#uitgave

[jurjenkvanderhoek]

BUITENKANT KRIJGT VAN BINNENKANT, UITDRUKKING ONTVANGT INDRUK

‘Leven groeit om ons heen als een huid.’ De eerste zin van Molly Drake's gedicht "The Shell". Natuurlijk, wij – jij en ik als mensen - zitten in onze huid. Het vel dat ons zijn bijeen houdt, de bescherming waarbinnen ons bestaan kan zijn. Het is niet de schelp waarin we ons kunnen terug trekken. Wanneer we bang zijn of even niet buiten willen zijn, even in ons zelf zijn. De slak heeft een slijmerige huid in het harde huis. De oester heeft een zacht vel in het harde omhulsel. De schelp beschermt, zoals de huid beveiligt en de tere binnenkant afschermt voor dreiging van buiten. Om de buitenste verlatenheid buiten te sluiten, de dreiging te weren. Is losjes vertaald de tweede zin, die mooier klinkt in de taal waarin het is geschreven.

Want de oorsprong is altijd mooier dan het namaak, de gekopieerde realiteit. Want dat is de kunst, het overdoen van de werkelijkheid, het herleven - een blauwdruk van de waarheid. Pas wanneer de binnenkant gaat meespreken, het gevoel een waarde krijgt, kan het afgietsel meer mooi zijn dan de vorm. Kan de kunst meer origineel en waar zijn in vergelijking met de bron, de inspiratie, het beginsel. Dan krijgt de buitenkant een dimensie van de binnenkant. Bij de expositie en het boek, waarin de samenwerking tussen kunstenaars Brigitte Picavet en Cindy Woudenberg tot uiting komt, werkt dat zo: 'Buitenkant krijgt van Binnenkant'.

Terug naar die poëtische uitdrukking van Drake is het de dreiging van buiten die moet worden bezworen. Is de huid, is de schelp, de schaal van het ei, een veilige haven, een vesting. "For if we clearly mark the furthest deep, / We should be dead long years before the grave." We moeten ons afwenden van zorgen en ontevredenheid om de duisternis van buitenaf onze blik niet te laten vertroebelen en verwarren. Er zijn er, volgens Drake, die de schaal breken, de schil scheuren en door het gat naar buiten kijken. "And through this cruel slit, / Stare out across the cinders of the world." Ze kijken naar binnen en naar buiten, dicht ze. Leren zichzelf kennen en daarbij teveel andere dingen daarnaast. Maar zo werkt dat nu eenmaal. De taal zegt het zo mooi, in woorden klinkt het zo fijn. Maar is het een holle frase of is het verholen waarheid.

Het is niet eenvoudig je af te keren van de werkelijkheid, je ogen te sluiten voor de realiteit. Ook van binnen wordt leven bedreigd, de dreiging komt niet altijd van buiten. Is het dat wat Drake wil zeggen? Blijf je zelfgenoegzaam het leven in je persoonlijke bubbel leven zal je nooit het echte leven kennen. Treed buiten de cocon, breek de schelp, en bekijk jezelf zoals anderen jou zien, zoals de wijde wereld jou in je veilige web ziet. Dan leer jij je eigen ik kennen, doorgronden wat er binnen jou veilige dop leeft. Want de schelp hoort geen pantser te zijn, kan wel een schild zijn om je weerbaar op te stellen. Maar de ogen kunnen niet gesloten zijn voor wat er buiten de schelp om je heen gebeurd. Naast wat jezelf bent zul je dan helaas ook van alles weten wat daaromheen gebeurd. Het sterkt je en maakt jou wie je bent.

Het gedicht siert het binnenwerk van de uitgave dat een omkeerboek is. Sla je het open bij Brigitte Picavet kom je het tegen. Verbeeldt de kunstenaar de woorden en houdt zij de blanke huid voor haar ontklede lichaam, een schil(d) voor de naakte waarheid. Van deze kant benader ik de wereld van de kunst poëtisch, word ik vergeestelijkt het werk van Picavet ingeleid. Van de andere kant, dus de zijde van Cindy van Woudenberg, verantwoorden beide kunstenaars zich eerstens voor het feit dat zij hun werken laten samengaan. Samen optrekken in het proces van overleggen, leren van elkaar, de ander niet beïnvloeden maar sterker maken. Buiten de schelp treden en elkaar in de ogen kijken. Niet zichzelf opsluiten in het veilige atelier om het eigen ding te doen. De schil breken en tussen de sintels van de wereld - the cinders of the world, een steen te zien blinken. Niet door deze te slijpen ontstaat een diamant naar jou hand, het is al een juweel van zichzelf die jij kunt betasten en doorvoelen. Het tot je nemen werkt van beide kanten, want ook jij bent voor de ander die steen tussen de sintels zoals jij die ander hebt gezien. Door samen de kunst te laten optrekken in inspiratie, uitwerking en resultaat wordt deze opwaarts gestuwd. Er lijkt geen overeenkomst te zijn, maar er is een relatie in denken en beschouwen. Denken over het leven, beschouwen van het zijn.

