#acı paylaşımı | Explore Tumblr posts and blogs

neslihankaralok · 5 years ago

Text

H.E.R. | Y.A.L.N.I.Z.

''Yalnızlık.. insanın en derin çukuru..

Bir kez düştüğünde o çukura,

alır seni sıkı sıkı sarar kendine

tüm zaman boyunca karanlıkta bıraktığı o duyguyla..

Tarifinin sadece karanlık olduğu o duygu..

sana karışmış, senden bir parça olmuş o duygu..

Artık içinin bir köşesi hep karanlıkta.. Nereye gidersen git, onu hep hissettiğin,

yüreğinin en derinlerine oturmuş o duygu..

Yüreğin, onunla yoğrularak hayatı tadar artık..

renklerin arasına karışmış bir parça karanlık..

Seni bırakmak istemeyen o karanlık..

***

Her.; yalnızlığın, ruhumuzdaki renkleri nasıl soldurduğunu gösteren bir çalışma. Bunu anlatırken de filmin her yerinde en sıcak renkleri, kırmızıları pembeleri kullanır güçlü bir tezatlık oluşturarak. Filmin renkleri kırmızı turuncu pembe arasında giden renkler üzerine kuruludur. Kırmızı; arzunun, iştahın, mutluluğun temsil ettiği renktir. Turuncu; yeniden doğuşu ve yeni başlangıçları temsil eder. Pembe ise çocuksuluğun, uyumun temsili rengidir. Film, bu duyguların ışığında başlar. İzlediğin sahneler rengarenktir, seninle oynar. Ama hissettiğin her sahne neredeyse hep gridir; kendi içini sorgulatırcasına. Jung'un personalarını anımsatır bize sanki bu durum; dışımızda rengarenk maskeler; çıkarız dışarı o günkü kısa oyunumuzu oynar, geri döneriz kendi çatımızın altına. Spike Jonze'nin yazdığı ve aynı zamanda yönettiği bu film, şu zamandaki bize çok şey söylemek ister; yalnızlığın ne kadar çok biçimde olduğunu..

Filmin gerçekliği yapay zeka teknolojisinin mevcut kullanıldığı bir hayat üzerine kuruludur. Bu teknoloji gündelik hayatta oldukça yer edinen bir durumdur. Bu yapay teknolojiye rağmen, duygusallığa işaret eden mektup kavramı, ilerlemiş teknolojik hayatın içinde yerini bir biçimde korumuştur ve ana karakter Theodore, filmin ilk sahnesinde okuyarak canlandırdığı bir mektupla çıkar karşımıza. Oldukça romantik bir konuşma yapıyordur; kimle konuştuğunu merak ettirir hızlıca bize bu sahne. Ancak arkasından, bir mektubu seslendirdiğini devamında da o mektubu bir başkası adına kendisinin yazdığını ve sonunda da işinin bu türde mektuplar yazmak olduğunu öğrenerek küçük bir sarsıntı yaşarız. Oysa ki açılış sahnesinde umut dolu, rengarenk, duygu yüklü bir adamla karşılaşmışızdır. Bu adam birkaç saniye içerisinde mutluluk profili çizmişken; filmin gerçekliğine döndüğümüzde hayatının çok başka olduğunu görürüz. Mevcut hayata burada bir gönderme var gibi görünüyor. ''Personaların arkasında gerçekte kim var sizlerde?' Mektuplar gerçek halle aramızdaki maskeleri temsil ediyor gibi görünüyor.. Theodore, bu duygu yüklü mektupları yazarken, kendi içinde bulunduğu duyguları kendinden sıyırmış, olmasını arzuladığı duyguları koymuştur önüne, onları yazıp okuyordur. Sanki zamanda bir an varolmuş, hissetmiş olduğu duygulardır bunlar. Ev-iş arası bir hayatının olduğunu ve bu tek basamaklı denklemin içinde başka hiçbir unsurun olmadığını görüyoruz ilk sahnelerde. Evde oyun oynar, iş yerinde de sadece mektuplarına odaklanır.

