#de wâlden

[regioonlineofficial]

Foar it projekt ‘Wâldsjonger yn it fuortset ûnderwiis’ hawwe learlingen fan skoallen út ‘e gemeente Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel dwaande west mei it skriuwen fan Fryske lietteksten. Wâldsjonger Marcel Smit hat se derby holpen. Fjouwer fammen fan csg Liudger út Burgum skreaunen it winnende liet ‘Alvedoarpentocht’. ‘Wâldsjonger yn it fuortset ûnderwiis’ De gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel hawwe in Wâldsjonger, Marcel Smit út Burgum. Hy skriuwt Frysktalige ferskes en draacht dy foar by spesjale gelegenheden en eveneminten yn beide gemeenten. Foar it projekt ‘Wâldsjonger yn it fuortset ûnderwiis’ hat de Wâldsjonger in gastles jûn op de dielnimmende skoallen: csg Lauwers College út Bûtenpost, osg Singelland út Surhústerfean, csg Liudger út Burgum en osg Singelland út Burgum. De learlingen hawwe tegearre mei Marcel Smit en harren dosinten fan it fak Frysk, lietteksten skreaun oan ‘e hân fan it tema ‘Ferhaal út de Wâlden’. It winnende liet Der binne njoggen lietteksten ynstjoerd troch de dielnimmende skoallen. It liet ‘Alvedoarpentocht’, skreaun troch Liudger-learlingen Jelliena Been, Jelly Andringa, Eline Melenberg en Bente Zuidema, kaam as winner út ‘e bus. Tjeerd Kooistra, dosint Frysk, hat de jonge lietskriuwers begelaat. Neffens de sjuery, besteande út Atsje Lettinga (eigener Paviljoen MEM en projektlieder Wâldsmûk), Marcel Smit (Fryske sjonger/lietskriuwer) en Durkje Verbeek (beliedsadviseur Kultuer en Frysk), is it in orizjineel ferhaal en slút it ferske goed oan by it tema. Ek past it goed yn it rymskema en by de muzyk. It populêre muzyktrio ‘de Doelleazen’ út Bûtenpost set it winnende liet om nei in housenûmer. Yn july kinne de learlingen fan de winnende skoalle genietsje fan in optreden fan de Doelleazen en Marcel Smit.

[balksternieuws]

Agrarische collectieven presenteren Leidraad gebiedsoffertes voor leveren maatschappelijke diensten

25-05-2023 BALK – Agrariërs beheren steeds vaker het landschap, beschermen weidevogels en werken bijvoorbeeld aan de waterkwaliteit of een gezonde bodem. Dit kan niet zonder vergoeding en goede afspraken. Daarom hebben de agrarische collectieven Noardlike Fryske Wâlden, Collectief Groningen West en Collectief Midden-Groningen en de betrokken overheden de Leidraad gebiedsoffertes opgesteld. Hierin…

[jurjenkvanderhoek]

KORTE VERHALEN MET WENDBAAR PLOT

Hij is een verhalenverteller. Maar geeft zichzelf niet veel tijd het verhaal te vertellen. Is het een heldere blik of een haastige concentratie. Schrijver, dichter en muzikant Nyk de Vries getroost zich niet veel woorden om zijn punt te maken. In een kleine bundel op A6 formaat, zojuist verschenen bij de Afûk en in minimale vormgeving van Monique Vogelsang, zijn 27 korte verhalen van hem opgenomen. Zijn beste werk of zoals dat in het Fries hoort “It bêste fan: Humor út de Wâlden”.

De Wâlden, de Wouden, een soort van Fryske belt, een Bosk Belt. Een streek in het oosten van Friesland met een eigen karakter, ruwweg lopend van de bossen en zandgronden in het zuiden tot op de weilanden en de klei in het noorden van de provincie. De wâldpiken, heidepiken of klaaiklûten, terphippers of dreechpraters – op diverse manieren staan ze onder de plaatselijke bevolking gekscherend bekend. Het is een bijzonder volkje, zoals iedere landstreek ongewone mensen kent. Vanwege die aparte aard staan ze alom bekend op het platteland elders, en niet altijd op een even positieve manier.  Maar goed, daar gaat het hier nu niet over.

