innocentyiii

[innocentyiii]

Liga Narodów

USA chciało zaprowadzić ład i porzadek w Europie w czym miałaby pomagac międzynarodowa organizacja - Liga Narodów. Utworzono ją na mocy traktatu wersalskiego. Sami Amerykanie jednak w wyniku powrotu do polityki izolacjonizmu nie weszli w jej skład. Liga Narodów nie była skuteczna bo zabraklo w jej składzie wielu ważnych graczy na arenie międzynarodowej a ci którzy wchodzili w jej skład często mieli sprzeczne interesy.

[innocentyiii]

Traktat wersalski i koniec I Wojny Światowej

1919/20r - obrady konferencji wersalskiej

Skład Rady Najwyższej: Francja, Japonia, Wielka Brytania, USA, Włochy

Dążenia poszczególnych państw:

Francja - jak największe osłabienie Niemiec USA - utrzymanie ładu i stabilności w Europie UK - utrzymanie równowagi w Europie i niepozwolenie na drastyczne osłabienie Niemiec

Ważne postacie

Thomas Woodrow Wilson (USA)

David Lloyd George (UK)

Georges Clemenceau (Francja)

Vittorio Orlando (Włochy)

Ważniejsze traktaty: 

28 czerwca - traktat  ( tzw. wersalski) pokojowy z Niemcami

w tym samym czasie - mały traktat wersalski

10 września - traktat pokojowy z Austrią w Saint Germain 

27 listopada - pokój z Bułgarią

4 czerwca 1920 - pokój z Węgrami

10 sierpnia 1920 - pokój z Turcją

Kraje powstałe po Wojnie:

Polska

Czechosłowacja

Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców - poźniej Królestwo Jugosławii

Finlandia

Łotwa

Litwa

Estonia

Irlandia

Islandia

Niemcy

Alzacja i Lotaryngia idzie do Francji

Zagłębię Saary po zarządem międzynarodowym

Szlezwik idzie do Danii

Kłajpeda (port w Prusach Wschodnich) pod zarządem Francji

Polska odebrała ziemie zaboru pruskiego 

Gdańsk staje sie wolnym miastem

plebiscyty na Górnym Śląsku i Mazurach

Niemcy muszą uznac niepodległośc Polski, Czechosłowacji i Austrii

Demilitaryzacja Nadrenii

ograniczenie potencjału liczebnego niemieckiej armii

niemieckie kolonie stały sie obszarami mandatowymi

zakaz łączenia się Austrii i Niemiec ze soba

olbrzymie reparacje wojenne (132 mld marek w złocie)

mały traktat wersalski - traktat podpisany przez nowopowstałe państwa mający na celu ochronę mniejszości narodowych znajdujących sie na ich terenie.

[innocentyiii]

Rewolucja 1905r.

Przyczyny:

kryzys gospodarczy w Rosji

spadek płac, wzrost cen produktów podstawowych

upowszechnianie sie strajków robotniczych i nastrojów socjalistycznych

porażka w wojnie z Japonią

bezpośrednio - rozstrzelanie demonstrujących robotników w Petersburgu z rozkazu cara (krwawa niedziela) - 22 stycznia 1905

nastroje rewolucyjne zwłaszcza w Polsce

mobilizacja armii rosyjskiej

Przebieg rewolucji w Rosji:

każdy dopominał się zmian ustrojowych

ciągle wybuchały strajki, protesty i rozruchy

państwo pogrążało się w chaosie

car Mikołaj II wreszcie w październiku oglasza Manifest w którym godzi się na ustępstwa - lekka liberalizacja i demokratyzacja państwa

Sytuacja w Polsce:

oprócz manifestacji i protestów organizuje się również akcje zbrojne (PPS)

spokojne oczekiwanie na reformy (Narodowa Demokracja)

pod koniec stycznia ogłoszono strajk powszechny w Polsce

wybuch strajku szkolnego (trwał aż trzy lata!)

