#Γραμμάτων

[h-xwra-twn-grammatwn]

Αύριο ίσως όλα τελειώσουν Αύριο μπορεί να είναι η τελευταία μέρα που την βλέπω Η τελευταία μέρα που την αγγίζω, την φιλάω, η τελευταία μέρα που την κάνω να χαμογελάσει Αύριο ίσως δεν ξημερώσω δίπλα της και ίσως δεν είναι αυτή που θα γεμίσει φως την συννεφιασμένη μου μέρα Αύριο ίσως κοιμάμαι αγκαλιά με κάποια άλλη, ίσως μαγειρεύω σε κάποια άλλη ίσως δω τις ίδιες σειρές δίχως εκείνη Δεν είμαστε τίποτα παραπάνω από ένα χαρτί κενό σε μια ερημωμένη άσφαλτο που το φυσά ο αέρας Καταδικασμένοι να αποζητάμε αξία απ το άτομο που στέκεται απέναντι μας, η καλύτερα, απ το άτομο που επιλέξαμε να στέκεται απέναντι μας Το μαχαίρι έχει δυο όψεις, εκείνη του ερωτευμένου και εκείνη του απογοητευμένου Μα απ όποια πλευρά και αν το μπήξεις στα στήθια σου, παραμένει ικανό να σε σκοτώσει Η νύχτα τελειώνει και εγώ γνωρίζω πως ίσως η τελευταία φορά που θα σε δω θα είναι στον ύπνο μου Αλλά σε παρακαλώ άσε με να κοιμηθώ λίγο ακόμη Είναι αρκετά νωρίς για να επωμιστώ το βάρος του ρεαλισμού ακόμα Άλλωστε εσύ μου είπες κάποτε, πως μου ταιριάζει του αιθεροβάμονα το βλέμμα…

[justforbooks]

Γιάννης Μαρής: Η ζωή του κορυφαίου αστυνομικού συγγραφέα που πέθανε σαν σήμερα

«Έγραφε για να είναι δημοφιλής»

Ο γιος του συγγραφέα Γιάννη Μαρή αποκαλύπτει σημαντικές στιγμές από τη ζωή του πατέρα του.

Λαμπρινή Κουζέλη, ΤΟ ΒΗΜΑ: 17/04/2011.

Όταν ήμουν πολύ μικρός νόμιζα ότι υπάρχουν τρία είδη γραμμάτων: τα κεφαλαία, τα μικρά και τα γρήγορα. Αυτά ήταν τα γράμματα του πατέρα μου. Ήταν πολύ δυσανάγνωστα και όταν τον ρωτούσα τι γράμματα είναι αυτά, μου έλεγε "γρήγορα"» λέει ο Άγγελος Τσιριμώκος για τον πατέρα του Γιάννη Τσιριμώκο, γνωστότερο ως Γιάννη Μαρή και εισηγητή της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα.

Μόνιμος κάτοικος Βρυξελλών από τη δεκαετία του 1980, όπου εργάζεται ως μεταφραστής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Άγγελος Τσιριμώκος βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα για να παραστεί στην ημερίδα της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας που ήταν αφιερωμένη στον πατέρα του. Τον συναντήσαμε στο πατρικό του σπίτι, στην πλατεία Κολιάτσου, και μας ξενάγησε στο γραφείο του Μαρή, που «είναι σχεδόν όπως το άφησε» όταν πέθανε το 1979.

Όταν ξυπνούσε έγραφε πυρετωδώς, συντροφιά με ένα πακέτο τ��ιγάρων Άσσος και ένα τσάι «καφέδες έπινε πολλούς στην ��φημερίδα». Έγραφε πάντοτε στο χέρι με μπλε στυλό Βic- δεν χρησιμοποιούσε ποτέ γραφομηχανή.

Δραστήριος δημοσιογράφος και παραγωγικότατος συγγραφέας, ο Γιάννης Τσιριμώκος συνταξιοδοτήθηκε μόλις έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του. Στα παιδικά του χρόνια ο Άγγελος θυμάται ότι ο πατέρας του «ήταν πάντοτε πολύ απασχολημένος». Συνεργάτης πολλών εφημερίδων στη διάρκεια της καριέρας του, της «Μάχης», του «Ελεύθερου Λόγου», της «Αθηναϊκής» και αργότερα της «Ακροπόλεως» και της «Απογευματινής», σε διάφορα πόστα, έλειπε πολλές ώρες από το σπίτι.

«Τότε δεν καταλάβαινα τι δουλειά έκανε στην εφημερίδα, διότι έκανε πολλές δουλειές και δεν ήταν όλα τα κείμενά του ενυπόγραφα. Όταν ήμουν πολύ μικρός έκανε και τυπογραφείο, επιμέλεια δηλαδή, και γύριζε στη μία και στις δύο το πρωί. Μεγάλωσα με το "Σςςς,ο μπαμπάς γύρισε πολύ αργά και κοιμάται". Ο ύπνος του πατέρα μου ήταν ιερός και προσέχαμε όλοι να μην τον ταράξουμε».

