#aínda que a ninguén lle interese :')

[zsofiarosebud]

Guía de personaxes de The Terror (AMC 2018)™ en galego. Hai barcos, un chisco gore e masculinidades alternativas (?) xa a podedes ir vendo. 

[fabulatorio]

Por que publicamos Catro Ventos?

Cando se edita un novo libro, unha das obrigas do editor é redactar un pequeno texto, unha sinopse que funcione como presentación do seu contido. No mellor dos casos, ese texto será un convite, o pulo necesario para que o lector vaia máis alá da capa do libro. De sempre eses textos aparecían nas contracapas. Hoxe, o seu hábitat máis natural é a rede. Sexa como for, ben por cuestións de espazo, ben por que cada vez temos menos capacidade de atención, ou ben por seguir os dictados do márquetin, a condición esencial para ese tipo de textos é que sexan breves.

Hoxe presentamos Catro Ventos de Javier Fernández no festival FFoco da Coruña e aquí estamos, unhas horas antes, coa certeza de que a brevidade non se compadece moi ben con explicar os porqués: por que publicamos Catro Ventos?  Temos para nós que contestar a esa pregunta é case máis importante, e pode ofrecer máis e mellor información, a quen poida estar interesado no libro.

Así e todo, como somos ben aplicados, aquí vai a versión breve:

O libro Catro ventos está construído a partir das fotografías de dous traballos complementarios de Javier Fernández Pérez de Lis: A construción dun mapa/territorio, e Sistema Orográfico Galego. O primeiro —tendo en ocasións como referencia a carta de Domingo Fontán— pretende afondar na relación entre a construción dun mapa e a súa lectura, e entre a lectura e a vivencia do territorio representado. O segundo traballo é unha investigación visual que pretende representar paisaxes da orografía galega. O libro complétase cun texto do escritor e periodista Guillem Martínez de título «Sobre a Mirada».

A edición consta de 300 exemplares en galego e inglés, todos firmados e numerados por Javier Fernández Pérez de Lis.

Se hoxe ides ir a FFoco, ou estades escasos de tempo con traballos e ao coidado de nenos pequenos (sabemos ben do que falamos) non é preciso que sigades lendo. Para os que teñades interese, aí van uns cantos porqués:

Os porqués

A estas alturas a ninguén lle vai sorprender se afirmamos que somos editores lentos. En realidade non é que editemos lento, senón, máis ben, que publicamos “lento”. Por unha banda os recursos son limitados —o mundo editorial é o que é—, e case máis importante, sempre quixemos que Fabulatorio fose unha editora motivada máis polo “necesario” que polo “urxente”. E velaí é o primeiro porqué de Catro ventos: a necesidade.

A primeira vez que coñecimos o proxecto Catro Ventos de Javier foi no mes de outubro de 2013, hai agora catro anos, na estupenda exposición Livres que organizou Tono Arias en Dispara —non deixaremos nunca de salientar a importancia de experiencias como foi esa de Livres e tantas outras que segue a organizar Tono, ou o Visions, o Photobook Club de Vigo, ou a de agora de FFoco: inciativas culturais autónomas, autoxestionadas, independentes,… e honestas… e felices… Tamara, Amador, Tono Mejuto e todo o fantástico equipo de FFoco, sentídevos parabenizados da nosa parte.

Non resultado doado falar da “necesidade” ou definir con precisión o que é necesario. No noso caso, os libros necesarios son os que contan o que a nós nos gustaría contar, os que nos ofrecen a ler o que a nós nos gustaría ler e os que nos permiten ver o que aínda non vimos e o que aínda non imaxinamos. No concreto de Catro Ventos o necesario para nós manifestouse nun Que e nun Como. O Que refírese a unha maneira diferente de ollar a paisaxe por parte de Javier, máis interpretativa que só contemplativa: ver o territorio como un espazo “vivido”, superando, dalgunha maneira, as  visións “sentimentais” que habitualmente se teñen da paisaxe do noso país, nesa idea do sentimental tan ben contada recentemente por Helena Miguélez. Había tamén, naquelas primeiras imaxes que mostrou Javier en Livres —o proxecto aínda non estaba rematado daquela—, un relato, ou unha filiación, máis científica que estética, ou estetizante; unha vontade máis de observar que de representar a beleza, sexa o que sexa a beleza na segunda década do século XXI. Por último, e quizais como resultado de todo interior, aquelas fotografías permitían que entrase o tempo dentro delas: percibir a permanencia, a tenacidade do territorio, o primitivo.

