#Ιωάννα

[agoramagazine]

Ευχήθηκες στον Γιάννη και την Ιωάννα;

Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής (Ιωάννης ο Βαπτίζων), αποκαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι Άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν σύγχρονος-συνομήλικος τού Ιησού Χριστού και θεωρείται ότι με τη διδασκαλία του προετοίμασε τον κόσμο να υποδεχθεί τον Μεσσία

Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά σήμερα, 7 Ιανουαρίου, τη μνήμη του Τιμίου Προδρόμου. Σήμερα γιορτάζουν οι: Ιωάννης, Γιάννης, Τζαννής, Τζανής, Γιάγκος, Ζαννέτος, Ζαννέττος, Ζαν, Ιωάννα, Γιάννα, Γιαννούλα, Ζαννέτα, Ζαννέττα, Ζανέτ, Πρόδρομος, Προδρομάκης, Μάκης. Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, γνωστός και ως Ιωάννης ο Βαπτιστής, είναι μία από τις σημαντικότερες μορφές του Χριστιανισμού.…

[romios-gr]

Αν ο γκέι Stefanos ήταν κατόλικος θα μπορούσε να γίνει και πάπας, αφού κατά τον Ροΐδη, το θρόνο της πλανεμένης Ρώμης στόλισε μια πάπισσα Ιωάννα Γράφει ο Μέτοικος Όποιος πίστεψε ότι, η αριστερά με τον «άχαστο» Τσίπρα έπιασε πάτο έκανε λάθος. Το πιο κάτω από τον πάτο, το εξασφαλίζει ο γκέι Kasselakis «Με βάφτισε υποστήριξε ο sKasselakis ο Άγιος Τσαλίκης με τον πατέρα Κύριλλο, και στο νερό σχ... Περισσότερα εδώ: https://romios.gr/an-o-gkei-stefanos-itan-katolikos-tha-mporoyse-na-ginei-kai-papas-afoy-kata-ton-roidi-to-throno-tis-planemenis-romis-stolise-mia-papissa-ioanna/

[rockattitudegr]

H Jovana, το νέο και πιο φωτεινό ποπ project της Ιωάννας και του Δημήτρη Παυλίδη από τους Selofan, παράλληλα με τις sold out συναυλίες των τελευταίων σε όλη την Ευρώπη, κυκλοφόρησε το νέο της video clip για το τραγούδι «MHXANH».

[justforbooks]

Ιωάννα Μπουραζοπούλου

Η ολοκλήρωση της περίφημης «Τριλογίας του Δράκου της Πρέσπας» αποδεικνύει ότι πρόκειται για μια από τις πιο απρόβλεπτες, ουσιαστικές και συνεπείς συγγραφείς.

Αν έγραφε αποκλειστικά στα αγγλικά, θα ήταν η λατρεμένη συγγραφέας του αγγλοσαξονικού κόσμου, αφού τα βιβλία της ξεπερνούν τα σύνορα, μιλώντας για κόσμους πέρα από τη φαντασία, για επιβλητικούς δράκους και για πολιτικά συστήματα του μέλλοντος, για νερά που μας παρασέρνουν, μας βυθίζουν και μας εξιλεώνουν. Ήδη πάντως η «Guardian» της έχει αποδώσει φόρο τιμής, ενώ οι αμέτρητοι φανατικοί αναγνώστες της επιμένουν ότι αυτή είναι η ελληνική, γυναικεία απάντηση στον Τόλκιν, με μεγαλύτερη πολιτική συνείδηση και πιο στιβαρή λογοτεχνική ταυτότητα. Γιατί η αλήθεια είναι ότι η Ιωάννα Μπουραζοπούλου από το πρώτο της βιβλίο, «Το μπουντουάρ του Ναδίρ» (τα βιβλία της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καστανιώτη) μέχρι σήμερα, δηλαδή πάνω από μια εικοσαετία, αποκαλύπτει με συνέπεια έναν δικό της, ιδιοσυγκρασιακό κόσμο και εκπλήσσει με την ικανότητα που έχει να δανείζεται στοιχεία από διαφορετικούς τομείς –τέχνες, επιστήμες, λογοτεχνία– και να ενσωματώνει αλλότρια πλάσματα και ευφάνταστες συνθήκες, που μοιάζουν να είναι κάθε φορά περισσότερο οικείες ακριβώς επειδή κάποιοι τις αποκαλούν φανταστικές. Άλλοι έχουν αποκαλέσει το έργο της επιστημονικής φαντασίας, αν και σπάνια αναφέρεται στις επιστήμες παρά μόνο ως συστήματα, άλλοι δυστοπικό, παρότι παραμένει κατά βάση αισιόδοξο, και άλλοι απλώς το θεωρούν συνυφασμένο με τη λογοτεχνία του φανταστικού. 

Ίσως καλύτερα να μιλούσαμε για ρεαλιστικές αλληγορίες – με τον ίδιο τρόπο που οι αρχαιοελληνικοί μύθοι και θεοί είχαν την τάση να προσωποποιούν τις πιο ακραία πραγματικές καταστάσεις και αισθήματα. Δεν μπορώ να μην τη ρωτήσω αν συμφωνεί με το ότι οι φανταστικές μορφές που επικαλείται στα βιβλία της δεν είναι παρά διαφορετικοί τρόποι για να δηλωθεί το πραγματικό. «Δεν έχετε άδικο, πραγματεύομαι ρεαλιστικά ζητήματα, για μην πω επίκαιρα», είναι η σύμφωνη γνώμη της για το πού ακριβώς θα μπορούσε να ανήκει το πολύπτυχο έργο της. «Ακόμη κι όταν εισχωρεί η μεταφυσική στην πλοκή, δεν εκφράζει παρά τη διαχρονική αγωνία μας για τα μεγάλα και αναπάντητα υπαρξιακά ερωτήματα. Εκεί��ο που εντάσσει τα έργα μου στη λογοτεχνία του φανταστικού είναι ότι αλλοιώνω σκόπιμα μια παράμετρο της πραγματικότητας. Η συγκεκριμένη παράμετρος ξεφεύγει από το εφικτό, αγγίζει το απίθανο και ανοίγει την πόρτα στη μαγεία του φανταστικού. Έτσι όλες οι υπόλοιπες παράμετροι της σύγχρονης πραγματικότητας υποχρεώνονται να αναδιαταχτούν για να την αντιμετωπίσουν, δηλαδή να την κατανοήσουν, να την αιτιολογήσουν, να την ελέγξουν ή να την αξιοποιήσουν. Παρακολουθούμε πώς συμπεριφέρονται οι θεσμοί μπροστά στο αδιανόητο –το κράτος, η επιστήμη, η τέχνη, η αγορά– και πώς αντιδρούν οι πληθυσμοί. Μέσα σε ένα τέτοιο φόντο αναπτύσσεται ο μικρόκοσμος των ηρώων, τα πάθη, τα διλήμματα και οι επιδιώξεις τους. Γεννιούνται έτσι φρέσκιες ιδέες και οπτικές, γιατί το φανταστικό επιτρέπει τολμηρότερους συλλογισμούς από τον ρεαλισμό».

Στο άκουσμα και μόνο των λέξεων «ρεαλισμός» και «φανταστικό», ο νους πηγαίνει αυτομάτως στον Κάφκα και έχω την αίσθηση ότι από την πολύ καφκική «Ενοχή της αθωότητας» μέχρι την «Τριλογία του Δράκου» είναι κυρίαρχη η αλλοτρίωση που οφείλεται στην επιβολή μιας στρεβλής ιδεολογίας στο όνομα μιας παράδοξης αντίστροφης δικαιοσύνης. Αναρωτιέμαι λοιπόν αν, σε αυτό το καφκικό πλαίσιο, είμαστε τελικά όλοι θύματα (αλλά και θύτες) των απόλυτων θέσεων και ιδεών που επιβάλλουμε στους άλλους και στον εαυτό μας. «Είμαστε θύματα του πόθου μας για μια απόλυτη αλήθεια και έναν προβλέψιμο κόσμο» είναι η καίρια απάντησή της Ιωάννας Μπουραζοπούλου. «Τέτοιοι πόθοι είναι μάλλον ανεδαφικοί. Αποτελούν ωφέλιμα κίνητρα προόδου, μας κρατούν σε εγρήγορση ως ιδανικά, αλλά μας παγιδεύουν ως προορισμοί. Όταν πιστέψουμε ότι κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια ή ότι ελέγχουμε τους μηχανισμούς του σύμπαντος, γινόμαστε αυτοκαταστροφικοί, δογματικοί, συχνά ολέθριοι για τους γύρω μας. Πιστεύω πως η αμφιβολία ανοίγει περισσότερα μονοπάτια σκέψης και οδηγεί σε πιο ευρηματικές λύσεις από τη βεβαιότητα. Είναι πιο σπλαχνική, πιο ανεκτική και πιο ανθεκτική στα χτυπήματα του απρόβλεπτου».

Ειδικά αυτό το στοιχείο του ξαφνικού, του απρόβλεπτου και της έκπληξης επικρατεί στα βιβλία της, τα οποία εμφανίζουν πάντα ασύλληπτες ανατροπές. Αυτό διαπιστώσαμε ήδη από το πρώτο βιβλίο της περίφημης «Τριλογίας του Δράκου της Πρέσπας», που ξεκίνησε πριν από μια εικοσαετία με την «Κοιλάδα της Λάσπης», η οποία απέσπασε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, και τώρα ολοκληρώνεται με τη «Μνήμη του Πάγου». Σε αυτό το τελευταίο μέρος η δράση εντοπίζεται στο σημείο όπου συναντιούνται τρεις χώρες, η Ελλάδα, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία, στη Μεγάλη Πρέσπα, και όπου εμφανίζεται ένας δράκος τον οποίο κανείς δεν έχει δει, για τον οποίο κάθε τόπος έχει τη δική του ερμηνεία, μπολιασμένη από τοπικές δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις, ερμηνείες και τραύματα. Αναρωτιέται τελικά κανείς αν αυτές οι χώρες μαστίζονται από τη διχόνοια ακριβώς επειδή μοιάζουν τόσο, καθώς τρέφουν κοινούς φόβους και ελπίδες.

Η ίδια συμφωνεί ότι είναι όντως έτσι: «Αυτό ακριβώς πιστεύω. Εδώ και αιώνες πορευόμαστε αντάμα με τους βαλκανικούς λαούς και έχουμε περισσότερες ομοιότητες από όσες παραδεχόμαστε. Υπήρξαμε συμπολίτες και συμπολεμιστές σε κοινούς αγώνες, οι διαδρομές μας πλέκονταν διαρκώς, έχουμε παρόμοια δημοτικά τραγούδια, χορούς, γεύσεις στο τραπέζι. Ταλαιπωρηθήκαμε και ταλαιπωρούμαστε από τις ίδιες κακοδαιμονίες, παρεμβάσεις ισχυρών κρατών στα εσωτερικά μας, οικονομική και πολιτική εξάρτηση, αναγκαστική μετανάστευση. Όλες οι οικογένειες της νότιας Βαλκανικής έχουν μέλη που έφυγαν στο εξωτερικό για μια καλύτερη ζωή· δηλαδή η "καλύτερη ζωή" δεν είναι εδώ; Ματώσαμε και ματώνουμε σε εμφύλιους πολέμους, επειδή η φτώχεια και η απογοήτευση φέρνουν πίκρα και οργή. Τότε στρεφόμαστε κατά του αδελφού, που είναι εξίσου αποδεκατισμένος με εμάς, αφού δεν μπορούμε να στραφούμε κατά του ισχυρού. Βρίσκουμε παρηγοριά σε φαντασιώσεις εθνικού μεγαλείου, προορισμένες να μην επαληθευτούν ποτέ, αφού δεν δομήθηκαν με υλικά αλήθειας και ρεαλισμού. Ανεχόμαστε τη μάστιγα της διαφθοράς και συντηρούμε το πελατειακό κράτος, γιατί εξυπηρετεί πρόσκαιρους στόχους μας, αλλά καταστρέφει το μέλλον και μεγεθύνει τη συλλογική κατάθλιψη, την ηττοπάθεια. Ο μέσος Βαλκάνιος ζει ολημερίς με αυτές τις αντιφάσεις, παγιδευμένος σε έναν φαύλο κύκλο, νιώθοντας ανίσχυρος και μόνος. Θα ήταν προτιμότερο να αντλήσουμε αυτοπεποίθηση από τις ομοιότητές μας με τους γείτονες, για να νικήσουμε το φάντασμα της εθνικής μοναξιάς. Να γιορτάσουμε τις διαφορές μας, αντί να τις αφήνουμε να μας χωρίζουν, να ξεπεράσουμε επιτέλους τον φόβο. Εάν δεν αγαπήσουμε τον γείτονα που μας μοιάζει, πώς θα αγαπήσουμε τον εαυτό μας; Και αν δεν αγαπήσουμε τον εαυτό μας, πώς θα βρούμε τη δύναμη να τον αλλάξουμε;».

