#marnixrummens

[openzee]

Landschappen van schilderkunst tot gamedesign

In de expo #Landscapes volg je de zoektocht van beeldenmakers van vroeger en nu, naar manieren om landschappen zo overtuigend en toegankelijk mogelijk te maken. Verken de raakvlakken tussen schilderkunst en gamedesign, en ontdek verborgen schatten uit de collectie van de Stedelijke Musea Kortrijk en de gerenommeerde opleiding Digital Arts & Entertainment.

Vroegste verbeelding Sinds de eerste grotschilderingen zo’n dertigduizend jaar geleden zoekt de mens naar technieken om de impact van zijn beelden te verhogen. Tekeningen van een kudde bizons of rendieren waren dan wel zeer schetsmatig, hun plaatsing op bolle rotswanden gaf ze een extra gevoel van volume en beweging mee dat het louter grafische oversteeg. Ze zijn een van de vroegste toonbeelden van het verlangen van de mens om zijn eigen verbeeldingswereld binnen te stappen, en die te laten aansluiten op de werkelijkheid.

Een nieuw perspectief Sindsdien heeft onze beeldtaal een enorme evolutie afgelegd. Doorheen eeuwen en culturen werd gestreefd naar een meer natuurgetrouwe weergave van lichamen, objecten, gebouwen en omgeving. En de ontwikkeling van het perspectief leidde tot beelden die perfect lijken aan te sluiten op de werkelijkheid die ons omringt. Van vroege experimenten in theaterdecors bij de Grieken in de vijfde eeuw voor Christus werd het perspectief geperfectioneerd door de Vlaamse Primitieven en in de Italiaanse Renaissance tot het mathematisch perspectief zoals we dat vandaag kennen: een systeem waarin vluchtlijnen optisch verdwijnen in één of meerdere vluchtpunten. Atmosferisch perspectief Het atmosferisch perspectief is misschien minder bekend dan het ruimtelijk perspectief, haar impact op een beeld is even groot. Het atmosferisch perspectief is de invloed die weersomstandigheden als licht, wolken en mist hebben op de weergave van een landschap. Bergen bijvoorbeeld die verder in de diepte liggen zien er doorgaans bleker, waziger en vaak ook blauwer uit. Deze techniek werd op punt gesteld in de vijftiende eeuw door ondermeer Leonardo Da Vinci, die met zijn Mona Lisa meteen een van de bekendste voorbeelden schilderde.

Stereoscopie Het ruimtelijk en atmosferisch perspectief leidden tot een geloofwaardige dieptewerking voor schilderijen, maar visueel blijf je natuurlijk naar een plat vlak kijken. De uitvinding van de stereoscopie midden 19e eeuw bracht in dat opzicht een revolutionaire verandering teweeg. In een bril of kijkdoos werden twee tekeningen of foto's vanuit een licht verschillend perspectief getoond, één afzonderlijk aan elk oog. Door de optische werking van de hersenen genereert dat een waarachtig gevoel van ruimte. Ook vandaag is deze techniek nog bijzonder actueel. Denk maar aan de gekende 3D-brilletjes, of aan stereo-cameras die filmen vanuit twee licht verschillende gezichtspunten zodat een film in 3D bekeken kan worden.

Matte-painting Natuurlijk zijn er in de beeldende kunst, cinema of gamedesign fantastische universa die we niet werkelijk kunnen construeren om ze vervolgens te filmen. De techniek van matte-painting bracht daar vroeg in de 20e eeuw verandering in. Op grote glazen platen werd een omgeving met de hand geschilderd rond een transparant centrum. Eens voor de camera geplaatst kon de live actie naadloos aansluiten op de omgeving. Meer nog: wanneer verschillende lagen werden gebruikt waarlangs de camera voortbeweegt, genereert deze techniek het gevoel van een landschap in beweging. Die sensatie heet het parallax effect en is vergelijkbaar met wat je ziet door het raam van een trein: de voorgrond beweegt veel sneller dan de achtergrond.

Digitaal schilderen Sinds de jaren 80 stond de explosie in CGI (Computer Generated Images) matte painters toe om meer digitaal te werken. In de eerste jaren van het Digital Arts & Entertainment  curriculum leerden jonge gamedesigners op een digitale manier matte-painten. Met online gevonden beeldmateriaal maakten ze collages in perspectief, die ze vervolgens met digitale teken- en schildertecknieken tot een nieuwe omgeving ontwikkelden. Net zoals matte-paintings werden deze omgevingen opgebouwd uit in verschillende lagen die ten opzichte van elkaar bewegen. 3D & interactie Hoewel matte-paintings een dynamisch ruimtegevoel genereren, zijn deze beelden striktgenomen niet driedimensioneel. Matte-paintings zijn net zoals een klassiek theaterdecor opgebouwd uit vlakke lagen, waardoor nergens in het beeld informatie te vinden is over de zijkanten of achterkant van objecten. Door de snelle toename in rekencapaciteit van computers zijn visual designers vandaag in staat om hele omgevingen te ontwerpen die langs alle invalshoeken ontdekt kunnen worden. VR goggles reageren actief op de bewegingen van de toeschouwer. Die interactiviteit verhoogt de impact en overtuigingskracht van die omgeving aanzienlijk, tot totaalomgevingen waarin we als toeschouwer niet alleen visueel maar ook fysiek kunnen rondwandelen.

Geschreven als zaaltekst voor de expo #LANDSCAPES van schilderkunst tot gamedesign 18/10 - 05/11 i.h.k.v. Biënnale Interieur Kortrijk i.s.m. Buda vzw, HoWest / DAE, Stedelijke Musea Kortrijk, Biennale Interieur