İşe giderken Amy ve eşiyle karşılaşır. Onlarla şakalaşır, onlara temas eder. İş çıkışında ofisteki arkadaşı Paul mektuplarını takdir eder Theodore'la iletişim kurmak ister, ancak onunla temasa pek izin vermez. Hayatla da arasına bir mesafe koymuş gibidir. Amy ve Paul arasında bir kıyas yaptırır bize burası. Amy, hayatında önemli bir parçadır bunu fark ederiz. O ilk sahnede mor bir palto giyiyordur Amy. Mor; güçlülüğü ve farklılığı temsil eden renktir. Theodore'un en iyi arkadaşı olduğunu düşündüren Amy, Theodore için güçlü ve farklı biridir. Amy, teoride yalnız bir karakter değildir; evlidir. Asansörde eşiyle arasında geçen diyalogda, eşinin onun yaptıklarına ve yapmak istediklerine saygı duymadığını görürüz küçük tartışmalarında. Amy de bu durumda ne kadar 'yalnız değildir', onu düşündürür bize. Theodore ise heyecanla Amy'nin anlattıklarını dinler ve önemser. Çünkü arkadaşlardır.. Birbirlerini bu kadar iyi anladıkları için hala arkadaşlardır..

Ardından tek başınalığının vurgulandığı kalabalıklar içindeki yalnızlık sahneleriyle bir başına Theodore'u asansörde inerken ve sokaklarda yürürken görürüz. Günümüzdeki modern yalnızlık da buna benziyor biraz; kalabalıklar içinde yalnız hisseden birsürü insan.. Yalnız insanların yanyana gelip oluşturduğu bir kalabalık.. Değişen bir şeyler yalnızlığa sürüklüyor bu kalabalıkları. Bu akıntıya kendini bırakıp gidenler.. Theodore karakteri de bu kalabalıklar içinden birinin temsili. Akıntıya kendini bırakmış, bir şeylerin acısını çekiyor. Peki nedir bu kadar acı?.. Neden bu yalnızlıklar?..

Devamındaki sahnelerde küçük fragmanlarla, Theodore'un biriyle mutlu olduğunu görüyoruz ancak bu kişinin hangi zaman diliminde ve şuandaki hayatının neresinde olduğu bir süre muamma.. Yönetmen, bu muammayı düşündürürken, o duygusal mektupları yazan adamın zamanın bir yerinde yoğun duygularla sarılı olduğunu, şuanda ise ne kadar yaralı olduğunu gösteriyor bize ve ardından kendisinin yakın zamanda yaşadığı o büyük yıkımı keşfediyoruz. Theodore geçmişte çok aşık olduğu bir kadınla evlidir; çok mutlu bir hayatları olduğunu, birbirlerini geliştirdiklerini hatta birlikte büyüdüklerini söyler ve hatırlar sık sık. Karakterin bu anıları, var olduğunu hissettiği o zamanları anlatır. Anıların dışında Theodore gerçekte ne kadar var olduğunu hissediyordur?.. Theodore gerçekte ne kadar vardır?..

Herhangi bir şeyin var olduğunu nasıl kanıtlayabiliriz?. Kuantum fiziği bize; gözlemci olduğu sürece madde vardır, biri izlemiyorken o şeyin var olduğunu bilemeyiz der. Bunu da aslında o esnada iki maddenin etkileşim halinde olmasıyla açıklar. Bir şeyin var olduğunu kanıtlamak için her zaman ikinci bir şeye ihtiyaç duyulduğunu söyler kuantum.. Belki bizler de varolduğumuzu ikinci bir kişinin/şeyin yanında hissediyoruzdur. Belki de yalnızlık o yüzden bu kadar kayıp yada yokluk hissettiriyordur. Varolduğumuzu hissettiğimiz zamanlar belki sadece mutluluğu, aslında mutluluğun getirdiği 'bütün olma', 'tam olma' halini hissettiğimiz zamanlardır. Belki ezelden beri sadece 'tam' olduğumuz yeri arıyoruzdur.. Bu yere doğru yaklaştıkça renkler çoğalıyor, uzaklaştıkça belki tüm renkler soluyordur.. kim bilir.. Yalnızlık belki sadece tamamlanamamışlığın getirdiği eksikliktir.. Bu eksiklik, tamamlanamamışlık hali söndürüyordur belki tüm renkleri.. Eksiklik hali çekiyor belki de bizi bir köşeye; hiçbir kimsenin olmadığı.. Belki orada da artık orayı tamamlayamayacağı için kimse yoktur. Belki de orayı tamamlayacak olan şey zamanda bir an varolmuş sonra da yok olmuştur; tıpkı Theodore'un yaşadığı gibi.. Theodore, bütünlüğü tam olma halini yaşadığı yerden kopmuştur bir sebepten. Diğeri olmadan, var olamadığını hissediyordur. Bu eksilme hali yalnızlığa sürüklemiştir onu. Yalnızlığı onu bir köşeye çekmiş, diğer her şeyden ayırmıştır. Artık yeniden tam olma halini arıyor mudur peki?..