Εξού και ότι η αγάπη κυριολεκτικά σώζει, στο ενίοτε ασφυκτικό σύμπαν της Μπουραζοπούλου, και είναι αυτή που δίνει την ελπίδα. Άλλωστε, έτσι σώζονται ακόμα και οι πιο μεγάλοι εχθροί δρακολόγοι. Αν και πρέπει να πούμε ότι ο δράκος είναι που φέρνει το κακό, αλλά το κακό κρύβει και αλήθεια. «Σωστά, υπάρχουν πολλοί δράκοι στην τριλογία, όχι μόνον εκείνος του τίτλου, και δεν είναι όλοι αρνητικοί», απαντάει. «Εκείνος του τίτλου είναι σίγουρα καταστροφικός, μολονότι αμφιβάλλουμε ότι είναι αληθινός, γιατί έχει υπερφυσικά χαρακτηριστικά. Κρυμμένοι στη σκιά βρίσκονται τρεις ανθρώπινοι δράκοι, τρία γεροντάκια που έχουν το επίθετο Δράκος, ένα σε κάθε όχθη, που συμβολίζουν την ισχύ της ενότητας. Κάθε φορά που ξεπερνιέται μια προκατάληψη, μια έριδα, πέφτει κι ένα οχυρό του υπερφυσικού δράκου. Δυναμώνουν οι πληθυσμοί, τολμούν να γνωριστούν, να περάσουν τα σύνορα, να συνεργαστούν. Πόση δύναμη κρύβουμε μέσα μας και δεν το ξέρουμε. Εάν το συνειδητοποιούσαμε, όλοι οι δράκοι των μύθων θα ζήλευαν τα κατορθώματά μας».

Είναι αμέτρητες οι δίσημες ερμηνείες και τα κλειδιά που «ξεκλειδώνουν» τα βιβλία της Μπουραζοπούλου, τα οποία δείχνουν να σχετίζονται με τις κρυφές δυνάμεις και την ενέργεια που έχουν οι χαρακτήρες, πρωτεύοντες ή μη. Καίριος είναι, για παράδειγμα, ο Αλχημιστής, που επανέρχεται στην «Τριλογία του Δράκου της Πρέσπας» και δείχνει ότι τελικά η γνώση είναι αυτή που θα μας απελευθερώσει και θα μας δώσει δύναμη. «Ο Αλχημιστής με τον μαθητή του –alter ego του δασκάλου του–, κλεισμένοι στο υπαρξιακό τους εργαστήριο, προσπαθούν να κατασκευάσουν το ελιξίριο της αυτογνωσίας», προσθέτει η ίδια ερμηνεύοντας το σχόλιό μου. «Είναι ρόλοι σε ένα θεατρικό έργο. Το ελιξίριο της αυτογνωσίας που αναζητούν εκείνοι είναι ταυτόχρονα και το μαγικό κλειδί για να ξεκλειδώσουν οι λαοί της Πρέσπας το μυστήριο του δράκου.

Έτσι, έχουμε ένα μυθιστόρημα που ξεπηδά μέσα από ένα θεατρικό έργο, ωσάν μέσα από τον αποστακτήρα του Αλχημιστή. Ό,τι συμβαίνει σε μικρή κλίμακα στο θεατρικό έργο, μεταξύ των δύο ρόλων, το παρακολουθούμε να διαδραματίζεται σε μεγάλη κλίμακα στο μυθιστόρημα, μεταξύ των λαών. Θεατρικό έργο και μυθιστόρημα δεν συνδέονται μόνο νοηματικά αλλά και οργανικά, αφού το συγκεκριμένο θεατρικό απαγορεύτηκε από το πολιτικό καθεστώς του μυθιστορήματος και η συγγραφέας του είναι η καταλυτική ηρωίδα της πλοκής. Η δική της άφιξη στην Πρέσπα θα δώσει ώθηση στα γεγονότα που θα αλλάξουν όλη τη φυσιογνωμία της περιοχής. Υπάρχει λοιπόν ένας ατέρμονος κύκλος –το υπαρξιακό γίνεται κοινωνικό και το κοινωνικό γίνεται πολιτικό– που διατρέχει την τριλογία. Κάθε τόμος ανοίγει και κλείνει με μια πράξη του θεατρικού έργου, οδηγώντας μας στο επόμενο στάδιο της αλχημιστικής μεταμόρφωσης. Νομίζω ότι όλα αυτά ακούγονται πολύ θεωρητικά. Στην ουσία παρακολουθούμε μια χορταστική περιπέτεια δράσης και μυστηρίου, στην οποία οι ήρωες εξελίσσονται, ωριμάζουν, αλλάζουν αντιλήψεις, καθώς βλέπουν ολοένα και καθαρότερα τον εαυτό τους και όσα συμβαίνουν γύρω τους».

Είναι τρομερό πόσες αναλογίες βρίσκει κανείς, εν προκειμένω, με τον σημερινό κόσμο, αφού υπάρχει όχι μόνο πολιτική αλλά και τουριστική εκμετάλλευση του δράκου, όπως αντίστοιχες είναι οι πολλαπλές επισημάνσεις γύρω από το νερό, ένα στοιχείο που διατρέχει σχεδόν κάθε έργο της Μπουραζοπούλου. Έχει, μάλιστα, κανείς την αίσθηση ότι το νερό δεν είναι μόνο οντολογική συνθήκη αλλά και υπαρξιακή στάση. «Όντως, το στοιχείο του νερού επανέρχεται στα βιβλία μου, αν και με διαφορετικό ρόλο κάθε φορά», επισημαίνει. «Η ζωή και ο πολιτισμός μας, σε τούτη την άκρη της Βαλκανικής χερσονήσου, είναι ζυμωμένα με τη θάλασσα. Η θάλασσα έγινε ο ορίζοντας των περιπετειών μας. Εκείνη είναι ο θεματοφύλακας της μνήμης στο “Μυστικό Νερό” και η δύναμη αφανισμού στο “Τι είδε η γυναίκα του Λωτ;”. Από την άλλη, το γλυκό νερό υπήρξε σπάνιο και πολύτιμο, γιατί το κλίμα εδώ είναι ξηρό μεσογειακό. Σε αντίθεση με την κεντρική και τη βόρεια Ευρώπη, εμείς έχουμε λίγες λίμνες και ρηχά ποτάμια που δεν είναι πλωτά. Για εμάς το γλυκό νερό δεν ήταν ποτέ έξοδος στον κόσμο, δεν ήταν πεδίο εξερεύνησης· ήταν καθρέφτης, βλέπαμε μόνο το είδωλό μας σε αυτό. Αυτό τον καθρέφτη παρουσιάζω στην τριλογία “Ο Δράκος της Πρέσπας”, αλλά τον μετατρέπω σε πρισματικό κάτοπτρο, ώστε κάθε πλευρά του να δείχνει διαφορετικό είδωλο του ίδιου θέματος. Κάθε λαός στις όχθες της τριεθνούς λίμνης βλέπει αλλιώς τον εαυτό του στο νερό και δίνει άλλη όψη στον φόβο του. Έτσι έχουμε έναν κοινό δράκο, που το πρίσμα τον εμφανίζει μεγεθυμένο και τρομακτικό, ο οποίος κρατά διαιρεμένες τις τρεις όχθες. Οι ήρωες της τριλογίας θα χρειαστεί να ξεπεράσουν την παραπλάνηση των αντικατοπτρισμών για να αναγνωρίσουν το κοινό θέμα πίσω από τα είδωλα», καταλήγει.

Τι συμβαίνει, όμως, με τις δικές μας προσωπικές παραπλανήσεις, επιβεβαιώσεις ή σφάλματα; Πότε ακριβώς απογοητεύεται και πότε νιώθει δικαίωση η ίδια, όλα αυτά τα χρόνια, ως υποκείμενο της γραφής και ως πρόσωπο; Έχοντας τη μεγάλη τύχη να έχει «τον έπαινο του δήμου και των σοφιστών» εξαρχής, με την πρώτη της εμφάνιση στα γράμματα, δεν έδειξε να επαναπαύεται στους επαίνους, καθώς κάθε της βιβλίο εμφανίζεται ακόμα πιο μεστό σε νοήματα και σε λογοτεχνικές εξάρσεις, που την έχουν καθιερώσει ως μια από τις πιο ουσιαστικές συγγραφείς της εποχής μας. Εν τέλει, πολλά από τα βιβλία της μοιάζουν να είναι και προφητικά, με τον τρόπο που θεωρούνται τα βιβλία του Ντον Ντε Λίλο, τα οποία αφουγκράζονται με αντίστοιχη χρήση του φανταστικού τις πιο ακραίες ρεαλιστικές συνθήκες: διαβάζοντας την «Κοιλά��α της Λάσπης», ο νους πάει στις πλημμύρες της Θεσσαλίας, διαβάζοντας την «Κεχριμπαρένια Έρημο» στην άμμο που σκέπασε τότε Ελλάδα και Κύπρο και διαβάζοντας την πρόσφατη «Μνήμη του Πάγου» στο υφιστάμενο πρόβλημα του νερού.

