#thomas orde lees

[vintage-polar]

There is something deeply wrong with him

[vintage-polar]

Tags via @perenial

Hes truly such a bro

[antarcticconfessions]

"I want to put Thomas Orde-Lees and Griffith Taylor in a cage and see which one snaps first."

[robertfalconscott]

My favorite pictures of Antarctic explorers giving each other haircuts!!

Roald Amundsen cutting Emil Racoviță’s hair on the Belgica :3c the Amundsmile and Wacky Racy make this an instant classic. Love!!!

Anton Omelchenko cutting Patrick Keohane’s hair on the Terra Nova expedition. Anton looks like a real professional here, I’d let him trim my bangs

Endurance haircuts all around!!! On the left is Frank Wild cutting (presumed) Lionel Greenstreet’s hair, and on the right we have Thomas Orde-Lees giving Tom Crean a haircut! It must have been haircut day aboard Endurance, & there are plenty of cute details in this one, including Alexander Macklin patting Leonard Hussey’s freshly shaved head (to the left & in the back)

Henry Rennick cutting Dennis Lillie’s hair on Terra Nova!!! Yes… this is my favorite. Rennick’s dramatic stance and Lillie with his little feet up on the railing…. Cute!!!!

The moral of the story being, of course, if you get a bunch of lads together on a boat bound for Antarctica, they’ll inevitably start cutting each others’ hair for fun. Dudes rock

[kaiyves-backup]

Things we can do today as predicted by Thomas Orde-Lees:

Carry wireless telephones.

Control telescopes remotely. (Even ones on satellites and space probes, really.)

Things we can somewhat do:

Remotely control a thermostat to warm a structure, but not necessarily an individual. And the remote commands can’t actually supply warmth, that depends on the capabilities onsite.

Fly fairly regularly to both the North and South Poles, but not every day.

Things we can’t do:

Transmit enough power to run machinery in Antarctica from somewhere temperate wirelessly. (We are working on it, a solar power transmission satellite probably could do it. Technically we can run machinery off electromagnetic radiation from far away by using solar cells, but that’s just harvesting ambient energy produced by the sun, not humans beaming power to a specific machine on command. I wonder if Orde-Lees had read Nikola Tesla’s writings on the subject about 20 years before?)

Transmit food by radio (This is basically teleportation WonkaVision.)

[cockroachesunite]

<- prev x7 tags

Shackleton, Worsley & Crean after the crossing of South Georgia (1916)

[nedlittle]

Top 5 doomed expeditions

bet you thought this was going to be the franklin expedition huh? well it's not. it's endurance baby!!!!!!!!! genuinely i have to not talk about this one because it makes me so emotional. how the FUCK did those guys survive. one of the questions asked during recruitment was whether you could "shout along with the boys". endurance is destroyed on her maiden voyage she was "a bride of the sea" but we FOUND HER my beautiful wife at the bottom of the weddell sea. shackleton and the lads sail 1300 km of the most dangerous water in the world in an open lifeboat and scale cliffs for five (?) days to find help and they DO and three months after they left, they return to the rest of the crew and nobody has fucking died. every single member of the expedition survived--albeit many after losing toes to frostbite and getting severe scurvy. just this once everybody lives!! also the shenanigans! shackleton told perce blackborrow that stowaways will get eaten first if it comes to that and sweet baby perce blackborrow said "there's more meat on your sir" and then everyone got along :) frank hurley and leonard hussey shoved handfuls of lentils in thomas orde-lees's open mouth when he wouldn't stop snoring. they named the cat mrs. chippy because it was obsessed with the carpenter (called "chippy") and now that cat's grave is decorated and cared for by people over a century later (also thank u mrs chippy for your sacrifice and also for naming MY mrs chippy <3). i have been debating writing an essay about the More Life of it all but especially all of frank hurley's photographs however it would come out as incomprehensible as this. my first month in china i missed my stop on the last metro of the night because i was detailing this expedition to my friends back home and i didn't have my mobile payment set up yet so i had to pay an exorbitant amount of money in cash for a taxi to go one (1) single kilometre

i mean, as tumblr user nedlittle, i am contractually obligated to say cold boy winter 4ever. 177 years ago, 128 men went missing in the arctic circle and as a result i have made friends for life <3. endlessly fascinating as a historical event and a classic example of imperialistic hubris those guys absolutely should not have been up there but they did and now a weird canadian identity has emerged as a result. i remember waking up to news that they found the wrecks and absolutely losing my mind

franklin adjacent doomed australian expeditions! a two-parter! so in 1861, the burke & wills expedition set off with a goal of crossing western australia from south-north and everything that could go wrong, did go wrong. 7 out of the 23 men died (wills perished either on my birthday or canada day) and only one guy made it across the continent and back to melbourne alive. beyond the fact that william john wills was the first cousin of erebus lieutenant h.t.d. "get in the soupp" le vesconte, there are a couple other similarities with franklin's expedition including death by scurvy, the food that they were eating was probably killing them (the early reports of lead poisoning with franklin; burke & wills ate seed bread after their rations ran out but depleted their thiamine levels and likely gave them beriberi because it probably wasn't prepared properly), relief efforts were sent but found little more than graves and bones, burke & wills tried to reach a place called mt. hopeless while the southernmost point any of franklin's men were known to reach was starvation cove on the adelaide peninsula. and THEN in 1874 another australian expedition led by ernest giles attempted to cross the deserts of western australia from east to west (looking at a map, they didn't go a very good job). the expedition was mostly fine except for one dude who straight-up vanished into the desert and was never seen again. that dude? alfred gibson, younger brother of terror steward william "breakup gone wrong" gibson

i didn't know a lot about the belgica before i read madhouse at the end of the world which was fantastic! everyone was having experience psychological terrorism as a result of antarctic isolation meanwhile motherfucker unlimited roald amundsen and scam king frederick cook were having the boys trip of the millennium. 19 men and innumerable rats. gentoo penguins are communists. tfw you almost shoot you doctor because you thought he was a seal

i am not as big of a fan of scott as some of my beloved mutuals but damned if i didn't devour the worst journey in the world. there are passages i think about daily. one time i was shivering really horribly during a migraine and all i could think of was that one passage where cherry talks about shivering so badly he thought his spine would snap. i am currently experiencing Cold and Wind and if i go outside...oh cherry we're really in it now

[xtruss]

Shackleton Ship Found 10,000 Feet Below Polar Ice

— Wednesday, March 9, 2022

For more than a century, the famed exploration vessel Endurance lay trapped in the Antarctic, entombed in the depths of one of world's most remote seas. For the first time, explorers have discovered Ernest Shackleton's sunken ship, less than five miles from its last reported location in 1915, they announced today.

When the world's first watery images of the ship (pictured above) emerged on Saturday, "it was like my whole life funneled down to an instant," says Mensun Bound, a leader of the expedition. A day later, a remote undersea camera showed the stern of the remarkably preserved British polar vessel, the brass letters of the word "Endurance" clearly visible. "I could feel the breath of Shackleton on my back," he tells National Geographic. Shackleton won the National Geographic Society's highest award for his Antarctic work.

Pictured above, the icebreaker Agulhas II pushed through huge slabs of ice to get to the site where the Endurance sank in the Weddell Sea. The discovery will be the subject of a documentary airing globally on National Geographic Channels and streaming on Disney+.

Lost and Found: The Extraordinary Story of Shackleton’s Endurance Epic

Vessel located more than a century after it sank on voyage of exploration in the Antarctic

The Endurance photographed in 1915, shortly before it sank. Photograph: Royal Geographic Society/PA

The Endurance left South Georgia for Antarctica on 5 December 1914. Onboard were 27 crew members plus a stowaway, 69 dogs and one cat. Sir Ernest Shackleton, the expedition leader, was aiming to establish a base on Antarctica’s Weddell Sea coast and then keep going to the Ross Sea on the other side of the continent.

Within two days, the ship encountered the barrier of thick sea ice around the Antarctic continent. For several weeks, the Endurance made painstaking progress, but in mid-January a gale pushed the ice floes hard against one another and the ship was stuck – “frozen like an almond in the middle of a chocolate bar”, according to a crew member, Thomas Orde-Lees.

Team members (from left) Shears, Bound, Nico Vincent the expedition subsea manager, and JC Caillens, the offshore manager, proudly display the first scan of Endurance wreckage. Photograph: Esther Horvath/Falklands Maritime Heritage Trust/PA

The men could do nothing but wait. After nine months of being beset in ice, they abandoned the badly damaged ship, decamping on to the ice. From the ship they took food, bibles, books, clothing, tools, keepsakes and – crucially – three open lifeboats. The cat and some of the dogs were shot.

The SA Agulhas II, a South African polar research and logistics vessel, breaks through ice on an expedition to find the wreck of Ernest Shackleton’s ship Endurance, undisturbed since it sank in the Weddell sea in 1915. Photograph: James Blake/Falklands Maritime Heritage Trust/PA

A few weeks later, on 21 November 1915, almost a year after they had set out, the Endurance finally sank. Using basic navigational tools, Frank Worsley, the ship’s captain and navigator, recorded its location. Without that information, it would almost certainly never have been found.

The men formed a plan to march across the ice towards land. But after travelling just seven and a half miles (12km) in seven days, they gave up. “There was no alternative but to camp once more on the floe and to possess our souls with what patience we could till conditions should appear more favourable for a renewal of the attempt to escape,” wrote Shackleton.

When the ice broke up the following April, the crew took to the lifeboats, rowing to Elephant Island, a remote and uninhabited outcrop. The men were exhausted, some afflicted by sea sickness, others convulsed with dysentery. “At least half the party were insane,” wrote Frank Wild, Shackleton’s second in command.

But they made it. On 15 April they clambered ashore on Elephant Island. It was the first time the men had stood on solid ground in almost 500 days.