Nyk de Vries heeft een opmerkzaam oog en een scherpe pen. De gewone gangbare voorvallen in de normale wereld, zoals de Friese Wouden dat zijn, worden rechtuit door hem beoordeeld. Zo openhartig als een wâldpyk van nature is, recht voor de raap. Zonder blikken of blozen, zonder omhaal. En dus in en met weinig woorden. Zo zijn ook de verhalen van De Vries opgebouwd. Want waar zal hij zich voor schamen, hij vertelt gewoon waar het op staat. Zijn jeugd in de streek.

En steeds heeft ieder kort verhaal, want verhaaltje klinkt dan weer zo geringschattend, een vreemde wending. Wanneer je denkt dat je leest wat er staat en het linksom zal gaan, gaat het plot juist rechtsaf. In enkele zinnen weet Nyk de Vries een handeling duidelijk neer te zetten. Ik weet direct wat hij meent, zie de bezigheid meteen voor me. En het is dan in de bundel ook nog eens in beeld duidelijk gemaakt. Tekenaar Willie Darktrousers aka Emiel Joormann heeft bij de woorden punctueel een illustratie gemaakt. Zo gaat de humor uit de Wouden nog meer leven.

Het is een beeldend schrijven. Een film in woorden. Met een zuivere opbouw die er in enkele zinnen staat. Maar dan in de laatste woorden komt er een draai in de voorstelling. Zo zoals bijvoorbeeld een schrijver als Roald Dahl een slinger aan zijn korte verhalen kon geven, dat ik onverlet op het verkeerde been sta bij het lezen. De Vries is zowel dichter als muzikant, daardoor kan hij de woorden op papier laten klinken. Elk verhaal is een compositie en kan een lied zijn, ik tik mijn voet als het ware ritmisch mee bij het lezen.

De verhalen van De Vries zijn niet kort, deze zijn ultrakort. Als een tekenaar, niet Willie, weet hij in enkele lijnen het onderwerp neer te zetten. Schetsmatig bijna. Maar niet abstract. De werkelijkheid is weleens aangedikt, zo lijkt het. Maar de wâldpyk houdt wel van grote woorden, grootspreken en bluffen. Hoewel hij weinig woorden nodig heeft, dus. Het is de taal van de velden, het praat van de straat. Nyk de Vries houdt het wel laagdrempelig, althans wanneer je de Friese taal machtig bent. Dat is eigenlijk het enige obstakel. Helaas is die taal ook weer niet te vertalen in enige andere taal, want het Frysk heeft de eigen uitdrukkingen en onvertaalbare woorden. Het zou veel aan kracht verliezen, dan. Dus op naar de Afûk voor de cursus Fries, om de unieke blik van Nyk de Vries niet te missen.

Verhalenbundel “Humor út de Wâlden, it bêste fan Nyk de Vries”. Geïllustreerd door Willie Darktrousers. Uitgave Afûk, 2021.

[jouregio]

Puzzelrit Sint Nicolaasga

28-08-2022 SINT NICOLAASGA – Op vrijdag 2 september 2022 houdt de VVV Sint Nicolaasga in samenwerking met MAC De Wâlden uit Drachten haar jaarlijkse Feestpuzzelrit. Vanaf 18.00 uur kun je je inschrijven bij Verenigingsgebouw ‘Unitas’. Er wordt gereden volgens het puzzelreglement van MAC De Wâlden. De start is tussen 18:15 en 19:15 uur en iedereen kan meedoen, zowel met de auto als met een…

[regioonlineofficial]

