#Octavie Wolters | Explore Tumblr posts and blogs

jurjenkvanderhoek · 11 months ago

Text

OP EXCURSIE DOOR HET LEVEN MET OCTAVIE WOLTERS

Octavie Wolters is graag in de natuur. Tussen wollegras, kroontjeskruid en onder bramenstruiken, populieren ligt haar tweede natuur. Daar is zij geaard, op die grond gedijt ze goed. Dat wezen van buitenleven en natuurschoon beschrijft zij liefdevol en gedetailleerd. Zittend aan de keukentafel met haar boek “Dit gaat nooit voorbij” geopend voor me liggend heb ik het idee dat ik met haar in dat veld ben. Want zij is geen bosmens. Octavie Wolters is van de horizon, van de open velden, de akkers. Bossen zijn haar te nauw, dan kan ze niet van zich afkijken en voelt zich opgesloten. In mijn fantasie bij haar verhaal wandel ik met haar, draaft de Friese hond die kan slootjespringen voor ons uit en zwijgt W. W is haar levensgezel die de natuur met haar deelt. Ik ben daarbij, wanneer ik mijn ogen sluit en haar teksten in mij om laat gaan.

Zij is geen wereldreiziger. Zij houdt van haar kleine, nabije omgeving. Het land dat ze zo goed kent en dat haar iedere dag weer iets nieuws laat zien. Octavie hoeft niet ver te gaan, daar in dat open veld vindt ze haar antwoorden. En haar vragen. “Ik weet nooit wat het doel is van alles, van de mens, de wereld, het leven. Of van mij.” De scholeksters halen hun gevederde schouders op en zeggen: “Dat hoeft je toch ook niet te weten?” En Wolters is het daar mee eens toch: het is goed zo – alles is er, dat is reden genoeg. Ze kan het geluk aanraken. Het gaat als een vogeltje op haar wijsvinger zitten. De essentie van geluk is de vogel, de liefde ervoor. “Dat gaat nooit voorbij”, denkt ze hardop.

Die gedachte werd de titel van haar nieuwste uitgave, waarin zij spreekt met de vogels die ze treft op haar wandelingen. Ze vraagt zich af hoe vogels tegen de dingen aan kijken. In die fantasie zou het mooi zijn om met hen te kunnen praten. Octavie Wolters praat natuurlijk niet werkelijk met de merel, de kievit en de kokmeeuwen. Maar het woord is gewillig en het beeld volgzaam. Want niet alleen beschrijft Wolters haar gesprek en de omgeving waarin die samenspraak plaats vindt, ze maakt ook een afbeelding van de gesprekspartners. Dit doet zij door de plaat uit te snijden in linoleum en deze vervolgens kleurig af te drukken. Het spreken met de mezen, de zwaluwen en de ekster doet zij in gedachten. Die denkbeelden schrijft ze op en tekent ze uit, zodat het wel lijkt of de vogels net mensen zijn. De bever zwijgt, maar de mus, de kleine zwartkop en de blauwborst voeren het hoogste woord.

In gedachten spreekt ze feitelijk met zichzelf. Geeft zichzelf weerwoord of diepzinnige antwoorden op gelaagde vragen. Levensbeschouwelijk, bespiegelend, contemplatief. Ze is graag in de natuur, houdt van de vogels. En kan daarom hun verenpak aantrekken. En die jas past haar goed, al is de coupe en de stijl afwijkend. Ze observeert zo dikwijls en dermate intensief, dat ze zich met de gevederde vrienden kan vereenzelvigen. In haar gedachten vindt ze troost bij de vogels, in zichzelf. Het is als bidden. Moeiten en zwarigheden uitspreken en deze als het ware op het bordje van een hogere macht leggen. Bij Octavie Wolters is die macht de natuur, zijn dat de vogels. Bidden is net zo goed praten in jezelf, met een denkbaar persoon in gedachten discussiëren. Die iemand is ergens geloof je, maar zeker weten doe je het niet. Wolters gelooft in de vogels, vertrouwt op de natuur. Legt haar gemoed en gevoel bij hen neer in de fantasie van het verhaal. En ze krijgt antwoord, waar de goede god schijnbaar zwijgt.

Haar verhalen zijn fabels, de vogels krijgen het gemoed van mensen. Geleerde mensen, want ze geven beschouwelijke antwoorden op de vragen van het leven. De vragen in het leven waarmee Octavie worstelt. Ze filosofeert over het zijn, bepeinst het wezen. Probeert een vinger achter het bestaan te krijgen, het aanwezig zijn hier en nu te vatten. Ze verbaast zich over dingen die zomaar gebeuren zonder dat iemand het opmerkt. “Sommige dingen gebeuren gewoon”, zegt de winterkoning. “Soms valt er iets voor zonder dat iemand op de wereld ervan weet”, denkt Wolters. Is het dan wel echt gebeurd wanneer niemand het opgemerkt heeft, filosofeert ze verder. “We kunnen soms alleen maar een verhaal verzinnen.” Dat beaam ik en sla de bladzijde om.

