#Οθωμανοί | Explore Tumblr posts and blogs

grexitdrachmaendebt · 2 years ago

Text

Η Επανάσταση που δεν τελείωσε

25/03/2021 - 8:55πμ

«Εάν αυτή η ομόνοια εβαστούσε ακόμη δύο χρόνους, ηθέλαμε κυριεύσει και την Θεσσαλία και την Μακεδονία και ίσως εφθάναμε και εώς την Κωνσταντινούπολη»

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

«Είμαστε οι μόνοι που δεν ελευθερώσαμε την κοιτίδα του γένους, την Κωνσταντινούπολη»

Ε.Γ. Αρβελέρ

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

«Θα μπορούσα να διαμοιράσω το Τουρκικό κράτος με τη Ρωσία διότι υπήρξε μεταξύ μας τέτοια σκέψη, αλλά η Κωνσταντινούπολη πάντοντε διέσωζε αυτό. Η πρωτεύουσα αυτή αποτελούσε πάντα την πέτρα του σκανδάλου. Ο μεν Αλέξανδρος Α΄ ήθελε αυτήν, εγώ όμως δε μπορούσα να συναινέσω. Αποτελούσε από μόνη της ¨κλείδα πολυτιμώτατη¨ που μόνη της άξιζε μια αυτοκρατορία. Ο κατέχων την Κωνσταντινούπολη δύναται να κυβερνήσει τον κόσμον.»

Ναπολεών Βοναπάρτης

Η διπλή συνθήκη του Τιλσίτ (7 Ιουλίου 1807) τερμάτισε τον πόλεμο της Γαλλίας του Μεγάλου Ναπολέοντα κατά του Δ’ Συνασπισμού δυνάμεων (Πρωσία, Ρωσία, Σαξονία, Σουηδία) μετά τη συντριπτική νίκη των Γάλλων στη μάχη του Φρίντλαντ στις 14 Ιουνίου 1807. Η ίδια η συνθήκη αποτέλεσε κοσμοϊστορικό γεγονός για πολλούς λόγους. Στον τομέα της Υψηλής Στρατηγικής τερμάτισε στη στρατιωτική υπεροχή της Πρωσίας και ενίσχυσε τον αποκλεισμό της Γαλλίας, ενώ στο συμβολικό κομμάτι ήταν μια ευκαιρία για απευθείας συνάντηση του Αυτοκράτορα της Γαλλίας και με τον Τσάρο Αλέξανδρο Α’ της Ρωσίας.

Η Συνάντηση Ναπολέοντα με τον Τσάρο Αλέξανδρο

Η συνθήκη είχε 29 φανερά άρθρα που διαμοίραζαν την κεντρική Ευρώπη αλλά και δύο μυστικά άρθρα πουσχεδόν κατέλυαν την Οθωμανική παρουσία στα Βαλκάνια. Βεσσαραβία, Μολδαβία, Βλαχία και βόρεια Βουλγαρία περνούσαν στον έλεγχο της Ρωσίας. Βοσνία και Σερβία (μέχρι και τη Θεσσαλονίκη) περιέρχονται στην Αυστρία. Ήπειρος, Θεσσαλία, Πελοπόννησος, Κρήτη στη Γαλλία, ενώ τα Επτάνησα απευθείας στον Ναπολέοντα ως οικογενειακό «κτήμα»

Δυστυχώς για τους λαούς των Βαλκανίων η συνθήκη υπήρξε βραχύβεια, κυρίως λόγω της αδυναμίας συνεννόησης των δύο αυτοκρατόρων για το μέλλον της Κωνσταντινούπολης. Κατάφεραν και βρήκαν κοινό τόπο για ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά το γεωστρατηγικό σημείο που βρίσκεται η Πόλη, αποτέλεσε ανεπίλυτο διπλωματικό παζλ για τους δύο ηγέτες και τους έξοχους διπλωμάτες που υπηρετούσαν στις Αυλές τους (π.χ. Ταϋλλεράνδος)

Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ

Ο στρατηγός και Αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Flavius Valerius Constantinus, πιο γνωστός ο Μέγας (Άγιος Κωνσταντίνος) υπήρξε αναμφίβολα ένας από τους καλύτερους τακτικούς διοικητές στο πεδίο της μάχης. Οι μεγαλιώδεις νίκες που πέτυχε, τον κατατάσσουν ανάμεσα στους στρατηγούς που ξεχώρισαν για τη διορατικότητα και την αποτελεσματικότητα τους. Οι νίκες του όμως αυτές δεν ήταν το μεγαλύτερο του κατόρθωμα. Στον τομέα της Υψηλής Στρατηγικής, με τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Ρώμη στην πόλη του Βυζαντίου (Νέα Ρώμη, Κωνσταντινούπολη), έδειξε πως ξεπέρασε σε ευφυΐα τους κορυφαίους στρατηγούς/βασιλιάδες της Ιστορίας. Ίσως μάλιστα να αποτελεί και τον ικανότερο εφαρμοστή Υψηλού Σχεδιασμού στρατηγικής που υπήρξε ποτέ.

Δεν θα αναλύσουμε εδώ τους λόγους επιλογής του Βυζαντίου ως νέα πρωτεύουσα. Το μόνο που χρειάζεται να κρατήσουμε είναι πως η Κωνσταντινούπολη αποτέλεσε την ισχυρότερη πόλη του γνωστού κόσμου για πολλούς αιώνες. Ακόμη και σε περιόδους παρακμής των Αυτοκρατοριών που διετέλεσε πρωτεύουσα (Βυζαντινής και Οθωμανικής), κατάφερνε από μόνη της η Πόλη να διατηρεί και να συντηρεί τα παρηκμασμένα κράτη εν ζωή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που οι τελευταίες σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας επί των Τούρκων έλαβαν χώρα το έτος 1295μ.Χ. από τον στρατηγό Αλέξιο Φιλανθρωπινό. Για τα επόμενα 158(!) έτη οι Οθωμανοί προέλασαν σε όλη την πάλαι ποτέ επικράτεια, αλλά δεν έγιναν ισχυρή αυτοκρατορία μέχρι να κατακτήσουν την Κωνσταντινούπολη το 1453μ.Χ.

Η πολιορκία της Βιέννης

Με την Πόλη ως επίκεντρο πλέον της δύναμης τους, οι Οθωμανοί έγιναν η ισχυρότερη δύναμη σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Προήλασαν ανενόχλητοι μέχρι τη Βιέννη όπου γνώρισαν τη συντριβή δύο φορές (1529μ.Χ και 1683μ.Χ). Στη Μεσόγειο η Οθωμανική ισχύ ανεκόπηκε κατά την ανεπιτυχή πολιορκία της Μάλτας (1565μ.Χ) και την επικών διαστάσεων ναυμαχία της Ναυπάκτου (Lepanto 1571μ.Χ). Χρειάστηκαν δηλαδή τέσσερις στρατηγικής φύσεως αποτυχίες των Οθωμανών για να ανακοπεί απλώς η επεκτατικότητα τους, και μόνο προς την Ευρώπη. Και όλα αυτά λόγω της ισχύος που τους είχε προσδώσει η κατοχή της Κωνσταντινούπολης.

