#coronatijd

[jurjenkvanderhoek]

HOE COMPLEET TE VERDWIJNEN IN DE KUNST VAN EDWIN SMET

De kunst van Edwin Smet duiden is een hachelijke zaak. De abstracte composities geven niet meteen oorzaak en gevolg prijs. Het blijft vaag wat de reden is dat het er is. Toch doe ik een poging. Ik neem de moeite om de beelden in de zorgvuldig afgewerkte uitgave tot me te nemen en er iets in te zoeken, van te vinden. Het boekje is handmatig gebonden in een oplage van slechts 60 genummerde exemplaren. Het touwtje dat de bladen bijeen houdt is met aandacht geknoopt. Met net zoveel concentratie gevlochten als dat het werk erin opgenomen is vervaardigd. Het boekje geeft een klein inzicht in de portfolio van de kunstenaar. Dat inzicht verhaalt in beeld over de thema's precariteit en solidariteit. Onzekerheid en saamhorigheid.

Schildertape is het handelsmerk van Edwin Smet. Niet als grossier in verfmaterialen, maar in de hoedanigheid van kunstenaar. Hij gebruikt het plakband gemaakt van houtpulp en kleefstof niet waar deze oorspronkelijk voor bedoeld is. Hij plakt het niet langs de rand van een venster om het glas te behoeden voor spatten en streken wanneer het kozijn geverfd wordt. Smet is geen huisschilder, hij is kunstschilder. Met de tape beplakt hij zijn werk om het in principe waardeloze materiaal onderdeel te laten zijn van de compositie, het waardevol te maken. In zijn visie heeft het onbelangrijke materiaal betekenis. Voor de huis-, tuin- en keukenschilder is de tape afgerold enkel van waarde bij het verven, zolang maar daarna niet meer en wordt het onbruikbaar weggegooid. Zo niet bij Smet. Het overleeft de kliko nadat het geplakt is, het behoudt een functie. In onder meer het mij voorliggende boekje laat Smet zien hoe de tape door zijn handen geconserveerd is.

In coronatijd bleek het volk solidair. Stond men als homogene groep massaal op tegen het virus. Een klein aantal evenwel sloten zich heterogeen daarvoor uit en af. Want blijken er niet altijd uitzonderingen op de regel te zijn? Terwijl veel deuren gesloten bleven en er weinige nog opengingen, trok men zich schijnbaar gehoorzaam en gedwee terug in de huizen. Op enkele dwarsliggers na. Maar zonder dwarsliggers ontspoort een samenleving, zij houden de maatschappij bij de les ondanks dat ze meestal uit hun nek kletsen. Zonder bielzen onder de rails ontspoort de trein. 

Het is niet die solidariteit welke Smet voor ogen heeft in zijn werk, veronderstel ik. Hij werd geïnspireerd door gestapelde tafels en stoelen in het café om de hoek. Werkloos werden deze in de pandemie aan de kant gezet, wachtend op betere openingstijden. Niemand kon er aanschuiven, niets mocht er zijn, geen activiteit, geen plezier. Niets, deuren op slot en lichten uit. Die metafoor van saamhorigheid in de gestapelde meubelstukken was voor Smet reden deze in min of meer abstracte composities te verwerken. De tafel is inspiratie, in het beeld van Smet heeft het nog de functie van dragen en schragen. Evengoed kan ik langs de poten kijken, en als door een poort ziende ontvouwt zich het landschap daar achterliggend. Geen landschap zoals dat zich normaal gesproken voor mijn ogen uitstrekt, maar een onherbergzame omgeving waarin een onheilspellende toekomst opdoemt. Helemaal in stijl van de huidige toestand in de wereld. 

Het is zo, zoals het is. De kunstenaar schouwt zijn wereld. Overziet en overdenkt. Geeft commentaar in beelden. Niet meteen wordt het zo opgevat als dat het zich openbaart, maar wie anders kijkt en doorziet zal de boodschap ofwel het verhaal herkennen. In de achterliggende periode van covid bleek de bevolking opeens het Nederlandse volk. Kende de Nederlander geen verschil meer onderling en werden hindernissen geslecht, want het virus overkwam ons allemaal. Maar na die crisis viel alles weer weg en trokken de muren opnieuw op. Werden de oude gewoonten en manieren haastig opgepakt en nagelopen. Edwin Smet zag dit allemaal aan, bezag zijn omgeving en zette daarbij kanttekeningen en voetnoten. Verbeelden zijn schilderijen eerst het samenwerken, het ondersteunen van zwakkeren, dat hij inspireerde op dus de gestapelde tafels in de horeca. Verticale poten die een horizontale dwarsligger ondersteunen. Daarna beeldt hij de onzekere toekomst uit. Een zwart gat zuigt de omgeving naar zich toe. Want de toekomst is onzeker.

