#Praag 1948

[rcvandenboogaard]

Niemand laat meer een traan om de CPN

De laatste Nederlandse communist die ik gekend heb was Ab Harrewijn, een uit de CPN afkomstig Tweede kamerlid voor GroenLinks die helaas in 2002 op 47-jarige leeftijd aan een hersenbloeding is overleden. Harrewijn, een beminnelijke, iets te zwaarlijvige man met een groot sociaal gevoel, was merkwaardigerwijze ook – voor zover ik weet – de laatste dominee die lid van de Tweede Kamer is geweest.…

[rcvandenboogaard]

Europa weer tussen hamer en aambeeld

De grote omwenteling van 1989 was in de Bulgaarse hoofdstad Sofia eerder een discrete affaire: een communiqué van veranderingen aan de top, en in mijn herinnering regende het voortdurend. Geen extatische menigten dus, zoals in Praag. Maar op de derde dag rondhangend kreeg ik via een Bulgaarse student een uitnodiging. Klopte het dat ik Nederlander was? Dan waren er mensen die mij graag wilden spreken.

Die middag zat ik om een tafel met vijf hoogbejaarde mannen die zich voorstelden als de laatste overlevenden van het Centraal Comité van de de Bulgaarse Sociaal-Democratische Arbeiderspartij die zich in 1948 hadden verzet tegen een gedwongen fusie met de Bulgaarse Communistische Partij. De anderen hadden het leven gelaten in communistische gevangenkampen, of waren anderszins overleden.

Maar nu de macht van de communisten gebroken was, wilden de heren de draad weer opvatten. En dat gold ook voor het lidmaatschap van hun partij van de Socialistische Internationale waarvan, zo hadden zij vernomen, de Nederlandse PvdA het voorzitterschap waarnam. Ze gaven mij een brief mee voor de internationaal secretaris van de PvdA.

Deze kleine anekdote laat twee dingen zien: hoe groot de opluchting was toen in 1989 – na zoveel jaren – de vrijheid terugkeerde in Bulgarije en al die andere landen die decennia gezucht hadden onder Ruslands opvatting van 'beperkte soevereiniteit' in zijn satellietlanden; en ook met welke drastische middelen Rusland na 1945 in Oost-Europa zijn hegemonie had gevestigd. In de collectieve herinnering leeft vooral voort hoe Moskou met militaire middelen steeds die macht herstelde, wanneer het zijn hegemonie bedreigd zag: Berlijn 1953, Hongarije 1956, Tsjechoslowakije 1968.

LEES VERDER OP DE SITE ‘RAAM OP RUSLAND’:

http://www.raamoprusland.nl/debat/europa-tussen-hamer-en-aambeeld