#anton verhey

[jurjenkvanderhoek]

ANTON VERHEYS' GESCHIEDSCHRIJVING IN SCHILDERACHTIGE BEELDEN

Het blijft aan je kleven. Waar je gaat of staat, wat je doet of laat. Of je ervoor beter werk of erna best werk hebt nagelaten, doet weinig ter zake. Een misstap wordt niet snel vergeten. Groot ophef blijft lang hangen. Het staat te boek en blijft je dwars zitten. Jou werk wordt wit gesausd of verdwijnt achter een gordijn. Het mag niet gezien worden omdat het geen recht doet aan de realiteit zo is de mening. Het verdwijnt bij rechterlijke uitspraak voor decennia in een afgesloten kluis of ergens achter in de opslag. Meerdere kunstenaars hakken wel met dit bijltje, maar Anton Verhey schijnt er zijn roem in de kunstwereld aan te danken. Eigenlijk is hij er berucht door, terwijl zijn verdienste met verf en penseel vele malen groter is dan het gewraakte portret van koningin Beatrix.

Bij de presentatie van het schilderij viel vrijwel de hele Nederlandse bevolking over hem heen. Want de koningin bleek een grotesk aangezicht te hebben en baadde zich op de afbeelding in overdadige luxe en voor die tijd beschamende weldaad. Het schilderij is echter tekenend voor de manier waarop Verhey zijn composities opzet. Hij heeft een voorkeur voor pracht en praal, voor oudheid en historie. En weet een mens op het voordeligst maar wel geheel naar zijn idee vast te leggen. Het door hem gemaakte portret is zoals de geportretteerde hem in zijn beleving voordoet. En dat kan minder flatteus zijn, zoals de critici de koningin op zijn schilderij beschouwden. De compositie werd door de overheid gekocht van de opdrachtgever gemeente Weststellingwerf, en verdween al snel in de kelders van het Rijk.

De consternatie over en het verhaal achter dit staatsieportret staat zwart op wit gedrukt in een uitgave die het totale oeuvre van Anton Verhey aankaart. "De heftige reacties op dit schilderij waren toe te schrijven aan de toenmalige tijdgeest die absoluut anti-monarchistisch was...", schrijft biograaf Perry Pierik in het boek en citeert daarmee Anton Verhey: "Als reactie daarop wilde ik de glorie van de monarchie verbeelden in al zijn voor mij zo aantrekkelijke pracht en praal!" Waarschijnlijk was dat weelderige vertoon niet eens zozeer waarover men viel, maar veel meer de gelijkenis van de adellijke dame met de werkelijkheid die, volgens de criticasters, kant noch wal raakte en ver bezijden de waarheid was.

De uitgave "Anton Verhey, het complete werk' met teksten van Pierik geeft een overzicht van de werken van deze kunstenaar en vertelt het complete verhaal van zijn leven en werken. Opgesplitst naar de thema’s die hem bezig houden en waarin hij zijn schilderijen onderbrengt. Met een sterke voorkeur voor de vaderlandse geschiedenis en internationale historie. De schrijver volgt Verheys’ levensweg van het prille begin tot de plek die de schilder via omwegen en dwaalpaden uiteindelijk in de kunstwereld heeft gevonden. Hij schraagt zijn verhaal op de autobiografie van Verhey zelf. Het nu voorliggende boek is verschenen bij Uitgeverij Aspekt en geeft een flamboyant overzicht van de veelbesproken kunstenaar. Net toen de storm rondom Beatrix geluwd was ontstond er ophef over de historische stukken van Verhey. Want waar zouden deze schilderijen getoond kunnen worden. Als een soort van kruiswegstatie vond het eerst plek in het gemeentehuis van Weststellingwerf, de opdrachtgever. Want een deel van de werken hebben namelijk betrekking op de Friese situatie. Maar gaandeweg verdwenen de gewelddadige platen naar de achtergrond. Zouden niet meer van deze tijd zijn. De historische avonturen zijn echter een spiegel voor de mensheid, waaruit lering getrokken kan worden.