Κανένας λογοτέχνης δεν μπορεί να αγνοεί την επιβράβευση, είτε μέσω της έμπρακτης απονομής ενός βραβείου είτε μέσω των υποτροφιών και άλλων διακρίσεων που συνοδεύονται από διαμονή σε περίοπτα μέρη, όπως η Villa Concordia, την οποία είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί λαμβάνοντας μια ακόμα διάκριση. «Το βραβείο είναι ο χαιρετισμός που σου στέλνει μια ομάδα αναγνωστών, οι οποίοι δηλώνουν ικανοποιημένοι από το βιβλίο σου», απαντά σε σχέση με το θέμα της επιβράβευσης. «Είναι ένα νεύμα ενθάρρυνσης που παίρνει αξία από εκείνους που το προσφέρουν ή από τον θεσμό που εκπροσωπούν. Το ίδιο συμβαίνει και με τα θετικά σχόλια που διαβάζεις σε άρθρα ή σε κριτικές ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σημαίνει “καλώς δημοσίευσες ό,τι έγραψες και δεν το κράτησες στο συρτάρι σου ή δεν το έδωσες μόνο σε φίλους να το διαβάσουν”. Είναι σαν το χειροκρότημα που παίρνει ο ερμηνευτής στο τέλος της παράστασης και αντλεί δύναμη για να συνεχίσει να παίζει. Στη χώρα μας οι περισσότεροι συγγραφείς είμαστε ερασιτέχνες, “εραστές της τέχνης”, δεν βιοποριζόμαστε από τα έργα μας, οπότε η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού έχει μεγάλη σημασία. Ένα τέτοιο δώρο ήταν και η παραμονή στη Villa Concordia. Πρόκειται για ένα διεθνές σπίτι της τέχνης στη βαυαρική πόλη Μπάμπεργκ, στο οποίο προσκαλούνται κάθε χρόνο καλλιτέχνες από διαφορετικές χώρες. Η γενναιόδωρη υποτροφία που συνοδεύει την πρόσκληση μού επέτρεψε να πάρω λίγους μήνες άδεια άνευ αποδοχών από τη δουλειά μου και να μείνω στη βίλα. Γνώρισα συνθέτες, εικαστικούς και λογοτέχνες, παρακολούθησα συναυλίες και εκθέσεις τους, εργάστηκα στο βιβλίο μου –τότε έγραφα τον δεύτερο τόμο της “Τριλογίας του Δράκου”– σε ιδανικές συνθήκες, τέτοιες που ποτέ δεν είχα ως τώρα, συμμετείχα σε καλλιτεχνικές δράσεις. Η πιο αλησμόνητη ήταν η πρόσκληση από μια φυλακή μερικά χιλιόμετρα έξω από το Μπάμπεργκ. Εκεί κρατούνται νέοι 16-19 ετών που διέπραξαν βαριά ποινικά αδικήματα. Δέχτηκα ευχαρίστως την πρόσκληση και βρέθηκα αντιμέτωπη με ένα ζεστό κοινό, που φλεγόταν να επικοινωνήσει και να μοιραστεί τις σκέψεις του. Θεωρώ πως έμαθα περισσότερα από όσα δίδαξα σε εκείνη τη διάλεξη».

Daily inspiration. Discover more photos at Just for Books…?

[eidiseislive]

Καινούργιου: Φταίμε εμείς για την Τούνη που την προβάλουμε και τρέχουμε πίσω της όλα αυτά τα χρόνια

H Kατερίνα Καινούργιου μίλησε για την Ιωάννα Τούνη, μετά από μήνυμα που δέχτηκε από κοινό τους φίλο και παραπονέθηκε ότι δεν χαιρέτησε την Instagrammer σε ένα πάρτι όπου βρέθηκαν και οι δύο.

Στον αέρα της εκπομπής «Super Κατερίνα» το θέμα σχολιάστηκε, με την παρουσιάστρια να περιγράφει τ�� ακριβώς συνέβη.

Διαβάστε περισσότερα: https://www.protothema.gr/life-style/article/1549810/kainourgiou-ftaime-emeis-gia-tin-touni-pou-tin-provaloume-kai-trehoume-piso-tis-ola-auta-ta-hronia/

[thoughtfullyblogger]

Ιωάννα Τούνη: Φιλάκια από Μύκονο σε όσους λένε να μην φοράω σέξι μαγιουδάκια γιατί έγινα μαμά

Η Ιωάννα Τούνη απαντάει στα επικριτικά σχόλια που δέχεται, συνήθως με βίντεο που αναρτά στο TikTok. Το ίδιο έκανε το βράδυ της Παρασκευής 7 Ιουνίου, μετά από μηνύματα που φέρεται να έλαβε από ακολούθ��υς της για τις αποκαλυπτικές της εμφανίσεις. Μέσω TikTok ανέβασε ένα κλιπ, αυτή τη φορά απαντώντας σε όσους τη σχολιάζουν αρνητικά για τα σέξι μαγιό που φοράει. Αφού κατέγραψε τον εαυτό της να φοράει…

[mikrofwno]

Όλα όσα συνέβησαν στην απονομή πολυπλατινένιου δίσκου στον Γιώργο Σαμπάνη (Φωτογραφίες)

Στο ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ Live Stage στην Ιερά Οδό, εκεί που ο Γιώργος Σαμπάνης εμφανίζεται φέτος μαζί με τη Δέσποινα Βανδή, διοργανώθηκε από την Cobalt Music, εχθές Τρίτη 16.1.24, η απονομή Πολυπλατινένιου Δίσκου στον πιο ταλαντούχο τραγουδοποιό της γενιά του για τις εξαιρετικές πωλήσεις του διπλού άλμπουμ «ΛΕΣ ΚΑΙ ΜΕ ΞΕΡΕΙΣ». Η απονομή συνοδεύτηκε από ένα live concert με τα 16 τραγούδια του άλμπουμ, το…

[vardavas]

Paul Celan, Εγκώμιο της απόστασης

  Paul Celan, Μήκων και Μνήμη, μετάφραση: Ιωάννα Αβραμίδου,  εκδόσεις Νεφέλη, δίγλωσση έκδοση, Αθήνα 2007, ISBN: 978-960-211-836-8. Στὴν πηγὴ τῶν ματιῶν σου ζοῦνε τὰ δίχτυα τῶν ψαράδων τῆς ἀπατηλῆς θάλασσας.   Στὴν πηγὴ τῶν ματιῶν σου κρατᾶ τὴν ὑπόσχεση του τὸ πέλαγος.   Ἐδῶ ρίχνω, μιὰ καρδιὰ ποὺ ἔζησε μὲ τοὺς ἀνθρώπους, τὰ ροῦχα μου καὶ τὴ λάμψη ἑνὸς ὅρκου:   Πιὸ μαῦρος στὰ μαῦρα, εἶμαι…

[batserendipity]

Ιωάννα Μαλέσκου: Μεγάλη αποκάλυψη για την εγκυμοσύνη της

Ιωάννα Μαλέσκου: Μεγάλη αποκάλυψη για την εγκυμοσύνη της

Εκατοντάδες ευχές έχει δεχθεί από χτες η Ιωάννα Μαλέσκου μετά την αποκάλυψη ότι περιμένει το πρώτο της παιδί, καρπό του έρωτά της με τον Κωνσταντίνο Δανιά. Πέρα από θερμά μηνύματα διαδικτυακών της φίλων η παρουσιάστρια δέχθηκε αμέτρητες ευχές και από συναδέλφους της στον χώρο, όπως η Κατερίνα Καινούργιου και η Σταματίνα Τσιμτσιλή. Αποκάλυψη για την εγκυμοσύνη της Ιωάννας Μαλέσκου Μάλιστα, η…

[wordsmithic]

"For Gods' name!" - one of my favorite Greek books, which involves Greek mythology in the most Greek and hilarious way!

Vote for it here for the Public Awards 2024! 🔔

In 2020 AD, Kostas Barkos, a private investigator, receives a visit from a seductive woman to find a missing person. In 1250 BC, Odysseus begins his journey back to Ithaca with something hidden in his tunic. In 855 AD, the future Pope Joanna and Frumentius come for a holiday in the Greek islands. A mystery that unfolds on TWO (2) continents (let's be realistic, it takes place in three countries, since this story is a cheap production and there is no money for lots of travel) and in the span of 3,300 years (time is free). In a Greece where the gods of Olympus still have power, but no sense of humor, Kostas Barkos will take it upon himself to keep the balance of the world while finding a way to fill his fridge with beers, as a new Titanomachy is about to break - and it's already very hot. A police comedy of divine proportions that does not promise to reveal to you the meaning of life, since that is obvious and we all know it (right?), but to make you reconsider it.

==================================

To 2020 µ.Χ., o Κώστας Μπάρκος, ιδιωτικός ερευνητής, δέχεται επίσκεψη από µια σαγηνευτική γυναίκα για να βρει έναν εξαφανισµένο. Το 1250 π.Χ., ο Οδυσσέας ξεκινάει το ταξίδι της επιστροφής του στην Ιθάκη µε κάτι κρυµµένο στον χιτώνα του. Το 855 µ.Χ., η µέλλουσα Πάπισσα Ιωάννα και ο Φρουµέντιος έρχοντ��ι για διακοπές στα ελληνικά νησιά. Ένα µυστήριο που ξετυλίγεται σε ΔΥΟ (2) ηπείρους (ας είµαστε ρεαλιστές, διαδραµατίζεται σε τρεις χώρες, καθώς αυτό το διήγηµα είναι φτηνή παραγωγή και δεν υπάρχουν λεφτά για πολλά ταξίδια) και σε χρονικό βάθος 3.300 χρόνων περίπου (ο χρόνος είναι δωρεάν).

Σε µια Ελλάδα όπου οι θεοί του Ολύµπου έχουν ακόµη δύναµη, αλλά καθόλου χιούµορ, ο Κώστας Μπάρκος θα αναλάβει να διατηρήσει την ισορροπία του κόσµου και ταυτόχρονα να βρει τρόπο να γεµίσει το ψυγείο του µε µπίρες, καθώς µια νέα Τιτανοµαχία είναι προ των πυλών και κάνει ήδη πολλή ζέστη.

Μια αστυνοµική κωµωδία θεϊκών διαστάσεων που δεν υπόσχεται να σας φανερώσει το νόηµα της ζωής, αφού αυτό είναι προφανές και το ξέρουµε όλοι (έτσι δεν είναι;), αλλά να σας κάνει να το αναθεωρήσετε.

[helleniclanguageboy]

Greek Transliteration of Slavic

The legacy of the Slavic languages being represented by the Greek alphabet go back very far. Traditionally Cyril and Methodius are given the attribution of inventing the Slavonic scripts to represent the languages instead of Greek which ill-represented the phonemes of Slavonic. Even so, there is a long history of Slavonic languages (mainly South Slavic) being represented by the Greek script. There are early examples of this (none that I have been able to find), but the more contemporary examples are well attested. Here, we will explore 3 scripts: the Konikovo Gospel, the Kulakiya Gospel, and the Pomak alphabet.

Konikovo Gospel (1852)

Ωἰτ Ιωάννα. Οὐτ πέρβȣ μπέσ̮ει ρὲτζ̮τα, ἡ ῥέτζ̮τα μπέσ̮ει σῶς Μπόγα, ἡ Μπὸγ μπέσ̮ε ῥέτζ̮τα· Βόα μπέσ̮ε ȣ̓τ πέρβȣ σῶς Μπόγα. Σῆτε ραμπώτη ζαρδὶ νεῖζ λακαρδίατα σὰ τζ̮εινήα, ἡ μπεῖζ νέγȣ νέ σα τζεινὴ νήκȣε ȣ̓τ κόλκȣ σὰ τζ̮εινία. (my transcription, I uploaded it onto wikipedia bc the previous version was not good) От Иоа́нна. Ут пе́рву бе́ши ре́чта, и ре́чта бе́ши со̂с Бо́га, и Бо́г бе́ше ре́чта. Во́а бе́ше утпе́рву со̂с Бо́га. Сѝте рабо́ти зарди́ нѝз лакарди́ата са́ чини́а, и бѝз не́гу не́ са чини́ ни́куе ут ко́лку са́ чини́а. (Source)

This document largely maintains how Greek is written, the main phonological difference is with /ʃ/ and /tʃ/ which are represented by a breve underneath the letter σ or ζ (σ̮ and .

Kulakiya Gospel (1863)

The transcription of this manuscript features a different type of transliteration, however. The author, Efstathios Kypriades, choses to represent sounds with different accents. Whereas the other manuscript uses μπ for /b/, Kypriades chose to represent it with π̈. Interestingly, the former represents /g/ and /d/ as γ and δ, but Kypriades makes a distinction between the Greek letters and the plosives of Slavonic (γ̈ and δ̈). The one similarity lies in the representation of /ʃ/ which uses the breve beneath. However, it is also used to represent palatalization (κ̮ for k'). The only other accent is a macron above the letter which represents the following /i/ sound becoming /i̥/.