Fryslân - Het keurmerk On the way to Planet Proof van Stichting Milieukeur (SMK) lijkt mooier dan het is. Weidevogels, waaronder onze nationale vogel de grutto, zijn hiervan de dupe. Het keurmerk kan de claim ‘beter voor natuur’ niet hard maken. Daarom verzoekt de Reclame Code Commissie dat deze reclame-uitingen stoppen, tenzij ze wel aan de claim kunnen voldoen. It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie (FMF), Natuurmonumenten en de Noardlike Fryske Wâlden roepen daarom de partijen in de zuivelketen op (waaronder FrieslandCampina), om hun beleid aan te passen. Dit zorgt ervoor dat boeren die aan weidevogelbeheer doen een goed inkomen kunnen verdienen én de weidevogel behouden blijft in Fryslân. Uitspraak Reclame Code Commissie Oud-minister Pieter Winsemius en professor emeritus Rudy Rabbinge van Wageningen University & Research, hebben als mede-initiatiefnemers van het Aanvalsplan Grutto, bezwaar gemaakt tegen de reclame van Planet Proof. Dit keurmerk is van de SMK en staat op groente, fruit, eieren en melk en wordt onder meer gebruikt door FrieslandCampina voor haar zuivelproducten. Vanuit het keurmerk wordt gesteld dat Planet Proof beter is voor natuur, dier én klimaat. De Reclame Code Commissie concludeert echter dat deze claim niet voldoende onderbouwd is en roept op om de reclame te stoppen. Het voorstel van natuur- en landbouworganisaties over weidevogelbeheer It Fryske Gea, de FMF, Natuurmonumenten en de Noardlike Fryske Wâlden vinden dat deze uitspraak een kans biedt om het keurmerk On the way to Planet Proof aan te passen. Zo kunnen boeren die aan weidevogelbeheer doen ook een mooi inkomen verdienen. Dit stimuleert de inzet van boeren op het gebied van weidevogelbeheer en zorgt voor het behoud van de vogels in Fryslân. Concreet stellen zij voor dat melkveehouders met het keurmerk mee mogen doen wanneer ze minimaal 20% kruidenrijk grasland* hebben waar pas ná het broedseizoen (als de kuikens kunnen vliegen) wordt gemaaid. Daarnaast pleiten ze voor grote aaneengesloten weidevogelgebieden, passend binnen het Aanvalsplan Grutto. Friese Milieu Federatie (FMF) Hans van der Werf, directeur van de FMF, vertelt: "We zien deze uitspraak als een steun in de rug voor het behoud van weidevogels in Fryslân. Het is van groot belang dat de zuivelketen serieus investeert in natuur en weidevogels." Noardlike Fryske Wâlden Albert van der Ploeg, voorzitter van Noardlike Fryske Wâlden, voegt hieraan toe: "Us boeren mei hert foar de greidefûgels wurde net beleane, mar moat ynleverje by On the way to Planet Proof. Dat kin net de bedoeling wêze as dit keurmerk fan FrieslandCampina him foarstiet op ferbettering fan it bioferskaat." It Fryske Gea Henk de Vries, directeur van It Fryske Gea, benadrukt: "Aaneengesloten, robuuste weidevogelgebieden met kruidenrijk gras zijn essentieel voor herstel van weidevogels. Door de criteria van Planet Proof hierop aan te passen, kunnen we een duurzame melkproductie realiseren die goed is voor de natuur, het klimaat en de boeren."

[jurjenkvanderhoek]

STROOMOPWAARTS IS DE TIJDLOOSHEID VAN DE NATUUR

Eigenlijk kun je in Zuidoost-Friesland maar op drie plekken daadwerkelijk stroomopwaarts gaan. Dat is terug naar de oorsprong van de rivieren Linde, Tjonger en Boorne. De andere wateren zijn gegraven voor bedrijfsdoeleinden, hebben dus geen bron. Zijn soms na demping weer opnieuw uitgebaggerd, andere tijden andere inzichten. Een deel van de Tjonger is gekanaliseerd en recht getrokken om samen met de Opsterlandse Compagnonsvaart de in het achterland gewonnen turf stroomafwaarts naar de Compagnie, het latere Heerenveen, over water te vervoeren. Deze rivieren vormden het landschap indirect, de omgeving van de Schoterweven dat er nu gedifferentieerd bijligt. In dat landschap waar eertijds het afgraven van laagveen om turf te winnen plaats had zodat de Hollanders er warmpjes bij konden zitten, in dat landschap vinden natuur, landbouw, infrastructuur, ecologie en recreatie nieuwe verhoudingen. In dat landschap zoeken vijf samenwerkende musea de bron van het bestaan hier in dit gebied. In het culturele project Stroomopwaarts gaan Museum Dr8888, Museum Belvédère, Museum Heerenveen, Museum Opsterlân en het Nationaal Vlechtmuseum terug naar de basis. En trekken enkele randprojecten mee opwaarts tegen de stroom in.

Museum Belvédère toont uit de eigen collectie werk dat verband houdt met een omgeving, en kunstenaars die werkzaam waren of zijn in het gebied dat Stroomopwaarts zegt te bestrijken. Deze kunst wordt gecombineerd met werk van gastexposanten. “De geëxposeerde schilderijen, tekeningen, foto’s en installaties zijn alle geïnspireerd op het Zuidoost-Friese landschap of kunnen ermee in verband worden gebracht. Tezamen bespiegelen ze landschappen zoals die in Zuidoost Fryslân kunnen worden beleefd.”, lees ik op het tekstbord bij de tentoonstelling in de kabinetten van de westvleugel van dit museum. En er valt genoeg te beleven, want Belvédère heeft in haar korte bestaan al het nodige werk verzameld waarvan de kunstenaars hun ervaring bij en in de omgeving hebben vastgelegd in realistische, geabstraheerde en abstracte beelden.

