#TehlikelerinSınıflandırılması

[karaca2508-blog]

Sağlığı Tehdit Eden Tehlikeler

Sağlığı Tehdit Eden Tehlikeler, fiziksel, kimyasal, biyolojik ve ergonomik tehlikeler arasında olabilir. Detaylı olarak incelersek;

Sağlığı Tehdit Eden Tehlikeler

Kimyasal Tehlikeler Bunlar, zehirli veya tahriş edici gaz, buhar, sıvı, katı, toz maddeler olup doğrudan doğruya vücuda girerler Biyolojik Tehlikeler Bakteriler, virüsler, mantarlar, küfler gibi     Fiziksel Tehlikelerin (Çevresel Koşulların) Meydana Getirdiği Tehlikeler   Titreşim-Sarsıntı-Vibrasyon

  Pnömatik (yüksek hava basınçlı) el aletleri, çekiçleri, yüksek hızlı taş tezgâhları, dikiş makinaları, forklift vb. kullanmak gibi çalışanı yorar ve sinirli yapar. Parmak hassasiyetinin kaybolmasına ve iltihaplanmasına neden olabilir. Gürültü Tekstil sanayi, dökümhaneler, metal işleri sanayi gibi birçok işyeri ve mesleklerde, yüksek düzeyde gürültüye devamlı maruziyet, şahısların kazalara ve işitme kayıplarına uğramalarına neden olmaktadır.   Aydınlatma Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıran titrek ve parlak ışıklar göz yorgunluğuna ve sinir sisteminin bozulmasına neden olur Radyasyon - Işın Saçan Enerji Enfraruj Işınları Aşırı ısı ışınları sıcak çarpmasına, cilt tahrişine ve gözde katarakt meydana getirir. Gamma Işınları Radium, radyoaktif maddeler ve x ışınlarına vücudun fazla maruziyeti (etkisinde kalması – sunuk kalması), canlılığın azalmasına, halsizliğe, baş ağrısına, anemiye, lösemiye neden olabilir Ultraviole Işınlar Korunmamış deri bölgelerinde yanıklar meydana getirir ve konjonktivit, iritis, kornea ülseri gibi göz hastalıklarına neden olabilir. Bu ışınların ana kaynağı kaynak makinalarıdır. Koruyucu önlemler olarak özel giyim, başlık, gözlük, eldiven ve koruyucu siper kullanılır Kısa Dalga Işınları Genellikle büyük ve küçük sabit radar direklerinin çok yakınlarına yaklaşmamak gerekir. Isı Rahat bir çalışma sıcaklığı kışın 18°C – 21°C ve % 40 bağıl nem olarak verilebilir. Yazın ise bunun biraz üstü olabilir. Yüksek ısıdaki çalışma ortamında terlemeye bağlı tuz kaybı da ve tuz kaybına bağlı kramplarda göz önünde bulundurularak, işyeri hekimi tarafından işçi menüsündeki tuz ayarlanmalıdır.   Ergonomik Tehlikeler Tekrarlanan hareketler, ağır kaldırma, uygunsuz veya statik (değişmeyen) duruş, yorgunluk, aşırı güç uygulama, doğrudan/direkt basınç veya aşırı güç uygulama gibi.    