walki między endecją a socjalistami

Skutki:

liberalizacja ustroju, amnestia dla więźniów politycznych, wolność zrzeszeń, powszechne prawo wyborcze, zwołanie parlamentu - Dumy Państwowej

w Polsce stan wojenny - rządy Gieorgija Skałona - surowe represje 

rozłam PPS-u (starzy - kontynuowali dotychczasową politykę i   młodzi - dołączyli do “marksistów”)

gdy nastroje się uspokoiły car przejął kontrolę nad parlamentem i w sumie to było jak dawniej pod tym względem

koniec prześladowań katolików i unitów

prawo działalności szkół prywatnych (gdzie język był polski)

zniesienie części ograniczeń językowych (w urzędach gminnych)

poprawa warunków pracy robotników

[innocentyiii]

najnudniejszy temat w całej pierdolonej historii

Ruch Socjalistyczny:

“Marksiści”:

Wielki Proletariat (1882 - 1886)

II Proletariat (1888-1893)

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego (1893 - 1900) (SDKP)

Socjaldemokracja Król. Polskiego i Litwy (1900-1918)

Komunistyczna Partia Robotnicza Polski (od 1918)

“Państwo polskie nie powinno powstać, ponieważ wgl wszelkie panstwa są do dupy i hurr durr internacjonalizm i międzynarodowa rewolucja jebac kapitalizm”

Ważni działacze: - Róża Luksemburg (SDKP) - Julian Marchlewski (SDKP) - Ludwik Waryński (Wielki Proletariat)

“socjalpatrioci”

Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich (1892)

Polska Partia Sojalistyczna (od 1893) (PPS)

Polska Partia Socjalno-Demokratyczna (od 1897 do 1919 kiedy to połączyła się z PPS) - działała na terenie Galicji

“Biedni robotnicy chlip ułatwimy im zycie biedaczkom uroczym chlip chlip ale najpierw Polska musi się odrodzić tak pochodze ze szlacheckiej rodziny i co z tego?”

Ważni działacze: - Stanisław Mendelson (PPS) - Józef Piłsudski (PPS) - Ignacy Daszyński (PPSD) - Bolesław Limanowski

Ruch Narodowy:

Liga Polska (1887-1893)    +      Związek Młodzieży Polskiej

Liga Narodowa (1893 - aż do II wojny światowej)  - charakter elitarnego klubu

Narodowa Demokracja (od 1897)

“Polska w mym serduszku każdy inny naród jest potencjalnym wrogiem tylko realizm polityczny a nie jakieś rewolucje na kiju a no i jebac lewaków tak mi dopomóż Bóg”

Ważni działacze: - Roman Dmowski - Zygmunt Balicki - Jan Ludwik Popławski

Ruch Ludowy:

Stronnictwo Ludowe (1895-1903)

Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) (1903-1913)

PSL - Lewica      |      PSL - Piast     (oba od 1913 - rozłam)

“Chłopi nie tylko do pługa chłopi umią w polityke chłopi górą”

Ważni działacze - Wincenty Witos

[innocentyiii]

3. Autonomia galicyjska

konserwatyści (Adam Potocki) sprzymierzyli się z demokratami (Franciszka Smolki)

1860 r. - parlament z wyboru

1861r. Patent lutowy :

- ograniczenie parlamentu

1861 kwiecień – pierwsze zebranie Sejmu Krajowego (lokalny parlament)

Austria nie przystąpiła do konwencji Alvenslebena

1864r. Ogłoszenie stanu oblężenia (by nie zepsuć stosunków z  Rosją), w następnym już nie było

Namiestnik Galicji Agenor Romuald Gołuchowski

Sejm galicyjski zdenominowany przez konserwatystów krakowskich napisali adres → niewypowiedziana wprost, ugoda polsko-austriacka

lojalność wobec Wiednia → autonomia i pewien zakres swobód 1867-69

język polski urzędowy

gospodarka,kultura i oświata podlegały Sejmowi Krajowemu

premier Austrii :

Alfred Potocki  1870-71

Kazimierz Badeni 1895-97

Agenor Gołuchowski (syn powyższego Gołuchowskiego) 1895-1906 minister spraw zagranicznychf

[innocentyiii]

