#Laat mij en mijn familie met rust

[tjenkehpala]

“Aku begini, Enkau begitu”.

Ik ben Mick Woearbanaran, 2e generatie orang Maluku, asal dari Tanimbar, noord Tanminbar kota Larat. Mijn ouders komen uit een specifiek eiland genaamd Fordatha, kampong Walerang. Pappa Adam Woearbanaran, mama Jubelina Tanwey (asal dari Nila). Mijn Moeder haar voorouders mijn Oyangs oorspronkelijk uit Nila, maar al 3 generatie op de kampong Walerang Tanimbar. Ik ben geboren in Semarang, Djatingaleh. Als baby ben ik met de Fairsea naar Nederland gekomen samen met mijn oudere zus en ouders naar Nederland. In Vught zijn we terechtgekomen maar door omstandigheden zijn we van Vught naar Schattenberg Westerbork verhuisd en daar vandaan zijn we naar Ommen, kamp Eerde, gegaan. Ook de nalatigheid van CAZ was voelbaar voor onze ouders, ook hun mentaliteit als kolonialisten was in negatieve invloed voelbaar voor onze ouders. In Ommen ging ik naar de basisschool en was het kampleven mooi. Je had een soort vrijheid maar ook toch weer niet. Je moest bij de padvinders, dit door de Nederlanders meegegeven, terwijl de Akala’s (hoofden) de bungs waren en hun macht lieten gelden. Bijzonder was dat we een kleuterschool in het kamp hadden en we tussen de touwen mochten spelen die als parcours fungeerde. Als ik eraan terugdenk heb ik nog steeds pijn, zelfs in mijn huis en onder mijn dak. De pijn van mijn ouders maar ook de pijn van mijn generatie. In het kamp woonden wij erbarmelijk, we zagen de gaten in de muren en was het zomers ondragelijk warm en ’s winters hartstikke koud. Vlakbij het kamp hadden we een meertje en ééns tijdens een winter wilden we gaan schaatsen. Ik zal nooit vergeten dat 2 kinderen, broer Jonathan en zus Lientje Labobar, door het ijs zakten en ondanks we onze ouderen haalden het voor deze 2 kinderen te laat was. Dit is me altijd bijgebleven en is deze familie in 1968 teruggegaan naar Toradja. Ik heb als 7 jarig kind al hartproblemen en ben ik destijds in Leiden geholpen. Ook een andere jongen uit Australië, ook van mijn leeftijd, met dezelfde klachten en een vriend geworden, heeft dit niet overleefd. Ik heb van mijn vader de hardste straffen gehad met als gevolgd dat ik hem dit een lange tijd heb kwalijk genomen. Op zijn ziekbed konden we het pas goedmaken maar heb ik hier lang last van gehad. Toen ik opgroeide waren mijn ouders voor 2 jaar opgenomen in een sanatorium. Met z’n 6en zijn we verspreid opgevoed. 2 broers van mij zijn ondergebracht bij Nederlandse gezinnen. Ik eerst bij een Moluks gezin maar later toch bij een Nederlands gezin. Ook dit heeft consequenties op mijn welbevinden gehad. Muziek is de rode draad in mijn leven en was ik jong toen ik met muziek begon. Ik ben lang dirigent geweest van Eben-Haezer, een gospelgroep uit Zwolle. We hebben we overal gezongen zelfs tot het programma Korenslag van Hennie Huisman. Henk Klompenmaker en ik treden op als duo en hebben we opgetreden in Nederland, Duitsland en Amerika. Muziek is een soort therapie voor mij. Met muziek kan je mensen bemoedigen en geeft het een bepaalde rust. Met het nummer Terang Bulan heb ik ooit een oude Indische mevrouw in een verzorgingshuis laten opstaan terwijl ze niks meer wilde en niet eens kon staan. Om Bangsa Maluku te zijn is het mooi maar ook moeilijk tegelijk. Ook al ben je geïntegreerd maar loop je vaak met 2 gedachten, 2 gevoelens zowel binnen de Molukse- maar ook Nederlandse normen en waarden waardoor je gevoel soms onevenwichtig is. Thuis voel je Orang Maluku en daarbuiten moet je weer schakelen. Dit zijn worstelingen die vrij actief zijn en vaak aan de oppervlakte komen drijven. Ondanks ik politiek op de achtergrond heb geschoven vier ik 25 april in mijn hart. Mijn eigen generatie zou ik zeggen om wel de normen en waarden van orang tua2 te blijven vasthouden naar onze kinderen toe. Hou onze eigen identiteit. De nieuwe generaties wil ik graag meegeven om je eigen stamboom in kaart te brengen. Waar kom je vandaan? Wat is je oorsprong, wie is je familie en wat zijn de verhoudingen maar vooral wat wil je realiseren. Ook al zijn we half of heel maakt het niet uit. Je houvast is je Molukse context.

