#Ederlezi

[elestirenadam]

Jung'un haklılığının ispatı: Utnapiştim, Baba Fingo, Demeter, Hızır, İlyas...

Bugün Nevruz. Tabiî biz Türkler daha erken kutladık. Ama çok çeşitli bahar bayramları var. Her bahar bayramını kazıyın, altından başka kültürün bahar bayramı çıkar. Sümer’de A-ki-til, Babil’de Zakmu, Ortodokslarda Aya Yorgi, Katoliklerde St. Georges, Yahudilikte Pesah... Emir Kusturica'nın Çingeneler Zamanı filmini izlediniz mi bilmem. İzlemediyseniz mutlaka öneririm. Ama en azından belki Goran Bregoviç'in Ederlezi müziğini duymuşsunuzdur. Balkanların acıları içinde Çingenelerin en güzel ağıtlarından biridir. İşte o Ederlezi, bizim Hıdırellez'dir. Hıdırellez'in ilk kökenini, Sümerde görüyoruz.

TUFAN'DAN ÇIKAN BİLGE Gılgamış Destanı'nın XI. tabletine bakarsanız orada Utnapiştim'in hikayesini görürsünüz. Gılgamış, arkadaşı Endiku'nun ölümünden çok etkilenir. Onu yeniden diriltmek ister. Ölümsüz otunu duyar. Bu otun yerini bilen tek kişi, ölümsüz bir bilge olan Utnapiştim'dir. Utnapiştim ve karısı Tufan'dan sağ çıkmıştır. Bir gemi yapmıştır ve bitki ve hayvanları da kurtarır. Tanrı Enlil, kendisine tanrılık verir. Evet, Nuh'un hikayesi ve kökeni budur. Bilge ve ölümsüz olan, suda yaşayan, sıkıntıda olan herkese yardım eden Utnapiştim, Gılgamış'a bitkinin yerini tarif eder. Gılgamış gider fakat bir yılan onun elinden bitkiyi alır. Evet, Havva'ya elmayı yediren ve insanoğlunun elinden cenneti alan yılan, burada da görev başındadır. Bu kez insanlığın elinden ölümsüzlüğü (cennete ölümsüzlük vardır) alır. Yani bir nevi cenneti ikinci kez insanın elinden alır.

PERSEPHONE İLE BULUŞAN DEMETER

Eski Yunanlar da baharın gelişini başka bir hikâye ile anlatırlar. Yeraltı dünyasına kaçırılan Persephone, annesi Demeter’le yılda bir kez buluşur.  Yediği dört nar tanesi yüzünden Persophone yılın üç ayını yeraltı dünyasında, dokuz ayını ise dünyada geçirmeye mahkûm edilmiştir. Kızını görmenin coşkusuyla Demeter, toprağı çiçekler ve yapraklarla kaplar. Böylece ilkbahar olur. Kızının yeraltı dünyasında geçirdiği üç ayda ise kış olur. Yunan mitolojisinde baharın başlangıcı olarak Demeter anılır. Bu inanış, Müslümanlara da Hızır ve İlyas ile yansır. Hızır ve İlyas Peygamberler gül ağacının dibinde buluştururlar. Buna da “Hızır-İlyas”ın birleşimi “Hıdırellez” adını verirler.

KURTARICI BABA FİNGO

Tekrar Çingenelere dönelim. Mısır firavunları sadece Yahudilere mi zulmettiğine inanıyorsunuz? Çingene inancına göre, Firavunlar Koptlar (Kıptîler) adı verilen Çingenelere zulmederler. Hz. Musa ile birlikte Çingenelerin büyük bir bölümü kaçmaya çalışır. Fakat Baba Fingo ve bir kesim çingeneyi Firavun, özgürlük vereceğim diyerek Hz. Musa'nın peşine salar. Bir kısmı Firavun’un zulmünden kurtulur. Fakat Kızıldeniz kapanınca Baba Fingo ve askerler suya gömülür. Geride kalanlar ve zulûm görmeye devam eden Kıptiler ise kutlu bir kişinin gelip kendilerini kurtaracağına inanırlar. O gün de 6 Mayıs’tır. O sabah, Çingeneler yaşadıkları bölgelerdeki akarsulara inerek yıkanıp eğlenirler. Bazıları da bu sularda hapsedildiklerine inanırlar. Kendilerini zalim Firavun’un elinden kurtaracak Baba Fingo’ya şükranlarını sunmak için kutlamalar yaparlar. İşte Çingeneler Zamanı filminde izlediğiniz sahne bunun yansımasıdır. Çingeneler suya girerek hâlâ Baba Fingo’yu çağırırlar, hapsoldukları yerden kendilerini kurtarmaya çalışırlar. Kimsenin inancına karışamayız. Ama bu büyük kültür birikimine hayran kalmamak elde değil. Biz Jung'a katılabiliyoruz ancak. Jung, mitolojide insan zihninin özelliklerinin dünya üzerinde benzer özellikler gösterdiğini doğrular. İşte Jung'un haklılığının ispatı. İnanların bayramı, herkesin de baharı kutlu olsun.

[patrikberta]

Beirut - Ederlezi - 432 Hz

[angelofghetto]

A kicsi lány a nagy hanggal, és két veterán. Nevessetek ki, de ezen a koncertrészleten elbőgtem magam. Egy olyan világban szeretnék élni, ahol a népek és a generációk ilyen remekül összecsengenek.

[gznfrtml]

Ederlezi; Serenad Bağcan'ın yorumuyla...❤

[romanationmovement]

[stefisdoingthings]

balkan folk music. you agree.