Germanizacja

1.Oświata i kultura

Kulturkampf (walka o kulturę) - walka z wpływami kościoła katolickiego

szkoła w języku niemieckim

powstanie Hakaty - organizacji prześladującej Polaków zwłaszcza jeśli chodzi o język i szkolnictwo

ustawa kagańcowa 1908r. - można mówic w języku polskim tylko tam gdzie ponad 60% mieszkańców to Polacy

Przeciwdziałania:

strajki szkolne

bierny opór

działania Niemców na tym polu spowodawały jedynie, że Polacy zaczęli brać większy udział w życiu politycznym 

2. Sfera polityczno - administracyjna:

w sumie to nic nowego po za tym, że zabór pruski stał sie w 1871r. częścią Rzeszy Niemieckiej

3. Sfera ekonomiczna:

rugi pruskie - deportacja polskich obywateli Rosji i Austrii pracujących w Niemczech sezonowo urządzona niby z powodów ekonomicznych

akcja wykupywania gruntów od Polaków i niemiecka kolonizacja

akcja ta niezbyt się udawała więc w 1908r. wprowadzono wykup przymusowy ziemi

utrudnianie osiedlania się Polakom (wóz Drzymały)

Przeciwdziałania:

wykupywanie gruntów niemieckich przez Polaków

bardziej świadoma polityka gospodarcza Polaków

tak samo jak w sferze oświaty germanizacja nie przyniosła spodziewanych rezultatów

[innocentyiii]

Rusyfikacja

1.Oświata i kultura:

1879 - 1897 - tzw noc apuchtinowska w oświacie

zamknięcie Szkoły Głównej Warszawskiej 

powołanie Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego - język wykladowy to rosyjski

nauka języka polskiego w szkołach nadobowiązkowa, a jego uzywanie w szkole surowo zabronione

celem edukacji było wskazanie że polaki robaki i trzeba odrzucić wszelkie więzi z polskością

likwidacja wiejskich szkół oraz ograniczanie powszechności edukacji

Polacy nie mogli zostać nauczycielami

zakaz czytania polskich ksiązek

cenzura w prasie, literaturze i sztuce

Przeciwdziałania:

tworzenie tajnych bibliotek

tworzenie kółek samokształceniowych tzw tajne komplety

w prasie, publicystyce, literaturze - uzywanie określeń i aluzji zrozumiałych tylko dla Polaków (np jak Prus w Lalce)

działalność Uniwersytetu Latającego w Warszawie

zakładanie muzeów i galerii sztuki przez pozytywistów  (Szkoła Handlowa założ. przez Leopolda Kronenberga)

praca u podstaw - szerzenie oświaty wśród ludu na własną rękę przez ludzi wykształconych

wydawanie publikacji w głębi Rosji gdzie cenzura była mniejsza

2. Sfera polityczno-administracyjna:

nowa nazwa - Kraj Nadwiślański

likwidacja odrębnych polskich instytucji

zwiększenie liczby guberni - zwiększenie carskiego aparatu urzędniczego

pozbawianie praw miejskich

zniesienie osobnego budżetu

władza oddana wojskowym - rządy armii i policji

1864 - Komitet Urządzający

stanowiska urzędnicze tylko dla Rosjan 

Przeciwdziałania:

formowanie się działających w konspiracji partii politycznych

mimo wszystko silne angażowanie sie polityczne Polaków 

3. Sfera ekonomiczna:

likwidacja osobnego budżetu

Bank Polski traci samodzielność i staje się lokalną filią rosyjskiego Banku Państwowego

zacofanie i bieda na wsi

Przeciwdziałania:

tworzenie nowoczesnych banków i giełd 

formowanie stowarzyszeń mających na celu rozwój ekonomiczny i technologiczny

stawianie na rozwój przemysłu

[innocentyiii]

Zjednoczenie Niemiec

Ważne postacie:

Otto von Bismarck - premier Prus a potem kanclerz Niemiec; dążył do zjednoczenia Rzeszy krwią i żelazem

