#Biruni hayatı | Explore Tumblr Posts and Blogs

hdtarih · 7 years

Text

bilim tarihi

TÜRKLERİN İSLAMİYETE GİRİŞİ VE BU DÖNEMDEKİ BİLİMSEL ETKİNLİKLERİ:

KARAHANLILAR:

1.KAŞGARLI MAHMUD:

Karahanlılar döneminin önemli dilmbilginidir.uzun yıllar türk bozkırlarında seyahat ederek türkçenin farklı lehçelerini ve kültürlerini öğrendi.ırağa yerleşerek divan-ı lügat-ı türk’ü yazmaya başladı.divanı lügatı türk araplara türkçenin nakadar zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazılmıştır.aynı zamanda türk tarihine ,gelenek görerneklerine ,sanatına dair bilgilerde içermektedir.aynı zamanda bir haritada çizmiştir.söz konusu harita dairevi bir dünya haritası olup renklidir.harita nerkezinde türk hükümdarının oturduğu balasagan kenti bulunmaktadır.kaşgarlı mahmudun çizdiği harita türkler tarafından çizilen ilk dünya haritasıdır.kaşkarlı mahmud eserinde 12 hayvanlı türk takvininin kabulüne ilişkin bir hikayede anlatmaktadır.

2.YUSUF HAS HACİP:

Balasagurda yazmaya başladığı eseri kutadgu bilig adlı yapıtını 1069 da kaşkarda tamamlamıştır.kitap her iki dünyadada mutlu olmak için izlenmesi gereken yolu tarif etmektedir.yusuf has hacibe göre her iki dünyadada mutlu olmak için bu dünyadan el etek çekip tamamen ibadete yönelmek doğru değildir.çünki böyle bir insann ne kendisine nede topluma bir yararı yoktur.bu eser bilim değeride taşır.yusauf has hacibe göre astronomi öğrenmenin yolu matamaktik bilmekten geçer.ona göre her şey hesaba dayanır.

3.EDİP AHMET YÜKNEKİ:

Adip ahmet yüknekinin günümüze ulaşan tek eseri uygur harfleriyle yazılmış atabetül hakayıktır.eser ahlaki ögütler den oluşur.bu öğütler ayet ve hadislere dayandırılmış ve islam geleneğine bağlıdır.edip ahmet yüknekiye göre bizi mutluluğa ulaştıran şey bilgidir.bunun için sadece bilgili insanlarla dost olmalı,bilgisiz insan dan uzak durmalıyız.insan bilgis sayesinde fikirleriyle öldükten sonrada yaşamaya devam eder.bilgi malı olmayanlar için bitmeyen bir hazinedir.

SELÇULULAR:

BİLİM KURUMLARI:

1.Medreseler

Yüksek eğitim öğretim kurumu olan medereseler ilk defaselçuklu sultanı alparslan ın veziri nizamül mük tarafından kuruldu.böylece ilk nizamiye medresesi nişaburda kurulmuş oldu.bundan sonra medreseler süratle arttı.4yıllık eğitim veren medreseler vakıf kurumlarıydı.yatakane kütüphane gibi alanlarıyla öğrencilerin her türlü ihtiyaçları karşılanırdı.ilmi araştırmaya teşvik için ödüller verilirdi.

2.Gözlemevleri:

Bu dönemde ortaya çıkan çoğu gözlem evi türklerin yönetimi altında kurulmuştur.dönemin ilk gözlem evi selçuklu sultanı celaleddin melikşah tarafından ömer el hayyama kurdurulan isfahan gözlemevidir.ömer el hayyam burda yaptığı araştırmalar sonucu yeni bir takvim düzenlemiştir.

3.Hastahaneler:

Türkler anadoluya yerleştikten sonra birçok mühtelif sağlık kuruluşları kurmuşlardır.kurulan bu hastahanelerin bağzıları günümüze kadar oluşmıştır.