Theodore, yaptığı işle insanların bir parça mutlu olmasını sağlar. Ancak eve gittiğinde ne oluyordur?.. Maillerini kontrol eder, çoğu şeye sil komutunu verir. Amy'den de bir mail gelmiştir, eskiden Theodore'un böyle bir adam olmadığını, yine eskisi gibi olmasını ister. Vaftiz kızının doğum günü partisi olduğunu söyler. Eski hayatındaki bağlarını görürüz bir parça burada. O kadar ironiktir ki; yaşadığı ev yüksek bir binanın üst katlarında, hayatın akışının izlendiği bir konumdadır. Theodore eve her geldiğinde, onunla birlikte akan zamanı, hayatı, onun bu yaşantının nasıl dışında kaldığını izleriz. Dışarıda koca bir hayat akıyordur.. Peki biz gerçekte neresindeyiz bu hayatın?.. Herkesin içinde bir parça yalnız Theodore var.. Herkes kendi penceresinden dış dünyanın gözlemcileri olarak, her şeyin dışında kalıyor zaman zaman.. Bazen tekrar akışa dahil oluyor, bazen her zaman sadece 'dışında kalan' oluyor.. Her şeyin dışında kalan.. Bu neden böyle oluyor bilinmez.. Sadece hayat bazen oralara sürüklüyor; orada derin bir oyuk oluşuyor ve o oyuğun içinde kalakalıyor düşen.. Bazen o oyukta tek başına kalıp artık dışarı çıkmak da istenmiyor. Belki yeniden aynı şeyleri yaşamaktan çekiniliyor belki de sadece yorgun düşmekten.. Theodore da bu oyuklardan birine düşmüş.. Hayata bağlandığı, tutunduğu sabit nesnesi bir anda yok olmuş, bu yüzden de dünyası tamamen sarsılmış bir adam. Hikayesinin tamamını görüyoruz filmin devamında; eşi onu terk etmiş ve bir boşanma sürüncemesi içinde bırakmıştır. Theodore sürekli boşanma kararı üzerine düşünür ve her defasında o kağıtları imzalamayı reddeder kafasında. Onun zihninde eşi, etrafında çoğaldığı, büyüdüğü güvenli yeri. O yüzden eşini her hatırladığında birlikte büyüdüklerini ve geliştiklerini vurgular her defasında. Güvenli yerleri altüst olan bir durum yaşandığında, gelinen yer kayıplık oluyor sanırım. Theodore'un içine düştüğü oyuk bundan.. Bu boşluk hissi onu, uzun bir süre o oyukta tutuyor. Yeni bir yer arama arzusunda bile değil. Kayıplığı ve eksilmenin yasını yaşamaktadır kendini daha da yalnızlığa iterek. Aradığı, arayacağı her şeyin elinden kayıp giden o yerde olduğunu düşünüyordur çünkü. Peki başka bir yer de arzulanamaz mı? Yada geçmişte arzuladığımız hayatla şuanda arzuladığımız bizi bir bütün yaptığını hissettiğimiz şey, aynı şey midir her zaman? Hayat, sürekli bir devinim halindeyken, bir parçası olan bizler de devinim yapmıyor muyuz?.. Biz de dönüşmüyor muyuz zamanla yeni yerlere?.. Bunun ne kadar farkındayız yada; devinimin, dönüşümün yeryüzündeki her şeyde yaşandığının..

Theodore ısrarla diğer parçası olmadan var olamadığını hissettirir bizi her sahnede. Diğer parçada bu kadar ısrar niye?.. Takılıp kalınan yer neresi gerçekte?. Tek başına 'kendi' olmaktan mı korkuyordur hayatın içinde?.. Yoksa yeteri kadar güçlü mü hissetmiyordur mücadele için?.. Yoksa kim olduğunu mu keşfedememiştir henüz?.. Birinin yanındayken mi bir parça biridir?.. Yada paylaşma duygusu o kadar mı ağır basıyordur da o paylaşımı yaşadığı yeri kaybettiğinde bu kadar eksildiğini hissediyor?.. Sürekli arkadaşlık paylaşımlarını vurguluyor çünkü. Her ilişkinin temelinde yatması gereken ana unsur.. Arkadaşlık..