In deze uitgave komt de duistere geschiedenis van ons land gezien door de ogen van Verhey gedetailleerd aan het licht. Want de schilder gaat niet over één nacht ijs en probeert door studie zijn werk zo waarheidsgetrouw mogelijk weer te geven. Hij is een meester de figuren te verpersoonlijken, ook al maken ze deel uit van een groter geheel. Iedere kop heeft een eigen gezichtsuitdrukking. De mens door het penseel van Verhey is een individu. Hij schets de karakters en heeft daardoor eigenlijk omvangrijke cartoons gemaakt. Illustraties bij het verhaal van de geschiedenis. Schoolplaten waarop de kinderen in de klas een eigen fantastisch verhaal kunnen loslaten. De uiterst gedetailleerde schilderijen houden door de uitgebreide uitwerking de aandacht vast. Om alle onderdelen en afzonderlijke elementen in het werk te beschouwen is tijd nodig. De werken zijn ware kijkplaten om het publiek de historische gebeurtenissen haarfijn uit de doeken te doen.

De uitgave laat de kunststukken zien naast een historisch verantwoorde uitleg. Zo krijgt de lezer kennis van de gegevens waarop Anton Verhey zijn schilderijen heeft gebaseerd. Het maakt van de uitgave een kunstboek en tevens een geschiedenisboek. Een lesboek bij de vaderlandse geschiedenis. Maar niet alleen belicht dit het hebben en houden van onze voorvaderen, ook richt de schilder zijn peilen op de buitenlandse historie. Ik zie Napoleon ten strijde trekken tegen de Pruisen, zijn jammerlijke aftocht uit Rusland en de Slag bij Waterloo. Al de door Verhey verbeeldde veldslagen en oorlogsconflicten zijn uiterst levend in beeld gebracht. Niet enkel episodes uit oude tijden halen het canvas, ook handelingen in de moderne tijd hebben beeld gekregen. Tanks doorkruisen de velden, vliegtuigen jagen in de, lucht. Wanneer Anton Verhey nog tijd van leven heeft ben ik benieuwd hoe hij de oorlog in de Oekraïne in verf zal vastleggen. Hoe hij de terreur aldaar een gezicht zal geven. Want Verhey is wat dat betreft toch een soort van oorlogsverslaggever. Niet met pen en papier, niet met de fotocamera in de aanslag, maar met penseel en palet.

Goed beschouwd is dat portret van Beatrix het sleutelwerk in het oeuvre van Anton Verhey, het omslagpunt in zijn werkbare leven als kunstschilder. In de jaren ervoor richtte hij zich vooral op de satire. In zijn werk nam hij meermalen de wereld op de hak. In beelden protestliederen op de maatschappij. Zijn afgebeelde mensen zijn volumineus in rijkdom en uitgemergeld bij armoede. De mens is minder zichzelf maar meer een karakter om een gevoel uit te drukken. Ook dan al heeft Verhey een scherp oog voor detail en maakt ook in die tijd van zijn schilderijen een kijkbeleving van hoog niveau. In zijn portretten uit die tijd en na het keerpunt in 1980 toont Verhey zijn serieuze vakmanschap. Hij weet de emotie overduidelijk vast te leggen en wordt nergens sentimenteel abstract. Hij raakt het individuele model scherp aan in verf op doek.

Ondanks dat Verhey vasthoudt aan het onwerkelijke van zijn geschilderd realisme, is de mens door hem afgebeeld zo werkelijk dat deze zo van het doek zou kunnen lopen. Niet de fotografische werkelijkheid geeft de doorslag, maar de kunstzinnige gevoeligheid. Beatrix lijkt dan een opstap naar of model te staan voor de figuren die hij weergeeft op zijn historische stukken. Want laten we eerlijk zijn, er is minder gelijkenis in dit staatsieportret als in het latere 'Zelfportret met majesteit', een schilderij een jaar na het gewraakte portret gemaakt. Verhey kijkt daarop van zijn schilderhand weg naar het model dat buiten beeld valt maar uitdrukking krijgt in de schildering. De schilder beziet nauwlettend het model en hoeft zijn fantasie niet over deze mens te laten gaan. Het is niet zijn beleving die hier uitdrukking krijgt, maar de werkelijkheid die hem beroerd.

