#құл иелену

[darulahnaf]

Исламдағы «құл», «құл сату», сатып алу мәселесі жайында.

Сұрақ: «Исламда құл жəне құл сату немесе сатып алу деген бар. Осы əділетсіз сезіледі, күмəнді кетіру үшін бір нәрсе айтып беріңізші». «Өте оригиналды сұрақ екен». «Күмəнді кетіру үшін бір нәрсе айтып беріңізші – дейді…». Жауап: — Саған екі мəселе айтып беремін:

Біріншіден – сенің жүрегіңде — діндегі мəселенің барлығы тұп-тура, ешқандай қатесі жоқ деген сенім болу керек. Сен дəлелін білмеуің мүмкін, ол сенің проблемаң, бірақ ол Исламның проблемасы емес. Сенен бір мəселе сұраса білмей қалуың мүмкін, ал ол жоқ деген сөз емес, ол бар сен оны білмейсің, болды. Сол үшін сондай сенім болу керек Ислам үкімдерінің барлығы тұп-тура, одан басқа ақиқат болуы мүмкін емес деген жүрегіңде орнауы керек. Біздің мұсылмандығымыз осы.

Екіншіден: Не үшін бұндай? Ислам барынша құл менен күңді жоқ қылуға тырысады. Бұны айтудан бұрын бір мысалмен түсіндірейін, кейін түсінікті болады. Көшеде кетіп жатқаныңда бір мас келіп сені ұрады. Не істеуің керек? Бірінші қашу керек. Жетіп алды. Не істеу керек? Қорғану керек. Болмады, ұрып жатыр. Не істеу керек? Тең дауласып ұруың керек. Сенің үстіңнен түсейін деп жатыр. Не ?… Онда ұрып тастауың керек.

Төрт баспалдақпен:

Бірінші — кашасың, екінші – қорғанасың, үшінші — теңдей ұрысасың, тағы болмаса – ұрып тастайсың. Исламда ұру бар ма? — Жоқ. Бірақ қашан ұрасың? — Ол ұрғанда.

Исламда құлдық жоқ. Исламда адамның құл болатын бір ғана жолы бар, азаттыққа шығатын мың жолы бар. Оразада əйеліңмен қосылып қойсаң — каффараты ретінде біреуді азаттыққа шығар, миллион тоқсан тоғыз жолы бар. Бірақ адамның құл болатын бір ғана жолы бар — бұл дегеніміз мұсылман мен мұсылман емес өлкенің ортасында соғыс болғанда, қолға түс��ен мұсылман еместер ғана құл болады. Өйткені, олар бізді қолға түсірсе, онсыз да құл қылып алады. Олар бізді құл қылып жатса, біз оларды құл қылмауымыз керек пе? Олар сені ұрып жатса да жата бересің бе? «Оң жақ бетіңнен ұрса, сол жағыңды қоя ғой» лох болып қал деген ол Інжілдегі сөз. Бізде ондай емес! Бізде қаш, болмаса теңдей күрес деген. Сондай!

Алланың құлшылығынан қашса, Құдай Тағалам соларды, Құдайдың құлына құл қылып қояды деген сөз. Бұл бір ғана жол, өйткені олар да бізді осылайша құл қылып жатады. Бірақ азаттыққа шығаратын жол өте көп біртуғандарым.

Қазір Құдайға шүкір құлдық заман жоқ. Бірақ Ауғаныстанға кіріп, сол жердегі Американың, басқалардың адамдары кіріп басымшылық қылғанда, қолға түскендердің барлығы, шариғат бойынша құл деп есептеледі. Ауғандықдар соларға құл үкімінде мəміле кылады. Естеріңнен шығармаңдар.

Күмəн кетті ме..?

