#boğatepe köyü

[gezginpandaa]

KARSRAİL

Doğu Ekspresi ile yola çıkanların son durağı, ülkemin doğusunda kalmış gizli güzelliktir Kars. Ermenistan sınırına komşuluğu, sıcak kanlı insanları, tarih kokan binalarıyla sizi büyüleyecek yerdir burası.

Ankara’dan Doğu Ekspresi ile çıktığınız yolculuğun 24. saatinde Kars Gar’ına varıyorsunuz. 18:00′da başlayan yolculuk, ertesi gün 18:00′da karanlık bir havada son buluyor. Trenden iner inmez sizi bir taksici furyası karşılıyor. Gençler ve gezginler, yörenin şu an için en önemli geçim kaynağı haline gelmiş vaziyette. Herkes “Ne koparabilirsem kardır?” kafasında olduğundan sizi garda iner inmez karşılıyorlar.  Eğer Kars için bir planlama yapmadıysanız veya tur şirketleriyle anlaşmadıysanız, bu noktada trenden iner inmez taksicilerle sıkı bir pazarlığa oturarak bu durumu kendi şansınıza çevirebilirsiniz. İlk etapta yüksek fiyatlarla karşılaşmanız gayet doğal olacaktır. Ama pazarlık sonucu makul fiyatlara anlaşacağınıza kuşku yok. Tren içerisinde kaynaştığınız ekstra gezginler varsa onlarla bir olup tek bir taksici ile anlaşmanız daha da karlı sonuçlar doğurur.

- TAKSİLER NE KADAR ÜCRET ALIYOR?

Tren Gar’ından bahsetmeden önce, geziye çıkmadan işlerini halletmeyi sevenler için alternatif bir yöntemden bahsedeyim. Eğerki işinizi son ana bırakmak istemiyorsanız, instagram’da “Kars Taksi”, “Kars Tur Vip” vb isimlerde bu işi sosyal medyaya dökmüş taksiciler mevcut. Onlarla yola çıkmadan önce iletişime geçerek yolculuk öncesi bir anlaşma yapabilirsiniz. İşini yüz yüze halletmek, pazarlıkta şansını denemek isteyenler ise trenden iner inmez karşısında bulduğu taksicilerden biriyle pazarlık masasına oturabilir. Biz Kasım ayında gittiğimiz için Çıldır Gölü donmadığından gezi güzergahımızdan çıkarmış, onun yerine herkes övdüğü için “Boğatepe Köyü” nü güzergahımıza eklemiş, Ani Harabeleri ile Boğatepe üzerinden pazarlık yapmıştık. 300 tl den açılan kapı, otele bırakma+gezi = 225 tl’ye kapatılmış oldu. 3 arkadaş ve 2 de trende tanıştığımız gezginlerle toplamda 5 kişi adam başı 45 tl ye anlaşarak karlı bir sonuç elde ettik.

- GEZİLECEK YERLER UZAK MI?

Öncelikle şunu bilmelisiniz ki Kars’ta gezilecek noktalar çok dağınık. Nereden baksanız hepsi birbirine en az 45-50 km uzaklıkta yer alıyor. Bu yüzden de yola çıkmadan önce nereleri gezmek istediğiniz hususunda güzel bir planlama yapmanız gerekiyor. Gezinizi kaç gün üzerinden planladığınız, bu süre zarfında kaç noktayı gezmeyi düşündüğünüz vs çok önemli detaylar haline geliyor. Boğatepe Köyü şehir merkezinden yaklaşık 50 km uzaklıkta. Oradan çıkıp Ani Harabelerine gitmek için bir 30-35 km şehire geri dönmeniz gerekiyor. Döndüğünüz noktadan da yaklaşık 40 km ters istikamette ulaşım sağlamanız lazım. Bu yüzden gününüzün 2-3 saati yolculuk içerisinde geçmek zorunda kalıyor. Eğer Çıldır Gölü, Sarıkamış vs her yeri göreyim diyorsanız 1 günlük değil en az 2 günlük Kars gezisi planlamanız gerekir.

- NEREDE KALINIR?

Öğrenci veya ucuz yollu bir gezginseniz kesinlikle tercihiniz “Kars Öğretmenevi” olmalı. Geceliği Kamu Personeli veya türevindekilere 60, öğrenciye 72, sivile 90 tl şeklinde bir fiyatlandırmaya sahip. Konfor açısından lüks bir yapısı maalesef yok baştan uyarayım. Devlet öğretmen evlerine desteğini kestiğinden, kendi kendilerine döndürmeye çalışıyorlar artık. Fakat gece konaklaması ve ucuz yollu kalmak için ideal yerler. 3 kişilik veya 2 kişilik odaları var. Şanslıysanız 3 kişilik odada tek kişi olarak kimse gelmeden kalabilirsiniz. Sabah 6-7 arası ufak bir açık büfe kahvaltı sunuyorlar. Odalarsa ortalama sıcaklıklara sahip, üşümüyorsunuz. Temizlik ise 2 gün için idare etmekte sorun yaşanmayacak düzeyde. Eğer burada kalmak istiyorsanız, yola çıkmadan önce kendilerini arayarak rezervasyon yaptırmanız gerekiyor (yaptırmasanız da sorun olmaz ama işi garantiye almak gerekir). ÖĞRETMEN EVİ TEL: (0474) 212 00 49

Öğretmenevinde kalmak istemeyenleri ise merkezde türlü türlü oteller karşılıyor. Artık turizm ağırlıklı bir il olduğundan da fiyatlar 120-130 tl den başlayabiliyor. Gitmeden önce sıkı bir araştırma yapmanız lazım.