Er is bij de smaakvolle inrichting echter losjes om gesprongen met het onderwerp. De werken hebben alle het landschap als thema, maar dat is niet altijd de regio van Zuidoost Friesland. Natuurlijk trok Sjoerd de Vries de Deelen in en bezag Tjerk Bottema de boerderijen in Langezwaag, zette Jan van der Zee het Friese zwartbonte stamboekvee in zijn weiland en kleurt de rode zon het Friese landschap van Gerrit Benner, zoekt Tjibbe Hooghiemstra zijn bos in de Wâlden en staat de boer van Jan Mankes in het Meer bij Benedenknijpe. Maar het leeg landschap van Jaap Min kan van overal zijn maar is uit Noord-Holland en de oude Buisse Heide van Han Klinkhamer is toch echt Noord-Brabant, het vennetje waar Coen Vunderink een visstek heeft is – ik zocht het op in Google maps – bij Roden en Jan Wiegers’ boerderij staat in de hooilanden van Groningen.

Het landschappelijke karakter is volledig uitgebuit. En Belvédère kan weer eens groot uitpakken en laten zien wat er zoal in huis aka depot is. En of dat nu allemaal beelden zijn uit al dan niet deze omgeving is van weinig belang. De perceptie van de kunstenaar op het landschap is In Zuidoost Friesland of waar dan ook in Nederland en daarbuiten dezelfde. De streek wordt ondergaan, of daar nu uitgestrekt weiland tot de einder ligt of heuvels het ruime zicht beperken. En of de kunstenaar nu de realiteit zoekt of de werkelijkheid expressionistisch neerzet, de essentie in kleur en vlak vindt of het wezen abstract verbeeldt, het gevoel is even sensationeel.

De gastexposanten brengen een opmerkelijke sfeer binnen de tentoonstelling. De werken kunnen toevallig in de samenhang passen, maar zijn ook wel speciaal voor deze ruimte en dit moment gemaakt. Zo heeft Ids Willemsma een installatie gemaakt door snoeihout van de fruitbomen uit zijn tuin op de vloer uit te spreiden. Maar wel in een structuur die het aforisme van Evert Rinsema benadrukt: “de mens is van nature hoekig”. Deze uitspraak siert nog altijd de gele vluchtdeur van het museum. In dit werk wil Willemsma laten zien hoe wij de natuur naar onze menselijke hand zetten. In dit stroomgebied is dat veel gebeurd, door afgraving en ontginning heeft de mens hier bepaald hoe het aanzicht van de omgeving zou worden. In zijn kunst hergebruikt de kunstenaar restmateriaal, een soort van art trouvé: in het bestaan nieuwe vormen zien, bestaande structuren een ander aanzicht geven.

Voor Dineke Oosting vormde natuurgebied De Deelen een inspiratiebron. Het gebied was vroeger werkterrein voor de veenarbeiders die turf wonnen uit het laagveen. Door afgraving ontstonden petgaten die nu door plant en dier dankbaar zijn ingenomen. Oosting plaatste op een oude landbouwmachine een stukje maakbare natuur, dat ze vormde uit onder meer varens en riet, boomstammen, takken en turf. Op oud ijzer laat zich gebakken natuur voort trekken, maar in het museum staat het voor dit moment even stil om het verleden levend te houden.

De fotografie van Mischa Keijser en Ton Broekhuis zet geen vraagtekens. Zo lijkt het. De werkelijkheid is de realiteit. Maar die realiteit is gemanipuleerd. Niet door digitale tussenkomst, maar analoog met een filter of de juiste stand en het exacte moment. De blik van de fotograaf. Dat is wachten op die tel dat de natuur zich van de beste kant wil laten zien. Die beste kant die de fotograaf interessant acht om vast te leggen. Keijser doet eerst het licht uit, of althans hij beschijnt in de nacht zijn onderwerp – doet dus eigenlijk het licht aan om voor hem het juiste detail uit te lichten, bijzonder te maken. Dat laten zien wat overdag normaal is en over het hoofd wordt gezien. Broekhuis schept een plek dat er niet is langs de rivier die van beide zijden een andere naam draagt. De Friezen zeggen Tsjonger en de Stellingwervers spreken van Kuunder. Daartussen is een denkbeeldig land, een imaginaire wereld. De gedachte bij het zichtbare. Een dramatische sfeer, een theatrale stemming.