[estellamila]

Siz de müziklere şarkılara klip çekiyor musunuz ya da ne bileyim, o müzikten etkilenerek kafanızda bir senaryo kuruyor musunuz? Ben bunu çok yapıyorum ya elimde değil, I live in a fantasy world like Michael Scott.

Mesela Diva Yorgun 2'ye kafamdan çok güzel bir klip çekmiştim keşke Melikko'ya ulaşıp fikrimi sunabilseydim yani şu anki klip de çok güzel ama bence benim kafamdaki daha güzel olurdu ksifkwkxks

Her neyse yukarıdaki müzik de aklıma direkt yüksek bir yerden atlayarak intihar eden kadın bir karakteri getirdi. Hayatının önemli anları film şeridi filan geçiyor gözlerinden bir yandan ama hep düşerken muhtemelen hissedeceği o son rüzgarının sesi bu müziğe karışıyor. Gözyaşları böyle bir kayanın üstündeki solmuş bir çiçeğe damlıyor son sahnede. Yere çarpış anının sesini duyuyoruz yalnızca ama sahneyi görmüyoruz. Son sahnede de tekrar canlanan o çiçek sallanıyor rüzgarda.

Keşke animasyon yapmayı bilsem bu kafamda dönenleri en azından o şekilde gerçekleştirmek isterdim :/

[wolvierinez]

FUCKKK

[hungee-boy]

made this post on nextdoor and expected some ignorance but was pleasantly surprised to see my redneck neighborhood pull up with love

then my absolute favorite

real louise!!!!!!!

[hoisanwa]

get pas o panori'd

get ay kalelumbrored

"Oh the other Euro vis songs are good so I'll still listen"

*slaps you* who is making good music. huh? *slaps a copy of deconstruction ladino music at you* *slaps you with Ederlezi* *slaps you with 3 wonderful cds you can find at your local library made about 30 years ago by romani artists*

[sadenees]

Ederlezi ♥️ bu sana gelsin...

[patrikberta]

Barcelona Gypsy Klezmer Orchestra - Ederlezi - 432 Hz

[reiralea]

Son zamanlarda hafta sonu gezmeye çıkmadıysam eve birilerini davet ediyorum. Önceden kapım kendime bile kapalıydı ama artık kapımı olabildiğince açık tutmaya çalışıyorum. Bu hafta sonu da arkadaşlarımı ağırladım.

Dün, gece yarısına kadar oyun oynadık. Bugün de gündüz çılgınlar gibi kek yaptık. Çılgınlar gibi diyorum çünkü aklımıza gelen her şeyi ayrı ayrı denedik sjshs. Akşam da film izleyip Hıdırellez dileklerimizi yazdık. Tüm güzel, iyi niyetlerin hayırla ve kolaylıkla olması için dualar ettik.

Kızlar çoktan yatıp uykuya daldı, ben de dinlenip uyumayı düşünüyorum. Her Mayıs'ta özellikle de Hıdırellez günü Ederlezi dinlemeyi çok seviyorum. En çok bu versiyonu seviyorum:

Yaptığımız kekler listesi: limonlu, portakallı, kakaolu portakallı, damla çikolatalı, kakaolu fındık kremalı, parça çikolatalı, karamelli, bademli, havuçlu cevizli tarçınlı, incirli cevizli, kakaolu fındıklı, kuru kavunlu. Evet hepsini ayrı ayrı yaptık ve yedik ajxhshxha. İncirli cevizliyi ayrıca daha büyük bir kalıpla yapmayı isterim. Arkadaşlar da en çok kakaolu portakallı keki sevdiler.

Bir dahaki sefere meyveli kekler yapmayı düşünüyorum. Hayat kısa, kekler pişiyor ajahxhs.

[kontvortex]

EDERLEZİ AVELA (İNTİHAR EFENDİSİ)

hayalleri olmayan bir çingene nedir ki?)

Orkestra gürültüsü, korkunç masal ah! çocukluğun yılanla ağulu inan… ecelin soykütüğüne kayıtlı perhan… Sinemadan çalındı anılar : hangi sevda için tutuldun fırtınaya? .

bataklıkta argodan doğup: racon kestin suçluluğa … Yüreğin bileyli bıçak ; bıçkın sustalı aşklara.. Dumanlar aczini saklar: vebale saçılmak sana haram.. sarhoş atla gelir çoşku: yenilgin alkolde savrulmak. şarjörlerce silah yağmur ;hayalin kırık hangi kalbe sığınsan

alkol yağdırıyor hava…kurşun yağmuru çocukluğuna…. veremli ciğerinde nikotin; atılıyor haplı çalgılarla …. kirlenen rengin diliyle: geceyi giyer günah Gençliğin deprem altında: sisli geçmişine dokunsan:

mafyatik krallık burda; çadırında barbut atacak…. depremle sarsıyor çalgı, klarnet sızısı var … Karanlık avluda kuşlar: alkol ve şiirle nakışlıdır… veremli sevda ücrana çekilir, hiçbir ölüm seni bu kadar sızlatamaz! ..

Lekeyi hangi suyla aklayabiliriz ulan?! kaç yerinden sökülür; yürek esvabı orda? Piçliğin kirli tohumu: atılıyor bakir toprağına… Günah şehrinde azran : fersah fersah uzakta .. içkiden esrik ırmakta: kimse intiharını bilmiyor perhan !

besteyle geceyi bıçaklasan, incinme sesi göğsünde kalır ! Yaranın damara aktığı an: çiftkağıtlının inişi bu masumluğa! nikotin giyotinle bağrına inince; harabe sevgilidir aklında Saraybosna!

orkestra gürültüsü,korkunç öykü ah! perhan! külhani tesbih namın, darmadağan!