#Radio zender Kootwijk | Explore Tumblr posts and blogs

pedaalridder · 5 years ago

Text

Via de korte golf de wereld over

Woensdag 15 april

Gezeten in de tuin achter een bokaal dat rijk gevuld was met de nationale drank van Vlaanderen had ik uitzicht op mijn nieuwe fiets, die glinsterde in de late namiddagzon. Ik zat te denken hoe de eerste trip binnenkort zou gaan uitpakken, en zonder er erg in te hebben was ‘opeens’ het goedje uit het bokaal geledigd, de zon onder gegaan, en de temperatuur flink getemperd.

Goed uitgerust begon ik de volgende dag met goede moed aan een nieuwe ontdekkingstocht. Hoewel de zon al daar was overheerste de kou, en wel in die mate dat het nog net niet vroor. Het was niet dat een hittegolf je later op deze dag zou treffen maar het moment van kou, ja zelfs van het bevroren willen zijn dat zou ik later die dag best wel willen meemaken, maar daar had ik nog wel enkele kilometers voor nodig, eer mij dat zou overkomen.

Gedurende de ochtend terwijl mijn verkleumde ledematen langzaam ontdooiden zag ik door de volwassen geworden bloesembomen, de kerktorens, molenwieken en boerderijdaken vanaf alleeën en kronkelweggetjes voorbij glijden. In de eerste uren dat je fietst is inmiddels mijn ervaring is het uitermate rustig, maar dan als het éénmaal middag is, dan begint het. Andere wielrenners, meer uitziend als glamourboys eigenlijk die zo als model van een modeshow lijken weggefietst, passeren je. Nou zien die er in het algemeen nog best gesoigneerd uit, maar dan opeens kom je voorbij een heerschap met langzamer tred en dan krijgt de term ‘social distancing’ toch wel een heel andere lading, want van gesoigneerd zijn kan toch geen sprake zijn als je hemd uit een afgezakte broek hangt en je je medemens een blik gunt op je bilnaad...

met een grootst mogelijke boog en of ik achterna gezeten werd door 10 pitbulls maakte ik dat ik weg kwam van deze man die zo door het leven ging.

Vanuit Twente was ik de zuidwestelijke kant van de Veluwe op gegaan, en nu na bijna 100 km bij het bordje waarop stond dat het nog 14 km naar Arnhem was maakte ik het keerpunt. Eerst via de weg naar Deelen, een traject met tamelijk veel fietsverkeer dat weer verdween na Hoenderloo door een pad over de hei en zandvlaktes te nemen. Het gebeurde daar dat ik weer het ‘niets aan de hand - gevoel’ kreeg, ja een aanloop van wat een heel mooi moment zou worden die dag.

Aan de horizon zag ik een bekend architectonisch gebouw. Radio Kootwijk. Vlak voor de voormalige zender was een kleine tentoonstelling over dit station. Vanuit hier werd de verbinding met Radio Malabar tot stand gebracht. Malabar, een vulkaan die ten zuiden ligt van de Javaanse stad Bandung. Een stad die in de tijd van Nederlands-Indië een zeer populaire woonplaats was onder de Nederlanders vanwege het koelere klimaat dat daar heerst. “Hallo Bandoeng” was de openingszin die door Radio Kootwijk werd gebruikt als de verbinding met Indië tot stand was gebracht. Willy Derby, een vroegere populaire volkszanger, zeg maar de ‘Jannes van de ‘jaren 20’, bracht in 1929 er een lied over uit:

't Kleine moedertje stond bevend

Op het telegraafkantoor

Vriendelijk sprak de ambtenaar: "Juffrouw

Aanstonds geeft Bandoeng gehoor"

Trillend op haar stramme benen

Greep zij naar de microfoon

En toen hoorde zij, o wonder

Zacht de stem van haren zoon

Hallo, Bandoeng

"Ja moeder, hier ben ik"

"Dag lieve jongen," zegt zij, met een snik

Hallo, hallo "Hoe gaat het ouwe vrouw"

Dan zegt ze alleen "Ik verlang zo erg naar jou"

Toch prachtig die zinnen die toen in zwang waren zoals ‘Aanstonds geeft Bandoeng gehoor, en trillend op haar stramme benen”. Ik nam plaats op de trappen van het bassin dat voor het gebouw ligt en droomde weg naar Indonesië. Midden op de dag op de Veluwe. Hoe aangenaam.

Terug op de fiets hoorde ik bij Asselt het geluid van een voorbijgaande Intercity, deze was door een wal onzichtbaar en wat lager gelegen, de klim zat er hier goed in met iets boven de 100 m NAP. De anders zo drukke Amersfoortseweg oversteken was nu een fluitje van een cent. Via een gruisweggetje ten noorden van Paleis het Loo, zette een voor Nederlandse begrippen flinke daling in. En toen, ja toen was het moment daar dat ik voor even bevroren wou zijn, kon je het maar vastleggen. Drie reeën staken over, zo sierlijk, waarbij de laatste passant tijdens de sprong haar poten richting hemel streek. Ademloos mooi.

