#dolandırıcılığason

[trcoffeebyefe]

Neden Bu Kadar Dolandırıcı Var?

Herkese merhabalar, yeni bir yayına daha hoşgeldiniz. Farkettiyseniz artık her güne yeni bir dolandırıcılık haberi ile uyanıyoruz. Peki dolandırıcılık olaylarının bu kadar artmasının altında ne gibi sebepler var ve buna karşı neler yapılabilir gelin bunu bu yayında hep beraber inceleyelim.

Dolandırıcılık olayları artık neredeyse her gün medyada karşımıza çıkmaya başladı. Eskiden bu kadar fazla sayıda dolandırıcı yok iken, keza var iseler dahi kendilerini saklayan çok fazla ortalıkta görünmeyen dolandırıcıların dahi kişilikleri artık evrim geçirdi. Pek çoğu sosyal medyada boy gösteren, YouTube videoları üreten, komedi programlarına, söyleşilere hatta Ted Talks’lara katılıp şaşalı hayatlarını bizlerle paylaşmaya başladılar.

Bundan bir 10-15 yıl öncesine kadar dolandırıcı dediğimiz kişiler, ortalıkta çok fazla görünmek istemeyen, ismini, yaşamını ve hayatında olan biteni diğer insanlarla paylaşmayan kişilerden ibaretti. Sanırım internet çağı, sadece toplumu değil hırsızlarında evrimleşmesine olanak sağladı. Peki bu evrim nasıl gerçekleşti? Gelin buna biraz daha yakından bakalım.

En Büyük Güvenlik Açığı

Bugünkü yayında neden bu konuyu seçtiğimi soracak olursanız, belki daha önce bahsetmemiş olabilirim, fakat ben yurt dışında 2 yıl boyunca siber güvenlik alanında yüksek lisans yaptım ve tezimi bu alanda hazırlayıp sundum. O yüzden konuya sadece dışardan yorum yapan bir göz olarak değil birde işin tekniksel yanı, sistemdeki açıkların neler olduğu gibi yönlerdende bu yayında ele alacağım.

Siber güvelik yüksek lisansının ilk dersinde sınıfa giren profesör bizlere bir soru sormuştu, ve demişti ki “Şu an sizce Dünyada ki en büyük güvenlik açığı neyde var?” Sınıfta yazılım alanında ve bilgisayar mühendisliği alanında lisansını tamamlamış pek çok kişi vardı. Ve bir kişi, kullandığımız mobil cihazlarda en büyük güvenlik açığı olduğunu söyledi. Ardından başka biri, kullandığımız web tarayıcılarında problem olduğunu dile getirdi. Cevaplar gelmeye devam etti; başka bir öğrenci, kullandığımız kredi kartlarının üzerinde fiziksel olarak numaraların yer almasının en büyük güvenlik açığı olduğunu savundu. Açıkcası bunun gib daha pek çok cevap gelmeye devam etti ama profesör hepsine yanlış dedi.

Ve tahtaya gidip kalemi eline alıp “insan” yazdı. Dünyada ki en büyük güvenlik açığı insanda vardır demişti. Ve bunu açıklamaya başlayınca herkes ikna oldu.

Şimdileri gidip birinin şifresini kırmak, kredi kartını veya bilgisayarını ele geçirmek hem çok fazla emek hemde çok fazla teknik bilgi gerektiriyor. Profesör bu alanı bir mayın tarlasına benzetmişti ve bu mayın tarlasında gerçekten mayına basmadan yürümeyi bilen kişilerin bu yolu tercih ettiğini bizlerle paylaştı.

Güven Olmadan Dolandırıcılık Olmaz!

Profesör sınıfa dönüp, “artık en büyük güvenlik açığının insanın kendisi olduğunu bildiğimize göre dolandırıcılığın birinci kuralı nedir? birde bunu tahmin edin bakalım” dedi. Yine oldukça teknik cevaplar geldi ve yine hiç biri doğru değildi. Profesör kalemi tekrardan eline aldı ve tahtaya gidip “güven” yazdı. Güven olmadan dolandırıcılık yapmak işin en zor yoludur dedi.

Ve sözlerine şu şekilde devam etti; Bir dolandırıcın çoğunlukla bu işe adım atacağı ilk evre yakın çevresi olur çünkü yakın çevresinin ona güven duyduğunu bilir. Yolda sizi durduran biri bizden $500 borç para istese sanırım hiç birimiz gidip bu parayı bu kişiye vermeyiz çünkü o kişiye karşı güven duymayız. Ama kuzeniniz sizden gelip bunun iki katı para istese düşünmeden o parayı verirsiniz. Çünkü kuzeninize güvenirsiniz.

Profesörün yaptığı bu enfes giriş ile sınıfta resmen herkes sus pus kesilmişti. Şu an ki dolandırıcıların pek çoğu o yüzden güven inşa etmek için uğraşıyorlar. Sosyal medya hesaplarından kendi hayatlarını paylaşır, samimi sohbetler yapar, tanınmış kişiler ile birlikte boy gösterirler. Sizden olurda bir para alırlarsa ilk bir kaç defa size bu parayı katlayarak verirler. Bütün bunların amacı tek bir şey içindir; oda toplumun güvenebileceği bir karakter haline dönüşmektir.

Sosyal Medya Hayatları

Peki niçin tüm Dünyada bunca insan hızlı para kazanmanın yollarını ararken dolandırılıyorlar. Artık sosyal medya ile pek çoğumuz diğer insanların görkemli yaşamlarına anlık olarak şahit oluyoruz. Pek çok insan deliler gibi çalışsada böyle yaşamlara ulaşması mümkün olmuyor. 2020 yılında FBI’nın yayınladığı İnternet Tabanlı Dolandırıcılık raporuna göre Z jenerasyonu bir önceki seneye göre, 2 kat artış göstererek hızlı para kazanma umudundan dolayı dolandırılmış.

