din humadlang ng paggamit ng artificial intelligence o A.I.

Sa isinagawang survey naman ng Program for International Student Assessment noong 2022, lumabas na ang Pilipinas ay nakaakot ng ranggong 77th, na may kabuuan na 81 na bansa, para sa mga 15 taong gulang na mga estudyante. Ang kanilang mga puntos sa iba't-ibang mga paksa, kasama ay pagbabasa, matematika, at siyensa, ay mas mababa kumpara sa karaniwang markang nakuha mula sa 81 ba bansa.

ASAN ANG PROBLEMA?

Sa parehong artikulong naibanggit dito, nalaman na ang ilan sa mga rason kung bakit ay dahil sa kahirapan makapasok sa mga paaralan dahil sa tumataas na mga presyo ng pagpaaral, kakulangan sa mga guro na napapahaba ang trabaho ng mga kasalukuyang guro, at dahil doon ay bumababa din ang dekalidad na edukasyon na nakukuha ng mga estudyante. Kung nais na maisagot ang mga problema na ito, kailangan masolusyonan ito sa departamento ng gobyerno kung saan sa kanila nakasalalay ang mga polisiya

SINASAGAWANG PLANO

Ang edukasyon ay isang isyu na matagal nang binabantayan ng gobyerno, at samu't-saring mga polisiya at batas na ang nailaan para sa sistema ng edukasyon sa bansa. Noon 2016, nailunsad ang 15-taong pagaaral ng edukasyon sa mga paaralan ng mga estudyanteng 10 to 24 taon gulang upang makagawa ng mas dekalidad na polisya para maibago at mapaganda ang edukasyon ng mga Pilipino sa pagsasagawa ng pag-aaral ng mga pangangailangan ng mga estudyante mismo. KONKLUSYON

Ang edukasyon ay ang nagdala saatin sa punto ng buhay na ating tinitirhan ngayon. Ang patuloy na pagbabago ng edukasyon at teknolohiya ang nakakagawa ng makabagong paraan sa pag-aaral, at yumao dito ang mas magandang pamumuhay. Kaya't ating bigyan pansin ang edukasyon ng mga kabataan, dahil sila ang susunod na henerasyon na patuloy na magdadala sa ating banda patungo sa mas magandang kalagayan ng bansa.

Reperensya:

[lilithaban]

edge

pairings: wonwoo x female reader

— filo setting

🖋️: smut, angst!

warnings: 🔞, profanities, mature content, suicidal, protected sex

— dni minors!

posted: february 01, 2023

happy reading!

————————————————————————————

“Bakit ka ba nagkakaganito ha, yn?”

“Hindi naman kita girlfriend para umasta ka ng ganito! pinahiya mo lang ako sa mga ka classmates ko!”

Para akong binuhasan ng malamig na tubig sa mga sinabing kataga sakin ni Wonu. T-tangina.

Alam ko namang wala akong karapatan pero ang sakit sakit pa rin lalo na kung buong campus ang may alam sa nararamdaman ko sayo.

“Sorry… wons” bulong ko habang nagpipigil ng iyak.

Napakagat na lang ako ng labi dahil parang anytime lalabas na ang mga dapat kumawala. Para akong winawasak sa mga naririnig ko mula sa kanyang bibig.

“Tangina, ayan ka na naman. Sorry sorry sorry! punyetang sorry yan! nanadya ka ba talaga? Hinahayaan lang kita sa mga ginagawa mo pero ngayon sumusobra ka na. Kaibigan kita pero kung umasta ka akala mo girlfriend kita. Wag na wag ka ng lalapit sakin please lang. Lumayo ka na muna sakin.” bawat salitang lumalabas sa bibig niya tila isang patalim na sumasaksak sakin.

Tangina ang sakit sakit naman pala magmahal...

—

“Ang bobo naman kasi yn bakit ka pa sa bestfriend mo nagkagusto.” natatawa kong sinabi sa sarili ko

“Maganda ka naman at maraming manliligaw pero pinili mo pa rin mag mahal ng isang Jeon Wonwoo.”

Kahit na alam mong hindi niya kayang suklian yung nararamdaman mo. Natatawa ka na lang sa mga naiisip mo at bigla na lang nagbagsakan ang mga luha mong kanina pa gustong kumawala.

Tangina yn hindi ka ba nauubusan ng luha? ayun si Wonwoo nasa club kasama mga kaibigan niya samantalang ikaw pinapatay na sarili mo sa alak.

Hindi habang buhay magpapakatanga at luluha ka na lang dahil lang sa isang lalaki yn.

Pero kasi si Jeon Wonwoo siya.

Bestfriend at taga pagtanggol mo mula pa noon.

Naging sandalan mo na rin siya nung nagka tres ka sa isang major mo.

Hindi niya man kayang ibalik yung nararamdaman ko pero pinili niya pa ring alagaan at protektahan ako. Sobrang sakit lang dahil humantong ka kung saan ayaw na ni Wonwoo ang inaakto mo. Binago mo sarili mo para lang kay Wonwoo at hindi sayo.

Nagpaka possessive ka at sinakal mo siya kahit na magkaibigan lang kayo.

“Ginawa ko naman yung l-lahat eh pero bakit hindi mo pa rin ako magawang mahalin?”

Humagulgol ka lalo dahil wala kang narinig na sagot. Nanginginig ka na sa lamig at sakit kasabay din nito ang unti-unting pagkahilo mo dahil sa mga alak na ininom mo.

Habang humagagulgol ka napasulyap ka sa boteng binasag mo kanina. Dinampot mo ito at sinugatan ang sarili mo.

“Putangina wala pa rito yung sakit na nararamdaman ko sa mga sinabi mo”

Kung may nakakakita man sayo ngayon baka isipin pa nilang baliw ako.

Tinapat mo ito sa harap ng dibdib mo. Natatawa ka at lumuluha habang hawak-hawak ang basag na bote.

“Wala na rin namang kwenta yung buhay ko bakit hindi ko na lang tapusin to ngayon?”

Sobrang sakit na para akong pinapatay sa mga pinagdadaanan ko ngayon.

“Mabuti na rin siguro itong mawala ako”

Tumingala ka sa langit at ngumiti habang mga luha'y tuloy-tuloy pa rin ang pag-agos.

“Sorry... Wonwoo”

Akmang isasaksak mo na ang basag na bote ng may biglang umagaw nito sa kamay mo.

“Putangina yn, anong ginagawa mo!”

Nanigas ka sa kinauupuan mo nang marinig ang boses na yun.

“Wonwoo....”

Hinila ka nito palapit sakanya at niyakap ka ng mahigpit. Ramdam mo ang mabilis na tibok ng puso nito. “A-akala ko kung ano na nangyari sayo.”

“Isang linggo kang nawala. Hinahanap kita pati na rin ang mga magulang mo”

“Nag-alala ako sayo”

Nanlaki ang mga mata mo sa mga narinig mo mula sa bibig niya. Hindi ka makapaniwala na maririnig mo ulit yan sa kanya dahil grade 6 ka nung huling marinig mo yan.

Hinarap ako nito at hinawakan ang magkabilang pisngi ko. Titig na titig sayo ang lalaking kaharap mo at mga mata nito'y punong-puno ng pag-aalala.

“Saan ka ba galing ha? pinakaba mo ako.”

“Bakit mo binalak patayin sarili mo?”

“Bakit yn? bakit naabutan kitang handa na kitilin ang sarili mong buhay. paano kapag hindi kita naabutan ha?” malungkot ang himig nito at bakas ang pag-aalala na siya namang pag-iwas ko ng tingin.

“W-wala...”

“P-pagod na akong m-mabuhay”

“Paano naman ako yn? hindi ko alam gagawin ko kung mawala ka”

Ramdam ko ang panginginig at pagbilis ng tikbok ng puso ko dahil sa mga katagang binitawan nito.

“Please yn wag mo na gagawin yon. Mahal kita, ayokong mawala nag-iisa kong bestfriend”

Kung kani-kanina’y nakaramdam ako ng kaunting saya pero agad din naman binawi ito.

Tangina kahit pala mawala ako kaibigan pa rin ang tingin mo sakin

Nanghihina akong sumubsob sa tuhod ko at muling humagulgol. Ramdam ko naman ang mabilis na aksyon ni Wonwoo.

“Y-yn?”

Kinagat ko ang labi ko baka sakaling tumigil ang pagdurugo ng puso ko pero hindi eh.

Si wonwoo to..

mahal ko siya eh...

“U-umiiyak ka ba?”

Nagulat ako ng hinila ako nito at muling hinagkan ng mahigpit

Pinunasan nito ang mga luhang umaagos mula sa mata ko at tinitigan ako nito ng diretso.

“Please wag mo na ulit akong tatakutin...”

Hindi ka na nakasagot dito dahil nanlalambot ka sa mga titig nito. Natawa ka sa isip mo dahil kahit anong nasakit ang gawin sayo ni Wonwoo at the end of the day siya pa rin ang kahinaan mo.

Dahil sa dulot ng alak sayo parang may demonyo ang sumapi sayo ng inilapat mo ang labi mo sa labi ng lalaking kaharap mo.

Para akong sinaksak nang paulit-ulit dahil hindi ito nagre-response sa mga halik ko. Kumirot ang puso ko at nagbabadya na naman ang mga luha ko kaya akma na sana akong tatayo at tatakbo paalis ng bigla akong hiniit at hinalikan nito.

-

Hindi ko alam kung paano kami nakapunta sa sasakyan niya pero heto kaming dalawa pinagpi-pyestahan ang katawan ng isa’t isa.

Kanina lamang ay sobrang sakit ng puso ko at para na akong mamatay dito ngayon naman nangingibawbaw na ang sarap. Kasalukuyan nitong hinahalikan ang baba ko kaya hindi ko mapigilan ang pag-ungol at ang pagdiin ng kamay ko sa buhok niya upang mas lalo pang lumalim ang marating ng dila nito.

