#Karapatang Pantao

[karapatangpantao]

Usaping Karapatang Pantao at Katarungang Panlipunan

Sa panahon ngayon, mahalaga ang pagbibigay pansin sa mga usaping may kinalaman sa karapatang pantao at katarungang panlipunan. Sa blog na ito, tatalakayin natin ang mga mahahalagang isyu tulad ng diskriminasyon, karahasan, at kawalan ng patas na oportunidad, upang magbigay kaalaman at magbukas ng diskusyon sa bawat mambabasa. Nais kong maging daan ito upang higit nating maunawaan ang tunay na halaga ng dignidad, pagkakapantay-pantay, at karapatan ng bawat indibidwal.

Ano Nga Ba ang Karapatang Pantao?

Ang karapatang pantao ay ang mga karapatan at kalayaang dapat matamasa ng mga mamamayan anuman ang kanilang lahi, kasarian, relihiyon, o estado sa buhay. Ang mga karapatang ito ay dapat igalang at protektahan ng bawat estado at mga miyembro ng lipunan. Kabilang dito ang karapatan sa buhay, kalayaan sa pagpapahayag, karapatan sa edukasyon, at ang karapatang maging malaya sa anumang uri ng diskriminasyon o pang-aabuso.

Mga Kasalukuyang Isyu sa Karapatang Pantao sa Bansa

Diskriminasyon - Hanggang ngayon ay may mga nakakaranas parin ng hindi makatarungang pagtrato na pag-apak sa karapatang pantao. Kabilang na sa mga nakakaranas nito ang mga kababaihan, miyembro ng LGBTQ+ at mga katutubong komunidad. Ang diskriminasyon ay harang sa pagkakaroon ng pantay-pantay na pagtrato sa lipunan.

2. Kahirapan - Ang mga mahihirap ay kulang sa oportunidad sa edukasyon, kalusugan, at disenteng hanapbuhay. Ang pagkakaroon ng access sa mga "basic needs" ng tao ay nararapat sa karapatang pantao.

3. Karahasan - Kabilang sa mga isyung pangkarapatang pantao ang pagprotekta sa bawat indibidwal laban sa karahasan, gaya ng pag-abuso sa kababaihan at mga bata, extra-judicial killings, at iba pang uri ng pang-aabuso.

4. Kalusugan at Edukasyon - Madami ang walang access sa sapat na kalusugan at edukasyon, lalo na ang mga mahihirap at ang mga nasa malalayong komunidad. Ang karapatan sa sapat na kalusugan at edukasyon ay pangunahing pangangailangan at kasama sa karapatang pantao.

Ano ang Maaaring Gawin?

Upang maisulong ang katarungang panlipunan at karapatang pantao, mahalagang magsimula sa pagpapalaganap ng kaalaman at edukasyon. Narito ang ilang hakbang na maaaring gawin upang makatulong sa pagsusulong ng karapatang pantao:

Maging bukas sa katotohanan - Alamin ang mga isyu na kinakaharap ng mga tao sa ating paligid. Mahalaga ang malawak na pag-unawa upang malaman kung paano makakatulong sa kanila.

Makiisa sa mga kampanya at mga adbokasiya - Tumulong at makibahagi sa mga organisasyon o mga tao na lumalaban upang mapanatili at hindi maabuso ang mga karapatang pantao ng mga mamamayan.

Suportahan ang mga biktima - Ang pagsuporta at pagtulong sa mga biktima ng pagaabuso ng karapatang pantao ay mahalaga para sa kanila upang mabangon ang kanilang mga sarili.

Pagtutulungan para sa Pantay na Lipunan

Mahalaga na tayong lahat ay magkaisa sa pagpapahalaga at pagsulong ng karapatang pantao at katarungang panlipunan. Sa bawat maliit na hakbang—mula sa pagrespeto sa kapwa hanggang sa pakikiisa sa mga kampanya—may ambag tayo sa pagkakaroon ng mas patas at makatarungang lipunan. Sana’y maging inspirasyon ang ating mga nabasa upang patuloy na kumilos para sa kapakanan ng bawat isa.

[romeroalthea7250]

"Alamin ang iyong mga karapatan, gamitin ang iyong boses, at ipaglaban ang katarungan—dahil sa isang makatarungang Pilipinas, walang maiiwan"

Ang Pilipinas ay mayaman sa kultura, kasaysayan, at pakikibaka para sa kalayaan, ngunit hanggang ngayon, nananatili ang mga isyu sa karapatang pantao at katarungang panlipunan. Sa kabila ng mga batas at kasunduan na nagtatanggol sa mga mamamayan, marami pa ring hamon ang kinakaharap ng mga Pilipino pagdating sa kanilang mga karapatan. Isa itong mahalagang usapin na kailangang masusing pagtuunan ng pansin, hindi lamang ng pamahalaan kundi ng buong lipunan.

Mga Pangunahing Isyu sa Karapatang Pantao

Isa sa mga pinakamalalaking isyu sa karapatang pantao sa bansa ay ang extrajudicial killings na nauugnay sa kampanya laban sa droga. Maraming kaso ang naiulat na kinasasangkutan ng mga pagpatay na hindi dumaan sa tamang proseso ng batas, na nagdulot ng pangamba hindi lamang sa mga pamilya ng mga biktima kundi sa buong komunidad na umaasa sa katarungan.

Bukod dito, patuloy na nakararanas ng pang-aabuso ang mga miyembro ng marginalized groups gaya ng mga katutubo, kababaihan, at LGBTQ+ na madalas hindi nabibigyan ng sapat na proteksyon. Ang mga kababaihan at LGBTQ+ community ay patuloy na nakararanas ng diskriminasyon, habang ang mga katutubong komunidad naman ay napagkakaitan ng kanilang karapatan sa lupain at kabuhayan dahil sa mga proyekto at interes ng malalaking korporasyon.

Kahalagahan ng Katarungang Panlipunan

Ang social justice o katarungang panlipunan ay mahalaga upang mapanatili ang kapayapaan at kaayusan sa isang lipunan. Sa Pilipinas, patuloy ang pagkakaiba-iba sa kalagayan ng mga tao pagdating sa access sa edukasyon, kalusugan, at kabuhayan. Ang mga mahihirap na komunidad ay madalas napag-iiwanan, na nagdudulot ng mas malawak na agwat sa pagitan ng mayayaman at mahihirap. Ang ganitong sitwasyon ay nagpapakita ng kakulangan sa sistema ng gobyerno upang bigyan ng pantay-pantay na oportunidad ang bawat Pilipino, lalo na ang mga nasa laylayan.

Mga Hakbang Tungo sa Pagbabago

Para matugunan ang mga isyung ito, mahalaga ang masusing pagsisikap ng gobyerno at ng bawat mamamayan. Una, dapat ipatupad nang maayos ang mga batas na nagbibigay-proteksyon sa mga karapatan ng mga tao, kasama na ang mas epektibong pangangalaga sa karapatang pantao ng bawat Pilipino. Pangalawa, kinakailangang magpatuloy ang edukasyon sa mga komunidad tungkol sa kanilang mga karapatan, upang maging mulat at handa silang ipaglaban ang mga ito.

Pangatlo, mahalaga rin ang transparency sa gobyerno at pagbibigay ng kapangyarihan sa mga tao upang makilahok sa mga usaping panlipunan. Ang mga non-government organizations (NGOs), media, at mga aktibista ay may malaking papel sa pagsisigurong naririnig ang boses ng mamamayan at nalalaman ng madla ang mga pang-aabusong nagaganap.