Een samengesteld tapijt van vakken en kleuren noemt Jet van Oosten “Happy turf”. En ja, bij het zien van deze installatie wordt je blij. De turfvormen zijn op de vloer in de afmetingen van een eenpersoonsbed gerangschikt. Tussen lichtbruine tinten straalt een kleurige schakering van roden, gelen en blauwen. De zwarte en witte springen daar dan tussen uit. Het turfbrood is van stof, een gebreide doos. De zachte huid is tegendraads vergeleken met de rauwe textuur van het gedroogde veen, dat het resultaat is van in elkaar geklonken restanten van afgestorven planten. Om die te winnen voor gebruik in een warmtebron is veel en zware arbeid verricht. Deze installatie van Van Oosten geeft de geschiedenis een romantisch beeld. Een weerslag dat geen werkelijkheid is.

Naast Annemieke Harkema en Mariëtte van Erp zijn bovenstaande kunstenaars met hun werk het meest in het oog springend in deze opstelling. Maar het waterwerk van Egge Baarveld aan het begin van de tentoonstelling, een werk waar je letterlijk tegenaan loopt wanneer je de zaal binnenkomt, is heel heftig. Het is verrassend aanwezig. Het kan een omgeving zijn van overal, maar is vooral het landschap van de depressieve gedachten. Naast luguber en onheilspellend is er ook hoop en verwachting. Bomen zijn schaduwen van zichzelf, het water is onzichtbaar diep en de atmosfeer trilt als een riet. Maar linksboven werpt de zon de blik in de compositie, het licht wordt in de waterspiegel gereflecteerd. Er is licht aan het eind van de tunnel.

“(…) The ground itself is kind, black butter / Melting and opening underfoot / Missing its last definition / By millions of years / They’ll never dig coal here / Only the waterlogged trunks / Of great firs, soft as pulp / Our pioneers keep striking / Inwards and downwards / Every layer they strip / Seems camped on before / The bogholes might be Atlantic seepage / The wet centre is bottomless.”

De kern van dit gedicht van de Ier Seamus Heaney, voorbij de overlapping van verleden en heden, is de tijdloosheid van de natuur. Die tijdloosheid verbeelden de kunstenaars waarvan werk te bekijken valt in Stroomopwaarts bij Museum Belvédère. Een voorproef op het komende collectieboek. Een kunnen van bekwaamheid van de inrichter en samensteller van de tentoonstelling. Sta ik buiten zie ik rondom de luchten van Jentje van der Sloot, de lisdodden van Ronald Zuurmond, de knotwilgen van Dick van Arkel, de paarden van Jan Altink, de mistige einders van Willem van Althuis en het vretende licht van Christiaan Kuitwaard.

STROOMOPWAARTS, daar waar eens, daar waar nu… Groepstentoonstelling met werk uit de eigen collectie gecombineerd met dat van gastexposanten met het landschap als inspiratiebron. Museum Belvédère, Oranje Nassaulaan 12 in Heerenveen / Oranjewoud.

[jurjenkvanderhoek]

DE INSPIRERENDE KRACHT VAN HET TRIPGEMAAL IN DE DEELEN

Van de Aengwirderweg de polder in. Komend vanaf Heerenveen door Gersloot linksaf de Tijnjeweg op, over de Deelenweg. Vanaf de bebouwde kom de vrije natuur in. Op naar de rietlanden en de petgaten, het struweel en het grasland. Het landschap opent zich voor me in een weidse blik. Als vanzelf word ik daarvan lyrisch. Bedenk ik me poëtische volzinnen. Zie ik de rietkragen van Sjoerd, de palingkunst van Evert en de sloten van Jelle langs komen. Zie ik de mannen struinen door de velden, liggen in het riet. Het water klotst, de modder zuigt.