Γ̈οσποδ̈νοβο ὶ σφετάγο Εὐαγγέλιο νὰ Π̈όγα νάσ̮αγο γ̈όλεμα Τσίκφα Χριστι̮άνοφ, ἰσκάρενο νὰ π̈ούγαρτσκο ἰζίκ̮, τουβάσ̮νο ζπόρ νὰ Βαρδ̈αρία, ζὰ οὐφ νεδ̈έλ̄ιτε σάτι, ζὰ γ̈ουδ̈ίνατα, ἰ ζὰ σάτι πραζν̄ίτσ̄ιτι γ̈ολέμιτε, ζὰ τσέλα γ̈οδ̈ίνα ζὰ λ̄ειτουργ̈ίατα. Σὰ πισάλο ὀυτ Ευστάθιο Κυπριάδη οὐφ σέλοτο Κολακία. Νὰ 30 Νοέμβριῳ μέσιτς 1863. Господново и сфетаго евангелио на бога нашаго голема црикфа христианоф, искарено на бугарцко изик тувашно збор на Вардариа за уф неделите сати за гудината и за сати празницити големите за цела година за литургиата. Са писало ут Евстатио Киприади уф селото Колакиа на 30 ноемврио месиц 1863.

Interesting side note, the use of σ̮ is interesting as σ̈ is a character used in Arvanite Albanian to represent /ʃ/ at the same time (source). I'm not sure if this was a conscious choice, but I wanted to make note of it nonetheless.

Pomak Language

For a modern example, the Pomak language used in Greece is sometimes attested with the Greek alphabet. There are different methodologies behind the representation of this, however. Some attestations use additional accents and others don't. For example, the word жаба /ʒaba/ could be written Ζζέμπα or Ζ̌έμπα. Other variations used are: /ʃ/ could be σσ or σ̌, /tʃ/ could be τσσ or τσ̌, /dʒ/ could be τζζ or τζ̌.

Ουτσίλνικετ μόϊ γιε γιάτσε χούμπαφ. Ίμα αλτΐ ουνταγιέ. Μόγιενα ουνταγιό γιε γκουλα̈́μα. Ίμα τσσέτρι γκουλια̈́μι πέντζζουρε. Ράχλενε μι σα γιάτσε τσίστι. Ι χότζζιντα μάτσα γιε γιάτσε τσίστα. Ι ιζουτσσίλνικ ίμα γιεντίν σσιρόκ χαρέμ. Φαφ χαρέμαν ίμα ντβα βρίσε ι ντβε γκόρμιγιε. Ουτσσίλνκαν μόϊ γιε γιάτσε χούμπαφ. Για ουτσσίλνικεν, χότζζενε ι αρκαντάσσενε γκι γιάτσε μίλβαμ. (Source)

[greekbooks-poll]

[v1ckymult1fand0m]

Δεν ξέρω γιατί αλλά το γεγονός ότι το κανονικό όνομα της Φρίντας είναι Παρασκευή Παπαπαρασκευά και της Ζάννας Ιωάννου είναι Ιωάννα Ιωάννου απλά μου δίνει λίγη παραπάνω ζωή

[eternal-moss]

I am sending the greekified names here because replies are weird

Mondstadt - if we go by literal translation Σεληνούπολη or Φεγγαρούπολη (latter feels really cute and nice and home-y). But for the funny version that is closer to what the english (well german ig) Μονστάδια (female because cities are mostly female named)

Now for characters

Albedo - Αλβίδος (I think literally his name means like whitening right? That in greek- Λεύκανση- is a female noun, so I guess White it is, Λευκός)

Amber - (literal Κεχριμπαρία) Αμβήρα (? I prefer the literal translation)

Barbara - Βαρβάρα (an actual name used here actually)

Bennett - Βενέτης/Βενέτιος (suuper rare name)

Diluc - Διλούκης but i will be calling him Λουκάς (for literal name I think Diluc means dawn right? so uhhh listen, Αυγή is a female name without a male equivalent so I would go for the next best thing, Ανατόλης (male version of sunrise and east, which i think is an actual name, but it is super rare) which can be nicknamed as Τόλης!

Diona - Διόνα/Διόνη. But she shall be renamed as Δανάη by me because i like the name.

Eula - Her name is Ευλογία. In my heart.

Fischl - Φισλ, because that's the name she got from a character in a book. Her real name is Αμαλία.

Jean - Ιωάννα.

Kaeya - Κάεγιος. Next question

Klee - Κλειώ I think. I this this is how it is spelt. If we go by literal translation, Τριφυλλίτσα? I think this would be super cute. Then we can go a step further and take how that sounds and name her Φιλίτσα (etymologically very different but it sounds similar)

Lisa - Ελίζα from Ελισάβετ.

Mika - Μιχαήλ

Mona - Μοναχή; I doubt this is a name but at this point if Παρθένα is an actual name that is used, why wouldn't Μοναχή belong to a very obscure saint?

Now for each of the potential etymology origins of her name (taken from her wiki)

English name "Mona," which is derived from Gaelic "muadh" (noble). - Ευγενία

Northern European name, an alternative form of "Monica." - Μόνικα

Old English "mona" (moon), which possibly stemmed from her career as an astrologer. - Σεληνία, or hell if you are willing to go several layers of abstraction Άρτεμης/Άρτεμις (I have seen both spellings being used, with the latter being more archaic)

From "Mona Lisa" with the first element derived from Italian "madonna," which means "my lady." - Κυρία. If you wanna be a little funny about it make it Κυριακή (Dominica) (KYRIAKI MENTION!!!! LET'S GO)

Noelle - Νωέλλη (Έλλη as a nickname, cute). For etymology, this means Christmas. Christmas (Χριστούγεννα) is not a name here. So I guess the closest would be Χριστίνα.

Razor - Ραζόρης. For a name with a similar meaning uhhh Ξυράφης LOL. But based on the vibes of the meaning of his name I am naming him Αλέξανδρος. My thought process is Razor - blade - fighting - fighting men - alexandros (lowkey what the name means)

Rosaria - Ροζαλία

Sucrose - Σακχαρόζη (lol, the literal translation). But for a close name that has a similar name I would go for Ζαχαρία.

Thank you for sitting through my insane thesis

Kye I literally love this so much….. You literally have a Galaxy Brain TM

Aaa both names for Mondstadt are super cute, I was unaware of Φεγγάρι meaning moon until now, (I only knew σελήνη bc of Greek mythology-)

Also yeah Albedo literally just means White. Bro is pallid. Making him Λευκός would be pretty similar to Diluc’s Λουκάς, I wonder what the ship name would end up being lol-

There’s nothing much I can think of to say about Κεχριμπαρία, although I find it funny how many more syllables it has compared to Amber.

I guessed that Barbara was probably Greek in origin, but it’s cool that Βενέτης/Βενέτιος exists in Greek as well, I hadn’t expected that :0 apparently the online etymology for ‘Bennett’ says it comes from Benedict/ the Old English word beonet (bent grass???) but that sounds a bit bullshitt-y when Βενέτης is right there and way more similar.

I really like all the names you came up with for Diluc, and I guess that’s where Anatolia must have come from! I like when places to the east of a country get given names to do with the sun rising in the morning, the word ‘Orient’ in English now has (understandably) bad connotations due to colonialism, but it came from Latin ‘orior/oriri’ (lit to rise) to do with the sun rising from the east. Ανατόλης being an actual name is super cool, it sounds really pretty :o

Haha I hc Diona as Welsh for literally no reason, and in my brain she’s Dian- Δανάη sounds really cool as well, like a regal name

Ευλογία. You are literally Galaxy brained that’s so gorgeous. ‘Eula’ just makes me think of Euler (which I know is actually pronounced like ‘oiler’ or something, but the UK most people just say it like ‘eula’. So I can’t help but associate her with Maths now fml). Ευλογία is actually so beautiful, it feels also like it could be thematically related to her character? I don’t know enough about Eula lore (still not a Eula Hager orz) but I think it could be a ~deep~ name for her.

Haha apparently Φισλ means ‘whistle’, but I think it the job as being a transliteration. Apparently Fischl literally just means fish or fishy or little fish (I don’t know about German diminutives but someone said it is) so if anything it’s less silly than the German lmao. Giving Poisson vibes. Imagine if Fischl’s outfit was not based around ravens but fish instead… beta Kokomi lmao-

Ιωάννα is nice, it seems a little more feminine than ‘Jean’, but I still like the vibes it gives off, it suits her a lot I think!

Κάεγιος made me realise that the true Latin equivalent would probably be something like ‘Caius/Gaius’ but I think if I was ever going to write it, I’d keep their names as close as possible.

Τριφυλλίτσα IS SO CUTEE AAA. I think it’s cuter than both the English and German omg. I hadn’t thought of doing a literal translation of her name for the Latin, her story quest uses ‘trifolium’, but there’s also ‘cytsium’ but lets be real neither of those sound that great lmao. Φιλίτσα is actually so cute as well auuu. I can just imagine Albedo/Alice saying it TwT

I didn’t know that Eliza/Ελίζα and Elizabeth/Ελισάβετ existed in Greek, that’s pretty cool. Lisa is one of the words I don’t really have to change for the Latin versions, bc she’s at least semi-implied to be Italian anyway

Μιχαήλ makes a lot of sense, and it makes me think of Mello/Mihael Keehl from Death note-

The whole section on Mona is so interesting I didn’t know any of it. I’m guessing that ‘Monica’ also might be derived from moon/mon, but I had never thought about that before, ‘Mona’ is perfect for an astronomer! Σεληνία/Άρτεμης are pretty cool, but I was wondering, is ‘Artemis’ still a name that the younger generations use? Bc I thought it was something that older women tended to be called.

I did not know about the ‘Mona’ of Mona Lisa being from Madonna, that’s really cool. I think we should call her Κυριακή for the lols though, it would be funny-

Νωέλλη/Έλλη is so cute omg…. Naming her Χριστίνα reminds me of how people were saying ‘Barbara’ is like the Mondstadt version of ‘Christina’, named after Barbatos instead of Jesus Christ.

Ραζόρης sounds cute, but I like the idea of Αλέξανδρος. If we wanted to put him through more layers we could make it the Arabic equivalent Iskandar which would be funny (bro is literally Iskandar Puteri)

Ροζαλία is nice, it would be cute to keep Razor as Ραζόρης and have them be kind of similar, I forgot that Rosalie is a kind of a name in English. And also Rosaria keeps the religious connotations (or the weird Mondstadt Pseudo-Christianity at least) by sounding like ‘rosary’.

Omg yeah I internally refer to Sucrose as Sacarosa (the Spanish ver of her name) bc ‘sucrose’ is really weird for an English first name lmao. Although it does fit her (she is a weird girl after all /pos), and she does seem like the person to name herself after a disaccharide lmao. Σακχαρόζη is cute, but Ζαχαρία sounds a bit more natural I think.

I LOVED THIS TSYM FOR SENDING ITTT. Sorry it took me a while to respond, it was quite late at night when I received it, so I waited to dissect it the next day :3 thank you again, your insight into Greek stuff is so cool and I always love to hear it

[justforbooks]

Η Ιωάννα Καρυστιάνη σε μια χειμαρρώδη συνέντευξη με αφορμή το νέο, συγκλονιστικό βιβλίο της «Κορνιζωμένοι», μια ιστορία σκληρή που στην αρχή σε κάνει να γελάς δυνατά.

