#warszawskie getto

[jidysz]

Fragment of Ghetto wall, Sienna street, Warsaw, Poland

"In the period from Nov 15, 1940 to Nov 30, 1941 this wall marked the limit of The Ghetto"

"A brick from this place is in the Yad Vashem Museum in Jerusalem"

Ghetto Enlave

"A place dedicated to the memory of Jews tortured and murdered in 1940-1943 by the German occupant"

[1234567ttttttttttt]

Warsaw ghetto archival footage - Warszawskie getto - ווארשעווער געטא

[miastaslow]

Czarna Torebka – recenzja

Agata Tuszyńska, ceniona polska reportażystka, autorka m.in. „Narzeczonej Schulza” czy „Żongler. Romain Gary” w „Czarnej Torebce” zabiera czytelnika w osobistą podróż, odkrywając losy swojej żydowskiej rodziny.

Przypadkowo znaleziony list czy fotografia z dawnych lat mogą skrywać tajemnice, przed którymi często chronią nas nasi najbliżsi. Dlaczego? Bo przeszłych losów nie da się zmienić. A jeśli przeszłość pełna była dramatycznych zdarzeń, to po co do niej wracać i widzieć cierpienie naszych przodków, bez których nie byłoby nas? – „Córuchna, nie otwieraj tego – mówiła do mnie dawniej i mówi dzisiaj. – Nie otwieraj. Zostaw. Lepiej nie wiedzieć”[1]. Tuszyńska nie posłuchała matki, która przeżyła II wojnę światową, otwierając czarną torebkę swojej babki Adeli Goldstein wyruszyła w podróż śladami nieznanej rodziny.

Ze skrawków przeszłych materiałów, Tuszyńska snuje, pełną domysłów, opowieść o wojennych losach babki Deli i jej córki Halinki. Od Łęczycy- rodzinnego miasta Deli, przez warszawskie getto, po mieszkania tych, którzy mieli odwagę ukrywać Żydów. To historia o woli przetrwania dla najbliższej osoby – córki.  O miłości, która w najtrudniejszych momentach dodaje sił.

Poetycka narracja snuta przez Tuszyńską wzrusza swą autentycznością.  Jest świadectwem jej niezwykłego kunsztu literackiego. Sposób, w jaki napisana została „Czarna Torebka” pozwala czytelnikowi poczuć klimat czasu i miejsc, do których przenosi nas pisarka. Autorka umiejętnie operując słowami wprowadza czytelnika w świat Deli i jej córki Halinki, pełnego niepewności o jutro.

Tuszyńska nie tylko zabiera czytelnika w intymny świat swoich żydowskich przodków, którego obraz składa ze szczątkowych materiałów odnalezionych po latach. Ukazując losy żydowskich bliskich uwidacznia dramat zwykłych ludzi, których wojna rozdzieliła, których największym marzeniem było przeżyć kolejny dzień ziemskiego piekła.

Książka pokazuje, że warto spojrzeć wstecz i podążać śladami zapomnianych historii rodzinnych, aby zrozumieć siebie, ale także po to, aby ocalić od zapomnienia tych, których już nie ma.

”Czarna Torebka” została wydana w twardej oprawie, a narracja prowadzona przez Tuszyńską wzbogacona została licznymi osobistymi zdjęciami. Całość składa się na wyjątkową pozycję literacką, obok nie można przejść obojętnie.

[1] Tuszyńska. A, Czarna torebka, Warszawa, 2023, s.7.

