#germanizmy

[uraandri]

srbi: gubi nam se srpski jezik sve samo neke tuđice ovi mladi više ne znaju srpske nazive za stvari

srpski nazivi u pitanju: šrafciger, lajsna, ambulanta, doktor, balkon, ruža, garderoba, kavaljer, masaža, pita, trpeza, kofer, escajg, šminka, časopis, naslov, brak, odeljenje, lopov

[swiatjezykow]

Germanizmy, czyli polskie słowa pochodzące z niemieckiego

Żaden kraj nie żyje w próżni. Nic więc dziwnego, że języki, którymi się porozumiewamy przenikają się wzajemnie. Bardzo często przejmujemy słowa z języków osób, z którymi mamy styczność. Z tego właśnie powodu w języku polskim mamy wiele słów, które pochodzą z języka niemieckiego. Kraj ten sąsiaduje z naszym, przez wieki miał wpływ na naszą historię, przez co w dniu dzisiejszym możemy zaobserwować bardzo wiele słów, które brzmią bardzo podobnie w obu językach. Poznajmy je.

Czym są germanizmy?

Mówiąc najprościej germanizmy to nic innego jak zapożyczenia z języka niemieckiego. Nie są to jedynie pojedyncze słowa, ale również konstrukcje zdaniowe oraz zwroty wyrazowe. Zapożyczeń z języka niemieckiego jest w naszym języku naprawdę sporo. Słownik wyrazów obcych PWN wskazuje, że jest to aż ponad 3000 słów. Germanizmy dołączyły do naszego języka już w XIII i XIV wieku. Działo się to za sprawą korzystania z prawa magdeburskiego przy nadawaniu miastom statusów prawnych. To właśnie dlatego wiele słów zapożyczonych z języka niemieckiego to słowa związane z instytucjami, prawem i budownictwem. Wśród nich wymienić możemy słowa takie jak: burmistrz, ratusz, kanclerz, blacha, cegła, rura, gmina czy handel.

Zabory i ich wpływ na język polski

Historia Polski i Niemiec nie zawsze była pozytywna. Nie zabrakło trudnych momentów takich jak okres zaborów. One również miały wpływ na nasz język i sprawiły, że pojawiło się w nim wiele słów, które pochodziły z języka niemieckiego. Wśród nich wymienić możemy nie tylko te, które znalazły się w ogólnej polszczyźnie, którą mówimy wszyscy, ale również te, które przeniknęły do gwar i dialektów. Słowa takie jak plajta, rajbach, fajrant czy sztanca to flagowe przykłady niemieckich zapożyczeń, które są wciąż powszechnie używane, mimomimo że nie są to słowa znajdujące się w codziennym użyciu na terenie całego kraju. Niemieckie zapożyczenia znajdziemy w gwarze poznańskiej, śląskiej, a także w języku kaszubskim gdzie stanowią około 5% zasobu słownictwa.Podsumowując, język niemiecki miał duży wpływ na to, jak wygląda nasz język polski. Co ciekawe, wpływał nie tylko na nas, ale również na język czeski, a nawet rosyjski. Zapożyczone słowa wciąż są powszechnie używane, wiele z nich trudno zastąpić polskimi odpowiednikami (jak np. nazwy stanowisk).Obecnie o wiele częściej zaczynamy korzystać ze słów, które pochodzą z języka angielskiego i spolszczać je. Nie oznacza to jednak, że język niemiecki nie ma obecnie żadnego wpływu na to, jak mówimy po polsku.

[filologija]