Marc de Vos (left), a senior meteorologist and oceanographer from the South African weather service, examines the weather data with fellow team members during the expedition. Photograph: Esther Horvath/Falklands Maritime Heritage Trust/PA

Officers and crew of the Endurance posing under the bow of the ship during the Imperial Trans-Antarctic expedition (1914-17) led by Shackleton. Photograph: Scott Polar Research Institute, University of Cambridge/Getty Images

After nine days of recuperation, Shackleton, Worsley and four others took one of the boats another 8oo miles (1,300km) across rough seas and in biting winds to South Georgia. “The boat tossed interminably on the big waves under grey, threatening skies. Every surge of the sea was an enemy to be watched and circumvented,” wrote Shackleton. It took 16 days to reach their destination.

The Endurance trapped in ice in 1915 before it sank. Photograph: Bettmann Archive

It was an extraordinary feat of survival, but their epic journey was not yet over. Three of the men, including Shackleton, then crossed South Georgia’s peaks and glaciers to reach a whaling station on the other side of the island. In August, after several failed attempts, a rescue party set out for Elephant Island, where the remaining 22 crewmen were waiting.

Shackleton on board Endurance in London before the fateful trip to the Antarctic. Photograph: Paul Popper/Popperfoto/Getty Images

In early 1922, Shackleton launched a new expedition to the Antarctic. On 5 January, while his ship was docked at South Georgia, he died of a heart attack, aged 47.

— The Guardian USA | March 08, 2022 | By Harriet Sherwood

[styletraveler]

Expeditionskreuzfahrt:

Mythos Antarktis

Im Kielwasser von Sir Ernest Shackleton

Eine Reise auf den Weißen Kontinent umweht noch immer ein Hauch von Abenteuer.

Von Marc Vorsatz

Der Schreck sitzt. Wie aus dem Nichts taucht der Seeleopard direkt neben dem Zodiac auf und präsentiert alsdann sein komplettes Waffenarsenal: Zwei Reihen messerscharfer Zähne, verankert in den respekteinflößenden Fängen eines stromlinienförmigen Schädels. Nein, dieser Bursche ist mit Sicherheit kein Veganer, jeder Schäferhund würde vor Neid erblassen. Mit seinen großen dunklen Augen fixiert er aufmerksam diese merkwürdigen Eindringlinge in seinem Revier.

 „Bösewicht der Antarktis“ 

 Nach einer zweisekündigen Schockstarre startet die unvermeidliche Fotoorgie im Gummiboot. Eine Handvoll euphorisierter Hobbyfotografen stürzt sich mit Kamera und Handy auf ihr geschmeidiges Sechs-Zentner-Model. Von Angesicht zu Angesicht, nur eine Armlänge entfernt. Der „Bösewicht der Antarktis“, wie der Seeleopard oft auch scherhaft genannt wird, spielt bereitwillig mit und versucht sogleich, das Schlauchboot zu perforieren. „Keine Angst. Zu rund die Angriffsflächen, zu flexibel und stark das Material“, versucht Expeditionsleiter Lars Maltha Rasmussen zu beruhigen. „Normalerweise jedenfalls“, lacht der dänische Biologe, der für den australischen Veranstalter Chimu Adventures Gäste aus aller Welt durch die frostige Traumwelt führt. „Außerdem will der Seeleopard eh nur spielen, ist neugierig. Die Kraft spart sich der Topräuber lieber für die Jagd auf andere Robben oder Pinguine auf.“ Wo immer der notorische Einzelgänger seine Bahnen zieht, geht so ziemlich jeder auf Distanz. Und zwar seit eh und je.

 Shackletons Endurance-Expedition

 So auch der gebürtige Aachener Thomas Hans Orde-Lees, Mitglied von Ernest Shackletons legendärer Endurance Expedition von 1914 bis 1917, als bei einer Meereiserkundung eine Leopardenrobbe vor ihm auftauchte. Auf Skiern konnte er den Angreifer mit den schlangenartigen Bewegungen auf dem Eis auf Abstand halten. Plötzlich jedoch tauchte die Robbe zwischen zwei Schollen ab und vor Orde-Lees wieder auf. Es wurde bedenklich eng, sein Begleiter Frank Wild musste das Raubtier erschießen. Für die Expeditionshunde gab es abends eine Extraportion Fleisch.

 Begegnungen dieser Art seien heute, gut 100 Jahre später, praktisch unmöglich, erklärt Rasmusen die strengen internationalen Umwelt- und Sicherheitsstandards für den 7. Kontinent. Zum einem dürfen keine Touristen irgendwelche Eisschollen auf Skiern erkunden, zum anderen checken Guides vor Landgängen die Lage. Im Zweifelsfall wird einfach eine andere Bucht angefahren.  

 Ganz ohne Schreck und Überraschungen ging es ein paar Tage zuvor im argentinischen Ushuaia an Bord. Nichtsdestotrotz mit gehörigem Respekt. Nicht unbedingt vor dem Ziel selbst. Nein, aber vor der 800 Kilometer langen Drake-Passage, der gefürchteten Meeresstraße zwischen Kap Hoorn in Südamerika und der Antarktischen Halbinsel, wo die eiskalten Wassermassen des Südatlantiks mit denen des Südpazifiks tosend um die Vorherrschaft ringen.

Sie gilt als das raueste und gefährlichste Gewässer weltweit, ist Grab von 15.000 Seeleuten. Tosende Stürme mit haushohen, grauschwarzen Brechern lehrten selbst kühnste Seefahrer das Fürchten. Und gutbetuchte Touristen auf den großen modernen Expeditionsschiffen von heute die Seekrankheit.

 Rausch an Farbe und Form

 In den ersten 24 Stunden zeigt sich die Drake-Passage jedoch ziemlich moderat. Nur sechs, sieben Meter hohe Wellenberge bringen das Schiff in ein behäbiges Rollen, welches jedoch immer noch etwa ein Viertel der Gäste ans Bett fesselt. Im Bordrestaurant bleiben jedenfalls auffallend viele Stühle leer.

Aber dann – wie von Zauberhand – legen sich Wind und Wellen und der Horizont verwandelt sich in eine Bühne. Wird ein Rausch an Farbe und Form, wie es ihn so wohl nur in den polaren Regionen unserer Erde zu bestaunen gibt. Zwischen schwarzblauen Regenwolken und dem stahlgrauen Meer brennt der Himmel lichterloh. Gottesfürchtige Seefahrer glaubten von je her, dort den Eingang zur Hölle ausgemacht zu haben. Andere sahen Terra incognita, das unbekannte Reich, in dem Riesenkraken ganze Boote mit Mann und Maus in finstere Tiefen rissen.

 Auf dem südlichstem Postamt der Welt

 Am nächsten Morgen ziehen die ersten gewaltigen Eisberge links und rechts der Reling vorbei. Mit welch einer Urkraft der Elemente! Wie winzig doch das Schiff jetzt wirkt… Die kalten Riesen schimmern majestätisch in einem geheimnisvollen Weißblau unter einer tiefen bedrückenden Wolkendecke, die sich wie ein schweres Tuch auf sie gelegt zu haben scheint. Eine Schule Buckelwale zieht derweil unbekümmert gen Süden und die ersten Eselspinguine eskortieren freudig synchron das Schiff. Dann endlich die ersehnte Durchsage: Land in Sicht!

 Die erste Anlandung auf dem Kontinent der Extreme ist selbst für weitgereiste Weltenbürger ein erhabener Moment. Nicht nur, weil neugierige Pinguine herangewatschelt kommen und sogar manchmal kuscheln wollen. Angst haben sie keine vor dem Menschen. Gefahr droht ihnen nämlich lediglich im Wasser und Wärme bedeutet Überleben auf dem kältesten und stürmischsten Erdteil. Besonders an der ehemaligen britischen Forschungsstation Port Lockroy, die heute das südlichste Museum, den südlichsten Shop und das südlichste Postamt der Welt beherbergt, haben es die Pinguine auf wärmespendende Besucher abgesehen. Zur Freude der Touristen, zum Ärger der Guides, die das vergeblich zu verhindern suchen.  

 Minus 98,6 Grad

 Obwohl die Antarktis selbst im Sommer zu 99 Prozent von Eis bedeckt wird, das stellenweise bis zu 5000 Meter misst, ist sie die mit Abstand größte Wüste der Welt - mit einer Fläche fast 40 mal so groß wie Deutschland. Das Klima ist arid, sprich knochentrocken, lebensfeindlich. Die Temperaturen fielen im Sommer 2018 auf minus 98,6 Grad, ein neuer Kälterekord weltweit.

Umso erstaunlicher mag es auf den ersten Blick scheinen, dass es in den küstennahen Gefilden des Südpolarmeeres von Leben nur so wimmelt: von winzigen Algen, Plankton und wenige Zentimeter großem Krill über Antarktisfische, Albatrosse, Pinguine, Delfine, Robben, Orcas bis hin zu den Riesen der Meere, den Blauwalen.

Auf ein paar Schwimmstöße darf sich auch der Mensch zu ihnen gesellen. Sicherheitshalber fest angeleint beim sogenannten Polar Plunge. Wassertemperatur frostige 1,2 Grad – unter null. Kostet Überwindung, bleibt im Gedächtnis.