De kunstenaar heeft een voorkeur voor de boom als onderwerp in zijn schilderijen. Nadat de tafel uitgebreid is doorgezaagd, zet Smet gedreven een boom op. De tape in het beeld vormt het bos, zetten de stammen en maken de takken. Het is een lawaaiig woud, het hout staat niet netjes in het gelid. Op rijen zoals de Nederlandse bossen zijn aangeplant. Het is in de geest van Smet een wirwar aan laag houtgewas, een sprokkelbos. En veelal verzamelen de dunne stammen zich rond een open plek of een kleine plas. Zag ik tussen de tafelpoten in schemer de morgen gloren, de komende tijd opdoemen, in het bos is de dageraad ongewis. Er ligt een onheilspellende sfeer op de loer tussen de bomen. Spiegelt het hout zich in water, op andere plekken ligt het voor dood aan de voeten van stammen. Hoewel het beeld klaar en helder is, is de sfeer duister en dreigend. 

Smet weet die onzekere toekomst, het wankele kompas waarop de wereld koerst, in schimmige composities te duiden. In het acryl en de vernis op doek vergeet ik dat tape is gebruikt voor de afbeelding. Het is de zetting van de schildering, het gebruik van kleurcombinaties, die de sfeer bepalen. Daarover strekken rechte lijnen zich uit. Krommen inkt en houtskool zich in speelse strepen. In het essentiële surrealisme is een werkelijk gevoel weergegeven. De sfeerbeelden drukken onmiskenbaar de actualiteit af en uit. Het is minder een abstracte vormgeving, en meer een gelaagd opgebouwde en schematisch beschouwde realiteit. Waarin een kwetsbaar wegwerpproduct een belangrijk element is geworden. Ik kan beschutting zoeken onder de tafel, veilig beschermd door het blad wanneer de hemel naar beneden komt. Of ik kan me terugtrekken tussen het hout en me concentreren in stilte. Mij beraden op de neergang van de aarde. Filosoferen over opbouw en afbraak, over de afgrond waarnaar wij met zijn allen onderweg zijn. De kunst van Edwin Smet houdt mij dan nog even op de been. In zijn composities kan ik mentaal beschutting vinden. Het werpt een nieuw licht op de zaak wanneer hij voor mij een wereld inricht: een plek om te landen en naar de hemel te reiken. “How to disappear completely”, voor het moment van de beschouwing verdwenen in de tijd van Edwin Smet. Volkomen volledig. Dat is mijn duidng.

Precariteit / Solidariteit. Recent werk 2022-2024. Edwin Smet. Publicatie in eigen beheer uitgegeven. Gelimiteerde editie bij solo-expositie in CaroArtGallery Deventer, februari-maart 2024.

[gerbie7]

Borkeld (Schuren #7)

In coronatijd heb ik veel gefietst. Ik ontdekte weggetjes en paden in mijn gemeente die ik nog nooit eerder zag. Nadien kocht ik een elektrische fiets. Ik heb er de leeftijd bijna voor en ging daardoor veel vaker op de fiets naar het werk. Met plezier. En omdat ik ook niet elke dag naar hetzelfde kantoor hoef te fietsen, zag ik veel moois in West- en Centraal Twente. Mooi is relatief, in het…

[saulsplace]

Hoe vertel ik over de prikken?

Misschien was het allermoeilijkste uit de coronatijd niet zozeer de vele leugens die onze overheid en de media ons vertelden – al was dat op zichzelf al traumatisch genoeg – maar de onwil van vrienden en familie om naar ons te luisteren. Naar onze waarschuwingen, naar onze visie op de andere kant van het verhaal, naar onze smeekbedes om dat experimentele vaccin vooral niet te nemen. Wat we ook probeerden, we drongen maar niet tot hen door. Er leek een dichte ondoordringbare mist om hen heen te hangen. Dit alles had meerdere redenen. Misschien kunnen we, vier jaar later, alsnog een poging wagen om deze mist te laten oplossen en licht te laten schijnen op de werkelijkheid.