Шейх Чубак Қажы Жалилов хафизахулла Дереккөз: Nasaat Media Аударған:  darulahnaf.com

from Blogger http://ift.tt/2q1NlOq via IFTTT

[darulahnaf]

Отаршылдық ойлау жүйесі

Егер қазіргі таңдағы мұсылман әлемінде болып жатқан оқиғаларды соңғы екі жүз жыл уақыт аралығында, отаршылдық [1] езгі мен пост-отаршылдық мемлекеттердің пайда болуларының төңірегінде қарастырсақ, бұл оқиғалар ретсіз және айнымалы болып көрінеді. Мұсылмандарға өткен өмірді ұмытып, соңғы болған отаршылды басқыншылыққа шағымдануды қойып, қазіргі жағдайға сол басқыншылықтан ақтау іздеуді тоқтату керектігі жайлы жиі айтады; отаршылдық бітті және бірнеше он жылдықтар бұрын мұсылман әлемі тәуелсіздігін алды. Мұндай ой жүйесіне сәйкес, мұсылман әлемі қазіргі уақыттағы кемшіліктеріне толығымен өздері жауап беріп, бұрынғы отаршыларды барлық нәрседе айыптауды қою керек.

Егер осындай тәсілді қабылдайтын болсақ, онда мұсылман әлемінің негізі толыққанды емес екендігі және оның өз мәселелерін шешуге дәрменсіздігі жайлы мұсылман емес шығыстанушылар арасында жиі айтылатын осы пікірді ортаға салуға мүмкіндіктері туады. Мұндай мәлімдеме көбінесе келесі тұжырымға негізделген: отарлаушылардың әскері кетуімен отарлау аяқталды және Палестина мен кейбір өңірлерден басқасын есептемегенде, мұсылман әлемі толығымен дерлік өз тәуелсіздігін алды. Алайда бұл болжам отаршылдық ұғымын біршама дөрекі әрі сыртқы түсінуге негізделген. Оның көп сатылы тәсілдерінің түпкі мақсаты басқару мен доминатты болуында жатқандығын тек сырттай қарастыруға есептелген. Әскери құрама – бұл материализмге негізделген және бақылауға қол жеткізуді тек әскери жолмен ғана емес, басқа тәсілдермен де тырысқан күрделі құрылымның аз ғана бөлігі ғана.

Берілген құрылымның ең дөрекі дәрежелері тікелей әрі өрескел араласуға негізделе отыра, кеңістікте және іс-әрекетте шектеуді міндеттейді. Алайда олардан бөлек сананы билеу мақсатында психологиялық тәсілдерді қолданатын әдістер бар: адамға осы құрылымның қалаған / міндеттеген әлемі жайлы түсінікті және бар мәселелердің «шешу» жолдарын насихаттап, міндеттейді. Бақылаулы аймақтардағы адамдардың қаншалықты міндеттелген түсініктерді ұстануы мен сол нормаларға сай жүрулеріне назар аударып, отаршылдықтың жетістігінің жемісін көруге болады, тіпті отаршылдар тарапынан физикалық күшпен басымдылық көрсету болмауына қарамастан.

Отаршылдар өздерінің басымдылығын келесі «себептермен» түсіндіруге әуес:

А) «Сендердің отаршылдықта болуларыңның себебі – сендер әлсізсіңдер және сырттан басқаруға бейім болып келесіңдер». Бұндай көзқарас жауапкершілікті құрбанға жүктейді. Отаршылдықты дарвинизм тұрғысынан түсіндіреді: жақсы бейімделген аман қалады. Сонымен бірге, отаршылдарға қалағанына қол жеткізуге және оны ұрпақтан ұрпаққа қалдыруға мүмкіндік берген барлық құрылым емес, тек сыртқы пішіні мен көзге көрінетін нәтижесі ғана қарастырылады. Тіпті егер қоластындағы мемлекеттер материалдық тұрғысынан дамуға қол жеткізсе де, олар бәрібір де отаршыл идеологиядан құрылымды түрде тәуелді болып қала береді, себебі жетістіктің өлшемін тек осы отаршыл идеологиядан басқасы тағайындамайды.