  © 2021 · Marc Vorsatz / MEDIA CREW MITTE

  INFOS

 Auskünfte:

Umfangreiche und sehr fundierte Informationen liefert das Umweltbundesamt, inkl. „Leitfaden für Besucher der Antarktis“: www.umweltbundesamt.de

 Angebote:

Rustikal: „Entdecke die Antarktis“ heißt die 10-tägige englischspr. Cruise mit der Ocean Endeavour ab Ushuaia. Inkl. VP, Exkursionen, Vorträgen, Guides, fensterlose Zweier-Innenkabine ab 7.065 Euro pro Person, zzgl. Flüge/Anreisepaket, www.chimuadventures.de

 Komfortabel: Mit der Hanseatic nature, Außenkabine, 5 Sterne, von Ushuaia über Falklandinseln und South Georgia zur Antarktis. Mit Gourmet-Verpflegung, Exkursionen, Programm, deutschsprachige Reiseleitung, Flügen, Vorprogramm Buenos Aires, 22 Tage ab 18.890 Euro bei Geoplan Privatreisen, www.geoplan-reisen.de

 Diverse Antarktis-Expeditionskreuzfahrten auch bei Hapag-Lloyd Cruises, www.hl-cruises.de

 Literatur:

Sir Ernest Henry Shackleton: Südwärts, Die Endurance Expedition; Erstausgabe 1919, mitreißend auch nach über 100 Jahren, Edition Erdmann, Wiesbaden, November 2020, 24 Euro, www.verlagshaus-roemerweg.de

 Christian Walther: Antarktis. Anschauliches Reise-, Lese- und Informationsbuch. 11. Auflage 2021, Conrad Stein Verlag, 32,90 Euro, www.conrad-stein-verlag.de  

 Landkarte Antarktis aus reißfestem Material mit den historischen Routen der bedeutenden Expeditionen, Reise-Know-How Verlag, 8,90 Euro, www.reise-know-how.de

[araiz-zaria]

Sherman, Thomas, Grant, UGH FINE I guess Sheridan too ;v

And y'all are not asking for this but since this is about general officers in general (heh!) HERE ARE SOME ADMIRALS FOR YOU 🌊🌊🌊

Farragut, Dahlgren, Porter, (S.P.) Lee

Reblog me and tell me who your favorite generals are and why

Mine are the Chamberlains, Ames, Hancock, Sherman, Grant, and Buford :)

[lurkeresq]

The nineteenth century was wild! I can't imagine what it must have been like, living before modern sanitation and health care.

An Example:

This rakish mf'er is General Charles Ferguson Smith (1807-1862). He graduated from West Point in 1825, and thirteen years later came back to serve as Commandant of Cadets, a post he held from 1838-1843. Officers he taught at West Point included:

Three Generals in Chief of all Union armies (U. S. Grant, W. T. Sherman, and Henry W. Halleck), two Union Chiefs of Artillery (William F. Barry and Henry Hunt), and the Union's Chief Engineer (Joh Newton)

The commanding generals on both sides of the First Battle of Bull Run (PGT Beauregard and Irvin Mcdowell), five other Union army commanders (George Thomas, Don Carlos Buell, John Pope, William Rosecrans, and Edward Canby), and one Confederate army commander (Earl Van Dorn)

The Confederacy's Chief Engineer (Jeremy Gilmer), Quartermaster General (Alexander Lawton), and Chief of Ordnance (Josiah Gorgas)

Eight Confederate corps commanders (James Longstreet, Richard S. Ewell, Gustavus W. Smith, A. P. Stewart, "Fighting Dick" Anderson, William Hardee, who also wrote the book on infantry tactics that both armies used to train during the first few years of the war, Edward "Allegheny" Johnson, and Carter L. Stevenson)

Seven Union corps commanders (Horatio Wright, James Ricketts, William B. Franklin, John Reynolds, George Sykes, Nathaniel Lyons, and the mathematical prodigy EOC Ord who, before the War also surveyed Los Angeles and Sacramento)

Eleven Union division commanders (Isaac Stevens, William Hays, Albion P. Howe, Israel "Fighting Dick" Richardson [yes, there were two "fighting Dicks" in the Civil war and one wasn't even named Dick] Abner Doubleday, Christopher Augur, Isaac Quinby, William T. H. Brooks, John Peck, George Getty, and the amazingly named Zealous B. Tower)

Eight Confederate division commanders (Lafayette McLaws, Franklin Gardner, John P. McCown, D. H. Hill, James Martin, Abraham Buford, Mansfield Lovell, and Bushrod Johnson)

He then served in the Mexican-American war as commander of an artillery battalion, and was placed in charge of policing Mexico City during the occupation.

When the Civil War came around, he was one of the four officers who Winfield Scott suggested would be suitable to command all Union Armies - and the only one who stayed loyal to the flag. The other three were Albert Sidney Johnston (who died commanding the Confederate Army at Shiloh), Joseph E. Johnston (who commanded several armies for the Confederacy) and a dude named Robert E. Lee.

He wasn't offered overall command, but instead was sent out west to command a division in the army of his former student, U.S. Grant. During the battle of Fort Donelson, Smith led a countercharge against a Confederate attack, screaming at his troops: "Come on, you damned volunteers, come on. You volunteered to be killed for love of country, and now you can be. You are only damned volunteers. I'm a soldier, and so don't want to be killed, but you all came to be killed and now you can be!"

All of that to say: this was a serious badass. So it was extra ridiculous when he died shortly before the battle of Shiloh: two weeks earlier he had skinned his shin jumping out of a boat. The scratch got infected and killed him. Nothing anyone could do.

Meanwhile several of his students got shot multiple times and lived. James Longstreet got shot in the fucking throat and lived. Richard Ewell lost a leg and then returned to duty and got shot again! James Ricketts got shot twice and had his horse fall on him.

Absolutely fucking wild.

[havenpoort]

Abdij Leeuwenhorst of Oud Leeuwenhorst

Het gebied oostelijk van de N206 en de Leeweg draagt de naam Oud Leeuwenhorst. Hier bevond zich vroeger de Cisterciënzer vrouwenabdij, ook genoemd klooster Ter Lee. 

In 1261 werd langs het riviertje de Lee, grond door Arnout en Walewijn van Alkemade geschonken aan de orde Citeaux, voor de stichting van een vrouwenklooster voor adellijke cisterciënzerinnen, het kreeg de naam Le(de) of Leeuwenhorst.

In 1262 werd op St. Thomas-avond de eerste steen gelegd. Clarissa van Noordwijk was de eerste abdis. De abdij Leeuwenhorst had in het begin geen kerk. In 1287 kreeg de abdij een middenkoor en in 1350 een kapel ter ere van St. Michaël.

“Het ontginnen van woeste gronden was een specialiteit van de Cisterziënzer kloosters en in de dertiende eeuw was een aanzienlijk deel van Zuid-Holland nog één grote wildernis”, vertelt historisch geograaf Jan Beenakker van de Universiteit van Amsterdam.

In het veen achter de strandwallen werden waterlopen gegraven om het drassige land te ontwateren en te ontginnen. Leeuwenhorst lag langs het riviertje de Lee en werd daarom ook wel Klooster ter Lee genoemd. Stichters waren ridder Walewijn van Alkemade, heer van de ridderburcht Ter Leede bij Sassenheim, en zijn broer Aarnout. Na de dood van Walewijn trok zijn weduwe Clara van Noordwijk zich achter de kloostermuren terug, zij werd er de eerste abdis.

Volgens Beenakker werd Abdij Leeuwenhorst een belangrijk economisch centrum in de streek. “Dit was natuurlijk een geschikte plek om een klooster te stichten. Je zat er hoog en droog, op de strandwal, met schoon water voor de bierbrouwerij en een goede infrastructuur, want over de strandwal liep de oude Heerenweg van Leiden naar Haarlem.

” RIJKE DAMES, De nonnen waren veelal adellijke dames. Dat had te maken met redenen van erfrecht. Dames die ‘overschoten’ werden netjes in het klooster opgeborgen. In Leeuwenhorst woonden zeker honderd nonnen. Ze leefden daar in welvaart.

De kloosterbezittingen werden voortdurend uitgebreid, getuige archiefstukken die Beenakker terugvond in het Nationaal Archief in Den Haag. “De abdij was ook een zorgcentrum. De grote kruidentuin was er niet alleen voor de keuken, maar ook voor de ziekenkamer.

Gespecialiseerde ‘ziekenkamervrouwen’ deelden ook geneeskrachtige kruiden uit aan zieken die aan de poort klopten. Dagelijks werden giften aan de armen en behoeftigen uitgereikt, zoals brood, kaas, een potje bier of geld.” Naast akkers en weiden bezat klooster Leeuwenhorst vele honderden hectaren veengrond, ondermeer bij Leiden, Rijnsburg en Hazerswoude, maar ook in de Haarlemmermeer.

Beenakker: “Zo’n klooster had een enorme behoefte aan turf. Voor de kachel en de keuken, maar ook voor de brouwerij, de bakkerij en de kalkbranderij. Daar verstookte men strandschelpen en de kalk die na het branden overbleef, diende als metselspecie voor de bouwnijverheid.”

De dames hoefden niet zelf als turfstekers aan de slag. De vervening was in handen van een veenmeester, die arbeiders inhuurde voor verveningscampagnes om de turfvoorziening veilig te stellen.

De Tachtigjarige Oorlog maakte een eind aan het rijke kloosterleven. Haarlem en Leiden werden door de Spanjaarden belegerd, overal zwierven troepen rond. Na de landing van de Watergeuzen bij Katwijk in 1571 vluchtten de nonnen van Leeuwenhorst naar Leiden.

De Watergeuzen staken de verlaten abdij in brand zodat hij niet in handen van de Spanjaarden zou vallen. Op hun vlucht wisten de nonnen enkele liturgische schatten en waardevolle documenten mee te nemen. Die liggen nu in het Nationaal Archief in Den Haag. Er zijn nog originele belastingschriften of ‘cohieren’ met rekeningen van bierbrouwerij en bakkerij, naast economische gegevens over de turfwinning en grondverwerving.

Bouwmateriaal dat nog bruikbaar was is uit de afgebrande abdij gesloopt en opnieuw gebruikt in dijkjes en wegtracés. De karakteristieke bakstenen of ‘kloostermoppen’ van Abdij Leeuwenhorst dienden ook om afgebrande kerken te restaureren.

De gebouwen, de goederen en het gehele terrein kwamen in handen van de Staten van Holland De opbrengst van het klooster en de goederen zouden worden gebruikt voor het bekostigen van de oorlog tegen de Spanjaarden en de stichting van de universiteit te Leiden.

