#türk oguz beyleri

[haytaogluyunus]

ANMA:

BUGÜN 27 ŞUBAT (731)

(GÖK/KÖK TÜRK) TÜRK DEVLETİNİN EN ÖNEMLİ

KUMANDANLARINDAN VE YÖNETİCİ

KÜL TİGİN’İN ÖLÜMÜNÜN YIL DÖNÜMÜ.

SAYGIYLA ANIYORUM.

Kül Tigin veya Köl Tigin (𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤‎, d. 684 - ö. 27 Şubat 731),

İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı’nı ağabeyi Bilge Kağan ile birlikte yöneten devlet başkanıdır. Kül Tigin devletin askeri kanadını yönetiyordu.

Kutluk Kağan'ın oğlu, Bilge Kağan'ın kardeşi ve İstemi Kağan'ın torunudur.

Babası Kutluk Kağan (İlteriş) öldüğünde ağabeyi Bilge 8, Kül Tigin ise 7 yaşındaydı. Ağabeyiyle birlikte amcası Kapağan Kapgan Kağan tarafından büyütüldü. Kapağan Kağan, Türk töresine aykırı hareket ederek ölmeden önce kendi oğlunu veliaht ilan etti ve yeğenlerinin iktidar adaylığını geçersiz kıldı. Ancak Kapağan'ın ölümünden sonra Kül Tigin, daha önce Mete Han'ın yaptığına benzer bir darbeyle yönetimi ele geçirdi, Kapağan Kağan'ın oğlunu destekleyen beyleri idam ettirdi, Kapağan döneminde geri plana itilen Tonyukuk'u ve Alp Eletmiş'i yanına alarak büyük bir temizlik yaptı ve sonunda, tahta ağabeyini oturttu. Bilge Kağan 32 yaşında, Kül Tigin de 31 yaşındaydı. Resmi lider Bilge Kağan olsa da ülkede asıl güç, ordu komutanı Kül Tigin'in elindeydi. Ağabeyi ile birlikte ülkelerindeki isyanları bastıran Kül Tigin’e ilişkin en sağlıklı bilgiler Orhun Yazıtları’nda yer alır.

Kül Tigin, 16 yaşında iken amcası Kapağan Kağan ile birlikte 50 bin kişilik Çin ordusuyla yapılan savaşa katıldı ve kahramanlığı ile dikkat çekti. Kül Tigin, 21 yaşında iken Çinli general Caca ile yapılan savaşta da yer almış ve üç atını kaybetmesine rağmen düşmanla çarpışmaya devam etmişti. Çinli askerlerin attığı 100’den fazla oktan kurtulmayı başararak, bu savaşın kazanılmasında büyük payı olduğu abidelerde yazılıdır. Kitabeler, Kül Tigin'in kahramanlık öyküleriyle doludur. Örneğin erkekler batı seferine çıktığı zaman Türk yurduna baskın yapan Kırgız,Oğuz ve çin kuvvetlerine karşı kadın ve çocukları örgütleyerek zafer kazanmasından bahsedilir. Kül Tigin hem başarılı bir savaşçı, hem de başarılı bir komutandır.Bununla birlikte Tarihte ender görülen bir olay olan iki kardeşin taht kavgasına tutuşmadan devleti birlikte yönetmesinde büyük pay sahibidir.

Kül Tigin, 26 yaşında iken Göktürk Devleti’ne başkaldıran Kırgızlara karşı düzenlenen sefere de katıldı. Sanga Dağı’nın eteklerinde 710 yılında yapılan savaşta, Kül Tigin’in savaşçılığı Çinlilerin de dikkatini çekti ve Çin kaynaklarında onu ‘Yenilmez Savaşçı’ olarak gösterdiler. Orhun Kitabeleri, bu savaşta Kül Tigin'in elinde bir hançerle kaplan gibi atılarak dokuz düşmanı biçtiğini anlatır.

Yuğ töreni

Kül Tigin 27 Şubat 731’de 47 yaşında iken öldü.[1] 1 Kasım 731’de kendisine büyük bir cenaze töreni düzenlendi. Orhun Kitabeleri’nde Kül Tigin Yazıtında yazılanlara göre 47 yaşında iken Koyun yılında on yedinci günde öldü. Kül Tigin kony yılka yiti yigirmike uçdı (Kül Tigin anıtı Kuzey-doğu yüzü),[4] Kuzey Yüzü, ll-13: "Yogçı, sıgıtçı, Kıtany, Tatabı bodun başlayu, Udar Sengün kelti. Tabgaç kaganta İsiyi Likeng kelti. Bir tümen agı altun, kümüş kergeksiz kelürti. Tüpüt kaganta bölön kelti. Kurıya kün batsıkdakı Sogd Berçik-er, Bukarak uluş bodunta Enik Sengün, Ogul Tarkan kelti. On-Ok oglım Türgiş kaganta Makaraç Tamgaçı, Oguz Bilge Tamgaçı kelti. Kırkız kaganta Tarduş lnançu Çor kelti. Bark itgüçi, bediz yaratıgma, bitig taş itgüçi Tabgaç kagan çıkanı Çang Sengün kelti."