De verhalen zijn uiterst persoonlijk. Voor de vogels, en door de vertellingen dus ook voor mij, opent zij haar ziel. Ze heeft angsten, net als ieder mens. Wolters is bang dat zonder angst zij ophoud te bestaan. De angst is bij haar gaan horen, is een deel van haar geworden, een onmisbaar orgaan. Lang heeft ze zich vastgeklampt aan hoop, aan een verwachting, aan de gedachte dat alles ergens goed voor is. Ze denkt aan alle paden en wegen in haar hoofd, de herinneringen, toekomstdromen, alles in het hier en nu, waar ze aan werkt of mee bezig is. In het gladde wateroppervlak waarin de wolken voorbijdrijven ziet ze de reflectie van zichzelf. De visjes flitsen door haar heen alsof deze haar gedachten zijn. Het is een wereld van beelden, woorden zijn er niet nodig.

Het zijn gedachten waarmee een ieder die serieus in het leven staat wel worstelt. ’s Nachts van wakker ligt. Troost zoekt overdag. Het zijn universele levensvragen die antwoorden verdienen, die om raad smeken en een uitweg zoeken. “Troost is er als al het andere al lang vervlogen is”, zeggen de mezen. Haar levensverhaal smeert Octavie Wolters uit over de seizoenen, deelt deze op in de maanden van het jaar. De winter, de lente, de zomer en de herfst, alle hebben een eigen karakter en signatuur. Het gemoed valt zwaar wanneer de blaadjes vallen bijvoorbeeld. In september denkt ze aan haar kindje dat er zo hartverscheurend niet meer is maar daardoor een nieuw soort aanwezigheid vormt. “Iets kan er tegelijkertijd zijn en niet zijn.” Gemis is nooit weg, vindt ze. Maar de pijn van de leegte kan wel gevuld worden. Ware woorden, de mees had het niet beter kunnen bedenken.

‘Dit gaat nooit voorbij’ is een prentenboek voor volwassenen, maar in de platen kunnen kinderen zich ook heel goed vinden. De vertellingen verhalen over levensvragen en het vinden van troost in de kleine wonderen van de natuur. Die vragen zijn te groot voor kinderen, wel lijken me de beschrijvingen van de omgeving aan te sluiten bij hun beleving. Volwassenen zullen bij de platen, portretten van vogels in weelderige flora, zelf een verhaal voor kinderen kunnen fantaseren. Deze platen hebben een klare lijn zonder veel omhaal van vlak en kleur. Duidelijk en essentieel, helder het karakter van de vogel in zijn habitat verbeeldend. Daarbij improviseren de verbeeldingskracht en het voorstellingsvermogen als vanzelf een verhaal. “De zon schijnt en de lucht voelt ineens warmer vandaag, al is het een wat schijnheilige warmte met een ondertoon van tochtige vrieskou. (…) De randen van de dagen worden langzaam zachter, het licht dimt, het lawaai verstomt.” De ekster vliegt op, maakt een rondje om de boomkruin en krast me gedag.

Dit gaat nooit voorbij. Octavie Wolters, tekst en illustraties. Uitgeverij Ploegsma, 2024.

#Octavie Wolters #levensvragen #troost #hoop #prentenboek #lino #boekbespreking

1 note · View note

jurjenkvanderhoek · 3 years ago

Text

HET LIED VAN DE SPREEUW DICHT OVER NATUURLIJKE SCHOONHEID

De spreeuw als boodschapper. Als afgezant van de vorstelijke natuur. Om kenbaar te maken hoe mooi en prachtig deze is. Maar je moet wel goed luisteren om de boodschap te horen. En wel goed kijken om het te zien. De spreeuw van zichzelf is al een fraaie vogel. Zwart, dat wel, maar zijn verenkleed is vol van kleur. Glimmend en glanzend. Wanneer je oplet zie je er alle kleuren van de regenboog in. En zijn woordkeus is gevarieerd. Hij leert namelijk snel van anderen en bootst deze dan kunstig na. De wielewaal of de nachtegaal, de treindeur of het fluitje van de conducteur. Het is maar wat hem opvalt, en hem inspireert er zijn ding mee te doen.