Op de historische stukken kan hij wel zijn fantasie botvieren. Want slechts enkele van de figuren zijn historisch verantwoord afgebeeld. Van de grote mensen met bekende namen zullen elders platen en portretten voorhanden zijn, zodat Verhey op zijn historische zoektocht met deze beelden zijn voordeel heeft kunnen doen. Al die andere naamloze figuranten zijn uit zijn fantasie voortgekomen. Met een duidelijk gespannen mimiek en een gedetailleerde stofuitdrukking. Verhey weet het drama van de historie karakteristiek vast te leggen. Veldslagen in de verleden tijd en de tegenwoordige eeuw hebben schijnbaar de voorkeur. Vooral composities met overvloedig veel actie, bevolkt door grimmige strijders en een angstige bevolking. Het wapengekletter klinkt vanaf de doeken, dood en verderf is bij wijze van spreken in geuren en kleuren weergegeven. Maar amper druipt het onnodig verspilde bloed van de doeken. Hoewel alle gebeurtenissen meer dan geloofwaardig en schilderachtig zijn weergegeven, geef ik toch de voorkeur aan het oudere werk van Anton Verhey. Dat werk dat een beroep doet op de fantasie en waarin de humor een groot aandeel heeft. In dit werk is Verhey de surrealist, later de realist. Zweeft hij eerst boven zichzelf en de werkelijkheid, later doet hij op dramatische manier verslag van de waarheid.

Anton Verhey, het complete werk. Perry Pierik. Uitgeverij Aspekt, 2023.

[marcolikestowatch]

Reading figure by Anton B. H. Verhei (at Het Park) https://www.instagram.com/p/B8uB1RQFeYg/?igshid=xshnrg088ped

[todayclassical]

January 28 in Music History

1627 Birth of composer Alfonso Marsh. 1645 Birth of German composer Gottfried Vopelius near Zitlau.  1691 Birth of German composer and organist Johann Balthasar König.  1693 Birth of Austrian organist and composer Gregor Joseph Werner in Donau.  1722 Birth of German composer Johann Ernst Bach.  1725 FP of J. S. Bach's Sacred Cantata No. 92 Ich hab in Gottes Herz und Sinn on Septuagesimae Sunday following Epiphany, was part of Bach's second annual Sacred Cantata cycle in Leipzig 1724-25.

1742 Dean of St. Patrick's Cathedral in Dublin, Jonathan Swift; author of Gulliver's Travels, objects to the cathedral singers performing Handel's works while the composer is in that city.

1754 Death of Danish lawyer and writer Ludwig Holberg at 69.  1756 Birth of composer Hans Adolf Friedrich von Eschstruth. 1757 Birth of composer Antonio Bartolomeo Brun. 1768 Death of English organist and composer John Wainwright dies at age 44. 

1781 Birth of castrato Giovanni Battista Vellutti Castrato.

1791 Birth of French opera composer Louis Ferdinand Joseph Herold. 1798 Death of German composer Christian Gottlob Neefe in Dessau. 1806 FP of Etienne Mehul's opera Les Deux Aveugles in Paris.

1812 Birth of soprano Marie Cornelie Falcon in Paris

1813 Death of Bohemian composer Jan Joseph Rösler at age 45.

1817 Death of composer Friedrich Ludwig Emilius Kunzen at age 55. 1828 FP of Franz Schubert's Piano Trio in Bb, Op. 99 D. 898. Ignaz Schuppanzigh, violin, Josef Linke, cello, and Carl Maria von Bocklet, piano.

1830 FP of Auber's opera Fra Diavalo at Opera Comique, Paris. 1832 Birth of composer Franz Wüllner. 

1841 Birth of composer Viktor Ernst Nessler.

1861 Birth of singing coach Isadora Luckstone in Baltimore, 

1868 Birth of Scottish composer Frederic Archibald Lamond in Glasgow. 1868 Birth of Argentinian composer Julian Aguirre. 1869 Death of French composer Prudent-Louis Aubrey du Boulley at age 72. 1873 Death of composer Henry Hugo Pierson at 57. 

1875 Birth of tenor Leon Laffitte in Saint-Genies.

1875 Birth of Mexican composer, conductor and violinist Julian Antonio Carillo Trujillo in Ahualulco, Mexico.  1876 FP of P. I. Tchaikovsky's Serenade mélancolique for violin and orchestra, in Moscow.

1878 Birth of German composer Walter Kollo.

1885 Birth of baritone Jean Athanasiou in Bucharest.   

1887 Birth of Polish-American pianist Artur Rubinstein. 1887 Birth of American composer Lily Theresa Strickland in Anderson, SC.  1891 Birth of Czech conductor and composer Karel Boleslav Jirak in Prague.  1893 Birth of American pianist and composer Elliot Griffos in Boston. 

1894 Birth of soprano Laura Pasini in Varese. 

1896 Death of English organist, conductor and composer Joseph Barnby.

1897 Birth of soprano Fidelia Campigna in Almeria, Andalusia.

1898 Birth of Italian composer Vittorio Rieti in Egypt.  1898 Death of Romanian opera composer Alexandru Flechtenmacher at 74.  1900 Birth of English pianist and composer Michael Dewar Head.