O Como ten que ver máis coa maneira na que Javier presentou aquelas imaxes, afastándose do “canon”' da reprodución fotográfica. O que se mostraba en Livres eran, tan só, unhas fotocopias. De Javier coñecíamos xa daquela varios dos seus traballos anteriores e do seu interese, por exemplo, por editar pequenos fanzines con risografía, unha técnica de impresión que permite poñer de relevo a cualidade material da impresión, recuperar unha certa “densidade”, lonxe da aspiración de neutralidade e pulcritude que parece dominar hoxe en día a reprodución fotográfica. Temos para nós que, en moitas ocasións, a copia, a fotografía física, interprétase só como un trámite, como o medio necesario para poder amosar da maneira máis fidedigna posible o que é a “fotografía real”, é dicir, un arquivo dixital. A nós, porén, interésanos máis que os libros incorporen unha reflexión sobre a maneira en que as imaxes son reproducidas, que a materialidade da copia forme parte da súa capacidade de comunicación, e por iso, xa o mesmo día da inauguración, falamos con Javier sobre a posibilidade de editar o seu proxecto e darlle forma de libro. E velaí o segundo porqué: a posibilidade de experimentación, da descuberta, ese hai sorte,  da sorpresa. Procurar, en definitiva, que o libro, que a forma do libro, sexa tamén comunicación. A iso é ao que sempre aspiramos cando editamos un libro.

O terceiro dos porqués apareceúsenos moito máis adiante, esta vez en forma de texto. Por norma xeral gústanos que os libros de fotografía que editamos vaian acompañados dun texto que amplíe ou complemente ás imaxes, que non as “explique”, senón que as acompañe. Atopar o texto apropiado para Catro Ventos levounos tempo, ata que, por cousas de serendipia —nunha das moitas idas e voltas do proceso de edición das imaxes—, dimos cun texto de Guillem Martínez titulado “Sobre la mirada”. Ese breve artigo, publicado orixinalmente en castelán no xornal dixital Contexto, e traducido co seu permiso  para esta ocasión ao galego e ao inglés, pareceunos o mellor acompañamento posible ás fotos de Javier. Por Guillem Martínez sentimos unha profunda admiración e cremos, sen moito lugar a dúbida, que é unha das voces xornalísticas imprescindibles do momento actual.

O cuarto porqué pode parecer, de entrada, máis insignificante, ou pasar máis desapercibido, aos ollos de moitos posibles e futuros lectores, e ten que ver coa tipografía coa que está deseñado e maquetado o libro. Sen entrar a valorar agora a decisiva relación que existe entre tipografía e edición editorial —iso queda para outro texto futuro—, si que non podemos deixar de falar de María Ramos e da súa estupenda tipografía “Sastre”. Levabamos tempo con ganas de atopar o proxecto acaído no que empregar esa tipografía e dende o primeiro momento tivemos claro que Catro Ventos representaba a mellor oportunidade para facelo. Seguramente nunca o veremos publicado nun xornal, pero temos para nós que hai poucas cousas tan relevantes para a normalización cultural do noso país como que haxa deseñadoras e deseñadores galegos de tipografía, como María Ramos ou Marcos Dopico, producindo tipografías de calidade. Buscade, admirade e seguide o traballo de María, que de seguro nos ha traer moi boas novas tipografícas no futuro, e nós ben que o celebramos.

O último porqué de Catro Ventos está relacionado co que vén sendo unha das normas irrenunciables de funcionamento de Fabulatorio: poder colaborar nun proxecto cun autor, neste caso Javier Fernández, para producir un libro coa súa obra, non para reproducir sen máis o seu traballo. Antes o fixemos con Simona Rota, con Luís Díaz, con Tono Mejuto, ou con Jesús Madriñán, pero hoxe toca estarlle inmensamente agradecido a Javier Fernández pola súa xenerosidade. Con este Catro Ventos que hoxe presentamos non se esgota Catro Ventos, hai outros moitos Catro Ventos posibles, xa sexa en formato expositivo ou xa sexa, por que non?, en formato libro. Sempre dicimos que a única función dos libros é contar historias —máis ala de moitas outras consideracións—. Hoxe presentamos un novo libro e só podemos agardar que a historia que contan as fotos de Catro Ventos chegue a interesarvos e, no mellor dos casos, a conmovervos, do mesmo xeito que nos conmoveron a nós.

[kiro-anarka]

Como afirma o xornalista Benito Leiro, “a historia da droga en Galicia é unha historia mal contada”. Así que lles imos contar o que non lles relataron en ningún dos moitos libros escritos sobre o narcotráfico en Galiza. E tamén os porqués de tanta propaganda e tantas mentiras.

“Os meus principais inimigos son Pastor Alonso e o Servizo de Vixiancia Aduaneira”, afirmaba o Coronel Arsenio Ayuso, responsábel do Servizo Fiscal Antidroga e asesor de Luís Roldán (director xeral da Garda Civil), nas páxinas de El Correo Gallego, logo de defender contra vento e maré a inocencia do contrabandista Sito Miñanco. Pastor Alonso era alcalde de Noia polo BNG e algúns dos membros máis activos do SVA en Galiza eran militantes nacionalistas e membros da INTG.

Por aqueles meses de 1990, o Sindicato Unificado da Garda Civil acusaba á Dirección Xeral da Garda Civil de “torpedear a investigación da Operación Rodríguez”, afirmando que no narcotráfico galego estaban implicados “cargos socialistas e altos mandos da Garda Civil”.