Όταν τηλεφώνησα στην Ιωάννα Καρυστιάνη για να της ζητήσω να συναντηθούμε για να μιλήσουμε για το νέο της βιβλίο, με τίτλο Κορνιζωμένοι, το πρώτο πράγμα που με ρώτησε είναι αν έχω ολοκληρώσει την ανάγνωσή του. Της είπα ότι μόλις το είχα ξεκινήσει και η αντίδρασή της ήταν «α, καλά, περίμενε μέχρι να το ολοκληρώσεις και αν εξακολουθείς να θέλεις να κάνουμε τη συνέντευξη, ξαναμιλάμε. Πάντως, δεν θα απορήσω αν την ακυρώσεις».

Όταν ολοκλήρωσα το βιβλίο, ήθελα να τη συναντήσω ακόμα πιο πολύ. Οι Κορνιζωμένοι είναι το καλύτερο βιβλίο που διάβασα μέσα στη χρονιά, μια συγκλονιστική ιστορία που δυστυχώς δεν γίνεται να τη σχολιάσεις χωρίς να κάνεις spoiler, σκληρή, ανυπόφορη, με πρωταγωνιστή έναν κορνιζά στην ελληνική επαρχία (στην επινοημένη κωμόπολη Κρανιά, κάπου στη Θεσσαλία), που τον έχει εγκαταλείψει η γυναίκα του για να ξαναφτιάξει τη ζωή της με έναν γιατρό από τη Θεσσαλονίκη, αφήνοντάς του ανοιχτές πληγές.

Ο Στέλιος Σπούγιας έχει έναν εικοσάχρονο γιο, τον Χρόνη, ένα χαρισματικό παιδί που είναι το καμάρι του, αλλά την αναμφίβολη αγάπη του για αυτόν υπομονεύουν ανασφάλειες, περιστατικά που εκλαμβάνει ως προσβολές, ταπεινώσεις που λειτουργούν αθροιστικά και φθόνος για την ευτυχισμένη ζωή της πρώην γυναίκας του. Με κίνητρα που υπονοούνται αλλά δεν επαληθεύονται και αδικαιολόγητη αφορμή, διαπράττει ένα ειδεχθές έγκλημα που αποκαλύπτεται στο πρώτο τρίτο του βιβλίου, και μετά ξεκινάει ένα βασανιστικό rollercoaster συναισθημάτων και υπαινιγμών που το παρακολουθείς άφωνος μέχρι το τέλος, το οποίο αφήνει πίσω του μόνο συντρίμμια.

Η Ιωάννα Καρυστιάνη αφηγείται ιστορίες με έναν τρόπο καταπληκτικό, μπορείς να την ακούς για ώρες να μιλάει για περιστατικά που της έχουν εκμυστηρευτεί άνθρωποι που θα μπορούσαν να είναι ήρωες από βιβλία της –αλλά δεν θα τα γράψει ποτέ γιατί είναι πολύ προσωπικά–, να σχολιάζει κάτι που είδε ή διάβασε, να μιλάει για την οικογένειά της.

«Η θεία μου η Σαπφώ, Μικρασιάτισσα, μικρότερη αδελφή της μητέρας μου, είχε οσιακό τέλος», μας λέει. «Παντρεύτηκε 35 χρονών τον Δήμο, χήρο με τρία παιδιά, με τον οποίο έκανε κι άλλα δύο, κι είχαν μια καταπληκτική σχέση· είχαν πολλή αγάπη ο ένας για τον άλλο. Όταν πέθανε ο θείος Δήμος, η θεία Σαπφώ ήταν 87 χρονών. Άσπρισε μόνη της όλο το σπίτι, κατέβασε τις κουρτίνες και τις έπλυνε, έπλυνε τα τσούλια, τις κουρελούδες, τα χαλιά, και στο μνημόσυνο του θείου κάλεσε όλη τη γειτονιά, –πρόσφυγες οι περισσότεροι, Αλβανοί, Γεωργιανοί– μαζί με τους συγγενείς κι έκανε ένα τρικούβερτο τραπέζι στη μνήμη του λες και είχε λεφτά, με ψα��ικά και αρνιά.

Αφού τελειώσαν όλα, λέει στη Γεωργία και στον Μανόλη, στα παιδιά της, “να με αφήσετε να πλύνω εγώ τα πιάτα και να περιμένετε, γιατί μετά θέλω να σας πω κάτι”. Αυτό που τους είπε ήταν ότι “χωρίς τον Δήμο η ζωή μου δεν έχει νόημα, σταματάω να τρώω, σταματάω να πίνω τα φάρμακά μου”, και αυτό που είπε το έκανε· πέθανε σε οχτώ μέρες.

Είχα ακούσει κάποτε στην Άνδρο την έκφραση “ευτυχισμένος θάνατος”. Αναφερόταν στον ξαφνικό θάνατο μεγάλων ανθρώπων που είχαν την τύχη να ζήσουν όπως αυτοί θέλανε και να μη φύγουν “με την ξεφτίλα και την ταπείνωση που σε υποβάλλει η φθορά”, που έλεγε και ο Μάνος Χατζιδάκις, “ενός σώματος που διαλύεται δύο-τρία χρόνια στα νοσοκομεία”. Θυμάμαι ότι το ’89 που είχαμε πάρει το σπίτι στην Άνδρο, το πάτωμα στον κάτω όροφο ήταν φαγωμένο από το σαράκι και πήγαινα στο νησί για να φροντίσω να μπουν πλακάκια. Είχαμε βάλει τα πιο φτηνά που βρήκαμε, και ήμουν χαπακωμένη αγρίως με πολύ βαριά ψυχοφάρμακα. Μου έλεγε ο Παντελής “πώς θα πας, δεν φοβάσαι μόνη σου εκεί;”, αλλά δεν φοβόμουν. Έλεγα ψέματα, “θα πάω στον Μπομπόλη τον δικηγόρο”, “θα πάω στον άλλο γείτονα”, αλλά πουθενά δεν πήγαινα, με έπαιρναν οι άνθρωποι να πάω να φάω και έλεγα “περιμένω επαγγελματικό τηλεφώνημα από τη Γερμανία, απ’ την Αμερική”, μούσια.

Λοιπόν, κάποια φορά που είμαι εκεί μόνη μου, βλέπω να μαζεύουν τις καρέκλες από το καφενείο της μακαρίτισσας της Άννας και του Παναγιώτη του Περτέση, που ήταν στην είσοδο του χωριού. Ρωτάω “τι γίνεται;”. “Πέθανε”, μου λένε, “ο άντρας της Θεώνης, α, να χαθεί, εμείς αυτή περιμέναμε να πεθάνει, που έχει πεντακόσιες α��ρώστιες, όχι αυτός ο άνθρωπος”. Την αγαπούσαν τη Θεώνη, αλλά έτσι μιλάγανε. Έψαξα να βρω λουλούδια σε όλη τη Χώρα, δεν βρήκα πουθενά, ωστόσο πήγα να συλλυπηθώ. Και συνέβη το εξής καταπληκτικό: μπαίνω στην αυλή, είναι έξω διάφοροι χωριανοί, και η χήρα κάθεται σε ένα θεοσκότεινο δωμάτιο, σε ένα τραπέζι σκεπασμένο με μουσαμά, και έχει δίπλα της ένα ρολό κουζίνας σε περίπτωση που της έρθουν δάκρυα. Το στενό δωμάτιο έχει ένα ντιβάνι όπου είναι ο πεθαμένος, 80 φεύγα, και στα πόδια του έχουν μια τηλεόραση ανοιχτή, χωρίς ήχο, ενώ στον τοίχο σύρριζα με αυτόν είναι μια τεράστια πλαστικοποιημένη αφίσα που δείχνει ελβετικά βουνά, τις Άλπεις.

Κάθομαι σε μια καρέκλα και δεν μιλάω, ήμουν και χάλια έτσι κι αλλιώς. Απ' έξω φωνάζουν “Θεώνη, έχουμε μπαρμπούνια και γόπες για το μεσημέρι”, κι ακούγεται η χήρα “φύλαξε, μωρέ, τα μπαρμπούνια να τα φάμε μόνοι μας, τις γόπες, τις γόπες φτιάξε για το τραπέζι του μακαρίτη”. Και ξαφνικά μου λέει “για να σου πω”, ήμουν η μόνη μέσα στο δωμάτιο, “για σκύψε και πες μου, σε εκείνο το ξύλινο σπιτάκι, τι είναι αυτά τα μικρά πράγματα; Εννέα χρόνια την έχω, παιδί μου, στον τοίχο την αφίσα και δεν αξιώθηκα ποτέ να δω τι είναι”. Περίπου αγκαλιάζω τον πεθαμένο, σκύβω και κοιτάζω και της λέω “είναι εννέα κότες”. “Αααα, εννέα κότες!”, λέει αυτή, “δόξα σοι ο Θεός, μου λύθηκε η απορία”.

Οι άνθρωποι που ζούνε με ορίζοντα και όχι στις κλειστές πόλεις βλέπουν με άλλο τρόπο τη ζωή και τον θάνατο. Ήταν πολύ αγαπημένο ζευγάρι αυτοί οι δύο, βέβαια. Ξέρεις, οι γονείς μου έζησαν 74 χρόνια μαζί, πέθανε ο πατέρας μου στις 16 Φεβρουαρίου του 2010, 99 στα 100, και στις 26 Ιουλίου πέθανε η μητέρα μου, 101 στα 102. Την πραγματική ηλικία της την είχε πει μόνο στον Παντελή, σε όλους τους υπόλοιπους έλεγε ότι ήταν δυο χρόνια μικρότερη».

— Πέθαναν σε μεγάλη ηλικία και οι δύο γονείς σας. Έχει σημασία η ηλικία, κυρία Καρυστιάνη, όταν μιλάμε για την απώλεια δικού μας ανθρώπου; Δεν συνηθίζεις μια απώλεια, αλλά και γιατί να τη συνηθίσεις; Όταν πεθάνει ένας άνθρωπος που έχει σημαδέψει τη ζωή μας, η υπόθεση δεν πάει ποτέ στο αρχείο, δεν ξεχνιέται. Σε επηρεάζει, θυμάσαι, σκέφτεσαι, αναθεωρείς κάποια πράγματα, μπορείς να συγχωρήσεις ή να σιχαθείς εκ των υστέρων, αλλά η σχέση παραμένει ενεργή με κάποιον τρόπο. Ειδικά όταν η σχέση ήταν έντονη.

— Θα ήθελα να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας για τους Κορνιζωμένους από το τέλος του βιβλίου, που το βρίσκω εκνευριστικό, γιατί δεν υπάρχει κάθαρση. Καμιά φορά η κάθαρση δεν είναι όπως την έχουμε οι περισσότεροι στο μυαλό μας από αυτά που έχουμε μάθει από τις σπουδές μας και το σχολείο. Είναι η συνειδητοποίηση του άλγους, της συντριβής, της ανεπάρκειας, της ανικανότητας, και η συγκάλυψη, επίσης, πολλές φορές. Για να πω την αλήθεια, σε αυτή την περίπτωση δεν ήθελα ένα φινάλε καθησυχαστικό και παρηγορητικό που να δίνει εξηγήσεις, που να μας κάνει να πούμε «αχ, επιτέλους, ηρεμήσαμε». Στα περισσότερα βιβλία μου δεν υπάρχει στην τελευταία σελίδα η λύση της πλοκής, αν και οι Κορνιζωμένοι είναι ένα διαφορετικό βιβλίο.

— Οι αμφιβολίες και τα ερωτήματα που σου μένουν κάνουν ακόμα πιο έντονο το στόρι, είναι ένα πολύ σκληρό βιβλίο, παρότι στην αρχή έχει ένα ιδιαίτερο χιούμορ που σε κάνει να γελάς δυνατά. Δεν αντέχω χωρίς πινελιές έντονης φαιδρότητας. Επειδή σε όλα τα βιβλία μου έχω δύσκολες καταστάσεις, για να αντέξω εγώ η ίδια να προχωρήσω παρακάτω θέλω φράσεις και πινελιές χιούμορ, ακόμα και υπονομευτικές πλήρως των χαρακτήρων ή του συναισθήματος της στιγμής. Η βαθιά μου επιθυμία θα ήταν να γράψω κωμωδία, εδώ που τα λέμε, αλλά είμαι άχρηστη σε αυτή την επιθυμία.