Helmuth von Moltke - główny dowódca sił zbrojnych Prus

Wilhelm I - król Prus a potem cesarz Rzeszy Niemieckiej

Franciszek Józef I - cesarz austriacki

Koncepcje zjednoczenia:

opcja małoniemiecka - federacja państw niemieckich (bez Austrii) pod przewodnictwem Prus

opcja wielkoniemiecka - odtworzenie Rzeszy pod przewodnictwem Austrii (łącznie z jej słowiańskimi i węgierskimi terenami)

Przebieg wydarzeń

Dania miała jakiś problem z północnymi państewkami Niemiec

Prusy zeby pokazac jakim kozakiem są zainterweniowały i zaatakowały Danię 1864

Austria zrobiła to samo

Dania jeszcze tego samego roku sie poddała 

1866 Prusy atakuja Austrię, żeby wyłonić najwiekszego kozaka bitwa pod Sadową - zwycięstwo Prus - pokonana Austria zgadza się na zjednoczenie Niemeic przez Prusy oraz zlikwidowano Związek Niemiecki

Prusy tworzą Związek Północnoniemiecki - 1867 - przewodniczącym Związku król Prus

Z większych kozaków do pokonania została jeszcze Francja (Rosja była związana traktatem Alvenslebena 1863r.)

1870 - wybucha wojna francusko-pruska wypowiedziana przez Francję (Manipulacja Bismarcka, który specjalnie tak zredagował treść depeszy francuskiego dyplomaty, że ta stała się obraźliwa)

Prusy wygrywają wojnę, a w Wersalu król Wilhelm I ogłasza powstanie Rzeszy Niemieckiej i koronuje sie na cesarza

[innocentyiii]

Zjednoczenie Włoch

Ważne postacie:

Giuseppe Garibaldi - przywódca czerwonych koszul, rewolucjonista

Giuseppe Mazzini - współpracownik Garibaldiego

Camillo Cavour - taki włoski Bismarck, premier Królestwa Sardynii, intrygami doprowadził do korzystnej sytuacji międzynarodowej

Wiktor Emanuel II - król Sardynii a potem pierwszy król Włoch

W połowie XIX wieku Półwysep Apeniński był rozdrobniony politycznie,a w dodatku silne wpływy mieli na jego terenie Austriacy. Rozdrobnienie źle wpływało np na rozwój handlu. Silne były też idee zjednoczeniowe                  (tzw risorgimento). 

Koncepcje zjednoczenia Włoch:

federacja monarchii pod przewodnictwem Sardynii - koncepcja Wiktora Emanuela I i Camilla Cavoura

republika demokratyczna - koncepcja Garibaldiego

wŁoChY pOd PrZewOdNicTwEm pApIEEeeŻa - wyśmienita i  supertajna koncepcja Napoleona III oraz samego papaja

Przebieg wydarzeń:

Napoleon III - władca Francji zobowiązuje się udzielić pomocy Sardynii w wojnie z Austrią pod warunkiem, że to Austriacy pierwsi wypowiedzą wojnę

Sardynia czystym przypadkiem organizuje ćwiczenia i mobilizację wojsk przy granicy z Austrią

Austria wyprasza to sobie i mówi że jak Sardynia nie przestanie to bedzie wojna

Camillo Cavour każe im się wypchać - Asutria wypowiada wojnę 1859r.

Napoleon III zgodnie z umową wysyła swoje wojska

Bitwy pod Magento i Solferino - Sardynia wygrywa

W całych Włoszech potężnieją rewolucyjne nastroje

Wykorzystuje to Garibaldi, który w 1860 wyrusza z tysiącem ludzi na wyprawę przez morze do południowych Włoch (wyprawa  tysiąca czerwonych koszul)

na miejscu wspiera wszelkie powstania i rewolucje, jednoczy ziemie oraz posuwa się co raz bardziej na północ

w tym samym czasie Sardynia idzie co raz bardziej na południe i zajmuje kolejne terytoria

Z obawy przed wybuchem bratobójczej wojny między Sardynią, a rewolucjionistami Garibaldi spotkał sie z Wiktorem Emanuelem i złożył mu hołd jako królowi całych Włoch.