Kül Tigin yazıtı

"Yasçı, ağlayıcı olarak Kıtay, Tatabı milletinden başta Udar general geldi. Çin kağanından İsiyi Likeng geldi. On binlik hazine, altın, gümüş fazla fazla getirdi. Tibet kağanından vezir geldi. Batıda gün batısındaki Soğd, İranlı, Buhara ülkesi halkından Enik general, Oğul Tarkan geldi. On Ok oğlum Türgiş kağanından Makaraç mühürdar, Oğuz Bilge mühürdar geldi. Kırgız kağanından Tarduş İnançu Çor geldi. Türbe yapıcı, resim yapan, kitâbe taşı yapıcısı olarak Çin kağanının yeğeni Çang general geldi."[4]

yazıldığı gibi törene Çin, Kıtan, Tatabı, Tibet, İran, Soğd, Buhara, Türgiş, Kırgız ve diğer devlet boyları da katıldı. 732 yılında Kül Tigin'nin cenaze töreni için Orhon başkentine Türkçe adlı Ogul-Tarhan Buhara elçisi gelmiştir.[5]

Kül Tigin'in Orhun Yazıtları'nda emeği vardır. 732'de ağabeyi Bilge Kağan bir Kül Tigin Bengü taşı diktirmiştir. Kül tigin anıtı Batı yüzünde Bilge Kaganın ona ölümümünden sonra "İnançu Apa Yargan Tarkan" adını vermiştir.

Türk Bilge Hagan ayukıka inim Kül Tiginig küzedü olurttum.İnançu Apa Yargan Tarkan Atıg birtim Anı Ögtürtüm Türk Bilge Kağanı, nezaret etmek üzere, küçük kardeşim Kül Tigini gözeterek oturdum. İnançu Apa Yargan Tarkan adını verdim. Onu övdürdüm. [4]

Bu anıt, Baykal Gölü'nün güneyinde Koşo Çaydam gölü yakınındadır. Mermer üzerinde Göktürk yazısıyla "Kültigin koyun yılında 17. günde uçtu" diye yazar.

Ağabeyi Bilge Kağan 734 yılında ölmüştür. Tonyukuk, Bilge Kağan ve Kül Tigin'in yaptıkları Göktürk Yazıtları'nda(Orhun Kitabeleri) tüm sadeliğiyle yer almaktadır.

[okursanet]

İlk Yazılı Türk Tarihinden Alıntılar

Orhun Yazıtları, tarihimizin en değerli eserlerinden birisidir. 750’li yıllarda dikildiği tahmin edilen bu anıtlar, maalesef asırlar boyunca bulundukları yerde doğaya terk edilmişti. Yazıtlar kısa bir süre önce müzeye alınarak kapalı bir alanda muhafaza edilmeye başlanmıştır. Anıtlar hakkında kısa bir bilgi vermek gerekirse bunlardan Kül Tigin yazıtı, 732 yılında abisi Bilge Kağan tarafından…

[zekiyuncuoglu]