“O-oh my god”

“Lalabasan na ata ako Wonu” kahit na hirap na hirap ako nagawa ko pa ring sabihin sakanya yon

Hindi siya nagsalita at bagkus para na akong mababaliw dahil mas lumalim pa at pinasok pa nito ang dalawang daliri sa ari ko. Hindi rin nagtagal ay nakaramdam na akong likidong lumalabas mula sa ari ko.

Kitang-kita ko ang pamumungay ng mga mata ni Wonwoo.

“You taste so good, fuck”

Masisira ko na ata ang backrest ng upuan na to dahil sa malagkit na pagtitig nito sakin. Hindi na nito sinayag ang oras at inutusan ako na pumwesto sa backseat. Maya-maya lang din ay nakapatong na siya sakin.

Napasigaw ako ng makaramdam ako na parang pinupunit ang ari ko. Fuck first time ko lang to at ang laki pala ng ari niya!

“Shit, virgin ka? fuck”

“Tell me if itutuloy ko pa ba o hindi. Ayokong gawin to sayo lalo na’t lasing ka”

Ramdam ko ang pag-aalala sa boses nito “Hindi ako lasing Wonu. You have my permission”

“You can fuck me in every possible way”

Pagtapos ko sabihin iyon ay binaon na ni Wonu ang ari niya sa loob ko kaya’t napasigaw ako at medyo naluha dahil sobrang sakit.

Imbis na magsalita ay binigyan lamang ako ni Wonu ng mababaw na halik hanggang sa maging malagkit ito at nagsimula na rin itong bumayo.

Para akong mababaliw

Para akong nasa langit

Sa hindi malamang dahilan bigla ko na lamang nasabi ang mga katagang ito habang bumabayo ito sa ibabaw ko at napapaungol.

“A-aahhh ang sikip mo kingina”

“I love you, Wonwoo”

Pero wala kang narinig dito at patuloy pa rin ito sa pagbayo sayo. Kaya para kang maiiyak ulit dahil kahit anong gawin mo hindi ka talaga pinapakinggan ng mundo.

Hinayaan mo na lang na may tumakas na mga luha sa mata mo at nagpanggap na lamang na naiiyak sa sarap kahit na totoo’y nasasaktan ka na hinayaan mo na lang itong gamitin ka. Napakagat ka na lang sa labi at pumikit.

Libo-libong mga boses na ang bumubulong sayo na tama na. Hindi talaga kayo tinadhanan para sa isa’t isa.

Tama na kasi mas lalo ka lang nahuhulog sa mga patibong nito at baka hindi ka na makabangon pa sa sakit.

Hindi mo na namalayan na nilabasan na pala siya at sumalampak sa tabi mo, naghahabol ng hininga.

“Shit that was so fucking hot”

"I'm hoping we don't get awkward after this, yn, since you're my friend."

Napatawa ka na lang at inayos ang sarili. “Of course not,”

“Sige na Wonu, uuwi na ako”

Hindi ko na siya hinintay pa at tumakbo na ako palabas sa sasakyan niya.

Sa gabing ito hindi ko alam kung may mas sasakit pa sa nararamdaman ko eh

Nagpakatanga ako sa kanya at hinayaan na may mangyari samin.

Hindi ko alam kung makakabangon pa ako sa sakit na to.

Binigay ko na lahat kahit pa katawan ko’y binigay ko na rin sa kanya

Nag confessed na ako pero tila naging bingi ito sa oras na yon

Lahat ginawa ko para sa kanya pero sa huli ako pa rin itong uuwing sugatan. Hindi ko na maipalawinag nararamdaman ko dahil sakit at kirot ang nangingibabaw sa puso ko.

Mahal na mahal kita Wonwoo.

At hindi ko na yata to kaya…

[benefits1986]

fallacies of lykkelig

In the spirit of the "dearly" departed and in the name of katangahang-isip.

Let this be a rundown of the tiny convos that are centered on debunking lyykelig vibes na medyo pabebe at 'di pabebe. Babala: Ang sumusunod ay pawang katanghang-isip lamang. Mag-ingat. Nakakamatay. Litmus paper test lang 'to ng storytelling mala-Plurk. :p Isama mo na rin r/aitah universe para pakkkakkk. Wala namang namatay kasi wala namang nakatawid sa tawiran... or baka naman... meron, meron, meron pero, akala lang wala.

A: Eto ang plano. Lilipad. Magpapakasal. 2 kids. B: Ayos. Ganda ng plano. Kaso 'di ako kasama sa pagpaplano. Wala man lang heads up. Talaga ba? Lilipad kang mag-isa. C: Paano ka ba i-keep? D: Ha? Hatdog. C: Hirap sa'yo ang sarap mong mahalin pero hindi ko alam paano ka i-keep? D: Keychain ba ako? Or bala ng Playstation? E: I'm okay with you. Just pretend that I'm a lesbian. F: Ay. Umuwi ka na kasi baka kung saang lupalop pa tayo mapadpad. Choopi. Alis. G: Kahit ayaw mo sa akin, gusto kita. H: E 'di problema mo 'yan. Lusutan mo. Parang kasalanan ko pa a. I: Niligawan naman kita pero ayaw mo pa rin sa akin. J: 'Di kita ayaw. Ayaw ko lang mag-end ang friendship natin. Mas okay ka ng bestfriend kasi sure na sure akong walang break up and shitshow ito. K: O check mo na eyeliner mo. Baka nag-bleed. L: Aywaw. 'Yan talaga ang takeaway mo noh? K: 'Di ba sabi mo gusto mo plakado pa rin eyeliner mo kahit naka hi-fi iyak mode ka? L: Uwi na ko. M: Seryoso ako. N: Ako hindi. O: Eto na tickets mo. P: Thanks. Next time ulit. O: Next time sana may VIP seats na ako sa'yo. P: Uh. Tickets lang pinaguusapan. Duh. Q: Naghihintay naman ako e. R: Wala kang inaantay. Pasensya na. Kahit 5 years pa. Hanap ka na lang ng iba. Seryoso. Minsan lang ako magsersyoso, kaya seryosohin mo rin 'tong sinasabi kong 'to. S: 'Di ba Cancer ka? Bakit parang 'di halata. T: Cancer kasi ako ng lipunan. Oks na? May palag pa? U: Takas ka kasi ng takas. V: O tapos? Tapos.

W: Sa'yo na muna gears ko. Bahala ka na kung kelan mo babalik. Basta mag-photowalk tayo every weekend. X: May rules talaga na kabog ang rule of thirds? 'Wag na lang. Rent na lang ako.

Y: Tumanda tayong 'di mag-isa. Z: Mamatay naman tayong lahat ng mag-isa, 'di ba? Y: Morbid mo naman. Z: Mula noon hanggang ngayon, you have been fully informed. So, ano? Ano na? A1: 'Di ba dream trip mo 'to? B2: Yes. Pero hindi ka kasama sa dream trip frame, so, ekis. Thank you na lang. God bless.

C2: Tara sa Japan! G. Ako bahala. D2: Ako bahala sa sarili ko. Thanks. Kahit ikahirap ko. E2: Nasaan na 'yung Harry Potter boxed set na hardbound? F2: In the box to the left. Saka nakabili na ako before mo pa ibigay 'yan. Uwi mo na lang. Sayang e. G2: Wow. Nag-stay ng umaga. H2: Good morning. Una na ako. Sarap tulog ko e. G2: Maaga pa. Stay ka muna. Breakfast ka muna. H2: Umaga na. Kaya dapat umuwi na. Also, IF. So pointless, pag-stay. Thanks. I2: Puwede naman akong houseband. J2: Talaga ba? Parang biggest fallacy 'yan of them all bilang putok na putok ang paganaps mo. 'Wag ako. I2: Try me. J2: Next topic. K2: Saan ba ako sa priority list mo? L2: Alam mo ang tali-talino mo, pero ang dami mong 'di alam. M1: Masipag akong magtrabahong bahay. N2: E ano naman? Kaya mo bang magluwal ng bata sa mundo? P1: 1 year na akong single. Q1: Serial monogamist ka pa rin, huy. Kaya 'wag kang palakpak tenga masyado. Deserve mong maging single blessedness muna bago mo na naman hatawin ang dating scene. P1: Gusto ko 'yung interesting. Q1: Gusto mo ba 'yung ilalagay mo sa petri dish? Baka specimen naman kasi hanap mo bilang 1 year ka ng matino kuno. 'Wag ako. O1: 9 dogs tapos nagpapaanak ng aso on my own. Present. Row 1. P1: Nagpaanak sa bahay on your own kasi 'di mo na nadala sa ospital. Attention to details. Ekis. Ooops. Triple Ekis ka diyan. Busy mo e. Mga Katangahang-isip na PL na hindi mo alam kung anong gustong ipamukha sa'yo... or baka naman, katangahang-isip nga e: -Maniwala Ka Sana -U Got Me Bad -More Than I Can Say -Through The Years -The Man Who Can't Be Moved -Minamahal Kita -It's Gonna Be Me -When I'm 64 -Bawat Daan -Paborito -Ipagpatawad Mo -Ewan -And more na 'wag na nating ilagay dito because... katanghang-isip nga 'di ba? Ako naman, ganito lang kasimple flow ko ever since. 'Pag oks: Brown Eyes 'Pag 'di oks: Survivor Wala akong in between. Amen to Santa Santita Beyonce 5evs. PS: May AI bang hindi wonky para sa proofreading ng contextual English at Tagalog with slang na 'di umaayaw? Seryosong tanong 'yan. UGH.

[ke4dd]

Ang Kape ng Cozy Cove, Baguio

Ano ang kadalasan mong ginagawa pagkatapos ng isang pagsusulit? Ikaw ba'y namamahinga sa bahay? Naglilibot kasama ang mga kaibigan? Kung ako naman, ako'y nahihilig mamahinga ngunit sa mahalagang mga pagsusulit, karaniwan kong ginugusto lumuwas sa iba't ibang panig Pinas, malapit man o malayo, para maihiwalay muna ang buhay-aral sa buhay-saya. Noong ika-13 ng Mayo, 2023, kami'y naglakbay paakyat ng Baguio ngunit iba ang dahilan ng aming pagpunta kumpara sa mga karaniwang mga turista.