Pastor Alonso puxo en marcha unha particular campaña contra o narcotráfico que comezou polo enfrontamento co responsábel da Garda Civil na localidade e coa maioría dos gardas, logo de que o cabo Manuel Gónzalez denunciara publicamente a corrupción existente no posto de Noia ante os seus superiores, sen que estes tomaran medidas. Non era totalmente certo, si as tomaron…, contra o garda denunciante.

Pastor Alonso non só o apoiou, senón que se fixo eco das súas denuncias.

Auxiliado informativamente polo garda vigués Xosé Piñeiro, membro na altura do Sindicato Unificado da Garda Civil, o alcalde noiés comezou a ser coñecido como o alcalde que se enfrontaba ao narcotráfico.

Principiou con declaracións e entrevistas nas páxinas locais, saltou ás galegas e, moi pronto, converteuse na estrela convidada a varios programas da televisión española.

Mesmo apareceu na portada do The Independent británico, algo infrecuente para calquera alcalde do mundo e xa non digamos un galego.

O titular da reportaxe (24-11-1989) era claro e impactante: “Loita para manter unha vila española fóra do cartel de Cali”. Un pouco amarelo para ser dese xornal británico.

Nesta reportaxe, asinada por Tim McGirk, aparecía tamén a escocesa Eileen Calvo Nimo, quen chegada de Edimburgo se convertera daquela en introdutora de Pastor Alonso nos medios de comunicación, e declaraba moi sabida que “un oficial de control da DEA americana está a investigar en Noia”.

Cos datos fornecidos polo garda Xosé Piñeiro e pola escocesa Eileen Calvo, achegados tanto polos servizos secretos españois, como polos da CIA americana, Pastor Alonso emprendería unha campaña dentro do BNG para impedir que os nacionalistas pactasen co PSOE nos concellos.

Eses pactos, dos que acusaba directamente a Xosé Manuel Beiras, significaban para Pastor Alonso que o nacionalismo galego se poría ao servizo do PSOE e, polo tanto, do narcotráfico.

Finalmente, ese teima acabaría coa súa brillante carreira política. As nais contra a droga Polos mesmos meses nos que Pastor Alonso principia a súa particular loita contra o narcotráfico, comeza a tomar forza Érguete, a asociación de nais que loitan contra a droga. Aínda que xa viñan actuando con anterioridade, constituíronse legalmente como asociación no 1986.

O día en que se presentan publicamente denuncian a 33 bares que vendían cocaína e heroína “algúns protexidos pola policía” berran, valentes, comandadas pola súa presidenta, a loitadora Carme Avendaño.

Ao pouco tempo, xa son 38 asociacións en toda Galiza.

Se Pastor Alonso e os seus poñen o foco no Garda Civil e nalgúns altos cartos do PSOE, todos relacionados co Ministerio do Interior, as nais contra a droga comezan as súas excursións a Vilanova de Arousa, Cambados e Vilagarcía, ao que elas denominan “o corazón do narco”.

Non só realizan denuncian públicas, senón que abouxan e fustigan aos máis famosos contrabandistas da Ría de Arousa, convertidos nos seus principais inimigos na particular cruzada antidroga.

O berro desesperado, convertido en slogan, tiña a potencia suficiente para logralo: Están matando os nosos fillos! Quen se pode resistir…

Unha mercadoría que era gorentosa para os xornalistas, sobre todo para os de Madrid,  pois casáballe moi ben coa súa idea de Galiza e cos intereses financeiros e comerciais que defenden os seus medios. A maioría dos xornalistas galegos tamén mercaban ese xénero de moi boa gana.

O PSOE e os xuíces afíns dábanlles todo o protagonismo e a cobertura necesaria.

Pero, de verdade, eran os famosos narcotraficantes galegos os responsábeis desas mortes por consumo de drogas?

Que se saiba, nin o haxix nin a cocaína matan directamente.

As mortes producíanse pola heroína, polo cabalo que entrou desbocado por Galiza adiante, levando, nalgúns casos, a toda unha xeración de rapaces. “A xeración perdida”, dise no Salnés.

Se temos que crer ás investigación e os feitos probados nos xuízos, ningún dos grandes narcos galegos estaba relacionado co tráfico do cabalo.

Eles sempre o negaron tan teimosamente como eran acusados de “matar os nosos fillos”.

“Pero alguén tivo que traer a heroína”, afirma Perfecto Conde, o xornalista que primeiro escribiu un libro sobre o narcotráfico en Galiza, La Conexión Gallega (1991), “e teño documentado que aquí operaba o Cártel de Cali”. O que foi redactor deste periódico, relata neste libro, agora reeditado, o paso dos maiores contrabandistas do tabaco á droga e seguindo, de certo xeito, a liña de denuncia de Pastor Alonso, as conexións cos carteis colombianos.

Quen traía a heroína? “A realidade vaise coñecer, e ten moi pouco que ver co que nos contaron en Galiza e co que difundiron desde Madrid, que é o mesmo: un relato deformado e interesado. A ninguén lle interesaba falar da heroína”, afirma Felipe Suárez presidente Fundador e Presidente de Honor da Plataforma Galega contra o Narcotráfico.

