#kafshët dhe feja

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

[kafsho]

gjarpri i pemës & gjarpri i shtëpisë

Jusuf Buxhovi, përveç si romansier, njihet edhe si gazetar, përkatësisht si publicist dhe historian. Është i njohur edhe kontributi i tij në fushën e politikës, ndërsa është njëri nga themeluesit e Lidhjes Demokratike të Kosovës.  (...)

Edhe romani “Jeniçeri i fundi” në qendër të narracionit ka historinë. Romani vë në pah një insert ngjarjesh historike, siç është ajo e shthurjes së formacionit të jeniçerëve, për të vazhduar me procesin e shkatërrimit të Perandorisë Otomane të shkaktuar nga fuqitë e mëdha të asaj kohe. (...)

Në roman, paraqitet një rrëfim linear i ngjarjeve dhe përjetimeve në dy kohëra.  Kujtimet e fëmijërisë pas tetëdhjete vitesh shfaqen si vazhdim i një jete të lënë përgjysmë. Përfytyrimet, kujtimet, ambienti, dalin si shenja komunikimi, të cilat i mundësojnë narratorit të kuptojë fjalët para nisjes për rekrutim si jeniçer. Ky komunikim arrihet përmes simboleve dhe figurave si gjarpri, guri, shtëpia, pema, dija, gjaku, të cilat pas kalimit të një kohe arrijnë ta marrin formën e porosisë, e cila i ishte dedikuar atij.

Figura e  “gjarprit të pemës” dhe ajo e “gjarprit të shtëpisë”, marrin formën kuptimplote pas kthimit në vendlindje. Lëkura e “gjarprit të shtëpisë”, për të cilën i kishte folur e ëma dhe lëkura e “gjarprit të pemës” , tani ishin bashkuar në një kohë dhe situatë tjetër, por në të njëjtin vend prej nga ishte nisur jeniçer i ri , tani i thyer në moshë. (...)

Mërgime Gilanci

[kafsho]

[kafsho]

Teknologjia padyshim pasqyron kulturën e përgjithshme të shoqërisë, ku është prodhuar. Teknologjia e inteligjencës artificiale që projekton krijimin përsëri të njeriut a mund të mendohet në mënyrë të pavarur nga kultura në të cilën ajo bën pjesë? Tashmë këto teknologji prodhohen edhe në shoqëri joperëndimore, siç është shembulli i Kinës. Bomba atomike, e cila nuk asgjëson vetëm ushtritë armike, por zhduk edhe njerëzit, bimët e gjallesat dhe shterpëron vendin ku është hedhur, për shkak të shkatërrimit që ajo shkakton a mund të mendohet në mënyrë të pavarur nga mentaliteti që e hodhi atë (bombën atomike) në Japoni? Kundrejt këtij konceptimi, perspektiva e Sulltan Sylejman Ligjvënësit (Kanuniu) mund të jepet si shembull tjetër i marrëdhënies teknologji-kulturë. Kanuniu ishte i shqetësuar se milingonat në oborret e pallatit të tij do të thanin pemët. Duke menduar se edhe milingonat kishin shpirt ai pyet kreun e çështjeve fetare (sheikh’ul islam) Ebussuud Efendiun me anë të një poezie: “A bëhet dëm nëse dëmton milingonën Kur milingona dëmton pemët?” Përgjigjja përsëri me poezi e Ebussuud Eefendiut është si një përgjigje e qartë e një marrëdhënieje tjetër teknologji-kulturë: “Kur nesër të shkojë në gjyq, Milingona e merr të drejtën që i takon nga Sylejmani”.

Kudret Bulbul, Nëse merret teknologjia nga Perëndimi a merret edhe kultura?