De Hollandse edelen, verenigd in de Ridderschap, protesteerden hier heftig tegen. Hun verweer was, dat de bezittingen van Leeuwenhorst en andere kloosters van adellijke herkomst waren en bedoeld waren voor het onderhoud van hun familieleden. Dit touwtrekken duurde tot 1586. Toen gingen de Staten van Holland overstag en droegen het geheel over aan de Ridderschap. Vanaf dat moment diende Leeuwenhorst als buitenplaats voor de Ridderschap.

Het doel van De Ridderschap was deze nieuwe buitenplaats te verhuren en te verpachten om daarmee inkomsten te verwerven. Opvallend is, dat ondanks de geheel andere functie van het gehele complex toch de naam “Abdij Leeuwenhorst” gehandhaafd bleef. Deze situatie duurde tot het einde van de 18e eeuw. In de 17e eeuw werden er nog tal van reparaties en onderhoud uitgevoerd en waren de inkomsten aanzienlijk. In de loop van de 18e eeuw raakte de landbouw en de veeteelt behoorlijk in het slop, waardoor de inkomsten minder werden. Dit was ook duidelijk te merken aan het onderhoud van het complex.

Gaspar Fagel en de botanische tuin

Een van de beroemdste bewoners van de Abdij van Leeuwenhorst was Caspar Fagel, raadspensionaris van Holland. In die tijd bereikte Leeuwenhorst haar grootste bloei en kreeg zelfs internationale bekendheid.

Vanaf 1672, het jaar waarin hij tot raadspensionaris van Holland werd benoemd, was hij een van de vertrouwelingen van Stadhouder Willem III. Hij huurde Leeuwenhorst om enige afstand te kunnen nemen van de drukke staatszaken, waarin hij voortdurend verwikkeld was. Vanaf 1676 bracht hij zijn grote passie ten uitvoer nl. het creëren van een botanische tuin, die weldra in de wijde omgeving zijn weerga niet kende.

Bijna al het geld dat hij verdiende, investeerde hij in deze tuin. Zijn belangstelling ging vooral uit naar allerlei exotische gewassen. Uiteindelijk bezat Fagel planten uit Kaap de Goede Hoop, Europa, Noord- en Zuid Amerika, Zuid- en Zuidwest Azië, het Mediterrane gebied en Afrika. Verschillende botanische werken uit de late 17e eeuw verwezen herhaaldelijk naar de beroemde tuin van Fagel.

Helaas was deze tuin geen lang leven beschoren, want na de dood van Fagel nam Willem III, inmiddels ook koning van Engeland geworden, een groot deel van de collectie over en liet deze overbrengen naar Hampton Court. Deze collectie raakte in het begin van de 18e eeuw sterk verwaarloosd en was na enige tijd nauwelijks meer te herkennen als botanische tuin. Een klein deel kwam terecht in de Amsterdamse Hortus en werd daar in de collectie opgenomen.

De naam Fagelsloot, die door het perceel van de voormalige abdij stroomt, herinnert nog aan deze illustere bewoner.

Eind 18e eeuw kwamen de patriotten aan de macht en moesten de Oranjegezinden, waaronder ook de Ridderschap met al zijn heerlijke rechten het veld ruimen.

Johan Valckenaar

In de loop van de 18e eeuw raakte het gehele complex ernstig in verval. In de periode van de Bataafse Revolutie aan het einde van de 18e eeuw raakte de Ridderschap dus het beheer van het Leeuwenhorstcomplex kwijt en werd de gehele buitenplaats te koop aangeboden.

Valckenaar was een fervent patriot en derhalve bepaald niet oranjegezind. Hij woonde aan het Rapenburg te Leiden. Hij stamde uit een aanzienlijk geslacht en was bepaald niet onbemiddeld, want hij kocht het gehele complex Leeuwenhorst en tevens de buitenplaats Dijk en Burg.

Dijk en Burg, dat tot dan toe geheel apart stond en een afzonderlijke ontwikkeling had meegemaakt, werd nu bij het totale complex Leeuwenhorst gevoegd. Hij ging met voortvarendheid aan de slag, liet de ruïnes van de oude abdij slopen en investeerde het nodige in tuinbouw en veeteelt. Het is opmerkelijk, dat hij al na vier jaar alles verkocht aan Mr. Hermanus Petrus Hoog.

Klooster en kloosterkerk werden in de Reformatie (16de eeuw) gesloopt. Poortgebouw, herenhuis en boerderij bleven gespaard. Op deze plek bevindt zich nu de boerderij Oud Leeuwenhorst. Aan het eind van de 18de eeuw worden het huis en de landerijen van de Ridderschap geconfisqueerd en tussen 1801 en 1805 geveild.

Dijkenburg en Leeuwenhorst komen in één hand en gaan Leeuwenhorst heten. In 1802 wordt het huis Leeuwenhorst gesloopt. Ten oosten van de Gooweg werd in 1858 Klein Leeuwenhorst gebouwd. In 1871 worden Klein Leeuwenhorst en het huidige (Nieuw) Leeuwenhorst aan gravin van Limburg Stirum verkocht.

Dijkenburg bleef buiten deze verkoop en kreeg toen waarschijnlijk ook zijn oude naam weer terug.

Klein Leeuwenhorst is een witgepleisterd blokvormig landhuis met neoclassicitische trekken. In de tuin zijn nog relicten van het klooster te vinden.

Graaf van Limburg Stirum geeft in 1880 opdracht voor de bouw van een nieuw huis op Leeuwenhorst in neogotische stijl met detailleringen van de neorenaissancestijl. Dit huis wordt in 1943 afgebroken ten behoeve van de aanleg van een Duitse tankval.

Ter ere van Leeuwenhorst werd een afscheidsdiner gegeven. Met de afbraak van het huis verdween ook een levensstijl van grootse diners en jachtpartijen. Het koetshuis annex paardenstal is bewaard gebleven.

Het tuinplan voor Leeuwenhorst is getekend door Eduard Petzold en aangevuld door jonkheer Gevers. Het plan is niet uitgevoerd. De veelheid aan kronkelpaadjes is gebleven. Leeuwenhorst is nu eigendom van de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap en wordt beheerd als natuurgebied. 

[cockroachesunite]

I’m so glad you asked :)

First, South’s captions (and this one in particular) were very helpful:

guy on the left look familiar?

he might be the only one who wears his naval jacket instead of slops usually, and he also has a very distinctive way of moving once you notice it

Orde-Lees cruising around in the fuck ass car!!!!

(feat. one of the first ever Oop I'm in front of the camera*awkward run out of frame*)

[maximvandaele]

Recensie: 12 Regels voor het Leven

Ik heb Jordan Petersons 427 bladzijden tellende 12 Regels voor het Leven gelezen zodat jij het niet meer hoeft te doen. Wees dankbaar voor mij.

Dat Jordan Bernt Peterson een cultfiguur is hoeft al geen betoog meer. Zijn YouTube-video’s worden wereldwijd door miljoenen mensen bekeken, hij staat bijna continu onder aandacht van de media en hij heeft een bijzonder trouwe schare volgers vergaard die niet aarzelen om hem als ‘Dr. Peterson’ of zelfs ‘Mr. Peterson’ aan te spreken.

Het was dan ook grotendeels deze waanzinnige populariteit die mij ertoe aan zette het boek zelf eens onder handen te nemen. Zowat al mijn vrienden kennen Peterson inmiddels - of ze nu fan, tegenstander of onverschillig zijn. Want ik weet dat Peterson al even controversieel is als hij populair is. Te veel mensen bekritiseren hem echter zonder eigenlijk echt te weten waarvoor hij staat. Nog een reden voor mij om het gelezen te hebben. Alvorens ik mijn eigenlijke opinie geef over het boek, zal ik de twaalf regels in een vijftiental zinnen proberen te samenvatten. Zo bespaar ik je ook weer heel wat leeswerk.

12 Regels in een notendop

De intellectuele invloeden in het boek zijn Fjodor Dostojevski, Sigmund Freud, Friedrich Nietzsche, Carl Jung, Martin Heidegger, Alexander Solzjenetsyn, Steven Pinker, John Milton en de Bijbel. Het boek opent met een voorwoord (niet door Peterson geschreven) dat enerzijds een verheerlijking van Petersons persoon is en anderzijds een voorspelbare, oubollige klaagzang over de teloorgang van waarden en het vermeende cultuurrelativisme dat de jeugd in zijn greep heeft. Gaap. Overslaan die boel. Gelukkig is de rest van het boek niet zo slecht.

De ‘twaalf regels’ samengevat:

Onderneem kleine stapjes waardoor je hersenen gaan geloven dat je een hogere sociale status hebt, waardoor je meer serotonine aanmaakt en dus gelukkiger en gezonder wordt.

Neem je lichaam en jezelf serieus - zelfzorg is een daad van zelfwaardering. 

Het is belangrijk om jezelf te omringen met positieve vrienden en vriendschappen waarin ruimte bestaat voor wederzijds respect en ontwikkeling. Besef dat je niet iedereen kan redden, zeker niet mensen die eigenlijk niet willen gered worden.

Het heeft geen zin jezelf te vergelijken met mensen die helemaal de top hebben bereikt (en de meeste mensen weten dit eigenlijk al: volgens de sociale vergelijkingstheorie van Leon Festinger hebben mensen spontaan de neiging zichzelf te vergelijken met mensen die op zichzelf lijken).

Het is ontzettend belangrijk om binnen de opvoeding van je kind grenzen te stellen, zodat het weet wat aanvaardbaar is en wat niet.

Het is gemakkelijk om andere mensen of dingen te schuld te geven, maar steek eerst de hand in eigen boezem.

Denk op de lange termijn, herstel wat je kan herstellen en vind zo meer betekenis in je leven.

Leugentjes voor bestwil zijn slecht, beter confronteer je mensen gewoon eens met de naakte waarheid.

Door te luisteren naar iemand, help je die persoon denken, en door samen te vatten met je eigen woorden wat die persoon zegt, help je hem of haar helderheid in zijn gedachten en gevoelens te krijgen.

