#Μόρνος | Explore Tumblr posts and blogs

aplaw-blog · 4 years ago

Text

Δωρίδα Φωκίδας - ένας απίστευτος τόπος διακοπών :

Ανατολικά από το πέρασμα του Ρίου-Αντιρρίου απλώνεται ο Κορινθιακός κόλπος. Στη βόρεια πλευρά του, τη σκυτάλη για τα ψηλότερα βουνά, μετά τη Μακεδονία και την Ήπειρο, παίρνει η Στερεά Ελλάδα και ειδικότερα η Φωκίδα αφού εκεί υψώνονται στα 2,5 χλμ. η Γκιώνα και τα Βαρδούσια.

Η σημερινή Δωρίδα είναι ο δήμος που καλύπτει τη δυτική πλευρά της Φωκίδας. Τα όριά της ξεκινούν ανατολικά της Ναυπάκτου στο σημείο που εκβάλλει ο ποταμός Μόρνος στον Κορινθιακό κόλπο. O Δήμος Δωρίδος είναι μία από τις δύο διοικητικές υποδιαιρέσεις της Φωκίδας. Πρόκειται για την αυθεντική, παρθένα γωνιά της Στερεάς! Στα βόρεια όριά της τα Βαρδούσια όρη ανταγωνίζονται σε ύψος τη Γκιώνα που ορθώνεται στα δεξιά τους και χωρίζει τη Δωρίδα από την Παρνασσίδα, τον σημερινό Δήμο Δελφών.

Από τη Δωρίδα πίνει νερό όλο το λεκανοπέδιο Αττικής. Το 1979 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του φράγματος του Μόρνου, ύψους 125 μ. το οποίο συγκρατεί τα νερά από τους ποταμούς Μόρνο και Εύηνο και άλλους παραπόταμους. Το αποτέλεσμα είναι μια τεχνητή λίμνη με μέση επιφάνεια 15,5 τετρ. χλμ., που σχηματίζει φιόρδ μοναδικής ομορφιάς στην Ελλάδα!

Φτάνοντας στη Δωρίδα από τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, περνάμε πρώτα από τη Χιλιαδού και κατεβαίνουμε στην ακτή μήκους 2 χλμ. Παραλία με άμμο, από τις λίγες στη Φωκίδα, με εγκαταστάσεις για θαλάσσια σπορ, beach bar, μαγαζιά για φαγητό και ποτό καθώς και πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια για να παραθερίσεις. Αν πετύχεις άπνοια, τότε θαυμάζεις την αρυτίδωτη θάλασσα μπροστά σου, ατενίζοντας προς την Πελοπόννησο. Τον Αύγουστο, από τα βορειοδυτικά, ο μαΐστρος θα σε δροσίζει και τα νερά θα γίνονται ακόμα πιο διάφανα, για ν’ ανακαλύψεις το ανάγλυφο του βυθού. Όταν θέλει ο μαΐστρος, λένε αυτοί που μένουν εδώ, «μπαίνει» στις 7 ή στις 9 το πρωί ή ακόμα και στις 12 το μεσημέρι και γαληνεύει στις 7 το απόγευμα.

Στην άκρη της Χιλιαδούς, ο Κοκκινόβραχος τη χωρίζει από τον διπλανό οικισμό, το Μοναστηράκι. Μια στενή λωρίδα γης συνδέει και χωρίζει τους δύο οικισμούς μεταξύ τους.

Το Μοναστηράκι χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω από ένα γραφικό λιμανάκι, θυμίζει έντονα χωριό της ιταλικής ριβιέρας. Κοιτώντας από μικρή απόσταση, θέλγεσαι από την αντίθεση που δημιουργεί το κεραμιδί χρώμα των στεγών ενάντια στο θαλασσί που δεσπόζει. Έχει χαρακτηριστεί Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους. Στην περιοχή αυτή, κατά τον Θουκυδίδη, ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη Ερυθρές. Στ’ ανοιχτά του Κοκκινόβραχου, του «βασιλιά» όπως δικαίως τον αποκαλούν οι ψαράδες για την απλοχεριά του, στη θέση «Ξέρα» πεντακόσια μέτρα μακριά, έχουν βρεθεί ερείπια της βυθισμένης αρχαίας πόλης.