ΟΙ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

Μετά από δεκάδες προσπάθειες και συνεχόμενων συγκρούσεων, η Επανάσταση του Ελληνισμού το 1821, έδωσε στους πολιτιστικούς και φυσικούς απογόνους του Βυζαντίου ένα δικό τους ανεξαάρτητο κράτος το 1830, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Η παρέμβαση όμως των Γαλλο-Αιγυπτιακών δυνάμων του Ιμπραήμ κατά την Επανάσταση αλλά ΚΥΡΙΩΣ των δύο εμφυλίων πολέμων που συγκλόνισαν τον Γένος, συνέβαλαν ώστε το Ελληνικό κράτος να είναι περιορισμένης έκτασης και ισχύος. Πολλοί έμπειροι στρατιωτικοί, ανάμεσα τους και ο Θ.Κολοκοτρώνης, θεωρούσαν πως η απελευθέρωση Θεσσαλίας, Ηπείρου, Κρήτης και Μακεδονίας δεν ήταν εκτός της στρατηγικής πραγματικότητας της εποχής αν δεν υπήρχε ο εμφύλιος σπαραγμός.

Σίγουρα στις αρχές του 19ου αιώνα δεν θα μπορούσαμε να απελευθερώσουμε την Κωνσταντινούπολη. Η Ελλάδα, μετά δεκαετίες πολέμων και κακοδιαχείρισης εκ μέρους των Τούρκων, χρειαζόταν πολλά χρόνια σταθερής διακυβέρνησης ώστε να σταθεί στα πόδια της και να μπορέσει να διεκδικήσει την απελευθέρωση της πρωτεύουσας της. Τόσο με στρατιωτικά μέσα, όσο και με στρατηγικούς/διπλωματικούς χειρισμούς.Χαρακτηριστικό είναι πως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον βασιλιά Γεώργιο Α’ (1863) και την περίοδο πολιτικής σταθερότητας και ανάκαμψης που ακολούθησε, η Ελλάδα κατόρθωσε να απελευθερώσει την Θεσσαλία το 1881, την Ήπειρο και την Δυτική/Κεντρική Μακεδονία το 1912, αλλά την Ανατολική Μακεδονία το 1913. Δηλαδή σε πενήντα μόλις χρόνια σταθερότητας, η Ελλάδα υπερδιπλασίασε την έκταση και τον πληθυσμό της, ενώ έφτασε μέχρι τη Θράκη, μια ανάσα από την Κωνσταντινούπολη. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν στα τελευταία της και το όνειρο της απελευθέρωσης έμοιαζε τόσο κοντά.

Η σφαίρα όμως που δολοφόνησε τον Γεώργιο Α’, ιστορικά σκότωσε και τα όνειρα του Ελληνισμού. Όνειρα βέβαια για τον απλό κόσμο, στρατηγική επιδίωξη όμως και για τον βασιλιά αλλά και για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι δυο τους, με ένα επιτελείο έξοχων στρατιωτικών, είχαν κατανοήσει πως η απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης θα επέτρεπε στην Ελλάδα να συμμετάσχει πλέον στην κλειστή ομάδα των ισχυρών της Ευρώπης, ως σχεδόν ισότιμος συνομιλητής. Ο διάδοχος Κωνσταντίνος όμως στήριξε τις Κεντρικές δυνάμεις στον Α’ΠΠ, η διαμάχη του με τον Βενιζέλο οδήγησε στον Εθνικό Διχασμό το 1916 (που μας ταλαιπωρεί μέχρι σήμερα), με αποτέλεσμα τη φρίκη της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Η γενοκτονία Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας αποτέλεσε την ταφόπλακα των ονείρων για την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης. Ενός σχεδιασμού Υψηλής Στρατηγικής που απέτυχε την τελευταία στιγμή και πληγώνει ακόμη και σήμερα τόσο τις συνειδήσεις, όσο και τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ελλάδος στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον.

ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Η Τουρκία του Κεμάλ Ατατούρκ δεν υπάρχει πια. Ίσως και να μην υπήρξε ποτέ και να ήταν απλώς ένα τέχνασμα της Οθωμανικής ελίτ για να επιβιώσει στη δίνη των αρχών του 20ου αιώνα. Ο Νεοθωμανισμός των θεωρητικών Νταβούτογλου και Γκιουλέν, των πολιτικών Ερμπακάν και Ερντογάν, και του πρακτικού εφαρμοστή Χακάν Φιντάν, προελαύνει στην περιοχή και αποτελεί την κυρίαρχη απειλή για την ίδια την ύπαρξη του Ελληνικού Κράτους. Παρά τις παταγώδεις αποτυχίες στα πεδία των μαχών αλλά και της διπλωματίας, η Νεοθωμανική Τουρκία διατηρεί στρατεύματα κατοχής σε τρεις χώρες (Συρία, Ιράκ, Λιβύη), παραβιάζει συστηματικά τα θαλάσσια (αλλά και χερσαία στην Κύπρο) σύνορα του Ελληνισμού και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ έχει καταστεί ο νο1 εργοδότης για τις ακραίες ισλαμιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις στον κόσμο.

Η Άγκυρα παραβίασε ολοφάνερα το εμπάργκο προς το Ιράν,έκανε λαθρεμπόριο πετρελαίου ακόμη και με τον ISIS, αγόρασε ρωσικά οπλικά συστήματα που αποτελούν απειλή για την Αμερικανική/δυτική πολεμική βιομηχανία, απειλεί ευθέως το Ισραήλ και την Αίγυπτο, εκβιάζει ξεκάθαρα την Ευρωπαϊκή Ένωση με νέα πλημμυρίδα μεταναστευτικής κρίσης. Η δημοκρατία στην Τουρκία δεν υπάρχει πλέον. Οι αντιφρονούντες βρίσκονται στη φυλακή, οι Κούρδοι καταπιέζονται, τα δικαιώματα των γυναικών υποβιβάζονται.

Σε όλη αυτή την κατρακύλα που οδηγεί την Άγκυρα στη δημιουργία σουλτανάτου, η Δύση δε μπορεί να βρει μια κοινή απάντηση (όπως πχ στη Ναύπακτο). ΗΠΑ και Γαλλία αντιδρούν περισσότερο σπασμωδικά ενώ η μοναδική συνεπής αντι-Οθωμανική στάση προέρχεται από τον συνασπισμό Αιγύπτου-Σ.Αραβίας-ΗΑΕ. Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία (καθώς και όλες οι χώρες που υπάγονται στη σφαίρα στρατηγικής τους επιρροής) υποστηρίζουν με όλες τους τις δυνάμεις τον Ερντογάν στη παρανοϊκή του πολιτική. Δυνάμεις όπως η Αγγλία και η Ρωσία (ουσιαστικά στηρίζουν) την Άγκυρα διακριτικά προσπαθώντας να αποκομμίσουν τα μέγιστα δυνατά ωφέλη στη Μακιαβέλια τακτική που εφαρμόζουν στην εξωτερική τους πολιτική εδώ και είκοσι περίπου έτη.

Ο λόγος που όλες αυτές οι δυνάμεις στηρίζουν τον Νεοθωμανισμό παρά τις παταγώδεις στρατηγικές του αποτυχίες είναι ένας: η κατοχή της Κωνσταντινούπολης. Παρά την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, την κυριαρχία των ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες αλλά και το pivot to Asia με τη γιγάντωση της Κίνας, η Κωνσταντινούπολη συνεχίζει να αποτελεί στρατηγικό σημείο ιδιαίτερα υψηλής αξίας για Ευρώπη, Μ.Ανατολή αλλά και Ασία.

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, με διαφορετικούς πρωταγωνιστές αλλά με τις ίδιες σταθερές. Ο Νεοθωμανισμός που ξεκίνησε τόσο δυναμικά, αποδείχθηκε ιδιαίτερα τρωτός και η Τουρκία μοιάζει πλέον γίγαντας με πήλινα πόδια, όπως η Οθωμανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 20ου αιώνα. Η Κωνσταντινούπολη και η στρατηγική ισχύς που την περιβάλλει είναι το μοναδικό στοιχείο που κρατάει τον Ερντογάν στην εξουσία και τους Τούρκους σε θέση προβολής ισχύος σε όλη την περιοχή. Οι Τούρκοι επιτελείς γνωρίζουν τη δύσκολη θέση που έχουν περιέλθει και ψάχνονται διακαώς για μία μεγάλη στρατηγική νίκη, κάτι που καθιστά πολύ επικίνδυνη τη σημερινή εποχή….