Ang Baguio ay kadalasan sikat sa iba't ibang panig ng mundo dahil sa kultura, pagkain, at mga destinasyon dito pero may isa pang panig ang ikinasikat nito, ang larangan ng musika. Sa kasalukuyang panahon, ay isang bagong "tourist hotspot" na sumikat dahil sa larangan ng musika. Ito ay ang ang Cozy Cove, pero bakit nga sumikat ang lugar na ito? Maraming mga artistang tumutugtog dito, kung sa makabagong banda tulad ng Cup of Joe at Dilaw, atsa mga lumang banda tulad ni Mayonaise at si TJ Monterde. Ngunit tayo muna’y magbalik sa mismong oras ng pagdating.

Dumating ang pamilya ko sa Baguio noong bandang pa-tanghalian pa lamang. Kami’y umakyat noong umaga ngunit hindi namin dinaan ang sikat na tourist spots habang kami’y paakyat para mahabol sana ang maangang “check-in” time ng hotel. Pagdating namin sa mismong Baguio, kami’y hinabol gutom dahil hindi pa kami kumain ng almusal kung kaya’t kami’y dumiretso sa isa sa mga pinakakilalang kainan sa gitna ng Baguio, ang “Canto.” Medyo humigit ng mga tatlumput minuto bago dumating ang aming pagkain ngunit hindi namin inasahan na ganoon ka ganda ang mismong pagkain rito.

Sa mabilisang salita, napagkasarap pero masakit sa bulsa ang mga presyo rito. Kung kaya't unahin ninyo rito kung pupunta man kayo. Ang mga litrato sa ilalim kinuha namin at bawat isa sa kanila ay napagkasarap pero ang pinakapaborito ko rito ang croquettes dahil ngunit mainit ay nagpakasarap ng bawat kagat sa bola-bolang patatas.

Pagkatapos namin kumain namin ay kami'y dumiresto naman sa aming estasyong hotel ngunit hindi pa bukas ang mismong check-in kaya kami muna ay nagpark ng aming sasakyan sa ilalim ng hotel at naglakad papunta sa SM City Baguio. Ang SM City Baguio ay hindi katulad ng mga ibang SM dito sa Pinas dahil sa bukas hanging na porsyento nito. Sa madaling salita, walang air-con pero hindi ganoon kainit maliban kung tatapat ka sa mismong sikat ng araw. Pero kung tutuusin man, medyo may sariling ganda rin ang arkitektura ng SM kumpara sa mga ibang building parang “Cruise Ship design nito” pero balik tayo sa kwento ng aming araw. Hindi gaanong kawili-wili ang mga nangyari kaya tayo ay lumipat sa pagbalik namin sa hotel.

Ang hotel nga pala naming pinili ay yung mas bagong Hotel Veniz sa Session Road, hindi yung luma sa Burnham. Medyo tipikal rin naman ang nilalaman ng kwarto, matinong pagkain, at malinis naman ang bawat sulok pero ayun ang normal sa hotel. Matapos kami pumasok, nagpahinga muna lamang kami hanggang sa oras noong mismong tugtugan.

Dumating kami sa Cozy Cove ng mga bandang mga alas-singko pagabi, naabutan namin noon ang iba sa mga artista at bandang itinatampok. Sina Raphy at CJ mula sa Cup of Joe, si Arthur Miguel, at si Janine Tenoso. Kumuha muna kami ng pagkain sa mismong lugar dahil Cafe sila, dalawang inumin, at tatlong burger (na hindi ko na maalala ang pangalan). Medyo masarap naman ang pagkain pero ang tunay na dahilan kung bakit kami pumunta rito ay ang para mismong tutugan. Kung kaya’t ang tatay nilapitan ang isa sa mga kasama nila sa mesa at nanghingi ng retrato kasama sila.

At sa wakas, nagsimula ang gabi. Madaming video sa YouTube ngayon ang nakuha sa gabi na iyon pero naman sa aking pananaw, sang-ayon sa setlist ng mga banda nila. Pinangunahan ang gabi noon ni Janine Tenoso at tinugtog niya ang kanyang mga orihinal na kanta, pati na rin ang mga sikat na makalumang OPM tulad ng Di Na Muli ng Itchyworms. Sumunod sa kanya ay si Arthur Miguel kung saan siya rin ay tumugtog ng ilan sa mga sikat niyang cover ng iba’t ibang sikat na kanta, pati na rin ang mga bago niyang sikat na orihinal tulad Dito sa Ilalim ng Buwan. Matapos ang mga solong artista ay umakyat na ang unang banda na sina Calein. Di katulad ng dalawa, hindi gaanong nahatak ang mga manonood sa kanilang tutugan ngunit pagdating biglaang nahaktak pabalik ang atensyon noong itinugtog nila ang kanilang orihinal na kanta “Umaasa.” At para sa pinakahuli, ang hinihintay ng lahat na sina Cup of Joe kung saan bawat kanta, bawat sigaw, bawat galaw, ay nagbigay-buhay sa bawat manonood. Masigasig at masaya nagtapos ang gabing iyon, busog sa pawis, pagod, at saya. Masarap mapanood, lalong-lalo sa personal, ang mga artistang iniidolo mo. Nakakabuhay ng isip, galaw, at pagmamahal sa bawat larangan na hinihilig mo.

[biyahengpinas]

Pagtuklas sa Yaman ng Kasaysayan at Kultura sa Unibersidad ng Santo Tomas

Sa mapangahas na byahe patungo sa Unibersidad ng Santo Tomas, hindi ko alam kung ano ang dapat kong asahan. Marahil may mga kuwento akong narinig mula sa mga kaibigan at nabasa sa social media tungkol dito, ngunit may sariling bagay na dala ang bawat paglalakbay.

Nang huminto ang bus sa tabi ng kalsada, agad akong sinalubong ng init at usok mula sa iba't ibang sasakyan. Isang maalinsangan na umaga sa isang lugar na inakala ko lamang noon sa mga litrato.

Ang Unibersidad ng Santo Tomas, o kilala bilang "UST," ay isa sa pinakamatandang unibersidad na matatagpuan sa Pilipinas, partikular sa lungsod ng Maynila. Ito ay hindi lamang isang lugar ng pag-aaral, kundi isang saksi sa kasaganaan ng kultura at kasaysayan ng bansa.

Sa aking paglalakbay sa unibersidad, nasaksihan ko ang yaman ng mga gusali at mga tanawin na nagpapakita ng diwa nito. Isa-isa kong binisita ang mga espasyong itinuturing na mahahalagang bahagi ng institusyon. Sa bawat hakbang, marami akong natuklasan at naranasan.

Una kong pinuntahan ang Santísimo Rosario Parish Church, kung saan nadama ko ang katahimikan at kapayapaan. Ang pagtungo sa simbahan ay nagdulot sa akin ng pagkakataon na magbigay-pugay at magpahinga, na nagpapalakas sa aking pananampalataya at pananaw sa buhay.

Pagkatapos kong libutin ang buong simbahan, napadpad ako sa UST Museum of Arts and Sciences. Dito, napusuan kong masdan ang mga likhang-sining at artipakto. Nakapupukaw ang bawat eksibit dito na nagpapaalala sa akin ng kahalagahan ng pagpapahalaga at pangangalaga sa ating natatanging mga kayamanan.

Nang lumabas ako sa museo, napansin ko ang UST Plaza Mayor, kung saan matatagpuan ang UST Tiger Statue na madalas puntahan ng maraming tao. Ang pagtayo sa harap nito ay hindi lamang isang pagkilala sa simbolo ng paaralan, kundi isang pagsasalamin din ng aking sariling lakas at determinasyon na harapin ang mga hamon ng buhay.

Pagdating ko sa Arch of the Centuries, ako ay talagang bumalik sa nakaraan at naantig sa kahalagahan ng tradisyon at simbolo ng unibersidad. Para sa akin, ang arko ay nagpapakita ng tagumpay at pagpapahalaga sa kasaysayan ng paaralan.

Sa bawat lugar na aking pinuntahan sa Unibersidad ng Santo Tomas, nadama ko ang kahalagahan ng kasaysayan at kultura. Ang bawat espasyo ay nagbigay sa akin ng inspirasyon at pag-unawa sa ating yaman bilang mga Pilipino. Ang bawat gusali ay may sariling kuwento at kahalagahan, naglalarawan ng pagiging isang Pilipino, at pagtitiwala sa misyon ng paglilingkod sa bayan at sa Diyos.

Sa kabuuan ng aking paglalakbay sa unibersidad, hindi lamang ako namangha sa mga gusali at tanawin, kundi ako rin ay nabighani sa diwa at identidad ng lugar. Ang bawat hakbang ay isang paglalakbay sa kasaysayan at kultura ng Pilipinas, na nagbibigay ng inspirasyon sa bawat isa na maging bahagi ng pagpapalaganap at pagpapahalaga sa yaman ng ating kultura.

Kung naghahanap kayo ng isang lugar na hindi lamang nagbibigay ng magandang tanawin, mairerekomenda ko ang Unibersidad ng Santo Tomas bilang isa sa mga makasaysayang destinasyon na dapat puntahan. Ang mga karanasan ko rito ay hindi pangkaraniwan at nagbigay sa akin ng malalim na pag-unawa at inspirasyon.