Συνεχίζοντας την πορεία ανατολικά, συναντάς τον Μαραθιά. Ένα ψαροχώρι με λίγους κάτοικους και πολλούς παραθεριστές, όπου στις 23 Αυγούστου η γιορτή στο ξωκλήσι της Παναγιάς, δίπλα στη θάλασσα, είναι μια αφορμή για να το επισκεφτείς. Δεν είναι η μόνη όμως.

Κάποιος μπορεί με λίγη πεζοπορία να φθάσει στους «Μετέωρους Βράχους», ένα απίθανο γεωλογικό φαινόμενο. Θα συναντήσει πρώτον τον «Αντρειωμένο» βράχο, έπειτα θα γνωριστεί με τον μεσαίο βράχο που στην κορυφή του δεσπόζει το εκκλησάκι της Αγίας Ελεούσας. Για να προσκυνήσεις πρέπει να ανέβεις εκατό σκαλοπάτια σμιλεμένα στον γρανίτη. Τέλος, θα συστηθεί με τον τρίτο βράχο, το «Καλογεροχώρι» που θα τον προκαλέσει να μπει στις σπηλιές του στις οποίες μόναζαν παλαιότερα μοναχοί.

Η παραλία Σεργούλας είναι ο επόμενος σταθμός στην παραλιακή βόλτα προς τα ανατολικά της Δωρίδας. Παλαιότερα λεγόταν «Μύλοι» χάρη στους νερόμυλους που υπήρχαν στην περιοχή. Σήμερα μπορεί κανείς να θαυμάσει το διατηρητέο συγκρότημα πετρόχτιστων μύλων και να παρατηρήσει τις πανέμορφες καμάρες που στηρίζουν τον υδραύλακα. Ένα τοπίο πλαισιωμένο από το «Κεφαλάρι», ένα πυκνό δάσος το οποίο κοσμεί το χωριό.

Ξαπόστασε στη σκιά των υπεραιωνόβιων πλάτανων που φθάνουν μέχρι τη θάλασσα, εκεί που τα νερά είναι κρυστάλλινα και δεν μπορείς να αντισταθείς! Μείνε μέχρι αργά το απόγευμα στην παραλία που έχει δυτικό προσανατολισμό για να δεις πώς ζωγραφίζεται το ηλιοβασίλεμα.

Συνεχίζοντας τον φιδίσιο δρόμο νοτιοανατολικά θα φτάσεις απέναντι από τα Τριζόνια, το μοναδικό κατοικημένο νησί του Κορινθιακού. Είναι τόσο κοντά στη στεριά που παλιά οι άνθρωποι περνούσαν απέναντι καβάλα σε γαϊδουράκια μαζί με τα φορτιάρικα μουλάρι�� τους. Έχει επιφάνεια μόλις δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα. Καταπράσινο, κοσμοπολίτικο και συνάμα παραδοσιακό, με δεκάδες ιστιοπλοϊκά, κότερα και θαλαμηγούς στοιχισμένα στον όρμο του, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Δεν υπάρχει αυτοκίνητο στο νησί. Μόνο περιπατητές που πηγαινοέρχονται με τα καΐκια από τη στεριά και γεύονται τις λιχουδιές στις ψαροταβέρνες.

Ακολούθα τον δρόμο προς την Ιτέα και θα συναντήσεις τον Άγιο Νικόλαο. Ένα χωριό στο λιμανάκι του οποίου σταθμεύουν λίγα ψαροκάικα και τροφοδοτούν τα ουζερί της περιοχής με τους απαραίτητους φρέσκους μεζέδες. Έχεις την ευκαιρία να κολυμπήσεις μέχρι το νησάκι με το ξωκλήσι που χάρισε τ’ όνομά του στο χωριό, χαζεύοντας μέσα από τα διάφανα πράσινα νερά τον βυθό με τις πίνες. Αν ο κάματος κάνει την εμφάνισή του απ’ το κολύμπι, τότε πήγαινε στην παραλία με ανατολικό προσανατολισμό και θα βρεις ό,τι χρειάζεσαι

Στην Ερατεινή θα βρεις φρέσκο ψάρι όταν ο καιρός και το φεγγάρι το επιτρέπουν. Το ξημέρωμα μετράς τα καλαδούρια στη θάλασσα και αν ο καιρός είναι καλός, ακούς από μακριά το κλαμπάνισμα των ψαράδων για να στείλουν και τα τελευταία ψάρια πάνω στα δίχτυα τους.