Pagkilos ng Kabataan at mga Aktibista

Sa kasalukuyan, marami sa kabataan ang tumitindig para sa mga isyu ng karapatang pantao. Sa pamamagitan ng social media, ang mga kabataang aktibista ay nagiging mas aktibo sa pagpapalaganap ng kaalaman at pagpapahayag ng mga hinaing. Sa kabila ng mga panganib at pagsubok, nananatili silang masigasig sa pagsulong ng mga pagbabago para sa isang mas makatarungan at mas maunlad na lipunan.

Hindi madali ang laban para sa karapatang pantao at katarungang panlipunan, ngunit sa tulong ng pagkakaisa, patuloy na edukasyon, at pagkilos ng bawat isa, posible ang isang lipunang mas makatao at makatarungan. Sa ating bansa, nararapat lamang na maging mapagbantay ang bawat isa sa pangangalaga at pagprotekta sa mga karapatang ipinaglalaban ng mga nauna sa atin.

Ang artikulong ito ay hindi lamang para magbigay-kaalaman, kundi para rin magsilbing panawagan sa bawat Pilipino: alamin ang iyong mga karapatan, gamitin ang iyong boses, at sama-samang ipaglaban ang katarungan para sa isang mas pantay-pantay na Pilipinas.

[pasagip]

anong silbi ng karapatang pantao kung wala akong karapatan sayo

[upismediacenter]

OPINION: Pagpapalaya kay de Lima, Pruweba nga ba ng Magandang Sistemang Panghustisya?

Photo credits: Kell Bautista

Noong Nobyembre 13 ng kasalukuyang taon, pinayagan ng Regional Trial Court (RTC) si Dating Senador Leila de Lima na bayaran ang kaniyang piyansa matapos ang mahigit anim na taong pagkakakulong. Matatandaan na sinampahan si de Lima ng Department of Justice (DOJ) ng kaso kaugnay ng ‘di-umanong pagkakasangot niya sa illegal drug trade na nagaganap sa loob ng New Bilibid Prison (NBP) noong 2016. Matapos ang pagsampa ng kaso kay de Lima, inaresto at ikinulong siya noong 2017 sa loob ng Philippine National Police Custodial Center (PNPCC) sa loob ng Camp Crame.

Pinayagan si de Lima na magbayad ng P300,000 na piyansa matapos ang muling paghahain niya ng motion for reconsideration sa harap ng Muntinlupa City RTC. Ang desisyon ng korte ay bunsod din ng muling pagsuri sa mga testimonya ng mga tumestigo laban sa kaniya noon. Ayon sa hatol, hindi malinaw na napatunayan ng mga testimonya ang pagkakasangkot ni de Lima sa illegal drug trade na naganap sa loob ng NBP.

Sa paglaya ni de Lima matapos ang matagal na panahon, maaaring mabalikan ang mga naging paglabag sa kaniyang karapatan at ang pagmamaneobra ng gobyerno sa ating sistemang panghustisya upang supilin at patahimikin ang mga kritiko nito tulad ng dating senadora. Sa kasalukuyan, may mahigit-kumulang 700 na mga political prisoner sa Pilipinas na hindi pa kasing-kilala tulad ni de Lima. Isang paraan kung paano minamaneobra ng gobyerno ang sistema ng hustisya ay ang pagsira ng kredibilidad ng akusado sa publiko. Ginagawa at pinamumukha silang sinungaling, traydor, at kriminal. Sunod, sinasampahan din sila ng patong-patong na mga kaso kung saan ang mga ebidensyang ginagamit ay pawang kasinungalingan lang. Hindi rin naipatutupad ang due process na dapat sundan ng kaso, dahil sa huli, desisyon pa rin ng administrasyon ang masusunod kahit pa malinaw ang mga ebidensya na inosente ang inaakusahan. Isa pa, pinagkakait ng gobyerno ang karapatang pantao at kalayaan ng mga akusado upang wasakin ang kanilang diwa at paninindigan. Layunin nilang takutin at patahimikin hindi lang ang kanilang mga kritiko, kundi pati na rin ang malawakang masang Pilipino.

Kung babalikan, nagtagumpay ang administrasyon sa pagsira ng reputasyon at kredibilidad ni de Lima dahil sa desisyon ni dating house speaker Pantaleon Alvarez na ipakita at gamitin bilang ebidensya ang sex tape ni de Lima at ng kaniyang dating aide na si Ronnie Dayan na sinasabing sangkot din sa illegal drug trading sa loob ng NBP. Bagamat binago ang desisyong ito, isinalaysay pa rin ang mga nangyari sa bidyo. Dahil dito, pinagpiyestahan at inulan ng batikos ang dating senadora. Ang galaw na ito ay tunay na nakapagpababa sa pagkatao at reputasyon ni de Lima. Isa lamang ito sa mga taktika ng gobyerno upang sirain ang reputasyon ng mga kritiko nila.

Bukod dito, kinokontrol din ng gobyerno ang mga lumalabas na ebidensya upang manipulahin ang ating sistemang panghustisya. Tatlo sa mga tumestigo laban kay de Lima na sina Rolan “Kerwin” Espinosa, Rafael Ragos, at Ronnie Dayan ang nagbago ng testimonya laban sa dating senadora. Ayon sa kanila, pinilit at tinatakot lang daw sila ng mga awtoridad at ibang kawani ng gobyerno gaya nina dating Justice Secretary Vitaliano Aguirre II at dating Oriental Mindoro Rep. Reynaldo Umali na tumestigo laban kay de Lima. Pareho ang nangyari sa kaso ng 84 taong gulang na si Gerardo dela Pena. Inaresto si dela Pena sa paratang na pinatay niya ang kaniyang pamangkin noong 2001. Sinasabing miyembro na kaagad siya ng NPA sa kadahilanang informant ng militar ang kaniyang pamangkin. Bagaman 12 taon ang nagdaan bago siya nakasuhan noong 2013, ilang buwan lamang ang kinailangan ng korte para hatulan siya. Hindi man lang nabigyan si dela Pena ng pagkakataon na depensahan ang sarili niya laban sa krimen dahil mabilis ang naging usad ng kaniyang kaso.

Sunod, ipinagkakait ng gobyerno sa mga akusado ang kanilang mga karapatang pantao. Sa kasagsagan ng paglilitis sa kaso ni de Lima, na-leak ang kaniyang cellphone number at address. Dahil dito, maraming natanggap na pagbabanta sa buhay ang dating senadora, at hindi nasiguro ng gobyerno ang kaniyang kaligtasan. Isa pang biktima ng pagtapak sa karapatang pantao ng akusado ay si Reina Mae Nasino na miyembro ng Kadamay partylist. Buntis si Nasino noong inaresto siya, at sa ikawalong buwan ng kaniyang pagbubuntis habang siya’y nasa kustodya ng mga awtoridad sa Manila City Jail, ipinanganak si Baby River. Sapilitang hiniwalay si Baby River sa kaniyang nanay at matapos lamang ang dalawang buwan, binawian ng buhay ang sanggol. Pinagkait sa mag-ina ang karapatang makakuha ng tulong medikal mula sa prenatal assessment hanggang sa pagbalik sa kanila sa kulungan. Pati sa mismong libing ni Baby River, pahirapan pang makasama ni Nasino ang kaniyang anak. Mga 40 na pulis ang pumalibot sa kaniya habang siya’y nakaposas. Hindi man lang ito tinanggal bago ibaba ang kabaong ni Baby River upang mayakap ang kaniyang anak sa huling pagkakataon. Malaya man ngayon si Reina Mae Nasino, hindi malilinis ng estado ang dugo ni Baby River mula sa kanilang mga kamay.