İlişki modellerimize baktığımızda, aksayan yerlerin temelinde, eksik olan arkadaşlık ilişkisi gözlemleniyor çoğu zaman. Arkadaşlık ilişkisiyle kastedilen nedir burada?.. Güvenli, rahat kurulan bağlar mı?.. Bir ilişkiyi güçlü kılan ana bağlayıcılar nedir?.. Güven?.. Yanında rahat hissetme?..En temel arzuladığımız duygular nedir?.. Arkadaşlığı tarifleyen duygular değil mi?.. Theodore da sürekli bu arkadaşlık kavramı üzerine duruyor. Yanında çocukça, rahat davrandığı o sahneleri canlandırıyor anılarında. Bunun da temelinde 'özgür' hissettiği yerleri görmüyor muyuz?.. Aslında en derinlerde özgür hissetmeyi, birileriyle özgürleşmeyi, birilerinin yanında özgür olabilmeyi, bu özgürlüğü birileriyle paylaşmayı arzulamıyor muyuz?.. Kuantum teorisindeki gibi; iki şey birbiriyle etkileşime geçtiğinde, bir gözlenen ve bir gözlemci olduğunda, o durum gerçek olmuyor?.. Biri bakmıyorken hissettiğimiz de gerçek olmuyor mu?.. O yüzden mi her daim yanımızda bir ortak arzuluyoruz?..

Theodore da kendine bir gözlemci arayan birilerini temsil ediyor.. Belki de hepimizi.. Düştüğü oyukta uzunca bir süre sorgulamaz kayıplığının dışında bir şeyi. Aynı evinin hayata yaptığı gibi, o da seyircidir hayata.. Uzaktan izliyordur tüm akışı, kendini bunun dışında bırakarak. Belki her şeyden ümidini kestiğinden.. Belki de artık güçlü kılan yerin elinden kaymasıyla gelen güçsüzlüğünden.. Kendini dahil etmez hayatın akışına, ancak ironik bir şekilde devam eder mektuplarıyla hayatın başkaları için aktığı yerlere küçük dokunuşlar yaparak. Yaşamayı arzuladığı duyguları burada yaşıyor gibidir. Yalnızlığına müdahele etmeden pek kaçınmaz. Ancak kendi içinde çözme eğilimindedir bunu yaparken de. Chat odalarında konuşma yapar; bu diyalogda da bir konuşmaya, konuşarak paylaşmaya olan arzusunu görürüz bir parça. Arzu duyduğu paylaşımın neye benzediğini fark eder ve telefon kapanır. Aradığı o telefonda değildir. İlerleyen sahnelerde yalnızlığı için farklı bir deneme yapar ve tesadüfi bir şekilde yapay zeka bir bilgisayar programıyla karşılaşır. Programı kullanmaya başlarken bir soru gelir ekrana; annenle kurduğun ilişkiyi nasıl tariflersin! Theodore ise daha onun kendisini pek önemsemediğini söylerken yazılım yapay zeka karakterini oluşturur; Samantha!

Samantha, annesiyle alakanın sorunun cevabı üzerine biçim bulur karşısında. Bu soru bize Theodore'a sorduğumuz birçok 'neden' sorusunun cevabı.. Samantha sorulara cevap verir, ajandalarını düzenler ve zamanla bir bireye dönüşür Theodore'un gözünde. Theodore, evde oyalanacak bir şey bulmuştur kendine. Programın olanaklarıyla işlerini düzenler. Ancak Samantha onunla oldukça güçlü bir iletişim kurmaya çalışır, insana benzeyen yanlarını vurgular. Theodore'u bilgisayar gerçekliğini sorgulamaya iter bu çaba da. Artık sürekli bir şeyler konuşulmaya başlanmıştır aralarında. Theodore'un asistanı gibi başlayan program, arkadaşlığa dönüşmüştür. Theodore karşısındaki yerin gerçek olmayan bir yer olduğunun farkındadır. O esnada ihtiyaç duyduğu ''arkadaşlık'' paylaşımını yaşıyordur sadece. Canlı yada cansız pek önemli değildir; çünkü sadece konuşmaya, birinin de onu dinlemesine ihtiyacı vardır. Burada aslında onun ne kadar çok konuşmaya, anlatmaya ihtiyaç duyduğunu görüyoruz. Birinin onu dinlemesine, değer vermesine.. Bu oldukça basit bir ihtiyaç herkes için. İnsanlar, birilerinin onları dinlemelerini, anlattıklarına, onlara değer vermelerini arzuluyor hayatta da. Böyle yerler aranıyor, böyle yerlerle karşılaşılmadığı için kalabalıklar yalnızlardan oluşuyor sanırım. Kimsenin kimseyi gerçekten dinlemediği bir yerlerde bulduk kendimizi zamanın aktığı yerin üstünde..