BİLİMLER VE BİLİM ADAMLARI:

Matematik:

Ömer el hayyam:

Daha çok dörtlü biçimde yazmış olduğu felsefi şiirlerle tanınan ömer hayyam aynı zamanda matematik ve astronomi alanlarında yaptığı çalışmalarıyla bilimin gelişmesine katkı sağlamıştır.matematiğe ilişkin araştırmaları özellikle sayılar kuramı ve cebir üzerine yoğunlaşmıştır.irasyonel sayılarında rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini kanıtlamıştır.en değerli cebir yapıtlarından birisi olan cebirsorunlarına ilişkin kanıtlar adlı eserinde denklemlerin birden fazla kökü olabileceğini göstermiş ve bunları kök sayılarına göre sınıflandırmıştır.

Üçüncü dereceden denklemleride terim sayılarına göre sınıflandırmış her gurubun çözüm yöntemlerini belirtmiştir.astronomi alanındaki çalışmalarıda çok önemlidir.eskiden beri kullanılan takvimlerin düzeltilmesi için selçuklu sultanı melik şah isfahanda bir gözlem evi kurdurmuş başınada ömer.el hayyamı getirmtir.daha önce kullanılan takvimleri düzeltmek yerine mevsimlere dayalı yeni bir takvim yapmak gerektiği düşünülmüş ve bu maksatla gözlemlere başlanmıştır.celaleddin takvimi denen bu takvim bugun kullanılan takvimden daha dakiktir.

NASIRÜDDİN EL-TUSİ:

Geometri trigonomi ve astrpmomi başta olmak üzere bilim ve felsefenin çeşitli alanlarında çalışmıştır.tus kentinde doğmuş yapıtlarıyla doğu ve batı bilimini derindenden etkilemiştir.bi ara hasan sabbahın yönetimi altındaki ismaililer tarafından alamuta kaçırılmış ve hapsedilmiştir.hülagu han burayı ele geçirdiğinde tusiyi kurtarıp kendine vezir yapmıştır.tusi pisagor teoremine ilişkin yeni bir kanıt geliştirmiştir.tirigonometri ile ilgili çalışmaları çok daha önemlidir. sininüs teoremini bulan matamatikçidir.müslümanlar tirigonmetriyi astronomi alanında kullanırken tusi bağımsız olarak tirigonometri çalışmıştır.hülagu hanın isteğiyle bir gözlem evi açılmış.bu gözlem evinde yer merkezli yeni bir dizge tasarımı vermiştir.buda kopernik dizgesinin yolunu açmıştır.batlamyus dizgesinin sorunlarını görmüş ve buna yeni bir düzenek önermiştir.

ASTRONOMİ:

ÇAĞMİNİ:

Astronomi alanınıdaki başarılı çalışmaları sebebiyle kendisine astronomların babası ünvanı verilmiştir.önemli yapıtı medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur.

ÜBNÜ’Ş-ŞATIR:

Bir çok yönden koperniğin öncüsü sayılmaktadır.ay için önermiş olduğu düzenek daha sonra kopernik tarafından aynen kullanılacaktır.

CEMALEDDİN EL MARDİNİ:

Fıkıh gibi ilimlerin yanında astronomiyle ilhiliyapıtlarıda mevcuttur.

AHMET İBN EL MECDİ:

Özelikle mikad ile ferais alanlarında eserler vermiş.ve astronomların kullandıkları altmışlık hesap yöntemini tanıtan bir kitap yazmıştır.

BEDREDDİN SIBT EL MARDİNİ:

Cemaleddin el mardininin torunudur.çalışmalarını mikat üzerine yoğunlaştırmış ve özellik le bu alanda kullanılan pratik hesap ve gözlem aletleri hakkında küçük risaleler yazmıştır.osmanlı muvakkitleri ve astronomları tarafından son zamanlara kadar okunmuştur.

ULUĞ BEY:

Semerkant kenti daha çok timurun oğlu uluğ beyin çabalarıyla bir bilim yuvası olumuştur.hem hükümdar hende bilim adamıdır.semerkandda kurduğu medrese ve gözlemevide büyük önem taşır.eseri doğuda ve batıda uzun yıllar bir başvuru kaynağı olarak kullanılmıştır.