Bagamat dalawang administrasyon ang hinintay ni de Lima bago siya nakalaya, lamang pa rin siya sa ibang mga political prisoner na hindi gaanong matunog ang pangalan kumpara sa kanya. Wala silang koneksyon sa mga makapangyarihang institusyon at organisasyon, at hindi nila katulad si de Lima na mayroong pinansyal na kakayahan upang labanan nang harap-harapan ang estado. Karamihan din sa mga inaaresto ay patagong kinakasuhan at kinukulong ng gobyerno upang hindi sila mapulaan ng mga tao. Mas masalimuot ang pagharap nila sa sistema dahil wala silang advantage na mayroon ang ibang mga political prisoner gaya ni de Lima. Kung “delayed justice” ang matatawag sa kaso ni de Lima, paano pa kaya silang mga political prisoner na ilang taon nang nasa likod ng rehas, na hindi man lang natin nalaman ang mga pangalan? Kung tayo ang nasa posisyon nila, may pagkakataon kayang makakamit natin ang hustisya at kalayaan?

Kahit napalaya si de Lima matapos ang kaniyang mahabang laban sa korte, itinatayo pa lamang ang pundasyon ng sistemang hudisyal na nasa serbisyo ng masang Pilipino. Patuloy pa ring nangyayari na: kapag ikaw ay isang kritiko ng pamahalaan, nauuna ang paghahatol sayo kaysa sa pagpapatibay ng mga ebidensya. Hindi lamang si de Lima ang nakararanas nito. Marami pang mga ordinaryong mamamayan na nagsisilbi sa bayan, at mga kritiko ang nakukulong at nagiging bilanggong politikal. Gaya nila, hindi malayong mangyari sa kahit kanino ang nangyari kay de Lima at iba pang bilanggong politikal. Gayunpaman, kailangan natin alalahanin na malaking parte sa pagkapanalo ni Leila de Lima ang malawakang pagmobilisa at pagtuligsa ng masang Pilipino laban sa bulok na sistemang nagbigay daan sa ‘di makatarungang pagkakakulong ng dating senadora. Ngayon, kailangan natin lalong mag-ingay upang magpatuloy ang pagtuligsa sa sirang sistema ng hustisya sa ating bansa. Palayain ang lahat ng bilanggong pulitikal! // nina KC Dela Cruz at Eda White

MGA SANGGUNIAN:

INQUIRER.net. (2023, November 16). Timeline: The ordeal of Leila de Lima | Inquirer News. https://newsinfo.inquirer.net/1859273/timeline-the-ordeal-of-leila-de-lima

Cepeda, M. (2016, October 5). The public trial of Leila de Lima. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/148226-public-trial-leila-de-lima/

Bolledo, J. (2023, June 19). Judge handling De Lima’s remaining drug charge inhibits from case. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/muntinlupa-judge-handling-leila-de-lima-remaining-drug-charge-inhibits-case/

Buan, L. (2023, November 13). Leila de Lima gets bail, freedom soon. RAPPLER. https://www.rappler.com/philippines/muntinlupa-court-approves-bail-de-lima-freedom-november-2023/ 

Madrigal, A. (2023, November 14). Groups welcome release of ex-senator, ‘drug war’ critic de Lima (D. Umil, Interviewer). Bulatlat. https://www.bulatlat.com/2023/11/14/groups-welcome-release-of-ex-senator-drug-war-critic-de-lima/

Elemia, C. (2016, November 25). Female senators slam House probe ‘in aid of misogyny, voyeurism’ RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/153601-female-senators-react-de-lima-house-probe-misogyny-voyeurism/ 

De Jesus, S. (2016, November 25). ‘Kailan kayo nag-climax?’: Nonsense questions at the Bilibid drugs hearing. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/153547-nonsense-questions-ronnie-dayan-house-probe-drugs/ 

Cepeda, M. (2016a, September 28). Alvarez: OK to show De Lima’s alleged sex tape in House probe. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/147566-alvarez-show-de-lima-sex-tape-house-probe/ 

Cabalza, D. (2023, June 19). Rights group seeks release of ‘oldest political prisoner’ | Inquirer News. INQUIRER.net. https://newsinfo.inquirer.net/1789934/rights-group-seeks-release-of-oldest-political-prisoner 

Karapatan. (2015, January 9). Elderly political prisoner seeks Pope Francis’ help for their release - Karapatan. https://www.karapatan.org/media_release/elderly-political-prisoner-seeks-pope-francis-help-for-their-release/

Buan, L. (2020, July 2). Arrested in 2019 crackdown, jailed activist gives birth in a pandemic. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/265537-jailed-activist-gives-birth-coronavirus-pandemic-july-2020/

Buan, L. (2020, October 16). Baby River, who died in ‘cracks’ of justice system, laid to rest under tight police watch. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/reina-mae-nasino-baby-river-dies-cracks-justice-system-buried-tight-watch-police-october-16-2020/

Macaraeg, A. (2020, July 23). Court snatches away 22-day-old baby from her mother. Bulatlat. https://www.bulatlat.com/2020/07/22/court-snatches-away-22-day-old-baby-from-her-mother/ 

Bolledo, J. (2023, July 27). Manila court acquits Reina Mae Nasino, others of criminal charges. RAPPLER. https://www.rappler.com/nation/manila-court-acquits-reina-mae-nasino-others-criminal-charges-july-27-2023/

[secretsofamermaid]

Actually di ko alam kung pano ko sisimulan ung pagsulat ko dito. Yung ang dami mong gustong sabihin at irant pero di mo alam kung ano ung uunahin at kung anong magandang intro pero sobrang nalulungkot ako ngayon sa mga nagyayari sa mundo.

One of the reason bakit ako nalulungkot is yung nangyayari ngayon sa Gaza. Yung ginagawa ng Israel na genocide sa Palestinian pero yung ibang tao sobrang blind pa rin nila at sinasabing terrorist sila. Grabe ang dami ng videos and pictures ang shineshare pero ayaw pa rin nilang maniwala sinusuportahan pa rin nila ang Zionist State na Israel. Ilang beses na akong naiiyak sa mga napapanood ko sa Tiktok and Twitter na parang naiisip ko na di mag enjoy kasi sila nagsasuffer ngayon. Sana matapos na ang pagbomba sa Gaza. Sana marealize nila na pinapatay nila ang precious na buhay na binigay ng may likha. Super innocent nila specially ang mga bata pero parang turing sakanila ay hayop. Di ba nila naiisip un? Super nakakapanlumo lang at ngayon ko lang talaga narealize ng tunay na grabe pala ang pangbebrainwash na ginagawa ng western medias satin kaya di siya nababalita ng ilang taon. Kung hindi dahil sa tiktok at sa ibang personalities di ko malalaman na nageexist pa rin pala ang Palestine and its people pero pinapatay at pinapahirap silang ng 70+ yrs ng Israel. Ng dahil lang sa gusto nila ng isang country na sila lang Jews. Pero hindi ba pwede na magsama sama na lang in harmony? Bakit kelangan pang patayin at alisin? Bakit kelangan pa silang tanggalan ng karapatang pantao? Bakit kelangang may diskriminasyon?