Autor: Tomasz Pawlik

Korekta: Natalia Matuszewska

[warszawskiemozaiki]

mur getta, Warszawa

[zyciestolicy]

Teren warszawskiego getta ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków

Teren warszawskiego getta ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków

Wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska podpisała zarządzenie w sprawie zmian w gminnej ewidencji zabytków Warszawy. Ujęto w nim też teren warszawskiego getta. W poniedziałek do gminnej ewidencji zabytków trafiła karta ewidencyjna archeologicznego zabytku nieruchomego pt.: „Podziemne relikty getta warszawskiego”. To pierwszy etap do poważnej ochrony tego, co zostało po getcie, a co do dziś…

[slawek1963]

Juifs et Nazis ... Les Polonais ont volé des bordures de rues ... /Polacy ukradli krawężniki uliczne ...(sic!!!) ??? ... :-)

[tomekpaczos]

76 rocznica wybuchu powstania w Gettcie Warszawskim

[kosmostudio]

Osiedle Dudziarska w Warszawie

https://warszawa.wikia.org/wiki/Osiedle_Dudziarska

https://warszawa.naszemiasto.pl/osiedle-dudziarska-warszawskie-getto-z-lat-90-dogorywa-dzis/ar/c1-7548811

https://tvn24.pl/tvnwarszawa/najnowsze/warszawa-na-osiedlu-dudziarska-nikt-juz-nie-mieszka-zostal-tylko-ochroniarz-4223223

kiedyś, wiele wiele lat temu czytałem w jakiejś gazecie (w czasach kiedy się czytało gazety papierowe więc na prawdę dawno temu) o tym osiedlu i chciałem kiedyś tam pojechać i to zobaczyć...ale jak to zwykle bywa, nie dotarłem tam, nie przejeżdżałem nigdy obok i w ogóle temat umarł...aż tu nagle wczoraj, 22.11.2020 roku jakoś tak wyszło, żeśmy z bratem i kolegą przejeżdżali obok i....przypadkowo żeśmy tam dojechali...no cóż...pusto już...nie udało się dotrzeć tam kiedy osiedle “żyło”...i to jest właśnie ta nauczka, lekcja od życia, kolejna już-nie odkładajmy rzeczy, które chcemy zrealizować, nie odkładajmy spotkań z ludźmi, nie odkładajmy niczego na “potem”, bo to “potem” może nigdy nie nadejść!

[dawidkrysztofiak]

“Brama” 2019

Warszawa

.

Miasto w mieście. Naczynia połączone.

Getto warszawskie miało osiem głównych bram. Jakie emocje towarzyszyły ludziom przebywającym poza murami getta? Czy w bramie jawił im się inny świat? A może widzieli ten sam? W większości miejsc po bramach nie ma śladu. Lokalizacje wyznaczyłem na podstawie map historycznych. Forma bramy nawiązuje do żydowskich rytuałów pogrzebowych. W tradycji żydowskiej po pogrzebie w domu zasłania lub odwraca się wszystkie lustra.

________________________

“The gate” 2019      

Warsaw

.

A city inside an another one. Communicating vessels.

There were eight main gates in the warsaw ghetto. What did people outside the ghetto feel? Was ghetto an another, separate world for them? Or maybe it was just an other side of the same city? Today, most of the gates are vanished without a trace. I ascertained the whereabouts of the gates fasing on historical maps. The form of my gate refers to Jewish funeral rituals. Traditionally after a funeral all the mirrors at home are being covered or reversed.

[dzismis]

  GETTO WARSZAWSKIE PO POLSKU“

  GETTO WARSZAWSKIE PO POLSKU“

Henryk Grynberg Getto warszawskie spośród wszystkich gett na okupowanych ziemiach polskich jest najczęściej opisywane w literaturze” – pisze Sławomir Buryła we wstępie do antologii „Getto warszawskie w literaturze polskiej”, którą sam wybrał i opracował. Polska poezja towarzyszyła życiu i śmierci getta od początku do końca. W niej naoczni świadkowie: Władysław Szlengel, którego profesor Buryła…

[1234567ttttttttttt]

Zamknąć, zniszczyć, obsiać trawą… Getto warszawskie we wspomnieniach Sta...