Mga Sanggunian:

University of Santo Tomas. (2023, September 8). History - University of Santo Tomas. https://www.ust.edu.ph/university-history/

The Varsitarian. (2023, September 28). UST breaks into 2024 THE World University Rankings. The Varsitarian. https://varsitarian.net/news/20230928/ust-breaks-into-2024-the-world-university-rankings

[ilaw-at-panitik]

Dito mo ako unang nakilala. Hindi pa ako ni hininga noon ng anumang bulaklak, o ng anumang bumubukad. Ni hindi pa dumarating sa aking hingap ang mga talulot, o ang mga tinik, bagaman makailang beses nang dumugo ang dila ko sa pagtunghay lamang sa mga bagay na nakasusugat: Iluluhog ng isang paslit sa harap mo ang kanyang kamay, at agad mong ilalayo ang iyo. Tingnan mo ako—hindi ikaw kundi ang iyong tingin ang hinahabol ng pulubi. Ang patalim na nakatutok kapalit ng kung ano; ang parating nauunang bumaong takot. Ang kamay na sasaklot sa iyong suso; ang hindi mo paghalinghing sa kabila nito. Dito, walang dahilan ang mga kalsada, kanto, eskinita. Dito, walang dahilan liban sa pag-iral.

Louise O. Lopez, mula sa "Lungsod-Lungsuran" (Inilathala ng LIRA, 2020)

[wanwaves]

Gusto ko ibigay — wonmina fic.

solana note: not proofread. might contain typographical and grammatical errors. written in tagalog. enjoy reading! :)

Madilim

Makipot

Mainit

Magulo

Apat na salitang nababagay upang ipaliwanag ang buhay ni William. Tulala lang si William habang nakatingin sa ngayong sira na kisame sa ibabaw ng munting apartment na inuupahan niya.

Hindi makatulog kakaisip kung ano ba dapat ang gagawin. Bibitaw o ipagpatuloy kung ano man ang namamagitan sa kanila ng kasintahan niyang si Maureen. Litong lito na siya. Hindi niya na alam kung ano ang tama. Kung ano ang dapat mas manaig. Ang ipagpatuloy o ang bumitaw?

Gusto niya kumapit, pero alam niya na kapag ipagpapatuloy niya ang kung ano man ang meron sila, silang dalawa lang rin ang mahihirapan.

Maririnig mula sa labas ng bintana niya ang ingay na galing sa mga dumadaan na tricycle at tao. Ipinikit ni William ang mga mata niya. Tahimik na pinapakinggan ang bawat ingay na galing sa magulo niyang mundo.

Mundong ayaw niya maranasan ng minamahal niya.

“Gusto ko ang ganitong simpleng buhay.”

Sabi ni Maureen habang nakahiga sa braso ni William. May magandang ngiti sa labi. Kumikislap rin ang mga mata nito habang nakatingin sa kisame na nilagyan nila kanina ng mga umiilaw na bituin.

Mapait na ngumiti si William sa tuwing naalala niya ang sinabi ng nobya tuwing bumibisita ito sa munting bahay na inuupahan niya.

Sa totoo lang hindi niya gets kung bakit nasabi iyon ng nobya niya. Hindi niya gets kung bakit gugustuhin nito maranasan ang simpleng buhay kung sa gayon okay naman ang buhay na meron siya. Hindi naman sa hinuhusgahan niya ang nobya niya, ang hindi niya lang talaga maintindihan ay kung bakit gusto nito maranasan ang paghihirap.

Kasi sa totoo lang kung si William ang tatanungin, gusto niya ibigay ang buhay na nararapat para kay Maureen. Buhay na malayo sa kung ano man ang meron kay William.

Nanliliit si William sa sarili lalo na noong napagtanto niya na sobrang layo nila sa isa't-isa. Para sa kanya nasa langit si Maureen, habang siya nasa lupa.

Sobrang layo at higit sa lahat hindi sila bagay.

Sino ba naman kasi ang mag-aakala na magkakagusto siya sa anak ng amo niya. Hindi niya naman ito pinagplanohan at higit sa lahat hindi niya rin inakala na matatamaan siya ni cupido.

Hindi naman problema ni William ang estados niya sa buhay noon. Hindi niya naman dinidibdib kung bakit ganito lang ang kaya niyang abutin sa buhay. Hindi niya naman hinahangad ang magarbong buhay. Gusto niya lang ang mapayapa at masaya na buhay.

Alam niya na hindi nila kasalanan kung bakit ganito lang ang kaya nilang maabot sa buhay. Ginawa naman nila ang lahat upang maiangat ang mga sarili nila sa kahirapan. Hindi nagkulang ang mga magulang niya sa pagbibigay sa mga bagay na gusto niya. Pinaaral pa nga siya sa magarbong eskwelahan kahit na sobrang wala na sila.

Para kay William hindi naman sila ang rason kung bakit mahirap lang sila kasi binigay naman nila ang lahat ng makakaya nila upang bumangon para sa kinabukasan nila. Pero kahit na anong bangon nila kung wala talagang supporta galing sa mas nakakataas, lulubog parin ang lahat.

Kuntento na siya sa kung ano man ang meron siya. Pero lahat ng ito gumuho noong harap-harapan siyang tinanong ng mga magulang nito noong umakyat siya ng ligaw.

“Ano kaya mong ibigay sa anak namin bukod sa bulaklak na halata namang pinitas mo lang sa tabi?”

Sa mga oras na yun hindi maiwasan ni William manliit sa sarili. Nahihiya siya. Hanggang ngayon naalala niya parin kung paano niya hawakan ng mahigpit ang bulaklak na binili niya sa kanto ng inuupahan niya gamit ang konting pera na natitira sa bulsa.

"Hindi pa ba sapat ang pagmamahal? Kung sa iyon lang ang kaya niyang ibigay sa ngayon?" Tanong ni William sa sarili.

Aminado siyang nabastos siya sa mga oras na yun. Kung hindi lang nagsalita si Maureen sa mga oras na yun siguradong umalis na si William sa bahay nila.

Hindi lang ito ang unang beses na nakatanggap siya ng mga masasakit na salita galing sa mga magulang ni Maureen. Sa tuwing dumadalo siya sa bahay ng nobya niya hindi nakakaligtas sa pandinig niya ang mga panlalait na lumalabas sa bibig ng mga magulang ni Maureen.

Actually, hindi niya naman ito pinapansin noon. Determinado naman siya na ipakita sa mga magulang ni Maureen na may ikakabuga siya. Na kaya niya naman panindigan si Maureen at kaya niya ibigay ang buhay na nararapat para kay Maureen.

Pero dumating ang araw kung saan nawawalan na siya ng pag-asa sa sarili. Sunod-sunod ang naging problema ni William. Hindi niya inakala na kukunin ng maaga ang Tatay niya. Ang tatay niya ang isa sa rason kung bakit patuloy parin siyang lumalaban sa buhay. Ang taong inspirasyon niya.

Nalunod sila ng pamilya niya sa utang. Nagkasakit pa ang nanay niya at bilang nag-iisang anak. Kailangan ni William tumayo bilang sandigan ng nanay niya. Pero sa kabila ng lahat ng yun napapabayaan na rin William ang sarili niya. Pati ang relasyon na meron siya.

Gaya ng pagkagusto niya kay Maureen, wala rin sa plano niya ang bumitaw.

Gaya ng sabi niya kanina hindi niya gusto bitawan ang taong mahal niya.

Masakit isipin na humantong siya sa ganito klaseng desisyon. Pero masisi mo ba William kung siya mismo, hindi niya na rin alam kung ano pa ba ang kaya niyang ibigay kay Maureen, kung gayon wala na nga rin siyang maiibigay para sa sarili niya?

Kahit na masakit kailangan niya bumitaw.

Nakapikit niyang kinapa sa gilid ng kama niya ang cellphone. Noong makahawakan niya na ito idinilat niya ang mata at bumungad sa kanya ang larawan ni Maureen sa lockscreen.

Hindi ko pa pala napalitan. Tanging sabi ni William sa sarili.

Tinitigan niya ang larawan ni Maureen. Nakapikit ang mga mata nito habang nakayakap sa teddy bear na nabunot ni William sa peryahan.

Malungkot na napangiti si William noong maalala niya kung paano pinapahalagahan ni Maureen ang teddy bear na yun. Pasensya na mahal kung hanggang yan lang kaya kung ibigay sa'yo.

Wala sa sarili niyang binuksan ang gallery. Tumambad sa kanya ang mga litrato at videos nila. Habang pinapanood ang lahat ng laman sa gallery hindi niya na namalayan umiiyak na siya. Tinakpan niya ang mukha gamit ang palad. Pinipigilan ang sarili sa paghikbi pero kahit anong pigil niya hindi parin nito napipigilan ang sakit na nararamdaman niya sa ngayon.

Bumalik ang tingin niya sa litrato ni Maureen na nakangiti. Napakalawak ng ngiti nito. Ito ang klaseng ngiti na gusto niya makita araw-araw. Ngiti na gusto niya makita tuwing umaga hanggang gabi. Napabuntong hininga siya at niyakap ang sarili.

“Pasensya na, hal. Pangako ko balang araw maibibigay ko sa'yo ang lahat ng gusto mo. Mapa simpleng buhay na puno ng pagmamahal at tiwala man gaya ng gusto mo.”

Doon lang napagtanto ni William ang lahat.

Ngayon niya lang naiintindihan kung bakit hinihiling ni Maureen ang simpleng buhay. Lumaki nga si Maureen sa luho pero hindi naman nito naramdaman ang pagmamahal at tiwala galing sa magulang.

Malungkot ito pero simula nang makilala niya si William naging masayahing tao na ito. A person full of love and too much love to give.

Maureen,

A perfect definition of someone who Williams wants to love and cherish habang buhay.

“Magiging madali rin ang lahat. Hintayin mo ako. Ibibigay ko sa'yo ang buhay na nararapat sa'yo. Kasi gusto kong ibigay ang buhay na gusto mo kaya sana hintayin mo ako.”