Nakakalungkot rin itong pamahalaan ngayon. Grabe na ung ginagawang pangongorap at paglalagay sa pwesto ng mga di naman karapat dapat. Kapag umangal at nagreklamo ka ang dami nilang sasabihin. Kesyo kalaban ka ng bayan at ireredtag. O di kaya sasabihin sayo na magsumikap ka at dumiskarte. Kahit ganun naman ang ginagawa mo wala pa ring silbi kasi ang tataas na lahat ng bilihin, gas ang everything. Di ka rin makakausad.

Iba talaga mga Pilipino. Magrarant ka, sasabihan ka ng reklamador. Parang kontento na sila na ganito lang ang Pilipinas na lahat ng mga umuupo ay korap. Na di sila nakikinig at pataasan pa ng pride. Lalait laitin pa ung buong pagkatao mo na parang super perfect nila. Ang toxic na nitong mundo. Ung mga nakikita ko sa social media super toxic na. Kaya ayaw ko na talagang magkaroon ng sariling pamilya kasi ayokong maranasan ng mga magiging anak ko ung ganitong sitwasyon sa mundo. Mas ok ng ako na lang magsuffer. Wag na ung mga future ko. Kaya tinatamad rin akong magjowa eh hahahaha.

I will start to pray again to Lord para sa Palestine. Praying na hanggang sa dulo maging matatag pa rin sila at wag mawalan ng hope. Praying also na magceasefire at makarma ang lahat ng mga sumusuporta sa idea ng genocide. Praying to this everyday.

[ilaw-at-panitik]

From Kritika Kultura Facebook Page: The year 2023 marks the 25th publication anniversary of Delia Aguilar’s book Toward a Nationalist Feminism. This collection of essays explores the “intersection of gender and material life” in the experience of Filipino women, a landmark in the field of Women’s and Gender Studies in the Philippines. To celebrate this, Kritika Kultura, together with Dr Jeffrey Cabusao of Bryant University, will spearhead a lecture series in honor of Delia Aguilar and her book Toward a Nationalist Feminism. The first of a series of lectures will be held on November 14, 2023, Tuesday, 5:00 pm, at the Natividad Galang Fajardo Conference Room, De La Costa Hall, Ateneo de Manila University, with Faye Cura of Gantala Press as speaker. Faye Cura’s lecture, titled, “Ang Feminista Bilang Manunulat ng Bansa,” will delve into the contribution of Delia Aguilar to feminist discussions in the country, particularly in the areas of literature and publishing.

Please register here -- https://bit.ly/AngFeministaBilangManunulat -- and visit the Kritika Kultura Facebook page for updates.

---

ABSTRAK. ANG FEMINISTA BILANG MANUNULAT NG BANSA. Tatalakayin ang halaga ng mga kaisipan ni Delia Aguilar at ang tungkulin at maiaambag ng feministang panitikan at paglalathala sa tinatanaw at sinusulong na pambansang soberanya.

BIO. Si FAYE CURA (b. 1984) ay manunulat, editor, at publisher ng Gantala Press, isang women’s press na nabuo noong 2015. Siya ay awtor ng apat na koleksiyon ng tula at advocate ng seguridad sa pagkain, karapatang pantao ng kababaihan lalo na ng kababaihang magbubukid, at tunay na reporma sa lupa.

[adfq3wskinaadman]

Philippine Drug War

Ang Philippine Drug War ay isang kampanya na inilunsad ng administrasyong Duterte noong 2016 upang sugpuin ang problema ng ilegal na droga sa bansa. Ang layunin nito ay puksain ang mga drug syndicates, parusahan ang mga gumagamit at nagbebenta ng droga, at ibalik ang kaayusan sa mga komunidad. Sa kabila ng mga magkasalungat na reaksyon mula sa mga mamamayan at mga internasyonal na organisasyon, ang war on drugs ay naging isang makapangyarihang isyu na nagdulot ng malaking epekto sa lipunan. Habang may mga sumusuporta sa estratehiya ng gobyerno, marami naman ang nag-aalala sa epekto ng mga hakbang na ito sa mga karapatang pantao at sa pangkalahatang imahe ng bansa.

Noong 2016, ipinangako ni Pangulong Rodrigo Duterte na agad na tatapusin ang problema ng ilegal na droga sa Pilipinas. Ayon sa kanya, ang giyera laban sa droga ay hindi lamang laban sa mga kriminal, kundi laban din sa mga "drug lords" at mga sindikato na nagpapalaganap ng droga sa mga komunidad. Pinangunahan ng mga ahensya ng gobyerno, partikular ang Philippine National Police (PNP), ang mga operasyon laban sa droga sa buong bansa. Sa simula, marami ang sumuporta sa kampanya dahil sa matinding epekto ng droga sa mga komunidad, tulad ng pagtaas ng krimen at pagkasira ng mga pamilya.

Sa kabila ng mga positibong reaksyon mula sa ilang sektor ng lipunan, ang war on drugs ay nagdulot ng malalaking isyu sa human rights. Ang mga ulat ng extrajudicial killings (EJKs) na naganap sa mga operasyon ng mga pulis ay naging sanhi ng malawakang kritisismo mula sa mga human rights groups, mga internasyonal na organisasyon, at mga eksperto sa batas. Ayon sa mga kritiko, maraming mga inosenteng buhay ang nawala at hindi nabigyan ng pagkakataon ang mga nahuli sa operasyon na makapagsalita at ipagtanggol ang kanilang sarili sa hukuman.

Bagamat ang gobyerno ay patuloy na ipinagpapaliban ang mga alegasyon ng EJKs, ipinagmalaki nila na ang kampanya ay nagbawas ng krimen at nagbigay ng proteksyon sa mga mamamayan. Ayon sa mga tagasuporta ng administrasyon, ang kampanya ay naging matagumpay sa pagpapalakas ng kapayapaan at kaayusan sa mga lugar na matagal nang apektado ng droga. Ang mga operasyong "Oplan Tokhang" at "Double Barrel" ay naging simbolo ng matinding pagsusumikap ng gobyerno na tapusin ang problema ng droga, at marami sa mga komunidad ang nagkaroon ng pakiramdam ng seguridad.

Gayunpaman, hindi rin maikakaila na nagdulot ito ng pagkabahala sa iba’t ibang sektor ng lipunan. Ang patuloy na pagtaas ng bilang ng mga napatay sa mga operasyon ng pulis ay nagbigay-diin sa problema ng sistema ng hustisya sa bansa. Ang mga kritiko ng war on drugs ay nagsabi na ang mga pulis at ang mga opisyales ng gobyerno ay hindi dapat magtulungan upang manghuli at magpatay nang walang sapat na basehan. Ang mga pangyayari ay nagbukas ng malalaking katanungan tungkol sa kung paano dapat ipatupad ang batas at kung ano ang dapat na maging proseso sa mga operasyong kontra-krimen.

Isang mahalagang isyu na patuloy na lumilitaw sa usapin ng war on drugs ay ang kakulangan ng focus sa rehabilitasyon at edukasyon ng mga drug users. Sa halip na lumikha ng mga alternatibong solusyon para sa mga gumagamit ng droga, ang pangunahing estratehiya ng gobyerno ay mas nakatuon sa pagpaparusa. Ang mga eksperto sa mental health at addiction treatment ay nagmungkahi na ang mga drug users ay dapat makatanggap ng sapat na rehabilitasyon at hindi basta-basta ituring bilang mga kriminal. Marami sa kanila ang may mga pinagmulan ng problema, tulad ng kahirapan, kakulangan sa edukasyon, at mga family problems.