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Στρατηγικά μιλώντας, η Επανάσταση του 1821 αλλά και η συνέχεια της με τους Βαλκανικούς Πολέμους / Μικρασιατική εκστρατεία, δεν πέτυχαν τον αντικειμενικό τους σκοπό, την απελευθέρωση δηλαδή της πρωτεύουσας του Ελληνισμού. Η γεωπολιτική ισχύς της Κωνσταντινούπολης θα φέρει πάντα την Τουρκία σε πλεονεκτικότερη θέση από την Ελλάδα τόσο στη Δύση, όσο και στη Μ.Ανατολή. Το δόγμα του Νεοθωμανισμού, παρά τα δομικά του μειονεκτήματα αλλά και τις στρατηγικές του αποτυχίες, αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τον Ελληνισμό.

Η άμυνα μας πρέπει να είναι ενεργητική, τόσο στο πεδίο της Διπλωματίας/Υψηλής Στρατηγικής, όσο και στο πρακτικό πεδίο ενίσχυσης της κρατικής μας (και όχι μόνο στρατιωτικής) ισχύος.

Προσωπικά μιλώντας, ως άνθρωπος που είδα από κοντά εμπόλεμη ζώνη, δεν θέλω να ζήσω ποτέ πόλεμο. Είναι ό,τι χειρότερο έχει υπάρξει στην ανθρώπινη Ιστορία. Ρεαλιστικά μιλώντας όμως, αυτός που είναι προετοιμασμένος για πόλεμο είναι αυτός που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να τον αποφύγει. Η ισχύς της Τουρκίας που απορρέει από την κατοχή της Κωνσταντινούπολης είναι τόσο μεγάλη, που δεν αποκλείεται ο Ερντογάν ή (πιθανότερο) ο διάδοχος του να δοκιμάσουν την τύχη τους έναντι στην Ελλάδα.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης έγραφε: «Αλλά όποιος, θέλοντας και μη, υιοθετεί αμυντική στρατηγική στο ιστορικό και στο πολιτικό επίπεδο, δεν είναι για αυτόν και μόνο τον λόγο υποχρεωμένος να υιοθετήσει αμυντική στρατηγική στο στρατιωτικό επίπεδο. Τα δύο επίπεδα δεν πρέεπι να συγχέονται κατά κανένα τρόπο. Άλλοείναι η άμυνα ως ιστορικοπολιτικός σκοπόες και άλλο η άμυνα ως στρατιωτικό μέσο, άλλο ο αμυντικός χαρακτήρας ενός πολέμου και άλλο η αμυντική διεξαγωγή ενός πολέμου. Άλλωστε από στρατιωτική άποψη η καθαρα αμυντική διεξαγωγή ενός πολέμου στερείται νοήματος και είναι πρακτικά αδύνατη»

Αν θέλουμε να ζήσουμε ειρηνικά τις επόμενες δεκαετίες, πρέπει εκτός από τις αμυντικές συμμαχίες και την ενίσχυση της Ελλάδος, να διαμηνύσουμε στους γείτονες εξ’ανατολής πως η Επανάσταση του 1821 δεν ολοκληρώθηκε. Να αναπτύξουμε το δικό μας δόγμα Υψηλής Στρατηγικής όχι απλώς ως κυματοθραύστη του Νεοθωμανισμού, αλλά ως ιστορική δικαίωση των ηρώων που έπεσαν για την Αναγέννηση του Ελληνισμού.

Νίκος Τοπούζης

0 notes