1861 - pierwsze obrady włoskiego parlamentu oraz oficjalna koronacja Wiktora Emanuela

[innocentyiii]

Indianie w USA w drugiej połowie XIX wieku

No więc Indian wyrzucano z ich terytoriów w wyniku zwiększania się osadnictwa w USA oraz checi uzyskania dostępu do zasobów naturalnych takich jak ropa naftowa.

Gdy już wyrzucono Indian, pozamykano ich w rezerwatach.

Indianie doświadczali biedy i dyskryminacji a wszelkie ich próby oporu bezwzględnie dławiono (Washita - 1868; Wounded Knee - 1890) np wojsko dokonywało masakr ludności.

[innocentyiii]

Wojna secesyjna

1861 - 1865

Najkrwawsza wojna w historii Ameryki; wojna domowa między Unią (północą) , a Konfederacją (południem). W wyniku wielu różnic społeczno - ekonomiczno - politycznych południe (Konfederacja) odłączyło się od reszty USA (Unii) czyli inaczej dokonało secesji. Konfederaci walczyli głównie o prawo do suwerenności, a Północ o zachowanie dotychczasowej organizacji państwa

Przyczyny:

Różnice gospodarcze  - północ to przemysł, południe to rolnictwo  - północ chciała nałożyć cła ochronne na towary z Europy, żeby wspierac     swój przemysl  - południe obawiało się, że wtedy Europa wprowadzi cła na produkty           rolne, w które ją właśnie południe zaopatrywało

Kwestia niewolnictwa - południe za utrzymaniem, północ za zniesieniem

Kwestie ustrojowe - południe za swobodą i autonomią poszczególnych stanów; północ za centralizacją i unifikacją państwa

Bezpośrednio - wybór Lincolna na prezydenta

Ważne postacie:

Abraham Lincoln - republikanin, zwolennik zniesienia niewolnictwa i centralizacji państwa,  prezydent USA w czasie wojny secesyjnej, wybranie go na to stanowisko było bezpośrednią przyczyną wojny; zamordowany 5 dni po zakończeniu wojny

Jefferson Davis - prezydent odłączonej Konfederacji

generał Robert E. Lee - dowódca sił Konfederacji

generał Ulysses S. Grant - dowódca sił Unii

generał William T. Sherman - dowódca sił Unii

Najważniejsze bitwy:

Fort Sumter - pierwsza bitwa w wojnie, Konfederacja :)

Bull Run - Konfederacja :)

Antietam - Unia :)

Gettysburg - Unia :)

Vicksburg - Unia :)

kampania w dolinie Shenandoah (taktyka spalonej ziemi) - Unia :)

1865r. - gen. Lee podpisuje akt kapitulacji w Appomattox - koneic wojny.             Unia zwycięża.

Skutki:

całkowite zniesienie niewolnictwa

powrotne przyłączenie Konfederacji do USA

zniszczenie kraju

straty demograficzne

zamach na Lincolna (udany)

reformy np - przyznanie prawa wyborczego każdemu mężczyźnie w tym też czarnoskórym

przyjazd wielu imigrantów do USA

rozwój przemysłu

powstanie Ku-Klux-Klan

[innocentyiii]

KOLONIALIZM

1. Nowa fala kolonializmu i jej przyczyny:

ekonomiczne:

- tanie surowce i nowe źródła (te w EU się kończą)

- nowe rynki zbytu

strategiczne:

- bazy wypadowe dla wojska

- strategiczne obszary i kontrola nad nimi

polityczne:

- więcej kolonii = większy prestiż na arenie międzynarodowej

Skupiono się głównie na Afryce i Azji, bo cofnięte w postępie cywilizacyjnym

Pod pretekstem „dobrodziejstwa modernizacji ludów prymitywnych” podbijano nowe ziemie

2. Kolonizacja Afryki

Już wcześniej wystąpiła tu kolonizacja, ale głównie skupiono się na wybrzeżach

Po zakazaniu handlu ludźmi wyruszono w głąb lądu i odkryto surowce

Utrudnienia – malaria i nieprzyjazny klimat

Przewaga militarna

połowa XIXw. Wyścig mocarstw o kolonie w Afryce – OGÓLNA ZASADA WZAJEMNEJ NIEAGRESJI → rzadko konflikty o charakterze międzynarodowym