- NE YENİR?

Her gezgin blogunda veya videosunda görerek aşina olduğunuz Kaz Eti olayı, Kars’ın en ünlü yemeklerinden biri. Söz konusu kaz oluncada fiyatlar biraz yüksek rakamları görebiliyor. Örneğin bir porsiyon kaz eti+bulgur pilavı 70 tl gibi rakamlarda yer alıyor. Yöresel lezzetleri Kars merkezde bulunan ve “Kars Kaz Evi” nde veya Hanımeli Restaurant’ta yiyebilirsiniz. Eğer hepsinden tatmak isterim derseniz 90-100 tl gibi rakamları gözden çıkarmalısınız. “Ben öğrenci kafasındayım yöresel lezzetler beni bozar, sıradan şeyler yemek isterim” diyorsanız da şehir merkezinde sizin ihtiyacınızı karşılayacak çok iyi mekanlar mevcut. Mesela Tavuk döner+ayran 6 tl. Durun hemen küçümsemeyin, döner dediysek öyle kuru boş değil. Burada adamlar başka yerde 15-16 tl ye satılan içi dolu dolu döneri 6 tl gibi fiyatlara veriyor. Döner yemem diyenlere de Pizza Pizza (Terra Pizza), Burger King vb alışıldık mekanlar da mevcut. Kısacası Kars’ta bütçenize göre çok iyi mekanlar mevcut. Yeterki siz paradan haber verin. 

- KARS MERKEZ NASIL?

Soba görmüş bir nesilseniz, Kars sizin için cennet olacaktır. Çünkü kentte her yerde soba yanmakta. Cafelere gidiyorsunuz soba, evlere giriyorsunuz soba, sokakta geziyorsunuz soba. Kısacası soba bacasının tütmediği bir mekan dahi yok. Hal böyle olunca da is kokusu içerisinde bir şehirde gezmeye başlıyorsunuz. Bu duruma alışık değilseniz koku veya is kokusunun üzerinize sinmesi falan sizi rahatsız edebilir.  Merkezde her bina neredeyse Rus mimarisiyle donatılmış halde. Bu da nereye baksanız ilginç yapılar, tarihi binalar görmenizi sağlıyor. Merkez kısmı her yere yürüyerek gitmenizi sağlıyor. Öğretmenevi gar arası 20 dakikalık yürüme mesafesinde. Yine öğretmenevi Kars Kalesi 10 dakikalık yürüme mesafesinde. Kaleye giderken yolunuzun üzerinde Kars Kaz evi, tarihi binalar, Namık Kemal’in Evi vb pek çok yapıyı aynı anda görebiliyorsunuz. Bu da yürüyerek gezmeyi sevenler için kısa mesafelerde büyük sonuçlar elde etmelerini sağlıyor. 

Kars Merkez için tek olumsuz nokta maalesef kuşlar. Abi o kadar memleket, o kadar şehir gezdim ben böyle sıçan kuş sürüleri görmedim. Gece veya gündüz, hangi ağacın altından geçseniz kuşlar başlıyor kafanıza sıçmaya. Hani öyle bir, iki tanesi de değil. Dalda on, on beş kuştan aşağısı yok. Bunlar sizin alttan geçişinizi gördüğü an direk nişan alıp yapıştırıyorlar. Bu yüzden yerel halk hariç kaldırımdan giden göremezsiniz. Şahsen anayoldan gitmeyi, kaldırımdan gitmeye tercih ederek sokaklarda ilerledim. Siz siz olun, eğer Kars’a giderseniz kaldırımlarda gezerken ya hızlı hareket edin, ya da kaldırımları tercih etmemeye özen gösterin.

- BOĞATEPE KÖYÜ NASILDI?