Όταν ξυπνούσε έγραφε πυρετωδώς, συντροφιά με ένα πακέτο τσιγάρων Άσσος και ένα τσάι «καφέδες έπινε πολλούς στην εφημερίδα». Έγραφε πάντοτε στο χέρι με μπλε στυλό Βic- δεν χρησιμοποιούσε ποτέ γραφομηχανή. «Όταν έγραφε όμως σενάριο για ταινία, προσλάμβανε μια εκπαιδευμένη δακτυλογράφο και της υπαγόρευε το κείμενο, επειδή έπρεπε να είναι γραμμένο βάσει συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών».

Στην πλάτη του γραφείου η βιβλιοθήκη φιλοξενεί τα βιβλία του Μαρή και της συζύγου του, της μεταφράστριας Αθηνάς Ζαφειρίου. Σε πολλά, τα αρχικά εξώφυλλα έχουν αντικατασταθεί από δερμάτινη βιβλιοδεσία που στο κάτω μέρος της ράχης φέρει τα αρχικά του: Ι. Τ. Στη βιβλιοθήκη στον τοίχο δεξιά βρίσκονται αραδιασμένες φωτογραφίες της οικογένειας. «Δεν είχε καθόλου προσωπικά αντικείμενα και ενθύμια από την παιδική του ηλικία όταν παντρεύτηκε τη μητέρα μου, είχε μονάχα ένα πακετάκι με πέντε- δέκα φωτογραφίες». Ανάμεσα σε αυτές και μία που κάποιος έβγαλε στον «Γιάννη του Βουνού» στην Κατοχή, στα χρόνια της αντίστασης του ΕΑΜ.

Δεν ήθελε να εκτεθεί ως Τσιριμώκος

Γόνος της πολιτικής ο��κογένειας των Τσιριμώκων από τη Φθιώτιδα, δεύτερος εξάδελφος του γνωστού πολιτικού και μετέπειτα πρωθυπουργού Ηλία Τσιριμώκου, με τον οποίο ήταν στενά δεμένοι, πλαισίωσε με άλλους το κόμμα της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας που ίδρυσε ο Ηλίας με τον Αλέξανδρο Σβώλο το 1941, το μετέπειτα Σοσιαλιστικό Κόμμα- ΕΛΔ. Ο ίδιος όμως μετά τον πόλεμο δεν ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική. «Αφενός διότι έκανε οικογένεια και αποφάσισε να μαζευτεί» λέει ο Άγγελος, «αφετέρου γιατί είχε απογοητευτεί από τις εξελίξεις. Σοσιαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα δεν υπήρχε πια».

Οι επαφές με τους παλιούς συντρόφους όμως συνεχίζονταν. Οι επισκέψεις στον Αλέξανδρο και στη Μαρία Σβώλου ήταν συχνές. «Η μητέρα μου έλεγε πως ό,τι ήξερε από πολιτική το έμαθε από τις κουβέντες που άκουγε στο σπίτι του Σβώλου». Στις φιλικές συναντήσεις στο σπίτι του Μαρή ο Άγγελος ρουφούσε τις κουβέντες των μεγάλων: «Μου άρεσε να κάθομαι και να ακούω όσα έλεγαν. Μπορεί η κουβέντα να ξεκινούσε από τον καιρό,αλλά κατέληγε πάντοτε στο πώς τα έκανε θάλασσα η Αριστερά στην Ελλάδα, γιατί έχασε ενώ δεν θα μπορούσε να είχε χάσει». Ανάμεσα στους φίλους η συγγραφέας Άλκη Ζέη, συμμαθήτρια και στενή φίλη της Αθηνάς Ζαφειρίου, και η αδελφή της Ελένη Κόκκου, στο πατρικό των οποίων η Αθηνά γνώρισε τον Γιάννη Μαρή.

Τότε βέβαια δεν λεγόταν ακόμη Μαρής. «Το ότι υιοθέτησε φιλολογικό ψευδώνυμο μου φαινόταν φυσικό.Γιατί όμως Μαρής και όχι κάποιο άλλο; Κάποτε τον ρώτησα. Μου απάντησε ότι ούτε ο ίδιος ήξερε, ίσως όμως υποσυνείδητα είχε κάποια σχέση με το γεγονός ότι η μητέρα του ήταν το γένος Μακρή» «Με αυτό υπέγραφε όταν πρωτοδημοσίευσε σε συνέχειες το "Εγκλημα στο Κολωνάκι" στο περιοδικό "Οικογένεια". Ίσως φοβόταν ότι δεν θα ήταν καλό και δεν ήθελε να εκτεθεί ως Τσιριμώκος. Το περιοδικό έκλεισε προτού ολοκληρωθεί το αφήγημα, αλλά έφτασαν τόσα γράμματα στη σύνταξη ρωτώντας ποιος ήταν ο δολοφόνος που κατάλαβε ότι το μυθιστόρημα είχε επιτυχία, και το εξέδωσε σε βιβλίο».