Het is deze trekvogel die model staat voor het kinderboek “Het lied van de spreeuw” van Octavie Wolters. Hij is gewend lange trajecten te vliegen. En op die tochten blikt hij scherp over de velden, de akkers. Kijkt hij omhoog naar de wolken en voelt de wind door zijn veren. Hij is een levensgenieter, merkt de schoonheid van de natuur en wil daarover vertellen. Het iedereen duidelijk maken. Op zijn reizen komt hij diverse vogels tegen, de een nog kleurrijker dan de andere. Zelf weet hij wel wat mooi is en waar hij het hoogste lied van kan zingen. “Ik zing een lied, dacht de spreeuw, / een lied over hoe mooi alles is / als je kijkt zoals ik. En ik zing het / voor iedereen de ernaar wil luisteren.”

Hij vertelt het aan de specht in de eik, de uil in het donker, de ijsvogel bij de rivier, het roodborstje, de zwaluwen, de moedereend met haar kuikens, de pauw en alle spreeuwen die hij kende. En alle hebben ze een toevoeging op het verhaal, zodat zijn vertelling alles omvat en hij het uit volle borst kan zingen. Hij hoeft niet bang te zijn ook maar iets te vergeten.

Octavie Wolters heeft van het lied een poëtisch en vrolijk verhaal gemaakt. Met veel herhalingen in de tekst, zodat het makkelijk leest en eenvoudig voor te lezen is. Al door de woorden kun je een beeld krijgen van het verhaal. Maar daarbij heeft Wolters het verhaal verluchtigd met tekeningen. Hoewel de linodrukken kleurloos zijn, zwart op wit, geeft het de tekst een levendige tint. Enkel de poten en de snavel van de hoofdpersoon in het boek hebben kleur, oranje.

Al de afgebeelde vogels hebben hun eigen karakter in de illustraties. Geen fotografisch werkelijk uitgevoerde beesten, maar wel overtuigd gelijkend. De lezer, maar vooral de kijker dus, krijgt een goede indruk van het prachtig verenkleed. De tekeningen hebben een klare lijn. Er wordt niet te veel aan detail in beeld gebracht, maar voldoende om de omgeving als natuurlijke habitat te zien.

Het is een fabelachtig boek, dat een duidelijk verhaal vertelt. De vogels zijn net mensen, althans houden ons een spiegel voor. We zouden zo moeten zijn als de vogels, die de schoonheid van de natuur elke dag ervaren. Vooral in deze tijd van klimaatverandering, en de pogingen de van onze kinderen geleende wereld leefbaar aan hen over te dragen, is een dergelijke uitgave actueel. Het geeft de schoonheid van moeder aarde aan, gezien door de ogen van de natuur zelf.

Het verhaal is grappig. Wie goed kijkt ziet de humor in de platen. Het meest opvallend daarom is de dubbelpagina van de ijsvogel. Deze spiegelt zich in het water van de rivier. En ook de tekst daarbij is gedraaid en in spiegelbeeld afgedrukt. Een komische vondst. Octavie Wolters heeft een goede hand van tekenen om de illustraties eenvoudig maar duidelijk neer te zetten. En zij heeft het schrift daarbij onder de knie, waardoor er een prachtige uitgave is ontstaan. Zelf de tekst uitbeelden, zodat het verhaal nog beter kan worden verteld. Want je kunt het zo bij jezelf houden als kunstenaar. Een ander hoeft jouw verhaal niet te interpreteren om er tekeningen bij te maken. De boodschap kan dan verflauwen.

Het heeft een boek opgeleverd om stil van te worden, zowel door het verhaal in woorden als wel bij de uitbeelding ervan. Het is voor Wolters haar eerste boek voor kinderen. Die eerste poging is zeker geslaagd te noemen. En ook voor ouderen slaat zij met dit boek de plank zeker niet mis. Ik heb het met plezier gelezen en bekeken, want ik behoor tot die ouderen. Wanneer ik nu met mijn hond in de natuur loop kijk en luister ik beter naar de schoonheid van het alledaagse. Het verdorren van een bloem, de stenen die alles weten, de bloesem op de wind, de vacht van een ree, de zang van de spreeuw en hoe helder de lucht kan zijn. Op de laatste bladzijde vraagt Octavie de lezer: “Zie jij het ook?” En na het boek te hebben dicht geslagen kan ik dat beamen: Ik zie het ook. Dit zetje om me dat weer te realiseren had ik net even nodig.

Het lied va de spreeuw, Octavie Wolters. Uitgeverij Ploegsma Amsterdam, tweede druk 2021.

https://www.kinderboeken.nl/boek/het-lied-van-de-spreeuw

#octavie wolters #lied van de spreeuw #uitgeverij ploegsma

0 notes