#acildurumplanınasılhazırlanır

[karaca2508-blog]

Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi

Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi, ilgili tüm yönetmelikler baz alınarak, mevzuata uygun olacak şekilde hazırlanmış rehber aşağıdadır.

Acil Durum Tanımı

18.12.2013 tarih ve 28855 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Afet ve Acil Durum Müdahale Yönetim Hizmetleri Yönetmeliğinde yapılan tanıma göre acil durum, toplumun tamamının veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan ve acil müdahaleyi gerektiren olayları ve bu olayların oluşturduğu kriz halini ifade etmektedir. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğüne göre acil durum, büyük fakat genellikle yerel imkânlarla baş edilebilen çapta, ivedilik gerektiren tüm durum ve hâller olarak tanımlanmıştır. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik'te ise acil durumu “afet olarak değerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli sebeplerle meydana getirilen olayların yol açtığı haller” olarak tanımlamaktadır. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre ise acil durum, işyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olaylardır. Endüstriyel manada kamu kurumları da dâhil olmak üzere İSG açısından ele alındığında ise acil durumlar şu şekilde sıralanabilir: - Yangın, - Patlama, - Tehlikeli kimyasal madde yayılımı, - Doğal afetler, - İlkyardım ve tahliye gerektirecek olay ve kazalar, - Gıda zehirlenmesi, - Sabotaj.   İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlar; yapılan işin niteliği, kullanılan malzemeler, işyerlerindeki risk faktörleri, işyerinin konumu, faaliyet gösterdiği alandaki önem derecesi gibi çeşitli etmenlere göre farklılıklar arz etmektedir.

Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre acil durum planı, işyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dâhil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plandır. Acil durum planı; büyük çaplı kaza ve yaralanmaları önlemek, işyeri ve çevresindeki binalar ile ekipmanlarda oluşabilecek zararı azaltmak, toplum ve çevreyi acil durumların etkilerinden korumak ve acil durumların işyerlerine verdiği maddi ve manevi zararı en az hasarla atlatarak normal çalışma düzenine en hızlı şekilde geçişini sağlamak için gereklidir. Herhangi bir acil durum meydana gelmeden yapılacak bu planlamayla gereken tedbirler belirlenir. Gerektiğinde uygulama kolaylığı sağlanarak maddi ve manevi en az hasarla atlatılabilir. Acil durum planı hazırlamanın amaçları şu şekilde sıralanabilir: - Acil durumlara karşı her zaman hazır bulunulması - Acil durumların neden olduğu durumların hızlı ve etkili bir biçimde sınırlandırılması - Acil servis hizmetleri işyerine ulaşıp kontrol altına alana kadar acil durumun yönetilmesi - Dışarıdan gelen acil durum ekiplerine bilgi verilerek ve ekipmanlarla yardımcı olunması - Tüm çalışanların ve çevredekilerin acil durumların olumsuz etkilerinden korunması

Acil Durum Yönetimi

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi, İSG faaliyetlerinin kuruluşların genel stratejileri ile uyumlu olacak biçimde sistematik bir şekilde ele alınarak sürekli iyileştirme yaklaşımı çerçevesinde çözümlenmesi için kullanılan bir araçtır. İşyerlerinde kurulan iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin altında olmazsa olmazlardan biri de acil durum başlığıdır. Acil durum planı 4 aşamadan oluşan bir süreci tetikler; - Önleme: Acil durumları önlemek veya etkilerini azaltmak için, düzenleyici fiziksel veya operasyonel tedbirlerin alınması. - Hazırlık: Düzenlemeler ve tüm gerekli kaynakların acil durumları önlemek için seferber edilmesi - Müdahale: Acil durum meydana geldikten hemen sonra etkilerinin en aza indirilmesi - Yenilenme: Tesislerin mümkün olduğunca kısa sürede yenilenmesi ve maruz kalan topluluğun bu durumu çabuk atlatması için düzenlemeler yapılması.   Bu alanda önemli bir kaynak olan ve uluslararası kabul gören iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi standardı OHSAS 18001’in TSE tarafından uyumlaştırılan hali TS 18001’de işyerlerinin acil durumlar hakkında yapması gerekenler aşağıda belirtilmiştir: - Kuruluş, olayların ve acil durumların meydana gelme olasılığını tahmin etmeli, bu durumlarda yapılacakları belirlemeli ve bunlardan kaynaklanabilecek muhtemel hastalık ve yaralanmaları önlemek veya azaltmak için plan ve prosedürler oluşturmalı ve bunları sürdürmelidir. - Kuruluş, özellikle olayların ve acil durumların ortaya çıkmasından sonra acil durum hazırlıklarını, bu durumlarda kullanılacak planları ve prosedürleri gözden geçirmelidir - Kuruluş, pratik olan yerlerde bu gibi prosedürleri periyodik olarak da denemelidir.   İşyerlerinin acil durum yönetiminde dikkat etmesi gerekenler; - Acil durum çalışmalarını yürütecek ekibin belirlenmesi - Acil durumlarla ilgili yapılacak çalışmalar için bir amaç belirlenmesi - Acil durum planı hazırlanması ve diğer çalışmalardaki girdilerin tespiti - Saha ziyaretlerinin planlanması ve uygulanması - Eksiklikleri içeren raporların hazırlanarak işverene sunulması - Acil durum ekipmanlarının temini için ilgili birimlerle ortak çalışma yapılması - Acil durum planı hazırlık aşamaları izlenerek işyeri için bir acil durum planı hazırlanması - Acil durum ekiplerinin eğitimleri için gerekli planlamaların yapılması - Tatbikatların planlanması, senaryolar oluşturulması ve uygulanması - Çalışmaların takibi ve kontrolü