Brytyjczycy prowadzili – głównie Egipt po 1882r. Uczynili swoim protektoratem, a potem Sudan

Znany kolonizator – Cecil John Rhodes (chciał utworzyć blok brytyjskich posiadłości, połączonych linią kolejową z północy na południe, ale mu Niemcy przeszkodzili swoimi koloniami)

Francja:

1830r. Podbój Algierii → polityczna i ekonomiczna hegemonia Paryża na tym terenie

Porażka ze zjednoczonymi Niemcami – impuls do dalszej ekspansji

1881r. - zajęcie Tunezji (później Somalia i Madagaskar)

Hiszpania i Portugalia, miały mniej rozległe tereny rozsypane po Afryce\

Niemcy za późno zaczęły ekspansję kolonialną, by zostać mocarstwem kolonialnym

Belgia uzyskała rozległe posiadłości w Afryce Środkowej

Włochy to już w ogóle na szarym końcu – klęską pod Aduą 1896r (Abisynia), ale podbili Libię

2 państwa niepodległe:

- Republika Liberii

- Cesarstwo Abisynii (obecnie Etiopia)

3. Konflikty kolonialne w Afryce

Powstanie w Sudanie 1881r. Na czele z Muhammad  Ahmad/Mahdi zmarł w 1885r. Ale dopiero w 1898r Brytole zajęły kraj

Państwo Zulusów też było problematyczne, ale upadło ostatecznie

4. Burowie w Afryce Południowej

Burowie – potomkowie pierwszych osadników holenderskich z XVIIw., zamieszkane przez nich tereny w 1806r., zajęli Brytyjczycy, kolonizacja i anglicyzację → nielegalna emigracja poza północne granice Kraju Przylądkowego

1835-41 14 tys Burów opuściło kolonie brytyjskie i wyemigrowali do środka Afryki

W wyniku walk z miejscowymi, Burowie utworzyli republikę – Natal 1839r., i Oranię 1854r.

1842. Brytole zajmują Natal, a Burowie tworzą jeszcze republikę Transwal

5. Posiadłości europejskie w Azji

bogaty kontynent = popularne miejsce po kolonię

Pierwotnie przewagę miała Francja i Portugalia, ale po wojnie 7-letniej WB

Władcy indyjscy zmuszeni do uznania zwierzchnictwa urzędników brytyjskich

Reprezentowali oni nie tyle państwo, co Kompanię Wschodnioindyjską (kontrola administracji, ale monopol ekonomiczny zniesiony w 1833r.)

Rynek zbytu produktów brytyjskich + źródło płodów rolniczych

Poza Indiami interesowano się te np. Filipinami (XVIw., Hiszpanie)

XIXw. Holandia Indonezja

Francja Indochiny

Od 1824r. Półwysep malajski WB

Środkowa Azja – rywalizacja Rosji i WB → „Wielka gra” o Afganistan (dyplomacja)

zmagania do 1907r. Sojusz antyniemiecki

Królowa Wiktoria I – symbol imperium brytyjskiego 1837-1901

pax britannica  <względna stabilizacja polityczna 1856-1914> WB największe na świecie, gwarant ładu międzynarodowego

6. Powstanie sipajów w Indiach

Dominująca pozycja 2 religii – islam i hinduizm

religijna przyczyna największego zrywu ludności indyjskiej przeciwko WB

1857r. Brytyjczycy wprowadzili do użytku amunicję nasączoną tłuszczem (wołowym/wieprzowym)

Muzułmanie i hindusi odmówili jej użycia, bo trzeba było odgryźć papierową końcówkę/zakazany pokarm

Surowe kary → masowe protesty → powstania → „Wielki Bunt” 1857-59 /”Powstanie sipajów”

Sipaje – (ang. sepoy – żołnierz)

Celem ataków znienawidzeni pracownicy Kompani Wschodnioindyjskiej i ich rodziny → represje

1858r – ROZWIĄZANIE KOMPANII WSCHODNIOINDYJSKIEJ

7. Walka o wpływy w Chinach

dynastia mandżurska kryzys –  izolacja państwa

Na początku udostępniono tylko port Kanton

WB chciało zmniejszyć koszty zakupu jedwabiu i herbaty (tylko srebro) i zaczęli dostarczać opium → dużo uzależnień w Chinach → wielkie zyski

Władze chińskie zajęły składy opium i nakazały spanienie ( ͡° ͜ʖ ͡°) jego zasobów

I wojna opiumowa 1839-42 Chińczycy przegrali, traktat w Nankinie 1842r.