[the-manunulat-in-me]

Circa 2005

Lumaki ako sa palengke, doon na kasi nagtatrabaho ang nanay ko mula pa no'ng nagkaroon ako ng isip. Mainit, mabanas, maraming tao tapos limang taon pa lang doon na ako nasanay. Hindi pwedeng hindi matutulog nang tanghali ang isang batang anak ng isang Bicolanang nanay kaya ayon, labindalawang pambentang "welcome" basahan ang inilalatag niya para sa'kin sa likod ng tindahan. May mga papasok para tumingin ng mga paninda, ilan sa kanila magtatanong kung kaninong anak ako, at kapag nalaman na sa 41 year-old kong nanay, kasunod na agad ang, "Eh? Buti nakaya mo pa." Magigising ako at madalas naghahanap ng merienda, minsan iiyak kasi ganon ako kapag nagising nang 'di siya una kong nakita. Tatahan ako dahil matatakot ako kay lola, tapos maghahanap na ulit ng merienda. minsan hindi siya pwedeng umalis sa tindahan dahil mag-isa lang siya kaya sa'kin niya ibinibigay ang bente pesos, bahala na raw ako 'wag lang masyadong lalayo.

Alam ko na kung saan ako pupunta– papasok sa malansang lugar ng mga nagtitinda ng karne at isda, kung saan-saan lulusot para lang makabili ng paborito kong Sunshine, kaya siguro nasira ngipin ko noon. Walang pagsisisi. Hindi ko alam kung meron pa ng ganon ngayon, pero greenpeas siya na covered ng kung ano man 'yon na kulay brown at sobrang tigas. Tapos kapag may tinda pa si Ate Wency na leche flan, bibili din ako ng isa. Madalas akong kulang ng dalawang piso kaya isinasama ko pa siya sa tindahan para bayaran ng nanay ko.

Hanggang sa pumatak na ang alas-singko ng hapon. Mag-iingay na ang pamilyar na tunog ng mga nagbabagsakang bakal sa mga ukay-ukay ng damit dahil tiangge, ibababa na ng mga "boy" ang roll up ng kaniya-kaniyang tindahan na pinagtatrabahuhan nila pagkatapos ay aabutan ng dalawandaang piso ng Chinese nilang amo. Tapos ang nanay ko, isasalansan na simula sa mga dustpan hanggang sa pinakamalaking kawali na Eagle no. 1 para hahakutin na lang ng boy namin papunta sa isa pang tindahan.

Ganon lang ang buhay noon, naalala ko lang kasi nakarinig ako ng ibinababang roll up kanina. Hindi lang pala sa amoy natin naitatago ang mga ala-ala, sa tunog din. Ayokong ayoko ng ingay pero sa tunog ng mga maiingay na tao sa palengke, sa pagsigaw ng nanay ko sa kabilang tindahan kapag may bibili ng mga bagay na wala sa amin, at sa tunog ng mga sasakyan malapit sa maliit na Goodwill TODA– sanay ako.

| 012923, the-manunulat-in-me

[upismediacenter]

LITERARY: Takipsilim

Trigger warning: Karahasan, dugo

Dalawa lang kami ng nanay ko sa bahay. Wala na si Papa, tapos si Mama naman ay night shift sa trabaho; pumapasok siya ng gabi, alas-siyete, at umuuwi ng madaling araw, alas-tres. Ako naman ay nag-aaral sa ikaanim na grado, at pumapasok ako mula alas-sais ng umaga hanggang alas-dos ng tanghali.

Laging gumigising nang maaga si Mama upang asikasuhin ako. Hatid-sundo niya rin ako sa paaralan. Ramdam ko ang pagod at hirap niya, ngunit sa kabila noon, patuloy pa rin niya akong inaalagaan. Kaya love na love at mataas ang respeto ko kay Mama, eh! Kasi kahit na alam kong pagod at hirap siya sa trabaho lalo na’t mag-isa lang siyang nagpapalaki sakin, hindi niya nakalimutang iparamdam ang aruga at pagmamahal niya sa akin.

Isang araw, pagkauwi ko mula sa eskwelahan ay agad akong lumabas sa aming bakuran upang maglaro ng bola. Nakatira kami sa probinsya kung saan magkakalayo ang mga bahay, at sa likod ng aming bahay ay isang kakahuyan. Habang naglalaro, nang sipain ko ang bola ay lumampas ito sa bakod ng aming bakuran at napunta sa kagubatan. Medyo nag-aalangan akong pumunta doon dahil nakakatakot doon lalo kapag gabi na dahil madilim. Kalaunan ay napagdesisyunan kong pumunta dahil may araw pa naman.

Habang naglalakad, nagulat ako nang may sumulpot sa likod ng malaking puno na batang babae na nakasuot ng pulang shirt at puting shorts. Sa tantiya ko ay kasing edad ko lang siya. Nakangiti niyang iniabot sa akin ang bola.

“Salamat ha! Ano nga pala ang pangalan mo?” tanong ko.

“Ako nga pala si Tanya. Ikaw ba?” tanong niya pabalik.

“Samantha, pero Sam na lang. Saan ka pala nakatira? Diyan lang banda ang bahay namin,” sambit ko, sabay turo sa bahay namin. “Gusto mo pumasok? Ipapakilala kita kay Mama. Pwede tayong maglaro!” nagagalak kong sabi.

“Ay, hindi na. ‘Di rin kasi ako pinapayagan lumampas dito, eh. Medyo malayo pa kasi yung bahay namin. Gusto mo bang maglaro muna tayo dito sa kagubatan?” pag-aaya niya.

Sandali akong nagdalawang-isip at tumingin muna sa bahay, iniisip kung papayag kaya si Mama, ngunit kalaunan ay napagdesisyunan ko rin na sumama. Ang ganda pala sa kakahuyan! Napakarami kong nakitang mga puno at halaman. Ngayon ko lang napahalagahan ito dahil hindi ako masyadong nagpupunta rito.

Habang naglalakad kami, hindi ko maiwasang mamangha sa luntiang tanawin sa paligid. Ang dami palang alam ni Tanya tungkol sa iba’t ibang uri ng mga puno at halaman, at buong galak niyang ibinahagi sa akin ang mga kaalaman niya habang naglalakad kami. Pagkatapos noon ay tumakbo kami sa pagitan ng mga puno at naglaro ng tagu-taguan habang hinahabol ang isa’t isa. Tumakbo kami sa malalambot na damuhan; minsan ay napadausdos kami sa mga dahon na nakakalat sa lupa. May nakita kaming isang puno na may mababang sanga, kaya’t sinubukan naming akyatin ito para abutin ang maliliit na prutas na nakakabit dito. Ngunit agad akong nahulog dahil hindi naman ako marunong umakyat ng puno at unang beses ko itong sinubukan. Natawa naman si Tanya sa akin. 

Nadaanan namin ang isang maliit na tulay na yari sa kahoy habang papalapit kami sa ilog. Masaya kaming nagtawanan habang sinusubukan naming tumawid nang hindi nawawala sa balanse at hindi natutumba. Pagdating namin sa ilog, namangha ako sa ganda nito. Hindi ko alam na may ganito palang kalinaw at kalinis na tubig dito! Sa sobrang saya, agad akong tumalon sa ilog at agad nanginig sa lamig ng tubig. Humagikgik si Tanya, saka tumalon din, at sabay kaming naglaro habang nagtatalsikan ng tubig.

Habang naglalaro at naliligo, nagkwentuhan kami tungkol sa aming mga buhay.

“Malayo-layo pa ang bahay namin, pero ayoko doon eh. Madalas mag-isa lang ako,” kwento ni Tanya, habang unti-unting mababakas ang kalungkutan sa kaniyang mukha. “Pero masaya pala ‘pag may kasama. Sana lagi tayong magkalaro, ha!” Biglang sumaya ang kaniyang tono at lumiwanag ang mukha niya.

“Asan na pala ang mama at papa mo? Yung papa ko maagang nawala eh, bata pa lang ako. Kaya kami lang dalawa ni Mama sa bahay. Ikaw ba?” curious na tanong ko sa kaniya.

“Wala na eh. Tapos, nag-iisang anak lang ako.” Muli na namang bumalik ang malungkot na ekspresyon sa mukha niya.

Hindi na ako nagtanong pa dahil mukhang sensitibo ang paksa para sa kaniya. Naglaro na lang kami hanggang nagpasya na akong magpaalam at umuwi ng bahay dahil dumidilim na. Hanggang alas-singko lang kasi ako pinapayagang lumabas ni Mama. Pagkauwi ko, dali-dali akong naligo at nagpalit ng damit, at saka ay buong galak na ikinuwento sa aking ina ang nangyari.

“Maganda ‘yan, anak, at may nakakalaro ka na maliban sa mga nasa iskul,” masayang sabi niya. Malayo kasi ang eskwelahan ko sa bahay at wala rin akong mga kaklase na nakatira malapit sa amin. Wala rin ako masyadong mga kaedaran sa mga kapitbahay namin, kaya’t tanging sa eskwelahan lang ako nakakalaro kasama ang ibang mga bata.

“Pero hindi ba pwedeng sa bahay na lang kayo maglaro? Para mas ligtas at nakikita ko kayo?” tanong niya.

“Hindi pwede, Mama. Malayo pa raw ho kasi masyado yung bahay niya. Tapos hindi raw siya pinapayagan lumampas sa kagubatan. Tsaka, maganda naman po sa kagubatan! Unti-unti na akong natututo kung paano umakyat ng puno,” sagot ko nang natatawa.

Matapos ang ilang segundong katahimikan, nag-aalangang pumayag si Mama, ngunit may kondisyon. “Basta tandaan mo, anak, ha, ‘wag kang magpapagabi. Dapat nandito ka na bago ako umalis ng bahay papuntang trabaho. Pagkaalis ko, ‘wag kalimutang i-lock ang gate at isara ang mga bintana. Alam mo naman…”

Napailing naman ako dahil binabanggit niya na naman ang kwentong paulit-ulit niyang sinasabi.