Wees specifiek wanneer je een probleem aanpakt of iets zegt, want ‘alles’ is wel een beetje heel vaag.

Ouders zijn tegenwoordig veel te beschermend terwijl jongens worden vervrouwelijkt, wat zowel voor mannen als vrouwen negatieve gevolgen heeft.

Het leven is hard en slechte dingen overkomen goede mensen, dus wees dankbaar voor wat je hebt en trek je op aan de kleine dingen, zoals het aaien van een kat of hand.

Wees niet bang van het Bestaan: een pluspunt

We zien dat 12 Regels voor het Leven een boek is dat met alle goede bedoelingen van de wereld geschreven is. Jordan Peterson wil oprecht mensen helpen, en lijkt daar vaak nog in te slagen ook. De meeste van Petersons ‘regels’ houden steek en worden door wetenschappelijk onderzoek ondersteund, al worden de regels vaak omslachtig geformuleerd (zie verder).

Ik ben het eens met Peterson dat je boos maken op het ‘Bestaan’ niets oplost en de dingen alleen maar erger maakt. Je richt in de plaats daarvan beter op hoe je de wereld, ondanks al het lijden en onrecht, een mooie plek kan maken.

Ook mooi vond ik een bepaalde passage in de twaalfde regel, waarin Peterson, verwijzend naar een joods verhaal, stelt dat een perfect, volmaakt en almachtig wezen één iets zou missen: beperking. Wij zijn slechts mooi en begeerlijk omdat wij onze beperkingen hebben, onze scheve kantjes, die ons juist uniek maken. Ik vind dit echt wel een wijze manier om naar menselijke gebreken te kijken en zal het onthouden. Peterson vestigt op gepaste wijze aandacht op het belang van zin hebben in je/het leven. Tenslotte is de tweedeling orde-chaos een interessante manier om naar het leven te kijken.

Helaas geef ik toe veel meer kritiek dan lof voor dit boek te hebben. Tijdens het lezen nam ik geregeld notities en ik heb ze gegroepeerd per thema. Elk punt van kritiek is een punt in deze lijst; te beginnen met de belangrijkste en dan de minder belangrijke.

1. ‘t Leven is ginne crèmekarre!: Jordan Peterson eenzijdig pessimistisch visie op de mens

Een rode draad (bijwijlen een vervelende, beklemmende rode draad) doorheen het boek is de overtuiging dat, hoewel het goede zeker ook bestaat, het leven toch vooral lijden is, en een belangrijke oorzaak is de andere mens. (Anderzijds wil Peterson paradoxaal genoeg ook heel hard benadrukken dat we het nog nooit zo goed hadden)

Oké, misschien is het wel begrijpelijk nadat je in het laatste hoofdstuk leest over de lijdensweg van Jordans dochter, Mikhaila Peterson, die een pijnlijke, zeldzame botziekte heeft moeten overwinnen. Maar Jordan Peterson benadrukt de idee dat leven lijden is met zo’n grote regelmaat dat ik me hem tijdens het lezen geregeld zo voorstelde:

Hij schrijft:

Elk mens heeft een ongelooflijke neiging in zich tot het kwaad. Elk mens begrijpt, a priori, misschien niet zozeer wat goed, maar beslist wel wat niet goed is. (p. 247)

Peterson geeft verschillende voorbeelden die deze overtuiging bijna tot dogma zouden verheffen. De belangrijkste zijn wellicht de beruchte statistieken (ook door Steven Pinker aangehaald) waaruit zou blijken dat niet-westerse, 'primitieve' culturen significant gewelddadiger waren dan de huidige samenleving (p. 166).

Daaruit zou je kunnen concluderen dat de prehistorische mens uiterst gewelddadig is, zeker als je weet dat we verwant zijn aan de al even gewelddadige chimpansees. Het gevolg is dat wij, afstammelingen van prehistorische mensen en van chimpansees, evenveel kwaadaardig potentieel bezitten. Peterson maakt op p. 164 al brandhout van de (vaak misbegrepen) idee van de nobele wilde, nl. dat de mens in zijn primitieve toestand op zich niet bijzonder gewelddadig was en dat het juist de moderne industriële samenleving is die veel van het geweld en kwaad in de mens naar buiten haalt.

De nobele wilde-idee wordt echter vaak karikaturaal voorgesteld als 'kinderen zijn perfect en onschuldig en het is de schuld van de maatschappij dat ze stoute dingen doen' - als Peterson het zo voorstelt, wordt het hem natuurlijk wel makkelijk dat te weerleggen.

1.1 Is het glas half vol of half leeg? : de aard van de mens

In de eeuwige Rousseau-Hobbes-discussie (is de mens goed [Rousseau] of slecht [Hobbes] van aard?) kiest Peterson resoluut voor de kant van Thomas Hobbes. Hobbes geloofde dat mensen van nature geneigd waren tot geweld en impulsiviteit, en een sterke, gestructureerde samenleving en staat (de Leviathan) nodig waren om dat geweld te beperken. Op blz. 226 schrijft Peterson:

'Het leven is inderdaad 'naar, beestachtig en kort', waren de gedenkwaardige woorden van de Engelse filosoof Thomas Hobbes. Maar de mens is in staat om het kwaad nog erger te maken.'

Dit alles is echter maar één manier om naar de mens te kijken. Er bestaat ook nog een andere, optimistischere kant. De kant van Jean-Jacques Rousseau. Die verdient ook wel wat erkenning. Zo zouden structureel ultrageweld en oorlog pas begonnen zijn met de uitvinding van landbouw, het idee van grondbezit, en daarmee samenhangend de mogelijkheid tot (extreme) sociale ongelijkheid en machtsconcentratie. Ik ben persoonlijk enorme voorstander van deze theorie.

Maar waarom ben ik voorstander? Wie dat wilt weten, leest best deze twee formidabele artikelen op De Correspondent:

Dit is de vraag waar bijna al onze politieke debatten om draaien (en het antwoord geeft hoop)

De vergeten les van duizenden jaren oorlog: de mens is veel minder gewelddadig dan je denkt

Het punt is dat het hele jager-verzamelaarsbestaan lang niet zo gewelddadig, oorlogszuchtig of hard was als wat algemeen wordt gedacht, voor een deel gewoon omdat rondtrekkende nomaden conflicten liever uitpraatten of naar een andere plek trokken.

1.2 De banaliteit van Jordan Petersons kwaad: kan ieder mens een schurk of nazi worden? Het is echt een cliché aan het worden: de idee dat er in elke mens, zelfs de ogenschijnlijk zuiverste persoon, een moordenaar, verkrachter, nazi en pedofiel verstopt zit - als je het dunne laagje beschaving maar weghaalt. Men verwijst hiervoor vaak naar Hannah Arendt en haar werk De banaliteit van het kwaad, maar de zaken zijn nog iets genuanceerder dan dat. Ook het shockexperiment van Milgram wordt soms aangehaald als 'bewijs', maar dat experiment bewijst eerder dat mensen soms blindelings bevelen opvolgen, dan dat ze anderen doelbewust willen pijnigen.

Eigenlijk zijn het niet mensen (en al zeker geen individuen) die kwaadaardig zijn, maar juist autoritaire en gedachteloze machtsstructuren. Die machtsstructuren kunnen inderdaad anderszins goede mensen tot wrede daden brengen, maar ook in zo'n structuren zijn het vooral de meest sadistische en antisociale persoonlijkheden die de meeste wreedheden begaan (lees maar bv. wat over Hermann Göring of Jozef Mengele). Onder de nazi's koos men als concentratiekampbewakers niet zomaar de eerste beste jan met de pet, maar de wreedste, meest fanatieke aanhangers van het regime - zo wist men dat er geen opstand zou komen. De idee dat gelijk wie dus een wreedaardige Auschwitz-kampbewaker had kunnen zijn, houdt geen steek.

Pas toen de landbouw werd uitgevonden en de mens sedentair wordt, zijn oorlogen en slavernij ontstaan, samen met economische ongelijkheid die deze zaken versterken. Ook veel infectieziektes zouden vooral kenmerkend voor 'grote beschavingen' (Grieken en Romeinen) geweest zijn, en minder voor kleinschalige groepen nomaden. De implicaties hiervan zijn enorm: we zijn lang niet zo kwaadaardig als Jordan Peterson denkt, en neen, er huist geen potentiële seriemoordenaar in het hart van elke goede mens.

1.3 Onwetendheid of juist al te goed weten: de aard van het kwaad

Peterson verwijst een paar keer naar Socrates, op treffende wijze. De twee verschillen echter duidelijk als het gaat om hun filosofie over het kwaad. Wanneer Jordan Peterson het Genesis-verhaal nogmaals interpreteert, schrijft hij:

Je begrijpt wat pijn betekent. En als je dergelijke gevoelens in jezelf eenmaal goed begrijpt en weet hoe ze veroorzaakt worden, dan begrijp je ook hoe je ze bij anderen kunt veroorzaken.

JP suggereert dat juist omdat we zo goed weten wat het is om pijn te ervaren, we het maar al te gewillig inzetten tegen anderen wanneer we ons kwaad voelen op hen.

Socrates vertegenwoordigde echter de tegenovergestelde visie: kwaad gebeurt juist nooit met opzet, want als je werkelijk beseft wat pijn en wat slecht is, dan doe je het niet. Als je echter toch slechte dingen doet, dan is het omdat je dan toch niet volledig begrepen hebt wat goed en wat slecht is. Dit lijkt tegenovergesteld aan de gedachte dat we juist vanuit het besef wat pijn en lijden is, zelf anderen zullen pijn doen. Persoonlijk ben ik eerder aanhanger van Socrates dan van Jordan Peterson op dit vlak.