Οι ψαράδες, νωρίς το πρωί, με πρόσωπα ζυμωμένα με τ’ αλάτι, θα σου πουν ότι οι σαργοί έχουν εννιά ρίγες στο σώμα τους. Θα δεις με τα μάτια σου πώς καθαρίζονται οι σκλεπούδες (πεσκανδρίτσες για τους αστούς). Θα πληροφορηθείς για τα είδη και τα πλούσια χρώματα των χειλούδων και θα μάθεις ν’ αναγνωρίζεις τη λιγδοπούλα (πελαγίσια μικρή τσιπούρα) και να την ξεχωρίζεις από αυτήν του ιχθυοτροφείου. Υπό την περιπολία των γλάρων, θα ακούσεις ιστορίες για τις ρωμαλέες συναγρίδες και για το πώς κινδυνεύουν τα χέρια των ψαράδων από τα μεγάλα μουγγριά.

Κι ύστερα, το μεσημέρι, έχεις την ευκαιρία να γευτείς το τοπικό μπουργέτο με τη ζελατίνα από τον βρασμένο ροφό, τη σκορπίνα και το καπόνι να λιπαίνει τον ουρανίσκο σου και την λεμονοπιπεράτη γεύση να σου ξυπνάει τη γλώσσα! Τα πράγματα είναι απλά: πετρόψαρα, κρεμμύδια, λάδι, αλάτι, πιπέρι, λεμόνι αρκούν για το θεϊκό έδεσμα που δεν χορταίνεις!

Από την Ερατεινή μπορείς να ανέβεις βόρεια φτάνοντας στην Γκιώνα. Η ανηφορική διαδρομή θα σε ανταμείψει με την πανοραμική θέα που προσφέρει. Σε λιγότερο από μια ώρα θα φτάσεις στο «Ασέληνον Όρος» των Αρχαίων που είναι το πέμπτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδος. Πήρε το όνομά της από το πουλί Γκιώνης, συγγενή της κουκουβάγιας.

Δύσβατη, γεμάτη κυρίως έλατα, κέδρους αλλά και σφένδαμους η Γκιώνα αποτελoύσε το νοτιότερο σημείο εξάπλωσης του λύκου στην Ελλάδα. Γυπαετοί και χρυσαετοί περιπολούν αδιάκοπα στις απόκρημνες πλαγιές της. Στα ξέφωτα και στις ρεματιές αγριογούρουνα και ζαρκάδια συναγωνίζονται για το νερό και την τροφή την ώρα που τα αγριόγιδα σεργιανίζουν πάνω κάτω στις χαράδρες.

Σε μια από αυτές τις χαράδρες, μια ανάσα από τη λίμνη του Μόρνου και νοτιοανατολικά αυτής, βρίσκεται το Λιδωρίκι. Ριζοχώρι, στους πρόποδες της Γκιώνας με περίπου 1.500 κάτοικους και μακρά ιστορία που ξεκινά από τον 9ο αι. μ.Χ., άξια φέρει τον τίτλο της πρωτεύουσας του δήμου Δωρίδος. Λημέρι για μεγάλους οπλαρχηγούς της επανάστασης του ’21, το Λιδωρίκι έζησε πονεμένες στιγμές αφού κάηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς και βρέθηκε στο κέντρο των αψιμαχιών κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

Σήμερα όμως, αυτό το κεφαλοχώρι της Δωρίδας είναι ο παράδεισος του φυσιολάτρη. Παρθένα φύση, τόπος σοφός, πεπειραμένος!