GIYASÜDDİN CEMŞİD EL KAŞİ:

Bir süre semerkant gözlem evinin müdürlüğünü yapmış.uluğ bey zic inin hazırlanmasına katkıda bulunmuştur.karakoyunlu hükümdarı için astronomi aletlerine ilişkin küçük bir risale hazırlamış,uluğ beyin kitaplığı için bir matematik kitabı yazmıştır.en önemli kitabı matematiğin anahtarı adlı kitabıdır.burada dört işlem ve aritmatiksel işlemlerin nasıl yapılacağını göstermiştir.

KADIZADE-İ RUMİ:

Anadolu türklerinden olduğu için rumi denmiş,öğrenimini bursada tamamlamıştır.semerkanda gelerek kaşiden sonra gözlemevi müdürlüğüne getirilmştir.buda uluğ bey zici nin hazırlanmasına yardımda bulunmuştur.kaşinin sinüs hesaplarını daha basit hale getirmiştir.öğrencileri osmanlıya gelerek matematik ve astronomide önemli işler yapmıştır.

FİZİK:

KEMALÜDDİN EL FARİSİ:

Otik çalışmalarının en önemli temsilcilerindendir.nesneleri ışık kaynağı ve ışıklandırılmış kaynaklar olarak ikiye ayırır.farisi örmeyi nesneden gelen ışınların yol açtığı bir olgu olarak değerlendirmiştir.ışık gelmezse göz görmez.yansıma konusunuda incelemiş gözün doğrudan gördüğü nesnelerle dolaylı olarak gördüğü nesnelerin farklı olduğunu belirtmiştir.ışığın ortam farklılıklarında uğradığı değişiklikleri ana çizgileriyle tanımlamıştır.güneş ışığının ister doğrudan ister dolaylı yoldan gelsin ister kuvetli ister zayıf olsun doğrusal çizgiler halinde yol aldığını belirtmiştir.farisinin bu sonuçları ibnül heysemi geçememiş ve onu adım adım izlemekle yetinmiştir.gök kuşağını doğru olarak açıklamayı başarmıştır.

HAZİNİ:

11-12 yy da yaşamış hayatı hakkında pek bilgi bulunmamakta mevcut bilgi beyhaki nin eserlerinden alınmıştır.köle olan hazini geometri ve felsefe eğitimi almıştır.iki önemli eseri vardır.12.yy da yapıan gözlemlere dayanarak yıldızların konumlarını gösterir ve mervin enlemlerini bildirir.asıl onemli kitabı fiziğin hidro statik ve mekanik konularını kapsayan eseridir.hazini teraziyi geliştirmiş fizik terazisi adını verdiği bir terazide yapmıştır.

COĞRAFYA:

YAKUT:

Önde gelen coğrafyacıdır.bağdatta köle olarak çalıştıktan sonra iyi bir eğitim almış senlerce katip olarak çalıştırıldıktan sonra özgür bırakılmıştır.islam ülkelerini dolaşarak gezdiği kütüphanelerdeki bilgileri toplayarak ülkeler sözlüğünü yazmıştır.sadece coğrafik bilgiler içermez.ayrıca burada yaşayan toplumların gelenek görenek kültür,tarihleri hakkındada bilgi vermiştir.

KAZVİNİ:

Coğrafya hakkındaki bilgisi kendinden önce yazılmış olan yapıtlara dayanır.bilinen en önemli eseri garip yaratıklar adlı bir kozmografya kitabıdır.bilinen ve hayaledilen bütün varlıkları anlatmıştır.garip beldeler adlı bir coğrafya kitabıda bulunmaktadır.eserde dünyayı yedi iklime ayırmış ve nedenini açıklamıştır.