Nahtigalova nagrada 2019 magistrskemu delu Anje Božič

Dan pred Prešernovim rojstnim dnem, 2. decembra 2019, je dekan Filozofske fakultete dr. Roman Kuhar podelil nagrade za najboljša magistrska dela. Nahtigalova nagrada, letos sta bili dve, je bila pospremljena s posebno svečanim poudarkom, dr. Rajku Nahtigalu so prav letos, ob stoletnici fakultete, v avli odkrili kip. Nagrajenka Anja Božič v svojem magistrskem delu obravnava tri malo znana rokopisna besedila dr. Joža Lovrenčiča. Njen pristop povezuje dve področji njenega študija, klasično filologijo in slovenistiko. Analizira doslej praktično neznano poglavje iz življenja in dela tega klasičnega filologa, doktorja z Univerze v Gradcu ter slovenskega predstavnika na mirovnih pogajanjih v Parizu, ki pa ga je po drugi vojni doletela brutalna damnatio memoriae. Lovrenčičev heksameter je obdelala na podlagi konvencij tvorbe ter z verzno analizo izbranega gradiva izpostavila oblikovno nedokončanost prevoda. Opozorila je na vsebinsko ujemanje obravnavanih del ter umetnikovega pesniškega in prevajalskega dela in v sodelovanju s pesnikovimi potomci pritegnila v obravnavo več povsem novih primarnih virov, na koncu pa z učinkovito digitalizacijo omogočila dostop do obravnavanih besedil novim raziskovalcem. Včasih kdo poudari, da ni antičnega pesnika, ki bi še danes vplival na kulturni diskurz s takšno intenzivnostjo kot Ovidij. To se je pokazalo tudi ob raziskovalnem projektu Anje Božič. Njen raziskovalni članek, povezan z obravnavano temo, je že objavljen, še več, avtorica je s sodelavci pripravila odmevno konferenco ob dvatisočletnici Ovidijeve smrti v političnem izgnanstvu (»Ovidiana 2018«). Na tej podlagi je sedaj nastala mednarodna znanstvena revija Clotho, ki povezuje znanstveno delo študentov in profesorjev. Po desetletjih pozabe je končno začel izhajati Lovrenčičev prevod, revija Keria: Studia Latina et Graeca je doslej priobčila že devet knjig. V kratkem bo Ovidijev magnum opus prvič mogoče integralno prebrati tudi v slovenščini. Delo ima 290 strani, od tega 6 strani bibliografije, urejene po najstrožjih standardih s pomočjo orodja EndNote. Nahtigalova nagrada je po več kot letu dni trdega dela zaslužena, hoc quoque laboris praemium, bi pripomnil Livij. Ne preseneča dejstvo, da so na podlagi tega dosežka avtorico letos sprejeli na podiplomski študij na vrhunsko tujo univerzo. (Fotografije: Uroš Škrjanc.) Seznam dekanovih in Nahtigalovih nagrad 2019 NAHTIGALOVA NAGRADA FF UL ZA LETO 2018/2019 1. ANJA BOŽIČ: »Niso namenjene v tisk, tebi velja njih obisk«: Neobjavljena dela dr. Joža Lovrenčiča – pesniška zbirka Nič Niče, kronika Brat Honorat in prevod Ovidijevih Metamorfoz, mentorja: doc. dr. David Movrin in doc. dr. Aleksander Bjelčevič (Oddelek za klasično filologijo in Oddelek za slovenistiko); 2. LEJLA KOŠMRLJ: Prilagoditvene spretnosti, čustvene in vedenjske težave pri otrocih in mladostnikih z živčno-mišičnimi boleznimi, mentor: izr. prof. dr. Robert Masten (Oddelek za psihologijo). DEKANOVA NAGRADA FF UL ZA LETO 2018/2019 1. KATARINA GOMBOC ČEH: Slovenska glagola moči in morati in njune ustreznice v stavčnih strukturah v ruskem in ukrajinskem jeziku; mentorja: doc. dr. Mladen Uhlik in prof. dr. Andreja Žele (Oddelek za slavistiko in Oddelek za slovenistiko); 2. DOMEN KRIŠTOFELC: Germanismen in der Mundart von Kropa / Germanizmi v kroparskem govoru; mentorica: izr. prof. dr. Uršula Krevs Birk (Oddelek za germanistiko); 3. DANIEL EDUARDO LÓPEZ BONČINA: Interpretación sobre los rasgos hipertextuales y las formas de lectura en Rayuela de Julio Cortázar / Interpretacija hipertekstualnih značilnosti in načini branja v Ristancu Julija Cortázarja; mentorica: izr. prof. dr. Maja Šabec (Oddelek za romanske jezike in književnosti); 4. LARISA MAROLT: Improvizacija v glasbi Kadence v Koncertu za flavto v d-molu Wq 22 Carla Philippa Emanuela Bacha; mentor: prof. dr. Matjaž Barbo (Oddelek za muzikologijo); 5. LUCIJA MIRKAC: Biblija in slovenska katoliška lirika med letoma 1854 in 1900; mentorja: doc. dr. Aleksander Bjelčević in prof. dr. Vid Snoj (Oddelek za slovenistiko in Oddelek za primerjalno književnost); 6. DAVOR MLINARIČ: Prevladujoče predstave o slovenski srednjeveški zgodovini: Kako je razumljena preteklost v sodobni Sloveniji; mentor: prof. dr. Peter Štih (Oddelek za zgodovino); 7. ANAMARIJA ŠIŠA: Razvoj praks dejtanja v kapitalizmu: med delom in ljubeznijo; mentor: doc. dr. Primož Krašovec (Oddelek za sociologijo); 8. SARA UHAN: Geografski vidik prehranske enačbe na primeru Škofjeloškega hribovja; mentorica: izr. prof. dr. Irma Potočnik Slavič, somentor: izr. prof. dr. Darko Ogrin (Oddelek za geografijo); 9. LEA VLAHOVIČ: Jezikovnostilistična primerjava dveh slovenskih prevodov Flaubertove Madame Bovary in vprašanje zastaranja prevodov; mentorica: prof. dr. Mojca Schlamberger Brezar (Oddelek za prevajalstvo). Read the full article