Door: Rosalie Langenberg

In deze tijd wordt vaak gezegd “het verschil tussen een complottheorie en de waarheid is zes maanden”. Daar lijkt het inderdaad vaak wel op. Men heeft het dan over voortschrijdend inzicht, met de toevoeging: “met de kennis van toen, zijn de juiste keuzes gemaakt”. Een eerlijke repliek daarop is: “Nee, dat klopt niet; de benodigde kennis was er simpelweg al”. Er is bewust voor gekozen deze kennis te negeren. En daar zit hem meteen het pijnpunt, want waarom zouden onze politici ons bewust voorliegen? Dit idee is voor veel mensen te pijnlijk om als waarheid te aanvaarden. Het is veiliger om mee te gaan in het officiële verhaal. De regels werden jarenlang braaf opgevolgd, en hoewel misschien naïef, vaak met de beste bedoelingen. We deden het voor elkaar, en het vaccin zou ons verlossen uit de wurggreep van corona. Als een soort mantra werden dit soort leuzen in de media continu herhaald.

Jarenlang hebben de gevestigde media niets anders dan angstberichten over corona naar buiten gebracht. Als waren ze onder hypnose, veranderden normaal rationeel denkende mensen plotseling in irrationele wezens die corona als de allerdodelijkste ziekte zagen, het vaccin als de heilige graal en de farmaceutische industrie – eerder nog met enig wantrouwen bejegend – als onze enige hoop. De media en de politiek gingen hierin heel ver. BN’ers werden opgetrommeld om het vaccin aan te prijzen, andersdenkenden werden weggezet als laagopgeleid, extreemrechts, of zelfs staatsgevaarlijk. Andere geluiden op sociale media, ook afkomstig van wetenschappers en artsen, werden door ‘factcheckers’ direct als desinformatie bestempeld en van de platforms verwijderd. Andere kanten van het verhaal mochten niet worden gehoord. Zoals de lage IFR (Infection Fatality Rate), met name voor jonge mensen, het feit dat de vaccins slechts een voorlopige goedkeuring hadden, de gepubliceerde bijwerkingen van de ‘vaccins’ en nog veel meer.

Dat ideeën en meningen tijd- en contextgevoelig zijn, is een bekend gegeven. Het heeft de naam Overton-venster gekregen, naar de Amerikaanse politicoloog Joseph P. Overton, die vaststelde dat er een ‘raam’ of ‘zone’ bestaat waarin ideeën en meningen levensvatbaar zijn. Het is duidelijk dat in de coronajaren het Overton-venster erg smal was: een zeer beperkt aantal meningen werd geduld. Zo was het een paar jaar geleden bijvoorbeeld ondenkbaar om de ‘laboratoriumlek’-theorie over de oorsprong van het coronavirus ter sprake te brengen.

Je werd dan direct van alle grote socialemediaplatforms afgegooid onder het mom van ‘desinformatie’, terwijl deze theorie tegenwoordig ook in de gevestigde media regelmatig wordt aangehaald. Hoewel het venster nog steeds smal is, beginnen stukjes van de waarheid langzaamaan tot het grote publiek door te dringen. Je zou het proces een handje kunnen helpen door bijvoorbeeld filmpjes uit die tijd te laten zien. Je ziet dan duidelijk hoe de gevestigde media met één mond spraken en hoe veel van de claims die werden gedaan niet zijn uitgekomen. Het fragment van president Biden, waarin hij stelde dat de winter van 2021 voor de ongevaccineerden een ‘winter des doods’ zou worden, is een goed voorbeeld.

Artsen worden – vooral door de oudere generaties – nog altijd blind vertrouwd. Ook toen het narratief omtrent het vaccin telkens veranderde, bleef de meerderheid meegaan in het verhaal. In eerste instantie zou onomstotelijk zijn bewezen dat het vaccin bescherming bood tegen het virus, zowel wat betreft de ernst van de symptomen als tegen de overdracht ervan. Later werd het verhaal telkens bijgesteld en de werking van het vaccin beetje bij beetje afgezwakt, totdat er bijna niets meer van overbleef. Je kon het virus toch nog overdragen en je kon toch nog ziek worden van het vaccin, maar je zou tenminste wel beschermd zijn tegen ziekenhuisopname en overlijden. Ook dat bleek niet te kloppen. Toen later ook nog bleek dat je met een of twee vaccins niet ‘volledig’ zou zijn gevaccineerd, en je een booster nodig had om helemaal up-to-date te zijn (en er zouden nog vele boosters volgen), werd duidelijk dat het vaccin in het gunstigste geval niet deed wat beloofd was, en in het slechtste geval als levensgevaarlijk moest worden aangeduid.

Men bleef echter een rotsvast vertrouwen houden in de tv-artsen die het vaccin tegen wil en dank bleven aanprijzen. Natuurlijk waren er ook heel veel artsen die zich hebben uitgesproken tegen dit hele gebeuren. Het is raadzaam om ook deze kant te blijven benoemen. Zij die hun hele reputatie op het spel durfden te zetten om de waarheid aan het licht te brengen, hadden alles te verliezen – anders dan degenen die meegingen in het verhaal en aan de talkshowtafels mochten aanschuiven. Ook waren er artsen die het narratief in eerste instantie helemaal volgden, maar later toegaven een verkeerde inschatting te hebben gemaakt.