KİMYA:

BEYRÜNİ:biruni

11yyın çok yönlü bilginlerinden biri olan biruninin gazneli mahmudun oğlu mesud için hazırlamış olduğu meşhur astronomi kitabı islam dünyasında bu sahada yazılmış en kapsamlı kitaplardan biridir.yerin günlük hareketleri üzerinde duran biruni bu konuda bir kirap yazmıştır.verniyer ilkesinin temellerini atmıştır.kimya konusunda da araştırmalar yapmış ve yunanlılardan beri savunulan dönüşüm kuramının doğru olmadığını ve bir takım kimyevi işlemlerle değersiz madenlerin değerli madenlere dönüştürülemeyeceğini belirtmiştir.biruni cevherlerin bilgisi hakkına bilginlerin kitabı atlı eserinde metaller ve taşlarla ilgili açıklamalar yapmıştır.cisimlerin ağırlıklarının belirlenmesi için bir çeşit ölçüm aleti yapmış.günümüze yakın sonuçlar elde etmiştir.o dönemde termometre olmadığı için ufak çaplı sapmalar vardır.eczacılık kitabı atlı bir kitap yazmıştır.kitapta yediğimiz ve içtiğimiz maddeler yiyecekler ve zehirler olarak ikiye ayarımış ve ilaçlar bu ikisinin arasına yerleştirilmiştir.ilaçların becari sahibi hekimler tarafından hazırlanması gerektiğini söylemiştir.biruniye göre eczacılık eczacılardan çok hekimlerin çalışmalarıyla geliştirilebilir.yani eczacılar hekimlere hekimler hastalara hizmet etmelidir.biruni aynı zamanda bir kültür tarihçisidir.özellikle hint dinleri ile felsefelerini bilimini yasalarını gelenek ve göreneklerini tanıttığı bir eseri vardır.hint kültür tarihine ilişkin en önemli kaynaklardan biri olarak kabul edilmektedir.yunan iran ve islam kültürüyle kıyaslamalar yapmıştır.

TIP:

İBNİ SİNA:

Felsefe matematik fizk,astronomi,kimya tıp ve müzik gibi alanlarda önde gelen isimlerde olan ibni sina matematik alanında matematiksel terimlerin tanımları ve astronomi alanında ise duyarlı gözlemlerin yapılması ile ilgilenmiştir.astroloji ve siyaya itibar etmemiş dönüşüm kuramının doğru olup olmadığını yapmış olduğu deneylerle araştırmış ve doğru olmadığı sonucuna ulaşmıştır ona göre her element sadece kendisine özgü niteliklere sahiptir ve dolayısıyla daha değersiz metallerden değerli metellerin elde edilmesi mümkün değildir.ibni sina mekanik ilede ilgilenmiş ve bağzı yonlerden aristo talesin hareket anlayışını eleştirmiştir.aristotale cismi hareket ettiren kuvvet ile cisim arasındaki temas ortadan kalktığında çismin hareketini sürdürmesini sağlayan etmenin hava olduğunu söylüyor ve havaya cisme direnme ve cismi taşıma olmak üzere iki görev yüklüyordu.ibni sina bu çelişik durumu görmüş yapmış olduğu gözlemler sırasında hava ile rüzgarın güçlerini karşılaştırmış ve aristo talesin haklı olabilmesi için havanın şiddetinin rüzgarın şiddetinden daha güçlü olması gerektiği sonucuna varmıştır.ibni sina talesin yanıldığını gösterdikten sonra kuvvet ile cisim arasında herhangi bir temas bulunmadığında hareketin kesintiye uğramamasının nedenini araştırmış ve bir nesneye kuvvet uygulandıktan sonra kuvvetin etkisi ortadan kalksa bile nesnenin hareketini sürdürmesinin nedeninin güdümlenmiş eğim yani nesneye kazandırlan hareket etme isteği olduğu sonucuna varmıştır.böylelikle nevton un eylemsizlik ilkesine yaklaşan bir anlayışa sahip olduğunu görüyoruz.ibni sinanın bu çalışması oldukça önemlidir.çünki 11yyda yaşamasına rağmen yeniçağ mekaniğine yaklaştığı görülmektedir.onun bu düşünceleri çeviriler yoluyla batıya geçmiş ve güdümlenmiş eğim terimi batda impetus terimiyle karşılanmıştır.ibni sina herşeyden önce bir hekimdir.tıpla ilgili bir çok eser kaleme almıştır.bunlar arasında özellikle kalp damar sistemiyle ilgili olanlar ilgi çekmekltedir.tıp kanunu adlı önemli eseri vardır.beş kitaptan oluşan bu ansiklopedik eserin birinci kitabı anotomi ve koruyucu hekimlik ikinci kitabı basit ilaçlar üçüncü kitabı patoloji dördüncü kitabı ilaçlarla ve cerrahi yöntemlerle tedevi besinci kitabı ise çeşitli ilaç terkipleriyle ilgili ayrıntılı bilgiler vermektedir.tarihte ilkdefa tıp ve carrahiyi iki ayrı disiplin olarak değerlendiren ibni sina cerrahi tedavinin sağlıklı olarak yürütülebilmes için anatominin önemini özellikle vurgulamıştır.gözlede ilgilenmiş olan ibni sina dönemin seçkin fizikçilerinden ibni heysem gibi göz ışın kuramını savunmuş ve üst göz kapağının dışa dönmesi süreki beyaz renge veya kara bakmaktan meydana gelen kar körlüğü gibi daha önce söz konusu edilmemiş hastalıklar hakkındada ayrıntılı açıklamalarda bulunmuştur.