2. Jordan Peterson aanvaardt de huidige sociaal-economische situatie (te) kritiekloos

In het eerste hoofdstuk legt Jordan Peterson de wet van Price uit: deze stelt dat het merendeel van de productie van iets het resultaat is van een kleine groep individuen. Bijvoorbeeld: het grootste deel van de klassieke muziek die opgevoerd is zou van een kleine groep componisten (Beethoven, Bach, Mozart, ...) afkomstig zijn, en op zijn beurt wordt slechts een klein deel van hun gigantische oeuvres nog regelmatig gespeeld. Dan merkt JBP op:

In de wereld van de kreeft is het alles of niets, net als in samenlevingen van mensen, waar de 1 procent aan de top evenveel bezit als de helft van de mensen aan de onderkant van de samenleving - en waar de rijkste vijfentachtig mensen op aarde evenveel bezitten als de drieënhalf miljard mensen aan de onderkant van de maatschappij. (p. 45)

Mij viel tijdens het lezen vooral op hoe kritiekloos deze feiten de revue passeren. Peterson vermeldt ze zonder verdere commentaar - alsof dit een perfect aanvaardbare, want ""natuurlijke"" situatie is (dat is die trouwens niet, maar het feit dat ze onnatuurlijk is, is zelfs niet de reden waarom het een slechte situatie is).

Toegegeven, op p. 367 erkent Peterson wel:

Ik vind bijvoorbeeld dat de tendens dat waardevolle goederen op uitgesproken ongelijke wijze verdeeld worden een voortdurende bedreiging voor de stabiliteit van de samenleving vormt.

Twee zinnen later merkt hij fatalistisch echter op:

We weten niet hoe we rijkdom moeten herverdelen zonder een hele berg andere problemen te scheppen. (p. 368)

Moderne, democratische West-Europese landen bewijzen echter het tegendeel (nog nooit was de ongelijkheid er zo laag), al kan het nog veel beter. Doen alsof we niet weten hoe het nog beter moet gaat ons echter ook niet vooruit helpen.

3. Het boek is langdradig, leest moeilijk en mist focus

In tegenstelling tot Richard Dawkins’ God als Misvatting (dat even dik was, maar als een sneltrein las), was het uitlezen van 12 Regels voor het Leven soms een ware beproeving - al heb ik bij beide boeken evenveel kritiek.

3.1 Jordan Peterson gebruikt te veel woorden voor te weinig ideeën en feiten

Over het algemeen is het hele boek is opgebouwd rondom deze zes ideeën:

Leven is lijden. Het Bestaan is verschrikkelijk hard, tragisch en onrechtvaardig.

Mensen zijn in staat elkaar de gruwelijkste dingen aan te doen. Sterker nog, iedereen draagt het kwaad in zich, we zouden allemaal beul in een concentratiekamp of seriemoordenaar kunnen zijn onder bepaalde omstandigheden.

Wie deze feiten ontkent is naïef en argeloos, eigenlijk gewoon dom. Wie ze daarentegen volledig beseft, kan pas echt een goed, moreel mens worden.

Alles in het leven is orde of chaos. De boodschap is om een goed evenwicht te vinden tussen orde en chaos, want uit chaos kan groei voortkomen, terwijl orde helpt het resultaat van je groei te handhaven.

Je moet je verantwoordelijkheid opnemen.

Wees toch verdorie gewoon een goed mens!

Nog los van het waarheidsgehalte van bovenstaande uitspraken, begin je je op den duur af te vragen waarom Peterson toch meer dan 400 bladzijden nodig heeft om ze uiteen te leggen. Want eens je ongeveer in het midden van het boek zit, pakweg bij regel zes, begint Petersons herhaling van deze viertal ideeën in honderden verschillende vormen toch een beetje slaapwekkend aan te doen.

Zeker wanneer je daarbij moet ploeteren door hoogdraverige, langdradige zinnen zoals:

Betekenis is de lotus die opwaarts groeit vanuit de donkere diepten van het meer door het altijd heldere water, bloeit aan de oppervlakte en vanuit zichzelf de volmaakt geïntegreerde Gouden Boeddha toont, zodanig dat de openbaring van de Goddellijke Wil zichzelf kan openbaren in woord en gebaar (pp. 250-251)

Aadempauze - oef. Of noch bonter:

Met zorgvuldige taal en gedachten kan het unieke, schitterende lot dat het bestaan rechtvaardigt worden afgeleid uit de vele duistere, nare toekomsten die zich veel waarschijnlijker uit eigen beweging zullen manifesteren. (p. 334)

Eigenlijk best ironisch taalgebruik voor een man die een boek schrijft met twaalf regels waarvan de tiende luidt: ‘Wees precies in wat je zegt’. In het Dankwoord lijkt Peterson zich tot zekere hoogte bewust van zijn neiging tot uitputtende, lege zinnen:

Gregg [...] heeft me geholpen om (in elk geval voor een deel) mijn onnodige beeldsprakigheid de kop in te drukken en bij het verhaal te blijven. (p. 454)

Was het maar meer dan ‘voor een deel’ geweest. Let op, ik heb zeker niets tegen dikke boeken, moeilijke, lange zinnen of ingewikkelde beeldtaal. Soms kan die juist heel mooi zijn. In de filosofie is ze in ieder geval de norm (met interessante uitzonderingen zoals Ludwig Wittgenstein, die uiterst bondig schreef). Alleen hoort er dan wel echt betekenis achter te zitten, en liefst niet driehonderd keer dezelfde betekenis na elkaar - dat begint te vervelen.

De persoonlijke anekdoten houden het boek nog fris, maar die zijn helaas te schaars om de saaie hoofdstukken te compenseren. Het algehele gebrek aan humor of (zelf)relativering in het boek helpt in ieder geval niet. Peterson neemt zichzelf en het leven bloedserieus - misschien iets té. Ik heb 'meneer Peterson', zoals sommigen van zijn fans hem beginnen te noemen, in ieder geval bijna nog nooit zien lachen. Misschien is dat nog goed als dertiende regel: ‘Neem het leven niet te serieus en lachen is gezond’.

3.2 Het boek weet niet wat het wil zijn

12 Regels voor het Leven (niet een leven, niet iemands leven, maar het Leven) is té ambitieus: het wil én zelfhulpboek én politieke analyse én filosofisch traktaat over de aard van de mens zijn, maar het blinkt in geen enkel van die zaken uit wegens hoogmoed. Peterson had wellicht beter verschillende kleinere boeken geschreven. Het is in het boek nergens echt duidelijk wat Peterson wil bereiken met 12 Regels voor het Leven.

4. Peterson doet aan slechte filosofie

Ik kan niet zeggen of dit het geval is voor Nietzsche, Jung of Heidegger, maar in ieder geval doet Peterson de grote moderne Franse filosofen onrecht aan om zijn eigen doelen te bereiken.

Jordan Peterson trapt regelrecht in de complottheorie van het cultuurmarxisme. Deze complottheorie gaat ervan uit dat, eens in de jaren ‘70 het communisme definitief onwerkbaar bleek, westerse intellectuelen (die grotendeels marxistisch waren), hun ideeën zodanig aanpasten dat ‘onderdrukking van de armen door de rijken’ veranderde in ‘onderdrukking van iedereen door de machtigen’.

Tegenwoordig zouden intellectuelen deze visie als een dogma verspreiden aan met name de menswetenschappelijke faculteiten van universiteiten. Het enige verschil met Jordan Peterson en conventionele aanhangers van deze extreemrechtse complottheorie, is dat Peterson de term ‘postmodernisme’ (mis)bruikt in plaats van cultuurmarxisme - maar de (faliekant onjuiste) inhoud blijft hetzelfde. Wikipedia:

Peterson's perspective on the influence of postmodernism on North American humanities departments has been compared to Cultural Marxist conspiracy theories.[46][82][83][84]

Volgens Peterson is een van de grote boemannen van het postmodernisme de Franse filosoof Jacques Derrida (foto hierboven, midden), grondlegger van de literaire deconstructie. Je moet Petersons uitspraak dat Derrida zijn filosofie als ‘een geradicaliseerde vorm van het marxisme’ ziet in de context zien. Zo liet Derrida zich kritisch uit over de Chinese Culturele Revolutie en het maoïsme in een tijd waar dat onder Franse intellectuelen niet zo evident was. (bron: Wikipedia)

Zijn ideeën zijn door marxisten bewonderd, maar ook bekritiseerd (bron: Wikipedia). Voor de rest verwijt hij Derrida overtuigingen die hij helemaal nergens gesteund heeft, bijvoorbeeld de belachelijke idee dat hiërarchieën bestaan ‘omdat ze baat hebben bij de onderdrukking van de uitgesloten’. Natuurlijk gaat Peterson geen enkel degelijk werk van of over Derrida citeren om zijn uitspraak over Derrida te staven. Volgens een wakkere Quora-gebruiker haalt Peterson zijn ideeën over moderne Franse filosofie volledig uit het boek Explaining Postmodernism van de reactionaire filosoof Stephen Hicks (die ook in 12 Regels een paar keer geciteerd wordt). Dat zou al veel van de slechte filosofie in 12 Regels voor het Leven verklaren.

Per slot van rekening waren het de postmoderne filosofen die voor het eerst het gevaar van ideologie (communisme, fascisme) grondig inzagen (vooral J-F. Lyotard). Gezien ook Peterson zeer kritisch is over grote ideologieën, is zijn verdachtmaking van postmoderne filosofen absoluut absurd. Norman Doidge schrijft in zijn (erbarmelijk geschreven) voorwoord voor het boek uiteindelijk:

In Maps of Meaning (Jordan Petersons vorige boek, dat nog slechter geschreven was, nvdr), en wederom in dit boek, is ideologie een van de zaken waarvoor hij de lezers waarschuwt, maakt niet uit wie haar aan de man brengt of met wel[sic] doel.

Van paradoxen gesproken: Petersons bewondering voor Friedrich Nietzsche is extra absurd als je weet dat Michel Foucault (foto hierboven, rechts), die eveneens door Nietzsche beïnvloed werd, een frequent mikpunt is van Petersons kritiek op ‘het postmodernisme’.

