#Slag op de Zuiderzee

[atevegter]

3129 Slag op de Zuiderzee

Er gaan stemmen op om de herdenking van de Slag op de Zuiderzee in het vervolg niet elke vijftig jaar, maar elke vijf jaar te vieren. Het was zo leuk en het was zo verbindend en ik heb zoveel nieuwe mensen leren kennen en al die mensen in historische kleding, dat was toch allemaal prachtig om te zien? Zeker, er is geen enkele bezwaar om zoiets moois vaker dan eens in de vijftig jaar te…

[solnunquamoccidit]

Slag op de Zuiderzee

by Abraham de Verwer (Hollandian, c. 1585 –1650) oil on canvas (340 × 153), 1621

Rijksmuseum Amsterdam

[bartwatching]

Bezig met het lezen van “De slag op de Zuiderzee 1573: een ommekeer in de 80-jarige oorlog”. Het was oorlog in Nederland, Filips II eiste in zijn rijk gehoorzaamheid en gaf geen ruimte voor een nieuwe koers. Macht, geloofsvrijheid en handelsbelangen botsten. Twee strijdmachten, de opstandelingen in het Noorderkwartier en de troepen van de regering van Alva, stonden tegenover elkaar, te land, maar ook ter zee. De rebellie van de geuzen wankelde maar toch sloten steeds meer Hollandse steden, behalve Amsterdam, zich bij de Opstand aan. Alva en zijn stadhouder Bossu grepen nietsontziend in. De bevolking van Naarden werd uitgemoord. Haarlem viel na een beleg van vele maanden ten koste van duizenden slachtoffers. Nu moest ook met het Noorderkwartier worden afgerekend. Alkmaar kwam onder vuur en een kolossaal gevecht om de macht op de Zuiderzee was aanstaande. De beslissende slag begon op 11 oktober 1573 en werd voor de kust van Hoorn met meer dan 50 grote schepen uitgevochten. De vloot van de geuzen won. Het was niet minder dan een vernedering voor de regering. De machtsverhoudingen in Holland waren veranderd. Alle bekende en nog niet eerder gepubliceerde bronnen over de Slag op de Zuiderzee zijn verzameld. Dit boek is het relaas van een machthebber die zijn tegenstander,

Alle bekende en nog niet eerder gepubliceerde bronnen over de Slag op de Zuiderzee zijn verzameld. Dit boek is het relaas van een machthebber die zijn tegenstander, de bevolking van Hollands Noorderkwartier, ernstig onderschatte. De Slag wordt historisch, militair, kunsthistorisch, archeologisch en bouwhistorisch belicht en geïllustreerd met prachtig beeldmateriaal. Zo komt De Slag heel dichtbij.

[rijksmuseum-art]

Naval Battle on the IJsselmeer, 6 October 1573: Episode from the Eighty Years' War, 1621, Museum of the Netherlands

De slag op de Zuiderzee, 6 oktober 1573: episode uit de Tachtigjarige Oorlog. Zeeslag met een groot aantal grote en kleinere schepen, op de voorgrond zijn twee galeien met elkaar slaags.

http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.6441

[regiowestfriesland]

Duikteam doet onderzoek naar scheepswrak nabij Schellinkhout

Duikteam doet onderzoek naar scheepswrak nabij Schellinkhout

De afgelopen dagen heeft een duikteam van ADC/Baars-CIPRO in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een duikend onderzoek verricht naar een schip dat mogelijk betrokken is geweest bij de Slag op de Zuiderzee (8 tot 11 oktober 1573). In de strijd van het toenmalige Nederland tegen de Spaanse overheersing werd voor de kust van Hoorn een grote zeeslag geleverd. Archeologen zijn al…

[varientmedia]

Archeologische vondst vertraagt mogelijk werkzaamheden op de Deel

Archeologische vondst vertraagt mogelijk werkzaamheden op de Deel

Emmeloord – Tijdens graafwerkzaamheden op de Deel is de aannemer afgelopen donderdag mogelijk op een archeologisch vondst gestuit. In een eerste contact en een ruwe verkenning met archeologen is gesproken dat het over een schip uit de 16e eeuw gaat dat tijdens de slag om de Zuiderzee is vergaan. De werkzaamheden op de Deel zijn daar stil gelegd. De vondst kan er toe leiden dat de realisatie van…

[rottumeroog]

De Slag bij Warns

De Slag bij Warns, juister, ook wel de Slag bij Stavoren genoemd vond plaats op 26 september 1345 en eindigde met een eclatante overwinning van de Friezen.