Dez anos antes de comezar a súa loita Pastor Alonso e as nais de Érguete, comezouna este xornalista arousán. No ano 1975, logo da morte dunha amiga por heroína, principia a denunciar o tráfico de droga no Salnés desde as páxinas de El Ideal Gallego e, máis tarde, faríase famoso desde as ondas de Radio Arousa, acadando algúns dos principais premios xornalísticos do estado (Ondas, Ojo Crítico…).

“Non se podía falar da heroína pois os medios e os xornalistas falan unicamente daquilo que vai ter impacto na xente. E o que máis vendía era Galiza como porta de entrada da cocaína en Europa e o Salnés coma unha nova Sicilia. Pero o grande problema sanitario era a heroína, porta aberta á morte. Foi a heroína. e non a cocaína. a que demoucou a nosa xuventude, aínda que a lenda fale da cocaína”, afirma Felipe Suárez

“A realidade vaise coñecer, e non lle vai gustar nada a moitos”, agoira o xornalista, autor do libro La Operación Nécora +: Colombía-Sicilia-Galicia: triángulo mortal (1997). Súarez, coa súa longa experiencia de investigador e activista contra a droga, afirma ter perfectamente documentado de onde procedía a heroína e onde se vendía: ”Producíase, principalmente en Afganistán e Paquistán e, logo, vía Turquía e os Balcáns, en camións, chegaba a España. Os principais centros de ventas en Galiza eran o poboado do Bao en Pontevedra e o do Cornazo en Vilagarcía. Estaba en mans dos ciganos, pero os turcos chegáronse a asentar na zona do Salnés e, como non daban abasto, aínda se repartiron o territorio co Cartel de Cali”.

Un Cartel de Cali que operaba maiormente nas Rías Altas e con outras conexións que os famosos narcos do Salnés.

Os grandes narcos “Ningún dos contrabandistas históricos de Galiza traficou con heroína”, afirma Benito Leiro, que publicou Un lugar tranquilo. Contrabando, drogas e corrupción nas Rías Baixas no 1993. Leiro, que formaba parte do equipo de xornalistas de El Correo Gallego que no 1990 recibe o premio de Investigación Ortega y Gasset (xunto con X. A. Pérez, Elisa Lois e Afonso Freire) “por aprofundar na investigación sobre o contrabando galego”, afirma que aínda non deixou de investigar “e podo afirmar que aos famosos narcos galegos botóuselles a culpa das mortes dos nosos fillos mal botadas. Eles nunca tocaron a heroína. É máis, sempre se levaron mal cos turcos que eran os que a manexaban”.

A pregunta é clara. Por que esas culpas logo, por que nos libros nunca aparecen os verdadeiros culpábeis, os que traficaban coa heroína?

“O problema está na xeneralización. Traían a droga e traían a morte. Ninguén diferenciaba daquela entre as drogas. Críamos que os mesmos que traían o haxix ou a cocaína tamén traerían a heroína. O tempo permitiunos ver as diferencias”.

Benito Leiro non dubida en afirmar que “está é unha historia mal contada desde o principio. Baseámonos todos nas fontes oficiais e nas asociacións contra a droga e non indagamos máis. Os libros que viñeron logo só fixeron xuntar retallos. Penso facer unha historia verdadeira sobre isto e…, que cada un coma a súa merda. Xa é hora de que falen os verdadeiros protagonistas”.

Madrid como porta de entrada Segundo o responsábel da Unidade de Delincuencia e Crime Organizado (Udyco) da Policía Nacional con base na Coruña, “os narcos históricos galegos permaneceron até de agora lonxe do negocio da heroína, pero temos medo a que se sumen en calquera momento”.

O inspector xefe da Udyco afirma tamén, en declaracións a La Opinión de A Coruña, que “a diferencia da cocaína, a heroína non utiliza Galiza como porta de entrada, senón que son as bandas locais as que se desprazan a Madrid para recoller os subministros”.

Leiro coincide coa policía: “podo afirmar que a heroína non entraba vía Galiza e que eran os trapicheiros os que ían procurala fora. Moitos deles eran os mesmos drogaditos. Eles procurábana, eles vendíana, eles decidiran drogarse. Non hai que esquecer o que supuxo a movida dos oitenta”.

Para Fernando Alonso, xerente da Fundación Galega contra o Narcotráfico “a heroína que chega a Galiza procede de Afganistán e ven vía Turquía e os Balcáns”. Pero, contradicindo a Udyco, afirma que “a metade dos alixos que chegan a España e ao norte de Portugal pasan antes por Galiza”.

Aínda que, segundo a Fundación Galega contra a Droga, os que moven aquí a “heroína son as organizacións holandesas, búlgaras e albanesas e, aínda, colombianas”.

Nas detencións dos principais alixos sempre aparecen estranxeiros encabezando as bandas que operan en Galiza. Ningún dos “famosos” narcos galegos foi condenado por tráfico de heroína.