Bu köyün özelliği, dünya üzerinde üç yerde üretilen Gravyer Peyniri’nin üretim yerlerinden birisinin burası olması. Hatta peynirin burada üretilerek İtalya ve İsviçre’ye götürüldüğü, daha sonra bu iki ülkede de üretilmeye başlandığı söyleniyor. Gravyer peynirinin üretildiği yeri görmek istiyorsanız buyrun gidin. Fakat köyden pek bir şey beklemeyin. Çünkü içerisinde 2 odalı bir müze (ki sonradan köylüler tarafından yapılmış, içerisinde fotoğraflardan başka bir şey yok) ve Gravyer satan bir köy bakkalından başka görülecek hiçbir şey yok. Her yeri görmek isteyen biriyseniz bu köyü de rotanıza ekleyin. Ama kısıtlı bir gezi programına sahipseniz, buraya uğramak yerine diğer gezi noktalarını rotanıza eklemeniz daha doğru seçim olacaktır. Zaten Gravyer peyniri almak veya tatmak isterseniz şehir merkezinde tadım yapabileceğiniz pek çok dükkan mevcut. Hatta Gravyer şarapla daha iyi gider diyerek şarap bile ikram edenler var. Bu yüzden Boğatepe kısıtlı programı olanlar için zaman kaybından başka bir şey olmayacaktır. Ayrıca Gravyer’de herkese hitap eden bir peynir değil. Şehir merkezinde fırsatınız varsa deneyin, bizi çok iyi anlayacaksınız...

- ANİ HARABELERİ NASILDI?

Kars’a gidip, buraya gelmemek olmazdı. Biz de rotamızın ilk sırasına Ani’yi ekledik. Ani, Türklerin Anadolu’ya girişinin ardından ilk yerleştiği ve müslümanlığı ilk kabul ettiği nokta olma özelliğine sahip. Hatta Türklerin ilk cuma namazını burada kıldığı söyleniyor. Şehirden yaklaşık 50 km uzaklıkta. Jandarma tarafından korunan bir bölge. Kapıda bilet uygulaması mevcut. Kasım 2019 itibariyle giriş ücreti 12 tl. Gezi alanı ise yaklaşık 1- 1,5 km diyebiliriz. Adı üzerinde “harabeler” olduğundan içeride yıkılmış pek çok yapı ve Ani Kalesi’ni rahatlıkla görebilirsiniz. Selçuklu’dan günümüze kadar ulaşan bu yapılar tarih sevenleri etkileyecektir. Fotoğraf tutkunu arkadaşlar içinse içeride güzel karelerin yakalanacağı pek çok nokta mevcut. Eğer yolunuz buraya düşerse, 2 saatinizi buraya ayırarak sakin sakin gezmenizi, her yapıda fotoğraf çekinmenizi ve özellikle de kale kısmına çıkmanızı şiddetle tavsiye ederiz. Pek çok gezgin sadece alanı gezerek geri dönüyor. Oysa kale kısmına tırmanmak ve karşınızda yer alan Ermenistan sınırını arkanıza alarak tüm alanı yukarıdan görmek bambaşka bir güzellik sunuyor. Ermenistan bile kendi topraklarında Ani bölgesinden kalmış tarihi yapıları bizim kadar önemsemiş değil. Gittiğinizde göreceksiniz, çoğu yapı veya mağara umarsız biçimde hiçliğe terk edilmiş... Ani içerisinden ayrıca eski İpek Yolu geçtiğinden, bu yolun Ermenistan ile Türkiye’yi bağlayan “İpek Yolu Köprüsü” nü de görmeniz mümkün.

- ALTERNATİF NE YAPABİLİRİZ ?

Başta da söyledik ya, gidilecek noktalar birbirinden baya uzakta yer aldığından güzel bir planlama yapmanız, bu şehire en az iki gününüzü ayırmanız gerekiyor. Planlama yaparken de farklı seçeneklerle kendinize değişik rotalar çıkarmanız mümkün. İsterseniz bunlardan da bahsedelim.

--- Sarıkamış Dönüşü: Diyelimki siz Merkezi, Çıldırı ve Ani’yi gezdiniz. Gece konaklamanızı tekrar Kars Merkez’de yapmak yerine dolmuş veya diğer ulaşım araçlarıyla Sarıkamış’a geçebilir, sabah trene buradan binebilirsiniz. En azından gecenizi farklı bir noktada geçirme şansınız olur. Hem Sarıkamış içerisinde de öğretmenevi mevcut. Orada da uygun fiyatlara kalma imkanınız var. --- Erzurum Dönüşü: Kars’ı gezdiniz, bitirdiniz. Akşam yine Kars Merkez’de kalmak yerine biraz erken yola çıkarak otobüslerle Erzurum’a geçebilirsiniz. Sonrasında ister Erzurum’dan uçakla, ister otobüsle, isterseniz Doğu Ekspresi’yle yolunuza buradan devam edebilirsiniz. Tercih size kalmış. En azından Kars ve Erzurum olarak iki ili gezip gezinizi noktalamış olursunuz. 

--- Artvin/Batum Güzergahı: Gezi süreniz uzun, önünüzde de bolca zaman varsa, kendinizi farklı bir kaçamakla şımartabilirsiniz. Kars üzerinden Ardahan ve ya Artvin’e otobüslerle geçerek buradan Gürcistan Batum’a geçiş sağlayabilirsiniz. Metro Turizm dahil pek çok firmanın Batum’a seferleri mevcut. Kars’ı gezdikten sonra atlayın Artvin’e geçin, oradan Batum’a güzel bir bilet alarak, TC Kimliğinizle birlikte sınırdan geçip farklı bir güzergahla gezinize devam edebilirsiniz. 

[etaali]

Olmuyor işte!