Б) Отаршылдық саясатты былай ақтауға тырысады: Ислам – сол отаршылдардың пікірі бойынша, артта қалған, ретроградты [2] дін (яғни, қоғамның, мәдениеттің, ғылымның өрлеуіне қарсы), ол өзі сырттан қадағалаудың себепкері және қазіргі мәселелердің қайнар көзі болып табылады. Бұдан отаршылдардың Исламды реформациялау талаптары да туындайды, осы арқылы Исламды отаршылардың өздерімен бекітілген «ағартушылық» заманның талаптарына сәйкестендіру мүмкіндігі туатын еді. Соңында, заманауи болу және «модернизацияланған исламға» еру үндеулері – бұл Исламды туа біткен кемшіліктерге ие дін ретінде мойындауға және әсте мұсылман еместердің тарапынан қойылатын сұрақтардың барлығына, тіпті олардың игіліктері үшін емес болса да, жауап беруге талпынған отаршыл идеологияның соңынан еруге үндеу болып табылады.

Отаршыл идеология – бүкіл әлемнің абсолюті ретінде жариялағылары келетін спецификалық еуропа тарихи тәжірибесінің өнімдері – нәсілшілдік [3] пен материализмге негізделген. Соңында, отаршылдық құрылым / жүйе әлемнің «екінші» және «үшінші» елдеріне енгізіліп жатқан білім беру, дамыту және жаһандандыру жобаларында көрініс табады. Олардың мақсаты – жергілікті тұрғындардың өздерін үнемі төмен, кем санаулары. Осы ретте қарулы күштер қолданыла ма – бұл басқа сұрақ. Отаршыл билік өздерінің артықшылықтарын цивилизацияның алғышарттары болған, туа біткен биологиялық және интеллектуалды  эволюция себебінен деп мәлімдейді және бұл, отаршылдардың пікірі бойынша, басқаларда мүлдем жоқ, соның ішінде мұсылмандарда да.

Сол себепті, отаршылдық жоба адамның шынайы дамуына емес, отаршылдардың нәсілді, интеллектуалды және діни басымдылығына негізделген. Олар дүниәуи дәріптеудің нысаны ретінде «үстем халықтарды» (әрине, олардың ішінде тек өздерін көреді) жариялайды. Және бұл дәріптеуді «екінші» және «үшінші» ел адамдарының санасына сіңіргендері соншалықты, пост-отаршылдық кезең физикалық отарлаудың ментальды [4] сана, ойлау тұрғысынан жалғасы болып табылады.

Ойлау дәрежесі қаншалықты отаршылды болса, ол соншалықты осы шақта қатты көрініс табады, бірақ одан да қиын және өзгертілген пішінде. Өткен шақ өткен болмайды, егер оған сәйкес амалдар осы шақта жасалатын болса. Мұсылман әлемінің көп бөлігі үшін отаршылдық бойұсыну артта қалғандай көрінгенімен, біз әлі күнге дейін отаршылдықтың осы шағындамыз.

Қазіргі таңда мұсылман дегеніміз адамды өзін тек отаршылдар тағайындаған үлгі бойынша көруге мәжбүрлеген отаршыл ойлаудың жанама өнімі болып табылады. Қандай адамдар бүгін мұсылман болып табылады деген сұраққа жауап беру қиын, себебі, өзінің кім екендігін анықтауды да, Исламның өзін де адамдар отаршылдар бекіткен ойлау өрісі арқылы қарастырады. Соңында бұл Ислам әлемін кем әрі толыққанды емес ретінде қарастыруға алып келеді.

Ислами салт-дәстүр, реформа, интерпретация, әйелдің орны, мемлекет, билік, экономика, зорлық пен құқықтар жайындағы – отаршылдық салдарынан пайда болған таластардың бәрі – отаршылдықтың ізі және бұны мұсылмандардың емес, отаршылдардың белгілеген логика тұрғысынан қарастырылады. Барлық «кем» адамдарға бекітілген дәл осы отаршыл ойлау жүйесі: «саясаттан тыс ислам» және саяси ислам не екенін, сопылық және сопылық емес, экстремизм және ұстамдылық, заманауи және дәстүрлі сияқты ұғымдарды мүлдем ажыратып, өз түсініктерін мәжбүрлеп енгізуге кірісті. Енді бұл «үлгі» барлық отарларға бекітіліп қойылды. Отаршылдық құрылымда Исламды өзінің дамыған идеологиясы, түсініктері бар тізбекті және толыққанды жүйе ретінде емес, кемістік пен жабайылықтың көрсеткіші ретінде қарастырады.

Ментальді отаршылды ойлау жүйесі өзінің құрбандарына дәрменсіздік сезімін ұялатады және отаршыл қожайынның немесе сол ойлау жүйесінде жаттықтырылғандардан болған агенттердің кірісуін жалғыз дауа ретінде ұсынады. Біздің өміріміздің әрбір саласында біз осы басып енулермен кезігіп жатамыз, соның ішінде өздерінің неолиберальді өркениетті жобаларын енгізуге тырысқан коммерциялы емес мекемелер немесе гуманитарлы империялы іспетті жобалар.

Біз – отаршыл мырзаның қоластындағылар – өзіміздің қауқарсыздығымыз бен ешнәрсеге дайын болмауымыздың салдарынан алға дами алмайтынымызды үнемі бізге сендірмек, ал біздің дамуымызға кірісіп жатқан және бізден болған капиталды өзіне бұрып, байып жатқан отаршыл мырзаның, әрине, ешқандай кінәсі жоқ.

Бүгін бізге бұл мырза егер өзіміздің «артта қалған дәстүрлерімізден» бас тартсақ, оның «жетістігіне» еліктесек, дәл ол секілді бола алатынымызды айтады және бұл артта қалудан / кемістіктен шығудың жалғыз жолы дейді. Отаршылдық  жоба әлі де сол баяғыша жұмыс істейді: саясатта, экономикада, әлеуметтік қарым-қатынастарда, БАҚ және діни диспуттарда. Нәтижесінде, біздің жерімізде талай ғасырлар бойы болған ойлау жүйесі жойылып, орнына туа біткен толыққанды емес / кем деген отаршылдармен енгізілген ойлау жүйесіне ауыстырылып жатыр.

«Мен одан нашармын, сол себепті қолымнан келмейді» – бұл отарлау салдарынан санаға таңбадай басылған ойлау жүйесінің қорытындысы. Соңында адам өзінің әрбір бастамасында отаршыл мырзасына мұқтаж болады, тіпті өз өмірінің мәнін түсіну үшін де. Сондай-ақ, отарланған адам тіпті өз пікірін басшылыққа алып жатырмын деп ойлағанның өзінде, ол шын мәнінде оған сырттан иландырылған білімге сүйенеді. Және бұл өзінің жеке түсінікке және тәуелсіздікке қол жеткіздім деген ойларына қарамастан, оны одан бетер бағынышты етеді. Нәтижесінде отарланғандар екі мәрте құрбан болады: ең бірінші – тура отарлау салдарынан, кейін – оларға жалған өз-өзін тану / анықтау арқылы енгізілген ойлау жүйесі салдарынан. Пост-отарлау заманында әлем соңында бәрібір отарланған болады. Ал тәуелсіздік, шын мәнінде, бір қадам шетке кете алмайтын, отаршыл ойлау жүйесімен бекітілген амалдар жиынтығы болып қалады.

Мұсылман адам бұл шынжырлардан босауы үшін, ең алдымен, өзінің санасын отарлаулы және пост-отарлаулы көзқарастардан тазартып, отаршылдарға «ғажайып / тылсым адамдар» ретінде қарауды доғарып, кейін отарлаудың шынжырларынан босаған мұсылман әлемі арқылы болашақты құруы қажет.