Vücuda Giriş Yollarına Göre Tehlikelerin Sınıflandırılması

Solunum Yolu İle Çalışanlar sanayide en çok bu yolla etkilenir; Gazlar Mesleki zehirlenmelerin nedeni çoğunlukla solunum yolu ile alınan havanın içinde bulunan klor, karbon monoksit, hidrojen sülfür, amonyak, azot dioksit, brom, ozon gibi gazlardır. Tüp veya sarnıç gibi gaz taşıma kapları veya gaz boru hatlarındaki sızıntılar, kaynak ve kesme veya motorların egzozundan çıkan gazlar gibi yüksek sıcaklıkta yapılan işlemler sonucu çalışma ortam atmosferine gazlar yayılabilmektedir Buharlar Normal sıcaklıkta ve atmosfer basıncında buharlaşabilen, gaz, sıvı veya katı maddelerin havada bulunan buharlarıdır. Örneğin: Benzol, alkol, toluen vb. sıvıların karıştırılması veya doldurulması, boyama, tabanca boyacılığı, temizleme işlemleri sonucu zararlı buharlar açığa çıkmakta, soluk düzeyine erişmektedir. Sisler (mistler) Çok ince sıvı damlacıklarının havada dağılması sonucu meydana gelirler, elektro metal kaplama tanklarında ve tabanca ile boya yapılması durumlarında olduğu gibi. Kesme ve taşlama işlemleri sırasında yağ sisleri (mistleri), elektrokaplamada asit sisleri, sprey tabanca boyacılığında sprey sisleri oluşmaktadır Tozlar Çok ince katı madde parçacıklarının havada dağılması ile meydana gelirler. Partikül büyüklüğüne göre solunabilir, ya da üst solunum yolları ile atılabilir olmalarına göre sınıflandırılabilir. Özellikle 0,1 ile 5 mikron arasındaki tozlar son derece tehlikelidir. Temizleme, delme, kesme, öğütme, ezme gibi birçok işlem sonucu tozlar çalışma ortamına yayılmaktadır. Tahriş Edici Tozlar Deriyi tahriş ederler: Sodyum hidroksit, potasyum hidroksit, kireç tozları vb. gibi. Bazı tozlar, kendileri tahriş edici olmadıkları halde cildin gözeneklerini tıkamak suretiyle mikropların burada yerleşmelerine sebebiyet vererek, hastalığa yol açarlar: Hububat, şeker ve un tozları bunlara örnek olarak verilebilir Zehirli Tozlar Akciğerlerden, deriden veya sindirim yollarından kan dolaşımına girerek zehirlenmelere neden olurlar. Örneğin kurşun, arsenik, civa, kadmiyum, fosfor ve birçok kimyasal madde tozları. Fibrosis Yapan Tozlar Akciğerlerin hücrelerinde, fibroz meydana getiren serbest silika ve asbest tozlarıdır. Kömür madenciliği ve döküm sanayisi gibi sektörler için bu tozlar önemlidir Sıkıcı - İnert Tozlar Tahriş edebilen fakat zehirlenmeye ve fibrosise neden olmayan tozlardır Allerji Yapan Tozlar Polen, pamuk, yün, kürk, tüy, saç tozları ile bazı cins odunların kesilmesinde meydana gelen tozlardır. Dumanlar Kimyasal katı maddelerin gaz halindeki dumanlarıdır. Özellikle kaynak ve kesme işlemleri sırasında açığa çıkan dumanlara önlem almayı gerektirir.   Deriye Temas Yolu İle Deri yolu ile emilme, doğrudan doğruya deriye temas etme ile meydana gelir. Asitler, alkaliler, solventler, yağlar, formaldehit, krom veya nikel, bazı organik tozlar, epoksi sertleştiriciler, neftyağı cilt için tehlikelidir. Anilin, kurşun tetra etil veya hidrojen siyanür asidinin deriye kısa süre teması çok büyük tehlikeler meydana getirebilir. Kuvvetli asitler (sülfürik asit, nitrik asit, hidroflorik asit vb.) tahriş edici maddelerdir. Çözücüler (Benzin, gazyağı ve alkol vb.) bakterilere karşı derinin direncini azaltırlar. Sindirim Yolu İle Atmosferde bulunan ve salya ile karışan zehirli maddeleri yutmak, kimyasal maddeler bulaşmış gıdaları yemek, içmek, çiğnemek ve tüttürmek suretiyle sindirim yolu ile vücuda girerler. Enjeksiyon Yolu ile Göz Tarafından Emilerek  