Κάτσε στην πλατεία «Βαθειά», ανάπνευσε υπό την προστασία του μαθουσάλα πλάτανου και άσε την τοπική συνταγή της ριζοριβανής να σου γλυκάνει το δόντι. Πε��ιπλανήσου στο χωριό, αφουγκράσου τα κουδούνια και τα τσοκάνια των γιδοπροβάτων στις γύρω πλαγιές και φρόντισε να δοκιμάσεις τα τυροκομικά προϊόντα που φτιάχνονται με μεράκι.

Αν φτάσεις στο πάνω μέρος της λίμνης και προχωρήσεις πιο βόρεια, θα περάσεις το Λευκαδίτι και θα φτάσεις στη Συκέα.

Η μορφολογία της Γκιώνας την κάνει ιδανική για αναρρίχηση και ορειβασία. Στην περιοχή αυτή βρίσκεται και η «Ορθοπλαγιά της Συκιάς», λίγο έξω από το ομώνυμο χωριό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αναρριχητική διαδρομή των Βαλκανίων με υψομετρική διαφορά 1.100 μ., που δοκιμάζει τα όρια των ανθρώπων με την αρνητική κλίση της και με τις οριοθετημένες διαδρομές της αποτελεί σημείο αναφοράς. Συνολικά τέσσερα πεδία αναρρίχησης και πάνω από 20 ορειβατικές διαδρομές πλουτίζουν την Γκιώνα.

Ο Κόρακας και η Πυραμίδα

Τα Βαρδούσια με την πιο εντυπωσιακή και μακρύτερη κορυφογραμμή της Ελλάδας δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τη διπλανή Γκιώνα και δίκαια χαρακτηρίζονται ως μικρογραφία των Άλπεων από τους «μυημένους». Η πεζοπορία στα καλύτερά της! Πάνω από 200 χλμ. αναβάσεων και μονοπατιών μέσα από κελαρυστά ρέματα, πάνω σε καταπράσινα λιβάδια, που διαδέχονται τα πυκνά δάση. Άπλετη δροσιά για τους επισκέπτες, χιόνι στα διάσελα ακόμα και το καλοκαίρι για τους τολμηρούς.

Μια άλλη διαδρομή ξεκινά από το βορειότερο σημείο της λίμνης του Μόρνου. Αν πάρεις τον δρόμο που ακολουθεί το δαντελωτό περίγραμμα της λίμνης στα δυτικά, θα μαγευτείς από την ομορφιά του τοπίου. Τα νερά της λίμνης σαν καθρέφτης με γαλαζοπράσινο φίλτρο προβάλλουν το γύρω τοπίο και τις εναλλαγές του. Αν είσαι οπαδός της φωτογραφίας ετοιμάσου να προσκυνήσεις στον βωμό του φωτός!

Ακολουθώντας την οδική σήμανση, θα περάσεις από το Κροκύλειο φτάνοντας στους Πενταγιούς. Κάνε μια στάση ακόμα στην πλατεία όπου συναντιούνται οι πέντε δρόμοι.

Παράγγειλε αφέψημα από βότανα του τόπου και δοκίμασε ένα γλυκό κουταλιού. Έχε όμως τον νου σου μήπως δεις να τριγυρνά η πανέμορφη Μαρία η Πενταγιώτισσα! Στήσ’ της καρτέρι στο παλιό πέτρινο δημοτικό σχολείο και ετοιμάσου να τη γοητεύσεις, γεμίζοντας τη στάμνα της γάργαρο νερό απ’ τη Μεγάλη Βρύση. Κι αν δεν την ανταμώσεις, μην αποθαρρυνθείς. Προσευχήσου σε έναν από τους πέντε αγίους που προστατεύουν το χωριό και προγραμμάτισε την επόμενη επίσκεψή σου.

