#obrazy myśliwskie | Explore Tumblr posts and blogs

annatuderek · 4 years ago

Text

Język równościowy a rozwój publiczności

Jak przekonuje Ewa Stoecker w trakcie webinarium „Jak się komunikować, by trafić do wszystkich? O języku, który nie wyklucza”, publiczne instytucje kultury powinny być dostępne dla wszystkich osób, które mogą skorzystać z wydarzeń. W docieraniu z komunikatami do szerokiej publiczności pomaga język antydyskryminacyjny. Niewidoczność pewnych grup osób w komunikacji danej instytucji jest marginalizowaniem tej grupy osób. Jeżeli w komunikacji danej instytucji nie pojawia się jakaś grupa osób, to ta grupa nie czuje się zaproszona. Ponieważ to język buduje poczucie przynależności.

To, w jaki sposób piszemy i mówimy nie tylko odzwierciedla rzeczywistość, ale także ją kreuje. Język może stać się dla nas narzędziem na rzecz aktywizmu. Biorąc odpowiedzialność za słowo możemy świadomie odchodzić od utrwalania stereotypów i relacji władzy. Język równościowy to język, który dostrzega i odzwierciedla jednocześnie różnorodność i równość. Jest to język godności, język empatii, język oparty na szacunku. Jest to język włączający, który czyni różne grupy osób widzialnymi (także z pomocą komunikacji wizualnej).

„Wszystko jest w języku. To język ustanawia świat.”

Wiesław Myśliwski „Nie ufam rzeczywistości”, rozmowa z Anną Goc, Tygodnik Powszechny

Rozwój publiczności wydarza się dzięki temu, że dostrzegamy różnorodność: różnorodność osób, grup, potrzeb, barier w dostępie do wydarzeń i/lub siedzib, motywacji do uczestniczenia i korzystania z oferty kulturalnej, edukacyjnej, artystycznej... Rozpoznając i uznając tę różnorodność oraz starając się odpowiedzieć na potrzeby nawiązujemy nowe relacje, budujemy publiczność dla naszych wydarzeń.

Uważność na poziomie języka

Sięgając po język włączający, sprawdzajmy i upewniajmy się jak dana osoba (grupa osób) postrzega siebie i swoją tożsamość (np. g/Głusi). Zapytajmy w jaki sposób chce być określana. Dostrzegajmy różne sposoby widzenia siebie przez różne osoby, szanujmy i respektujmy to w naszej komunikacji.

Zrezygnujmy z języka deficytu i określania osoby z perspektywy jednej cechy (np. mówmy o osobach o alternatywnej motoryce, osobach ze spektrum autyzmu, osobach z niepełnosprawnościami). Mówmy i piszmy o korzyściach (np. o wydarzeniach przyjaznych sensorycznie), udogodnieniach i dostępnych rozwiązaniach (jak np. pętle indukcyjne, podjazdy do budynku, obecność tłumaczki_a PJM), wyjaśniając na czym polegają. Wskazujmy dla kogo (dla jakich grup osób) dane wydarzenie będzie odpowiednie. Bądźmy precyzyjni w rozbudowanych i opisowych komunikatach.

Skąd możemy czerpać wiedzę:

etykajezyka.pl / Poradnik: jak mówić i pisać o grupach narażonych na dyskryminację

kulturagluchych.pl / Snapshot dla specjalistów od PR

amnesty.org.pl / Język równościowy

Wrażliwi na słowa. Wrażliwi na ludzi. Rekomendacje dotyczące języka niedyskryminującego osób z zaburzeniami psychicznymi (więcej o kampanii społecznej tutaj)

Dekalog mówienia o niepełnosprawności intelektualnej

Rekomendacje dotyczące języka niedyskryminującego na Uniwersytecie Warszawskim

Równoważni. Poradnik antydyskryminacyjny dla osób studiujących i zatrudnionych na UW

Inkluzywna komunikacja w Sekretariacie Generalnym Rady UE

Ewa Stoecker, Jak się komunikować, by trafić do wszystkich? O języku, który nie wyklucza (webinar w ramach Kultura wrażliwa, Małopolski Instytut Kultury)

Słownik empatyczny języka polskiego / Facebook

Ty mówisz - ja czuję. Dobre słowo - lepszy świat / Facebook

Słownik dostępności: dostępność informacyjno-komunikacyjna

Słowniki neutralnego i niebinarnego języka

Język włączający w komunikowaniu o działaniach kierowanych do dzieci i towarzyszących dorosłych

Słowo „rodzina” jest pojemne. Mieści w sobie dzieci, młodzież, rodziców biologicznych, dorosłych opiekunów dzieci nie będących rodzicami biologicznymi, seniorów, osoby LGBT+, osoby tworzące rodziny jednopłciowe (np.dziadek, jego syn i wnuk)... Jak wskazuje Cecylia Jakubczak w poradniku „Etyka języka” (str. 19) o rodzinach tworzonych przez rodziców ze społeczności LGBT i ich dzieci możemy powiedzieć tęczowa rodzina.

