#wolk morias | Explore Tumblr Posts and Blogs

mhluyten2 · 6 years

Text

4/ Schipper mag ik over varen

Zweet parelt langs mijn nek naar beneden. De lucht is zwoel en bedrukkend en boven de zee rollen wolken samen tot een storm. Plots bedenk ik me dat er aan de overkant van de zee waarschijnlijk ook iemand door een telescoop staat te kijken. Net als ik ziet hij de wolk breken boven de zee en net als ik wacht hij tot de storm voorbij is. Ik om vluchtelingen te zien komen. Hij om vluchtelingen te laten uitvaren.

Ik beeld me in hoeveel mensen er nu onder een camouflagezeil in een rubberen boot zitten te wachten op het teken van die smokkelaar. Laten we zeggen dat het veertien kinderen zijn, tien vrouwen en zes mannen. Vooral Afghanen, enkele Eritreërs, Somaliërs, Zuid-Soedanezen, Iraniërs en een Egyptenaar. Wie weet zitten ze al een paar dagen te schuilen in die boot. Zodra de storm voorbij is, rukt de smokkelaar het zeil er af. Fel licht dondert binnen, de damp van verse regen drukt op hun borst en de smokkelaar zegt: “Yalla.”

Vlak voor ze vertrekken legt de smokkelaar één van de mannen uit hoe hij de motor moet gebruiken en in welke richting hij moet varen. En dan zijn ze weg. De man aan het roer is onzeker en laat het ding sputterend in gang vliegen. Hij kijkt naar de bange kinderen in het midden en probeert het vaartuig stabiel te houden. Maar dat lukt niet. Ze schokken aan 4 knopen over het water en zwalpen de hele tijd van links naar recht. Iedereen wordt door elkaar geschud. Bij elke golf gulpt er water naar binnen.

Vervolgens zijn er een aantal scenario’s. Ofwel worden ze onderschept door de Turkse kustwacht nog voor ze de grens met Griekenland bereikt hebben. Wettelijk gezien kan de kustwacht niet veel doen maar in deze grenszone wordt alles fluïde. Rammen, doorboren, kapseizen, … er zijn veel manieren om een boot tot stilstand te brengen. Ongeveer de helft van de boten wordt tegen gehouden.

Zodra een boot de grens met Griekenland heeft overgestoken, moet de Griekse kustwacht de vluchtelingen naar de haven van Skala Sikamineas gidsen. Maar even goed steekt de Turkse kustwacht gewoon de grens over en sleuren ze de vluchtelingen terug. Omgekeerd kunnen de Grieken de boot op hun beurt de grens over duwen. Zowel pull-backs als een push-backs zijn illegaal, maar gebeuren regelmatig. En eens de autoriteiten de wet overtreden, maakt het hun niet veel meer uit hoe ver ze die wet overtreden. “In Lesvos they are still kind of nice,” zegt Farshad. “They try to keep the refugees alive. Because they know we are watching. But refugees that cross in other places… They get beat up bad. Sometimes they just die.” Dit is een roulette.

De boot met veertien kinderen, tien vrouwen en zes mannen heeft geluk. Ze bereiken de overkant. Omdat ze sinds de EU-Turkije deal van 2016 hun asiel vanuit Turkije horen aan te vragen, worden ze hier als illegale immigranten in detentiekampen geplaatst. Daar wordt bepaald of ze “kwetsbaar” zijn of niet. Zij die worden goedgekeurd, kunnen verder de asielprocedure vanuit Griekenland doorlopen. Zij die niet worden goedgekeurd, worden terug gestuurd naar Turkije. De meerderheid kan op Lesvos blijven.

Er zijn echter een aantal probleem met die deal tussen de EU en Turkije. Wettelijk gezien mag Europa geen vluchtelingen terug zenden naar een onveilig opvangland. Hoewel Turkije in 2016 veilig werd verklaard, wijzen verschillende onderzoeken uit dat die kwalificatie incorrect is. Vluchtelingen die terug gestuurd worden, worden als beesten behandeld, geketend, gemarteld, in elkaar geslagen, verminkt. “I’ve seen the prisons they put them in,” vertelt een advocaat van Advocates Abroad ons. “People wouldn’t try to cross the sea, even multiple times, if they didn’t fear for their lives.”

Vaak begrijpen de vluchtelingen maar weinig van de asielprocedure. Ze krijgen geen begeleiding, niemand legt hun uit wanneer ze wel recht hebben op asiel en wanneer niet, en ze weten niet hoe ze op de vragen moeten antwoorden. Als ze pech hebben heeft Frontex hun identiteitsbewijzen al vernietigd nog voor ze aan land komen. Dan maken ze geen schijn van kans. En hebben ze die papieren wel, dan kan het nog steeds gebeuren dat UNHCR hun documenten gewoon vervalst. Elke reden om iemand terug te sturen is goed genoeg. PTSD wordt intussen zelfs niet meer beschouwd als een reden om iemand “kwetsbaar” te noemen. Dit is een loterij.

In tussentijd komen de kampen steeds voller te zitten. Het grootste kamp van de eilanden, Moria op Lesvos, heeft een maximumcapaciteit van 3000 mensen. Er zitten op dit moment rond de 5500 mensen in het kamp. Er is te weinig slaapplaats, te weinig eten, en elke vorm van onrust wordt hardhandig bestraft. UNHCR laat geen NGO’s en geen pers toe in het kamp. Op dit moment mogen zelfs de artsen van onze partnerorganisatie IsraAid er niet binnen.

Terwijl de storm langzaam opklaart en ik mijn telescoop over de Turkse kust laat glijden, denk ik aan de smokkelaar die daar staat. Net als ik ziet hij de wolken uit elkaar drijven en voelt hij de zon opnieuw branden op zijn rug. Net als ik ziet hij de heuvels aan de overkant weer uit de mist verschijnen en net als ik ziet hij de Turkse kustwacht op rust staan, vlak aan de grens. In zekere zin werken hij en ik op dit moment samen. Allebei doen we wat Europa niet doet. Allebei proberen we mensen aan de overkant te krijgen. Elk aan een andere zijde van de wet. Ik vraag me af of hij het was die de veertien kinderen, tien vrouwen en zes mannen uitstuurde die gisteren bij ons aan land kwamen.

Plots moet ik denken aan het spel “schipper mag ik over varen.” Het is vreemd hoe gemakkelijk deze scene iets krijgt van een groot speelplein. Een strook water met aan de ene zijde een zingende groep kinderen en aan de andere zijde een vrolijk glimlachende jongen die voor kustwacht speelt.

Maar het is geen spel wanneer kinderen verdrinken op hun vlucht van de ene hel naar de andere.

(foto’s: Aegean Boat Report)

0 notes