Picavet brengt het platte vlak in de ruimte door, zoals ze dat zelf noemt, sculpturen van woorden te maken. Uit boeken beeldhouwt zij een object, waarin nog wel letters zijn te herkennen. Letters die zinnen vormen, maar waaruit het verhaal is verknipt en verlijmt. De oorsprong heeft plaats gemaakt voor een nieuwe taal, de taal van het beeld. Het is naar de letter gesproken geen houwen van een beeld wat Picavet doet. Zij knipt en plakt zich een weg door bestaand materiaal, dat ooit door een ander als uitgave ter wereld is gekomen. Het boek als zodanig is vrijwel onherkenbaar, de papieren vormen zich naar de hand van de kunstenaar. Het worden zelfstandige objecten die uit de boekenkast vallen, een tegendraadse vertelling hebben. Het woord heeft de oorspronkelijke betekenis verloren, het is onderdeel van het kunstwerk. Heeft niets meer te zeggen, maar spreekt daardoor honderduit. Het enkele nog zichtbare woord of de zin is uit de context gevallen en leidt een eigen leven binnen de sculptuur.

Van Woudenberg brengt ruimte in het platte vlak. Hoewel het lijkt alsof zij de huid in beeld brengt, de buitenkant, is dit het innerlijk wezen dat haar boeit. Door de taal van het lichaam drukt zij gevoelens uit op papier. De huid is dat waaraan anderen ons herkennen, door deze te plooien en te kleuren communiceren wij met de buitenwereld. Het innerlijk zijn kan niet letterlijk worden verbeeldt. Kan enkel uitdrukking vinden in abstracte figuratie. Het is dat wat Van Woudenberg doet, met realisme een abstract gevoel uitdrukken. Met herkenbare vormen emotie in beeld brengen. Gebaren vastleggen, mimiek registreren. Niet de tijd is bevroren, niet de tekens van het lichaam zijn onderkoeld. De tijd loopt juist door in het werk, het is geen moment - de tik van stilstand van de secondewijzer. Over de vloeibare emotie van het lichaam is het exacte handgebaar gezet; de tekening danst over de schildering. De hand krijgt als werktuig ruim aandacht in dit kunstig spel.

In de uitgave minder maar in de tentoonstelling meer is het werk in gesprek. Zelf kan ik door het lezen van de tekst en het zien van de foto’s mij een beeld vormen. Het werk fluistert mij dan in een dimensie waarin zicht en rede samenkomen de vertelling in. Verschillend van uitdrukking maar ontstaan vanuit een zelfde gedachte. Brigitte Picavet en Cindy van Woudenberg vonden elkaar in die fysieke tegenstelling doordat de gedachte erachter overeenkwam. Buitenkant krijgt van Binnenkant is daarom door die benadering niet zo’n vreemde titel. Het is het innerlijk dat zich laat duiden in het uiterlijk. Wat de mensen aan mij zien en van mij zien komt door de werking van het geestelijk binnen. De aansturing van mimiek en houding is altijd van binnenuit. Daarom citeer ik tot slot een strofe uit het boek. Een tekst die naast het beeld van tegemoetkomende handen gaat, geven en ontvangen – die handeling samen is één. “Ik bied mijn kwetsbare innerlijk niet aan voor de achteloze blik. / Van veraf zie je niet, kom dichterbij, kijk goed, en volg de sporen / die ik voor je heb achtergelaten. / En als je me vindt, kun je me wiegen in de plassen van pigment.”

Buitenkant krijgt van Binnenkant. Brigitte Picavet / Cindy van Woudenberg. Uitgave bij de tentoonstelling in Kulturele Evenementen Groep (KEG Expo) te Schijndel, 2023.

[devosopmaandag]

Op zoek naar de verloren tijd in een café te Buenos Aires

Het alfabet maakt dat enkele delen Proust onbereikbaar hoog in mijn boekenkast staan: een paar oude exemplaren, met de wat broeierige omslagen van Wout Muller (van wie ik als prille kunststudent les heb gehad), en enkele nieuwe uitgaves met hun nietszeggende, frisse uiterlijk. Dat zegt iets over mij en Proust op dit moment: of verstoft of maagdelijk weggezet. Ik las maar een paar delen, nooit 'de hele Proust'. Vorig jaar deed lezende vriend P dat wel, vierentwintighonderd pagina's lang. Maar hij is verslagen door een lid van een Argentijnse Proust-boekenclub. Die las Proust drie keer, en daarbij heeft hij een dochter die Albertine heet én die ook nog eens in Parijs woont. Nou jij weer, P!