Nog enkele kilometers en ik was het bos uit en terug op het land. Op een hoogte van 7 m boven NAP, fietste ik door mooie dorpen ten noorden van Apeldoorn. Via een sprint ging ik bij Deventer de IJssel over, na Bathmen kwam ik via een paadje langs de Oude Schipbeek naar Holten. Bijna weer terug in Twente. Nog voor de schemering kon mijn fiets op stal, een uitstekend ijzeren paard zo was gebleken na 216 km.

0 notes

havenpoort · 5 years ago

Text

Het Langeveld

Het gebied gelegen tussen de noordelijke rand van Noordwijk en de Duinafslag Langevelderslag heet het Langveld. De naam komt al voor op de kaart van Hondius uit 1629. In 1134 werd melding gemaakt van een kapel aldaar en in 1415 gaf graaf Willem VI opdracht om er een nederzetting te stichten. Het gebied was historisch veel groter, het omvatte bijna geheel Noordwijkerhout

In 1963 is het Langeveld geheel vergraven en door ruilverkaveling tot landbouwgrond omgevormd. Dit markeert het ontstaan van het Oosterduinsemeer in de volksmond “Comomeer” genoemd. Helaas zijn door de verkaveling veel archeologische resten verdwenen.

Langevelderslag is een oude slag naar zee, die in de 17e eeuw al in gebruik was, mogelijk eerder. In 1963 werd het pad er naar toe verbreed en verhard (de Langevelderweg) om toegang te geven tot het bad centrum Langeveld.

De Oorlogsweg die bij de rotonde vlak voor de strandafslag links en rechts loop naar respectievelijk Noordwijk en Zandvoort is in 1914-1918 aangelegd ten westen van de Blink, als een militaire verbindingsweg.

Als men de Oorlogsweg richting Noordwijk in gaat dan zou er volgens de overlevering links van u in het duin op een hoge duintop in de Blink een houten seinpost hebben gestaan die daar in het begin van de 19e eeuw was gebouwd. Dit duin wordt nog steeds de Berg van de ‘Postpaal’ genoemd.

Deze behoorde bij de zogenaamde Chappe-telegraaf, ontwikkeld door Claude Chappe en zijn broers, bestond uit een keten van seintorens op onderlinge afstanden van 10 à 20 km. Op een toren bevond zich een seinpaal met armen die in 196 verschillende standen konden worden gezet. Het (geheime) codeboek bevatte 8464 woorden. De telegrafist had met twee krachtige telescopen zicht op de vorige en volgende toren en kon zo berichten ontvangen en doorgeven.

In 1794 werd de Chappe-telegraaf tussen Parijs en Rijsel (ca. 220 km) voor het eerst in gebruik genomen. Via de 16 seinstations deed een bericht er 15 minuten over. Een koerier te paard had daar minstens 20 uur voor nodig. De snelheid van de Chappe-telegraaf was voor die tijd dus verbluffend.

Het was vooral Napoleon die het militaire belang van een goede, snelle communicatie binnen het keizerrijk zag. Zo werd tussen 1798 en 1811 een netwerk aangelegd dat Frankrijk, Italië, Spanje, Duitsland, België en Nederland verbond.

De optische telegraaf van Chappe heeft in Frankrijk ruim 50 jaar zijn werk gedaan en werd pas rond 1850 door de elektrische telegraaf verdrongen. In die vijftig jaar was het net dermate geperfectioneerd dat het als een web over geheel Frankrijk lag met Parijs als middelpunt. Het netwerk was 5000 km lang en telde ongeveer 500 seintorens. Het netwerk heeft in Frankrijk tot 1854 gefunctioneerd. In Frankrijk zijn zo’n twintig exemplaren van de Chappe-telegraaf bewaard gebleven.

Op een toren bevond zich een seinpaal met armen die in 196 verschillende standen konden worden gezet. Het (geheime) codeboek bevatte 8464 woorden. De telegrafist had met twee krachtige telescopen zicht op de vorige en volgende toren en kon zo berichten ontvangen en doorgeven. Via de 16 seinstations deed een bericht er 15 minuten over. Een koerier te paard had daar minstens 20 uur voor nodig. De snelheid van de Chappe-telegraaf was voor die tijd dus verbluffend.

De telegraaflijn heeft gefunctioneerd tot najaar 1813, toen Napoleon werd verslagen. Dat betekende het einde van de seinstations buiten Frankrijk. Als symbool van de Franse overheersing werden de toestellen overal verwijderd of door de bevolking vernield.