Het is belangrijk om kleine zaadjes te planten, en daarbij niet te hard van stapel te lopen. Spreken over de vaccins als biowapens ten behoeve van depopulatie, zal waarschijnlijk minder goed vallen bij je meermaals geboosterde tante. Het feit dat veel mensen gevoelig zijn voor het populaire sentiment van nu, maakt het misschien wat gemakkelijker de boodschap over te brengen. Maak, pratend met je medemens, daarom duidelijk dat de publieke opinie zich nu tegen het vaccin heeft gekeerd. De meesten zullen zich graag aansluiten bij de nu heersende opinie van de meerderheid. Het is nu tenslotte veilig om deze mening te hebben.

Ook kan humor een goede manier zijn om tot mensen door te dringen. Net zoals wij destijds zijn uitgelachen, kunnen we nu hetzelfde doen. Lach om je oom die zijn zevende booster gaat halen. Of lach om mensen die nog altijd, anno 2024, met een mondkapje lopen.

Doordat de focus van de media zolang op corona gericht is geweest, zagen mensen niets anders meer dan dat. Dit wordt ook wel het ‘Baader-Meinhof-fenomeen’ genoemd. Dit ontstaat wanneer ons brein gefocust is op een bepaald onderwerp of woord, waardoor het lijkt alsof je het ineens overal in het straatbeeld tegenkomt. Net zoals een zwangere vrouw overal zwangere vrouwen ziet, konden mensen in de coronajaren alleen nog maar aan corona denken. Alle andere zaken waren minder belangrijk geworden en konden zelfs worden genegeerd. De nevenschade van de lockdowns bijvoorbeeld, werden vaak helemaal weggewuifd.

Blijf als prater met je medemens volhouden, maar breng de waarheid gedoseerd, door ze druppelsgewijs nieuwe informatie te geven. Toegeven dat je fout zat is moeilijk, misschien wel een van de moeilijkste dingen om te doen. Je zou dan moeten toegeven dat je voor de gek bent gehouden, met als gevolg een flinke deuk in je zelfvertrouwen. Noem feiten die niet of nauwelijks aandacht krijgen bij de gevestigde media, bijvoorbeeld dat myocarditis (ontsteking van de hartspier) en pericarditis (ontsteking van het hartzakje) inmiddels als bijwerkingen zijn opgenomen in de bijsluiters van Pfizer en Moderna. Of dat de FDA tienduizenden Pfizer-documenten over de vaccins 75 jaar lang verzegeld wilde houden. Een rechter oordeelde echter dat de documenten vrijgegeven moesten worden. Het was een onthutsende openbaring, de prik blijkt erg veel bijwerkingen te hebben, is verontreinigd met toxische stoffen en je kunt er aan overlijden. En dit is nog maar het topje van de ijsberg.

Het is vooral belangrijk om compassie te hebben met onze medemensen. Ze zijn het slachtoffer geworden van wat men gerust de grootste reclamestunt uit de geschiedenis van de mensheid mag noemen. Nooit eerder werd er op wereldschaal zoveel reclame gemaakt door onze eigen overheden, en dat voor een product dat in veel gevallen blijvende schade, een verwoestend effect op het immuunsysteem, en zelfs vroegtijdig overlijden tot gevolg heeft gehad.

Wat vertel ik mijn medemens?

Van voortschrijdend inzicht is geen sprake want de benodigde kennis was er al.

De werking van het vaccin is beetje bij beetje afgezwakt, totdat er bijna niets meer van overbleef.

De FDA wilde tienduizenden Pfizer-documenten over de vaccins 75 jaar lang verzegeld houden.

[beelceem]