Ik zag in Utrecht de documentaire 'El Tiempo Recuperado'*, over een boekenclub met oude, enkele heel oude leden. Al zo'n twintig jaar komen ze samen in een café in Buenos Aires om steeds enkele hoofdstukken voor te lezen en af en toe commentaar te geven of vragen te stellen. De film was behoorlijk uitputtend, maar ook ontroerend, vrolijkmakend en op enkele momenten ongemakkelijk. 95 % van de tijd wordt er voorgelezen en met Proust in het Spaans in je oren en in het Engels de ondertiteling lezen is een hele inspanning.

Af en toe schuiven er mogelijk nieuwe leden aan. Een vrouw die nooit iets van Proust gelezen heeft, vraagt of het er in het boek om gaat wie de moordenaar is. Oh nee!, roepen de andere leden lachend in koor. Ook in de bioscoopzaal stijgt er gelach op. Ze wordt niet zozeer uitgelachen; het is de lach van het absurde. Als haar dan even later het vuistdikke eerste deel wordt voorgehouden, deinst ze bijna achteruit op haar stoel. Een passage over de glimlach van een overleden vriend in het boek herinnert een vrouw aan de glimlach van haar overleden man, die zij steeds weer kan oproepen. Alsof hij bijna oplicht in haar geheugen. Ook klinken er zuchten van bewondering en verrukking. En als de vader van de Argentijnse Albertine maar weer eens aan een nieuwkomer vertelt dat hij Proust drie keer heeft gelezen, dan zijn er soms blikken van de anderen. Wat een prestatie, wat een onmogelijkheid!

Voor mij wordt Proust niet opgeroepen door lindebloesemthee maar door de de bloeiende meidoorn. Al zo'n dertig jaar lang laat ik mij ieder jaar voor een bloeiende meidoorn fotograferen. Ook een soort op zoek naar de verloren tijd. In 'Combray' beschrijft Proust de herinneringen van de kleine jongen aan de bloeiende meidoorn: … ze boden me tot in 't oneindige dezelfde charme met een onuitputtelijke overvloed, maar zonder dat ik dieper in hen kon doordringen....”.** De bloesem had iets ambigues voor hem, zoals voor mij de geur het zelfde heeft: verleidelijk van verre, een tikje afstotend van dichtbij. Maar de kleine jongen houdt zo van de meidoorns, dat hij snikkend afscheid van ze neemt.

*'El Tiempo Recuperado' | Maria Alvarez |Argentinië 2020 | zwartwit documentaire 120 minuten

Trailer documentaire : https://www.youtube.com/watch?v=iER-3qonZJs

** 'Op zoek naar de verloren tijd' – De kant van Swann – Deel Een – 'Combray' | Marcel Proust | vertaling C.N. Lijsen | Uitgeverij De Bezige Bij | 1977

[fransopdefiets]

8-7 Reipå

Gisterenavond at ik restjes, volkorennoedels met gebakken paprika, champignons en plakjes bloedworst. Van die worst heb ik nog de hele nacht dorst gehad. Na het eten maakte ik nog een avondwandelingetje heuvelopwaarts, daar was het die middag te warm voor. Het is gek, maar als de zon schijnt, smelt je zo ongeveer weg en als er een wolk voor schuift, kun je meteen je jas aan doen.

Daarna gebeld met Mayke, nog maar twee weken en dan landt ze al in Tromsø. Tja, wat moet ze beslist meenemen? Ik denk dat het allerbelangrijkste een warm slaapmatje is.

Als ik opsta, is de zomer weer weg. Het is tien graden en alles is nog nat van de regen van vannacht. Ik moet dertig kilometer fietsen naar de ferry van Vassdaslvik naar Ørness en die gaat maar drie keer per dag. Om 8 uur ‘s morgens, maar daar ga ik niet om vijf uur voor vertrekken, om half drie en om vier uur. Die van half drie lijkt me prima, dan hoef ik pas om half elf weg. Maar ik fiets zo snel dat ik er ondanks twee koffiestops al om een uur ben. Ik schuif aan aan het gezelschap aan de picknicktafel op de kade, er zitten al drie fietsers te wachten. En dat gezelschap groeit langzaam aan tot zo’n 25 koppen. Ik raak in gesprek met de enige leeftijdsgenoot en de enige Noor, de rest is allemaal eind twintig, begin dertig en komt uit Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk. Mijn leeftijdsgenoot heeft een zomerhuis op de Lofoten. Meestal vliegen of rijden ze daar naar toe, maar hij wilde het één keer op de fiets doen, geïnspireerd door alle Noordkaapfietsers die door zijn woonplaats Ålesund rijden. Zijn vrouw volgt later met de auto.