Έκτοτε η επιτυχία ήταν δεδομένη. Ένιωθε να τον εκτιμούν; «Είχε το αίσθημα ότι είχε δουλέψει σκληρά και είχε ανταμειφθεί γι΄αυτό. Δεν άκουσα ποτέ να εκφράζει πικρία ή ενόχληση από δυσμενή κριτική, εκτός από μία φορά, όταν κάποιος είχε γράψει ότι τα βιβλία του είναι για την τουαλέτα». Ο ίδιος θεωρούσε ότι τα κείμενά του εντάσσονταν στη λεγόμενη «λαϊκή λογοτεχνία»; «Είχε επίγνωση ότι έγραφε για να είναι δημοφιλής. Δεν επεδίωκε την εκζήτηση, έγραφε για να διαβάζεται από ευρύτερο κοινό και ήθελε -τον είχα ακούσει να το λέει- να γίνεται προσιτός στον λαό και, ει δυνατόν, να τον "ανεβάζει" και λίγο, να μαθαίνει κάτι από το έργο του. Αυτή βεβαίως ήταν η άποψή του για τον ρόλο της λογοτεχνίας γενικά, όχι μονάχα για το δικό του έργο».

Ο αστυνόμος Μπέκας έμεινε αμετάφραστος

Τα μυθιστορήματά του τα αγάπησαν πολλοί και για τα ελληνικά τους. «Υπήρξαν επανειλημμένως ξένοι που έμεναν στην Ελλάδα και είχαν διαβάσει τα βιβλία του επειδή κάποιος τούς τα σύστησε ως καλό δείγμα ελληνικών για όποιον θέλει να μάθει τη γλώσσα. Διότι,μπορεί ο Καζαντζάκης να είναι 100 φορές μεγαλύτερος συγγραφέας από τον πατέρα μου, αλλά κάποιον που μαθαίνει ελληνικά, αν ξεστομίσει σε προφορική συζήτηση λέξεις που διάβασε στον Καζαντζάκη, θα τον κοιτάξουν σαν περίεργο ζώο. Τα ελληνικά του πατέρα μου ήταν τα ελληνικά που ομιλούνταν στην Αθήνα του '50 και του '60».

Ορισμένοι από τους αλλόγλωσσους αναγνώστες του μετέφρασαν βιβλία του και τα πρότειναν σε εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού. Κυκλοφορεί μονάχα ένα έργο του Μαρή στα εβραϊκά, τρία στα ρουμανικά και το Καλοκαίρι του φόβου στα βουλγαρικά. «Έχω ακόμη τα δακτυλόγραφα τέτοιων μεταφράσεων. Δεν κατάφερε κανείς να πείσει εκδοτικούς οίκους μεγάλων γλωσσών να τα εκδώσουν».

Απολαυστικός ομιλητής και σινεφίλ

Ευπροσήγορος και απολαυστικός ομιλητής, ο Μαρής ήταν περιζήτητος σε συντροφιές. Οσο για την ευρυμάθειά του, αυτή ήταν εντυπωσιακή, λένε όσοι τον γνώριζαν.

Άκουγε πολύ ραδιόφωνο, αλλά φιλόμουσος δεν ήταν. Αγαπούσε όμως τη ζωγραφική.

Σηκώνοντας το βλέμμα από το γραφείο του, έβλεπε απέναντι, πάνω από το τζάκι, την «Ελληνίδα χωρική» του Αλέκου Κοντόπουλου, δώρο του καλλιτέχνη στον φίλο του Γιάννη Μαρή- είχε φιλοτεχνήσει μάλιστα πολλά από τα εξώφυλλα των βιβλίων του για τη λευκή σειρά των εκδόσεων Ατλαντίς τη δεκαετία του 1970. Ο Μαρής λάτρευε τον κινηματογράφο.

«Επειδή ως δημοσιογράφος είχε "ελευθέρας", πήγαινε να δει μια ταινία έστω και στο τέλος, για μισή ώρα, φεύγοντας από την εφημερίδα. Το 1978, όταν είχα επιστρέψει από τις σπουδές μου στην Αμερική για το στρατιωτικό μου στην Ελλάδα, είδαμε μαζί όλες τις ταινίες που κυκλοφορούσαν» θυμάται ο γιος του Άγγελος. Επιτέλους, λίγος χρόνος με τον πατέρα. Ο Μαρής είχε πάρει σύνταξη το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς.