[transparentcollectionarbiter-fan]

76 lat temu powstała Rada Pomocy Żydom "Żegota"

76 lat temu powstała Rada Pomocy Żydom “Żegota”

Getto warszawskie: Ulica Chłodna przy skrzyżowaniu z ul. Żelazną. Na zdjęciu widoczny drewniany most łączący Małe i Duże Getto. 06.1942. Źródło: Wikimedia Commons/Bundesarchiv

76 lat temu, 4 grudnia 1942 r., w Warszawie przy Delegaturze Rządu na Kraj, z przekształcenia Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom powstała Rada Pomocy Żydom “Żegota” – jedyna w okupowanej przez Niemców Europie instytucja…

[warszawskiemozaiki]

Mur getta, Waliców

[zyciestolicy]

80 lat temu Niemcy przeprowadzili tzw. Wielką Akcję w getcie warszawskim

80 lat temu Niemcy przeprowadzili tzw. Wielką Akcję w getcie warszawskim

80 lat temu, 22 lipca 1942 r., Niemcy rozpoczęli największą akcję wysiedlenia ludności żydowskiej z getta w Warszawie. Żydzi trafiali na bocznicę kolejową, tzw. Umschlagplatz, przy ul Stawki. Towarowymi wagonami przewożono ich do niemieckiego obozu zagłady Treblinka II. Większość z 254 tys. tam deportowanych zginęła. Zgodnie z rozporządzeniem niemieckich władz okupacyjnych Rada Żydowska…

[framephonic]

dreams drenched in blood

not another step

we end it here

or not at all.

lord knows how many times we tried before

getto warszawskie calls us to arms.

Masakr u Srebrenici calls us to arms.

zbrodnia katyńska calls us to arms.

Rwandan genocide calls us to arms.

Accept who we are as a country.

Hypocrites hiding behind a rusted wall

no protection aside from the political

[magdaduch1-blog]

Nad miastem przeleciały bombowce. Między 2 a 4 września Piotrków był nieustannie bombardowany, zniszczono około 200 budynków mieszkalnych. Kiedy wybuchła wojna mój ojciec postanowił uciec z Polski, ponieważ wiedział jaki los czekał tam żydowską rodzinę.

Wszyscy Żydzi w wieku 14-60 lat byli zmuszani do wykonywania prac (np. naprawy i remontach dróg), powstawały obozy pracy, od 1939 dla Żydów powyżej 10 roku życia wprowadzono nakaz noszenia opaski z Gwiazdą Dawida na prawym ramieniu. Dążono do pełnego wyłączenia Żydów z żyć społecznych, dlatego też zaczęto tworzyć zamknięte dzielnice żydowskie – getta. Pierwsze getto w Polsce powstało w 1939 roku w naszym rodzinnym mieście – Piotrkowie Trybunalskim. Nazywano je gettem otwartym ponieważ Polacy mogli wchodzić na jego teren, natomiast Żydzi nie mieli prawa go opuszczać (chyba, że pokazano specjalne zaświadczenie). Później getta otwarte były przekształcane w getta zamknięte, stopniowo zmniejszane. Nie potrafię słowami opisać tego, co się wtedy działo, nikt nie zrozumie tego, co czuli ludzie traktowani gorzej niż zwierzęta, zamykani w komorach gazowych, ukrywający się w ciemnych piwnicach, żyjący w ciągłym strachu i głodzie.

Początkowo osoby pochodzenia żydowskiego przestawały wykonywać praktyki religijne (przestrzeganie szabatu i obrzezania*, przestano chodzić do synagog, nie uczono się jidysz**), zaczęły proces wtapiania się w społeczeństwo (przyjmowali chrzest). Żydów masowo mordowano i prześladowano.

Uciekliśmy do ZSRR (Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich) jesienią 1939.

*Obrzezanie - ósmego dnia po urodzeniu każdy mężczyzna pochodzenia żydowskiego zgodnie z tradycją jest obrzezany (usuwanie napletka), zazwyczaj podczas rytuału nadaje się dziecku imię.

**Jidysz - język Żydów europejskich.  

Chłopak pochodzenia żydowskiego trzymający opaski z Gwiazdą Dawida.

Getto piotrkowskie.

Getto warszawskie.

Obcinanie pejsów.