Hij is natuurlijk de aangewezen persoon om mijn slaapmatjesprobleem voor te leggen. Kijk zegt hij, je moet een opblaasmatje hebben met inwendige isolatielaag, bijvoorbeeld van Exped. Anders lig je inderdaad te vernikkelen van de kou, hoe goed je slaapzak ook is. Mijn dochter heeft echt een hele goede zegt hij, nog veel beter dan degene die ik nu bij me heb en hij appt haar meteen om te vragen welke. De Exped Dura 8T Downmat 9 M, die is geïsoleerd tot -40 is het antwoord. Maar je hebt ze ook in (letterlijk) lichtere varianten. Hij geeft me meteen het adres van twee outdoorzaken in Bodø waar ik kan gaan kijken. Kijk, denk ik tevreden, dat is de oplossing en dan stuur ik dat andere matje wel met de post naar huis. Want als ik daarmee comfortabel in mijn tentje kan slapen, heb ik die uitgave in een paar nachten al terugverdiend.

Als we in Ørness van de boot afkomen, heb ik weinig In om in een treintje van 25 fietsers te gaan rijden. Gelukkig blijft iedereen een beetje hangen op de kade en rij ik voor de meute uit naar Reipå. Omdat ik dat matje nog niet heb, wordt het een hut.

Gefietste afstand: 37 km

Gefietste tijd: 3 uur

Afstand tot die onwrikbare Noordkaap langs een touwtje: 663,3 km

[petermot]

Vergelijking van de varianten van The Art of Andreas

Toen Sherpa aanvankelijk “The Art of Andreas” aankondigde, werden er 9 (!) varianten in het vooruitzicht gesteld: drie voor de drie talen Frans, Nederlands en Engels. Het ging om een normale editie, een luxe-editie, en een superdeluxe editie. Maar de onderhandelingen tussen de verschillende uitgevers sleepten maar aan. Vooral met de Engelse uitgave verliep het stroef. Uiteindelijk werd…

[ronnydeschepper]

Het Evangelie volgens de Lukas (26): het Danteske gevoel

Ravenna is geen aantrekkelijke stad. Maar je kunt er wel voor een prikje de Divina Commedia van Dante Alighieri kopen. In boekhandel La Feltrinelli (Via Diaz) heb ik de volledige, geannoteerde uitgave op de kop getikt voor 3,90 euro. Nieuw. In het Italiaans, dat wel. (En daarnaast ook, voor geen prijs, Engelse pockets, van Conan Doyle tot Oscar Wilde en Lewis Carroll). Continue reading Untitled

[astridbeckers]

'small, green, gold & pink'

'small, green, gold & pink'. My newest blog about one of my tiniest books in an amazing binding with the most impressive pink marbled endpapers. With its 200 years it is in almost perfect condition. And it is tasty, according to the holes of a silverfish. Still… nope… don't wanna take a bite myself.

[levisgeekstuff]

Iron Man

Door het succes van de films uit het Marvel Cinematic Universe is het vandaag de dag nauwelijks denkbaar, maar Iron Man is lange tijd slechts een B-figuur geweest in de comicwereld. Dat is te merken aan het geringe aantal uitgaven van de man van staal in het Nederlands…

Vroege start

Nochtans was Tony Stark er wel vroeg bij in de Lage Landen. Al in 1969 maakt hij zijn opwachting in de legendarische HIP Classics reeks. Daarin wist hij slechts drie deeltjes te vullen, maar toch kreeg hij van uitgeverij Classics de kans met een eigen serie. Voor die eigen series telden ze het aantal nummers dat helden in HIP hadden gekregen en van daar nummerden ze dan verder. Zo is het eerste ‘eigen’ nummer van ‘Ijzerman’ nummer 4 uit 1971. Helaas voor Tony Stark bleef het daar ook bij. 

Staalman

Pas in 1983 zouden we Iron Man terugzien onder eigen naam. In de reeksen Marvel Special en Marvel Superhelden probeerde uitgeverij Juniorpress allerlei minder bekende helden uit. Zo kregen ze een beeld van welke personages populair zijn bij het publiek en dus mogelijk een eigen serie verdienen. Ook Iron Man kreeg er zijn kans. Zijn vertaling was intussen trouwens aangepast van Ijzerman naar Staalman.

Helaas bleken deze geen groot succes en zouden we Iron Man buiten enkele (gast-)optredens in andere reeksen zoals de Vergelders niet snel terugzien bij Juniorpress. Wel een bijzondere vermelding waard voor die gastoptredens is Spiderman Extra 17 uit 1987. Daarin krijgen we voor het eerst 'de Iron Man uit de toekomst' te zien.

Heroes Reborn

In 1997 kreeg Iron Man nog eens een eigen uitgave in Marvel Superhelden. Na de ‘Onslaught’ saga hadden een aantal klassieke Marvel-titels onder de noemer ‘Heroes Reborn’ een herstart gekregen met aan het roer grote namen uit de comicwereld. Zo schreef Jim Lee mee aan deze nieuwe Iron Man reeks. Het tekenwerk was helaas niet van zijn hand, wel van Whilce Portacio.