Toplum, mercedes takside görünce "din adına" konuşanı, zannediyor ki, bunu "din" söylüyor. Aslında değil...

Ki, Ayetullah Telegani saatçiydi. Tefsir'il Mizan'ın sahibi Allame Tabatabaî tahsilini yarım bırakıp uzun süre çiftçilik yaptı.

Nice âlimler biliriz, ateşli silahlar cephesinde kanlara boyanmış. Hayatın diğer sahalarında da varlık göstermiş.

Esasen, üretimi, hayatın merkezine alan bir din bizmikisi. Ancak gel gör ki, buruşturduk!

"Bir günü diğerine eşit olan bizden değildir." Veya "Hiç ölmeyecekmiş gibi çalış ancak yarın ölecekmiş gibi de ibadetini aksatma..." Bu perspektif islama ait ama biz delik deşik ettik. Şimdi de işin içinden çıkamıyoruz.

Ülkemizde ideolojinin üretime dayalı örnekliği tüm kesimlerden müspet tepki alıyor, görünen bu... Doğrudur ki, burada din adamları pek yok.

Üretim üzerinden kooperatifleşme, şeffaflık üzerinden denetlenebilir olma, halkla ortak karar alabilme yeteneğiyle önce Ovacık'ta, şimdilerde ise Tunceli'de pratikleştiren "Komünist Başkan Maçoğlu" üzerinden eleştirilen islamcılık, en müsait günlerinde dahi bu konuda bir örneklik koyamadı ülkemizde. Veya biz görmedik, duymadık.

En son bizim (Iğdır) hemen 120 km ötemizde bir Boğatepe köyü/Kars örnekliği var ki, bizzat gidip görmenizi, üretimin hangi değişimleri oluşturduğunu şahid olmanızı isterim.

Peynir ve ot bitkisi üretimi üzerinden ortaklaşan halkın, iletişim derslerine başlamasını, Fransızca öğrenmesini, en son pandemi öncesi bu köyün nasıl olur da bir yılda 12 bin ziyaretçi aldığını hayranlıkla dinleyeceksiniz.

Ülkemizde İslâmı çok yorduk! Ona karşı mahçubuz. Belki affımız için üretime, dayanışmaya, ortak akıl oluşturmaya dayalı bir proje hayata geçer de makus talihimiz değişir.

İddiamız, pratiğimize mahkum!

[keremulusoy]

Türkiye‘nin batısında yaşayanlar uzun süredir bu ülkenin bir doğusu olduğunu unutmuştu. Yedi yüz seksen üç kilometre kare olan yurdun doğusu, orada bir köy var uzakta tekerlemesiyle hafızalara hasret kalmıştı. İyi de o köy bizimse eğer, her zaman görmesek de ara sıra o köye neden gitmiyorduk? Sosyal medyada patlayan Kars ilgisi sayesinde Birkaç yıldır Türkiye’nin bir doğusu olduğu gerçeği yeniden hatırlandı ve o köyler şimdilerde ziyaretçi akınına uğruyor…

Kars yalnızca bu ülkenin doğusunda bulunan bir il olma özelliğine sahip değil. Kars’ı bakir bıraktık. Bu demek değildir ki gidip onu mahvedelim. Fakat pek çok yöresel yemeği ile insan çeşitliliğiyle, tarihiyle, kültürüyle, doğa harikalarıyla, insanlığın hafızasını hıfzeden medeniyetler kalıntısıyla ona sahip çıkıp tanıyalım. Ben, bu tanışma hasretini söndürmek için uzun fakat keyifli bir yol seçtim. Rağbetin artmasından dolayı bilet bulmakta sıkıntı çeksem de Doğu Ekspresi ile seyahat ettim. Bir turistin heyecanı değildi bu. Ülkesini daha iyi tanımak için çantasını sırtlayan gezginin, hikâye toplamaya hevesli macerasıydı.

Doğu Ekspresi Treni…

Kars Kalesi

Kars’ı gezerken şehri keşfetmek için, kalelerin olduğu taraftaki gecekondu mahallelerini gezmeyi unutmayın.

Doğu keşfi sırasınca Fırat Nehri ile trenin kavuştuğu birçok yerde dağlarla kuşatılmış Anadolu köylerine rastlayabilirsiniz.

Çıldır Gölü’nde atların çektiği kızaklarla güzel bir turun keyfine varabilirsiniz.

Kars’ı Yeniden Hatırladık…

Ankara’dan Kars’a yirmi dört saat süren Doğu Ekspresi seferinin adını Seyahat Tüneli koyuyorum. Çünkü zamanı hatırlatan film şeritleri gibi, trenin geçtiği güzergâh bana ülkemin topraklarından istikrarlı seyirler sunuyor. 26 Şubat günü Ankara Garı’ndan kalkması gereken tren, ray çalışmaları sebebiyle bir sonraki duraktan hareket ediyor. Bu yüzden demiryollarının tahsil ettiği araçlar sayesinde sıradaki bekleme istasyonuna hareket ediyorum. Yedinci vagondaki yataklı odama varıp yatağımı, bana özel havlularımı, bütün yol boyunca üzerinde yemek yiyebileceğim geniş masamı gördüğümde, ayaklarım heyecanlı, dinmek bilmez bir hareketle titriyor. Eh 24 saat boyunca ülkenin kalbini bir mızrak gibi yaracak olan güzergâhın manzaralarına şahitlik etmek üzereyim ne de olsa. Ertesi gün, güneş doğduğunda tren Erzincan’a varmak üzere.