[1] Отарлау сөзінің түсінігі – 1) “ішкі”, өз елінің шет және елсіз аймақтарын игеріп, қоныстану; 2) "сыртқы" - өз елінен өзге жерлерде тұрақтар салуы, өзге аумақтарды басып алу. (Дереккөз: Уикипедия – ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет)

[2] Ретроград - қоғам ортаның, мәдениеттің, және ғылым өрлеуінің қарсыласы.

[3] Нәсілшілдік (расизм) – бір нәсіл артық, бір нәсіл кем деп есептейтін, адамгершілікке жат, ғылым жолына қарсы реакцияшыл теория

[4] Ментальды – яғни ойлау, сана, ой әрекетке қатысты.

Авторы: Хатем Базиан Дереккөз: askimam.ru

Мақала түпнұсқасы (ағыл.): ilmgate.org.ru2.gsr.awhoer.net  Lamppost Education Initiative

Аударған: darulahnaf.com

from Blogger http://ift.tt/2o3G9A9 via IFTTT

[darulahnaf]

Исламдағы құл иеленушілік туралы түсінік.

Қазіргі таңда терең білімнен жұрдай болған және фиқһ жайында ештеңе білмейтін, кейбір аталмыш «шейхсымақтардың» Исламның  кейбір ережелерін өзгерткендіктен (соның ішінде Алланың өзі рұқсат еткен құл иеленушілік), осы тақырыпқа орай бұл ережелердің терең мағынасын аша білген, ханафи мазхабының ғалымы Ашик әл-Барнидің, Алла оны рақым етсін, керемет сөздерін келтіргім келеді. Өзінің «әт-Тасхилю-д-дарури» атты кітабының 350-бетінде ол былай деп жазады:

Сұрақ:

 «(Исламға сәйкес) басы бос болған ер адам қалай құл болады, ал басы бос болған әйел күң болады?»

Жауап:

 «(Исламға сәйкес) джихад Қиямет күніне дейін күшін жоймайды (ред. Қосымша Тахауия ақидасының 80-бабын қараңыз!). Иман келтірген мұсылмандар, иман келтірмегендерге қарсы джихад жүргізген уақытта және оларды тұтқындыққа алғанда, мұсылмандардың әміршісіне бұл тұтқындарды құлдыққа жіберуге рұқсат етілген, яғни басы бос болған ерлер мен әйелдерден құлдар мен күңдер жасау. Сондай-ақ, егер әмірші тұтқындарға қатысты сондай үкім шығарса, және оларды соғыстан алған олжаға лайық болған мұсылман арасында таратса,  олар сол мұсылмандардың мүлкіне айналады». 

Сұрақ

:

 «Бәріне мәлім болғандай, Исламның жаулары басы бос болған адамдардың құлға айналдыру жарамсыз деп айтады, бұнда адамның бас бостандығы мен құқығына қол сұғу бар деп. Оларға қалай жауап беруге болады?»

Жауап

:

 «Олардың бұндай қарсы шығулары бірнеше қателіктер мен әділетсіздіктерді қамтиды. Егер де джихад кезінде мұсылмандар тұтқынға алған иман келтірмегендер босатылатын болса және «даруль-харбқа / дін дұшпандарының мекені» қайтарылатын болса, онда олар Исламға қатысты қатыгездік танытатын болады және сонымен қатар мұсылмандардан алыс болғандықтан, оларға Құранда айтылғандай насихат жасалынудан алыс болады. Егер де имам оларды түрмеге қамаса, онда бұл материалдық шығынға әкелетін болады, себебі оларды асырау үшін мемлекеттік қазынадан ақша бөлінетін болады. Сол себепті бұндай жағдайда ең тиімді іс әрекет ретінде тұтқынға түскендерді құл ретінде соғыстан олжа алуға құқығы бар мұсылмандар арасында бөліп тарату болып табылады.