Marvel Cinematic Universe

In 2008 was Juniorpress de rechten op Marvel intussen verloren aan Z-Press. Die laatste zette de lopende Spiderman en X-Mannen (nu wel als X-Men) titels verder, maar probeerde daarnaast enkele beperkte nieuwe zaken. 

Eén van die nieuwigheden was de Iron Man Special op magazineformaat. Geen onlogische keuze, want de film Iron Man met Robert Downey Jr liep intussen in de bioscoop. In het magazine werd naast enkele strips dan ook hard ingespeeld op het succes van de film. 

Standaard

Zoals je merkt, moest Iron Man het tot nu toe vooral hebben van losse uitgaven en probeersels in overkoepelende titels. Daar zou in 2015 verandering in komen. Standaard Uitgeverij (bekend van Suske & Wiske) had de rechten op Marvel Comics bemachtigd en lanceerde een groot superhelden offensief. Er werden een heleboel nieuwe lopende series gestart met materiaal uit de grote Marvel Now reboot van de Amerikaanse uitgever. Ook Iron Man was dit keer bij de gelukkigen met een eigen titel. De run van schrijver Kieron Gillen en tekenaar Greg Land werd mooi uitgegeven in 9 delen.

In de supermarkt

De meest recente ‘eigen’ Iron Man titel komt uit 2021. Supermarktketen Carrefour lanceerde dat jaar in samenwerking met uitgever Panini een reeks bundels rond verschillende Marvel-helden. Daarin stonden verschillende verhalen uit de jaren 2000. Ook Iron Man kreeg een deeltje op zijn naam, met daarin oa. het geweldige ‘Extremis’ door Warren Ellis (!) en Adi Granov. Een aanrader! 🙌

Gastoptredens

Iron Man moet het dus stellen met een zeer beperkt aantal eigen titels, maar zoals gezegd maakte hij wél zeer regelmatig zijn opwachting in andere titels. Daarin is de rol van Tony Stark soms ook best groot. Denk maar aan Civil War, waar hij samen met Captain America de centrale figuur is. 

[papermodelsinternational]

Harry Bebingh schaalde bekende modellen om naar 1:87 om bij zijn treinbaan te passen. We zien o.a. de Koppelpoort in Amersfoort (uitgave Sjoerd Hekking), café De Unie in Rotterdam en het Rietveld Schröderhuis in Utrecht (beide Zeist Bwpl.).

[sosweetsbird-blog]

Vitaliteit-Fortuin-Vreugde | Leo Verkoelen

Het boek Vitaliteit-Fortuin-Vreugde Een uitgave gericht op het starten van een eigen bedrijfop latere leeftijd. Voor dit thema is een groeiende belangsgtelling , maar ontbreekt het nog aan informatie. VVF  Vitaliteit-Fortuin-Vreugdevoordat je begint aan een project zoals “Eigen bedrijf starten op latere leeftijd” is het belangrijk dat de basis goed is. Zelf eigen bedrijf starten (parttime /…

[jurjenkvanderhoek]

HOUTSKOOL. HOE SIMPEL WIL JE HET HEBBEN

Het gebonden boek “Houtskool Holzkohle Charcoal” krijg ik in een pakketje waarin een verkoold takje hulst bijgesloten is. Althans dat het hulst is staat op het papiertje waarin het is gewikkeld. Wanneer ik het stokje uit het papiertje rol en het tussen de vingers neem, er een lijn mee zet, heb ik meteen het gevoel dat de kunstenaars ervaren tijdens het project waar het boek de catalogus van is. Meteen denk ik verbonden te zijn met de natuur. Dat ik de spreekbuis ben van die natuur. Een brokkelige lijn is de aanzet tot een boom, het bos, een landschap – toch altijd iets van vegetatie, zij het werkelijk of abstract. Dit houtskoolstokje staat symbool voor mijn exemplaar van het boek dat mij wordt toegestuurd door Emmy Bergsma. Zij is, samen met collega-kunstenaar Lisanne Sloots, initiatiefnemer van een artists-in-residence project van een groep tekenaars in Kloster Bentlage. Zij zijn ook de curatoren van de daaraan verbonden tentoonstellingen in Rheine en in Rijksmuseum Twenthe. De periode draait om het werken met houtskool, zoals de titel van het boek niet mis te vatten aangeeft. De uitgave is de catalogus van de tentoonstelling en de documentatie van het gehele project.

Een negental kunstenaars gaan de uitdaging aan om zelf houtskool te stoken en daarmee tekeningen te maken geïnspireerd door de omgeving en door elkaar. Er ontstaan samenwerkingen en gezamenlijk vervaardigde kunstwerken. De kunstenaars dagen elkaar uit en trekken met elkaar op in een gezamenlijke opbouwende creativiteit. Eerst worden verschillende soorten hout gestookt tot houtskool, zodat de kunstenaars daarmee aan het werk kunnen. In het boek worden drie stookmethoden omschreven. En wordt de geschiedenis van het tekenmateriaal houtskool toegelicht.