«Ήθελε να γράψει για τον Μακάριο και την Αντίσταση»

Η φόρμα του αστυνομικού μυθιστορήματος ήταν για τον Μαρή το πρόσχημα για να αποδώσει την ατμόσφαιρα και τα ήθη της μεταπολεμικής Ελλάδας, αποτυπώνοντας τις εύθραυστες μετεμφυλιακές ισορροπίες σε ένα περιβάλλον κοσμοπολίτικο όπου το πολυτελές συναντάται με το λαϊκό. Έγραψε κοινωνικό μυθιστόρημα με στοιχεία ερωτικού θρίλερ, όπου παρελαύνουν «κακοί» μαυραγορίτες και δωσίλογοι, αλλά πολιτικό μυθιστόρημα δεν έγραψε.

«Φιλοδοξούσε να γράψει με την ησυχία του, όταν θα έπαιρνε σύνταξη, ένα βιβλίο αστυνομικό μεν αλλά εμπνευσμένο από τις απόπειρες δολοφονίας κατά του Μακαρίου, βασισμένο σε ιστορικά τεκμήρια. Ήθελε επίσης να γράψει ένα μυθιστόρημα για την Αντίσταση όπως την είδε και την έζησε, και με βάση το αρχείο του Ηλία Τσιριμώκου που είχε παραλάβει, με τον αυτονόητο σχεδόν τίτλο "Η προδομένη Αντίσταση". Αυτά ήταν τα πιο σοβαρά βιβλία που θα έγραφε, αλλά δεν πρόλαβε να τα ξεκινήσει» λέει ο Άγγελος Τσιριμώκος.

Χειρόγραφα δεν υπάρχουν. Σημειώσεις δεν κρατούσε», λέει ο Άγγελος.

Daily inspiration. Discover more photos at Just for Books…?

[anidiotelhpoet]

Είμαι από τη χώρα των γραμμάτων και των επιστημών.

Εδώ που πλέον μια στάλα ελπίδας κοστίζει εκατομμύρια.

Και εκεί που η δημοκρατία ισοπεδώνει τους μικροαστούς και τους λοιπούς ...

Αυτοί εστιάζουν στο χρήμα και ο πλούτος είναι το μόνο που τους έχει απομείνει.

Και δε θα σκεφτούν ποτέ ότι η ανάγκη για επιβίωση,κοστίζει μια ζωή ολόκληρη για κάποιους ...

Αλλά αυτοί οι "εύποροι" είναι που φοβούνται τη δύναμη των λίγων!

[annarrchy]

είμαι απ’ τη χώρα των γραμμάτων των τεχνών και των καλλιτεχνών,

αμέτρητων τηλεθεατών και καναλιών,

από τη χώρα, των ασυνείδητων κληρικών

και των χιλιάδων μοναστηριών κι εκκλησιών,

τη χώρα της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ

της γραφικής αριστεράς, των δημοκρατικών ηλεκτροσόκ,

την χώρα των αντιπάλων οικογενειών

και κατ’ επέκταση αντιπάλων ομάδων κι εταιρειών,

τη χώρα λογοτεχνών σαν τον Καζατζάκη

κι εκδοτών σαν τον Τεγόπουλο και τον Λαμπράκη.

από τη χώρα που ξεχνάει ποιητές σαν τον Ελύτη

μα θυμάται να ταΐζει ανθρώπους σαν τον Σημίτη,

τη χώρα που ’χουν πέραση βλάκες και φλώροι

στην Ελλάδα του φωτός βλέπουν όλοι Fame Story,

τη χώρα της χρυσής εποχής, του 5ου αιώνα

όπου σκλάβοι δημοκρατικά χτίσαν τον Παρθενώνα.

είμαι από μια χώρα που λέγεται Ελλάδα,

τη μεγάλη της Ευρώπης ισχνή αγελάδα.

είμαι απ’ την χώρα των δημοσίων εγκληματιών

και των νεκρών μαθητών σε μια στροφή των Τεμπών.

[feggaroneira]

Σε αυτήν την χώρα, ή θα πνιγούμε, ή θα καούμε, ή θα μας ρίξουν από το μέτρο και το πλοίο, ή θα μας σκοτώσουν στα τρένα, ή θα μας βιάσουν, ή θα μας πυροβολήσουν μπάτσοι για 20 ευρώ βενζίνη που δεν είχαμε την δυνατότητα να πληρώσουμε, ή θα μας κυνηγάνε τα ΜΑΤ να μας πλακώσουν στο ξύλο, ή θα πεθάνουμε από την πείνα εξαιτίας των πολύ υψηλών τιμών των προϊόντων και των αντίστοιχων χαμηλών μισθών, ή θα μας χτυπήσουν έως θανάτου λόγω διαφορετικής σεξουαλικότητας, κοινωνικού φύλου, εθνικότητας ή και εξαιτίας διαφορετικής επιλογής αθλητικής ομάδας, ή θα μας διώξουν από τα πανεπιστήμια μας που με το σπαθί μας μπήκαμε και θα μας αναγκάσουν να τα πληρώνουμε χρυσάφι και πολλά ακόμα «ή» που δεν χωράνε να τα γράψω εδώ.