Zodra de Fransen hier in 1795 gelegerd waren, volgde een oorlogsverklaring aan Engeland. Om niet door de Engelse vijandelijkheden op onze kust te worden overrompeld, moest een goed georganiseerde kustwacht worden ingesteld. Nadat in 1796 het Seinwezen naar de Marine was overgegaan, werd in 1799 een stelsel van kust beseining opgericht. Geseind werd vanaf houten stellingen op hoge duinen, o.a. te Zandvoort, de duinen van het Langeveld en te Noordwijk aan Zee.

Op oudere topografische kaarten staat nog steeds op veel duinen langs de Nederlandse kust het woord ‘seinpaal’.

Radio Nora (afkorting van Noordwijk Radio)

Als men de Oorlogsweg verder volgt in de richting van Noordwijk ziet u in het duin zendmasten en schotels. Dit is Radio Nora is een radio-ontvangststation,

Tussen 1920 en 1930 ontwikkelde de radio zich snel. Naast de al sinds de jaren tien in gebruik genomen lange golf ging met ook gebruik maken van de middengolf en de korte golf.

Voor Nederland waren verbindingen over lange afstand van belang om contact te kunnen onderhouden met de Nederlandse koloniën (Nederlands-Indië in het oosten, Suriname en de Nederlandse Antillen in het westen) en het scheepvaartverkeer dat de verbindingen daarmee onderhield.

Er waren vier plaatsen waar de uitzendingen vandaan kwamen:

(tot 1941) vanuit Huizen (waar destijds ook de zendantennes van de andere omroepen stonden) de omroepuitzendingen van de Philips Omroep Holland-Indië (PHOHI)

(tot 1980) vanuit Radio Kootwijk op de Veluwe de telegrafie- en telefonie-uitzendingen

(tot 1942) vanuit Batavia en andere plaatsen in Nederlands-Indië de omroepuitzendingen van de Nederlandsch-Indische Radio Omroep Maatschappij (NIROM)

(tot 1942) vanaf de hoogvlakte Malabar bij Bandoeng telegrafie- en telefonie-uitzendingen.

Voor de ontvangst bleek het beter niet te dicht bij de zender een ontvangststation te bouwen. In Nederland werd eerst gekozen voor Sambeek bij Boxmeer, later Meijendel bij Wassenaar, maar vanwege de vrije ligging en minder storing door de ontstekingen van automotoren werd in 1928 door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat gekozen voor het Langeveld in Noordwijk aan de kust. Hier aan de kust stonden met name “de oren”. Dit was de tegenhanger van Radio Kootwijk op de Veluwe vanwaar berichten verzonden werden.

Er werden zowel ontvangstantennes aangelegd, die op het zuidoosten en op het zuidwesten gericht waren, als draaibare antennes. De in een houten barak gevestigde technische staf kreeg per telegraaf of telefoon, vanaf 1933 ook per telex, opdracht de draaibare antennes te richten of de radio's af te stemmen op bepaalde golflengten.

De ontvangen signalen werden via telefoonkabels verzonden naar de centrales, de ministeries en de generale staven van het Nederlandse leger en de marine. Ook Radio Scheveningen kon desnoods beschikken over de ontvangstmogelijkheden.

Vanwege het militaire belang werden er in 1939 militairen gelegerd in de gebouwde betonnen bunkers.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het station door de Duitsers gebruikt voor het contact met de U-boten op de Atlantische Oceaan en het afluisteren van vijandelijk radioverkeer. De Duitse bezetters bouwden nieuwe bunkers en een geschutskoepel, die in nauw contact stond met de kustbatterijen in Noordwijk, Zandvoort en IJmuiden als deel van de Atlantikwall West-Holland.

Het verzet was ruim geïnfiltreerd tussen de bouwvakkers en saboteerde de aanleg door mortel en cement achter te houden dan wel verkeerd te mengen. Ook pogingen om voor te doen alsof de Luftwaffe er vliegtuigen gestationeerd hadden mislukten aldus. Vanwege de te smalle betonnen toevoerpaden (nu nog in gebruik als fietspaden) was het onmogelijk er een lanceerplaats voor V2's aan te leggen.

Na de bevrijding bleef het ontvangststation in militaire handen, nu vooral als ontvangststation voor de Marine Luchtvaartdienst en tot de sluiting in 2006 het Marine Vliegkamp Valkenburg, de communicatie met de onderzeeërs van de Koninklijke Marine en (tot 1999) incidenteel van de koopvaardij via Radio Scheveningen.

Sinds 2004 was het een onbemand station. De verbindingen met elders vinden inmiddels plaats via glasvezel. Ook zijn er satellietschotels geplaatst. Sinds begin 2017 is het radiostation weer bemand door medewerkers van defensie.

4 januari 2020

#Noordwijk #radio #Kootwijk #oorlog #napoleon

0 notes