‘Tekenhoutskool is niets anders dan verkoold hout dat wordt gestookt van takken en twijgen’, lees ik in het boek, ‘volgens een proces waarbij geen of weinig zuurstof wordt gebruikt’. Houtskool is vrijwel het eerste materiaal waarmee de prehistorische mens zijn leefwereld op harde rotswand vastlegt. Houtskool is een oermateriaal en raakt heel erg aan de kern of basis van het bestaan. Het is eenvoudig te winnen uit de natuurlijke omgeving. Misschien dat men er in die vroegste tijd bij toeval tegenaan gelopen is. Bij het vuurtje stoken om voedsel te verhitten of zichzelf te warmen zal het een restverschijnsel geweest zijn. Iemand pakt een verkoold stokje op en ontdekt dat er lijnen mee getekend kunnen worden, vlakken gezet. Door harder of zachter te drukken komt structuur, verschil in zwartsel en verschijnt een tekening. In die eerste tijd zijn de diverse uitdrukkingen met houtskool te maken uitgevonden en onderscheiden. Door de tijd heen naar nu is daarin eigenlijk weinig veranderd.

Van een verscheidenheid aan takken en twijgen kan houtskool worden gestookt, De een heeft een open structuur dat een grijzig zwart geeft, een andere houtsoort is dan weer dichter en compacter wat een betere kwaliteit van het zwart geeft. Belangrijk is dat het hout grondig wordt gebrand, lees ik in het boek dat naast catalogus als handleiding opgevat kan worden, anders krijgt het resultaat een niet gewenste bruinige kleur. Hoewel de oudste mens met het houtskool al vrije op zichzelf staande tekeningen maakt, is het materiaal in de eeuwen daarna gezien als te gebruiken voor schetsen en de opmaat tot autonome kunstwerken. Pas later en tot voor kort heeft het tekenen zich een gelijkwaardige status binnen de andere kunstvormen verworven.

‘Het delen van ateliergeheimen en het geloof dat het delen van kennis niet leidt tot het verlies van uniciteit, maar juist verrijking brengt, is een belangrijk onderdeel van dit houtskoolproject’, lees ik verderop in het boek. Juist het bekijken van elkaars specifieke techniek of werkwijze, het uitwisselen van kennis over de gebruikte papier- en houtskoolsoorten en het samenwerken aan eenzelfde tekening zijn een opwaardering voor de werkperiode. Met het onderling delen van ervaring en bekwaamheid heeft de individuele kunstenaar baat bij het eigen werk en voor de ontwikkeling. In de twee werkweken hebben de kunstenaars hun grenzen verlegd door zich open te stellen voor de mogelijkheden van het materiaal en voor elkaar. Een winwin-situatie dus.

De negen gerenommeerde kunstenaars, die zorgvuldig zijn geselecteerd uit drie landen, krijgen een eigen gezicht in het boek. Ze worden bevraagd door Josien Beltman van Rijksmuseum Twenthe. Delen hun ervaring met het materiaal houtskool, geven uitleg over de eigen werkwijze en omschrijven hun verwachting en ondervinding van de werkperiode. Naast de teksten toont de catalogus een keur aan voorbeelden van werken. Niet enkel de individuele tekeningen, maar ook de werkstukken die in het groepsproces zijn gemaakt. Uit de gesprekken blijkt dat de kunstenaars het fijne van houtskool vinden dat je direct contact hebt met je werk, er zit niets tussen, niet anders dan het stukje verkoold hout. Mijn ervaring dus ook met dat stukje hulst. Het is een techniek die het handgebaar laat zien. Vanwege de kracht én kwetsbaarheid zijn er veel nuances aan te brengen in de tekening. In één beweging staat het zwart op papier, maar is er tevens de mogelijkheid om in heel lichtgrijs te werken aan details. Men vraagt zich af hoe kleurverschillen te tonen met houtskool, wel zo dus. De kunstenaars leren van elkaar welke uitdrukking past bij het materiaal. Ze zijn in hun werk op zoek naar het zwartste zwart, naar zwart dat diepte suggereert zodat je er als het ware in kan verdwijnen.

Opmerkelijk is dat het houtskool aansluit bij de omgeving waarin de tak of twijg is gevonden. Die omgeving, dat landschap, probeert de kunstenaar vast te leggen. Meestal gebeurd dit in een realistische stijl of althans een aanpak waarin de werkelijkheid niet ver weg is. Anderen drukken hun gevoel bij en de ervaring aan de betreffende omgeving uit. Dit gebeurt in minder ware beelden en heeft een meer abstracte vormgeving. De tekening is een reflectie van wat men ervaart op een bepaalde plek en doet dit met het materiaal specifiek eigen aan die plek. Meer natuurlijk aan de basis kun je niet komen.