- musiano oddać port Hongkong i udostępnić kupcom 5 innych miast

Klęska cesarska zachęciła chłopów do buntu → „powstanie  tajpingów” <Tai Ping Wielka szczęśliwość, rzekomy cel powstania> 1851-64 → ukazanie słabości dynastii mandżurskiej

II wojna opiumowa 1856-60 :

- Europejczycy wymusili zgodę na działalność handlową i misyjną w Chinach

konieczne było zdławienie powstania tajpingów

Europejczycy pomogli cesarzowi pokonać powstańców – 20 mln ofiar

Osłabienie Chin, mocarstwa podzieliły je między siebie

8. Szlaki handlowe

Żeglugi długo trwały → kopanie kanałów łączących akweny

1859-1869r. Kanał Sueski powstał – morze Czerwone i Śródziemne  

1887-1895r. Kanał Cesarza Wilhelma (Kiloński) – Bałtyk i Morze Północne

Początek XX w. Kanał Panamski – Atlantyk i Pacyfik

[innocentyiii]

Konflikty kolonialne

I wojna opiumowa 1839 - 1842 -> Anglia uzyskuje Hong Kong

Powstanie tajpingów 1851 - 1864 - bunt chłopów w Chinach spowodowany klęską w wojnie opiumowej

II wojna opiumowa 1856 - 1860 -> zgoda na działalnośc handlową Europejczyków w całych Chinach 

Powstanie Sipajów w Indiach 1857 - 1859   -> rozwiązanie Kompanii Wschodnioindyjskiej i włączenie Indii bezpośrednio pod władzę Korony 

[innocentyiii]

WAŻNE DATY:

1815 -powstanie Królestwa Polskiego

1816r. Powołanie Uniwersytetu Warszawskiego

1817r. Powstaje Uniwersytet Lwowski  

1823 – 1850 – proces uwłaszczenia chłopów w zaborze pruskim

lata 20 XIXw. Początki Łódzkiego Okręgu Przemysłowego

1825r. Powołanie do życia Towarzystwo Kredytowe Ziemskie

1825r. Zlikwidowanie jawności obrad sejmu KP

1828r. BANK POLSKI

29 listopada 1830 – 21 października 1831 POWSTANIE LISTOPADOWE

25 stycznia 1831r. - wrzesień 1831r. Wojna polsko-rosyjska

Bitwy (1831r) :

pod Stoczkiem :) luty

pod Dobrem :) luty

pod Grochowem :| 25 luty <powstrzymanie Rosjan przed zajęciem stolicy>

pod Wawrem ;) marzec

pod Dębem Wielkim :) marzec

pod Iganiami :) 10 kwietnia

pod Ostrołęką  :c maj <nowy feldmarszałek Iwan Paskiewicz>

oblężenie Warszawy :c

1832r. Towarzystwo Demokratyczne Polskie (TDP)

1831 - koniec Wielkiej Emigracji 1861r.

Umowa w Munchengratz podpisana w 1833r.