İBN NEFİS:

13.yy ın ünlü hekimlerindendir.yapmış olduğu incelemeler sonucunda kalbin sağ ve sol karıncığı arasındaki duvarda gözle görülen veya görünmeyen herhangi bir deliğin bulunmadığını gözlemlemiştir.küçük kan dolaşımını bulmuştur.islam dünyasında ve osmanlıda adı bilinmekteydi.ama önemli bir buluş yaptığı 16yy a kadar fark edilmemişti.ibn nefis iyi bir gözlemciydi özellikle bulaşıcı hastalıklarla ilgilenmiş ve o güne kadar belirlenememiş bağzı hastalıkların teşhis ve tedavileriyle ilgili tatminkar acıklamalar vermiştir.

TEKNİK:

İBN HALDUN:

Vezirlikta dahil olmak üzere pek cök önemli idarigörevlerde bulunmuştur.ibn haldun kitabul iberin meşhur mukadimesinde yani girişinde tarih displinini bilimleştirmeye çalışmıştır.ibn haldun a göre tarih yunan tarihçileri ile bunlardan sonra gelen müslüman tarihçilerinin düşündükleri gibi bir takım dini,siyasi ve askeri olayları oluş anlarına göre arka arkaya sıralamaktan veya peygamberlerin veya hükümdarların hayatlarını anlatmaktan ibaret değildir.bir tarihçinin öncelikle tarihi olaylardaki benzelik ve farklılıkları saptayarak bunlar arasındaki zaman ve mekan dışı nedensel ilişkileri belirlemesi gerekir.tarih ancak bu düzeye ulaştırıldığında bilimleştirilebilir.

1 note · View note

ansiklomedia · 6 years

Text

Ebu Reyhan El Biruni Kimdir?

İslâm bilginidir (Harizm 973-ay.y. 1052).

Yaşamı üzerine açık, ayrıntılı, kesin bilgi yoktur; eserlerinden anlaşıldığı gibi matematik, astronomi, fizik, tıp, tarih, felsefe alanlarında çalıştı ve değerli ürünler verdi. Eleştirel anlayışı, gerçeğe ve bilime değer vermesiyle ünlendi. Gaz-neli Mahmut, Harizm’i ele geçirince ona bağlandı. Hint Seferi’ne katıldı, Sanskrit dilini öğrendi, eski…

View On WordPress

#çalışmaları #ebu reyhan el biruni #eserleri #felsefesi #hayatı #kimdir

0 notes

samosanborucu · 6 years

Text

Türk Âlimi el-Birûnî Kimdir?

https://samosan.com/turk-alimi-el-biruni-kimdir/ adresinde yayınlandı

Türk Âlimi el-Birûnî Kimdir?