Το αστείο της υπόθεσης είναι πως ακόμα πιστεύουμε ότι έχουμε μέλλον στην Ελλάδα, πως ακόμα υπάρχει κάτι πάνω στο οποίο μπορούμε να πιαστούμε όταν ο «καιρός χαλάσει και πλημμυρίσει ο τόπος από όλα αυτά τα «ή» που μας δίνει απλόχερα η χώρα μας» αν και ξέρουμε ήδη καλά, και εγώ, και εσύ που διαβάζεις αυτό το κείμενο, πως η μόνη μας σωτηρία, αυτό το κάτι δηλαδή που μπορούμε να πιαστούμε για να σωθούμε είναι μόνο ο ίδιος μας ο εαυτός και η θέληση μας να αλλάξουμε αυτό που επικρατεί.

Τελικά όντως είμαστε «από την χώρα των δημοσίων εγκληματιών,

την «χώρα των γραμμάτων των τεχνών και των καλλιτεχνών

Αμέτρητων τηλεθεατών και καναλιών

Από τη χώρα, των ασυνείδητων κληρικών

Και των χιλιάδων μοναστηριών κι εκκλησιών

Τη χώρα της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑ.ΣΟ.Κ

Της γραφικής αριστεράς, των δημοκρατικών ηλεκτροσόκ

Τη χώρα των αντιπάλων οικογενειών

Και κατ’ επέκταση αντιπάλων ομάδων κι εταιριών

Τη χώρα λογοτεχνών σαν τον Καζατζάκη

Κι εκδοτών σαν τον Τεγόπουλο και τον Λαμπράκη

Από τη χώρα που ξεχνάει ποιητές σαν τον Ελύτη

Μα θυμάται να ταΐζει ανθρώπους σαν τον Σημίτη

Τη χώρα που 'χουν πέραση βλάκες και φλώροι

Στην Ελλάδα του φωτός βλέπουν όλοι Fame Story

Τη χώρα της χρυσής εποχής, του 5ου αιώνα

Όπου σκλάβοι δημοκρατικά χτίσαν τον Παρθενώνα

Είμαστε από μια χώρα που λέγεται Ελλάδα

Τη μεγάλη της Ευρώπης ισχνή αγελάδα

Είμαστε απ' τη χώρα των δημοσίων εγκληματιών

Και των νεκρών μαθητών σε μια στροφή των Τεμπών»

Η Ελλάδα σκοτώνει τα παιδιά της και εμείς καθόμαστε θεατές, υποστηρίζοντας, δικαιολογώντας και χειροκροτώντας τους εγκληματίες.

Ντροπή, απελπισία και πόνος. Μόνο αυτά νιώθω πλέον για την χώρα μας.

[xionisgr]

ISBN:9789604229796 Συγγραφέας: Ελένη Βουδούρη Εκδότης: Άγκυρα Σειρά: Βιβλία για μικρά χεράκια Σελίδες: 48 Ημερομηνία Έκδοσης: 2005-01-01 Διαστάσεις: 26x25 Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο

[a078740849aposts]

ISBN:9789604229796 Συγγραφέας: Ελένη Βουδούρη Εκδότης: Άγκυρα Σειρά: Βιβλία για μικρά χεράκια Σελίδες: 48 Ημερομηνία Έκδοσης: 2005-01-01 Διαστάσεις: 26x25 Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο

[rulinarulina]

Μητροπολίτης Σάμου: «Η Ορθόδοξη πίστη προσδιόριζε ανέκαθεν την ταυτότητα του Γένους»

Ο λόγος του Μητροπολίτη Σάμου με αφορμή την 112η επέτειο Ένωσης της Σάμου με την Ελλάδα Εγκύκλιο εξέδωσε ο Μητροπολίτης Σάμου, Ικαρίας και Κορσεών, κ. Ευσέβιος, στην οποία αναφέρεται στη σημασία της Ορθόδοξης χριστιανικής πίστης και των ελληνικών γραμμάτων ως παραδόσεων του Γένους, ειδικά σε περιόδους δουλείας, με αφορμή την 112η Επέτειο Ένωσης της Σάμου με την Ελλάδα. Στην εγκύκλιό του, τονίζει…

[travellingnews]

ΥΠΠΟ: Η Ελλάδα στην 43η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Σάρτζα, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, 6-17 Νοεμβρίου 2024

Το Υπουργείο Πολιτισμού, δια της διευθύνσεως Γραμμάτων και Τεχνών, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, συμμετέχει για δεύτερη φορά, με Εθνικό  Περίπτερο,  στην 43η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Σάρτζα, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, από τις 6 ως τις 17 Νοεμβρίου, 2024. Κατόπιν σχετικής πρόσκλησης των διοργανωτών θα συμμετάσχει  και στο τριήμερο 14ο διεθνές Συνέδριο Εκδοτών της Σάρτζα, που προηγείται της…