Tekenen kun je altijd en overal doen vindt Marcel van Eeden in zijn bijdrage aan het boek. “Ook als je arm en dakloos bent. Het materiaal kun je altijd wel vinden en het is makkelijk mee te nemen. Je bent niet afhankelijk van een atelier of dure spullen. Een stompje potlood, een paar enveloppen en een oude regenjas voldoen. Het bankje in het park als studio. Heel romantisch allemaal. (…) Het is nog steeds alleen maar zwart krijt op een lichte ondergrond. Geen gemeng met kleuren en andere toestanden. Hoe simpel wil je het hebben (…) Met minimale middelen een maximaal resultaat.”

En die resultaten zijn rondom gestrooid in de catalogus tussen de informatieve teksten. De lezer leert niet alleen over het materiaal houtskool, wat daarvan de geschiedenis is en hoe het gestookt wordt, maar doet ook kennis op van het werken met de zwarte materie. Hoe basaal het is en welke sublieme effecten ermee kunnen worden bereikt. Doordat de kunstenaars zo aan elkaar verschillende stijl en techniek gebruiken is het interessant te zien wat daarvan de uitkomsten zijn bij het werken met houtskool. En daarbij bijzonder wat ze in gezamenlijkheid tot uiting brengen. De catalogus is speciaal omdat het de weerslag is van een uniek experiment, een uitzonderijk project. Het brengt belevingswerelden samen om ervaringen op te doen met het meest oude materiaal dat gebruikt wordt bij het maken van kunstwerken.

Houtskool Holzkohle Charcoal. Werken met tekenhoutskool door Daniela Baumann, Emmy Bergsma, Benjamin Nachtwey, Gerben Dirven, Fabrice Cazenave, Lisanne Sloots, Agatha van Amée, Susanne van Bülow, Jitske Bakker. Catalogus van een project. Uitgave Kloster Bentlage & Rijksmuseum Twenthe, 2024.

[rcvandenboogaard]

Goed of fout - in de Franse letterkunde maakt het niet heel veel uit

Drie nieuwe romans van Martien Beversluis opgedoken! De kritieken van Jan van der Made in Groot-Nederland eindelijk gebundeld! Eerste serieuze, geannoteerde uitgave van de briefwisseling tussen Henri Bruning en George Kettmann tijdens de Bezettingsjaren gaat verschijnen! Zulke krantenkoppen laten zich in Nederland maar moeilijk voorstellen. Beversluis, Van der Made, Bruning en Kettmann waren…

[devosopmaandag]

Dit boek en dit boek

Je bent voor een week in het huis van iemand anders, je hebt een boek meegenomen om te lezen. Dan vind je op haar werktafel een stapeltje boeken met titels als 'Witte Mûle, Swarte Molke', 'Rozige maanvissen', 'Mrs Dalloway', 'Under Hildegards Tsjoen'. Vriendin F is een Friezin, en ze schrijft gedichten. Maar ook ligt er 'Die zomerochtend waarop ik van huis wegwandelde'*, tweedehands. De oorspronkelijke titel 'As I Walked Out One Midsummer Morning' staat als een dichtregel ergens in je hoofd opgeslagen. Laurie Lee, o, ja! Maar wat is dat ook alweer voor een boek en een schrijver? En je begint te lezen, en je kunt moeilijk ophouden.

Naast het bed ligt het meegenomen 'Familielexicon'** van Natalia Ginzburg. Dat wordt het voorhetslapengaan-boek. Ooit las je iets van haar, maar wat dan? Je begint te lezen, en je kunt moeilijk ophouden – al ben je op die eerste avond bijna te moe.

En zo lees ik overdag het reisverhaal van een jonge Engelsman die vol romantische verwachtingen en heel veel naïviteit in 1934 een voetreis door Spanje begint. Hij schrikt voor niets terug, dat hij de taal niet spreekt, dat de zon zijn hoofd schroeit tot hij erbij neervalt, wilde honden die hem in de nacht aanvallen, bedwantsen, zure wijn, zwijgende, dreigende mannen. En natuurlijk stapt een potige jonge weduwe in zijn bed, wier 'kruidige vlees' hij ruikt. Soms schiet ik in de lach, dan weer geniet ik van zijn precieze en weelderige observaties of raak ik onder de indruk van een paar woorden die de diepte inschieten. Als hij een vrome, verstilde schoonheid ontmoet, schrijft hij; ”Hier werd de romantische liefde op sterk water gezet, verzegeld door een nimmer dovende spirituele vlam en vergezeld van een vocabulaire van foltering, fysieke zelfverloochening en een extase die een eeuwigheid van zinnelijke beloning beloofde.”