Sadece Z jenerasyonu değil tabiki daha pek çok insan bu olaylardan etkilenmiş ancak genç nesildeki hızlı ve kolay para kazanma arzusu her geçen yıla göre katlanarak artmaya devam ediyor. Bunda da sosyal medyanın büyük bir katkısı olduğu aşikar. Sadece sosyal medyayı hedef göstermekte tabiki doğru olmayacaktır. Hayat pahalılığıda tüm Dünyada ve özellikle Türkiye’de giderek arttı. Ev almak, araba almak, yurt dışına çıkmak gençlerin pek çoğu için artık hayal olmaya başladı.

Ben öğretmen bir ailenin çocuğu olarak, annem ve babamın memurluk yaptığı yıllarda kazandıkları maaşlar ile mütevazı bir ev ve ikinci el orta sınıf bir araba almaları mümkündü. Benim üniversiteye başladığım 2008-2009 yıllarında da KYK bursu alıyordum ve aylık 200 TL’ye yakın bir burstu. Bununla sinemaya gidebiliyor, üzerine bir konsere katılabiliyor ve arkadaşlarımla hafta sonu taksimde bir yerlerde yemek yiyip üzerine bir şeyler içebiliyorduk. Ve hala geriye biraz para kalıyordu. 2023 yılında ise bunların hepsini yapabilmek çoğu öğrenci için oldukça zorlu.

Üniversiteden mezun olup işe girince de aslında pek bir şey değişmiyor. Deliler gibi işe gidip çalışsanız mesailer yapsanız da sosyal medyadaki görkemli hayatların seviyesine ulaşmanız pek mümkün gözükmüyor.

Dolandırıcı Doğulur mu? Olunur mu?

Aslında dolandırıcıların çok büyük bir kesimi dolandırıcı olarak Dünyaya gözlerini açmıyor. Ancak zorlu hayat koşullarına katlanmamak ve hemen en kestirme yoldan parayı bulma arzusu insanların bu yönlere gitmesine sebep oluyor. Bununla alakalı bence yapılmış en güzel filmlerden bir tanesi “Emily the Criminal”. Burda da ana karakter sürekli iyi işler yapmaya çalışmasına rağmen hayatın acımasız yüzü ile sürekli olarak karşılaşıyor. Ve en sonunda pes edip kendiside bu işlere girmeye karar veriyor.

Pek çok zaman dolandırılan siz değil iseniz dolandırıcılık hikayelerini dinlemek insanların dikkatini çeker. Çünkü başka insanları kandırıp bunu başaran insanın bunu nasıl başardığı ve elindeki parayla şimdi neler yaptığının hayalini kurmak ilgi çekici bir başlıktır. Fakat ben yüksek lisans tezimi hazırlarken bir de dolandırıcılık sonrasında bu kişilerin karşılaştıkları durumları araştırm��ştım. Bu insanlar nasıl ortaya çıkar nasıl kendini ele verir gibi olasılıkları tezime dahil etmiştim.

Böyle büyük vurgunlar, insanları, özellikle hayatın başında olan gençleri, dolandırıcılığa yönlenmelerine sebep olabiliyor ama eğer ki yıllardır kimliğini gizleyerek yaşamış olan biri değil iseniz kaçak hayatı bu insanları bir yerde ele veriyor. Ben yaptığım araştırmada yakalanan dolandırıcıların çoğunun kendini ihbar ettiğini görmüştüm. Çünkü bu insanlar görkemli hayat için yaptıkları bu dolandırıcılıklardan büyük paralar kazanıp ortadan kaybolsalarda kaçak yaşamak zorunda kaldıklarından istedikleri hayat stiline sahip olamayıp en sonunda pes etmeyi seçiyorlar. Tabi tüm dolandırıcılar bunu yapıyor mu? Tabiki hayır, ancak yine pek çoğunun hayatı ne zaman yakalanıcam korkusu ile geçiyor.

Son Söz

Konuyu toparlayacak olursak, biz insanlar elektrik akımı gibiyiz, kolay bir yol ortaya çıktığında gerisini hiç düşünmeden hemen o yolu seçebiliyoruz. Bazen güvenimize sahip olan insanlar bundan fayda sağlamaya çalışabiliyor, her ne kadar iyi niyetlide olsak bu tür olaylara hepimiz maruz kalabiliyoruz. Yıllar boyu debelenmeden zorlanmadan para kazanmak yerine bir anda bu sorunu ortadan kaldırma olasılığı bu işin arkaplanını düşünmemize sebep oluyor. Haksız yolla insanların ne zor koşullarla kazandığı paraları alıp kaçan insanlar, hiç istemesekte her zaman var olacaklar. Bizlerin tek yapabileceği şey ise bu konuda biraz daha bilinçlenebilmek.

Bu bölümde dolandırıcılığın neden bu kadar hızlı bir şekilde yükselişe geçtiğini ve buna karşı neler yapabileceğimizi konuştuk. Umarım sizlere faydalı bilgiler sunabilmişimdir.En kısa sürede yeni yayınlarda görüşmek üzere, kendinize çok iyi bakın hoşçakalın.

Referanslar

Vega, N. (2022, March 20). Here’s how much money Americans lose to online scammers at every age. CNBC. https://www.cnbc.com/2022/03/20/how-much-money-different-age-groups-lose-to-online-scammers.html

Varga, G. (2022, May 19). The Gen-Z Fraud Report: Young Americans & Fraud. SEON. https://seon.io/resources/gen-z-report-online-fraud/

Turkish Coffee Podcast Youtube Sayfası:

Turkish Coffee Podcast Haftalık Blog Sayfası: