#Tengwar Tolkien Mabinogion Welsh

[gofgeiriau]

Y Pedair Cainc, The Mabinogion

Os ydyn ni'n darllen y fersiynau sydd ar gael o'r Mabinogion, mae'n hawdd gweld sut roedd Tolkien o'r farn bod gyda'r Cymry olygfa lygredig o'r Coblynnod.

Er enghraifft, yn "Pwyll Prince of Dyfed", mae Arawn yn amlwg Elf, er bod un o'r dyddiau diweddarach pan gafodd yr Ellyllon ei leihau o'u gwladwriaeth flaenorol. Fodd bynnag, mae’r rhesymau dros Pwyll’s ac Arawn yn cyfnewid teyrnasoedd am flwyddyn yn cael eu sensro a’u “Cristnogoli” yn drwm. Dim ond mewn gweithiau llawer cynharach y gellir dod o hyd i'r fersiwn wreiddiol. Ysgrifennwyd y rhain yn Gymraeg yn sgript Tengwar, ac maen nhw'n rhagddyddio dylanwad Cristnogol yn Ynysoedd Prydain.

Yn ffodus, mae rhai ychydig o'r dogfennau gwreiddiol hyn ar ôl.

Mae "Llyfr Llwyd Pen-y-Cae" yn llawysgrif wedi'i hysgrifennu ar groen lloi, a arferai gael ei gadw yn "Ysgol Mwyngloddiau De Cymru a Sir Fynwy" ym Mhontypridd. Pan ddaeth yr Ysgol yn Brifysgol Morgannwg ym 1992 gwerthwyd y llawysgrif iddi casglwr preifat. Dyma’r llawysgrif hynaf yn sgript Elvish, heblaw am lawysgrifau “Translations from the Elvish” a “The Red Book of Westmarch”, y dywedir ei bod ym meddiant "Cymdeithas Tolkien Prydain Fawr".

Nid ydw i wedi gallu edrych ar y Llyfr Llwyd gwreiddiol, ond dangoswyd rhai ffotograffau digidol imi. Rydw i’n atgynhyrchu un dudalen o’r “Math Son of Mathonwy” gwreiddiol yma. Mae’n amlwg yn y fersiwn wreiddiol hon fod Pryderi, etifedd teyrnas Pwyll, yn hanner Elven. Gwraig Arawn yn wreiddiol oedd Rhiannon, ac elf o Deulu Ffinrwd (Finrod). Yn wreiddiol, Pryderi oedd cymeriad canolog y Pedair Cangen. Cododd Gwydion Llew fel iawndal am ladd Pryderi. Roedd Llew yn fab i Arawn gan Arianrhod.

If we read the extant versions of the  Mabinogion, it’s easy to see how Tolkien thought that we Welsh had a corrupted view of the Elves. For instance, in Pwyll Prince of Dyfed, Arawn is clearly an Elf, although one from later days when Elves were diminished from their former state. However, the reasons for Pwyll’s and Arawn’s exchanging kingdoms for a year are heavily censored and “Christianized”. The original version can only be found in much earlier works. These were written in Welsh in Tengwar script, and they predate Christian influence in the British Isles. 

Fortunately, some few of these original documents do remain. The “Grey Book of Pen-y-Coed” is a manuscript of 84 vellum pages, once kept at the “South Wales and Monmouthshire School of Mines” in Pontypridd. When the School became The University of Glamorgan in 1992, the manuscript was sold into private hands. It is the oldest manuscript in Elvish script, except for the manuscripts of “Translations from the Elvish” and “The Red Book of Westmarch”, said to be in the possession of the Tolkien Society of Great Britain. I have not been able to examine the original Grey Book, but some digitally retouched pages have been made available to me. I reproduce one page from the original “Math Son of Mathonwy” here.

It is clear in this original version that Pryderi, heir to Pwyll’s kingdom, is half-Elven. Rhiannon was originally Arawn's wife, and an elf of the House of Ffynrwd (Finrod). Pryderi was originally the central character of the Four Branches. Gwydon’s raising of Llew Llaw Gyffes is explicitly in recompense for slaying Pryderi. Llew was Arawn’s son by Arianrhod.