We zagen eerder al dat het gebied van de huidige provincie Friesland in 734  volledig onder de voet werd gelopen door het Frankische leger onder aanvoering van Karel Martel. Vanaf dat moment was dit deel van het Friese gebied van de Opstalboom zijn zelfstandigheid kwijt. Het gebied van de Franken en daarmee ook Friesland ging op in het rijk van Karel de Grote en zijn opvolgers.

In dit rijk hadden de Friese gebieden mede door de geïsoleerde ligging een sterke ontwikkeling doorgemaakt naar autonomie, de zogenaamde Friese Vrijheid. Deze ontwikkeling was het sterkst in het echte vrije gebied ten oosten van de Lauwers terwijl in de tegenwoordige provincie Friesland nog tot ver in de 13e eeuw een vorm van grafelijke heerlijkheid werd uitgeoefend door de bisschop van Utrecht en de graven van Holland. De Hollandse graven echter waren in de 13e en 14e eeuw uit op meer macht en wilden hun oppergezag her claimen door invoering van belastingheffing en algehele controle op de rechtspraak. 

Dat is de reden dat de Hollanders in 1345 onder aanvoering van graaf Willem IV van Holland met een vloot de Zuiderzee overstaken en bij Stavoren en Laaxum aan land kwamen. Ze staken het verlaten Laaxum en Warns in brand, wachtten niet op de boogschutters maar trokken op naar Stavoren, daar werden ze aangevallen door de plaatselijke bevolking. Door de zware harnassen van de Hollanders ridders, die geen paarden hadden omdat daarvoor aan boord geen plaats meer was, en het feit dat een deel van het leger van de graaf nog onderweg was, waren ze geen partij voor de Friese boeren en vissers. De Hollanders sloegen op de vlucht naar het Roode Klif waar ze werden uiteindelijk verslagen. Ook graaf Willem kwam tijdens de slag om het leven. Slechts een kleine groep overlevenden kwam weer in Amsterdam aan.

Door deze overwinning hadden de Friezen in de praktijk hun zelfstandigheid terug gewonnen al bleef het wel degelijk samen met de rest van het Friese gebied (de provincie Groningen en Oostfriesland) deel uit maken van het Heilige Roomse Rijk. De Friese gebieden van de Opstalboom zagen zich als zogenaamd rijksonmiddelijk gebied, dus direct vallend onder het toezicht van de keizer. Eind 15e eeuw maakte Keizer Maximiliaan I van het Heilige Roomse Rijk gebruik van de interne twisten tussen de Schieringers en de Vetkopers en stelde Hertog Albrecht van Saksen in 1498 aan als gouverneur (potestaat) van Friesland tussen Vlie en Eems. Deze trok met zijn leger Friesland en ook de provincie Groningen met geweld binnen waarmee definitief een eind kwam aan de Friese Vrijheid en de Friese zelfstandigheid.

Kort door de bocht zou je kunnen stellen dat dankzij de overwinning bij de Slag bij Warns de Friezen uit het huidige Friesland hun zelfstandigheid voor korte tijd (van 1345 tot 1498) hadden terug gewonnen. Binnen het verbond van de Opstalboom waren ze vanaf dat moment weer gelijkwaardig aan de rest van de Friese gouwen. Al bleven ze ook in die periode wel degelijk onderdeel uit maken van het Heilige Roomse Rijk. De rest van de Friese landen (de Ommelanden met de stad Groningen (provincie Groningen) en Oostfriesland) van het verbond van de Opstalboom hadden al die tijd tot 1498 hun zelfstandigheid en vrijheid behouden. Voor hun was de komst van Albrecht van Saksen het einde van een lange (circa 500 tot 1498)  periode van Friese Vrijheid en zelfstandigheid gedurende de gehele middeleeuwen.