5. Peterson legt nooit uit waarom zijn boeken en lezingen vrijwel geen vrouwen aanspreken

Hoewel het niet erg is dat het in het boek zelf niet aan bod komt, is er één kritiek op Jordan Peterson die hij mijns inziens nog steeds niet op een goeie manier heeft beantwoord. Namelijk het simpele feit dat veruit de meeste fans en volgers van Jordan Peterson (jonge) mannen zijn. Waarom spreekt zijn boodschap toch vooral mannen aan?

Misschien zijn vrouwen gewoonweg minder geïnteresseerd in psychologie, filosofie en moraal (hoewel het percentage vrouwen aan faculteiten psychologie het tegendeel suggereert). Daar zou ook niets mis mee zijn.

Maar dat is niet genoeg om het nagenoeg volledige gebrek aan vrouwelijke Peterson-enthousiastelingen te verklaren. Wellicht is het omdat Peterson slechts de helft van de waarheid, de helft van het verhaal vertelt. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat alles wat hij schrijft nonsens is, maar wel dat het een onvolledig plaatje is. Als je over totale zaken zoals 'het Bestaan' of 'het leven' schrijft, en alleen mannen luisteren naar je, dan klopt er wellicht iets niet 100%.

Zoals gezegd heb ik Jordan Petersons 427 bladzijden dikke turf gelezen zodat jij het niet meer hoeft te doen. Wees maar blij.

Rating: 5/10

[thepastisalreadywritten]

The men on the British expedition to Antarctica endured entrapment, hunger, frigid weather, angry seas—and near madness.

All year, the ship had been trapped, the ice pushing and pinching the hull, the wood howling in protest.

Finally, on 27 October 1915, a new wave of pressure rippled across the ice, lifting the ship’s stern and tearing off its rudder and its keel.

Freezing water began to rush in.

“She’s going, boys,” came the cry. “It’s time to get off.”

From the moment Ernest Shackleton and his crew aboard the British expedition ship, HMS Endurance had become immobilized 10 months earlier, they had been preparing for this moment.

Now, those on board removed their last remaining belongings from the ship and set up camp on the ice.

Twenty-five days later, what remained of the wreck convulsed once more, and the Endurance disappeared beneath the ice forever.

Endurance had left South Georgia for Antarctica on 5 December 1914, carrying 27 men (plus one stowaway, who became ship’s steward), 69 dogs, and a tomcat erroneously dubbed Mrs. Chippy.

The goal of expedition leader Shackleton, who had twice fallen short—once agonizingly so—of reaching the South Pole, was to establish a base on Antarctica’s Weddell Sea coast.

From there, a small party, including himself, would set out on the first crossing of the continent, ultimately arriving at the Ross Sea, south of New Zealand, where another group would be waiting for them, having laid depots of food and fuel along the way.

Two days after leaving South Georgia, Endurance entered the pack ice—the barrier of thick sea ice that stands guard around the Antarctic continent.

For several weeks, the ship poked and prodded its way through leads in the ice, gingerly making its way south.

But on January 18, a northerly gale pressed the pack hard against the land and pushed the floes tight against each other.

Suddenly, there was no way forward, nor any way back.

Endurance was beset—in the words of one of the crew, Thomas Orde-Lees:

“frozen like an almond in the middle of a chocolate bar.”

They had been within a day’s sailing of their landing place; now the drift of the ice was slowly pushing them farther away with each passing day.

There was nothing else to do, but to establish a routine and wait out the winter.

Shackleton, wrote Alexander Macklin, one of the ship’s surgeons:

“did not rage at all, or show outwardly the slightest sign of disappointment; he told us simply and calmly that we must winter in the Pack; explained its dangers and possibilities; never lost his optimism and prepared for winter.”

In private, however, he revealed greater foreboding, quietly expressing to the ship’s captain, Frank Worsley, one winter’s night that:

“The ship can’t live in this, Skipper … It may be a few months, and it may be only a question of weeks, or even days … but what the ice gets, the ice keeps.”

In the time that passed between abandoning Endurance and watching the ice swallow it up completely, the crew salvaged as many provisions as they could, while sacrificing anything and everything that added weight or would consume valuable resources— including bibles, books, clothing, tools and keepsakes.

Some of the younger dogs, too small to pull their weight, were shot, as was, to the chagrin of many, the unfortunate Mrs. Chippy.

The initial plan was to march across the ice toward land but that was abandoned after the men managed just seven and a half miles in seven days.

“There was no alternative,” wrote Shackleton, “but to camp once more on the floe and to possess our souls with what patience we could till conditions should appear more favourable for a renewal of the attempt to escape.”

Slowly and steadily, the ice drifted farther to the north.

On 7 April 1916, the snow-capped peaks of Clarence and Elephant Islands came into view, flooding them with hope.

“The floe has been a good friend to us,” wrote Shackleton in his diary, “but it is reaching the end of its journey, and is liable at any time now to break up.”

On April 9, it did just that, splitting beneath them with an almighty crack.

Shackleton gave the order to break camp and launch the boats, and all at once, they were finally free of the ice that had alternately bedeviled and supported them.

Now they had a new foe to contend with: the open ocean.

It threw freezing spray in their faces and tossed frigid water over them.

It batted the boats from side to side and brought brave men to the fetal position as they battled the elements and seasickness.

Through it all, Captain Worsley navigated through the spray and the squalls, until after six days at sea, Clarence and Elephant Islands appeared just 30 miles ahead.

The men were exhausted. Worsley had by that stage not slept for 80 hours.

And while some were crippled by seasickness, others were wracked with dysentery.

Frank Wild, Shackleton’s second-in-command, wrote:

“at least half the party were insane.”

Yet they rowed resolutely toward their goal, and on April 15, they clambered ashore on Elephant Island.

Marooned on Elephant Island

It was the first time they had been on dry land since leaving South Georgia 497 days previously.

But their ordeal was far from over.

The likelihood of anybody coming across them was vanishingly small, and so after nine days of recuperation and preparation, Shackleton, Worsley and four others set out in one of the lifeboats, the James Caird, to seek help from a whaling station on South Georgia, more than 800 miles away.

For 16 days, they battled monstrous swells and angry winds, baling water out of the boat and beating ice off the sails.

“The boat tossed interminably on the big waves under grey, threatening skies,” recorded Shackleton. Every surge of the sea was an enemy to be watched and circumvented.”

Even as they were within touching distance of their goal, the elements hurled their worst at them:

“The wind simply shrieked as it tore the tops off the waves,” Shackleton wrote. “Down into valleys, up to tossing heights, straining until her seams opened, swung our little boat.”

The next day, the wind eased off and they made it ashore.

Help was almost at hand; but this, too, was not the end.

The storms had pushed the James Caird off course, and they had landed on the other side of the island from the whaling station.

And so Shackleton, Worsley and Tom Crean set off to reach it by foot—climbing over mountains and sliding down glaciers, forging a path that no human being had ever forged before, until, after 36 hours of desperate hiking, they staggered into the station at Stromness.

'My Name Is Shackleton'

There was no conceivable circumstance under which three strangers could possibly appear from nowhere at the whaling station and certainly not from the direction of the mountains.

And yet here they were:

their hair and beards stringy and matted, their faces blackened with soot from blubber stoves and creased from nearly two years of stress and privation.

And old Norwegian whaler recorded the scene when the three men stood before the station manager Thoralf Sørlle:

“Manager say: ‘Who the hell are you?’

And the terrible bearded man in the center of the three say very quietly:

‘My name is Shackleton.’ Me – I turn away and weep.”

Once the other three members of the James Caird had been retrieved, attention turned to rescuing the 22 men remaining on Elephant Island.

Yet, after all that had gone before, this final task in many ways proved to be the most trying and time-consuming of all.

The first ship on which Shackleton set out ran dangerously low on fuel while trying to navigate the pack ice.

It was forced to turn back to the Falkland Islands.

The government of Uruguay proffered a vessel that came within 100 miles of Elephant Island before being beaten back by the ice.

Each morning on Elephant Island, Frank Wild, whom Shackleton had left in charge, issued the call for everyone to “Lash up and stow” their belongings.

“The Boss may come today!” he declared daily.

His companions grew increasingly dispirited and doubtful.

“Eagerly on the lookout for the relief ship,” recorded Macklin on 16 August 1916. Some of the party have quite given up hope of her coming.”

Orde-Lees was clearly one of them.

“There is no good in deceiving ourselves any longer,” he wrote.

But Shackleton procured a third ship, the Yelcho, from Chile.

And finally, on 30 August 1916, the saga of the Endurance and its crew came to an end.

The men on the island were settling down to a lunch of boiled seal’s backbone when they spied the Yelcho just off the coast.

It had been 128 days since the James Caird had left.

Within an hour of the Yelcho appearing, all ashore had broken camp and left Elephant Island behind.

Twenty months after setting out for the Antarctic, every one of the Endurance crew was alive and safe.

Ernest Shackleton never did reach the South Pole or cross Antarctica.

He launched one more expedition to the Antarctic, but the Endurance veterans who rejoined him noticed he appeared weaker, more diffident, drained of the spirit that had kept them alive.

On 5 January 1922, with the ship at South Georgia, he had a heart attack in his bunk and died. He was just 47.

With his death, Wild took the ship to Antarctica, but it proved unequal to the task.

After a month spent futilely attempting to penetrate the pack, he set a course for Elephant Island.

From the safety of the deck, he and his comrades peered through binoculars at the beach where so many of them had lived in fear and hope.

“Once more I see the old faces & hear the old voices—old friends scattered everywhere,” wrote Macklin. “But to express all I feel is impossible.”