Ne de çok dağlık yer var ülkemde! Her an üstümüze devrilecekmiş gibi ay yıldızlı penceremin yanı başında bir kral zorbalığıyla bekleyen uçurumların kıyısında ilerliyoruz. Tren, Fırat Nehri ile zikzaklar çizerek dans ediyor. Kimi zaman nehri kaybettim sanıyorum fakat sarp kayaların arasında kaybolduktan kısa bir süre sonra yeniden karşımıza çıkıyor; adeta ekspresin hasretine dayanamıyormuş gibi. Sanki uzun zamandır hasret kaldığı sevgilisinin yüzüne, yan yana yürüdükleri şu kısa zaman diliminde doyabildiğince doyabilsin diye hareket ediyor. Elimde kahvem, penceremin kenarından akıp giden dağları, ovaları, nehirleri, kuşları ve beyaz bir örtüyle ölüme yatmış kırları, bütün gün duraklarda ekspresin geçişini abur cubur istemek ve kartopu atmak için bekleyen köy çocuklarını selamlıyorum. Erzurum’un düzlükleri kara teslim olmuş, gökle yeri birbirinden ayırt edemiyorum; aklım gözlerimin ilettiğine inanmıyor. Sonsuz bir hülyanın mahzeninde hoş hayallere dalıyorum.

Medeniyet Şehri; Kars Kars pek çok millete kucak açmış, tarihte pek çok dönüm noktasına ev sahipliği yapmış bir şehir. Sultan Alparslan da ayak basmış buraya, Ruslar da. Bu yüzden şehrin içinde pek çok tarihi yapı bulunmakta. Barselona sokakları gibi hizalı düzenlenmiş sokakların ve caddelerin ortasında Ruslar’dan kalma otele dönüştürülmüş yapıları da görebiliyorsunuz, 12 havariye atfedilen 12 köşeli eski kiliseyi de. Bu kilisenin hemen karşısında, Selçuklular’ın Anadolu’ya girişini kolaylaştırmak için önceden dini tebliğ etmeye giden şeyhlerden biri olan Hasan El Harakami’nin türbesi selam duruyor ziyaretçilere. Uzun yıllardır Kars’a gözcülük eden Kars Kalesi de tüm bu yapıların çaprazında, kısık gözlü taştan burçlarıyla ovayı seyretmeye devam ediyor. Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı’na kadar, Kars’ın merkezinde taşlarına dokunulacak yapıların bahsi saymakla tükenmez. Ben tüm bu yapılara gün batarken, şehrin gecekondu bölgesini bulunduğu çeperde gezerek tanıklık ettim. Ve doğunun güvenlik sıkıntısı yaşadığı önyargısının alt üst olduğuna tanık oldum. Kars’ta saat dokuz oldu mu, ortalık İstanbul’un gece yarısındaki ıssızlığına erişiyordu; buna rağmen gecenin tüm saatlerinde hürce dolaştım sokakları. Hangi saatte olursa olsun sorularımı yanıtlayan şehir insanı en büyük güvencemdi. Kars’ta çekinilebilecek tek şeyin, bir gece uluma sesiyle aniden uyandığımda, gün doğmadan evvel şehre inmeye kalkan kurtlar olduğunu öğrendim. Yine de bir taksiciyle bunun hakkında konuştuğumda, şehir köpeklerinin şehri koruduğunu söylediler.

7000 Yılın Manzarası

Ani Harabeleri şehrin yaklaşık 45 km uzağında yer alıyor. 1001 kiliseler şehri diye de anılmakta. 7000 yıl boyunca çeşit çeşit medeniyet tasavvuruna ve yaşama şekline şahitlik etmiş. Şehrin surlarından içeriye girdikten sonra Bagratuni Ermenileri’nden Bizans’a, Selçuklular’dan Osmanlı’ya pek çok tarihi kalıntı gözlerimin ulaşabildiği tüm genişliğe dağılmıştı. 7000 yıllık bir yerleşim yeri olduğu için, sağ taraftaki mağara kalıntılarını gördüğümde, mağara insanlarının burada yaşadığını hemen işaretledim. 1001 yılında tamamlanan ve Selçuklular tarafından fetih olunduktan sonra Sultan Alparslan emriyle Anadolu topraklarında ilk Cuma namazının kıldırıldığı Ani Katedrali (Fethiye Camii), Selçuklular zamanında Anadolu’da kurulan ilk Türk camisi Ebul Manucehr, harabelerin temsilcisi haline gelmiş işlemeli yazıtlarıyla Halaskar Kilisesi, Ani İç Kalesi ve Hrispimian Bakireler Manastırı gibi pek çok yapı, unutulmaya yüz tutmuş hikayelerini hatırlatmak için benimle sohbet etmeyi bekliyordu.