[h-xwra-twn-grammatwn]

Δε θέλω να μας καταπιεί η συνήθεια της εποχής μας Αυτή η αποξένωση Η τυπικότητα Η απάθεια Έχω συνηθίσει να σε αγαπώ από μακριά Έτσι βουβά, κρυφά, πολύ Παρά πολύ Έτσι που επιτρέπω στις συνθήκες να μας περιγελούν Όπως η λιακάδα πριν τη βροχή Έντονη και λίγη Πολύ λίγη Όσο και η ζωή μπροστά σου Τι να μου κάνουν χίλιες ζωές μάτια μου Αν όλες σε έχω κοντά μου μα όχι πλάι μου Αφού σαι το φως με στο σκοτάδι μου Για αυτό και κει κρυφτό παίζω ακόμη Για τις στιγμές που με βρίσκεις ενώ μετρώ αντίστροφα σα μικρό παιδί Κάθε που πλησιάζεις ξανά ζεσταίνομαι Το ψύχος άξιζε τελικά Θυμάμαι τα πάντα από εμάς Εσένα να γελάς Να με ηρεμείς με ένα σου χάδι Θυμάμαι εμάς να ερωτευόμαστε κάτω απ' τον ήλιο και τα άστρα Εμάς να τρώμε, να πίνουμε, να χορεύουμε να γελάμε, να κλαίμε, να κοιμόμαστε Θυμάμαι εσένα και εμένα Εσένα με εμένα Θυμάμαι εμάς και ζω Μα θυμάμαι εμάς και πεθαίνω Έχουν περάσει τα χρόνια και στο μυαλό μου όλα φρέσκα και έντονα σα χθες Πόσο μου λείπει η αγκαλιά σου, να αράζουμε μαζί Να σε θαυμάζω σε κάθε τι Τα καμώματα σου, τη γκρίνια μου, τις γκριμάτσες σου, τα άγχη μας Τόσα χρόνια μετά ακόμα για σένα μιλώ Για εσένα και για εμένα Σε γνωστούς, σε αγνώστους, σε θάλασσες και βουνά Στο ορκίζομαι υπάρχουν βότσαλα που σε ξέρουν με το όνομα σου πια Και ας μη τα πάτησες πότε σου Πόσο θα θελα μια αγκαλιά σου, μόνο δικιά σου Κανείς δε με άγγιξε όπως εσύ Και είναι άδικο Αυτή η καρδιά ακόμη να διχάζεται τόσο έντονα Εσένα ή εμένα? Εμάς.

[justforbooks]

«Η ζωή για μένα είναι ένα πανδοχείο όπου πρέπει να σταθώ μέχρις ότου έρθει η ταχυδρομική άμαξα για την άβυσσο», σημείωνε στα αμέτρητα γραπτά του ο Φερνάντο Πεσσόα, ποιητής, συγγραφέας και κορυφαία φυσιογνωμία των ��υρωπαϊκών γραμμάτων, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα, 13 Ιουνίου 1888 στη Λισαβόνα.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα πώς ήταν δυνατό η Ευρώπη, και ως ένα βαθμό ακόμη και η ίδια του η χώρα, να ανακαλύπτουν τόσο όψιμα στις πραγματικές του διαστάσεις το έργο του μεγαλύτερου Πορτογάλου ποιητή, και ενός από τους συγγραφείς του 20ού αιώνα, αρκετές δεκαετίες μετά τον θάνατό του το 1935.

Ο Φερνάντο Πεσσόα, ο λογοτέχνης με τις πολλές προσωπικότητες, τα άφθονα alter ego που είχε επινοήσει για να υπογράφει τη δουλειά του και το τεράστιας έκτασης έργο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου παρέμενε ανέκδοτο ενόσω ζούσε, ήταν ένας άνθρωπος που μέσα από το γράψιμο εφηύρε τον εαυτό του.

Ο Φερνάντο Πεσσόα γεννιέται στη Λισαβόνα το 1888. Χάνει νωρίς τον πατέρα του. Γρήγορα η μητέρα του ξαναπαντρεύεται με έναν διπλωμάτη που διορίζεται στο Ντάρμπαν της Νότιας Αφρικής. Η οικογένεια τον ακολουθεί και έτσι ο Πεσσόα θα αρχίσει και θα ολοκληρώσει με εξαιρετικές επιδόσεις τις σπουδές του στην αγγλική γλώσσα, αποκτώντας μια στέρεη αγγλική λογοτεχνική παιδεία.

Από τη σχολική του ηλικία και μέχρι το τέλος της ζωής του, παράλληλα με τη μητρική του γλώσσα, θα γράφει ποιήματα και κείμενα στα αγγλικά υπογράφοντας, κατά τη συνήθειά του, με διάφορα ονόματα. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών επιστρέφει στη Λισαβόνα, την οποία δεν θα εγκαταλείψει ποτέ πια. Γράφει πλέον πυρετωδώς. Οι υπόλοιπες ασχολίες του: Αποκρυφισμός, μελέτη της Καμπάλα, θεοσοφία και αστρολογία, ατελείωτες κουβέντες στα καφενεία όπου συχνάζουν οι μοντερνιστές καλλιτέχνες και πολύ αλκοόλ.