“May dumudukot at pumapatay ng mga batang pagala-gala sa labas tuwing gabi. Kung kaya’t mag-iingat ka at huwag lalabas ng gabi. Naaalala mo ba ang mga sabi-sabing may pinatay daw dati dito?”

“Opo, Mama,” tugon ko, natatawa sa isipan dahil alam kong pananakot niya lang ito. ‘Sus, akala niya naman na maniniwala ako agad-agad dahil bata ako.

“Marami ring mga mumu. Malay mo, mumu nga o masamang espiritu yung pumapatay ng mga bata. ‘Yang mga ‘yan, lumalakas at lumalabas sila sa lungga nila tuwing gabi, mula alas-sais. Tandaan mo, hindi lang tayong mga tao ang naninirahan dito,” pananakot niya pa, at tumango-tango na lang ako bilang tugon.

Sa mga sumunod na araw, lagi kaming naglalaro ng bago kong kaibigan. May mga pagkakataon na naliligo rin kami sa ilog. Tuwang-tuwa ako dahil gumagaling na ako sa pag-akyat ng puno at kaya ko nang abutin ang mga prutas!

"Uy, bakit pulang shirt at puting shorts lagi mong suot? Favorite mo ba yan?" pang-aasar kong tanong sa kanya. Totoo, napapaisip talaga ako sa suot niyang iyon—parang kahit kailan kami maglaro, 'yun lang lagi ang kanyang damit.

“Kahit nababasa tayo sa ilog, yan pa rin lagi ang suot mo,” dagdag ko, natatawa.

Napahinto siya sandali at kamot-ulo lang na tumingin sa lupa. "Ah ano kasi eh… mahalaga kasi sa akin ‘tong damit na 'to," sagot niya, parang may iniisip na malalim. Ilang saglit pa, bigla niya akong hinila sa braso at napasigaw na lang, "Tara, habulan tayo!" Hindi ko na natanong pa ang tungkol sa kanyang suot at sinabayan ko na lang siya sa pagtakbo at nakipaglaro.

“Lagi tayong maglalalaro, ha? Dapat lagi tayong magkasama,” sambit sa akin ni Tanya. Nakangiti naman akong tumango sa kaniya at patuloy kaming naglaro.

Puno man ng kaligayahan, kahit kailan, hindi ko nakaligtaang umuwi ng bahay bago sumapit ang dilim. Hindi ko balak na suwayin ang aking ina.

Isang gabi, matapos kong maglaro, umuwi ng bahay, at i-lock ang pinto pagkatapos umalis ni Mama, may biglang kumatok sa pinto. Nagulat ako nang buksan ko ito, at bumungad si Tanya, nakangiti sa akin at may hawak na lampara.

“Umuwi na sina Mama at Papa! Tara, ipapakilala kita sa kanila. Punta tayo sa bahay namin,” sabi niya, sabay hila sa aking braso.

“Teka, teka. Hindi ako pwedeng lumabas nang gabi. Hindi ba pwedeng bukas ng umaga na lang, tutal Sabado naman bukas at walang pasok? Isasama ko rin si Mama,” pagtutol ko, sabay pagbawi sa braso ko.

“Aalis na sila sa umaga. Ngayon lang sila nandito. Sumama ka na, please, minsan lang naman,” pagpupumilit niya. Ayaw ko talaga, pero kalaunan ay pumayag na rin ako kasi mapilit talaga si Tanya. Gusto ko rin naman siyang pagbigyan kasi kaibigan ko siya, kaso may parte sa akin na  nagsisisi dahil sinuway ko si Mama.

“Minsan lang naman ito. For sure, maiintindihan naman ni Mama,” sabi ko sa aking sarili.

Agad kaming nagtungo sa kagubatan. Sobrang dilim, at tanging ang ilaw lang mula sa lampara ang nagbibigay-liwanag sa aming daanan.

“Malapit na ba?” tanong ko, dahil unti-unti na akong nababalot ng takot. Humarap siya sa akin nang hindi nawawala ang ngiti. “Oo, konting tiis na lang.”

Laking gulat ko nang pagdating namin doon, hukay ang nadatnan ko.

“Nasaan ang bahay ninyo? Akala ko ba ipapakilala mo ako sa nanay at tatay mo?”

“Ito na yung bahay namin. Ang lungkot, diba? Lagi lang akong mag-isa at walang kasama. Pwede mo ba akong samahan dito?”

Tumataas na ang balahibo ko at nanginginig ang aking katawan dulot ng pinaghalong lamig ng gabi at takot na nararamdaman. Nakita ko sa gilid nito ang punit-punit na pulang shirt at puting shorts na may bakas ng tuyong dugo. Ngayon, paunti-unting pumapasok sa aking isip at napagtatanto ang sagot sa tanong ko sa kaniya noon na hindi niya tuwirang sinagot at iniwasan lamang.

Lumingon ako sa likod at nakita kong wala na siya roon. Natatarantang lumingon ulit ako sa harap at nagulat nang makita siya roon, ngayon ay duguan at kahindik-hindik ang itsura. Kahit pa man ganoon, hindi nawawala ang ngiti sa kaniyang labi.

“Nangako tayong lagi tayong magkasama, ‘di ba, Sam? Samahan mo na ako rito magpakailanman!”

Nanginginig man ang aking tuhod, dali-dali akong tumakbo pauwi, ngunit bigla akong hinarang ng isang lalaking nakaitim na may dalang balisong. Ngunit may kakaiba sa kaniyang itsura, parang hindi siya tao—wala siyang mata at itim na hukay lamang ang makikita dito. Liban doon ay kulay itim ang kaniyang katawan na tila ba sumasanib sa anino ng gabi. 

“Anong ginagawa mo rito, bata? Dapat ay nasa bahay ka kapag ganito na ang gabi,” sabi niya, malamig at malalim ang boses na nagdadala ng takot sa damdamin. “Nasa teritoryo ka namin. At dahil diyan, hindi ka na makakaalis!”

Sinubukan kong tumakbo ngunit niyakap ako ni Tanya mula sa likod habang nararamdaman ko ang sakit ng tila punyal na tumusok sa aking tagiliran. Nalulunod na ako sa aking dugo, dahan-dahang dumilim ang aking paligid, at naririnig ko na lamang ang masayang tawa ni Tanya at ang mga bulong ng mama ko sa aking isip: “Hindi lang tayong mga tao ang nakatira dito.”

[peryodismo2425]

Shoot Your Shot: Realidad sa Likod ng Dalawampu't Taon ng Pagtuturo

Ni Thrizah Ramilo | Nobyembre 13, 2024

Sa bawat sulok ng silid, makikita sa kanya ang bakas ng masiglang ngiti, maririning mula sa kanya ang malagintong aralin, habang dala niya ang bag na puno ng pagsisikap. Mula sa koridor hanggang silid-aralan, naglalakad kasama ang bola ng pagsisikap. Nagsimula siya bilang rookie at nanatili sa court. Pasan niya ang nakaraan. Siya si Ma’am Zenaida Bojo, na mas kilala bilang Ma’am Zen. 

Kilala si Ma’am Zen bilang guro sa Departamento ng Agham at naging tagapayo ng ilang seksyon. Araw-araw, maaaring nakasalubong siya ng mga mag-aaral, nakasama sa silid-aralan, o ‘di kaya naman naranasang maturuan niya sa ilang mga klase noon at ngayon. Sa bawat hakbang niya, nag-iiwan siya ng mga kuwento sa kanyang paglalakbay bilang miyembro ng komunidad ng UPIS.

Isang College of Science graduate si Ma’am Zen. Sa kanyang pagpasok sa University of the Philippines Integrated School (UPIS) bilang guro sa grado pito hanggang labindalawa, sinalubong siya ng mga bagay na hindi niya inaakalang gagawin niya at ng mga hamon na haharapin niya sa likod ng matagal na pagtuturo.

Isa na syempre ang pagiging guro. Ano kaya ang bunga matapos niyang sundin ang kasabihang “Shoot your shot”?

Pagsisimula bilang Guro

Sa isang kurap, nangyari ang pinakahindi niya inaasahan—pumasok sa larangan ng pagtuturo, partikular sa agham. Taong 2005 nang magsimula magturo si Ma’am Zen. Hindi niya kailanman naramdaman ang kagustuhang magturo. Higit na panibagong kabanata ito sa kanyang buhay dahil unang-una, hindi siya education graduate. Pangalawa, walang siyang kamalay-malay kung paanong magturo. Pangatlo, walang siyang ideya kung paano magsisimula. 

Nangibabaw ang kanyang pag-aalinlangan. Naramdaman niya na hindi siya tatagal, hindi siya bagay, at marami siyang pagkukulang sa trabahong ito. Napatanong siya, “Hanggang kailan kaya tayo rito?”

Mapapatanong na lang din ang iba, “Bakit at paano kaya siya nagtagal rito, ‘no?”

Nagturo siya ng pisika sa kanyang mga unang taon ng pagtuturo sa UPIS 7-12. Inamin niya na hindi siya ganoon kagaling dito noong kolehiyo, kaya binalikan niya muli ang lahat ng mga sangay nito upang aralin nang mabuti. Ginawa niya ang kaniyang buong makakaya para maging epektibong tagapagturo. Kinapa niya ang lahat para bigyan ng mataas na kalidad na edukasyon ang mga mag-aaral. Hindi rin nagtagal, nalipat siya sa pagtuturo ng biyolohiya. 

Naging estudyante ni Ma'am Zen ang ilan sa mga matagumpay na guro natin ngayon. Kasama sina Ma’am Kristine Jamon, Ma’am Joyce Cocamas, Ma’am Catherine Olivar, at marami pang iba sa kanyang paglalakbay. 

Bukod sa pagiging guro sa agham, naging tagapayo rin siya ng mga nagdaang seksyon at kasalukuyang tagapayo ng 11-Leonardo Q. Liongson. Ngunit, naging mabigat at panibagong gampanin din ito para sa kanya. 