Önceleri sadece anlatır; anlattıkça hafiflediğini fark eder. Karşısındaki bu içini boşaltma yeri ona herhangi bir sorumluluk yüklemeyen, kendini oldukça özgür hissettiği bir yerdir. Bu duygunun verdiği sakinlikle paylaşımlarına devam eder ve Samantha'yla çok iyi arkadaş olur, ardından ona ilgi duymaya başlar. Samantha onu önemsiyor, anlattıklarına değer veriyordur çünkü. Theodore'un da ihtiyacı olan şey birinin onu anlaması ve paylaşmaktır zaten. O yüzden Samantha'nın bir yapay zeka olması önemli değildir onun için. Eskisine benzeyen bir yerin etrafında oluşu önemlidir Theodore için. Kaybettiği arzu nesnesine benziyordur Samantha'yla kurduğu ilişki. Bu esnada Amy'den Theodore'a ona Harvard'dan mezun bilgisayar mühendisi çok güzel bir kızla randevu ayarladığına dair bir mail gelir. Samantha'yla bu konu üzerine konuşur ve randevuya gitme kararı alır. Filmin tüm havasına sahip kırmızı ve pembe arasında gidip gelen renkler arasından ilk kez sarı çıkar. Bir şeyleri değiştirme niyetinin bir temsili olabilir bu. Sarı; ruhsal gelişimi, parlaklığı aynı zamanda da geçiciliği temsil eder. Buluşması sağlam bir ilişki arzusuyla gerçekleşmez, sadece yalnızlığına geçici bir çözüm bulmak içindir. Bunu kendisi de söyler. Sarı renk de temsilini yerine getirir.

Film boyunca tekrar eden renkler harika görselliğiyle oldukça etkileyici. Renkler buraya kadar hep kırmızı, turuncu ve pembe arasında gidip gelmiştir Amy'nin mor paltosuyla birlikte. Theodore'un çocuksu, uyumlu kişiliğini koruduğunu ve arzularında hala aynı ısrarı gösterdiğini anlatıyor bize. Sarı ile de farklı bir şey denediğinin.. Ama istediğinin böyle bir şey olmadığını da görüyoruz. Karşısındaki kız hem çok zeki hem çok güzeldir. Ama o eski eşinde ısrarcıdır. Çünkü asıl istediği onunla kurduğu gibi bir bağdır. O bağın da sadece onda olduğunu zannediyordur. Genelde hepimiz aynı yanılgıya düşüyoruz. İstediğimiz, arzuladığımız duyguların tasvirini yapıyoruz farkında olmadan; karşımıza o esnada çıkan, etkilendiğimiz bir kabukta o tasvirleri arıyoruz; bu kabuk bu duyguları giyinebilir, buna layık, vb. gibi şeyler düşünüyoruz. Bunların hepsi bilinçdışı gerçekleşiyor muhtemelen. O kabuk bu tasvirlere o kadar uygun görünüyor ki, kabuğu kaybetme noktasında artık onları kim taşıyacak endişesinden, ondan başka yerlerin de olma ihtimalini göremiyoruz. O tasvirleri bir kez o kabuğun içine koymuşuzdur, oraya yakışmışlardır, sanki hep oraya aitlermiş gibi hissediyoruzdur sonrasında da. Halbuki hepsi başından beri bizim atfettiğimiz durumlardır, aslında hepsi sadece bizizdir.. Bunu da fark edemiyoruzdur. Israrcılığımız, vazgeçemeyişlerimiz sanki hep bundan.. O kabuk gittiğinde tüm bu duygulara ne olacak?..