Het heeft geregend, de lucht is grijs. Geen fijn fietsweer. Ik probeer opnieuw mijn kamer te verlengen. Er is alleen een duurdere kamer over. Via Booking kan ik die een stuk goedkoper krijgen en ik stel een deal voor: ik boek de kamer, die mag naar de gast die anders die van mij zou krijgen in en ik blijf in de mijne. Scheelt ook weer een kamer schoonmaken. En zo geschiedt, iedereen blij. Tijd om nog eens wat e-mail af te handelen, waaronder het hinderlijk binnenkomen van een recensieverzoek van AirBnB. Dat is de spelregel, dat je een verblijf beoordeelt. Na het versturen daarvan komen nieuwe berichten binnen en een Whatsapp. De relaxte yogadame uit Lübeck is boos. Ik heb mijn verblijf naar haar zin te laag beoordeeld, met drie van maximaal vijf sterren. Ze draagt me op de reactie te verwijderen, anders zakt ze op de lijst van aanbieders. Nu herinner ik me ineens ook een eerdere mail van haar, met het dwingende verzoek niet minder dan vier sterren te geven. Tsja, wat is dan nog de waarde van een recensie? Ik besluit het verzoek maar te negeren. De Kunsthalle heeft maar een expositie, daarom is het entreekaartje goedkoper. Er hangt werk van Clemens Krauss. Een voor mij onbekend iemand, behalve schilder ook een psychoanalyticus die in de coronatijd via beeldverbinding sessies hield met bezoekers die dan daarvoor in hun eentje in specifieke ruimte in het museum mochten zijn. Het doet me denken aan Martina Abramovic. Van zijn werk hou ik niet, te veel dikke klodders verf. Videofilms uit zijn vroege kinderjaren laten wel een erg creatief menneke zien. In een klooster in het hartje van Rostock is nog een museum, met speelgoed uit de 19e eeuw, informatie over de watervoorziening van de stad, de geschiedenis van Rostock, een expositie over landschappen. Een erg leuk museum, waar kinderen zich ook uitstekend kunnen amuseren. Een filmpje en een aantal werken betreffen Entartete Kunst. Het werk komt ui de voorraad van een kunsthandelaar die rijk werd aan verkoop van werk, dat door de nazi‘s in beslag was genomen, maar zich er gelijktijdig voor inspande te voorkomen dat niet-verkocht werk vernietigd werd. Die collectie is nu bij het museum, dat er enkele werken van laat zien, waaronder een prachtig doek van Oskar Schlemmer. Nabij het klooster is een café, het wordt gerund door het Rode Kruis. Het is een werkervaringsplek voor mensen met een beperking. In een gezellig hoekje vlak naast de deur krijg ik een mooie wafel met ijs en kersen opgediend. Even later klinkt het lawaai van vallend serviesgoed. Het klettert goed op de stenen vloer in de gang. Een scherf land zowat bij mijn voeten. Het dienstdoend meisje staat wat er beteuterd naar te kijken, en komt pas weer in beweging als een ander met een bezem komt. Nog wat rondlopen en me verbazen over de onnoemelijke hoeveelheid woningen, in de buurt van de universiteit, die beklad zijn met graffiti. Echt jammer. De vele muurschilderingen op woningen lijken zo ook eerder een bescherming tegen bekladding, en die zijn dan soms weer erg inventief. Als is er ook een gebouw, dat met een draadje en een klein beetje Banksy verder schoon is gebleven. Maar misschien komt dat door wie erin huist.

[rtvideaal]

De feestfabriek gaat creatief bureau CARBID lanceren

De Feestfabriek Alles Komt Goed BV, de organisatie van onder andere Nederlands grootste festival de Zwarte Cross, geeft met de lancering van CARBID vorm aan het verzinnen van creatieve concepten voor organisaties waarmee het sinds de coronatijd pioniert. Voorheen was dat voorbehouden aan eigen merken als Zwarte Cross en Mañana Mañana en merken aangesloten bij deze festivals. CARBID is een…

[reneleijen]

Man verdacht van reeks verkrachtingen in coronatijd

In Amsterdam is de rechtszaak begonnen tegen verdachte Milton B. (41, uit Amsterdam) die in coronatijd veelvuldig op date ging met Amsterdamse vrouwen. De verdachte legde, met alias Max, contact via datingsites Bumble en Happn. Met succes: tussen september 2020 en maart 2021 voerde hij ruim driehonderd telefoongesprekken met 191 vrouwen van 22 tot 35 jaar. Per dag onderhield ‘Max’ contact met…

[sweetnicethings]

Viteezy: voor persoonlijke vitaliteit en welzijn

Viteezy

In Coronatijd heb ik Viteezy voor het eerst leren kennen. In een wereld waar het streven naar gezonde levensstijl centraal staat, spelen voedingssupplementen zeker een rol. Viteezy is een bedrijf dat toegewijd is aan het maken van hoogwaardige supplementen. Ben je benieuwd? Lees dan snel mee.Continue reading Viteezy: voor persoonlijke vitaliteit en welzijn

[krijgdekleruh]

Autoschaamte

Het wordt misschien tijd voor #autoschaamte, al lijkt #vliegschaamte ook weinig geholpen te hebben. We vliegen weer net zo uitbundig als voor die heerlijke #coronatijd