Deze omgeving maant tot creatieve gedachten. Het inspireert het gevoel te vereeuwigen. Als kunstenaar moet je daar iets mee, kun je dit niet onbeleefd laten liggen. De indruk moet een afdruk hebben op papier, op doek, gekerfd in karton of gesneden uit turf. Ik wil daar zijn dan, langs de Hooivaart, tussen de legakkers en op de dijkjes. De Deelen trekt. Het natuurgebied grijpt me vast. Bij mijn bezoek aan het Tripgemaal stap ik een moment door de geopende achterdeur en kijk uit over het afwaterende Stroomkanaal. Mijn zicht raakt de randen in het gedroomde beeld van Willem en denk ik de Wâlden van Tjibbe in de verte.

Waar onze voorouders het gebied vanaf de middeleeuwen flink op de schop hebben genomen om turf te winnen en landbouwgrond te maken. Het afgegraven veengebied van De Deelen is nu een mozaïek van water, riet, moerasbosjes en kleine, smalle graslanden. Staatsbosbeheer is lovend over dit typische veengebied. Die sporen van de eerste menselijke bewoning zijn daar overigens nog steeds te vinden. Opgravingen laten zien dat het in de vroege middeleeuwen een drukte van belang was in De Deelen. Het is onderdeel van het verhaal van Friesland. Een terrein van grote schoonheid, het verdient een plek op de lijst van Werelderfgoed.

De historie van die plek is vruchtbare grond voor de sociaal-anarchist en politicus Domela Nieuwenhuis. Hier vindt hij aandachtig gehoor bij de arbeiders. Zij zien hem als hun Messias, "us Ferlosser". Want bloed, zweet en tranen offerden veenwerkers een eeuw geleden om turf bovengronds te krijgen. Deze noeste arbeid leverde niet alleen wagonladingen turf voor in de kachel, maar leidde dus ook tot rijke natuur.

Het Tripgemaal, een gerestaureerd voormalig bedrijfsgebouw om water uit de polder te pompen, heeft zich opgeworpen om met Museum Heerenveen de erfenis van deze Domela te waarborgen. Het gemaal midden in het werkgebied van de socialist heeft een gestileerd portret van hem op de gevel, een product van zijn zoon César. Het interieur van het gebouw ademt nog de sfeer van vervening en visserij. Daar tussendoor meandert kunst langs de wanden. Toegepaste kunst als de verzameling lokeenden en gebruiksmateriaal voor onder meer de veenderij. En beeldende kunst die een relatie heeft met dit gebied. Aansluitend aan het thema 'stroomopwaarts’, een reflectie op de cultuurgeschiedenis van Zuidoost-Friesland door vijf samenwerkende musea en Tresoar in het kader van de erfenis van culturele hoofdstad Arcadia, presenteert het Tripgemaal werk van een drietal kunstenaars in de tentoonstelling “Kunst voor allen!”.

Hein van Delft doet van deze drie daadwerkelijk en tastbaar iets met de geschiedenis van het veengebied voor wat betreft de afgravingen. Hij past de turf letterlijk toe in zijn kunst. Hangt het als object aan de wand en plaatst de turven met een lintje erom in bakken. Geridderd werk. Het is de laatst gewonnen turf in dit gebied met daarin teer en stukken werkkleding verwerkt. Die oude kleding van de veenarbeider zie ik terug in composities waarin broek en overall is geplooid als de voren in een omgeploegd land. Dat land, de aarde gebrokkeld in turfstrooisel, is op de helft toegevoegd. De voren gedragen zich als golven, het water van het petgat dat de oever afkalft. Diagonaal loopt de grens tussen mens en natuur. Van het bruine goud dat in goede dagen hier is gewonnen snijdt de kunstenaar plakken en lijmt deze op een paneel. Zo zodat het lijkt of er een stukje muur aan de muur hangt. De turven gedragen zich als bakstenen, de geroeste grond ertussen als metselvoegen. Van Delft steekt dan als het ware een spade in de grond en legt aardlagen bloot, zo lijkt het. Aardlagen die zijn samengesteld uit repen uitgeplozen textiel. Het is de neerslag van hoogveenturf, schapenwol en werkkleding. De draden die achterblijven in het prikkeldraad en dansen op de wind.