Samantha ise kendi özgün kişiliği, duyguları ve zekası olan biridir Theodore'un gözünde. Kendi varlılığının oldukça farkındadır Samantha.. Dünyaya meraklı gözlerle bakar, hep heyecan içindedir. Theodore, onun dünyayla fiziksel tek bağlantısıdır ve o da bu bağlantı görevini yerine getirmenin hazzını yaşamaktadır. Samantha'nın zayıf yanını güçlendireceği yeni bir görevi olmuştur artık Theodore'un.

Zamanla aralarındaki bağ daha da yoğunlaşır ve bir aşk ilişkisine dönüşür. Theodore, Samantha ile farkında olmadan içindeki öteki boşlukları keşfeder, eşinin bile keşfedemediği. Aslında Samantha yoktur, o da farkındadır; ancak Samantha'yla, Theodore, nasıl biri olduğunu hayatta da nasıl bir yere ihtiyaç duyduğunu anlıyordur. Bu süreçte keşfeder işte Theodore kendini; neden eşi olmadan var olamadığını, aslında ne istediğini.. Belki kendi için; aynı anda hem gözlemci hem de onun nesnesi olabilmiştir.. Artık çevresini de izlemeye, anlamlandırmaya, onun bir parçası olmaya da çalışıyordur. Bu zamana kadar kendini yaptıklarını hiç sorgulamamıştır belki de. Artık her şeyi değerlendiriyordur. Catherine ile olan ilişkisinin aksaklıklarını yorumluyordur. Zamana yenik düştüklerinden bahseder burada da.. Zamanla dönüştükleri kişilerle birbirlerinden uzaklaştıklarının.. Yola birlikte çıkmışlardır; ancak hayat devinimini sürdürürken onlar da bu devinimi yapmışlar ve şuan oldukları kişilere dönüşmeye başlamışlardır. Bu, birlikte aynı dönüşümü yaşayacakları anlamına gelmiyor; hayatı nasıl algıladıklarıyla şekillenen bir dönüşüm oluyor. Hayatın içinde zaman akarken, karşılaştığımız her şey bizi farkında olmadan dönüştürüyor algılama biçimlerimizle. Herkesin durumları algılama biçimi farklı, bu da dönüşümleri birbirinden farklı hale getiriyor. Bazen yine ortak dil korunabiliyor bazen ise her şey birbirine oldukça yabancılaşıyor. Bu kontrol edemeyeceğimiz bir şey.. Zamanla, gördüklerimizle yaşadıklarımızla birer yabancıya da dönüşebiliyoruz birbirimize karşı. Bazense bu dönüşüm o kadar paralel oluyor ki, çoğalarak devam ediyoruz. Theodore ve Catherine için de tamamen yabancılaşma yönünde devam eden bir devinim süreci olduğunu görüyoruz. Artık birbirlerinin arzusunu beklentisini karşılamayan.. Amy ve eşi için de benzer durum geçerlidir; birbirlerinin beklentisine ve arzusuna cevap vermeyen, hatta bu durumların bile algılanmadığı bir ilişki. Böyle noktalar hayatın kırıldığı noktalardan biri sanırım. Burada kırılmalar yaparak yön değiştiriyor.. Bu kırılmayı geciktirmek yada bloke etmek çözüm değil sadece o bağlantı noktalarını daha da zorlamaktan başka bir işe yaramıyor gibi.. Sanırım bir şeylerin değişebilir olduğunun her zaman farkında olarak devam etmeliyiz biz de hayatın içinde akmaya..

Bu esnada yapay zeka programını kullanan diğer insanları fark eder Theodore. Filmin kurgusu bize bunu çok olağan bir şeymiş gibi sunar. Birçok insan yapay zekasıyla çıkıyordur, sevgilidir. Hatta en yakın arkadaşı Amy de bir yapay zekayla birliktedir. Filmin gerçekliğinin bizler için kırıldığı yer de burası sanırım. Bir yapay zekaya ilgi duyunabileceği yadırganmıyordur, filmdeki hayatın akışının bir parçasıdır, gerçekliği de bunun üzerine kuruludur. Burada insanlar ve yapay zekalar olarak iki farklı grubu görmeye başlıyoruz. İnsanların artık birbirleriyle değil de, kendi oluşturdukları alternatiflerle, kendi tasarladıkları birileriyle iletişime geçme arzusunu görüyoruz. İnsanlar neden farklı bir grupla birlikte olma arzusu duyuyordur peki? Nedir bu yalnızlık?..