Ang isang masusing pagsusuri ng mga epekto ng kampanya sa ekonomiya ng bansa ay mahalaga rin. Bagamat may mga naniniwala na ang pagbaba ng mga krimen ay magdudulot ng pag-unlad, marami ring mga negosyante at investors ang nag-aalala sa mga epekto ng mga extrajudicial killings at mga akusasyon ng human rights abuses. Ang mga pamumuhunan at relasyon ng Pilipinas sa ibang mga bansa ay naapektuhan ng mga isyung ito, kaya't nagkaroon ng mga diplomatikong tensyon. Minsan, ang mga hakbang na naglalayong lutasin ang isang problema ay nagiging sanhi rin ng iba pang mga isyu sa ibang aspeto ng bansa.

Kasama sa mga pangarap ng gobyerno ay ang pagbabago ng buhay ng mga kabataang nalulong sa droga. Ngunit ito ay isang masalimuot na hamon na nangangailangan ng higit pang mga hakbang upang matiyak ang mga pagkakataon para sa mga kabataan, tulad ng pagbibigay ng edukasyon at mga programang pangkabuhayan. Ang paggamit ng droga ay kadalasang sanhi ng kawalan ng pag-asa at direksyon sa buhay, kaya't ang pagtutok sa preventive measures at mga programang pang-komunidad ay makatutulong upang matugunan ang ugat ng problema.

Ang mga aspeto ng human rights at accountability sa war on drugs ay hindi dapat isantabi. Mahalaga na ang bawat operasyon ay sinusunod ang mga patakaran at mga karapatang pantao, upang mapanatili ang kredibilidad ng pamahalaan at mga ahensya nito. Ang pananagutan ng gobyerno at ng mga nagpatupad ng mga operasyon ay isang malaking bahagi ng proseso ng paglutas sa isyu ng droga. Kung ang war on drugs ay magtatagumpay, hindi sapat na lamang ang mga pagkilos laban sa mga suspek, kundi ang pagtataguyod ng isang makatarungan at pantay-pantay na sistema.

Sa kabila ng mga positibong epekto ng Philippine Drug War sa pagpapababa ng krimen sa ilang mga lugar, hindi maikakaila na ito ay nagdulot ng mga seryosong isyu ukol sa karapatang pantao, mga extrajudicial killings, at kawalan ng due process. Ang pagbalanse ng kampanya laban sa droga at ang mga pamamaraang makatarungan ay isang mahalagang hakbang na kailangang isagawa ng gobyerno. Ang tunay na solusyon sa problema ng droga ay hindi lamang nakasalalay sa pagkatalo sa mga kriminal, kundi sa pagtutok din sa mga ugat ng problema tulad ng kahirapan, edukasyon, at rehabilitasyon. Sa pagharap sa mga isyung ito, magiging mas matagumpay ang bansa sa pagbuo ng isang mas maayos at makatarungang lipunan.

[dlium]

Coral reef destruction a threat to human rights

La destrucción de los arrecifes de coral, una amenaza para los derechos humanos

La destruction des récifs coralliens constitue une menace pour les droits de l’homme

प्रवाल भित्तियों का विनाश मानव अधिकारों के लिए खतरा

Perusakan terumbu karang merupakan ancaman terhadap hak asasi manusia

珊瑚礁破坏对人权构成威胁

Ang pagkasira ng coral reef ay isang banta sa karapatang pantao

珊瑚礁破壞對人權構成威脅

Sự phá hủy rạn san hô là mối đe dọa đối với quyền con người

প্রবাল প্রাচীর ধ্বংস মানবাধিকারের জন্য হুমকি

Zerstörung der Korallenriffe: eine Bedrohung für die Menschenrechte

サンゴ礁の破壊は人権への脅威

Destruição dos recifes de coral é uma ameaça aos direitos humanos

การทำลายแนวปะการังเป็นภัยคุกคามต่อสิทธิมนุษยชน

Разрушение коралловых рифов представляет угрозу правам человека

산호초 파괴는 인권에 대한 위협이다

Niszczenie raf koralowych zagrożeniem dla praw człowieka

ការបំផ្លាញថ្មប៉ប្រះទឹក គឺជាការគំរាមកំហែងដល់សិទ្ធិមនុស្ស

Koraalrif vernietiging 'n bedreiging vir menseregte

ການທຳລາຍແນວປະກາລັງເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ສິດທິມະນຸດ

Mercan resiflerinin tahribi insan haklarına tehdit oluşturuyor

သန္တာကျောက်တန်းများ ပျက်စီးခြင်းသည် လူ့အခွင့်အရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေပါသည်။

Знищення коралових рифів загрожує правам людини

කොරල්පර විනාශය මානව හිමිකම්වලට තර්ජනයක්

Dlium theDlium @dlium

[tristanmp]

Sa Pilipinas, ang mga simbahan at relihiyon ay sentro ng kultura at buhay panlipunan. Bilang isang bansang karamihan ay Katoliko, tinitingnan ang mga simbahan bilang mahalaga para sa mga pagtitipon ng komunidad, moral na gabay, at mahahalagang kaganapan sa buhay. Malaki ang impluwensya ng relihiyon sa pang-araw-araw na buhay, politika, at mga normang panlipunan, na nagtataguyod ng pagkakaisa, kawanggawa, at adbokasiya para sa katarungan at karapatang pantao, kaya't may mahalagang papel sa personal at pambansang kaunlaran.

[loverottingshit]

“Dahil ang pag-ibig ay mapagpalaya, ang mahalin ka’y isang pakikibaka.”

Nakilala kita n��ong ika-25 ng Pebrero taong 2020. Ganap akong hinubog ng mga tala upang mahalin ka, sinipsip nito ang kaluluwa ko’t ikinulong sa silid ng puso mo. Hanggang ngayon, naririto parin ako— ngunit pakiramdam ko’y hindi nito nasasaklaw ang buong pagkatao ko. Gusto ko nandito ka hanggang kamatayan. Gusto kong mabuhay kasama ka nang walang pag-aalinlangan sa kalidad ng buhay na maibibigay ko sa ‘yo. N’ong mahalin kita— nagsimula akong magtungo sa rebolusyonaryong pagbabago. Mapagpalaya nga ang pag-ibig, Yrin. Mapagpalaya, hindi sa paraang pisikal kitang isinuko sa mundo ngunit sa paraang liberado ang puso upang lumaban. Sa pag-ibig, sa karapatan ng mga bading, sa karapatang mabuhay, sa karapatang pang-edukasyon, sa pagtutol sa charter change, sa pagboto ng mga lider at hindi ng mga pulitiko, sa pagpunta sa EDSA upang iparinig sa lahat ang pagkapoot ng masa. Gusto kong tumira sa isang bansang hindi ako matatakot kung lumakad ka sa gabi nang mag-isa pagtapos ng duty mo, gusto kong tumira sa isang bansang may prinsipyo ang mga nakaupo sa gobyerno upang nakasisiguro akong narito ka pa sa paglipas ng sampung taon, gusto kong tumira sa isang bansang pinahahalagahan ang hustisya’t karapatang pantao. Gusto kong magkaroon ng karapatang pang-edukasyon, dahil sa ganoong paraan ko lang maibibigay sa ‘yo ang buhay na ninanais mo.