Natalia Ginzburg (1910 -1991) kan niet meer van hem verschillen. Ze beschrijft het gezin waarin ze opgroeit en doet dat met zo'n helderheid en schijnbare eenvoud dat ik geruisloos binnenglip in dat huishouden van vechtende broers en een zus, een ambivalente tiran van een vader die zijn kinderen en vrouw ezels noemt, een moeder die houdt van zingen en van kaas en van mensen die goed zijn. Ik geniet van de taal van het gezin. Ook sluipt de grote geschiedenis stilletjes binnen. Ik kijk door ogen van de kleine Natalia, ik luister met haar oren. Ieder gezin telt een lid dat toekijkt. Het heeft geen zin hier een citaat op te nemen, het zou verdwijnen. Het is het boek als geheel dat me in zijn greep houdt. En ik ben nog maar op de helft.

Als het om beeldende kunst gaat, zeg ik altijd dat ik van de klare lijn houd, dat ik apollinisch van aard ben, dat ik Emil Nolde vreselijk vind, dat Mondriaan het wint van Hilma af Klint. Maar boeken, boeken zijn andere dingen, die huizen diep van binnen.

*'Die zomerochtend waarop ik van huis wegwandelde' | Laurie Lee | Vertaling Helen Knopper | Uitgeverij Contact Amsterdam 1987 | oorspronkelijke uitgave 1969

**Familielexicon | Natalia Ginzburg | vertaling Jan van der Haar | uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam 2023 | Privé Domein nr. 326 | oorspronkelijke uitgave 1963

[blogger-theo-herbots]

Top 3 Onmisbare Websites voor Creativiteit ||Top 3 Must-Have Websites for Creativity

Top 3 Onmisbare Websites Dagelijkse schrijfopdrachtWat zijn je favoriete websites?Bekijk alle reacties Mijn top drie websites zijn gewoonweg onmisbaar! Top 3 Onmisbare Websites 1)’Tienen en Omgeving Magazine’ is een populair tijdschrift dat zich richt op de lokale gemeenschap en de unieke verhalen van de regio. Elke uitgave biedt een kijkje in het leven van de inwoners, met boeiende…

[petermot]

The Hugo Winners Volume One: 1962-1967, redactie: Isaac Asimov

Bespreking: Peter Motte, 1460 woorden Mijn huidige boek, The Hugo Winners 1963-1967, bevat twee verhalen van Jack Vance: “The Dragon-Masters” en “The Last Castle”.Van “The Dragon-Masters” zouden er maar liefst 3 vertalingen in het NL bestaan, tenzij minstens één van de vertalers met een pseudoniem werkte.De uitgave in de SF-Kwadraten bij Meulenhoff heb ik jaren geleden gelezen, maar ik…

[gerbie7]

Santos #25 – We gaan naar Milaan

Het allereerste boek van dit kalenderjaar was een uitgave van Santos, de sportserie waarvan je nooit weet wanneer het komt, welk formaat het heeft en wat je voorgeschoteld krijgt. Wel weet je dat er tijd, moeite, aandacht en liefde is ingestopt. Dat maakt het per definitie de moeite waard. Een aantal van de bladen heb ik nog niet gelezen, maar de boeken ondertussen wel zo goed als allemaal. Na…

[simonh]

British Library digitised image from page 473 of "Eene halve Eeuw, 1848-1898. Nederland onder de regeering van Koning Willem den Derde en het Regentschap van Koningin Emma door Nederlanders beschreven onder redactie van Dr P. H. Ritter. 3e ... uitgave, et by British Library Via Flickr: Image taken from: Title: "Eene halve Eeuw, 1848-1898. Nederland onder de regeering van Koning Willem den Derde en het Regentschap van Koningin Emma door Nederlanders beschreven onder redactie van Dr P. H. Ritter. 3e ... uitgave, etc" Author(s): Ritter, Pierre Henri, the Elder [person] British Library shelfmark: "Digital Store 9406.i.5" Page: 473 (scanned page number - not necessarily the actual page number in the publication) Place of publication: Amsterdam Date of publication: 1898 Type of resource: Monograph Language(s): Dutch Physical description: 2 dl (8°) Explore this item in the British Library’s catalogue: 003111164 (physical copy) and 014919377 (digitised copy) (numbers are British Library identifiers) Other links related to this image: - View this image as a scanned publication on the British Library’s online viewer (you can download the image, selected pages or the whole book) - Order a higher quality scanned version of this image from the British Library Other links related to this publication: - View all the illustrations found in this publication - View all the illustrations in publications from the same year (1898) - Download the Optical Character Recognised (OCR) derived text for this publication as JavaScript Object Notation (JSON) - Explore and experiment with the British Library’s digital collections The British Library community is able to flourish online thanks to freely available resources such as this. You can help support our mission to continue making our collection accessible to everyone, for research, inspiration and enjoyment, by donating on the British Library supporter webpage here. Thank you for supporting the British Library.