Donmuş Dev Bir Göl; Çıldır

Çıldır Gölü, Kars’ın doğa harikaları arasında yer alıyor. Aralık ayından itibaren yavaş yavaş donmaya başladığın öğrendiğim göl, kış ortasında tamamen taş kesiliyor ve yüzlerce insanın üzerinde rahatlıkla yürüyebileceği bir sağlamlığa kavuşuyor. Sadece insanlar adımlamıyor buzdan düzlüğü. Göle gittiğimde kızaklara bağlanmış atları görüyorum. Onlar defalarca tur atarken göl üzerinde, bir takım sesler yükseliyor fakat en ufak bir çatlama oluşmuyor. Hatta benim orada bulunduğum gün, seyis atları elinden kaçırıyor ve hayvanlar gölün karşı tarafındaki göle kadar hürce koşturuyorlar… Çıldır Gölü’nde, bembeyaz bir düzlüğün hayran edici beyazlığı üzerinde bir ileri bir geri yürüyorum. Kimsenin ilerlemeye cesaret edemediği mesafeleri aşıyorum. Adımlarım kimi zaman kurt ve tilki izlerine yoldaşlık ediyor. Güneşli bir günde, beyazlığın kristalize oluşuna şahit oluyorum. Zaten insan Çıldır Gölü karşısında şaşkınlıktan başka bir meziyet sergileyemiyor.

Kars’ın Kadim Hikâyeleri

Bir gün Kars’a giderseniz, tüm bu meşhur yerlerin dışında, kahvaltı yapmak için mutlaka Boğatepe Köyü’ne uğrayın. Yirmi çeşit peynir üretildiği söylenen köyün Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği adında bir kuruluşu, peynir üretiminde kullanılan araçların sergilendiği müzesi, belirli dönemlerde peynirlerin sergilenip satıldığı Kadın Bakkalı mevcut. Kahvaltı yapmak için gittiğimde, Safiye Abla beni evinde ağırladı. Orada bir köy var uzakta söyleminin aksine, Boğatepe ağlamadan kendi imkânlarını üretip, turistik bir çekim merkezi olmayı başarmış ve Safiye Abla gibi insanlar, köye gelenlere kahvaltı hizmeti vererek bu cesur atılımın birer unsuru olmuş. Yalnızca 25 liraya 5-6 çeşit peynirden oluşan zengin bir sofrada kahvaltı ederken, Safiye Abla ile durmadan konuştuk. Böylece sadece köyü değil Kars’ı da tanımış oldum. Boğatepe eski bir Ermeni Köyü imiş. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, köyde kalan bir avuç Müslüman Ermeni yoksul bir yaşam sürüyormuş. Daha sonra Safiye Abla’nın dedeleri Terekemeler, Orta Asya’daki Rus baskısından kaçıp bu köye yerleşmişler. Sohbet böyle ilerlerken Kars’ın ağırlıklı nüfusunun Azeriler olduğunu öğrendim. Terekemeler, Kürtler ve diğer azınlıklar da şehrin çeşitli bölgelerinde ikamet etmeye devam ediyormuş. Bu seyahatin can bulması, pek çok hayra da yol açtı. İnsanların, yaşadıkları ülkenin ne olduğunu bilmeleri, Kars’ın ürettiği gıdalara olan talebin artması, şehir tarihinin canlanması (ki baktığımızda Kars’ın tarihi yalnızca Kars’ın tarihi değil) sonuçlarına sebebiyet verdi. Bu ilgi alaka sayesinde belki de Kars’ın hayvancılığı daha da artacak, peynir üretimi çoğalacak, bir yöreye ait yiyecekler gündeme gelecek. Eh, bu noktada, pek çok hususta hayatımızı olumsuz etkileyen sosyal medyaya da bir teşekkür etmeliyiz…

NOTLAR

Ne, Ne Kadar? Doğu Ekspresi’nde, yataklı ya da örtülü kuşetli bir oda alırsanız istediğiniz yemeği kendiniz içeride hazırlayabilirsiniz. Ben yataklı vagona öğrenci olarak 84 lira ödedim. Marketten aldığım çeşitli şeylerle 24 saatlik yolculuğu tamamladım. Boğatepe Köyü’ne gitmek için taksiye 150 lira verdiğimden, Kars’ın meşhur kaz etini yiyemedim. Bir porsiyon için 70 lira istiyorlar. Bunun dışında Ani Harabeleri için 10 liraya şehir merkezinden, Çıldır Gölü’ne gitmek için de belediye önünden ücretsiz servisler kalkıyor. Ben arkadaşlarım vasıtasıyla ücretsiz olarak bir yurtta konakladım, 4 gece kaldım. Ama şehir merkezinde geceliği 150 liraya oda kiralayabiliyorsunuz.