Tam adı Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Birûnî’dir. Batı dillerinde adı Alberuni veya Aliboron olarak geçer. Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınır. İşte, Biruni’nin hayatı hakkında bilgiler…

973 yılında bugünün Özbekistan’ı sayılan Harezm’de doğdu. Bilim konuları ile ilgili ilk eğitimini bölgenin hükümdar ailesinden olan Ebu Nasr Mansur’dan edindi. Ebu Nasr Mansur, seçkin bir matematikçi ve gökbilimciydi. El-Biruni’ye Öklid geometrisi ve Batlamyus astronomisini öğretti. 11. yüzyılın önemli Müslüman hükümdarlarından Gazneli Mahmut Hindistan’a yaptığı seyahatlerde El-Biruni’yi yanında götürdü. El-Biruni, 1017-1030 yılları arasında Hindistan’da yaşadı ve bu dönemde meşhur kitabı Kitab’üt-Tahkik Ma li’l-Hind’i yazdı.

Yunan filozoflarından Aristo, Arşimet ve Demokritus’un çalışmalarından etkilenen El-Biruni, bilimsel çalışmalarına 17 yaşında başladı. Güneşin yüksekliği ve şehrin boylamını hesapladı. Güneşin hareketlerinden, mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. Dünyanın çapını, bugünkü değere çok yakın olarak buldu. Jeodezi biliminin kurucusu oldu. Hindistan’dayken öğrendiği trigonometrinin astronomiden ayrı bir bilim olarak görülmesi gerektiğini savundu. Trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın birim olarak kullanılmasını önerdi.

El-Biruni, astronomi ve coğrafya ölçümleri için birçok alet geliştirdi. Ne yazık ki geliştirdiği ölçme aletlerinin birçoğu zaman içerisinde kayboldu. Sadece piknometre, mekanik usturlap ve bazı harita projeksiyonları günümüze kadar ulaşan ölçme araçları oldu. Aynı zamanda çok iyi bir ansiklopedi yazarı olan Biruni, El-Asar’il-Bakiye an’il-Kuruni’I Haliye isimli kitabında Orta ve Yakın Doğu’da kullanılmakta olan takvim sistemlerini gösterdi. Hindistan’ın erken ortaçağ bilimlerini betimleyerek, matematik, astronomi ve astrolojinin temellerini anlattı. El-Kanunü’l-Mesudi kitabı ile ise ayrıntılı bir matematiksel coğrafya eseri yazdı. İstihrâc el-Evtâr fî Dâire adlı kitabında Orta Asya’nın topoğrafyasını belirledi. Kitabü’I Cemahir fi Ma’rifeti Cevahir‘de 50’nin üzerinde mineral, maden, metal, alaşım, porselen gibi maddeler hakkında detaylı bilgi verdi. Kitabında, herbir maddenin, maddeleri birbirinden ayırt etmeye yarayan özgül ağırlıklarını gösterdi. Ömrü boyunca incelediği bitkileri Kitâbü’s-Saydele adlı kitabında listeledi ve doğal ilaçların hangi hastalıklara iyi geldiğini kapsamlı bir şekilde anlattı.

Newton’dan 700 sene önce, Netwon’un matematiksel olarak ispatladığı yer çekimi kuramı üzerine ilk fikirleri El-Biruni ileri sürdü. Geliştirdiği teleskoplar ile gözlemleri sonucunda, gezegenlerin güneş etrafında döndüğünü doğrulayan Galileo’dan 600 sene önce, ‘dünyanın döndüğü’ fikrini El-Biruni savundu. Dünya dönüyorsa, ağaçlar ve taşların neden fırlamadığı sorusuna, merkezde bir çekicilik olduğu ve her şeyin dünyanın merkezine düştüğü cevabını verdi. Kuzey, Güney, Doğu ve Batı’nın farklı noktalarda buluştuğunu; denizlerin ardında bir karanın bulunduğunu (Bugünkü Amerika) öngördü.

El-Biruni, 75 yaşında vefat etti. Kendisinden çok sonra gelen Newton, Toricelli, Copernicus, Galileo gibi bilim adamlarına ilham kaynağı oldu. Türkçe dâhil 15 dilde yayımlanan The UNESCO Courier dergisi, 1974 yılında çıkardığı sayıyı El-Biruni’ye ayırdı. El-Biruni’yi “Bin yıl önce, Orta Asya’da yaşamış evrensel deha” olarak tanıttı.