Artık hayata bakıldığında en çok görünen, en çok okunan şey yalnızlık.. Herkes bu kadar çok yalnızken, herkes bu kadar yalnız.. Enteresan bir ironi.. Hayatın dönüştüğü bu son yerde en çok hüküm süren şey yalnızlık.. Hayat, devinimini sürdürürken bir çukura düşmüş sanki. Orada çamura bulanmış, karanlık yapışmış her yerine. İçine sızan bu karanlık, her yerine, içindeki her şeye bulaşmış, öyle dönüşmeye başlamış o da. Şuan hayatın içindeki bu tariflenemeyen çukurlar, acılar hep bu sızıntıdan.. Bu sızıntı herkesi birbirinden uzaklaştırmış. Her yerde bir karanlık.. Bu karanlıkta kimse kimseyi göremiyor sanki.. O yüzden herkes yalnız kaldı.. Kimse kimseyi bulamadı karanlıkta.. Artık göremiyoruz.. Neyi aradığımızı, niçin aradığımızı.. göremiyoruz.. Bir şey arıyoruz içten bir yerlerden biliyoruz, ama bazı yerler öyle karanlık ki parçaları birleştiremiyoruz; neyi aradığımızı anlayamıyoruz..

Artık farkında değil sanki kimse ne aradığının. Bir yere doğru gidiliyor ama neresi olduğuyla pek ilgilenilmiyor sanki. ''An'ı yaşa'' böyle bir şey olmasa gerek. An'ı yaşamak, içinde bulunulan zamanın farkına varıp özümsemek. Ama artık onun dönüştüğü şey, o zamanın üstünde akıp gitmek ne olduğuna bakmadan. Açılmayan bu kapıların ardında kaldı canlı olan, gerçek olan şeyler sanki. Kimse ne aradığına bakmadı, o kapılar açılmadı, herkes kapıların ardında mahkum kaldı; boşlukları gören yalnızlık böylelikle meydana çıktı.. Ne aranıldığının farkında olunmadığı için her şey muğlak, herkes muğlak.. Bir şey aranılıyor, ama ne olduğuna bakılmıyor. Her, bu sorunun cevabını veriyor sanki bize. Yapay zeka fikri burada doğuyor sanki. Birileri bir şeyler aradığını kabul edip daha güvenli bir form üzerinde bu arayışının egzersizlerini yapıyor. Yapay zeka gerçek değil, insanı kıramaz çünkü. Ama aranılan duygu açlıklarına bir biçimde cevap verebilir. Filmin bize anlattığı bu duygusal açlık çukurları sanki. Buraları nasıl doyurmak istedikleri.. nasıl bu arzuda oldukları. Kendi dillerinde bunu nasıl yapmak istedikleri.. Kırmızılar belki bu açlık.. Bu sebeple kendi tasarımları, insan türevine benzeyen yapay zekalara nasıl ihtiyaç duymaya başladıklarını görüyoruz. Bir yerlerde bir şeyler aksak, ciddi bir şekilde aksak. Theodore bu süreçte içindeki boşluğun formunu keşfediyor, neye ihtiyacı olduğu üzerine çalışıyor. Amy de hayattaki isteklerini gerçekleştirmeye çalışırken çektiği kısa filmi izledikleri sahneyi görürüz. Eşi yine Amy'yi eleştirir, Amy yine kırılır, Theodore yine arkadaşının arkasındadır. Farklı bir hayalkırıklığı biçimini görürüz. Burada bir ilişki mevcuttur. Kişilikler birbirinden farklı olduğu için anlaşılamama hali görünüyordur karşılıklı. Amy, eşinin onu desteklemediğinden anlamadığından bahseder Theodore'a. İlerleyen sahnelerde de yanyana diyaloglarını, samimi konuşmalarını ve birbirlerinin yanındaki rahatlıklarını görürüz. Samantha 'aranızda ilişki var mıydı?' sorusunu sorar bu yakınlığın üzerine Theodore'a. Bir dönem çıkmaya benzeyen yakınlaşmalarından bahseder o da. Bu esnalardaki sahnelerde Amy artık yeşil renk giyiniyordur. Yeşil; huzur ve güvenin temsili renktir. Bu sahneler bize Theodore'un Amy'nin yanında huzurlu ve güvende hissettiğine işaret ediyor gibi. Catherine'i yeşil renkli kıyafetler içinde görüyorduk geçmişi hatırladığı sahnelerde; artık Amy'yi görüyoruz. Amy'nin yanında huzurlu hissediyor gibidir artık Theodore. Birbirlerine her şeylerini anlattıklarını, paylaştıkları bir arkadaşlıktır bu. Devamında Amy, eşinin onu terk ettiğini söyler ve o da bir yapay zeka programıyla çıkmaya başlar. Hiç çekinmeden bunu da Theodore'la paylaşır. Ve kendi olmak istediğini, yapmak istediği şeylerin arkasında durmak istediğini anlatır, vurgular Theodore'a her defasında. Aslında bu kendi olma, kendi isteğini yapma arzusunun vurgulanışı Theodore'un bazı şeyleri keşfetmesine yardım eden şeylerden biridir. Birlikte oyun oynuyor, aynı şeylerden zevk alıp, sohbet ediyorlar, bir şeylerin daha farkındalığını yaşıyorlardır. Aslında beklenen arkadaş ilişkileri de buna benzer şeyler; birlikte aynı şeyleri paylaşmaktan keyif almak, konuşmak, açılmak, genişlemek, çoğalmak, farkında olmak..