[peterpijls1965]

7 januari 2022  · 

VERWANTSCHAP

Eenzame knul

in coronatijd

Is down en blowt

Anita hoeft

hem niet

Zijn matties

blijven weg

De psycholoog

is ruk

Zichtzelf vindt

hij een loser

Ik begrijp je, jongeman

Zelf heb ik ook nog geen spuit gehad

[kikotapasando]

OM eist tot 20 maanden celstraf tegen vier verdachten van mondkapjesfraude

Nieuwsbericht | 06-12-2023 | 16:52 Het OM heeft vandaag straffen geëist tot 20 maanden tegen vier verdachten tussen de 36 en 56 jaar uit Bussum, België, Purmerend en Barendrecht. Het OM vindt bewezen dat drie verdachten zich begin 2020 schuldig hebben gemaakt aan het medeplegen van oplichting, door in Coronatijd een lading mondkapjes te verkopen die na aanbetaling van €850.000 nooit is geleverd.…

[yesdimablog]

De Coronatijd nu echt voorbij?

Verzuchtingen dat die Coronatijd toch eindelijk en gelukkig maar voorbij is zijn allang niet nieuw meer en inmiddels al behoorlijk oubollig. Er ligt intussen ook al een evaluatierapport op tafel waarin onze regering, mijn inziens zeer terecht, wordt gewezen op een uiterst eenzijdige benadering van het probleem destijds. Wij hielden ons desondanks aanvankelijk redelijk netjes en braaf aan de…

[gerbie7]

Enters brook (Schuren #6)

In coronatijd heb ik veel gefietst. Ik ontdekte weggetjes en paden in mijn gemeente die ik nog nooit eerder zag. Nadien kocht ik een elektrische fiets. Ik heb er de leeftijd bijna voor en ging daardoor veel vaker op de fiets naar het werk. Met plezier. En omdat ik ook niet elke dag naar hetzelfde kantoor hoef te fietsen, zag ik veel moois in West- en Centraal Twente. Mooi is relatief, in het…

[saulsplace]

Is Dick Schoof de nieuwe Caesar?

Met de benoeming van Dick Schoof tot premier – voormalig hoofd geheime diensten – ontstaat er een samenstroom van macht die misschien moeilijk is in te perken. Blijft Nederland wel een rechtstaat of gaan we naar een verharding van de macht die vergelijkbaar is met het Romeinse Rijk onder Julius Caesar?

Het kabinet van Geert Wilders treedt eindelijk aan – het wordt gedragen door PVV, VVD, NSC en BBB, met als opmerkelijke premierkandidaat Dick Schoof. Wilders’ monsterzege bij de verkiezingen suggereert dat de kiezer snakt naar een breuk met de gevestigde orde. Toch krijgt Nederland nu een voormalige PvdA-ambtenaar aan het roer, die bovendien de bevolking bespioneerde. Herinnert u zich nog hoe de veiligheidsdiensten in coronatijd onderzoek deden naar oppositieleden, buiten alle boeken om? Ook werden nepaccounts gebruikt om burgers te volgen op sociale media. Weer andere critici wijzen erop dat islamitische organisaties en moskeeën onder Dick Schoof scherp werden gevolgd.

Als hoofd van de AIVD is Schoof decennialang getraind om meningsverschillen te interpreten als mogelijk gevaar voor de gevestigde orde. Het is de vraag of zo’n houding Nederland verder helpt. Ons land is om zeer begrijpelijke redenen gepolariseerd geraakt en burgers snakken naar het overbruggen van ideologische breuklijnen.

De opkomst van Schoof brengt ons op het Caesarisme. Dat is de naam van een politieke situatie vernoemd naar de Romeinse veldheer Julius Caesar. In het jaar 46 v.C brak Caesar met het gevestigde staatsrecht door zichzelf te benoemen als levenslange dictator van Rome. We spreken van Caesarisme waar de machthebbers achter de coulissen vandaan komen om zélf het heft in handen te nemen. Het gebruikelijk spel van ‘smoke and mirrors’ dat dient om maatschappelijke spanningen via politieke procedures te ritualiseren, wordt plots doorbroken en de rauwe realiteit van de macht wordt zichtbaar.

Een hoofd van veiligheids- en inlichtingendiensten zoals AIVD en NCTV weet bijzonder veel over onderdanen. Het geeft diegene een machtspositie die we in een rechtsstaat liever niet met een premierschap zien samenkomen. Hoe werkt dit uit op de wederzijdse machtsverhoudingen? Wilders kan dan wel buiten het kabinet blijven, maar is vanwege alle doodsbedreigingen nog steeds afhankelijk van de AIVD. Het is niet zonder reden dat democratieën liever niet iemand uit die kringen aan de macht brengen, terwijl autoritaire regimes dikwijls wél een leider hebben met zo’n achtergrond. 