Segundo datos da Udyco Pontevedra, desde o ano 2009, incautáronse na provincia 185 quilos de heroína con 91 detidos. O papel das forzas e corpos de seguridade do estado Non semellaba ir moi descarreirado Pastor Alonso, á vista dos acontecementos posteriores, cando implicaba no narcotráfico directamente a algúns membros das Forzas e corpos de seguridade do estado e a socialistas relacionados co Ministerio do Interior.

Pregúntolle a Laureano Oubiña se eles, como negan reiteradamente, non traficaron nunca con heroína nin son os causantes das mortes que lles achacan, quen son os culpábeis e por onde entraba a droga.

“Esta contestación pódencha dar perfectamente Rafael Vera [Director Xeral de Seguridade], José Barrionuevo [Ministro do Interior], Felipe González [Presidente do goberno de España] e os altos mandos da Garda Civil. Eles saben perfectamente quen a introducía en España e por onde”.

Cando a Operación Nécora (1990) o xuíz Baltasar Garzón consideraba como feito probada a existencia de conexión entre as Forzas e corpos de seguridade do estado e o narcotráfico sendo os casos máis mediáticos os do Coronel Ayuso, do comandante Quintero ou de Antonio Núñez.

Laureano Oubiña Existen dous feitos que semellan claros. O primeiro, a implicación naqueles tempos de membros de policía ou garda civil, máis ou menos destacados, no tráfico da droga. No caso da heroína en Galiza, moitos máis que narcotraficantes autóctonos.

O segundo aspecto é que, como recoñecen diversos xuíces, nas operacións contra o tráfico de heroína “sempre había chivatazos, a heroína incautada era mínima e nunca caían os verdadeiros responsábeis”.

Así pasou coa famosa Operación Primavera posta en marcha no 1987 en Madrid.

En Galiza tense constancia que, a comezo dos anos setenta chega un novo capitán da Garda civil ao Morrazo. Non tardaría moito tempo en correr pola zona o cabalo desbocado enganchando no seu trote bulicioso moita mocidade que, ou deixaba a política ou non se comprometía coa súa causa.

O capitán foi descuberto por militantes da UPG que seguiron o rastro que guiaba o latricar da xente, e, antes de que puidesen tomar as medidas oportunas, o garda desapareceu sen deixar rastro.

O xornalista Pepe Rei e o sindicalista da policía, Antonio Atienza, relacionarían a un comandante, alcumado Pedro Arias, co coronel Rodríguez Galindo e o trafego de droga desde o Cuartel de Intxaurrondo de Donóstia. O seu nome e características coincidían co capitán que operara no Morrazo.

O xornalista Manuel Veiga, conta tamén no seu libro As ruínas da cidade amada, a escabechina que produciu a heroína en Monforte, outras das zonas nas que a xuventude tiña a finais dos anos setenta maior compromiso político.

O Bosi, un dos trapicheiros máis lonxevos da zona, dos poucos aos que non matou o cabalo, agora en liberdade logo de máis de 40 anos entrando e saíndo das cadeas, confirmame que na zona da Ribeira Sacra os que manexaban a droga nos anos oitenta era dous policías de Monforte.

Cando lle pido os nomes ou algún dato máis, contéstame cun, “pero Pucheiro, ti estás tolo, que pouco me queres, non morrín pola droga e agora ves ti e queres que me maten”, deixando ver a súa boca desdentada.

Nada novo que xa non dixeran daquela os sete falares.

Felipe Suárez afirma que “cando denunciabamos o tráfico de heroína ninguén nos facía caso, nin se tomaban medidas. Até que chegou un xuíz novo a Vilagarcía, falou comigo e puxo en marcha a primeira redada, a do Cubo. Era unha familia que vivía nunha chabola, baixaban unha caldeira cunha corda desde a fiestra, os compradores poñían o diñeiro, subían a caldeira, contaban o diñeiro e baixaban de novo o caldeiro coas doses de droga segundo os cartos recibidos. Os trapicheiros collíana e marchábanse.

Por iso o nome de “Os do Cubo”.

A conexión con Euskadi O xornalista galego Pepe Rei, afincado en Euskadi, comezou a investigar as relacións entre o narcotráfico e as Forzas e corpos de seguridade do estado. Primeiro publicou os seus traballos en Interviu, denunciando o que el denominaba “clans do norte galego”, que el concretaba nos Fernández Espina, que, segundo publicaba, tiñan presuntas relacións de negocios co alcalde coruñés Francisco Vázquez.

Máis tarde, Pepe Rei publicaría numerosos libros, entre eles o máis famoso, La cloaca vasca. De las razones de Estado a los sumideros de Euskadi.