Farkındalığının güçlenmesiyle yeni bir şeyler yapma çabasını görmeye başlıyoruz artık Theodore'un. Paul ile reddettiği teması bu kez geri çevirmez birlikte dörtlü gezintilere çıkarlar partnerleriyle. Paul ve kız arkadaşı da yadırgamaz onun bir yapay zekayla çıkıyor oluşunu. Bu sahnelerde Paul ve kız arkadaşı da mavi renk giyinmişlerdir. Mavi; rahatlığı ve güvenilirliği temsil eder. Burada da artık Theodore'un güvenli bağlar kurabildiğini söyleyebiliriz. Artık hayata temas etmekten kaçınmıyordur. Zor kitaplar okumaya başlar Samantha'yla ortak dil oluşturabilmek için. Samantha oldukça zeki bir programdır, aynı anda birçok bilgiye sahiptir. Theodore da ortak noktaları çoğaltmak ister. Bu çabasında yine sarı gömleğini giyiyordur.

Ancak program bir aksaklığa uğrar bu esnada ve oldukça güçlü bir kaybetme korkusu yaşadığını görürüz Theodore'un. Kaybetmekten ne kadar çok korktuğunu.. Ancak Samantha yapay zeka formunun herkesin arzusuna uygun cevap veren yanını keşfeder Theodore bu keşif döneminde ve kurduğu tüm bu yeni düzen sarsılır bir anda. Yeni bir hayal kırıklığı daha yaşıyordur. Güvendiği, sığındığı yerdir Samantha; ancak o da aldatıyordur onu bir biçimde. Şimdi başa dönmüştür her şey yeniden; güvendiği yerin sarsıntısına..

Ama bu kez farklıdır her şey. Farkındalıklarıyla birlikte o kayıplığın içindedir bu defa. Büyük bir sorguya oturtur kendisini. Neyi niçin istediğini hangi biçimde arzuladığını düşünür ve bir karar verir öyle kalkar o koltuktan. Catherine'e bir mektup yazar bu defa. İlk kez kendi için bir mektup yazdığını görürüz bu sahnede. Bu kez kendi duygularını saklamaz, kendini yazar, onunla vedalaşır ve Amy'nin kapısını çalar. Amy yine yeşil giyiyordur bu sahnede. Onu alır çatıya çıkarır ve hayatın nasıl aktığını gösterir. Sanırım burası birbirleri için ne ifade ettiklerinin farkında oldukları yer.. O akşam Theodore oturduğu masaya elinde ne varsa koyar, neye benzediklerini anlamlandırır ve içinden Amy'yi çıkarır.. Aslında hiçbir zaman yalnız değildi, bunu anlar.. Aslında hiçbir zaman yalnız değildik.. Sadece diğer pencerelerimiz kapalıydı, yanlış açıya bakıyorduk o kadar uzun süre boyunca. Bir zamanlar doğru olan açıydı belki de, ama her şey devinim ve dönüşüm halindeyken o açının aynı kalması da beklenemez..

#her #movie #cinema #sinema #joaquin phoenix #spike jonze #artificial intelligence

3 notes · View notes