1903 Birth of Ukraniam composer Yuly Sergueievitch Meytus in Elisavetgrad. 

1903 Death of French composer Augusta Mary Anne Holmes at age 55 in Paris.  1903 Death of French composer Jean Robert Planquette at age 54 in Paris.  1904 Tenor Enrico Caruso signs his first recording contract with Victor Records. 1907 Birth of Swiss pianist and composer Constantin Regamey in Kiev.  1910 Death of Spanish composer Jose Garcia Robles at 74. 1913 Birth of Dutch composer Jan Masseus in Rotterdam. 1915 FP of Maurice Ravel's Piano Trio in a. Gabriel Wilaume, violin; Louis Feuillard, cello and Alfredo Casella, piano; in Paris.

1916 FP of Enrique Granados' opera Goyescas. MET Opera, NYC.

1916 Birth of English musicologist and composer Peter Crossley-Holland in London.

1918 Birth of soprano Frances Yeend in Vancouver, Washington. 

1923 Birth of tenor Paul Asciak in Valetta, Malta.

1926 Wedding of composer Kurt Weill and Lotte Lenya. 1927 FP of Aaron Copland's Piano Concerto. Boston Symphony conducted by Serge Koussevitzky, Copland was soloist.

1929 Death of Dutch composer Theodorus Hendricus Hubertus Verhey in Rotterdam. 

1930 Death of soprano Emmy Destinn.

1930 Birth of Spanish composer Luis de Pablo in Bilbao.

1932 Death of German-American composer and organist Franz Xavier Arens at 75 in Los Angeles. 

1931 Birth of bass Ezio Flagello in New York. 

1932 Death of composer Irene Wieniawska in London. aka Poldowski and Irene Wieniawska Paul. 

1933 Birth of bass Spiro Malas in Baltimore. 

1933 Death of tenor Adolf Krossing. 

1935 Birth of Russian composer Leonid Grabovsky in Kiev. 1935 Death of Russian composer Mikhail Ippolitov-Ivanov at age 75, in Moscow.  1936 Birth of English composer Lydia Aylott in Finnigham.

1936 Birth of American composer Robert Suderburg. 1941 FP of Aaron Copland's Quiet City. Little Symphony conducted by Daniel Saidenberg at Town Hall, NYC. From incidental music, he scored for Irwin Shaw's play produced by the Group Theater, 1939 in NYC.

1942 Death of Spanish composer Pablo Luna  Carne at 61. 

1943 Birth of soprano Malvina Major in Hamilton N Z. 

1944 Death of mezzo-soprano Maartje Offers. 

1944 Birth of British avant-garde composer John Taverner in London. 1944 FP of Leonard Bernstein's Symphony No. 1 Jeremiah. Pittsburgh Symphony conducted by the composer, mezzo-soprano Jennie Tourel at the Syria Mosque in Pittsburgh, PA.

1947 Death of Venezuelan-French conductor and composer Reynaldo Hahn at age 72 in Paris.  1949 Death of Swedish composer Gustav Lazarus Nordqvist at 62. 1952 Death of tenor Anton Sekar-Rozhansky. 

1954 Death of bass Allen Hinckley. 

1956 Birth of American composer Richard Danielpour in NYC. 

1959 Death of Austrian conductor and composer Viktor Joseph Keldorfer at 85 in Vienna.

1960 Death of tenor Ettore Parmeggiani. 

1960 Death of Austrian-American pianist-composer Jacques de Menasce at 54 in Gstaad, Switzerland. 

1965 Death of Belgian composer Jef van Durme at 57 in Brussels.  1967 Death of baritone Greek Evans. 

1971 William Bolcom finishes Poltergeist Rag which he dedicated to Teresa Sterne, former concert pianist and producer for Nonesuch Records. Apparently written in a converted garage next to a graveyard in Newburgh, N.Y.

1972 FP of Scott Joplin's opera Treemonisha. The orchestration by T.J. Anderson, in Atlanta.

1973 Death of singing coach Sergei Radamsky. 

1981 Death of tenor Agostino Lazzari. 

1990 FP of Joan Tower's Flute Concerto. Carol Wincenc and the American Composers Orchestra, Hugh Wolff, conducting, at Carnegie Hall in NYC.

1996 Fire destroys Venice Opera House.

2000 FP of André Previn's Diversions. Previn conducting Vienna Philharmonic in Salzburg, Austria