Kars Kalesi Merkez Kale, İç Kale veya Stadel olarak anılır. M.S. 1153 yılında Selçuklular’a bağlı Saltuklu Sultanı Melik İzzeddi’in emri ile Veziri Firuz Akay tarafından yaptırılmıştır.

Kayak Merkezleri Kayak veya snowboard yapanlar için Erciyes (Kayseri), Ergan (Erzincan), Palandöken (Erzurum) ve Sarıkamış’a (Kars) keyifli bir ulaşım imkânı sağlıyor.

93 Harbi ve Gazi Ahmet Muhtar Paşa

1877-78 yıllarında gerçekleşen Rus- Osmanlı savaşı 93 Harbi olarak da anılmaktadır. Düşman taburlarını 3 defa yenilgiye uğratmasına rağmen, imkânsızlıklar sebebiyle Erzurum hattına çekilmek zorunda kalan Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Kars’ta hala vefayla hatırlanır.

Yazı/ Fotoğraf: Faruk Kanber

Bu yazı Marmara Life Mart- Nisan sayısında yayımlanmıştır.

Bir Seyahat Tüneli Doğu Ekspresi Türkiye‘nin batısında yaşayanlar uzun süredir bu ülkenin bir doğusu olduğunu unutmuştu. Yedi yüz seksen üç kilometre kare olan yurdun doğusu, orada bir köy var uzakta tekerlemesiyle hafızalara hasret kalmıştı.

[dunyayikesfet]

Kars peynirinin 2400 metre yükseklikte bir köyde doğduğunu biliyor muydunuz? . #çokgezenkars turumun ilk durağı Kars peynirinin doğduğu köy olan Boğatepe Köyü idi. 🚘 . Boğatepe Köyü’nde @zumran_omur_ciftligi ailesinin evine konuk olduk, tamamen doğal yöntemlerle hazırlanmış kahvaltılılar, Kars kaşarı, Kars gravyeri gibi farklı peynirlerin tadına baktık. Peynir Müzesi’nin gezip Boğatepe Köyü ve Kars peynirinin tarihçesini öğrendik. 🧀🧀 . Her anlamda çok doyurucu bir ziyaret oldu 🙏😋 . Bir sonraki tur 23 Nisan tatilinde Ürdün’e! Son yerler için acele edin! . #çokgezen #boğatepeköyü #kars #peynirmüzesi #zümranömür #hayalimgezmek #birliktegezelim #çokgezenturları (at Bogatepe Köyü, Kars) https://www.instagram.com/p/Bu6nD7vg9g4/?utm_source=ig_tumblr_share&igshid=1na581ro5rvzi

[kutubaligi]

Şu an fırsatınız olsa nerede olmak isterdiniz? (Kaydetmelik kaydırmalı #hapbilgi postu)🎉 2 günlük Kars turu yapacaklara rota önerileri 🙋🏻‍♀️ Kar manzarası yerine titremeden köşe bucak keşfetmeyi sevenler ya ilkbahar ya sonbaharda gitmeli Kars’a. Bu günlerde #doğuekspresi ne atlayıp Kars’ı gezecekler için 2 GÜNLÜK #KARS GEZİ ROTASI hazırladım. Kaydedin, bir köşede dursun. Fırsat bulduğunuz ilk hafta sonu kaçın. Kars’ı bir de sonbaharın kızıl sarı renkleriyle görün; Eğer siz de bizim gibi #katherinasarayı hotel’de kalıyorsanız buyrun hazır #rota : 1.Gün: Erken kahvaltı sonrası sırasıyla yürüyün; 📍Taş Köprü 📍Kars Kalesi 📍Harakani Türbesi 📍Kümbet Camii 📍Namık Kemal’in Evi 📍Kafkas Cephesi Tarih Müzesi ➡️ Kars köy otobüs terminali 📍#Boğatepe Köyü peynir atölyeleri 2.Gün 📍#AniHarabeleri 📍#ÇıldırGölü 📍#KarsMüzesi 📍#KarsKafkasÜniversitesi Konservatuvarı Kars’ta #yemek önerisi: 📍Kars Kaz Evi 📍Çıldır gölü kıyısında sarı balık Gitmişken #KarsKaşarı ve #gravyerpeyniri almayı da unutmayın! ‘Kars’ta nerede ne yenir’ tavsiyeleri için profildeki linke tıklamayı unutmayın! 🙋🏻‍♀️ 2 günlük hızlı bir #Karsturu için bunlar dışında sizin tavsiyeleriniz ne olur? (Kars, Turkey) https://www.instagram.com/p/CToZpx5tV_R/?utm_medium=tumblr

[harbiyiyorum-tmblr]

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars) http://bit.ly/2M0C7ZN

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

[harbiyiyorumofficial]

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars) http://bit.ly/31iIxqE

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

[yaztatilicom-blog]