Het wringt dat de benoeming van Schoof op het politieke conto komt van NSC-leider Pieter Omtzigt – Ronald Plasterk was voor Omtzigt immers onaanvaardbaar. Hoe rijmen kiezers het voordragen van Schoof met Omtzigts beloften? Namelijk een transparante overheid? Een overheid die zich meer bereikbaar, symmetrisch en vergeeflijk naar burgers opstelt? De geheime diensten lijken precies het tegenovergestelde te belichamen: het zijn toonbeelden van informatieasymmetrie. 

Burgers weten aan de voorkant niet wat zij allemaal aan de achterkant over ons weten. Hoe er met de Sleepwet is omgegaan, biedt weinig hoop. Want in plaats van alle inlichtingenverzoeken vooraf te laten checken door een onafhankelijke commissie – zoals na de uitkomst van het Sleepwetreferendum was beloofd – wordt deze check vooraf overgeslagen en wordt de informatie naderhand gefilterd. Dit onthulde Bert Hubert in april 2023. Hij was lid van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) en oud-medewerker van de AIVD.

Schoofs opkomst moet worden vergeleken met een brief die de Frankische machthebber Pepijn de Korte in 750 stuurde naar paus Zacharias. Pepijn behoorde niet tot het Merovingische koningsgeslacht: als hofmeier kon hij geen aanspraak maken op opvolging tot koningschap. In de brief vroeg hij: “Maar vindt u ook niet dat degene die feitelijk de macht uitoefent, ook feitelijk koning moet zijn?” Daarmee was het begin van de Karolingische dynastie een feit. 

Pepijns brief leert ons dat een politieke inrichting van de samenleving slechts een beperkte tijd kan doen alsof de macht ergens anders ligt, dan waar deze feitelijk ligt, tot het gaat wringen. Vandaag hoort het volk in het Westen voortdurend dat het aan de macht is, terwijl het volk – zeker sinds coronatijd – heel goed weet en aanvoelt dat dit niet zo is. Iedereen snapt dat de geheime diensten de macht hebben, dus laat dit ook maar openlijk kenbaar zijn, is de gedachte die indaalt.

Ondertussen nadert de dag dat de doorsnee burger zich afvraagt: “Zijn de staat, de overheid en de rechters er nog wel voor mij? Ik hoor mooie en dure juridische taal over een ‘rechtstaat’ maar ik zie dat wat met een omstreden woord omvolking heet, in de praktijk gewoon doorgaat; ik zie misdadigers wegkomen met minieme straffen; ik zie enorme bedrijven met wettelijk vastgelegde voorsprongen waartegen ik niet kan concurreren; ministers komen weg met de meest dubieuze praktijken en in coronatijd maakten rechtszaken door protestgroepen duidelijk dat procederen tegen de staat kansloos is. Voor wie is die rechtstaat er precies? Geef mij dan ook een autocratisch leidersfiguur – dan weet ik tenminste waar ik aan toe ben!”

De verkiezing van Donald Trump in 2016 maakte de opkomst van Caesarisme in de Westerse wereld zichtbaar. In de voorverkiezingen ging Trump destijds tekeer als een bruut roofdier tegen de elitaire Jeb Bush die, opgegroeid binnen een elitaire bubbel, daar duidelijk niet tegen was opgewassen. Het populistische deel van de Amerikaanse bevolking genoot ervan te zien hoe de brute Trump tekeerging en de elitaire Jeb Bush vermorzelde. Vandaag, in het verkiezingsdebat met zittend president Joe Biden, die mentaal aan het aftakelen is, komt een vergelijkbaar sentiment boven.

Het zijn tekenen dat de politiek terugkeert naar de wet van de jungle. Een verkiezing is uiteindelijk een revolutie zonder bloed, een machtswisseling zonder afrekening. Iedere representatieve democratie heeft onvermijdelijk een theatrale kant: iedere volksvertegenwoordiger is deels een acteur die een rol speelt om zo conflicten te kanaliseren in dienst van de samenleving. Maar als het allemaal een leeg en uitgeput toneelstuk wordt – met altijd dezelfde voorspelbare middencoalities – dan verliest de verkiezing zijn sublimerende functie en keert het échte conflict terug, dat zich van de politici als kanaliserende acteurs dan niets meer aantrekt. In Nederland hebben de acteurs nu moeten plaatsmaken voor de échte marionettenspeler achter de schermen. Zij zijn opzijgezet door de aanvoerder van de ontzagwekkende rekenkracht van de geheime diensten.