Tjibbe Hooghiemstra richt zich eveneens op de historie van het gebied, maar dan in het bijzonder die van de socialistische mens Domela. Hij maakte een drietal collages met alle dezelfde titel: donderdag 1 mei 1890. Deze datum markeert de eerste officiële Dag van de Arbeid. Tijdens 1 mei vieringen werd met rode vlaggen gezwaaid waarop tulpen staan afgebeeld, symbool voor een nieuwe toekomst. Deze tulpvorm komt terug in het werk van Hooghiemstra. De bloem staat centraal tussen pagina’s getrokken uit een pamflet. De tulp is gehavend, het werk besmeurd. De strijd is nog lang niet gestreden. Het zal tot 1919 duren voor de achturige werkdag wordt ingevoerd. Jarenlang is de leus ‘8 uur werk, 8 uur rust en 8 uur vrij voor ontspanning en ontwikkeling’ door de socialisten de politiek in geschreeuwd. Na bijna 30 jaar heeft men er eindelijk naar geluisterd. De aanhouder wint. De kunstenaar heeft deze strijd gemonumentaliseerd.

Annemieke Harkema kreeg in het Tripgemaal een eigen zaaltje, waar haar werk op witte wanden schoon uitkomt. De doorgang van gemaal naar woonhuis is in vergelijking met het oude pand een steriele ruimte. Het stille wit werkt echter contemplatief met de abstract realistische tekeningen en waterverven. Harkema liet zich leiden door en inleven op de omgeving, De Deelen. In haar karakteristieke manier van werken, gevoelig maar trefzeker, heeft zij een eigen idee bij het landschap verbeeld. De emotie van verleden en heden. Gister en vandaag komen samen in het morgen van dit gebied. Harkema weet die dynamiek te vangen. Grote tekeningen waar de wind door het beeld scheert, het water kibbelt en het riet fluistert. Hoge lucht en lage horizon in kleurpotlood. Kleine waterverven zijn daarnaast als schetsen, een snelle indruk van de omgeving. Op kaartformaat in enkele conté potloodlijnen een korte gedachte, achter de oogleden gevormd en meerdere bij elkaar van eenzelfde aanzicht. De serie "veengebied" is een variatie op het thema. Collagewerk: speelse lijnen worden overplakt met vlakken transparant gekleurd papier. Voor de uitbeelding is er een moment meer aandacht dan de korte spontane blik.

Zo heeft elke kunstenaar een eigen ding gedaan met stemming en plek. De composities passen naadloos in de sfeer van de rommelig opgeruimde ruimte waar eens de gemalen tegen de betegelde wanden bulderden om het water naar elders te verplaatsen. Het is een museum op zich, een zoekplaat om veel te vinden. Een monument voor de turfwinning en de vogeljacht, het palingvissen en het handgevormde gebied. De mens heeft er huisgehouden, maar de natuur had daarop een krachtig antwoord. Zo zijn de mens en de natuur tot een gezamenlijke oplossing van dit project gekomen. Een resultaat zonder houdbaarheidsdatum.

“Kunst voor allen!”, groepstentoonstelling met werk van Hein van Delft, Tjibbe Hooghiemstra en Annemieke Harkema bij Het Tripgemaal, Hooivaartsweg 14 in Gersloot. Tot en met 5 juni 2022, iedere zondagmiddag en op afspraak.

[jurjenkvanderhoek]

OPWINDENDE TENTOONSTELLING IN MUSEUM GALERIE HEERENVEEN

Het nieuwe Museum Galerie Heerenveen start met een tentoonstelling waarin werk van de initiatiefnemer, zoals hij ook destijds 'zijn' kunsthuis LOOF is begonnen. Was het toen de boom die de aandacht kreeg, de bladeren en het hout. Eenvoudige vormen die krachtig spreken. Nu zit de eenvoud nog steeds in de vorm, maar is de huid grondig bewerkt. Zelfs zo dat er beweging schijnt in stilstand. Deze tekeningen van Age Hartsuiker worden in de oude Pronkkeamer en voormalige Kunstruimte Heerenveen aangevuld met objecten van vormgever Iris Bouwmeester.

Het rumoer in vormen lijkt wel een teveel doorwrochte inspiratie, waarin orde en regelmaat ver te zoeken zijn - maar niets is minder waar. Hartsuiker blijft in zijn ingevingen ordelijk en afgewogen te werk gaan. Age is terug bij zijn wortels waarin hij één blijft met de materie. Er zit niets meer tussen hem en de beeltenis. Met krijt in de vingers maakt hij het werk, er is geen penseel of kwast meer in de weg, geen ruis. Age bouwt het beeld in het platte vlak. Hartsuiker is een beeldhouwer in de tweede dimensie. Schept ruimte op papier. Veelal is de vorm abstract, maar in "it ljocht yn 'e wâlden" wordt de toren een landschap. Een prachtig werk, het hoogtepunt in deze omgeving wat mij betreft. De akker ligt er bewerkt bij, de voren in de aarde bewegen als de scheuren in de schors van de boomstam. Het dak van de toren is het bos van de wouden, het licht straalt tussen de stammen door naar het centrum van de compositie. Ik wil dat bos in, de koelte zoeken.