Pepe Rei, cuxa familia tamén foi vítima directa da heroína, coincidiría no cárcere con Laureano Oubiña, e sempre defendeu que os famosos narcos galegos non tiveran nada que ver co tráfico de heroína, senón que esta droga era “razón de Estado”: usada como método contrainsurxente e, tamén para financiar a loita ilegal contra ETA e outros nacionalismos. Pepe Rei, deu a coñecer unha carta do narcotraficante turco Vedat Cicek no que afirmaba que a Garda Civil o escoltaba cada semana no transporte de quince quilos de heroína e que un axudante do Coronel Rodríguez Galindo, de paisano, lle dixera que era “para castigar a xuventude vasca polo seu apoio a ETA”.

Pepe Rei non foi o único nin o primeiro en denunciar a existencia de “traficantes de heroína con licencia a cambio de información sobre os nacionalismo”.

Suxeríao tamén El País no 1994 nunha reportaxe titulada Más de 30 años de drogas ilegales en España.

Conta o ex lendakari vasco, José Antonio Ardanza, nas súas memorias, que cando era alcalde de Arrasate mandou investigar á Policía Local un coche con matrícula falsa que tiñan a certeza que traficaba con droga, e que comprobaron como ese automóbil remataba sempre entrando pola porta do cuartel da Garda Civil de Intxaurrondo, en Donostia.

A investigación aínda é máis exhaustiva no libro de Justo Arriola A los pies de caballo. Narcotráfico, heroína y contrainsurgencia en Euskal Herria.

Pepe Rei, hoxe eivado por dous nunca ben explicados accidentes, denunciou a conexión de Rodríguez Galindo e a Garda Civil con traficantes galegos e como parte da droga “desaparecida” dos alixos de Euskadi (concretamente do porto de Pasaia) chegou a Galiza.

O informe Navajas Pero a denuncia máis importante da connivencia entre os narcotráfico e as Forzas e corpos de seguridade do estado, realizouna o Fiscal da Audiencia de Guipúkoa, Luis Navajas, no 1989.

No seu extenso informe implicaba ao xeneral Rodríguez Galindo, xefe da loita antiterrorista no País Basco no narcotráfico e o contrabando como xeito de loitar contra o nacionalismo. E con el a outros 15 gardas e mandos. Tamén investigara as propiedades dos xefes da Garda Civil, aparecendo, por exemplo, que o xeneral Rodríguez Galindo tiña en propiedade 11 vivendas.

O informe nin sequera foi rexistrado polo Fiscal Xeral do Estado, Javier Moscoso, para non deixar pegada ningunha, así que nin sequera foi tomado en consideración en xeito e forma.

Esta “desaparición misteriosa”, logo de afirmar a fiscalía que estaba  a “ser estudado polo xulgado Número 1 de Donostia” foi denunciada polo avogado Miguel Castells, pero non tivo percorrido xudicial, pois ía dirixida contra tres fiscais xerais.

Mais o informe sairía á luz grazas á súa publicación no primeiro número da revista Crisis. Que, por certo, tamén foi o último. Pechárona. Dáse a circunstancia de que, dez anos despois de saír publicado este informe, e cando Navajas xa é fiscal no Tribunal Supremo, é detido en Barcelona o tenente coronel Máximo Blanco, por ser integrante dunha rede de narcotráfico.

Blanco fora o responsábel no 1992 da loita antidroga da Comandancia donostiarra de Intxaurrondo, comandada polo daquela coronel Rodríguez Galindo.

Mátannos coa heroína Desde a dereita e os medios policiais afirman que relacionar as Forzas e corpos de seguridade do estado co tráfico de heroína para impedir a contestación social e a toma de conciencia política, sobre todo durante a chamada Transición, “obedece unicamente a unha corrente conspiranoica”.

Así o denuncia o especialista Juan Carlos Usó autor do libro ¿Nos matan con heroína?. Sobre la intoxicación farmacológica como arma de estado.

Non é do mesmo parecer Pepe Rivas, director da veterana revista Ajoblanco. Rivas sostén que se usou a heroína para rematar co movemento libertario en Barcelona.

“Aos libertarios xa non hai quen os resucite, matounos a policía infiltrándose nos ateneos e repartindo heroína”.

Juan Carlos Usó, que no seu libro Nos matan con heroína?, quere desmontar “o mito de que mortes polo cabalo foron fomentadas polos Estados de xeito deliberado”, ten que conceder, ante a evidencia de moitos membros de corpos policiais detidos por tráfico de estupefacientes, que “existiu un lucro ilícito de policías e a gardas civís, pero non se pode falar de política de Estado”. No ano 2013, o dirixente de Podemos, Juan Carlos Monedero, afirmou que durante a Transición “a policía comezou a distribuír heroína para facer posíbel o cambio político sen contestación social”. Os sindicatos policiais denunciárono.

Breve historia da heroína Antes xa de pasarse ao tráfico de droga os contrabandistas galegos, xa aparecera a heroína facendo estragos por estes lares: O Morrazo, Monforte, Ferrol… Pero en moita menor cantidade que por outras parte do Estado.

El País, no mencionado reportaxe “Más de 30 años de drogas ilegales en España”, cita como as zonas máis adictas a heroína á comarca de Cádiz, aos poboados de chabolas de Madrid e Barcelona e a area próxima a Donostia.