Warto pamiętać, że:

„Rodzina nie zawsze wygląda zgodnie z jednym modelem. Pokazujmy związki jednopłciowe, samodzielne matki i samodzielnych ojców. Wymieniajmy role, starajmy się przystosować te obrazy do rzeczywistości.”

„Język równościowy”, Amnesty International (str. 5)

„Prezentując modele rodziny, spróbujmy przełamać tradycyjny wizerunek mamy, zajmującej się jedynie porządkami i dziećmi. Pokazujmy związki jednopłciowe i samodzielne macierzyństwo. Opisujmy historie, w których dziewczynki odważnie odkrywają świat, poszukują przygód oraz uprawiają różne sporty, a nie tylko bawią się „w dom”. Unikajmy zwrotów, w których kobieta definiowana jest wyłącznie poprzez mężczyznę, a nie jako samodzielna istota, np. czyjaś żona, córka, partnerka czy matka.”

Agata Maciejewska, „Etyka języka” (str. 24)

W komunikacji kierowanej do kobiet i o kobietach

„(...) nie należy powielać stereotypowych wizerunków kobiet. Obecnie funkcjonują dwa podstawowe stereotypy kobiecości: tradycyjny i nowoczesny (oraz wiele podtypów, np. chłopczyca, żona, lesbijka, singielka, teściowa). Pierwszy podkreśla odpowiedzialność kobiet za wychowanie dzieci oraz stworzenie prawdziwego domu, drugi propaguje wzór kobiety realizującej swoje ambicje w sferze zawodowej i publicznej bez ograniczeń wynikajàcych z roli opiekuńczej. Wiele badań wskazuje, że w większości przekazów dominuje model tradycyjny – kobiety są opisywane jako bierne i pozbawione ambicji na tle aktywnych zawodowo i sprawczych mężczyzn.”

Agata Maciejewska, „Etyka języka” (str. 22)

Nie rezygnujmy z feminatywów, np. kierując komunikaty do nauczycieli i nauczycielek, tym bardziej, że jest to zawód wykonywany częściej przez kobiety.

Bądźmy także uważni na to, aby nie stosować określeń, które mogą być odbierane jako umniejszające: mówmy o nauczycielkach przedszkola / wychowania przedszkolnego, a nie przedszkolankach. Wielki słownik języka polskiego wskazuje na dwa znaczenia słowa „przedszkolanka”: „wychowawczyni” i „dziewczynka”, z czym polemizuje prof. Mirosław Bańko w Poradni Słownika języka polskiego PWN. W takich sytuacjach warto odwołać się do prawa samookreślania się przez daną osobą i zapytać daną osobę jak chce być opisywana.

Słowo, przy którym często zatrzymuję się myślami to „opiekun_ka” / „opiekunowie”. Czy kryje się w nim subtelnie relacja oparta na hierarchii i władzy? Gdy komunikujemy o działaniach na rzecz osób z niepełnosprawnościami mamy możliwość zrezygnowania ze słowa „opiekun” na rzecz „osoba asystująca” / „asystent_ka”. W komunikacji dotyczącej wydarzeń na rzecz dzieci możemy mówić o „bliskich dorosłych” lub „towarzyszących dorosłych”, aby na poziomie języka otwarcie zaprosić do udziału nie tylko rodziców, ale także dziadków, niespokrewnionych bliskich, nauczycieli i nauczycielki...

Jak osiągnąć komunikacyjne szczęście

Na sam koniec zamieszczam fragment z artykułu „Etyczność języka w komunikacji” prof. dr hab. Ewy Kołodziejek, który zamieszczony jest w poradniku „Etyka języka” (str. 4-12). Jest to fragment, który podsumowuje najważniejsze założenia języka opartego na szacunku i empatii:

„(...) język służy do tego, żeby się z drugim człowiekiem porozumieć i z nim współdziałać. Aby to działanie było efektywne, należy przestrzegać podstawowych norm etycznych: okazywać szacunek partnerowi dialogu i się z nim solidaryzować, czyli przejawiać zainteresowanie ważnymi dla niego sprawami. Owe zasady etyczne przybierają postać dyrektyw sformułowanych „na nie”:

nie krzywdź drugiego słowem wrogim i poniżającym,

nie okłamuj i nie manipuluj,

nie zamykaj się na dialog,

nie kieruj się uprzedzeniami,

i dyrektyw sformułowanych „na tak”:

mów prawdę,

mów tak, by rozmówca czuł się bezpiecznie,

wysłuchuj innych z dobrą wolą.”

#komunikat #język

0 notes