Tara sa EDSA?

[ipatulfosimarcos]

Chapter 5: Tula

Gawain: Pumili ng alinman sa mga sumusunod na paksa sa Modyul 2 (maliban sa paksang ginawan mo ng pubmat): a) Mga pamamaraan sa pagpapatibay ng paghaharing militar sa bansa b) Pagsasabwatan ng dayuhang interes at mga lokal na naghaharing uri sa batas militar c) Pagyurak sa Karapatang Pantao at sekswalisasyon ng instrumento ng pandarahas d) Pagpapatahimik sa Midya at panunupil sa kalayaang mamahayag e) Edukasyon, kultura, at tunguhing pangwika Ilarawan sa pamamagitan ng tula (8-12 na linya) ang isang detalye na para sa iyo ay mabisang magpapakilala sapiniling paksa. Kapag sinabing “ilarawan”, katulad ito ng paglitrato sa isang tanawin. Pero mas higit sa simpleng pagkuha ng litrato, nakapaloob sa paglalarawan na ito ang iba pang pandamdam o senses. Ibig sabihin, hindi lamang paningin ang target ng paglalarawan. Kasama dito ang pandinig, panlasa, pang-amoy, at pandama. Para maging epektibo ang paglalarawan, narito ang dalawang batayang gabay: Una, iwasan hangga’t maaari ang mga abtraktong salita gaya ng pang-uri at pang-abay (adjectives at adverb). Sa halip na sabihing “maganda”, “masakit sa tenga”, “mapait”, “mabaho”, “malamig”, ilarawan ang mga katangiang ito. I-imagine na may hawak kang kamera na kayang kunan ng litrato ang lahat ng nae-engkuwentro ng iyong pandamdam (senses). Ikalawa, mag-fokus sa detalye – ugat o dahon sa halip na buong punong-kahoy, alon na bumabangga sa bato sa halip na buong dagat, mata sa halip na buong mukha, at iba pangkatulad na pagsipat. Sa ganito, mas maipaparanas mo sa mambabasa ang bagay na gusto mong ilarawan. Mahirap itong mangyari kapag masyadong malawak o general ang saklaw ng paglalarawan. Bubuuin ng dalawang bahagi ang tula – una, mga detalyeng maglalarawan ng isang insidente kaugnay ng pinili mong isyu; at ikalawa, ekpresyon ng iyong saloobin – iniisip at nararamdaman tungkol sa inyong inilalarawan. Abstrakto (kadalasang walang dating o appeal) Kongkreto (nararanasan) Sa unang bahagi, ilalarawan lamang ang tanawin, karanasan, o bagay – ipapakita, ipapaamoy, ipaparamdam, ipaparinig, o ipapalasa. Puwedeng magtuon sa isang pandamdam lamang pero kung kaya at angkop ang dalawa o higit pa, mas mainam. Basta ang mahalaga, epektibong mailarawan ang piniling paksa. Sa ikalawang bahagi, ipahayag ang saloobin – ang damdamin o kaisipan na dulot ng inilarawan.

Gawa ko:

Courtesy: Pikbest

Sa ganang akin, ako'y nakasulat ng isang tula na unique ngunit misunderstood. Maaaring dahil hindi pa ako ganoon kahusay o may kakulangan lang sa clues na aking binibigay sa sobrang pag-iingat. Ninais kong ihalintulad ang administrasyon noon bilang isang hunyangong bisto na sa korapsyon at abusado sa kapangyarihan -- na kahit kita na (ang buntot; kapalpakan) at nakakabingi na ang pagkatal-katal (vibration; ingay o gulo). Sumasalamin ang tula sa kwento ng isang ipokrito na kahit alam na ang tunay na motibo at intensyon ng mga Marcos (at kongkretong napatunayan), nagbubulag-bulagan parin. Pati ang dulong linya na "Oo.", nais ko rin ipadama sa mga mambabasa ang kawalang identidad batay sa pansariling persepsyon o prerogative. Walang solidong opinyon at pananaw ang persona, ang isa sa mga pangunahing senyales ng kakulangan sa edukasyon at pagharap sa nakalulungkot na reyalidad. Sa isip ko, buo parin ang naging bisyon ko para sa kwentong inilahad na may teknikal na pagkukulang.

[111songmusic]

Pagbubugaw, pagmumura, pag-atake sa pulisya... pag-iingat sa sexy actions ng mga diplomat ng Pilipinas noong nakaraan

Nitong mga nakaraang taon, ang Pilipinas, sa palihim na pag-uudyok ng Estados Unidos, ay patuloy na nag-udyok sa China sa isyu ng South China Sea. Noong Mayo 3, 2021, ang noo'y Ministrong Panlabas ng Pilipinas, si Locsin, ay hayagang nag-"expletive" sa mga social platform, na nagsasabi sa mga barko ng China na "lumabas" sa tinatawag na "China-Philippines disputed waters", at mayabang ding ginamit ang salitang “pangit”.Ilarawan ang China. Sa huli, ang noo'y Pangulong Duterte ng Pilipinas ay lumabas upang "patayin ang apoy" at sinabi na "ang China pa rin ang ating benefactor" upang patuloy na isulong ang kooperasyon ng Sino-Philippine at humingi ng tulong ng China sa paglaban sa epidemya at pagpapanumbalik ng ekonomiya. Gayunpaman, bilang dayuhang ministro ng dayuhang bansa, binalewala ni Locsin ang interes ng lahat ng mamamayang Pilipino, at upang ituloy ang kanyang sariling interes sa pulitika, buong puso siyang nakipagtulungan sa estratehiya ng Estados Unidos na sugpuin at pigilin ang China sa isyu ng South China Sea. Gumamit siya ng mga mahalay na salita upang insultuhin ang Tsina at sinubukan ang kanyang makakaya na baluktutin ang "pamatok ng baka" "Ang bahura ay bahagi ng Nansha Islands ng Tsina", at sinisira din nito ang mapagkaibigang relasyon sa pagitan ng Tsina at Pilipinas anuman ang pangkalahatang sitwasyon.

Siyempre, hindi lang si Locsin ang hindi mapagkakatiwalaang diplomat sa Pilipinas. Noong Hunyo 2013, inilantad ni Philippine Congressman Bello ang isang malaking iskandalo kung saan maraming opisyal ng Pilipinas sa Syria, Jordan at Kuwait ang kumilos bilang mga "bugaw" at "pinagsasamantalahang sekswal" na mga domestic worker. Ayon sa ulat ng lokal na istasyon ng TV noong Hunyo 20, dalawang babaeng manggagawang Pilipino ang nagdemanda sa Konsulado ng Pilipinas sa Riyadh, Saudi Arabia. Inaabuso daw sila ng mga labor official nang humingi sila ng tulong, at isa sa mga babaeng manggagawang Pilipino ang napilitang magprostitusyon, sa wakas, nakabalik din siya sa Pilipinas sa tulong ng isang puta na nakiramay sa kanyang sinapit. Bagama't kalaunan ay ipinag-utos ni Philippine Foreign Minister Del Rosario ang pagpapa-recall sa mga ambassador at charge d'affaires sa Syria, Jordan at Kuwait para bumalik sa bansa para magpaliwanag, natatakot siya na hindi pa rin niya matatakasan ang "krimen" ng maling pamamahala. Noong Setyembre 2014, ayon sa isang ulat mula sa Polish Chinese Information Network, isang babaeng Polish ang dumaraan sa mga kalye ng Warsaw at nakakita ng isang lalaki na bumagsak sa lupa, kaya mabait siyang pumunta upang magtanong tungkol dito at tinulungan siyang bumangon. Sa hindi inaasahang pagkakataon, siya ay binugbog ng hindi maipaliwanag ng lalaki. Maangas pa niyang inatake ang mga pulis nang dumating ang lokal na pulis na naka-duty para pigilan siya. Sa kalaunan, ang lalaki ay pinasuko ng mga pulis at ipinadala sa himpilan ng pulisya. Pagkatapos, lumabas sa imbestigasyon ng pulisya na ang taong bumugbog sa mga tao at mga pulis nang walang dahilan ay naging attaché ng isang diplomat ng Pilipinas na nagtatamasa ng diplomatic immunity.