Εξοπλισμένοι με μπουφάν και φούτερ, φεύγουμε από Πενταγιούς για Αρτοτίνα. Σε κάθε στροφή του δρόμου, σε συναρπάζει η άγρια ομορφιά του τοπίου που ξεδιπλώνεται μπροστά σου. Φτάνοντας στα 1.350 μέτρα υψόμετρο, η θέα των Βαρδουσίων από το χωριό, σου κόβει την ανάσα. Κάτι επιβλητικό έχει αυτό το χωριό με το που το αντικρίζεις! Και πως να μην έχει; Είναι το καπετανοχώρι της Ρούμελης. Η ιστορία του βαριά. Εδώ γεννήθηκαν, ανδρώθηκαν και ξεκίνησαν τον αγώνα τους οι περισσότεροι από τους μεγάλους και ονομαστούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδος: ο προεπαναστατικός Θωμάς Καλιακούδας, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Δήμος Σκαλτσάς, ο Ανδρίτσος Σαφάκας, ο Γιάννης Σαφάκας, ο Γιάννης Ρούκης, ο Αντώνης Κοντοσόπουλος (Γεράντωνος), ο Γιάννης Φαρμάκης, και πλήθος αγωνιστών. Επίσης εδώ γεννήθηκε και ο Μακεδονομάχος ο Καπετάν Κόρακας (Στρατηγός Βασίλειος Σταυρόπουλος).

Βορειοδυτικά του χωριού σε απόσταση 4 χιλιομέτρων, σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία κατάφυτη από καστανιές, έλατα και πλατάνια, βρίσκεται η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου που πραγματικά αξίζει να επισκεφθείς. Τόπος ιερός και ιστορικός όπου μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος. Το μαρτυρά η εντοιχισμένη στη νότια πλευρά του κελιού του μαρμάρινη πλάκα:«Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ 1830-1930. ΕΝΤΑΥΘΑ ΕΜΟΝΑΣΕ ΤΟ ΤΕΚΝΟΝ ΤΗΣ ΑΡΤΟΤΙΝΗΣ Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ».

Την επόμενη ημέρα αφιέρωσε χρόνο να γυρίσεις στα σοκάκια της Αρτοτίνας με τα γραφικά πέτρινα σπίτια. Φαγητό στα δυο ταβερνάκια του χωριού, καφέ στο παραδοσιακό καφενεδάκι, ύπνο με το γλυκό νανούρισμα των αηδονιών στο πεντακάθαρο πετρόχτιστο ξενώνα του χωριού. Τίποτα εδώ δεν σου χαλάει την ηρεμία. Ιδανικό μέρος για μυημένους ορειβάτες και όσους αγαπούν τη πεζοπορία, το mountain bike και το moto cross.

Θεήλατη ανάταση ψυχής

Όταν τα 70 τ.μ. των πνευμονικών κυψελίδων σου κορεστούν με οξυγόνο του βουνού, πάρε τον δρόμο του γυρισμού στα νότια. Μην αμελήσεις να περάσεις από το μοναστήρι της Παναγίας Βαρνάκοβας. Ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στην Ελλάδα, ιδρύθηκε το 1077 και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε επί της αυτοκρατορίας του Αλεξίου Α’ Κομνηνού στο Βυζάντιο.

Με απέραντη θλίψη οι Έλληνες μάθαμε για την καταστροφή της θαυματουργής εικόνας της Θεοτόκου από τη μεγάλη πυρκαγιά στα μέσα του περασμένου Ιουνίου. Το μοναστήρι όμως, το οποίο είχε ανατιναχθεί από τους Τούρκους το 1826 και ξαναχτίστηκε το 1831 με χρήματα του Ιωάννη Καποδίστρια γλίτωσε από αυτήν την καταστροφή! Οι μοναχές που ζουν εκεί θα σε καλωσορίσουν και θα σε περιποιηθούν.

Στον τόπο αυτόν οι σκέψεις σου καταλαγιάζουν ακούγοντας τη φύση να φθέγγεται, ο νους σου συμμαζεύεται, ημερεύει χάρη στη διάχυτη θεόπνευστη μονολογία και μια αλλόκοτη γαλήνη πλημμυρίζει την ψυχή σου. Αυτό είναι το δώρο της Μεγαλόχαρης!