Διαλέγει το επάγγελμα του συντάκτη - μεταφραστή και αναλαμβάνει την α��ληλογραφία οίκων της εμπορικής Κάτω Πόλης της Λισαβόνας, εργασία με πενιχρές αποδοχές, η οποία ωστόσο τον απαλλάσσει από τις δεσμεύσεις του ωραρίου και της φυσικής παρουσίας. Έχει από καιρό αρχίσει να δημοσιεύει σε περιοδικά ποιήματα και πεζά.

Το 1915, στα είκοσι επτά του χρόνια, τα πορτογαλικά γράμματα θα σημαδευτούν καταρχήν από την κυκλοφορία του περιοδικού Ορφέας, με πρωτεργάτη τον Πεσσόα, που θα εισαγάγει τον μοντερνισμό στην πορτογαλική τέχνη και κατά δεύτερο λόγο, από μια εντυπωσιακή ποιητική συλλογή του Άλβαρο ντε Κάμπος. Είναι η στιγμή που επινοείται ένα από τα alter ego του Φερνάντο Πεσσόα, ένας από τους κύριους ετερώνυμούς του, όπως ο ίδιος αποκαλεί τα πρόσωπα που κατασκευάζει, προικίζοντάς τα με μια ξεχωριστή βιογραφία και προπάντων με ένα ξεχωριστό λογοτεχνικό ύφος.

«Με τον ίδιο τρόπο που πλένουμε το κορμί μας, θα έπρεπε να πλένουμε και το πεπρωμένο μας, να αλλάζουμε ζωή όπως αλλάζουμε ρούχα, όχι για λόγους επιβίωσης, όπως κάνουμε όταν τρώμε ή κοιμόμαστε, μα με εκείνο τον σεβασμό που έχουμε σαν τρίτοι απέναντι στον εαυτό μας, με αυτό που κατεξοχήν ονομάζουμε καθαριότητα», έγραφε.

Μέχρι σήμερα, οι μελετητές του έργου του έχουν ανακαλύψει εβδομήντα πέντε διαφορετικές προσωπικότητες που υπογράφουν γραπτά του Πεσσόα: Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο αγγλόφωνος Αλεξάντερ Σερτς, από την εποχή της Νότιας Αφρικής, ο Αλμπέρτο Καέιρο, ένας σοφός που συνθέτει τα ποιήματά του αποτραβηγμένος στην εξοχή, ο Ρικάρντο Ρέις, φιλόλογος που προσπαθεί να αναμετρηθεί με τους αρχαίους κλασικούς, και που, μοναρχικός, όπως άλλωστε και ο Πεσσόα, ζει μετά την κήρυξη της δικτατορίας εξόριστος στη Βραζιλία, και ο Άλβαρο ντε Κάμπος, μηχανικός με παιδεία αγγλοσαξονική, ο οποίος στο έργο του υμνεί την τεχνολογία και την έλευση των μοντέρνων καιρών.

Οι ετερώνυμοι δημοσιεύουν αυτόνομα και ζουν την ξεχωριστή τους ύπαρξη, σε σημείο που να επεμβαίνουν γραπτώς στην ίδια την προσωπική ζωή του συγγραφέα που τους επινόησε. Χρειάστηκαν δεκαετίες για να μπορέσει όλη αυτή η παραγωγή να συγκεντρωθεί και να μελετηθεί ως έργο του Πεσσόα.

Όσο για τον ίδιο, που συνέχιζε να υπογράφει τα κείμενα τα οποία θεωρούσε «δικά του», παραμένει ολότελα αταξινόμητος: Η ποίησή του κυμαίνεται ανάμεσα σε μια απέριττη καθαρότητα και μια γραφή ελλειπτική και κρυφή. Το κυριότερο όμως είναι πως είναι ένας συγγραφέας που προσπάθησε μέσα από τα πολλαπλά εγώ του να θεμελιώσει μια ολόκληρη λογοτεχνία: «Ζωή είναι να είσαι άλλος».

Εκτός από τις πολλές αποσπασματικές δημοσιεύσεις σε περιοδικά, από το τεράστιο σε όγκο έργο του Πεσσόα, κατά τη διάρκεια της ζωής του εκδόθηκε μόνο ένας τόμος, «Το μήνυμα». Δεν ήθελε να χάσει χρόνο εκδίδοντας το έργο του, προτιμούσε να γράφει, να ταξινομεί, να διορθώνει και να αναθεωρεί τα κείμενά του.