And with that, they turned north one last time and went home.

https://www.history.com/news/shackleton-endurance-survival

[pangeanews]

“Tu non hai idea di quanto duri la lotta fra il buio e la luce”. Beppe Fenoglio, il Capitano Achab della letteratura italiana

La linea la tracciò Cesare Pavese: la letteratura italiana andò a risciacquarsi tra Tamigi e Mississippi, nel mondo anglosassone. Non tanto in quello – vagamente imperialista – d’Albione, in realtà, ma sulle coste statunitensi. Pavese è stato un po’ un Cristoforo Colombo, scoprendo il “nuovo mondo” della letteratura di laggiù. Pur stralunato da una opzione politica: «Per molta gente l’incontro con Caldwell, Steinbeck, Saroyan, e perfino col vecchio Lewis, aperse il primo spiraglio di libertà, il primo sospetto che non tutto nella cultura del mondo finisse coi fasci» (3 agosto 1947, “l’Unità”). La prova del nove la offrono i testi: le poesie di Lavorare stanca imitano stancamente le atmosfere di Walt Whitman (su cui Pavese piglia la laurea nel 1930) o di Edgar Lee Masters (l’Antologia di Spoon River fu pubblicata da Einaudi nel 1943, ma la mano dell’amata Fernanda Pivano, la traduttrice, fu impugnata da Pavese); i romanzi non hanno il passo linguistico di William Faulkner o di John Steinbeck né di John Dos Passos, tutti autori tradotti e frequentati da Pavese.

*

Diamo a Cesare quel che è di Cesare, cioè l’arguzia dei pionieri, l’atletismo dei visionari, ma l’idea, ripeto, è che la frequentazione statunitense di Pavese sia per lo più una chimera politica (la vecchia Europa ha partorito i nazionalsocialismi, gli States sono, comunque, “liberatori”, in tutti i sensi). Tant’è che alla fine degli scrittori cowboy non ne può più: nello stesso articolo del 1947 Pavese conclude che «a esser sinceri insomma ci pare che la cultura americana abbia perduto il magistero, quel suo ingenuo e sagace furore che la metteva all’avanguardia del nostro mondo intellettuale. Né si può non notare che ciò coincide con la tine, o sospensione, della sua lotta antifascista». Discorso che coincide, tra l’altro, con l’intrusione di Pavese nella grecità classica, marmorea, quella dei Dialoghi con Leucò, delle ultime scaglie liriche, delle traduzioni (da lui fortemente volute) dell’Iliade e dell’Odissea compiute per Einaudi da Rosa Calzecchi Onesti.

*

L’altra faccia di Pavese è Beppe Fenoglio. Uno di Santo Stefano Belbo, l’altro di Alba, Pavese ci ha insegnato che Middle West e Piemonte sono la stessa cosa, apprestandosi ad essere lo Sherwood Anderson delle Langhe; Fenoglio, invece, negli stessi luoghi linguistici vedeva un’amletica Danimarca, la landa scabra dove Re Lear parla coi topi cercando Dio, e lui è una specie di Beda, «l’ardente spiro», che narra di riti ancestrali e memorabili rese. Eppure, sorta di sinistro gemellaggio, Pavese traduce Moby Dick di Melville (senza che rimanga traccia di Achab nella sua testa) e Il partigiano Johnny di Fenoglio, secondo l’ultracelebre definizione di Dante Isella, «è come il Moby Dick nella letteratura marinara». Fenoglio, però, devia dalla rotta oceanica, non si mette la bandana da pistolero, preferisce le bianche scogliere di Dover, dove s’incaglia una lingua allo stesso tempo ancestrale e postatomica, impregnata della “King James” e dell’eroismo di un Oliver Cromwell. La scelta della lingua del Bardo è una fede, un marchio di purezza, fin da subito, dagli anni del ginnasio “Giuseppe Govone” di Alba, perché, insomma, l’Europa non si cede né decade, e il piemontese, per natura aristocratico, trova agio tra le nude, scarne, plumbee colline inglesi. Alba come Albione.

*

La strategia delle scelte è decisiva. Intanto, Beppe vuole come maestri di lingua i poeti. Perciò, Il partigiano Johnny ha il ritmo dell’epica, la sinfonia del poema celeste, possiamo giocare a spezzarlo in versi, reggerebbe benissimo. Gli esperimenti di traduzione sono dentro il corpo di Thomas S. Eliot, di Coleridge, di Robert Browning. La sua predilezione, comunque, è per i “sinistri”, i reietti, gli incompiuti, le torsioni di Christopher Marlowe, i grovigli linguistici di John Donne, anche quando opta per il romanzo, a vent’anni, sceglie il capolavoro torbido, Wuthering Heigths di Emily Brönte, che diventa La voce nella tempesta, una riduzione teatrale. Che è poi illuminato alla versione cinematografica del romanzo, firmata da William Wyler nel 1939, con un Heathcliff/Laurence Olivier dalla presenza scenica formidabile, sembra un eroe di Fenoglio. Il quale non è un archivista del tempo che fu, ma fa precipitare l’arcano anglosassone nell’epopea pop hollywoodiana, nel suo Diario del 1954 Fenoglio cita Giungla d’asfalto, il film di John Huston (del 1950), un genio nel trapiantare i grandi libri sul grande schermo (in questo caso, è ispirato al romanzo di William Riley Burnett), il quale, nel 1956, siamo sempre lì, manda in orbita il suo Moby Dick, con micidiale Achab/Gregory Peck, un altro che va bene in un libro di Fenoglio.

*

L’affinità linguisticamente più proficua, comunque, è con il poeta inglese e anglicano Gerard Manley Hopkins (1844-1889), autore del poemetto The Wreck of Deutschland (incipit: «Tu mi domini/ Dio! che dai pneuma e pane;/ riva del mondo, ritmo del mare;/ signore dei vivi e dei morti»), in cui «sottopone un linguaggio, in prevalenza di monosillabi sassoni, quasi a una serie di choc elettrici», scrive Mario Praz, secondo il quale il poeta mescola l’altezza di Pindaro all’arte di Van Gogh. Un po’ come Fenoglio, l’idea è quella di descrivere con il linguaggio un mondo in frantumi, riparandolo, dicendone l’ambiguo e il glorioso. Detto della tavolozza linguistica, resta comunque la struttura, l’ispirazione fondante. Alle spalle dello sforzo di Fenoglio traluce fosforico il Paradise Lost di John Milton (1608-1674), l’esilio da un mondo di bene a cui nessun esodo potrà più ricondurci. Riecheggia in alcuni brani di Fenoglio la guerra tra le falangi angeliche contro le orde di Satana, ad esempio in Atto unico, per voce di Bob: «E tu? Tu vedi il mondo allo stato di caos. Tu non hai idea di quanto duri la lotta fra il buio e la luce, nel cuore dell’inverno. E che cosa sia! Un groviglio di enormi serpenti mi pare, gli uni chiari e gli altri neri. Una cosa da dar raccapriccio e… nausea! Sì! Tutto mi fa nausea, tutto si muove, il cielo e la terra, capisci, si muove… come un feto!».

*

La nausea di Fenoglio non è né quella colta di Leopardi né quella “di parte” di Moravia, il suo Bob parla come un angelo ai confini della galassia, come Cratos e Bia, nel Prometeo incatenato di Eschilo, sopra uno sperone roccioso, nella gelida Scizia. Sono parole plumbee e assolute. Proprie di un combattente, Fenoglio come John Milton, militante per Oliver Cromwell, uno dei miti, tra l’altro, di Beppe da ragazzo. Ma il centro della lotta è – sempre – con il proprio cuore, afferrare il male che lì divampa e dargli un senso, una ragione, una redenzione. Tanto che l’opera di Fenoglio, in fondo, è una sorta di teodicea, soprattutto il libro del partigiano, Johnny, Giovanni, il “Dio ha misericordia”, l’uomo che scava gloria dalla guerra, che si ostina, nel cuore dell’orrore, a tracciare pietà.

*

A differenza di Pavese, ecco, l’intrusione di Fenoglio nella lingua inglese non è formale ma sostanziale. E non lo esilia in un paradiso perduto degli intellettuali, piuttosto, è ciò che lo incolla alla terra, alla stirpe: «Io sento tremendamente i vecchi Fenoglio, pendo per loro (chissà se un postero Fenoglio mi sentirà come io sento loro)». Davvero, l’anglosassone, purissimo e puritano, è il Muro del Pianto su cui Fenoglio redige la sua genealogia, un mezzo per compiere la propria opera biblica (d’altronde, anche il decantato Melville diceva di aver letto nella sua vita marinara soltanto Shakespeare e la Bibbia, il resto erano leviatani velocissimi, il libro di Giobbe dispiegato lungo l’oceano), Londra come Gerusalemme, Alba si staglia come le albine muraglie della Sion celeste.

*

Tento di forzare i limiti del caso. Nello stesso anno, il 1954, escono due libri capitali, opposti: Il Signore degli Anelli di J.R.R. Tolkien e Il Signore delle Mosche di William Golding. Agli inizi di agosto nei “Gettoni” Einaudi, sotto lo scettro di Elio Vittorini, un altro, come Pavese, che esplorava gli americani facendo dire a costoro pressoché soltanto ciò che gli era utile, viene pubblicata La malora di Beppe Fenoglio. Una storia dura, semenza di capolavori futuri, che squarcia il velo di pizzo della letteratura italiana, s’immerge nel covo del male, senza l’ansia di uscirne vincitore (la battaglia è ancora lunga). Come nei grandi autori d’Albione, Fenoglio intaglia il male, il tema centrale e definitivo. Così, in Italia, terra di scrittori “minori”, anzi, di scrittori troppo snob per accettare il giudizio di altri oltre la loro stretta cerchia, abbiamo un gigante. Più del declamato Petrolio di Pasolini, dei Fratelli d’Italia di Arbasino, dell’impossibile Horcynus Orca di D’Arrigo, perfino della Cognizione del dolore di Gadda, il vero Romanzo Italiano del Novecento è Il partigiano Johnny. Pigliatelo così, il mio assunto, come un assioma che non necessita sperimentazioni. (d.b.)

L'articolo “Tu non hai idea di quanto duri la lotta fra il buio e la luce”. Beppe Fenoglio, il Capitano Achab della letteratura italiana proviene da Pangea.

from pangea.news https://ift.tt/2xUea0q