Acil Durumların Belirlenmesi

Acil durum planı hazırlanırken öncelikle işyeri için muhtemel acil durumların belirlenmesi gerekmektedir. Bu acil durumlar belirlenirken aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır; Risk Değerlendirmesi Sonuçları Acil durum planı, risk değerlendirmesinin bir çıktısıdır. Risk değerlendirmesiyle işyeri için olası tehlike ve riskler belirlenip kontrol önlemleri değerlendirildikten sonra, işyerini büyük maddi manevi kayıplara uğratacak, toplu ölümlere yol açacak, acil müdahale, mücadele, ilkyardım gerektirecek olaylar daha net şekilde görülebilecektir. Böylece risk değerlendirmesi, muhtemel acil durumların belirlenmesinde en önemli referans olacaktır. Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali İşyerinin yaptığı çalışmalar, kullanılan kimyasallardan kaynaklanacak patlamalar ve sonrasında meydana gelecek yangın durumu, muhtemel acil durumların belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken bir diğer husustur. Kullanılan kimyasalların Güvenlik Bilgi Formu’ndaki (GBF) bilgilerden faydalanılarak hangi durumlarda yangın veya patlama ihtimali olacağı değerlendirilmelidir. İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerince yayımlanmış olan yönetmeliklerden İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğine göre “ilkyardım veya tahliye gerektirecek olay ve kazalar” da acil durum olarak sayılmaktadır. İşyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonucuna göre ilkyardım gerektirecek muhtemel olaylar tespit edilmelidir. Bunlara ilişkin örnekler; - Kayma, takılma, düşme - Yanıklar - Elektrik çarpmaları - Uzuv yaralanmaları/kopmaları Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali Deprem kuşağında yer alan bir ülke olmamız nedeniyle deprem, küresel ısınmadan kaynaklanan sel felaketlerinin  artması nedeniyle sel ve diğer doğal afetler, acil durum dendiğinde dâhil edilmesi gereken olaylardır. Sabotaj ihtimali İşyerinin milli ekonomiye, devletin savaş gücüne önemli ölçüde katkısı bulunması ve yaşanacak olumsuz bir olay sonucu ülke güvenliği ve ekonomisi ile toplum hayatı bakımından önemli etkilere neden olabilecek tesisler arasında bulunması sebebiyle, uğrayacağı sabotaj vakasıyla kısmen veya tamamen yıkılması, hasara uğratılması veya geçici bir süre için dahi olsa çalışmadan alıkonması gibi durumlar söz konusu olabilir.   Ayrıca acil durumlar belirlenirken işyerinin geçmişte yaşadığı acil durum ve kazalar da dikkate alınmalıdır. Bu kaza ve acil durumların oluşma sıklığına göre verilmesi gereken önem ve derecelendirme, acil durum planı hazırlanmadan önce hazırlanmış olan risk değerlendirmesinde analiz edilmiş olacaktır.  