— Πείτε μου λίγα πράγματα για τον Σπούγια, έναν πληγωμένο ήρωα για τον οποίο δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Δεν μαθαίνουμε για τη ζωή του, εκτός από το ότι ως παιδί είχε υποστεί κακοποίηση από τον παππού του, που τον είχε ταπεινώσει με έναν φρικτό τρόπο. Καταρχάς δεν θα έκανα τίποτα που να έχει σχέση με σεξουαλική κακοποίηση που τόσο πολύ υπάρχει στα μέσα· υπάρχουν άλλα βιβλία, ταινίες, δημοσιογραφική έρευνα που την καλύπτουν πλήρως. Το 2009 που είχα την ιδέα και είχα φτιάξει τη σκαλέτα για τους Κορνιζωμένους δεν με ενδιέφερε, παρότι θα ήταν πιο λογικά τα στάδια και τα κλειδιά της πλοκής. Είπα «ε, και; Έχουν γίνει 500 τέτοια βιβλία».

— Ίσως να μην ήταν τόσο δυνατό το βιβλίο αν είχε άλλου είδους δολοφονία. «Το φρικωδέστερον των εγκλημάτων», που έλεγε κι αυτός ο παλιός εισαγγελέας. Αυτό το σκατοπασαλειμμένο μυστικό που χαρακτήρισε τη ζωή του Σπούγια είναι μια μορφή άγριας καταστολής και άγριας βίας από την πλευρά του παππού του. Γιατί η βία δεν είναι πάντα μια μαχαιριά, δεν είναι πάντα μώλωπες σε όλο το σώμα, να σου ’χει σπάσει κάποιος το πόδι ή κάτι άλλο, να σου ’χει ανοίξει το κεφάλι και να τρέχουν δυο κιλά αίματα· βία πολλές φορές εξίσου –αν όχι και χειρότερα– επιδραστική πάνω στο άτομο είναι αυτή που δεν μπορείς να την εξομολογηθείς και δεν μπορείς να τη δείξεις, που δεν αφήνει ορατά σημάδια.

Αυτό που σκεφτόμουν και ζύγιζα μέσα μου και αναρωτιόμουν μόλις ολοκλήρωσα το βιβλίο ήταν εάν υπάρχει αυτό που φαίνεται στα βιβλία μου ότι έψαχνα σε όλη μου τη ζωή: λεπτομέρειες, έστω, καλοσύνης. Έχω πάνω από 50 δορυφορικούς χαρακτήρες στο βιβλίο, τους φίλους του μπαμπά, των παιδιών, γείτονες, πελάτες, που όλοι έχουν ένα ιδιαίτερο ταυτοτικό στοιχείο και οι περισσότεροι είναι άνθρωποι που δεν μπορείς να τους επισυνάψεις άσχημες πλευρές, είναι καθημερινοί άνθρωποι.

— Δεν είναι μια κακή κοινωνία η Κρανιά. Είναι μια κοινωνία σύγχρονη, μια μικρή πόλη. Ο Σπούγιας εκφράζει αυτό που ένιωθα κι εγώ, ότι πλέον, εδώ και χρόνια, η βία σφραγίζει τα πράγματα. Στο παρελθόν του υπάρχουν στιγμές ταπείνωσης, και μάλιστα πολλαπλές. Όταν αποτυχαίνει η σχέση του με την πρώην σύζυγό του, δέχεται αυτές τις κατραπακιές και δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του, να αντιδράσει με έναν τρόπο λογικό και πιο αποδεκτό. Υπάρχει γύρω μας πολλή και ξέφρενη βία, που ασκείται με πολλή άνεση και χωρίς ελαφρυντικά, μερικές φορές και με έπαρση, και δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν τη βλέπουμε, ανοίγεις τον υπολογιστή και βλέπεις μπάζα της κακόμοιρης της Γάζας…

— Πιστεύετε ότι είναι πιο βίαιη η κοινωνία σήμερα από ό,τι ήταν πριν από 30 ή 40 χρόνια; Παίζει ρόλο το γεγονός ότι παρακολουθούμε τα πάντα σήμερα και βλέπουμε πράγματα που τότε δεν τα μαθαίναμε ποτέ. Τότε, ας πούμε, στην πρώτη σελίδα μιας εφημερίδας υπήρχε μια μικρή ασπρόμαυρη φωτογραφία –«ο καταχραστής του Δημοσίου»– ή υπήρχε ένα φονικό, τώρα πιστεύω ότι φαίνονται περισσότερα αλλά είναι και περισσότερα, γιατί δεν έχουν από πού να κρατηθούν οι άνθρωποι.

Οι δρόμοι μακράς ενατένισης έχουν όλοι ναρκοθετηθεί απ’ τις αγορές, από συμφέροντα, δηλαδή αυτό που διαφημίζεται ως κανονικότητα δεν είναι μια ευνομούμενη πολιτεία με δίκαιους νόμους, την οποία οι πολίτες σέβονται και σέβεται κι εκείνη τους πολίτες, είναι κάτι άλλο, είναι να πνίγονται δεκάδες και εκατοντάδες άνθρωποι στη θάλασσα, να παρακολουθούμε να πολλαπλασιάζονται τα εργατικά ατυχήματα, να μαθαίνουμε τα δισεκατομμύρια που εισπράττουν τα καρτέλ στα σούπερ μάρκετ, στην ενέργεια και στις τράπεζες. Είμαστε σχεδόν ανίσχυροι και με πιάνει μια στενοχώρια, γιατί είναι λες και η πολιτική και η Δικαιοσύνη να φοβούνται πια να επωμισθούν το αληθινό βάρος του ρόλου τους, ή να υποτάσσονται κατά κάποιον τρόπο.

— Μήπως είμαστε προορισμένοι ως όντα να κατασπαράσσουμε ο ένας τον άλλο; Μήπως είναι στην ανθρώπινη φύση ο πόλεμος και η βία; Δεν ξεκίνησαν ποτέ πόλεμοι επειδή οι άνθρωποι είχαν καιρό να δολοφονήσουν. Υπάρχει πάντα το κίνητρο και το κίνητρο είναι τα συμφέροντα. Πάντα από αυτά υποκινούνταν. Σήμερα η δόξα είναι τα δισεκατομμύρια· ο Έλον Μασκ, αυτή η τρομακτική προσωπικότητα, επισκιάζει οτιδήποτε άλλο έχει σχέση με τη ζωή των απλών ανθρώπων. Όλοι αυτόν παρακολουθούν. Το θαυμάσιο της αντιφατικότητας της ανθρώπινης ύπαρξης είναι ότι ο καθένας είναι ικανός για τα πάντα και δεν υπάρχουν συμπεριφορές και πράξεις εκτός των ορίων της συλλογικής μας εμπειρίας. Δεν υπάρχουν εξωγήινοι και ουρανοκατέβατοι, όλα εντάσσονται στη συλλογική κοινωνική εμπειρία.

Όσο για τον Σπούγια, είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει ζήσει σε κανονικό οικογενειακό πλαίσιο. Δεν το εξυμνώ και δεν το αγιοποιώ το οικογενειακό πλαίσιο, γιατί υπάρχουν οικογένειες που μπορεί να είναι και σφηκοφωλιές –πάντοτε παίζονται, ακόμα και στις άγιες οικογένειες, παιχνίδια εξουσίας, η συμμετρία δεν εξασφαλίζεται πάντοτε–, αλλά υπάρχουν σελίδες πολλές μέσα σε αυτό όπου έχει δοκιμάσει το κάθε μέλος την αλληλοϋποστήριξη, τη θαλπωρή κ.λπ. Ο Σπούγιας δεν είχε τίποτα απ’ όλα αυτά και όταν σκοτώνει το παιδί του γίνεται αφανιστής της οικογενειακής ρίζας, δεν υπάρχει πια άλλος. Έβαλα πολύ νωρίς στο βιβλίο τον φόνο, αλλά ο υποψιασμένος αναγνώστης καταλαβαίνει πριν από το τέλος του πρώτου κεφαλαίου τι έχει συμβεί.

Θέλω να σου πω ότι είμαι πιο πολύ αναγνώστρια παρά πεζογράφος –σιγά τα λάχανα, έχω γράψει κάτι λίγα βιβλία– και όχι μόνο σέβομαι τον αναγνώστη και τον λατρεύω, αλλά ζητάω και τη συμμετοχή του στο βιβλίο. Δεν θέλω να του το κάνω νιανιά. Όπως δοκιμάζομαι εγώ, δοκιμάζω τις αντοχές μου και κάνω πίσω εκεί που καταλαβαίνω ότι δεν μπορώ να είμαι ειλικρινής, ότι δεν έχω δύναμη, έτσι θέλω και ο αναγνώστης να μην το ξεπετάξει για να αποφορτιστεί από την καθημερινότητα. Γιατί πολλές φορές τα μυθιστορήματα ειδικά παίζουν αυτόν τον ρόλο, σε αποφορτίζουν, κι αυτό είναι καλό, ευλογία, αλλά δεν μπορεί να είναι μόνο αυτό η λογοτεχνία. Υπάρχουν απαιτήσεις.

— Παρότι υπάρχουν ενδείξεις από πολύ νωρίς στο βιβλίο για τα κίνητρα μιας τέτοιας πράξης, πρέπει να σας πω ότι αυτό που με σόκαρε περισσότερο στον Σπούγια ήταν ότι το έγκλημά του ήταν προσχεδιασμένο, είχε σκεφτεί ακόμα και πώς να κρύψει τα ίχνη. Δεν ήταν εν βρασμώ ψυχής, ούτε ή ώρα η κακιά, και το λέει κάποια στιγμή ότι «κάποιες φορές σαν να τον ενδιέφερε περισσότερο όχι το γιατί αλλά το πώς». Δηλαδή είχε ανακαλύψει την ηδονή της σκηνοθεσίας του φρικωδέστερου εγκλήματος, κατά κάποιον τρόπο. Δεν πίστευε ότι θα το κάνει, ήταν ένα παιχνίδι διερεύνησης των ορίων της ύπαρξής του κι ενώ είχε ένα κανονικό επάγγελμα, σε μια κανονική πόλη, κ.λπ., το τι υπάρχει στην ψυχή του καθενός και πίσω απ' τις κλειστές πόρτες είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό.

Στον καθημερινό λόγο όταν λέμε «συμβαίνουν πίσω από κλειστές πόρτες» εννοούμε ανόσια πράγματα και περιπετειώδεις καταστάσεις. Μπορεί να υπάρχουν θησαυροί που δεν τους παίρνουμε χαμπάρι, αλλά το μυαλό και η ψυχή του καθενός, το βλέμμα του, η πιο έγκυρη υπογραφή της ύπαρξης, πάντοτε μπορεί να μας εκπλήξουν. Δηλαδή όλα μπορείς να τα περιμένεις. Ο Σπούγιας είναι ένας άνθρωπος που στην καθημερινότητά του δεν είναι κάθαρμα. Πρόσεχα από την αρχή να μην τον περιγράψω ως κακό, γιατί δεν είναι μονοδιάστατοι οι άνθρωποι.