Als de elites die het land besturen zich dan tóch schuilhouden achter gated communities, in culturele bubbels die voor de ‘gewone mensen’ niet toegankelijk zijn, geef ons dan ook maar een leidersfiguur die tot deze klasse behoort. Het maakt de zaken overzichtelijker. Trump, met zijn soms wat boerse uitstraling en ‘platte’ aanpak, geeft veel Amerikanen toch een dergelijk gevoel van culturele nabijheid, ondanks de financiële afstand. Vergelijkbaar met de ‘populares’ waartoe Julius Caesar behoorde: een tak van de Romeinse elite die zich opstelde als directe verdedigers van de volksbelangen. In die zin probeert ook Schoof – ondanks zijn PvdA-stempel – zich te presenteren als een breuk met de oude politiek, meer als technocraat dan als volksvertegenwoordiger. De gang van zaken bij de geheime diensten, de laatste tien jaar, suggereert dat hij net als Trump en Caesar méér heeft met de brute macht dan met de formele procedures.

Caesarisme verwijst naar de regeringsvorm die ondanks alle staatsrechtelijke formuleringen in diepste zin volstrekt vormloos is. Hoe pijnlijk nauwgezet de instellingen voor de vorm ook in stand worden gehouden: alle grondwettelijke beperkingen en alle merites die de oude instituties droegen, zijn vanaf nu af aan dood en zonder belang. Het énige wat betekenis heeft, is de volstrekt persoonlijke macht die Caesar of iemand anders in zijn plaats door zijn capaciteiten uitoefent. De oude instituties lopen in zichzelf vast, het volk eist nieuwe machtsstructuren waarvan het meer direct kan profiteren, iemand werpt zich op als hun voorvechter die eigenlijk zelf afstamt van de bestaande elite. En zo transformeerde de Romeinse republiek zich tot keizerrijk. Vanuit de combinatie ‘geheime diensten’ en ‘premierschap’, is te vrezen dat Nederland zal afglijden naar een surveillance state met een almachtig staatsapparaat.

Volg Sid Lukkassen via Telegram: https://t.me/SidLukkassen

Sid heeft jullie steun nodig! De politiek gaat het land niet redden, schrijvers en filosofen zullen het licht brandende moeten houden met ideeën en analyses. Steun Sid via BackMe – draag bij aan deze belangrijke missie voor Nederland. Schrijf u in voor zijn nieuwsbrief!

[lezenmetisa]

De toekomstige lezer

Aan het begin van de coronatijd las ik niet veel. Ik was toen weinig gemotiveerd en had niet veel zin in dingen doen. We waren toen hele dagen thuis van school en ik had niet veel energie om iets anders te doen dan op mijn kamer blijven. Het hielp ook niet mee dat we toen echt in een lockdown moesten. Het lezen begon bij mij pas echt in het begin van de zomer van 2021. Ik had toen een e-book gekocht en heb heel veel van mijn vakantietijd gelezen.

Een e-book was echt het geld waard en ik heb er nu nog heel veel plezier van. Ik denk niet dat mijn lees omstandigheden gaan veranderen. Ik ga er altijd van houden om mij te verdiepen in een boek. Er zal vast een tijd komen waarin in minder kan lezen dan ik nu doe, maar die tijd is nog niet gekomen en hopelijk verandert het niet snel.             

Ik ben heel nieuwsgierig naar de thema’s van de boeken die we gaan lezen. Het zijn verschillende thema’s en ik vind het altijd leuk om nieuwe boeken te lezen. Het thema dat ik wel is wil proberen is een thriller boek. De spanning in de boeken bij een thriller lijken mij leuk om te beleven.

Leesniveau 2                                                                                                                                                          911 woorden

Titels leesniveau advies:

De zesde mei van Tomas Ross

Hex van Thomas Olde Heuvelt

Red ons, Maria Montanelli van Herman Koch

De Morten trilogie van Anna Levander

Schilderslief van Simone van der Vlugt

Ultimatum van Heerma van Voss

[reneleijen]

Boete voor Facebook-belediging hoeft niet betaald

Een man (38, uit Vlissingen) die in 2020, midden in coronatijd, medewerkers van touringcarbedrijf Van Heugten Tours via facebook een ‘stelletje NSB’ers’ noemde, hoeft de eerder aan hem opgelegde geldboete van 200 euro niet te betalen. De zaak werd vanwege drukte bij de rechtbank nu pas behandeld. In totaal werden rond de tachtig personen vervolgd voor bedreiging en belediging van het busbedrijf…