Biruni’nin En Çok Bilinen Eserleri

El-Âsâr’il-Bâkiye an’il-Kurûni’i-Hâli-ye

El-Kanûn’ül-Mes’ûdî

Kitâb’üt-Tahkîk Mâ li’l-Hind

Tahdîd’ü Nihâyeti’l-Emâkin li Tas-hîh-i Mesâfet’il-Mesâkin

Kitâbü’l-Cemâhir fî Mâ’rifet-i Cevâ-hir

Kitâbü’t-Tefhîm fî Evâili Sıbaâti’t-Tencîm

Kitâbü’s-Saydele fî Tıp

0 notes

cety33-blog · 7 years

Text

Biruni Kimdir?

Matematik ve Astronomi alanında eğitimler alarak bölgedeki en iyi hocalar tarafından yetiştirilen Biruni, 17 yaşına gelmeden ilk kitabını yazmış, Harzemşahlar tarafından korunarak bilim ve astronomi alanında yetiştirilmiştir. 973 yılında dünyaya gelen Biruni, Harzem bölgesini belirli bir süreden sonra terk ermiş, İran’a gelerek bu bölgeye sığınma kararı vermiştir.

Biruni Kimdir?

1071 yılında yıkılan Gazeniler devletinin ardından Karahanlılar tarafından yönetilen Gazne’ye gelen Biruni, Gazenli Mahmut tarafından koruma altına alınmış ve onunla Hint seferine katılmasını istemiştir. Burada Hint bilim insanları tarafından saygı gören Biruni, belirli bir süre Hindistan’da eğitimler almış ve kendisini astronomi alanında geliştirmiştir. Günümüzde yapılan Astronomi çalışmalarının temelini hazırlayan ve büyük katkıları bulunan isim en büyük bilim adamları arasında yer almasına olanak sağlamıştır.

Yaşadığı yüzyıl içerisinde en büyük matematik bilimcilerden birisi olarak da gösterilen Biruni, matematik sayesinde elde etmiş olduğu veriler sonucunda astronomik faaliyetlerde bulunma kararı almıştır. 1950 yılına kadar bilim çalışmalarında kullanılan kitapları, modern matematik ve uzay faaliyetlerinin gelişmesine olanak sağlamıştır.

Etiketler: biruni kısaca, biruni kimdir, biruni kimdir kısaca, biruni kimdir kısaca bilgi, biruni kimdir hakkında bilgi, birnuni kimdir hakkında kısaca bilgi, biruni kimdir hayatı kısaca

#Ünlüler #Kısaca Bilgi #Kim Kimdir

0 notes

fizikbilimi · 6 years

Text

Yeni yazımız Fizikbilimi.Gen.TR de yayınlanmıştır.

Yeni yazımıza https://www.fizikbilimi.gen.tr/biruni/ linkine tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Biruni

Orta Asya’da, Harezm’de dünyaya gelen Biruni’nin doğum tarihi bazı kaynaklarda 4 Eylül 973 olarak yer alırken bazı kaynaklarda ise bu bilgi 5 Eylül olarak yer almaktadır. Matematik ve Astronomi üzerine saray eğitimi alan Biruni, kendini bu alanda geliştirmiş ve dönemin en önemli isimlerinden biri haline gelmeyi de başarmıştır. Biruni, yaşıtlarına nazaran çok daha zeki ve akılcı çözümler üretebilen bir isimdi… İlk kitabını henüz 17 yaşında yazmıştır ve dönemin şartları göz önünde bulundurulduğunda bir eser ortaya koymanın ne kadar zor ve sıkıntılı olduğu da daha net bir şekilde görülebiliyor.