Hoe beweeglijk hartstochtelijk Hartsuiker zich in deze monumentale werken uit, zo verstild is hij op klein formaat achter glas. Met minimale middelen weet hij zich maximaal uit te drukken.

Hartsuiker toont monumentale werken in zwart krijt op wit papier. Plantaardige gebouwen, belvéderes genoemd, die niet zouden misstaan in de ecokathedraal van Louis le Roy. De torens met goed uitzicht vallen architectonisch gezien wel enigszins uit elkaar. Diverse onderdelen hebben een tegengestelde structuur gekregen. Alsof de natuur meteen al bezit heeft genomen van het bouwwerk door mensenhanden gemaakt. Boomstronken, stammen, zwammen en zwerfstenen schuren tegen elkaar tot de juiste vorm gevonden is. De huidstructuren staan haaks op elkaar waardoor het lijkt of de onderdelen kunstzinnig tegen elkaar geplakt zijn of bedacht voor elkaar langs zweven. De wereld van Hartsuiker is een abstracte werkelijkheid die realistisch aandoet. Ik zou de stapeling van vormen ooit eens ergens zo gezien kunnen hebben in een imaginaire ruimte.

Het ruimtelijk werk van Iris Bouwmeester sluit aan op de zin in de compositie op te willen gaan. Ik wil er in, er deel van uitmaken. De beelding van binnenuit beleven en niet als toeschouwer er bij te staan kijken. De frisheid van de ruimte voelen. Het is alsof Age's werk bij Iris tot leven komt. In Bouwmeester opent Hartsuiker zich, in de ruimte heeft het platte vlak een lichaam. Iris gaat verder waar Age een punt zet. Dat is de beperking van hoogte en breedte, wanneer je de diepte niet in kunt. Althans letterlijk. Figuurlijk gaat ook de tekenaar dieper dan de zichtbare lijn. De ruimtelijke figuren van Bouwmeester schijnen zo uit de werkelijkheid voor het voetlicht te komen. Gevormd door stroming van water en schuring van wind staan de zwammen en anemonen versteend in de ruimte. In waterige pasteltinten of juist fel gekleurd door inwerking van licht en lucht. Bekervormen met holten waar ik binnen kan zweven. Als een vis in het water, mijn adem galmt in rimpels en langs nissen.

In deze opstelling trekken de objecten mij naar zich toe. Ze slokken mijn  blik op en eenmaal binnen houden ze mij vast en komt mijn aandacht er maar lastig weer uit. Deze tentoonstelling biologeert daarom omdat het leven opslokt. Artistiek zijn en kunstzinnig ervaren. Ik kom niet los van dit werk, draag het met me mee. In gedachten. Het is spannend en eng samen. Opwindend en griezelig ineen. Het werk van deze kunstenaars sluit zo nauw samen dat mij de rilling warm over de rug loopt. Het kleurige grauw-zijn van Hartsuiker als voedingsbodem voor de uitbundige vormen van Bouwmeester. Een momentje in de hof van heden, hier en nu. Een goede start in een nieuwe omgeving.

Tentoonstelling tekeningen van Age Hartsuiker en sculpturen van Iris Bouwmeester bij Museum Galerie Heerenveen, Minckelersstraat 11 in Heerenveen. Tot en met 12 juli 2020.

[jouregio]

Sluizen in gebied De Lege Wâlden blijven langer dicht

Sluizen in gebied De Lege Wâlden blijven langer dicht

19-02-2020 JOURE – Vanwege de windverwachting blijft het Wetterskip ook deze week nog waakzaam in hun hele werkgebied. De sluizen in het gebied De Lege Wâlden blijven daarom tot woensdagochtend 26 februari gesloten.

Het gaat hierbij om de sluizen bij Goingarijp, Broek, Langesloot en de Jouster Sluis die sinds 8 februari gesloten zijn. Vanwege de hoge waterstanden willen het Wetterskip…