“Hindi ako people person,” ika ni Ma’am Zen. 

Naging sanhi ito ng pag-aalala kung paano niya hahawakan ang tatlumpu o higit pang estudyante. May sarili siyang mga problema at alam niyang may mga pinagdadaanan din ang mga estudyante kaya ang tanong niya sa sarili, “Paano ko sila matutulungan sa kanilang mga problema?”

Isa man itong malaking hamon sa kanya, ginabayan niya pa rin ang lahat. “UPIS graduate ako, more or less, nakaka-relate ako. Sinusubukan kong makiugnay sa kanila,” dagdag niya. Gumagawa siya ng mga interaktibong aktibidad sa klase upang mas makilala sila. Hinamon man siya ng kalaban sa kanyang personalidad, tinulungan naman siya nito na lumabas sa comfort zone niya.

Pagiging Alumna

Bilang alumna sa UPIS, hindi mawawala ang mga rason kung bakit nagpapatuloy siya sa pagtuturo. Sa pagtatapos niya sa UPIS, nagtrabaho siya sa Masaganang Sakahan Inc., at para sa kanya, iyon ang panahon kung saan nawawalan siya sa landas. Napaisip siya, “Ano ba ang kaya kong gawin bukod sa pananaliksik?” 

Nagbukas ang oportunidad ng  UPIS  sa mga hindi kinakailangan ng karanasan bilang education graduate. “Kapag ito, natanggap ako, it’s a sign.” Sinubukan niyang kunin ang oportunidad, at sa laking gulat niya, natanggap siya. Isa na namang hindi inaasahang pangyayari ang kaniyang pagbabalik dito. Sa kanyang tingin, anumang pagsubok ang itapon sa'tin na labas sa akademiko, tinutulungan tayo ng UPIS malagpasan ang mga ito. Napagtanto ni Ma’am Zen na napagtagumpayan niya ang kolehiyo at mga bahagi ng kanyang buhay dahil sa paraan ng paghulma ng paaralan sa kanya. 

Pagdating sa usaping work-life balance, hindi ito nabigyang balanse ni Ma’am Zen dahil sa ilalim ng maraming kondisyon. Tumayo siyang Assistant Principal at sumobra sa pagbabad sa trabaho. Ngunit, dahil sa pagkakaroon ng adrenaline rush, pakiramdam niya nakayanan niya ang lahat ng gawain bilang admin. Sinisigurado niya lamang na ginagawa niya kung ano ang importante at prayoridad niya–ang makapagturo.

Hindi madali ang danas ni Ma’am Zen sa kanyang dalawampung taong karanasan sa UPIS na puno ng walang katapusang pagsisikap.

Subalit, mayroon itong mabuting kapalit. Para kay Ma’am Zen, nabibigyang inspirasyon siya ng kanyang mga mag-aaral. Sapat na sa kanya kung naiintindihan ng mga mag-aaral ang aralin, at kapag bumuti ang kanilang mga iskor, natutuwa na siya. Tuwing nararamdaman ng kaniyang mag-aaral na nahanap nila ang layunin nila sa buhay, o ang dahilan upang manatili sa UPIS, para bang naka iskor na rin siya dahil nakatulong siya at hindi lamang natatapos sa akademikong aspeto. Dadag pa rito, nakakagaan sa kanyang pakiramdam tuwing pinapahalagahan ng mag-aaral ang kanyang pagtuturo. Hindi lang siya nakakatanggap ng inspirasyon sa mga estudyante, kundi sa mga kapwa guro rin. Sa kanilang departamento, isa silang pamilya na sinusuportahan ang isa’t isa. 

Dahil isang beterana si Ma’am Zen sa pagtuturo ng agham, nagbigay siya ng ilang payo para sa mga mag-aaral ng Applied Sciences and Engineering o interesado sa track na ‘to: “This track doesn't define anything. Gamitin nang husto ang pagkakataong matuto sa loob ng paaralan, at tanggapin ang mga oportunidad na nasa harap. Kagaya ng ibang tracks, isa lamang stepping stone ito,” paalala niya.

Isa si Ma’am Zen sa mga gurong hindi umaatras kahit anong pagsubok ang dumating. Hindi magpapatinag at patuloy na uusad. 

May sarili ring interes si Ma’am Zen. Hindi natin aakalain na si Ma’am Zen, guro ng agham, isang die hard Ginebra fan pala! Katulad ng isang manlalaro ng basketbol, nagsimula siya bilang baguhan, natuto ng mga bagong gawain, at naging mahusay sa larangan na iyon. May mga panahon sa isang laban na madadagdagan ang mga manlalaro kaya mapapalayo sa lugar na ‘yon. Nasa kanya ang desisyon kung papasok siya sa laro at kung hindi kinakailangan, magreretiro siya sa pagtuturo. 

Mula sa walang malay sa pagtuturo hanggang sa huwaran ngayon ng mga guro at mag-aaral, napatunayan niya na isa siyang mahusay na tauhan ng UPIS. Hanggang ngayon, pinanghahawakan niya ang kasabihan galing kay Jane Marczenwski, “You can’t wait until life isn’t hard anymore before you decide to be happy.”

Ikaw? Bilang tauhan ng UPIS, ano ang kuwentong Shoot your shot mo?

[lakanamihan]

May ngiti sa mga labi ko habang inaalala ko kung paano natin pinagsiksikan ang isa’t isa sa maliit kong payong.

Sakto ang buhos ng ulan sa bugso ng sarili kong damdamin, parang Habagat na nag-aalimpuyo. Alam ko namang hindi ko pa nararanasan ‘yung proverbial butterflies in your stomach, kahit noon pa. Bumabagsak lang ang puso ko sa ilalim ng tiyan ko at napipigil nang panandalian ang aking paghinga. Umaakyat ang dugo sa mukha ko at para akong sinikmuraan sa kaba. Brutal ang kilig, sa totoo lang.

Pero, pareho nito ang thrill na nararamdaman ko sa Wild River na ride sa amusement park. ‘Yung dahan-dahan kang dadalhin sa tuktok at bigla kang ihuhulog pababa—para kang lumilipad kahit saglit lang. At uulitin mo nang ilang beses para makabisado mo ‘yung pakiramdam.

May madalas sabihin sa mga ganito eh: ‘parang naiwan ‘yung kaluluwa ko sa tuktok!’ Siguro nga naiwan ang kaluluwa ko sa’yo.

Nababasâ na ang braso ko dahil sa pagtulo ng tubig galing sa payong mismo, dahil nga hindi tayo kasya. Ikaw na rin ang naghawak sa payong ko dahil tumitiklop ka na sa kakayuko sa tangkad mo.

“’Yan kasi, hindi nagdadala ng payong,” pang-aasar ko sa’yo.

Ngumiti ka sa’kin nu’n sabay sagot ng, “Sira eh.”

Nakakalunod ka. Para akong nahihilo sa pagkalutang nu’ng mga panahon na ‘yon. Gusto kong nandu’n lang tayo, magkatabi sa ilalim ng maliit kong payong na walang laban sa malakas na ulan.

Habang nakasapo sa sarili kong damdamin, hinayaan kong anurin ng daloy ng tubig-ulan ang isip ko. Hindi na ako nagulat nang sa’yo ito mapadpad.

Nararamdaman kita kahit hindi ako makatingin sa’yo. Hindi ko nga lang alam ang laman ng isip mo. Kinakain na ako ng kaba sa mga panahon na ‘yon. Pero napagtanto ko na, kung hahayaan kong lumipas ang pagkakataon na ito na wala akong ginawa, baka habang-buhay kong pagsisihan.

“Dean…”

Lumingon ka agad pagkabanggit ko sa pangalan mo. Tinaasan mo lang ako ng kilay, at humimig ng mahinang “Hmm?” bilang tugon. Sa lakas ng buhos ng ulan, hindi ko na rin narinig ‘yung tunog. Nakita ko na lang ang magkadikit mong mga labi at ang mga mata mong nakatuon na pala sa’kin.

Mas malakas ang kalabog ng dibdib ko kesa sa pagdadabog ng ulan sa kawawang nylon ng payong natin.

“Dean, I like you.”

At bumulusok na ako pababa. Naiwan ang kaluluwa sa tangwa ng ligtas na distansya sa pagitan nating dalawa. Nahulog ako kasama ng puso ko. Handa akong mabalian ng buto, handa akong tawanan mo o asarin at balewalain ang katotohanang inialay ko sa’yo nang sandaling ‘yon.

Basta, hindi ko pagsisisihan na hindi ko nasabi sa’yo ‘to. Kung anuman ang isasagot mo, tatanggapin ko nang bukal sa loob ko.

Umiwas ka na nu’n ng tingin. Hindi ko agad nalaman ang reaksyon mo dahil itinago mo ‘yun sa’kin. Dala ng kaba, at ng iba pang mga emosyon na nagbabadya, nangilid na nga ang luha ko. Hindi ako sanay na ganito ako tuwing kasama ka, dahil madalas tayong maglokohan lang at mag-asaran. Dahil komportable akong laging nakikipagtalo sa’yo, kasi nakakatuwa kang kadiskurso. Kung bibiguin mo ako, sana ngayon na.

Kahit ayaw kong biguin mo ako.

Malungkot ang mga mata mo nang tumingin ka ulit sa’kin. Parang may bumara sa lalamunan ko nu’n na sinlaki ng piso kaya napapigil ako ng hininga. Halos labinlimang segundo yata ang itinagal bago ako huminga ulit.

“Ano?” tanong mo sa’kin na parang hindi mo narinig nang maayos ang sinabi ko.

Ayoko nang ulitin, Dean. Bakit ba ang tigas ng ulo mo minsan?

Imbes na mamamatay na ako sa kaba, bigla akong napikon sa’yo. Gusto kitang sipain sa tuhod.

“Narinig mo naman eh. Niloloko pa ‘ko nito. Akala mo lagi akong nakikipag-biruan.” Tuloy-tuloy na lumabas sa bibig ko ang inis na naramdaman ko. Hindi na ako nakapag-preno.