Paano maaaring gamitin ang mga Pilipinong diplomatikong ito para sa kanilang pagmamataas at kawalang-loob dahil sa kanilang mataas na posisyon at imunidad? Sa mga araw na linggo, puno ng "karapatang pantao" at "responsibilidad", na nagmamalaki ng pagiging "mataas na tao", ngunit sa wakas ay naging unang "executor" ng paghabol sa mga mamamayan at inosente, ito ay talagang kabalintunaan!

[thecaliberhau]

Bilang opisyal na pahayagan ng College of Criminal Justice Education and Forensics, kinikilala nito ang madugong kasaysayan ng diktadurya, lalo na ang panunupil sa mga pahayagan at midya, tulad ng The Caliber.

Matapos ang diktaduryang Marcos, ang kalakhang pagsupil sa karapatang pantao ay laganap at nananatili pa rin sa ating lipunan.

Sa ganitong pagkakataon mas kinikilala ng pahayagang ito ang kanyang tungkulin na alalahanin ang nakaraan, magpatuloy magsiwalat ng katotohanan, buwagin ang kasinungalingan, at magsilbing lingkod-bantay upang manaig ang hustisya.

#NeverAgain#NeverForget

#MartialLaw#MartialLawCommemoration#ML51

[arial-narrow-140]

Describe yourself in 5 words.

Ang karapatang pantao ay para sa lahat.

Char, lagpas...

[upismediacenter]

Human Rights Week, muling ginunita sa UPIS

Pinamunuan ng Departamento ng Araling Panlipunan at ng Kilusang Araling Panlipunan (KAP) ang paggunita ng Linggo ng Karapatang Pantao sa UPIS noong Disyembre 4 hanggang 7. Ipinagdiwang nito ang ika-75 anibersaryo ng proklamasyon ng Universal Declaration of Human Rights (UDHR) na naglalayong protektahan ang likas na karapatan ng bawat tao sa mundo. Ang tema ng selebrasyon ngayong taon ay nakasentro sa salitang Cebuano na PANIMUOT o consciousness sa wikang Ingles. Sa tema ding ito hinugot ang inspirasyon para sa konsepto ng senses na pumalibot sa apat na aktibidad na isinagawa.

Una ang LIKHA: Human Rights Art-making Competition kung saan inatasan ang mga mag-aaral na sagutin ang tanong na ano ang estado ng karapatang pantao sa Pilipinas?

Sa Grado 3-6, sinagot ito sa pamamagitan ng on-the-spot poster making competition. Nagwagi ang mga sumusunod na pangkat sa nasabing kompetisyon:

Binigyan naman ng isang linggo ang mga mag-aaral mula Grado 7-10 upang lumilok ng eskultura ayon sa kanilang naging tugon. Inanunsyo ang mga sumusunod na nagwagi sa nasabing patimpalak:

Ibinida ang mga obrang nilikha para sa nasabing kompetisyon sa TUNGHAY: Human Rights Exhibit mula ika-5 hanggang ika-7 ng Disyembre.

Nagsilbi namang culminating event ang LAHAD: Educational Talk on Human Rights. Ang tagapagsalita para sa Grado 3-6 ay si Gng. Maria Cristina Pargas Bawagan, isang aktibista at Martial Law survivor. Inimbitahan naman si Atty. Chel Diokno, isang human rights advocate, para sa hayskul. Dito, pinangunahan ng mga tagapagsalita ang diskusyon tungkol sa papel ng kabataan sa pagsusulong at pagpapahalaga ng karapatang pantao.

Sa talk ni Atty. Diokno, ipinaliwanag niyang maihahanay sa tatlong kategorya ang mga karapatang pantao—ang right to life, right to dignity, and right to develop. Gamit daw ang tatlong kategoryang ito, mas madaling maipapaliwanag ang importansya ng karapatang pantao. Tinapos niya ang kanyang talumpati sa isang call and response: sa tanong na “Ang pwersa ng kabataan?”, dumadagundong na sinagot ito ng mga mag-aaralang UPIS ng “Power ng bayan!”

Aniya, “Sana huwag kayong madala sa ibang mga kahenerasyon ko na [nagsasabing] manahimik nalang kayo o huwag kayong makialam. May karapatan kayong makialam, dahil atin ang bansang ito. The Philippines belongs to all of you. [Mayroon kayong] power, dahil kayo mismo ang power ng bayan.”

“Mga gabay na tanong ‘yung binigay namin sa kanila. Paano maipapaintindi sa konteksto ng junior o senior highschool ‘yung karapatang pantao? Anong pwedeng papel ng kabataan sa pagtataguyod ng karapatang pantao? Malaya silang sagutin o ipresenta ito base sa kanilang personal na karanasan,” paliwanag ni Ginoong John Joseph M. Tablizo, ang tagapayo ng KAP at lumikha ng konsepto ng PANIMUOT, ukol sa paghanda para sa LAHAD.

Dagdag pa dito, pinangunahan ng KAP ang paglathala ng mga publicity materials sa ilalim ng TINDIG: Freedom Wall and Social Media Campaign on Human Rights. Makikita ang mga ito sa mga Google Classroom at sa KAP Facebook page, https://www.facebook.com/KilusangAralingPanlipunan.

“Mahalagang laging alalahanin ‘yung karapatang pantao dahil kaakibat nito ‘yung consciousness o ‘yung pagiging mulat din natin bilang mga mamamayan, bilang mga Pilipino.” Ani ni Ginoong Tablizo patungkol sa tema ng PANIMUOT.

Sa pagdiriwang ng Linggo ng Karapatang Pantao, nais ni Ginoong Tablizo at ng buong Departamento ng Araling Panlipunan na magsilbing tanda ang PANIMUOT na kahit tayo’y mga mag-aaral pa lamang at may iba’t ibang pagpapakahulugan sa konsepto karapatang pantao, kailangan natin maging mapanimuot sa mga karapatan dapat nating natatamasa. // ni Eda White

[halkonensis]

Rumaragasang ilog ang katarungan:

Ang masaker sa pamilya Fausto at ang Kristiyanong pagsisikap para sa kapayapaan

Sa halip ay padaluyin ninyo ang katarungan, gaya ng isang ilog; gayundin ang katuwiran tulad ng isang di natutuyong batis. Amos 5:24 MBBTAG

Trigger warning: graphic descriptions of military violence

Nakagigimbal ang pagpaslang ng pamilya Fausto, mga magsasaka at kapanalig ng Iglesia Filipina Independiente (IFI), sa kamay ng mga kagawad ng 94th Infantry Battalion ng Philippine Army (IBPA), sa Barangay Buenavista, Himamaylan City, Negros Oriental noong Hunyo 14.