Είναι ενδεικτικό ότι το γνωστότερο ίσως έργο του, η κατάδυση στο εγώ και στα ανεξιχνίαστα βάθη της ύπαρξής του, «Το βιβλίο της ανησυχίας», έργο ζωής που έμεινε ατελείωτο, άρχισε να γράφεται από το 1912, αποσπασματικά και κατά περιόδους, με τη μορφή του ημερολογίου, ενώ η πρώτη πλήρης έκδοσή του στην Πορτογαλία δεν κυκλοφόρησε παρά μόλις το 1982.

Όταν το 1935 ο Πεσσόα πέθανε διαλυμένος από το ποτό σε ηλικία 47 ετών, βρέθηκε στο σπίτι του ένα μπαούλο με 27.453 χειρόγραφα, από τα οποία ένα μεγάλο μέρος μένει ακόμη να μελετηθεί και να εκδοθεί.

Ο Πεσσόα πέθανε γνωστός του λογοτεχνικούς κύκλους, ωστόσο ο πορτογαλικός λαός άργησε να αναγνωρίσει στα πολλαπλά του πρόσωπα τον συγγραφέα που εκφράζει τους πόθους και τις αγωνίες του και να τον τιμήσει ως εθνικό του ποιητή. Η έκταση του έργου του ανακαλύφθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και άρχισε η σταδιακή έκδοσή του.

Χαρακτηριστικό είναι πως, στην επέτειο των εκατό χρόνων από τη γέννησή του, ο τάφος του μεταφέρθηκε στο μοναστήρι των Ιερωνύμων, ανάμεσα σε εκείνους του Λουίς δε Καμόες και του Βάσκο ντα Γκάμα. Η ύψιστη λογοτεχνική φιλοδοξία του ικανοποιήθηκε: «Μια μέρα ίσως καταλάβουν πως εκπλήρωσα, όπως κανείς άλλος, το εγγενές μου καθήκον να ερμηνεύσω ένα κομμάτι του αιώνα μας».

📷 Photo above: José de Almada Negreiros, «Πορτρέτο του Φερνάντο Πεσσόα», 1964 © Centro de Arte Moderna Gulbenkian (CAM)

Daily inspiration. Discover more photos at Just for Books…?

[eclecticstarlightblogger]

Με τον αξεπέραστο Χρήστο, της ευγένειας και της αθλητικογραφικής δημιουργίας

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος Θαρρείς πως η φύση αποστρέφεται το κενό και στην αποστρατεία κορυφαίων ανθρώπων από το φάσμα του πολιτισμού των γραμμάτων και του αθλητισμού,  με σοφία και ευρηματικότητα,  καλύπτει το επερχόμενο κενό με τον τρόπο που αξίζει.  Μόνο σε μία τέτοια «φυσική νόρμα»,  θα μπορούσε να αποδοθεί η κατακλυσμιαία  αθλητική και πολιτιστική […] Με τον αξεπέραστο Χρήστο, της…

[thoughtfullyblogger]

Με τον αξεπέραστο Χρήστο, της ευγένειας και της αθλητικογραφικής δημιουργίας

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος Θαρρείς πως η φύση αποστρέφεται το κενό και στην αποστρατεία κορυφαίων ανθρώπων από το φάσμα του πολιτισμού των γραμμάτων και του αθλητισμού,  με σοφία και ευρηματικότητα,  καλύπτει το επερχόμενο κενό με τον τρόπο που αξίζει.  Μόνο σε μία τέτοια «φυσική νόρμα»,  θα μπορούσε να αποδοθεί η κατακλυσμιαία  αθλητική και πολιτιστική […] Με τον αξεπέραστο Χρήστο, της…

[greekblogs]

Με τον αξεπέραστο Χρήστο, της ευγένειας και της αθλητικογραφικής δημιουργίας

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος Θαρρείς πως η φύση αποστρέφεται το κενό και στην αποστρατεία κορυφαίων ανθρώπων από το φάσμα του πολιτισμού των γραμμάτων και του αθλητισμού,  με σοφία και ευρηματικότητα,  καλύπτει το επερχόμενο κενό με τον τρόπο που αξίζει.  Μόνο σε μία τέτοια «φυσική νόρμα»,  θα μπορούσε να αποδοθεί η κατακλυσμιαία  αθλητική και πολιτιστική […] Με τον αξεπέραστο Χρήστο, της…

[xionisgr]

4,ISBN: 978-960-547-525-3 Συγγραφέας: Στρωματάς Νίκος Εκδότης: Άγκυρα Σελίδες: 30 Ημερομηνία Έκδοσης: 2020-07-03 Διαστάσεις: 12 x 15 Εξώφυλλο: Κάρτες

[a078740849aposts]

4,ISBN: 978-960-547-525-3 Συγγραφέας: Στρωματάς Νίκος Εκδότης: Άγκυρα Σελίδες: 30 Ημερομηνία Έκδοσης: 2020-07-03 Διαστάσεις: 12 x 15 Εξώφυλλο: Κάρτες