Sağlık Riski Oluşturan Tehlikelerin Değerlendirilmesi

1. Maddenin yapısı veya zararlı etkileri 2. Maruziyet (etkisinde kalma) ağırlığı 3. Maruziyet süresi 4. Personelin duyarlılığı – hassasiyeti hakkında düşünceler 5. Havanın kirliliğinin ölçülmesi 6. Sağlık riski oluşturan tehlikelerin kontrolü İş Güvenliği Samimiyet Testi

Tehlikeleri Önleyici Kontrol Yöntemleri

Tehlike Kaynaklarını Giderme 1- Tesisat ve techizat değişikliği 2- Zehirli Olmayan veya Daha Az Zehirli Olan Maddelerin Kullanılması 3- Üretim Yöntemini Değiştirme Üretim yöntemlerinin değiştirilmesi, meslek hastalıklarını meydana getiren tehlikeleri kısmen veya tamamen ortadan kaldırabilir. Kaynak ve lehim işleri yerine saç kesme ve perçinleme işlerinin yapılması ya da el ile yapılan işlerin, yükleme makinaları, araç gereçleri ile yapılması buna örnek gösterilebilir. 4- İşyeri Düzeni Tozların yayılmasını önleyecek şekilde etkili vakumlu temizleyicilerin bulunması ve herhangi bir temizleme işinin, işyerinde çok az işçi bulunduğu sürelerde yapılması gerekir.     Kirli Havanın Dağılmasını Önleme Toz, gaz, buhar vb.’nin işyerine yayılmasını önlemek için; Tehlikeli üretim yapılan işi diğerlerinden ayırmak Dökümhanelerde, dökümlerin temizlenmesi işlemleri, metal kaplama veya metalleri asitlerle temizleme tankları (banyoları) ayrılmış yerlerde bulunmalı ve buralara, görevli işçilerden başkaları girmemelidir. Tehlikeli üretim yapılan makine ve tesisatı tamamen kapalı duruma getirmek Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin parlama ve patlamalarına karşı korunmada özellikle uygulanmaktadır. Taşlama ve parlatma işlemlerinde de çok yararlıdır. Islak (yaş) yöntem uygulamak. Toz kontrolünde bilinen en eski bir yöntemdir. Delme ve bazı taşlama işlemlerinde meydana gelen tozun, tamamen ıslanmış olmasına ve daha kuru iken yayılmamış olmasına dikkat edilmelidir. Yerel olarak kirli havanın emilerek çalışma ortamından uzaklaştırılması Endüstride kullanılan en önemli yöntemdir. Hava akımı kontrolü ve kirlenen havanın dağılmadan toplanıp emilmesi için uygun davlumbaz yapılması aşamalı yöntemlerdendir. Çalışan Eğitimi Çalışan eğitimi çok önemli olup, işçinin işbirliği kurması, kontrol programını başarıya ulaştırır.   Çalışanları Tehlikelerden Korumak İşçilerin maruziyetini azaltmanın sağlık riski oluşturan tehlikeleri ortadan kaldırmak için yeterli olmaması durumunda, 1- Genel havalandırma: Kirli havanın toplam miktarı ve işçilerin yakınında bulunan havayı kirleten kaynaklardaki kirlilik konsantrasyon derecesi bu yöntemin etkinliğini sınırlar. 2- Solunum yolları koruyucu donanımlarını kullanma: Duruma göre solunum yolları koruyucularının kullanılması için işçi ile işbirliği, teçhizatın temizliği ve bakımı için gerekli malzeme ve yer, donanımın özel kullanılması ve koruyuculuk sınırı hakkında öğretim, eğitimin periyodik kontrolü gereklidir.

Kaynaklar; Tayar, M. (Ed.). (2013). Hijyen ve Sanitasyon. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset. Erişim Tarihi: 01.01.2015 Dr. Dilara İnan. El Hijyeni ve Önemi. Erişim Tarihi: 01.01.2015 Doğan Erdoğdu. İş Hijyeni. Erişim Tarihi: 01.03.2014   Read the full article