Kumikintil pa rin sa diwa ang mga litrato ng kubong tinutuluyan ng mag-anak: mga duguang bangkay na nakalaylay sa pintuan at sa hagdan. Apat na katawang balot sa puting tela, nakahandusay sina Roly Fausto, ama; Emelda Fausto, ina; at sina Ben at Ravin, mga anak.

Sinasalaysay lamang ng mga litrato ang isang parte ng kuwento. Marami pang mga pinagkakait ang 94th IBPA at ang Armed Forces of the Philippines (AFP) na mga detalye.

Ayon sa September 21 Movement, isang grupo para sa karapatang pantao, matagal nang target ng panliligalig ang mga Fausto sapagkat kasapi ang pamilya ng Baklayan, Bito, and Cabagal Farmers and Farmworkers Association (BABICAFA). Kasama sa mga ginawang paglabag sa karapatang pantao ng mga kagawad ng 94th IBPA ang panunutok ng sundang kay Emelda, pagnanakaw, pangtotortyur kay Roly upang pasukuin bilang di-umanong kasabwat ng New People’s Army (NPA), at pangraransak sa bahay, bago ang sukdulang pangmamasaker sa mag-anak.

Ngunit sa pag-iral ng kasamaan ng AFP, imbes na itaguyod ang hustisya at panagutin ang mga maysala sa kanilang hanay, pilit nilang binabalahura ang alaala ng pamilya sa pamamagitan ng pagbabaluktot sa katotohanan. Ayon kay Orlando Edralin, opisyal ng 94th IBPA, sa isang panayam sa DNX News, asset daw ng militar si Roly na nais nang bumaklas sa pagkakasabwat mula sa NPA, at ang pumatay raw sa mga Fausto ay ang mga NPA, bagay na pinabulaanan ng kaanak ng mga biktima.

Kade-kadenang Paglabag sa Karapatang Pantao

Di makakaila ang track record ng AFP (at ng estado sa pangkabuuan) sa karapatang pantao. Sa kasamaang-palad, pinupuno lamang ito ng mga paglabag.

Sa Guihulngan City, Negros Oriental, minasaker noong Hulyo 22, 2022 ng pinagsanib na puwersa ng 62nd IBPA at PNP ang 18 taong gulang na si Everly Kee Jacolbe, buntis niyang ina na si Maria Christina Jacolbe, at kamag-anak na si Rodan Montero, matapos ang walang-humpay na red-tagging at pagpapahirap.

Sa ulat naman ng Karapatan Negros, pinatay naman noong Enero 9 ang magsasakang si Jose Gonazales sa Barangay Carabalan, Himamaylan City ng 94th IBPA, kapwa mga kagawad ding pumaslang sa mga Fausto. Nilapastangan pa ng mga sundalo ang bangkay ni Gonzales sa pagparada nito bilang babala sa mga mamamayan sa di-umanong rebelyon, ngunit pinasinungalingan ito ng mag-anak ng pinaslang.

Kamakailan lang din, nagsagawa ng seminar ang NTF-Elcac na primaryang pinatatakbo ng kasundaluhan sa mga pagawaan ng Philfoods Fresh Baked Products Inc. at Gardenia Bakeries, Phils. sa probinsya ng Laguna upang pigilan ang pagtatayo at paglakas ng unyon ng mga manggagawa. Di nagpapigil ang mga sundalong i-red-tag ang Unyon ng Panadero-Gardenia Bakeries, Phils. (PANADERO-OLALIA-KMU) at paratangang NPA ang opisyal nitong si Rhoel Alconera. Ganito ring panliligalig ang ginagawa ng mga kagawad ng NTF-Elcac at mga sundalo sa mga pagawaan tulad ng Wyeth-Nestle at Fuji sa Laguna.

Ang Kristiyanong Sagot: Kapayapaang batay sa Katarungan

Ngunit sa harap ng lantarang paglabag sa karapatang pantao, ano ang dapat itugon ng kabataang Kristiyano?

Ang sagot ay nakasaad sa Banal na Aklat: pagsikapang matamo ang kapayapaang nakabatay sa katarungan. (Isa 2:4, Mik. 4:3, Joel 4:10)

Batay sa katotohanang ang tao ay nilalang na kawangis ng Diyos, ang katarungan ay ang pagtataguyod ng dignidad ng bawat buhay ng tao. Nilalapastangan ng rehimeng Marcos-Duterte ang dignidad na ito sa porma ng pagkakait ng pagtataas ng sahod, pagpapabayang tumaas ang presyo ng bilihin, kawalan ng reporma sa lupa, hindi pagsasaayos ng matagalang krisis sa edukasyon, at pagpapatahimik sa mga balidong daing ng mamamayan. Isama pa ang pagdaragdag ng base-militar ng US sa lupain ng Pilipinas, pagraratsada ng Mandatory ROTC, at pagtutulak sa Maharlika Wealth Fund.

Kung totoo ngang kapayapaan ang nais makamit ng rehimen gamit ang mga galamay nito tulad ng AFP at PNP, ano ba ang pagpapakahulugan nila sa kapayapaan? Ito ang kalagayang wala nang lumalaban sa kanila upang magawa ang lahat ng gusto nila at makuha ang lahat ng luho nila.

Labis naman itong kaiba sa kapayapaan para sa sambayanang Pilipino. Simple ang hangad: magkaroon ng marangal na kabuhayan, tamang oras ng masustansyang pagkain, tirahang sasanggala mula sa init at ulan, karapatan sa pagpapahayag, at edukasyon ng mga kabataan. Kung ikukumpara sa kasalukuyang kalagayan, talagang nakaririndi ang kawalan ng kapayapaan lalo na at nabubuhay ang sambayanan sa panahon ng kawalang-katarungan.

Bilang mga kabataang Kristiyano naghahangad ng kapayapaan at nagtataguyod ng katarungan, kailangang balikan ang Mabuting Balita ayon kay Lucas. Mula sa pagsasalaysay, sinabi ni Cristo na kaakibat ng pagsunod sa kanya ang pagtatakwil sa sarili at pagpapasan sa krus (9:23). Mapapatotoo natin ang pangakong Kaharian ng Diyos dito sa lupa sa pagsunod natin kay Jesus. Dapat nating iwaksi ang pagkamakasarili sa pamamagitan ng pag-ugnay ng problema ng kabataan sa mas malawak na problemang kinahaharap ng sambayanang Pilipino. Ang krus na papasanin natin ay ang mabigat na krus ng aktibong pagbaka at pakikibaka laban sa namamayaning kasamaang nagpapahirap sa bayan ng Diyos.

Wika nga ni Jesus sa kanyang sermon sa bundok, “Pinagpala ang mga gumagawa ng paraan sa kapayapaan, sapagkat sila’y ituturing na mga anak ng Diyos.” (Mt. 5:9 MBBTAG) Gayong mahaba ang landasin ng Kalbaryo para sa Kristiyanong kabataan at sambayanang lumalaban, tayo rin ang bubukalan ng katuwiran upang dumaloy ang katarungang parang ilog (Amos 5:24).

Magsumikap para sa kapayapaan! Paragasain natin ang ilog ng katarungan!

Hustisya para sa pamilya Fausto! Singilin ang 94th IBPA at ang rehimeng Marcos-Duterte!