Тұтқындар өз қожайындарына құл болады, яғни әрбір басы бос болмаған адам өзінің қожайынына жұмыс істейді, соған қарамастан оның үйінде оның отбасысы секілді тамақ және суды тегін ішеді және қожайынына ауыртпалық түсірмейді, осыдан шығатыны, бұл нәрседе біреуіне (қожайынға) қандай пайда болса да, екіншісіне (құлға) де жақын өмірде де сондай пайда бар. Дінге қатысты пайдаға келетін болсақ (адамның болашақ өмірдегі ризығы), мұсылмандар үйінің бірінде тұратын құл, өз көзімен мұсылмандардың қалай намаз оқитынын, зікірлерінде Алланы қалай еске алатындарын, оразаны қалай тұтатындарын көріп, Құранның оқылуын естіп, сонымен қатар иман келтіргендердің көркем мінездерін көруге мүмкіндіктері болады. Осының барлығы оған жақсы әсерін тигізуі мүмкін, соңында ол Исламды қабылдап және бұл оны мәңгі азаптан сақтауы мүмкін. Және бұл нәрседе еш шүбәсіз ол үшін хайыр бар.

Тарих беттері мұсылмандарды көркем мінез бен шариғат ілімдерін үйренуде озып кеткен Исламды қабылдаған құлдар мен күңдерге толы емес пе. Сонымен қатар бәріне мәлім болғандай, тұтқынға түскендерді құлдарға айналдыру жалғыз шешім емес, өйткені момындардың әміршісі фиқһтың «әс-Сияр» атты бөлімінде айтылғандай, оларды құлға айналдыру мен басқа амал жасау арасындағы таңдауы бар. Сонымен қатар белігілі болғандай, мұңсыз шариат құлды босатуды қолдайды, соның ішінде әр-түрлі кәффарат/жаза ретінде құлдарды босату және басы бос болмаған адамды әр-түрлі тәсілмен одан айыру секілді («әт-тадбир» немесе  «әл-мукатабат» сияқты).

Сонымен

,

жоғарыда

айтылғандардан

аса

даналық

пен

ғибрат

алуға

болады

:

1. Түсінігі, көз ашықтығы, фиқһ болмаған, Исламдағы дұрыс болған, дана және заңды заттарды жоққа шығаратын «шейхсымақтардың» үстірттілігі. Бұның барлығы Исламдағы заңдылықтарды надандардың конвенциялары мен революцияларына тіркелген «адамдық, тым адамдық» бағалылықтарға сәйкестендіру болып табылады.

2. Мұсылмандарға қарағанда басы бос болмаған адамның құқығы аз болғанына қарамастан, шариғат бойынша оны «қара денеде» ұстау тыйым салынған, керісінше, оған жақсы күтім жасап, сонымен қатар оны барлық заттармен қамтамасыз ету, тамақпен, сумен және киіммен, қожайынның міндеті болып табылады.

3. Исламдағы құлдық институты өзіне құл үшін де, қожайыны үшін де материалдық пайданы қамтиды, оған жақсы күтімді қамтитынын тағы да ескере кетейік.

4. Мұсылманның құлы бола тұра, адам Исламның хақтығына иман келтіруінің мүмкіндігі көбірек және Алланың мейірімімен солай келесі өмірде өзін сақтап қала алады. Сол себепті, бұндай жағдайда бүкіл өміріңді шын мәнінде қарайтын болсақ, тіпті бостандық емес, бірақ капиталист-жұмыс берушіге шаршататын жұмыс  істеп немесе өз ақылыңды түрлі «кір болған» адасушылық пен күпірліктің идеясына бағынышты еткен, аталмыш бостандықпен қолданып өз еркіңмен болған ақымақтықпен өмір сүргенше, сені тамақпен және қамтамасыз ететін мұсылманның құлы болған жақсы, және ол сені мәңгілік азаптаудан сақтап қалуы мүмкін.

Автор: Махди Шамсуддин Әл-Ханафи

from Blogger http://ift.tt/2njwMgE

via

IFTTT