#रततद

[nepal123]

गाउँमा आवश्यक सेवा सु्विधा नभएको भन्दै बसाइँ सराइले रित्तिँदै गाउँ तेह्रथुम, २६ फागुन- गाउँमा आवश्यक सेवा सु्विधा नभएको भन्दै गत माघमा तेह्रथुम सिम्ले–७ का ११ परिवार एकसाथ बसाइँ सरे । खानेपानी, विद्युत्, गुणस्तरीय सडकलगायत सुविधाका नाममा छिमेकीजति सबै हिँडेपछि पूर्व वडाध्यक्ष मनबहादुर श्रेष्ठ पनि स्थानीय भीमबहादुर थापासँगै मोरङतिर बसाइँ सर्नुभयो । पहिले गाविसकै ठूलो बस्ती रहेको यो गाउँमा अहिले बसाइँ सरेर जान बाँकी एक दर्जन परिवार मात्र बस्छन् । गाविसका वडा नं ३, ४ र २ को अवस्था पनि उस्तै छ । उता ओख्रे–५ का २५ परिवार पनि यही वर्षमात्रै थातथलो छाडेर हिँडेका छन्् । सो वडामा अब केही परिवारमात्र बाँकी रहेका र उनीहरु पनि बसाइँ सराइकै पहलमा छन् । तर गाउँको सिँचाइ सुविधा नपुग्ने जमिन बिक्री पनि नहुने र त्योबाहेक अन्य धन सम्पत्ति पनि नभएका कारण छाडेर हिँड्न सकेका छैनन् । पछिल्लो तीन वर्षमा मात्रै सम्दुका ५४ परिवार पनि बसाइँ सरेर पूर्वी तराई र काठमाडौँतर्फ गएका छन् । यहाँबाट बसाइँ सरेर जानेहरू सबै सुविधा र अवसरको खोजी गर्र्दै गएको गाविस सचिव दुर्गा भण्डारीले बताउनुभयो । इसिवुबाट पनि बसाइँ सर्नेको सङ्ख्या कम छैन । पछिल्लो चार वर्षमा यहाँबाट पनि १५४ परिवार हिँडेका छन् । यस्तै जिल्लाका पञ्चकन्या, फाक्चामारा, इवा, चुहानडाँडा, थोक्लुङलगायत गाविसबाट पनि प्रत्येक वर्ष गाउँ छाडेर बसाइँ हिँड्नेको ताँती लाग्ने गरेको छ । सेवा सुविधासँगै खानेपानीका लागि बसाइँ तराईमा रोजगारी, औषधि उपचार, शिक्षा, खानपान तथा अन्य सेवा सुविधा बढी हुने तथा सहजै प्राप्त गर्न सकिने भएकाले धेरैले थातथलो छाडिरहेको पूर्व जिविस उपसभापति तेजमान कन्दङ्वाले बताउनुभयो ।

[nepal123]