Teŋri küç birtük üçün akaŋım kagan süsi böri teg ermiş, yagısı koyn teg ermiş. Teŋri yarlıkaduk üçün illigig elsiretmiş, kaganlıgıg kagansıratmış, yagıg baz kılmış, tizligig sökürmiş, başlıgıg yükündürmiş. Türük, Oguz begleri, budun eşidiŋ! Üze Teŋri basmasar, asra yir telinmeser, Türük budun, iliŋin, törüŋin kem artatı, udaçı erti? Türük budun ertin, ökün! Akaŋımız, eçümiz kazganmış budun atı küsi yok bolmazun tiyin ➡️Türük budun üçün tün udımadım, küntüz olurmadım. Yalaŋ budunıg tonlıg, çıgayn budunıg bay kıldım, az budunıg öküş kıltım.⬅️ Igar illigde, ıgar kaganlıgda yeg kıldım. Tört buluŋdakı budunıg kop baz kıldım, yagısız kıldım. Kop maŋa körti. İnim Kül Tigin kergek boltı. Özüm Sakıntım. Körür közüm körmez teg, bilir biligim bilmez teg boldı. Öd Teŋri yasar, kişi oglı kop ölgeli törümiş. #Bilge_Kagan. Taŋrı güç vėrdiği için babam kaganıŋ ordusu kurt gibiymiş, düşmanı koyun gibiymiş. Taŋrı buyurduğu için ülkelileri ülkesiz komuş, kaganlıları kagansız komuş, düşmanları itaatkâr kılmış, dizlilere diz çöktürmüş, başlılara baş ėğdirmiş. Türk, Oğuz beyleri, milleti işidiŋ! Üstte gök basmasa, altta yėr delinmese, Türk milleti, ülkeŋi, töreŋi kim bozabilecekti? Türk milleti vazgeç, pişman ol! Babamızıŋ, amcamızıŋ kazandığı milletiŋ adı sanı yok olmasın diye ➡️Türk milleti için gėce uyumadım, gündüz oturmadım. Çıplak milleti elbiseli, fakir milleti zengin kıldım, az milleti çok kıldım.⬅️ Başka ülkelerden başka kaganlardan daha iyi kıldım. Dört taraftaki milleti hep tâbi kıldım, düşmansız kıldım. Hepsi baŋa itaat ėtti. Kardeşim Kül Tigin vefât ėtti. Kendim yas tuttum. Görür gözüm görmez gibi, bilir bilgim bilmez gibi oldu. Zaman Taŋrısı buyurunca, kişi oğlu hep ölümlü türemiş. Bilge Kagan. (Kültigin - Grafik/Resimdeki Runik Metin Oklar ➡️⬅️ İçinde Latin Abc ve Tercüme Olarak Belirtilmiştir.) Sunu: #ZekiYÜNCÜOĞLU ☣️ #KökTürüg_Manas 🌀 #KAD��M_TÖRECİ_ÖZ_GELENEKÇİ_KÖKTUĞ_ATANMIŞLARI 🌀 https://www.instagram.com/p/Cj3MQiMId_6/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[turkcetarih]

Oğuzlar - İbrahim Kafesoğlu (Bilinmeyen Türk Tarihi) - Türkçe Tarih

Oğuzlar - İbrahim Kafesoğlu

OĞUZLAR            Oğuz adının manası üzerinde türlü izah tecrübeleri yapılmıştır. (F. Erdmann: Oğuz = boga, 1862; A. Vambery: Oğuz = Oxus [nehir], 1885; J. Marquart: Uz = adam, Oq + uz = oklu, okçu, 1914; P. Pelliot: Oguz, Ogus = klan, aile, kabile, 1914, 1914, Uguz < ağuz “ağız” = ilk süt, 1...

Devamını okumak için: https://turkcetarih.com/oguzlar-ibrahim-kafesoglu/

Dokuz Oğuzlar, Oğuz, Oğuz Beyleri, Oğuz Türkleri, Oğuz Yabgu Devleti, Prof. Dr. İbrahim KAFESOĞLU

[gok-turuk]

Türk Oğuz Beyleri, işitin !. Üstte gök çökmedikçe, altta yer denizi delinmedikçe, ilini töreni kim bozabilir ?. Yazar !. Sen Hiç OGUZ KAĞAN'ın Tanrıyı konuşturduğu ve seni kandırmak için bir kitap yazdığını gördün mü ?. Arap'ın anayasa kitabinda şu şekilde bir yazı vardır. "Biz sana halan'nın, dayı'nın, teyze'nin, amca'nın kızlarını helal kıldık" (istedigini siraya koyup ......bilirsin) diyor !?.

[turkcetarih]

OĞUZ DESTANINDA KAĞNI’NIN İCAT EDİLİŞİ (Tarihçi) - Türkçe Tarih

OĞUZ DESTANINDA KAĞNI’NIN İCAT EDİLİŞİ

BAHAEDDİN ÖGEL Çürced Kağan’ı aldı, halkıyla ulusunu, Yok etmek için geldi, Oğuz-Han ulusunu. Baş geldi Oğuz-Kağan, basdı Çürced Hanı’nı, Ok ile kılıç ile, döktü düşman kanını. Oğuz öldürdü onu, kesti hemen başını, Böldü ganimetleri, tabi kıldı halkını. Oğuz’un askerleri, beyleri bütün halkı,...

Devamını okumak için: https://turkcetarih.com/oguz-destaninda-kagninin-icat-edilisi/

Bahaeddin Ögel, Barmaklığı-Çosun-Billig, Çürced Kağan, Kağnı, Kanğa, Kanğaluğ, Mitoloji, Oğuz, Oğuz Kağan, Oğuz Kağan Destanı, Türk Mitolojisi