ÖNLEYİCİ VE SINIRLANDIRICI TEDBİRLERİN BELİRLENMESİ

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 11 inci maddesi uyarınca; çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumların önceden değerlendirilmesi, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumların belirlenmesi ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması gerekmektedir. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre de hazırlanacak acil durum planının aşamalarından biri de önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin belirlenmesidir. İşyeri için acil durum planının ilk aşamasında tespit edilen her acil durum için önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler belirlenir. Acil durum çerçevesinde ele alındığında “önleyici tedbir”, herhangi bir acil durum meydana gelmeden alınan önlemleri ve yapılan çalışmaları ifade eder. “Sınırlandırıcı tedbir” ise acil durumun oluşmasının engellenemediği durumlarda bu acil durumun etkilerini sınırlandırıcı tedbirlerin alınması anlamına gelir. Yangın İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Yangın İçin Belirlenmiş Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler Elektrik tesisatının periyodik kontrolü ve olası arıza durumunun derhal yetkili kişilerce giderilmesi   Sigara içilebilen alanların sınırlandırılması ve bu alanların işaretlerle belirtilmesi Gaz detektörü bulundurulması (gerekli işyerleri için) İşyerinde kullanılıyorsa gaz tüplerinin ve gaz hatlarının periyodik kontrolü Paratonerin işlevsel hale getirilip periyodik kontrollerinin yapılması Elektronik cihazların fişlerinin mesai saatleri dışında prizden çekilmiş olması Kazanların periyodik kontrolünün yapılması Kazan dairesi içine yetkili kişiler harici kişilerin girmesinin önlenmesi Kullanılan kimyasal maddelerin uygun etiketlenmesi ve depolanması İşyerinde var ise laboratuvarlara yetkili kişi harici personelin girmesinin engellenmesi Kimyasal atıkların düzenli depolanması   Yangın İçin Belirlenmiş Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler Duman detektörleri Yangınla mücadele ekibi oluşturulması Yangınla mücadele ekibine gerekli eğitimlerin verilmesi/aldırılması Periyodik yangın tatbikatı yapılması Yangın durumunda çabuk tahliye için uygun acil çıkış kapıları Acil çıkışların ve söndürme ekipmanlarının gösterildiği tahliye planlarının işyerlerinde görünür şekilde asılı olması Yangın söndürme ekipmanlarının işyeri içerisinde doğru konumlandırılması Uygun standartlarda yangın söndürme ekipmanı bulundurulması ve periyodik kontrolü Acil durum vanaları (doğal gaz akışını kesmek için) CO, CO2 detektörleri Işıklı ve sesli alarm sistemi   Patlama İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Patlama İçin Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler Patlamadan korunma dokümanı hazırlanması Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerin patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve kalıcılığı esas alınarak bölgeler halinde sınıflandırılması. Bu bölgelerde kullanılan elektrikli ve elektrikli olmayan tüm ekipman ve koruyucu sistemlerin uygun kategorilere göre seçilmesi Kazanların periyodik kontrolünün yapılması Kazan dairesi içine yetkili kişiler harici kişilerin girmesinin önlenmesi Gaz detektörü bulundurulması (gerekli işyerleri için) İşyerinde kullanılıyorsa gaz tüplerinin ve gaz hatlarının periyodik kontrolü Kullanılan kimyasal maddelerin uygun etiketlenmesi ve depolanması İşyerinde var ise laboratuvarlara yetkili kişi harici personelin girmesinin engellenmesi Kimyasal atıkların düzenli depolanması Havalandırma sistemi bulundurulması Kullanılan kimyasalların güvenlik bilgi formlarının bulundurulması   Patlama İçin Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler CO, CO2 detektörleri bulundurulması Işıklı ve sesli alarm sistemi bulundurulması Acil durum vanaları (doğal gaz akışını kesmek için) Acil çıkışların ve söndürme ekipmanlarının gösterildiği tahliye planlarının işyerinde görünür şekilde asılı olması Yangın söndürme ekipmanlarının işyeri içerisinde doğru konumlandırılması Uygun standartlarda yangın söndürme ekipmanı bulundurulması ve periyodik kontrollerinin yapılması   Doğal Afetler İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Doğal afetlerden deprem için önleyici herhangi bir tedbir yoktur ancak deprem meydana geldiğinde sınırlandırıcı bazı tedbirler alınabilir. Deprem İçin Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler Zemin güçlendirilmesi Ofis içerisindeki dolapların