Desde 1975, cando comeza o consumo da heroína en Galiza, ao comezo da década do noventa, créanse as condicións sociais e políticas para o aumento da drogadición, o que obrigaría a que, ante a alarma social existente, se puxese en marcha o que os socialistas denominaron desde o Goberno “a guerra contra as drogas”.

A vitoria do PSOE nas eleccións xerais de 1982 trouxo consigo a mini-reforma do Código Penal, que distinguía entre drogas duras e drogas brandas.

“Para oporse a esta reforma, os grupos políticos e mediáticos da dereita española, a maioría dos existentes, puxeron en marcha unhas campañas de alarma social, no que a heroína se converteu no culpábel perfecto, no bode expiatorio de tantos suicidios e asasinatos. Nunca se facían autopsias, pois así se demostraría que as mortes eran producidas pola “rasca da parede” e outras mesturas de barbitúricos”. A cita é da Breve historia del consumo de drogas en el Estado Español, publicado pola Associació Lliure Antiprohibicionista, de Barcelona.

Tamén afirma que como resposta ao aumento do consumo, propiciado polas condicións sociais, en Galiza fan fincapé no desmantelamento naval e da frota pesqueira por mor da entrada en vigor da 200 millas xurisdicionais, o goberno socialista puxo en marcha o Plan Nacional contra as drogas.

Segundo a Associació Lliure Antiprohibicionista, o goberno de Felipe González, reorientou a guerra contra as drogas “creando o seu propio aparato represivo-terapéutico a partires dun lumpen mafioso, universitario e político, próximo ao PSOE, moitos deles en paro, outros plurimpregados”. Moitas destas persoas, con grandes soldos, convertéronse en axentes electorais socialistas moi activos, asegurándose un xeito de vida permanente. As mentiras do narcotráfico en Galiza Sofreuno Amancio Ortega nas súas propias carnes e, seguramente, na súa faltriqueira. Cando se comezou a popularizar o modelo Zara, nos medios da corte madrileña, máis ou menos veladamente, comezaron a relacionar o seu éxito e a súa fortuna co narcotráfico.

A dimensión de Inditex parou a enxurrada. Peor sorte correron outros empresarios galegos que tiñan a afouteza de abrir mercados e facerse con empresas que, en Madrid, consideraban estratéxicas para o grande capital que formaba o xerme do Estado español.

Deseguida mandaban xornalistas a Galiza para probar que o seu diñeiro procedía do narcotráfico, cando non os ameazaban directamente cunha campaña.

A guerra contra o narcotráfico foi utilizada tamén en Madrid como a guerra contra o capital galego.

Felipe Suárez desde a Fundación Galega contra o Narcotráfico, encargada de distribuír e xestionar os bens que se lles incauta aos narcotraficantes, desmonta a teoría da puxanza económica das rías galegas, sobre todo no Salnés, amparada no narcotráfico.

“Tanto o contrabando de tabaco, como o narcotráfico, supuxeron unha auténtica ruína económica para o Salnés. Non hai máis que ver os indicadores económicos. Se Galiza está nos derradeiros lugares no Estado, a nosa bisbarra pásalle o mesmo a respecto de Galiza”.

Ao negar o principio dunha poboación que se sustentaba no narcotráfico e no contrabando, tamén nega rotundamente outra grande mentira: a suposta permisividade social con estas prácticas. “Antes de aparecer as famosas nais viguesas contra a droga, xa había moitas nais coraxe que lle estaban facendo fronte a lacra das drogas no Salnés. Elas foron as pioneiras, pero nunca tiveron recoñecemento social nin mediático. Desde Madrid sempre dirixían aos xornalistas cara Érguete”, afirma Felipe Suárez.

Esta batalla do Salnés contra a droga, como pioneiros en todo o Estado, estivo logo impulsada desde as ANPAS. Foron precisamente as nais e país dos colexios e institutos da comarca os que organizaron a grande manifestación que o 28 de novembro de 1993 congregou en Vilagarcía a máis de 50 mil persoas, segundo a pensa local. Foi a primeira que se celebrou no Estado contra o narcotráfico.

“Se non se puxo o foco nas nais do Salnés, se se esquece a loita das ANPAS, se ninguén quere lembrar as mobilizacións, entre elas esta manifestación, é porque se lles desmonta o conto da connivencia da comarca contra a droga e de que tiña permeado o tecido social”, afirma Felipe Suárez.

Aínda así, tanto Suárez como Leiro coinciden en afirmar que “non é un problema de nais ou de pais, senón un problema social”.

Un problema que os gobernos de Madrid non querían atallar. Até o ano 2003, a Plataforma Galega contra a Droga non conseguiu que se aprobase a lei orgánica que permite a incautacións dos bens dos narcotraficantes.

Finalmente, e á vista dos informes da ONU e do aprobado no Parlamento europeo, tamén se modificou o código penal, para aumentar as penas. Pero levoulles oito anos facelo. Tanto os gobernos socialistas como os do PP fórono adiando.

