#znam cię ziemio

[aurelis-wife]

Znam cię ziemio.

O, znam cię ziemio niewoli i lodu,

Gdzie zgrzyt kajdanów dzwonem — berłem bat,

Kędy na północ rozbitki narodu

W ciężkim pochodzie krawawy znaczą ślad.

Zwiastunko mordów, znam cię! Ty od wschodu

Brzemienna chmary szlerz w szeroki świat.

Gwałt twem imieniem... Jako znamię wiary

Łzami przesiąkłe wywieszarz sztandary!

Ty niewolników kolebko!... Twe łany

Potem pojone, żyzny dają plon;

Ach! to magnatów zbiórka! a poddany

Śmiechem idjoty ślady kryje szpon,

Dźwiga karabin podły lub... pijany,

I dzielnie wspiera samodzierżcy tron.

Jest że to człowiek czy automat z głazu?

Rodzi się, mnoży i kona z rozkazu!

Przy tarabanów łoskocie pól życia:

Ćwierć wieku służy wierny jako pies;

Wzgarda do grobu, jarżmo do powicia,

To pasmo nędzy, i hańby i lex!

A jeżeli starcem z szyneli ukrycia

W świat Boży wyjrzy poza koszar kres,

Straszna ironjo! Precz sędziwy dziadu!

Bierz kij i ruszaj żebrać dla przykładu!

To los człowieka!... Odarty, opiwany,

Łazarz na ciało a na daszy trup,

Czeka potulnie, aż spadną kajdany

I r a z wolnego wolny przyjmnie grób.

Kurhan przysypią śniegiem huragany,

I krzyżyk czarny śniegu skryje słup;

Pod tym całunem białym kres katuszy:

Helota spoczął, co, ❝dusza❞ bez złuszy...

I tych parjasów miljony bez ducha...

I tych drzymiących kyea — cały lud!

Jedno ukinięcie spuszcza czerń z łańcucha,

Sroższą od zwierza, gdy niem miota głód!

Morduj! krew płynie... Wytęp! motłoch słucha.

Ogień czy stryczek, żelazo czy knut!

Tak wir powodzi szląc powodzi chyże,

Chłonie, zatapia i obala krzyże!

*

* *

Znam ja i ciebie, z cierniową koroną,

Ty męczenników matko!... Pokłon ci!

Dłonie twe skute: sęp ci targa łono,

Z wrzaskiem tryumfu resztki tocząc krwi,

I wzrok łakomy nurza w zakrwawioną,

Rychło-li bielmem śmierci oschną łzy...

Znam cię kraino, Proteju narodów,

I ciebie ziemio niewól i lodów!

We Lwowie dnia 23. lutego 1877