[atevegter]

052 Afsluiting Slag op de Zuiderzeezomer

Komt er dan nooit een einde aan alle feestelijkheden dit jaar? Jazeker wel. Nog even en het is voorbij. Op 6, 7 en 8 oktober is het afsluitingsweekend. Daar is een heel programma voor opgezet, dat je niet denkt dat het zomaar voorbij is en we straks alleen nog maar parkeerproblemen hebben. Zo gaat het niet. Op vrijdagavond 6 oktober is er een groots optreden op een ponton in de Haven van…

[atevegter]

2979 Na afloop blijven alleen herinneringen

Het is moeilijk afkicken na tien dagen feest in Monnickendam. Overal hangt nog versiering en veel Troeters hebben de vlag nog niet binnengehaald. Nog even dromen van wat zo snel voorbij is gegaan. Wie herinnert zich nog de opbouw van de poorten, waardoor Monnickendam veranderde in een echte vestingstad. Wie herinnert zich nog de bestorming van de Zuiderpoort. Dat we daar met z’n allen stonden om…

[atevegter]

2974 Feestelijk feesten tijdens de feestweek

Wat geeft het toch een feestelijk gevoel om te feesten tijdens de feestweek ter gelegenheid van de feestelijke herdenking van de Slag op de Zuiderzee. Het begint er al mee dat we met de hele buurt in hysterische kledij gaan barbecueën in het Weeshuis. Vervolgens golft daar het Jan Haring Weekend overheen met zijn winnaars en verliezers. Winnen is altijd leuk, maar is aan slechts weinigen gegund,…

[atevegter]

2973 De Graaf van Bossu

Zullen we nog even de stad inlopen, vraag ik na het eten en de vertraagde weergave van All ceatures great and small. Buiten zie ik voorbijgangers in historische kledij voorbijgaan, zowel naar links als naar rechts, waaruit maar weer blijkt dat ze ook in 1573 geen idee hadden welke kant het uit moest. Ik ga graag naar rechts, naar de haven en de koffie van oma. Bovendien zegt de Prediker het ook:…

[atevegter]

2970 Rijd op tijd

Het lijkt een drukke week te worden, maar achteraf valt zoiets altijd mee. Wel gooit storm Poly roet in het eten, waardoor veel Slag-op-de-Zuiderzeeversierselen in oud-Monnickendam tegen de vlakte gaan en er ook op het Hemmeland een ravage aangericht wordt, maar even later is het weer rustig. We rijden naar Rhijnauwen, waar we lunchen met de familie ter gelegenheid van onze verjaardagen. Behalve…

[atevegter]

2968 De feesten zijn begonnen

Na een feestelijke familielunch ter ere van mijn zeventigste verjaardag maken we ons op de terugweg zorgen of we de stad nog wel in kunnen. De feesten rond de Slag op de Zuiderzee zullen immers vandaag beginnen en we weten dat de toegang tot de oude stad beperkt zal zijn. We hebben een mooie sticker voor de auto gekregen en ook hebben we onze toegangsmunten voor de poorten van de stad…

[atevegter]

2963 Pitto Buurtbarbecue

Het is de eerste miezerige middag na een hele reeks van zonnige zaterdagen deze zomer. We gaan langs de Haven voor de toegangsmunten van de Slag op de Zuiderzee. Ik denk nog kunnen we er niet de Slag om de Zuiderzee van maken, dan is het in een keer opgelost en weet iedereen waar hij aan toe is, maar zo gemakkelijk zit de geschiedeis van Waterland en Zuiderzee niet in elkaar. We betalen en…

[atevegter]

2955 De Slag om de drijvende terrassen

De gemeente Waterland heeft in haar ondoorgrondelijke wijsheid besloten dat de drijvende terrassen van De Koperen Vis en Bob & Co per 1 juli moeten verdwijnen uit de haven van Monnickendam. Per die datum loopt de gedoogbeschikking af en de gemeente is niet van plan met die datum te gaan schuiven, want dat kan alleen in uitzonderlijke gevallen. Die hele gedoogbeschikking is in het leven geroepen…

[atevegter]

2856 Slag op de Zuiderzee

Fijn dat het nu al weer lente is, al merk je er nog niet veel van. De hele week wordt nog regen verwacht en daarna knapt het vanzelf weer op. Heerlijk om straks weer lekker buiten te zitten. En als dan de lente voorbij is begint eindelijk de zomer en die heeft dit jaar voor Waterland wel iets heel bijzonders in petto. Van 6 tot 16 juli herdenken en vieren we in Monnickendam de Slag op de…