Hai quen afirma que os grandes carteis e narcotraficantes, mercaron vontades de xuíces e lexisladores para impedilo. A connivencia entre certos xuíces e os narcos daría para outro capítulo.

En Galiza non é onde máis se trafica coa droga No informe da Fiscalía Xeral danse datos sobre a droga incautada no Estado español no ano 2016.

Dos 372.901 quilos só o 3% foron incautados en Galiza. Un dato que unicamente foi resaltado por El Correo Gallego, mentres a maioría dos demais medios, non só non o levaron a titular, senón que o esqueceron. E aínda houbo quen afirmou, querendo resaltar a importancia do narcotráfico en Galiza e citando fontes oficiais, que se se incautaron 60 toneladas de cocaína, a droga que entrou foi dez veces máis. Querían dicir ambos, fontes oficiais e o xornal La Voz de Galicia, que as Forzas e corpos de seguridade do estado non cumpren o seu cometido? Ou que os galegos somos moi bos nisto de burlar a lei? Nos outros lados cóllena toda?

Esqueceron este ano, coma todos os anteriores, que hai outras zonas do estado nas que o narcotráfico é moito máis importante, comezando por Madrid onde viven moitos máis narcos (Pozuelo, Aravaca, La Moraleja…) que en Galiza. Os de aquí só son man de obra. Pero vaiamos a números concretos: o 40% da droga incautada foino no eixo Cádiz/Alxeciras. En Málaga o 16% (na Costa do Sol viven e operan moitos dos maiores narcos do mundo, pero iso non se difunde). En Almería o 12% e en Murcia o 11%. Tamén a serie histórica nos mostra que se incautou tradicionalmente máis droga en Barcelona, Valencia ou Madrid que en Galiza. Imos máis alá. As incautacións realizados no Estado español representan o 43% da que entra en Europa, pero a maioría da apresada aquí entra polos portos de Holanda e Bélxica, que son a maior portalaxe da droga a este continente, segundo un informe da ONU.

Pero nas outras partes do Estado moi poucas veces aparecen os nomes dos narcotraficantes, nin sequera dos detidos. Fíxense vostedes e verán. A realidade, no caso galego, pouco importa. Galiza paraíso da droga, galego igual a narcotraficante.

As Forzas e corpos de seguridade do estado resaltan os seus logros na loita contra a droga, para demostrar o ben que traballan e pórse medallas. Os xornalistas difúndeno sen cuestionalos.

Por exemplo, publican que os dous alixos máis grandes incautados de heroína fórono en Galiza: 65 quilos en Caldas e 56 en Tui. Esquecendo que no 2017 incautaron un alixo de 331 quilos en Barcelona.

Tantos libros e tantos reportaxes xornalísticas e aínda series como Fariña esquecendo a realidade e contando, como di Leiro, “as cousas mal contadas”, será unicamente que, como alguén dixo, “o mito ten unha forza lírica e unha beleza estética da que a historia carece”… ou que existen intereses ocultos. Felipe Suárez e Benito Leiro coinciden que en Fariña  “non hai nin o 15% de realidade”. E tamén coinciden que o de Fariña “foi un cancro”.

Eu diría que a metástases, pois o cancro viña de atrás.

“Os medios de comunicación españois son os únicos no mundo democrático onde os narcotraficantes son anónimos” denuncia o xornalista Gregorío Morán.

A non ser os narcos galegos, que se converteron, desde o primeiro momento, en figuras públicas.

Se Pastor Alonso e os seus poñen o foco no Garda Civil e en algúns altos cartos do PSOE,  as nais contra a droga comezan as súas excursións ao Salnés, ao que elas denominan “o corazón do narco”.

Que se saiba, nin o haxix nin a cocaína matan directamente. As mortes producíanse pola heroína

“A realidade vaise coñecer, é ten moi pouco que ver co que nós contaron en Galiza e co que difundiron desde Madrid”, afirma Benito Felipe Suárez.

“Os famosos narcos galegos botóuselles a culpa das mortes dos nosos fillos mal botadas. Eles nunca tocaron a heroína”, afirma Benito Leiro.

“A diferencia da cocaína, a heroína non utiliza Galiza como porta de entrada, senón que son as bandas locais as que se desprazan a Madrid para recoller os subministros”, afirman na Udyco.

Para Pepe Rei o tráfico de heroína era “razón de Estado”: usada como método contraisurxente e, tamén para financiar a loita ilegal contra ETA e outros nacionalismo.

O informe do Fiscal Navajas nin sequera foi rexistrado polo Fiscal Xeral do Estado, Javier Moscoso, para non deixar pegada ningunha

Segundo a ALP, o goberno de Felipe González creou o seu propio aparato represivo-terapéutico a partires dun lumpem mafioso, universitario e político, próximo ao PSOE.

No informe da Fiscalía Xeral danse datos sobre a droga incautada no Estado español no ano 2016. Dos 372.901 quilos só o 3% foron incautados en Galiza.