Yaşadığı bölgenin Memüniler tarafından işgal edilmesi Biruni’nin hayatına yön vermiş ve onu İran’a taşımıştır. İran’da yaşadığı dönemde Saray tarafından koruma altına alınmış ve çalışmalarını çok daha profesyonel bir şekilde yapabilmesi için de gerekli ortam yaratılmıştır. 2 yıllık süre ile burada ikamet ettikten sonra yeniden memleketine dönmüş ve Astronomi çalışmalarına Ebu’l Vefa ile birlikte devam etmiştir.

Takvimler 1017’yi gösterdiğinde Harezm Devleti, Gazneli Mahmut tarafından yıkılmış ve bölge, Gazneliler’in hakimiyetine girmiştir. Yine Saray ile ilişkilerini iyi tutan Biruni, istediği çalışma ortamını elde etmiş ve saray tarafından korunmuştur. Gazneli Mahmut’un Hindistan Seferinde de yer alan Biruni, Hintli bilginler tarafından keşfedilmiş ve onların da ilgisini çekmeyi başarmıştır.

Biruni, Hint Kültürünü daha yakından takip edebilmek adına bir süre sonra Nendene şehrine yerleşti ve bu şehirde yaşadığı sürse zarfında Sanskritçe’yi öğrendi. Hint Kültürü üzerine çalışmalar yapabilmek adına bu dili öğrenen Biruni, bunu kısa bir zaman diliminde gerçekleştirmesi ile de birçok Hintli’nin saygısını kazandı.

Bu bölgedeki çalışmalarını tamamladıktan sonra Gazze’ye geri döndü ve birçok kaynakta Biruni için en uygun çalışma ortamının bu şehirde kurulduğu ifade ediliyor.

13 Aralık 1048 yılında hayata gözlerini yuman Biruni, yaşadığı döneme olduğu gibi yakın çağa da damgasını vurmuş isimlerden bir tanesidir.

Biruni’nin Çalışmaları

Bir Bilim İnsanından çok daha fazlası olarak nitelendirilen Biruni, 180’den fazla esere sahip. Bunların bir kısmı yazılı çalışma olarak hali hazırda arşivlerde yer almaya devam ediyor. Biyoloji, Tıp, Coğrafya, Astronomi ve Matematik alanındaki çalışmaları ile çok yönlü bir bilim insanı olduğunu ortaya koyan Biruni, Matematik alanında bir adım daha öne çıkıyor.

Trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olarak kabulü konusunda çalışmalar yapmış ve bu çalışmalarını ispatlamayı da başarmıştır. Sekant, Kosekant ve Kotanjant fonksiyonları da yine Biruni’nin çalışmalarından bir tanesidir…

Bir dağın yüksekliğini, Trigonometri’yi kullanarak ölçmeyi başaran Biruni, meridyen yayını da bilim dünyasına kazandıran isim olarak bilinmektedir.

Matematik ile birlikte Astronomi alanında yaptığı çalışmalar ile de adından söz ettirmeyi başarmıştır. Batlamyus ve Aristoteles’in yaptığı çalışmalardan yola çıkarak Dünya2nın kendi ekseni etrafında dönüşünü ele almış ve bu çalışmaya katkıda bulunmuştur.

Dünyanın ekseni ile ilgili de önemli bir çalışmaya imza atan Biruni, 23 27’ eğiklik durumunu ortaya koymuş ve gerçek değere en yakın değere ulaşmayı başarmıştır.

Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi Biruni birçok yazılı esere de imza atmıştır ve bu eserlerden en çok bilinenleri de sizinle paylaşmak istiyoruz.

En Popüler Eserleri

Kitâbü’s-Saydele fî Tıp

El-Kanûn’ül-Mes’ûdî

Kitâbü’l-Cemâhir fî Mâ’rifet-i Cevâ-hir

Kitâb’üt-Tahkîk Mâ li’l-Hind

Tahdîd’ü Nihâyeti’l-Emâkin li Tas-hîh-i Mesâfet’il-Mesâkin

Bu eserler ile birlikte 180’den fazla esere sahip olduğu bilinir. Yazılı olmakla beraber yazıya dökülmeyen çok sayıda eser de yine Biruni adına kayıtlıdır.

Biruni

#Biruni Eserleri #Biruni hayatı #Biruni Kimdir #El Biruni

0 notes