— Περισσότερο τον λες ψυχικά διαταραγμένο. Αυτό το έχουμε δει πολλές φορές και στη λογοτεχνία και στη ζωή. Εδώ είναι μια δοκιμασία για τον αναγνώστη περισσότερο, ο οποίος σε κάποιες σελίδες ταυτίζεται, τον συμπονάει για την ορφάνια του, τον συμπονάει για το σκατοπασαλειμμένο σωβρακάκι του –αυτό το έχω ζήσει με κάποιο παιδί στο δημοτικό και μου 'χει μείνει αλησμόνητη η εμπειρία, από έναν άκαρδο δάσκαλο, ένα κάθαρμα –, συν το γεγονός ότι είναι ευσυνείδητος στη δουλειά του, έσωσε ένα παραδοσιακό κορνιζοποιείο, το «Τέλειον», το οποίο ήταν σημείο αναφοράς γι’ αυτήν τη μικρή πόλη. Όταν συνειδητοποιείς περί τίνος πρόκειται, έχω την εντύπωση ότι συνταράσσεσαι και συγκλονίζεσαι, δοκιμάζεσαι ως αναγνώστης, γίνεσαι κουρέλι. Δεν δοκιμάζεται μόνο ο συγγραφέας γράφοντάς το, υπερβαίνοντας τα όρια.

Γιατί οι πιο πολλοί συγγραφείς αυτό κάνουμε, οι καλλιτέχνες γενικότερα, είμαστε σε μια καθωσπρέπει, συμβατική ζωή και προσπαθούμε γράφοντας, ή με την τέχνη μας, να υπερβούμε τα όρια, να πάμε εκεί που δεν είναι συμβατικά τα πράγματα. Μέσα σ’ αυτά τα όρια βλέπουμε ότι γίνονται πολλές ταινίες όπου οι πιο ελκυστικοί ήρωες είναι οι κακοί. Αυτός όμως δεν έχει κάτι ελκυστικό επάνω του, δεν είναι μια προσωπικότητα που αισθάνεσαι ότι έχει φωτοστέ��ανο, αίγλη, ένας κανονικός άνθρωπος του κιλού είναι, που μάζεψε, μάζεψε, και δεν άφησε τίποτα να πέσει κάτω. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίζει, ορισμένα πράγματα πρέπει να τα αφήνουμε κάτω – κι έχουμε κάνει κι εμείς του κόσμου τα κρίματα. Υπάρχει η φράση μιας Αγγλίδας ποιήτριας που λέει «ο χρόνος πληγώνει όλες τις θεραπείες»… Λέμε «ο πανδαμάτωρ χρόνος θεραπεύει τα πάντα», αλλά ισχύει και το τελείως αντίστροφο στη ζωή.

— Υπάρχει ένα ξεβόλεμα των νοικοκυραίων στο βιβλίο. Ήθελα να νιώσω εκτεθειμένη εγώ η ίδια. Δεν ήθελα να ακολουθήσω την ασφάλεια, την πεπατημένη. Λίγο-πολύ, με τα λίγα βιβλία που έχω γράψει, έχω καταλάβει ότι μπορώ να διεκπεραιώσω μια ιστορία, να βάλω και κάτι πιπεράτο, να βάλω και στις παρυφές λίγο πολιτικό σχόλιο, να βάλω και λίγο παρελθόν και λίγη διακύμανση του χρόνου, «μια πίτσα με απ’ όλα», που έλεγε κι ο Τσαρούχης. Εδώ ήθελα να δοκιμάσω να κάνω κάτι και δεν ήμουν σίγουρη ότι μπορώ, γι’ αυτό είχα τελειώσει το βιβλίο και δεν το πήγαινα στον εκδότη. Δεν ξέρω γιατί, με είχε επηρεάσει πάρα πολύ η ιστορία με την Παλαιστίνη, έλεγα ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε, ότι όλα είναι κανονικά.

— Στο βιβλίο, ωστόσο, δεν υπάρχει αναφορά στην πολιτική κατάσταση, παρότι είναι 2016, μια εποχή που η Ελλάδα βράζει πολιτικά, επί ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχουν αναφορές, αλλά είναι μικρές. Η νεολαιίστικη παρέα, ο καημένος ο Γιαννούλης που επιθυμεί ένα παγκόσμιο σκίρτημα και παίρνει το λεωφορείο και πάει όπου γίνονται διαδηλώσεις, η Κλέα, αυτό το πλασματάκι που τα σούρνει χύμα και τσουβαλάτα, είναι τα νιάτα τα οποία έχουν το πάθος, την επιθυμία και την αντοχή, αλλά έχουν και την ανυποκρισία. Και δυστυχώς είναι λάθος να έχουν υπομονή με εμάς τους μεγαλύτερους που είμαστε καμένα χαρτιά. Δεν τους στρώσαμε ένα καλό παρόν και ένα καλό μέλλον, απ’ ό,τι φαίνεται. Πολιτικά σχόλια υπάρχουν στο βιβλίο τόσο όσο, δεν θέλω να μαρκάρομαι και ως πολιτική συγγραφέας, να πω την αλήθεια.

Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, λέει η Σιωπηλή μέσα στο βιβλίο, η Αναστασούλα η Πελεκάνου, «δεν είναι σωστό να δέχεται κανείς την καταπίεση της συμμετοχής σε μια συζήτηση», αλλά αυτοί τα είπαν όλα και μόνοι τους, ο ένας εναντίον του άλλου. Δεν επιθυμώ να εμπλουτίσω το ρεπερτόριο με αυτές τις σαχλές ατάκες που ακούστηκαν ένθεν κακείθεν. Να πω και ότι η στεναχώρια μου είναι πέραν αυτού, γιατί από παλιά, αν πάρει κανείς την αριστερά σ’ όλο της το φάσμα, από το κομμουνιστικό κόμμα μέχρι όλα τα υπόλοιπα κινήματα και οργανώσεις, βλέπει ότι όταν υπάρξει μια ήττα από τον ταξικό αντίπαλο ή από την ανεπάρκεια εξυπηρέτησης λαϊκών συμφερόντων, ο πιο εύκολος αντίπαλος να τα βάλεις και να τον χρεώσεις είναι ο πρώην σύντροφος. Αυτός είναι ο πιο βατός αντίπαλος, οπότε εκεί πέφτει το ξεφώνημα.

Τι γίνεται όμως; Εστιάζουμε όλοι σ’ αυτό, που είναι η μικρή εικόνα, και δεν βλέπουμε το πανοραμικό πλάνο της μεγάλης εικόνας και το πού πάει ο κόσμος σήμερα. Δηλαδή, η πολιτική, η οποία έχει συγκεντρώσει τόση εμπειρία, έχει πια τόσα μέσα, έχει τόση γνώση, έχει τόσους ειδικούς με 15 μεταπτυχιακά από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, έχει καταφέρει να γίνει αξιοθρήνητη. Θα περίμενε κανείς ότι τον 21ο αιώνα θα ήταν καλύτερα τα πράγματα, μετά τον αιματηρό, μιλιταριστικό 20ό αιώνα στην Ευρώπη του Διαφωτισμού, με τα τόσα εκατομμύρια νεκρούς, αλλά έχει παλινορθωθεί η μισαλλοδοξία για θρησκευτικούς και πολιτικούς λόγους, ο αντικομμουνισμός, ο νόμος του Χαμουραμπί, που δικαιολογεί τα αντίποινα.

Στο βιβλίο μου Κοστούμι στο χώμα ήθελα να πω με όλη μου την ψυχή ότι τα αντίποινα δεν είναι λύτρωση σε καμία περίπτωση, διαιωνίζουν τον φόβο, το πένθος, την καταδίκη μιας κοινωνίας, σημαδεύουν, αφανίζουν. Βλέπω ότι νομιμοποιούνται τα αντίποινα και δοξάζονται κιόλας, μετά την επιδρομή της Χαμάς. Στα βιβλία μου δεν υπάρχουν συναρπαστικές, επιδραστικές προσωπικότητες που μένουμε άφωνοι και τις ακολουθούμε πιστά, αλλά τα χαμηλά σκαλοπάτια, γιατί για μένα εκεί είναι όλη η ομορφιά και όλη η εμπειρία της ζωής: ο κόσμος ο ταπεινός, που αποφασίζει να μην είναι και ταπεινωμένος. Έχω μεγαλώσει μέσα σε τέτοιον κόσμο, οι περισσότεροι φίλοι μας, και του Παντελή και οι δικοί μου, είναι τέτοιοι άνθρωποι, και οι εκπλήξεις είναι απεριόριστες. Δεν είναι ένας κόσμος μονότονος και άνευ σημασίας.

Είναι κρίμα, γιατί στη σημερινή εποχή φοβάμαι ότι η έννομη τάξη –η οποία θυμίζει τον αγρότη που αλλάζει τα πασαλάκια και μεγαλώνει το οικόπεδό του– φτιάχνεται και εφαρμόζεται κατά πώς συμφέρει την εκάστοτε εξουσία· αλλά και με την κατήχηση κάποιων μέσων ενημέρωσης, οι πολίτες μαθαίνουν να μην έχουν καμία εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Μαθαίνουμε πώς να μειώνουμε τις προσδοκίες μας, πώς να αμφισβητούμε και τα καλά που έχουμε ως εμπειρίες, μαθαίνουμε πώς να μισαναπνέουμε και πώς να μην ονειρευόμαστε.

— Γι’ αυτό και ο Τραμπ ξαναβγήκε στην Αμερική. Και ο Μασκ θα είναι ο επόμενος Πρόεδρος. Είπε κάτι εκπληκτικό προχθές, ότι είναι πλέον ξεπερασμένα τα F-16, F-35, F-55 κ.λπ., όλα τα μαχητικά αεροπλάνα είναι για πέταμα, με drone θα γίνονται οι επιθέσεις σε αυτήν τη φάση. Πάνω που αγοράσαμε τα Rafale… Ξέρεις, είμαστε όλη μέρα συνδεδεμένοι στο ίντερνετ και δίνουμε πρόσβαση στη ζωή μας. Ειδικά οι νέοι άνθρωποι, που έχουν μια αθωότητα, μια τόλμη, μια περιέργεια να δοκιμάσουν πράγματα στη ζωή τους, στον έρωτα, ουσιαστικά είναι φακελωμένοι, όλοι είμαστε φακελωμένοι και οι φακελωμένοι πολίτες είναι σφραγίδα φασισμού. Είναι φοβερό, με πιάνει τρόμος όταν το σκέφτομαι… Η τεχνολογία είναι ικανή για άθλους και για αθλιότητες.

Μιλούσα προχθές με τον Παυλάκη, αυτόν που ανακάλυψε πριν από είκοσι χρόνια τα mRNA εμβόλια, και του λέω «θα σας παραδεχτώ με την τεχνητή νοημοσύνη, Γιώργο, αν στραφεί το βάρος σε πράγματα τα οποία θα βοηθήσουν πραγματικά την ανθρωπότητα. Ο τομέας σου είναι η υγεία, η έρευνα, τα εμβόλια, υπάρχει όμως και κάτι άλλο, πώς οι επιστήμονες, οι οποίοι πολλές φορές συνειδητά και λίγες φορές ασυνείδητα ενσωματώνονται σε αυτές τις στρατηγικές, θα ψάξουν να βρουν έναν τρόπο να σταματήσει πια αυτή η απίστευτη ψαλίδα που υπάρχει ανάμεσα στον αμύθητο πλούτο και στην αδυσώπητη φτώχεια». Έχω εμπειρία από τα δημόσια νοσοκομεία, στο νοσοκομείο που πήγαινα για τις θεραπείες στον πρώτο μου καρκίνο την ίδια φροντίδα που είχα κι εγώ είχαν και οι Ρομά και οι Αλβανοί που δεν είχαν ασφάλιση· τώρα έχουν κοπεί αυτά.

Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που είναι πολύ σοβαρό: αυτή η ιστορία με τα απογευματινά ιατρεία θεωρώ ότι είναι ήττα του πολιτισμού, δεν μπορεί ένας άνθρωπος που πρέπει να χειρουργηθεί να περιμένει έναν χρόνο αν δεν έχει λεφτά, όταν έχει πληρώσει το ασφαλιστικό του ταμείο και ένα σωρό εισφορές. Διώχνουν δουλειές απ’ τα δημόσια για να πάνε στα ιδιωτικά. Ο Παντελής κι εγώ ζούμε χάρη στα δημόσια νοσοκομεία και δεν έχουμε παράπονο. Ίσως σκεφτείς ότι είμαστε γνωστοί και μας φρόντισαν με το παραπάνω, δεν ισχύει όμως. Είδα σε αρκετά δημόσια νοσοκομεία και την κακή πλευρά, το φακελάκι, αλλά οι γιατροί και οι νοσηλευτές γενικά τρέχουν σαν τον Βέγγο, είναι υπεράνθρωπη η δουλειά που κάνουν.

Ένα άλλο θέμα που θα έπρεπε να απασχολήσει είναι ότι δεν είναι 500.000 οι νέοι –πτυχιούχοι ως επί το πλείστον– που έφυγαν στην πρώτη φάση της κρίσης, μέχρι και τον ΣΥΡΙΖΑ, έφυγαν και 300.000, απ’ ό,τι λέει ο Παυλάκης, τα τελευταία 4-5 χρόνια. Δηλαδή ξεμένουμε από απαραίτητες ειδικότητες και στη δημόσια υγεία και στις επιχειρήσεις και σε άλλους τομείς, στην οικονομία κ.λπ., γιατί η πατρίδα γίνεται αφιλόξενη…

— Πείτε μου για τον Χρόνη, είναι ένα παιδί καλό, όμορφο, με όνειρα… Που του αρέσει να σφίγγει στην αγκαλιά του τη θάλασσα.

— Η κοπέλα του, η Κλέα, είναι το πιο μεγάλο θύμα στην ιστορία, γιατί διαλύεται και η δικιά της ζωή, δεν τον ξεπερνάει ποτέ τον Χρόνη. Το λέει και ο ίδιος ο δολοφόνος, «ουσιαστικά σκότωσα δύο παιδιά». Έχει πλήρη συνείδηση των κατορθωμάτων του, δεν τα κρύβει απ’ τον εαυτό του. Αυτά τα δυο παιδιά είναι μια αντίστιξη στην πράξη του Σπόγια στο μυθιστόρημα, την οποία δεν τη χρησιμοποίησα για να εξισορροπήσω την πλοκή, την είχα ανάγκη για να αρπαχτώ από κάπου, γιατί στη ζωή θέλω παντού να ψάχνω έστω λεπτομέρειες καλοσύνης που πλέον δεν είναι ορατές. Εναποθέτω ελπίδες στα νέα παιδιά επειδή τα έχουμε γαμήσει με λάθη οι προηγούμενες γενιές. Αν απαλλαγούν από την «εμπειρία» και τη «σοφία» μας, θα κάνουν έναν καλύτερο κόσμο. Είμαι 72 ετών και για ένα πράγμα είμαι σίγουρη, ό,τι πιο μεγαλειώδες στη ζωή είναι η αγάπη.

— Δεν έχει ίχνος κακού η Κλέα ως χαρακτήρας, ούτε ένα ψήγμα… Είναι σαν να ζητάω συγγνώμη από τα νέα παιδιά, γιατί, αν μπορούσα, θα παρακαλούσα την Κλέα να με σφίξει λίγο στην αγκαλιά της και να μου δώσει ένα φιλάκι. Κάθε χρόνο τον Νοέμβριο βγάζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μια έκθεση για τη χρονιά, και πριν από την πανδημία έλεγε ότι τρίτη αιτία θανάτου των νέων κάτω των 25 ετών είναι οι αυτοκτονίες, γιατί σήμερα, στην παγκόσμια ιστορία που έχει τόσα μέσα, τόσες δυνατότητες, τόσες τεχνολογίες, που ταξιδεύουν πιο εύκολα οι άνθρωποι και υπάρχουν άνθρωποι που έχουν γυρίσει όλον τον κόσμο, ό,τι καλό και να τους υποσχεθείς για ένα ωραιότερο μέλλον είναι άμεσα διαψεύσιμο. Κάποτε τελείωναν οι πόλεμοι και οι άνθρωποι είχαν την ελπίδα ότι σιγά-σιγά θα ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, ότι θα ’ρθουν καλύτερες μέρες, θα σταθούν στα πόδια τους· τώρα ξέρεις ότι είσαι παγιδευμένος. Η μόνη ελπίδα είναι να αποδειχτεί η απληστία η αχίλλειος πτέρνα όλης αυτής της κατάστασης…

— Για ποιο μέλλον να μιλήσεις στα νέα παιδιά, όταν μετά από σαράντα χρόνια ακούγεται ξανά η απειλή πυρηνικού πολέμου; Διάβαζα ότι η γερμανική κυβέρνηση έχει μοιράσει φυλλάδια στα οποία συμβουλεύει τους πολίτες να κάνουν προμήθειες και να φτιάξουν καταφύγια για την περίπτωση πολεμικής σύρραξης. Ναι, και θα βγάλουν λεφτά οι εργολάβοι, γιατί ο πύραυλος που πέταξαν πρόσφατα οι Ρώσοι, η «αγριοφουντουκιά», που δεν ανιχνεύεται, μπορεί να περάσει κάτω από το έδαφος, να τρυπήσει το τσιμέντο και να φτάσει σε μεγάλο βάθος. Εδώ έρχονται και δένουν όλα αυτά που παρατηρούμε τελευταία: η εξαφάνιση της προσωπικής ζωής, η υπονόμευση της δυνατότητας να έχεις έλεγχο του εαυτού σου –ανήκεις σε άλλους, δεν υπάρχει ατομικότητα–, επίσης η εκμετάλλευση των μικρών παιδιών, η εκδικητική πορνογραφία, η ανέχεια, οι πόλεμοι, μαζεύονται πάρα πολλά… Εύχομαι οι νέοι να ’χουνε κουράγιο και κάποια στιγμή να πάρουν ανάποδες μαζικά. Δυστυχώς η πολιτική και η Δικαιοσύνη αρνούνται να επωμισθούν το πραγματικό βάρος του ρόλου τους, έχουν αφεθεί στις αγορές, οι οποίες ναρκοθετούν τις καταστάσεις με μια τυφλότητα, χωρίς να αναλογίζονται τις συνέπειες.

Καμιά φορά αναρωτιέμαι, υπάρχει στρατηγική ή το πράγμα μόνο του οδηγείται να στοχεύσει τις ανθρώπινες σχέσεις; Λόγω της εξάρτησης από το κινητό και την οθόνη, διαπιστώθηκε νέκρωση εγκεφαλικών λειτουργιών, γιατί είσαι απολύτως εξαρτημένος. Παλιά έκλεινες ραντεβού να πας να βρεις έναν φίλο σου και θυμόσουν πώς θα πας μέχρι εκεί: θα πάρεις τον τάδε δρόμο, θα στρίψεις στην τάδε πλατεία, μετά θα δεις ένα διώροφο ροζ κτίριο που είναι ένας φούρνος, μετά είναι μια πλατεία που έχει τρία μεγάλα πλατάνια, θα πας αριστερά και θα βρεις τον δρόμο που είναι ο φίλος σου. Τώρα πρέπει να βάλεις το GPS για να πας στα εκατό μέτρα, δεν χρειάζεται να θυμάσαι, αλλά δεν χρειάζεται και να παρατηρείς, να προσέχεις. Κι αφού υπάρχει νέκρωση εγκεφαλικών λειτουργιών, θα υπάρξει και νέκρωση σωματικών λειτουργιών κατά τα φαινόμενα… Όλα μαύρα τα είπα;

— Υπάρχει κάτι που σας δίνει ελπίδα; Η Κλέα, οι νέοι καλλιτέχνες, οι νέοι άνθρωποι, που δεν τους αφήνουμε χώρο. Η δικιά μου ηλικία καταλαμβάνει πάρα πολύ χώρο, με τρομερό εγωισμό, σαν να δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στο παρελθόν μας, και σμικρύνουμε το εμβαδόν, το πεδίο για να μπορέσουν να λειτουργήσουν οι νεότεροι άνθρωποι. Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές κινητοποιήσεις παγκοσμίως, και στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη και παντού, όλες όμως οι κινητοποιήσεις είναι για καλύτερη διαχείριση του καπιταλισμού. Δεν έχει βγει απόφαση για άλλο ταξίδι, κρατάμε αναμμένες τις μηχανές για την τιμή των όπλων· όλοι ζητάνε καλύτερες συντάξεις, καλύτερες σπουδές μέσα στο πλαίσιο, στην πεπατημένη.

Δεν υπάρχει αμφισβήτηση, γιατί υπήρξαν πάρα πολλές αποτυχίες που δεν αναλύθηκαν επαρκώς και δεν ζυγίστηκαν, ώστε να βρεθεί κάτι που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και στις σύγχρονες αντιλήψεις, να είναι ελκυστικό και ταυτόχρονα να κάνει καλό στους ανθρώπους. Για μένα η πιο λαϊκίστικη πολιτική είναι η αντιλαϊκή πολιτική. Όλοι μου οι ήρωες κάνουν ταπεινά επαγγέλματα, ο Σπούγιας είναι κορνιζοποιός. Παρότι είναι μια εποχή που πολλοί θέλουν να βρεθούν στα κέντρα των αποφάσεων, στις μεγαλουπόλεις και στις μητροπόλεις, ο Χρόνης και η Κλέα θέλουν να γίνουν δάσκαλοι στην άγονη γραμμή και να μάθουν τα παιδιά να αγαπάνε τα λουλούδια και να ξεχωρίζουν τα φυτά. Σου είπα, είμαι με τους ταπεινούς, στη χαμηλή κλίμακα, και πιστεύω ότι τα ταπεινά πράγματα είναι πολύ πιο σπουδαία από ό,τι νομίζουμε. Από ό,τι μας επιτρέπουν. Ξεμάθαμε να ζυγίζουμε…

🔴 Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Daily inspiration. Discover more photos at Just for Books…?

[iveneverbeenmorestressedinmylife]

Βασικά αυτό που με ενοχλεί λίγο από το φινάλε του αικιου 160 είναι το γεγονός ότι το αργύρης/πηνελόπη φιλί συνέβει όσο ο αργύρης τα έχει ακόμη με την Ιωάννα;;; Φάση στο ένα επεισόδιο την φωνάζει αγάπη μου εξήντα φορές και στο επόμενο την απατάει;;;;; Σας παρακαλώ. Όταν την πυροβόλησαν ήμουν τόσο σίγουρη ότι θα την σκοτώσουν την γυναίκα για να ανοίξει ο δρόμος για το μειν σιπ της σειράς επιτέλους, το οποίο είναι κλασικό κλισέ μεν αλλά αποτελεσματικό δεν. Και αντ' αυτού απλά ο Αργύρης κάπως αγνοεί την ύπαρξη της για το μισό επεισόδιο. Τώρα πότε θα της πει ότι την χωρίζει την γυναίκα;; Πριν ή αφού βγει από το νοσοκομείο;;; Και ναιιι προφανώς αυτό θα είναι ένα από τα κύρια πλοτλαινς της δεύτερης σεζόν (όταν με το καλό βγει) οπότε λέω να περιμένω, να δω πως θα το χειριστούν και να αποφασίσω πως νιώθω για αυτή τους επιλογή τότε.