Κατηφορίζοντας προς τη θάλασσα θυμήσου να περάσεις από τη Φιλοθέη. Από τον εξώστη της Δωρίδας σε υψόμετρο 500 μ. θα θαυμάσεις την ανεμπόδιστη θέα του δωρικού τοπίου και του Κορινθιακού κόλπου. Θα αντιληφθείς γιατί έχει επάξια πάρει τον τίτλο «Πέτρινο χωριό της Δωρίδας», αφού στην περιοχή εξορύσσεται πέτρα με ποικίλα χρώματα που χρησιμοποιείται για την ανέγερση και την επίστρωση των κατασκευών του χωριού. Ένα πανέμορφο χωριό χτισμένο από τους περιώνυμους τεχνίτες του.

Π��ρίπου 10 χλμ. νοτιοδυτικά από τη Φιλοθέη βρίσκεται το Ευπάλιο. Όποιον και να ρωτήσεις, όλοι γνωρίζουν τη Μανδήλω. Πρόσεξε όμως, μη γελαστείς και της στήσεις άσκοπο καρτέρι... Αυτή δεν πάει στη βρύση για νερό, είναι η κυρία του νερού! Είναι ένας χείμαρρος που διαπερνά απ’ άκρη σ’ άκρη το κεφαλοχώρι αυτό και το στολίζει με απαράμιλλη ομορφιά και πλούσια χλωρίδα. Πανύψηλα πλατάνια δεξιά αριστερά κατά μήκος του χωριού μαρτυρούν την περίσσεια των υπόγειων νερών του.

Στο Ευπάλιο υπάρχει το κτήριο του Λαογραφικού Μουσείου, στο οποίο βρίσκουν ασφαλές καταφύγιο εκθέματα-προσφορές των Ευπαλιωτών.

Κορυφαίας σημασίας είναι και τα ερείπια της Ακρόπολης που χρονολογείται από τον 11ο ή 12ο αι. π.Χ. πάνω σε λόφο στη θέση «Παλαιόκαστρο». Τείχη πλάτους περίπου 2,5 μ., οκτώ πύργοι, υπόγειες έξοδοι και εσωτερικές αίθουσες συνθέτουν το αρχαίο σκηνικό που έχτισαν οι Λοκροί και θαυμάζουμε εμείς σήμερα.

Το Ευπάλιο χτισμένο επάνω στον δρόμο που οδηγεί από την παραλιακή οδό Ιτέας- Ναυπάκτου στην ορεινή Δωρίδα, μόλις 10 λεπτά από την ακροθαλασσιά, συνθέτει μοναδικά το βουνό με τη θάλασσα και ελκύει τους επισκέπτες που αναζητούν τον συνδυασμό αυτόν.

Μόνο 8 χλμ. μακριά από το Ευπάλιο μπορείς να επισκεφτείς το Τρίκορφο. Πρόκειται για έναν μικρό οικισμό με ιδιαίτερη ομορφιά, επάνω σε έναν κατάφυτο λόφο με πανοραμική θέα στον Κορινθιακό.

Το Τρίκορφο έγινε ευρύτερα γνωστό χάρη στην ανέγερση της Ι.Μ. Αγίου Αυγουστίνου Ιππώνος και Σεραφείμ του Σαρώφ. Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το χειροποίητο ξυλόγλυπτο τέμπλο και το μαρμάρινο δάπεδο του Καθολικού το οποίο παρουσιάζει σε διαφορετική κλίμακα στοιχεία από το σχέδιο του Καθολικού της Ι.Μ. Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Οι μοναχοί του μοναστηριού μάλιστα (γνωστοί και ως «Παπα-ροκάδες»), έχτισαν ένα τριώροφο καμπαναριό και τοποθέτησαν σ’ αυτό 400 σήμαντρα και 62 καμπάνες. Αναπαράστησαν, λένε, το καμπαναριό της Αγια-Σοφιάς, που ο θρύλος περιέγραφε μέσα από το σχετικό δημοτικό τραγούδι, όπως πρώτος το δημοσίευσε ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης το 1914.

#τουρισμός ταξίδια

0 notes