“Uulitin mo lang eh,” malumanay mong sabi, may halo nang panunuyo. Naghalo na ang kaba, kilig, hiya, at yamot ko.

Unti-unti nang humihina ang ulan. Pwede nang mapiga ang manggas ng t-shirt kong naulanan rin.

“Gusto nga kita, sabi ko,” pag-uulit ko. Medyo nakakailang at para na naman akong tinutulak mula sa ibabaw ng bangin, pero nandyan ka na bilang audience. Walang kasiguraduhan kung sasaluhin mo ako o panonoorin lang na bumagsak sa lupa.

Pakiramdam ko ang tanga-tanga ko. Nilalamon ako ng kahihiyan. Sinabi ko naman na gagawin ko ‘yun para hindi ko pagsisihan, ‘diba? Oh ayan. Pagtiisan.

“Parang tanga eh,” bulong ko. Kung sino ang tinutukoy ko sa’ting dalawa, hindi ko na alam.

“Gusto rin kita.”

Hindi na ako nakatingin sa'yo nu’n dahil sa inis ko sa'yo ilang segundo pa lang ang nakalipas. Pero narinig ko ang malambing mong tawa sa pagitan ng mga tatlong salitang ‘yun. Hindi ko na napigilan ang mga ngiti ko.

[yoursafehavensblog]

Mahal ko kasi eh kaya mas pinili ko mag stay dati.

Akala ko sagot na yung pagmamahal sakanya

Pera pala ang sagot kasi puro problema nga daw dala ko dahil struggling ako sa pera. Yes, ako yung nagstruggle, sakin umepekto yung ginagawa nyang kagaguhan behind ng relationship namin.

Habang nagpapakasaya sya sa babae nya, habang nagpapakasaya sya sa pera at sa ibat ibang klase ng babae sa beerhouse na wala akong kaalam alam, ako nasa bahay, nagdudusa kakaisip paano ako kikita ng pera, paano ko maiaayos yung meron kami, paano ko makukuha ulit yung attention nya.

Yung totoo, paano kayo nakakatulog sa gabi lalo ka na Aeron, nakikita mo ko, katabi mo ko, paano mo nate take sa sarili mo na halos araw araw mo pasamain ang kalooban ko, durugin ang pagkatao ko sa mga salitang binibitawan mo? Sleeping very soundly pa kayong nalalaman. Sana lahat ganyan, sana lahat nakakatulog ng payapa.

Kasi ako hanggang ngayon? Heto nagpupulot ako ng sarili ko kasi tangina hanggang ngayon napakasakit ng nangyari na to!

Ni ayaw na nga kita makita eh as in ayaw ko na makita ka pa kasi natatakot ako na bumalik lang lahat ng sakur at takot na nararamdaman ko sayo. Natatakot ako na baka sa isang iglap na yung sarili ko na pinagtatagpi tagpi ko, bigla na namang mabasag sa salitang bibitawan mo.

Please lang, wag mo na ko saktan ulit. Kahit di mo na nga ako kausapin okay na ko eh, kahit wag na kita makita okay na ko. Kasi di mo alam yung dinulot mo sakin mula sa mga masasakit na salita na binitawan mo hanggang sa mga sikretong nagsasaya ka sa ibat ibang babae at may ka late night talks ka pa na katrabaho mo. Para akong binuhusan ng gaas sa buong katawan ko saka sinindihan. Sobrang nakakapaso, sobrang nakakasunog.

Kulang ako sa pera oo, nagkulang ako at naging problema mo ko dun, pero akala ko, tulad dati na nung ikaw yung walang wala, hindi kita iniwan, ni hindi ko nga naisip isumbat sayo yun eh kasi gusto ko yung ginagawa ko, kasi mahal kita at walang kahit anumang halaga ng pera makakatumbas nun.

Umalis ka kasi palagi tayo nag aaway?

Pinili mo sya kasi mas payapa ka sakanya?

Sana inisip mo muna yan, na hindi tayo mag aaway kung pagtutulungan natin tulad dati na hindi naman kalakihan ang perang nahahawakan natin.

Sino ba may gusto ng away? Sana nakita mo yung pagtahimik ko wag lang tayo magtalo. Sana nakita mo lahat ng pagbibigay ko sayo ng mga gusto mo lalo sa oras na gusto mo sa sarili mo para lang wag tayo magtalo.

Pera? Sana balikan mo yung mga panahon na nagsisimula palang tayo, na kung anong meron ako, gusto ko meron ka din kaya gnagawa ko lahat maibigay ko lang sayo, wala tong halong sumbat kasi gusto ko lang imulat sayo na kahit kelan hindi kita hinanapan ng pera, hindi kita prinessure magkapera at never ko naisip sumbat sayo lahat ng naibibigay ko kasi minahal kita at mahal kita.

Struggling ako noon oo. Nakikita mo kong natutulog, late gumigising, late natutulog, without asking ano ba tumatakbo sa isipan ko? Alam mo ba kung ano?

PERA. Pera na ibabayad ko sayo, pera na kailangan kong kitain para mapatunayan lang sayo na karapat dapat ako na hindi ko naman dapat ginagawa kasi kung sapat na ako sayo at may kakuntentuhan ka din sa pagsasama na meron tayo, never mo iisipin gumawa ng mali eh, never mo pipiliin na makita akong umiiyak.

Napakabilis ko naman pasayahin Aeron eh, alam mo naman yan. Napakabilis ko tanggapin ung sorry o paglalambing na ginagawa mo kapag nagtatalo tayo. Hindi ko sukat maintindihan sayo na sa kabila ng pagiging masayahin kong tao mas pinili mo kong saktan at paiyakin.

Naalala mo dati, lagi mo sinasabi sakin NAGING BATO ANG PUSO KO DAHIL SAYO!

Kakasabi mo ng ganyan, pakiramdam ko ako na yung naging bato ang puso ko dahil sa mga sakit na pinaramdam mo. Sobrang sakit Aeron.

Hindi ko sukat akalain na ako nalang pala nakakakita mag isa na ikaw makakasama ko hanggang pagtanda habang ikaw nangangarap ka ng ibang tao habang kasama mo ako sa iisang bubong.

Ang daya. Ang hirap. Ang sakit. Na kahit binigay ko na lahat lahat sayo, di ka pa din nakuntento.

Kaya please lang Aeron, kung naiisipan mo akong dalawin, puntahan, at naiisipan mong iayos natin ulit tong meron tayo, please lang sana mapanindigan mo yan, kasi kapag nabasag pa ko ulit, wala na. Wala nakong maibibigay sayo. Kaya ko bgyan ka ng chance eh, pero sana wala ka nang sabit, wala nang hahadlang, wala nang ibang babaeng involve, sana ako nalang. Ako nalang sana ulit yung nag iisa. Wag mo na paglaruan puso ko Aeron, kasi pagod na pagod na ko eh. Pagod na ko. Pagod na pagod na ko labanan yung sakit na idinulot mo.

Oo, ikaw lang naman sagot nito eh, pag aalaga mo, pagmamahal mo na ako lang tulad dati, pero di na maggng sapat yun kung palagi na akong may mga kahati sayo. Nagsettle ako for less, pinili ko tumayo sa sulok para lang magawa mo lahat ng gusto mo habang magkasama tayo, ni hindi ko alam kung nakita mo lahat ng mga sinakripisyo ko para sayo para lang makita kang masaya at maenjoy mo buhay mo kahit hindi na tulad dati ang pagtingin mo sakin, kahit di na asawa ang tingin mo sakin, tinanggap ko kasi mahal kita. Sobrang mahal kita. Pero mas pinili mong wag pahalagahan yung pagmamahal na binigay ko sayo, mas pinili mong saktan mo ako, di lang isang beses, kundi paulit ulit mo ko sinaktan, dinurog at sinunog mo buong pagkatao ko.

“The moment you feel like you have to prove your worth to someone is the moment you absolutely and utterly have to walk away.”

— Alyssia Harris

[gneysworld]

Hi Emongggggg,

This picture was taken year 2013 pa, the super memorable and one of the happiest years in my life, because I have you during those times! Mahal na mahal pa rin kita, alam ko we will never be together again coz I have my own family na, but seeing these pictures again makes me happy, sobrang nagsaya nanaman ang puso ko kase I saw this while browsing my previous Facebook Cover Photos. I will never delete this, as this reminds me of how happy I was then before. If you only knew how much my heart longed for you, I wish I had the chance to tell you I love you and at least hugged you. I miss all your hugs and kisses, those sweet stuff from you are so much treasured and will always be in my heart. 🫂💝

Mahal kita palagi mula noong June 14, 2013- mula noong sinayaw mo ako ng sweet dance sa isang party sa plaza natin during our teenage years- mula nun inahon moko sa dagat na malalim na pala sa Rikitoys sa paswimming dito sa Hilltop- mula nun sinagip mo ako sa pagkalaseng, pagwawala at pananakit sa akin ni Ken 2007 sa Proj. 8 dahil niloloko nya lang ako niyakap moko ng mahigpit saka sinabe sakin na tama na, wala ko nagawa noon kundi yumakap din sayo at sabihing ang sakit na hirap na hirap na ako--- 🥺🥺🥺

Those were special days for me, hanggang ngayon nakatatak sa isip at puso ko, you lift me up, ikaw ang dahilan kaya naiahon ko ule ang sarile ko sa pagkalugmok sa lalaking hindi marunong magmahal, noon pa lang na mga 15 years old tayo gusto na kita, pero may BF akong diko alam bat BF ko sya--

Kung mababalik lang ang kahapon, sana inalagaan ko ano ang meron sa ating dalawa pero sabi nga nila 'PINAGTAGPO PERO HINDI TINADHANA' 💔💔💔

I wish I could hug you one more timeeeee, mahal kita Boss Emong ko, sobra sobra! 🥺💔