1833r. -1856r.  „noc paskiewicza” - silne represje i sankcje gospodarcze

1835r. Gustaw Potworowski powołał „Kasyno”

1841r. Karol Marcinkowski „Towarzystwo Naukowej Pomocy”

4 marca 1846r. KRAKÓW DOŁĄCZONY DO GALICJI I LODOMERII

luty – marzec 1846r. Powstanie krakowski

11 kwietnia 1848r. ugoda w Jarosławcu

29 kwietnia – 17 maja 1848r. - powstanie wielkopolskie

1850r. Prusy stały się monarchią konstytucyjną – koniec procesu uwłaszczania chłopów

22/23 stycznia 1863r  - 1864

KONWENCJA ALVENSLEBENA: luty 1863

marzec 1864r. Car Aleksander II uwłaszcza chłopów

[innocentyiii]

WAŻNI LUDZIE:

Książę Adam Jerzy Czartoryski

gen. Józef Zajączek – namiestnik cara w Królestwo Polskie [KP]

książę Antoni Radziwiłł  - pierwszy i jedyny namiestnik Wielkiego Księstwa Poznańskiego [WKP]

Stanisław Wodzicki – prezes senatu Krakowa

Stanisław Staszic  - dyrektor wydziału przemysłu w KP

Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki – ogarnął Bank Polski i założył  Towarzystwo Kredytowe Ziemskie

Konstantyn Romanow – sprawował władzę w KP

Nikołaj Nowosilcow – senator KP

Wincenty i Bonawentura Niemojowscy – KALISZANIE/legalna opozycja

Walerian Łukasiński - Towarzystwo Patriotyczne  i  Wolnomularstwo Narodowe

Piotr Wysocki - Sprzysiężenie Podchorążych

DYKTATORZY Powstania lis.

Józef Chłopicki

Michał Radziwiłł

Jan Skrzynecki

Henryk Dembiński

Kazimierz Małachowski

Jan Krukowiecki 

Maciej Rybiński

Wiktor Heltman -   Towarzystwo Demokratyczne Polskie

Tadeusz Krępowiecki – Gromady Ludu Polskiego

Ludwik Mierosławski - TDP

Eduard Flottwell  - nadprezydent w Wielkim Księstwie Poznańskim

Gustaw Potworowski – powołał „Kasyno”

Karol Marcinkowski -  „Towarzystwo Naukowej Pomocy”

Hipolit Cegielski – sukces w przemyśle

Dezydery Chłapowski – dziedzina rolnictwa, nowoczesne uprawy, kursy i praktyki

Jan Koźmian – stworzenie terminu „praca organiczna”

Walenty Stefański - Związek Plebejuszy  

Jakub Szela – przywódca rabacji galicyjskiej

Władcy Rosji: Aleksander I → Mikołaj I → Aleksander II

Władcy Prus: Fryderyk Wilhelm III → Fryderyk Wilhelm IV → Wilhelm I

Władcy Austrii: Franciszek I → Ferdynand I → Franciszek Józef I

hrabia Franciszek Stadion – gubernator Galicji

Hryhoryj Jachymowycz -  Główna Rada Ruska

Edward Jurgens – millenerzy, praca organiczna w KP

Leopold Kronberg -  reprezentant samorządu warszawskiego

Aleksander Wielopolski – głosiciel odrzuconej przez oba nurty ugody polsko-rosyjskiej/ debil

Dyktatorzy powstania sty.

Ludwik Mierosławskie – po jego dyktaturze „biali” dołączyli do powstania

Marian Langiewicz

Karol Majewski „biały”

Romuald Traugutt

Aleksander Waszkowski

[innocentyiii]

Sprawa chłopska

Królestwo Polskie: 1861 - zamiana pańszczyzny na oczynszowanie 1864 - całkowite uwłaszczenie chłopów

Prusy:

1850 -  całkowite uwłaszczenie (był to proces, czyli trwał juz od jakiegoś czasu, tak samo jak moje rzucanie palenia)

Austria:

1848 - uwłaszczenie chłopów (wiosna ludów)

[innocentyiii]

Powstanie styczniowe - skutki

5. Bilans zmagań

- śmierć ponad 20 tys. powstańców

- zsyłki na Sybir

- powstanie zabajkalskie

-odebranie ziemi szlachcie sympatyzującej z powstaniem

- ułatwienie zjednoczenia Niemcom i Włochom (Rosja była zajęta)

- uwłaszczenie chłopów

- rusyfikacja

- zacieśnienie więzów między Prusami a Rosją (wzmocnienie pozycji Prus)

- rozwój tajnego państwa

- kompromitacja koncepcji lojalizmu wobec cara

- powstanie styczniowe staje się symbolem