sabitlenmesi İşyerinde devrilmesi muhtemel büyük araç gereç ve ekipmanların güvenli biçimde yerleştirilmesi İşyeri planlamasının deprem ve etkileri göz önünde bulundurularak yapılması Binanın deprem dayanıklılığının kontrolü   Sel İçin Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler İşletmenin kurulum aşamasında dere yataklarına tesis yapılmamasına dikkat edilmesi İşyerinde bulunan yağmur suyu kanallarının kontrolü ve bakımlarının yapılması Bireysel ve kurumsal olarak ağaçlandırmaya önem verilmesi   Sel İçin Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler Kapalı alan işyerleri için pencere ve kapılar için “taşınabilir” engeller bulundurulması Olası sel durumunda elektrik ve su kaynaklarının kapatılması Afet sırasında ve sonrasında kullanılacak ekipmanların hazır bulundurulması Sel için belirlenmiş “güvenli yer”in* gösterildiği tahliye planının işyeri içerisinde görünür yerlerde asılı olması Arama, kurtarma ve tahliye ekibi oluşturulması   Gıda Zehirlenmesi İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Gıda Zehirlenmesi İçin Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler Gıda ürünlerinin son tüketim tarihlerinin kontrolünün yapılması Yemeklerin hijyenik koşullarda taşınması Yemek servisi yapılan tabak, çatal, tepsi vs. temiz tutulması Yemeklerden numune alınması Yemek servisi yapan personele eğitim verilmesi Tüm personele genel hijyen eğitimi verilmesi   Gıda Zehirlenmesi İçin Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler Acil durum irtibat numaraları listesinin görünür yerlerde asılı olması Yemek servisi yapan kişilerin uygun eldiven, bone, iş kıyafeti vb. kullanması   Sabotaj İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Sabotaj İçin Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler Giriş çıkışların kontrollü yapılması Bina girişlerine X-Ray cihazı yerleştirilmesi Bina dışında ve içinde güvenlik kameralarının bulunması ve sürekli olarak takibi İşyerinde bir güvenlik biriminin oluşturulması Patlayıcı malzeme ve ekipmanların bulunduğu kısımlara girişin sınırlandırılması İşyerlerine dışarıdan gelen kişilerin kaydının tutulması, girişte kimlik alınması ve ziyaretçi kartı verilmesi   Sabotaj İçin Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler Kolluk kuvvetleri ile derhal irtibata geçilmesi Acil durum sireni çalması Acil çıkışları gösteren tahliye planının görünür yerlerde asılı olması   İlkyardım ve Tahliye Gerektirecek Olay ve Kazalar İçin Önleyici Tedbirler İlkyardım ve Tahliye Gerektirecek Olay ve Kazalar İçin Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler Risk değerlendirmesi yapılması Çalışanlara iş ile ilgili gerekli eğitimlerin verilmesi Çalışanlara gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesi Belirlenen zaman dilimlerinde çalışanların sağlık gözetimlerinin yapılması Ramak kala formları oluşturulması ve doldurulmasının sağlanması Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği yönünden fikir ve önerilerinin alınması İş sağlığı ve güvenliği konusunda ödül sistemi getirilmesi Zemin, yol ve merdivenlerin mevzuatta/standartlarda belirlenen kriterlere uygun olması Termal konfor şartlarının mevzuatta/standartlarda belirlenen kriterlere uygun olması Çalışanlara güvenlik kültürü aşılanması ile ilgili çalışmalar yapılması İşyeri içi güncel trafik planının bulundurulması   İlkyardım ve Tahliye Gerektirecek Olay ve Kazalar İçin Sınırlandırıcı Tedbirler Sınırlandırıcı Tedbirler İlkyardım ekibi oluşturulması İlkyardım personeline profesyonel ilkyardım eğitimi aldırılması Ecza dolapları bulundurulması ve kullanıma uygun içerikte olması Uygun kişisel koruyucu donanım temini Kişisel koruyucu donanımların çalışanlarca doğru kullanımının sağlanması Acil durum irtibat numaralarının görünür yerlerde asılı olması İşyeri otoparkına araçların nizami park edilmesi (ileri doğru çıkacak şekilde)     Tehlikeli Kimyasal Madde Yayılımı İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Tehlikeli Kimyasal Madde Yayılımı İçin Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirler Önleyici Tedbirler Vanaların gaz sızıntısına karşı rutin kontrollerinin yapılması İşyeri için özel kimyasal depolama dolaplarının temin edilmesi Kimyasalların depolandığı bölümlerde sızıntıya yol açacak durumların engellenmesi, havalandırmanın uygun olması Kimyasalların özellik ve tehlikelerine göre uygun şekilde depolanması İzni olmayan çalışanların kimyasalların depolandığı alana girmesinin engellenmesi (kartlı giriş vb.) Read the full article