दसैँ: गाउँ भरिँदै, सहर रित्तिँदै पोखरा, १९ असोज । नेपालीको महान् चाड बडादसैँको आगमनले पोखरा र आसपासमा केही दिनयता चहलपहल बढ्दै छ । दसैँलाई लक्षित गरी आवतजावत गर्नेको चाप सहर क्षेत्रमा बढिरहेको छ भने दसैँका लागि गाउँ फर्कने क्रमले विगतमा सुनसान बनेका बस्तीमा खुसीयाली बढाएको छ । रोजगारीको खोजीमा युवाको गाउँ छोड्नुपर्ने बाध्यता भए पनि दसैँ तिहार जस्ता चाडपर्वले वर्षमा एक दुई पटक परिवारका सदस्यबीच जमघट गराउने गरेको कास्की भरतपोखरीका टेकप्रसाद अधिकारी बताउनुहुन्छ । “पछिल्ला वर्षमा अधिकांश गाउँका युवा रोजगारीको खोजीमा विदेश गएका छन् भने नेपालभित्रै पनि रोजगारी र अन्य अवसरका लागि युवा सहर बस्ने गरेकाले धेरै गाउँमा बूढाबूढीबाहेक कोही छैनन्,” उहाँले भन्नुभयो, “कहिले दसैँ आउँला र आफ्ना छोराछोरीसँग बसौँला भन्ने आशमा वर्ष बिताएका बूढाबूढीमा आफ्ना छोराछोरी तथा परिवारका सदस्य फर्केपछि खुसीयाली छाएको छ ।” रोजगारीका सिलसिलामा भारतको नयाँदिल्लीमा पुगेका नेपाली केही दिनयता ठूलो सङ्ख्यामा फर्किरहेको दिल्ली–पोखरा–दिल्ली बस सेवा सञ्चालन गर्दै आएको मोर्डन इरा टुर एन्ड ट्राभल्स दिल्ली शाखाका संयोजक दिलप पौडेलले जानकारी दिनुभयो । दसैँ आउन एक महिना अघिदेखि नै पोखरा तथा बागलुङको बस टिकट लिन धेरै नेपाली सम्पर्कमा आएको उहाँले बताउनुभयो । “मोर्डन इराले दिल्लीको बरफखानाबाट बागलुङ हप्तामा तीन दिन र दिल्लीकै जहांगिरपुरीबाट पोखरा दैनिक एक वटा बस निरन्तर सञ्चालन गर्दै आएको थियो,�� उहाँले भन्नुभयो, दसैँ तिहारमा स्वदेश फर्कने नेपालीको चापलाई दृष्टिगत गरी दिल्लीबाट बागलुङ दैनिक एक बस सञ्चालनमा ल्याएका छौँ भने जहांगिरपुरीबाट अरु दुई वटा बस थपेर दैनिक तीनवटा वस सञ्चालनमा आएका छन् ।” मोर्डन इरा र उत्तर प्रदेश परिबहन निगमको सहकार्यमा नयाँदिल्लीकै आनन्द विहारबाट पोखरा र पोखराबाट आन्नद विहारका लागि दैनिक नेपाल भ��रतमैत्री बस सेवा पनि सञ्चालन हुँदै आएको छ । दसैँको समयमा आफ्ना घर फर्कन चाहने प्रत्येक सर्वसाधारणलाई असहज नहोस् भनी पृथ्वी राजमार्ग बस सञ्चालक समितिले प्रत्येक रुटमा थप बस सञ्चालन गरिररहेको पृथ्वी राजमार्ग बस सञ्चालक समितिका अध्यक्ष एनकुमार शाहीले जानकारी दिनुभयो । “दसैँमा घर फर्कने जो कोहीले यातायातका कारण असुविधा नपाउन् भन्ने सोचका साथ गाडीको सङ्ख्या बढाएका छौँ,” उहाँले भन्नुभयो, “पृथ्वी राजमार्ग बस सञ्चालक समितिअन्तर्गत पोखराबाट दैनिक ६/७ सय सङ्ख्यामा बस गुडिरहेकामा दसैँलाई लक्षित गरी लगभग एक हजार ३०० भन्दा बढी सङ्ख्याका बसले यतिखेर सेवा दिइरहेका छन् ।” घटस्थापना सुरु भएयता रोजगारीका क्रममा पोखरा बस्दै आएका अधिकांश सर्वसाधारण दैनिक रुपमा आफ्नो स्थायी बसोबास भएका बागलुङ, म्याग्दी, पाल्पा, अर्घाखाँची, स्याङ्जा, तनहुँ, गोरखा, लमजुङलगायतका विभिन्न जिल्लामा फर्कने क्रम निकै बढिरहेको छ । दसैँका लागि पोखराको टुँडिखेललगायतका स्थानमा हिमाली जिल्लाबाट भेडा च्याङ्ग्रा बिक्रीका लागि ल्याउने क्रम पनि बढिरहेको छ ।