Kars’a sadece 50 km uzaklıkta 2300 metre yüksekliğe sahip bir yaylada yer alan Boğatepe Köyü, tertemiz havası ve bol oksijeni ile farklı köylerden biri olma özelliği taşır. 1800’lü yıllarda kurulan ve genelde Malakan ailelerinden meydana gelen 6 köyün yaylası konumundadır. Boğatepe Peynir Müzesi olarak günümüze kadar uzanan özelliği ile Kars’ta önemli bir yere sahip olan Boğatepe Köyü, bu özelliğini Malakan ailelerine borçludur. Bunun nedeni ailelerin bölgede yaşadıkları yıllarda tarım ve hayvancılıkla uğraşmalarıdır. Malakan ailelerinin geçim kaynaklarının tarım ve hayvancılık olması Kars ve çevresine birbirinden farklı peynir çeşitlerinin kazandırılmasında önemli bir rol oynamıştır. Boğatepe Peynir Müzesi Tarihi 1800’lü yıllarda Malakan aileleri The post Boğatepe Peynir Müzesi appeared first on Doğada Tatil.

[sinemhalli]

Madem kar yağamıyordu ❄️... Karlar altındaki Boğatepe köyü'nden bir manzara gelsin o zaman 🙈 o kezzetli gravyer ve kaşarlar 🧀 başka bir ortamda olamazdı zaten 😋 #rotakars #kars #doguekspresi #doğuekspresi #interrailturkiye #karsrail #YolAcikYolaCik #rotamızkars #welcometokars #tren #cildirgolu #aniharabeleri #çıldır #anadolu @rotakars #hurriyetseyahat #railroad @karsrail @dogu.ekspresi @gezginler_traveler (at Boğatepe Köyü)

[ratu-adventure-blog]

🧀😍OMG IM IN CHEESE HEAVEN😍🧀 #ratuventure (at Boğatepe Köyü)

[nihat-oguz]

Kars Boğatepe Köyü Azeri Düğünü #hayırlıolsun #AzeriÇocuklar☺️ (Kars Province)

[dunyayikesfet]

View this post on Instagram

A post shared by Çok Okuyan Çok Gezen🎈 Traveler & Blogger (@cokokuyancokgezen)

3 gün süren Kars turumuz sona erdi. 🤗Kars’ta peynir yapımının başladığı Boğatepe Köyü, Kars Kalesi ve Harp Tarihi Müzesi, Şeytan Kalesi, Ani Antik Kenti hepsi çok güzel olsa da grup olarak en çok eğlendiğimiz zaman sanırım Çıldır Gölü idi 💃 Hikayelerde kaybolup gitmesin bu video dedim, izleyip izleyip gülüyorum hala 🤣 . Aşırı uyumlu ve eğlenceli grubumuza sevgilerimle @gulsahayhanben @topcuseyma @figenletaconnoux @fugen_ @pnralz @pinarta @elif.joustra @seyyah_bahar @filiz_aydemir @oyasevgi 🤗🤗 . #çokgezen #çokgezenkars #kars #serhatşehri #çıldırçıldırkars #çıldır #çokgezenizmir #çokgezenlekeşfet #gezibaglari #gezginler #keşifönerisi #turklergeziyor #gezenlerden #öncetürkiyeyigez #discoverturkey #discoverizmir #yolacik #gezilecekyerler #öncetürkiyeyikeşfet #hadiozaman (at Cıldır, Ardahan, Turkey) https://www.instagram.com/p/BuTvZKUAEZ0/?utm_source=ig_tumblr_share&igshid=wvlhx1ht0auk

[harbiyiyorumofficial]

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars) http://bit.ly/31iIxqE

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

[harbiyiyorum-tmblr]

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars) http://bit.ly/2M0C7ZN

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

Kars ziyaretimiz sırasında Boğatepe Köyü'nde bir eve konuk olduk ve hakiki hangel nasıl yapılırmış, tası nasıl olurmuş gördük. İyi ki de gördük, hoşgördük. Köy hangeli yapımı videomuz seyrinize amadedir efendim. Keyifli seyirler. https://www.youtube.com/watch?v=SulbTkR-Ics&t=1s

[harbiyiyorum-tmblr]

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars) http://bit.ly/2M0C7ZN

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

Kars ziyaretimiz sırasında Boğatepe Köyü'nde bir eve konuk olduk ve hakiki hangel nasıl yapılırmış, tası nasıl olurmuş gördük. İyi ki de gördük, hoşgördük. Köy hangeli yapımı videomuz seyrinize amadedir efendim. Keyifli seyirler. https://www.youtube.com/watch?v=SulbTkR-Ics&t=1s

[harbiyiyorumofficial]

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars) http://bit.ly/31iIxqE

KARS LEZZETLERİNDEN KÖY HANGELİ (Boğatepe Köyü - Kars)

Kars ziyaretimiz sırasında Boğatepe Köyü'nde bir eve konuk olduk ve hakiki hangel nasıl yapılırmış, tası nasıl olurmuş gördük. İyi ki de gördük, hoşgördük. Köy hangeli yapımı videomuz seyrinize amadedir efendim. Keyifli seyirler. https://www.youtube.com/watch?v=SulbTkR-Ics&t=1s