[dagboekliesa4d]

10/05/2021

- Vandaag na 6 maand naar ons mama gegaan, veel bijgeleerd over mij, over haar, over papa, etc: 
- Mama is in haar jeugd als straf soms opgesloten geweest in de kelder, 30min-1u soms 
- Met haar zussen en broers zaten ze soms op 1 kamer (van 1 van de zussen of broers) verzameld ’s avonds, om dan samen te filosoferen 
- In het analyseren van haar relatie met papa, en hoe haar ouders deden (door vraag te stellen aan psychologe of daar een link kon zijn), besefte ze dat haar vader ook agressief was naar haar moeder (ook onder invloed van alcohol?). Zij heeft dat niet veel meegemaakt omdat haar vader stierf toen ze 10? 11? was, maar nonkel J. en tante M. bv durven niet slecht spreken over hun moeder, en omschrijven haar gedrag als “streng maar rechtvaardig” > het idee heerste heel erg dat ouders alwetend waren en moesten gehoorzaamd worden > J. en M. zijn daardoor heel erg geconditioneerd en durven nu nog niet slecht spreken over hun moeder (staat blijkbaar in dat boekje over haar). Mama is al iets kritischer over haar opvoeding (zoals alle jonge zussen)
 - Alle jongste zussen zaten in een relatie met een narcist > aangeleerd door beeld uit eigen opvoeding? (Mama zegt vaak dat dat normaal was in die tijd, maar haar familie was haar wereld)
 - Bij papa verhaal van naar bos vluchten na een ruzie met ouders die ‘m niet meer in huis wilden > uit koppigheid in bos gebleven, maar er kwam ook niemand ‘m zoeken 
- Papa stak heel veel kattenkwaad uit, grenzen aftasten
 - Hij werd niet opgesloten als straf
 - Meter (oma) had wel ooit al zijn kleren kapot gemaakt uit woede
 - Verhaal van op zondag als iemand laat op stond en het brood was op > geen eten 
- Situatie van openhartoperatie > zie notities: 
- Myra was erg op achtergrond, mama kan zich niet herinneren waar Myra mee bezig was toen ik geboren was. (Myra wordt nu blijkbaar kwaad als mama zich iets uit haar kindertijd niet kan herinneren) > Myra moet zich tekortgedaan gevoeld hebben, kwaad dat ze minder zichtbaar was > reden waarom ze nu extra nood heeft om te tonen wat ze waard is (tov buitenwereld)?
 - Papa is jaloers beginnen worden en daarom slecht gedrag beginnen stellen zodra Myra er was: mama had niet meer 100% aandacht voor hem met het opvoeden van een kind, en papa kon dat niet verdragen. 
Met mijn geboorte was papa wel een grote steun voor mama (volgens mama haar beste periode met hem) maar door toestand besloot ze meer rust te willen nemen, meer aan haarzelf te denken en nee te zeggen, en dat kon papa echt niet hebben > hij verloor de controle over haar > verlatingsangst?
 - Ik vertelde mama dat ik in relaties ook snel jaloers word als ander mij niet volle aandacht geeft en bij mij is dat doordat ik gevoel had ene keer wel liefde te krijgen, andere keer niet (door stress thuis). Volgens mama was dat ook bij papa zijn opvoeding het geval 
> ik werd ook agressief door die jaloezie (bij Flor dan)
 > qua coping mechanismes lijk ik wel erg op papa


[joshuarembrandt]

Voor Suzy

Een praatje hebben met Sergio aan de fietsenstalling is op dit punt een gewoonte geworden, deze keer nodigde hij me uit om naar de sportschool te komen om hem en Dylan te zien kickboksen en les geven aan kinderen. Bij het horen van die woorden vroeg ik lachend of Dylan met zijn strafblad wel bij kinderen in de buurt mocht, een grap die Sergio minder grappig vond. Hij noemde me arrogant en zei dat ik mezelf beter vond dan de klas ook al wist ik niks van hen. Diep vanbinnen wist ik dat hij gelijk had, maar sorry zeggen was nooit een van mijn sterkste kanten geweest dus antwoordde ik dat ik geen deel van de klas wou zijn. “Iedereen wil ergens bij horen”, hij liep weg. Sinds wanneer is Sergio zo wijs geworden? Ik wou mijn fiets los maken zodat ik naar huis kon en toen kwam Dylan aanlopen. Kan ik niet gewoon in alle rust naar huis fietsen? Bij het zien van Dylan brak me het zweet uit, misschien was ik deze keer echt te ver gegaan. Maar hij vroeg alleen of ik hem wou helpen bij zijn tekenopdracht omdat Sergio hem had gezegd dat ik goed ben in aquarellen, dus liepen we samen terug de klas in. Sergio staarde ons aan bij het binnenkomen, met een blik probeerde ik hem te zeggen: “Hé, ik doe mijn best!” Had ik maar geweten wat voor een grote, nee ENORME lul ik was geweest met Dylan. Toen ik vroeg waarom hij wou dat ik een vogel tekende zei hij dat het voor zijn zusje was, bij het horen van zijn tonaliteit wist ik meteen wat hij bedoelde. Zijn vader had zijn zusje, Suzy, dood geslagen toen ze vijf was. Later vertelde Sergio dat het per ongeluk was. Wat boeit mij nu dat het per ongeluk was? Die man verdiende zijn vader titel niet en ik ben blij dat zijn familie hem heeft achtergelaten. De vogel had ik natuurlijk dezelfde nacht nog afgewerkt.

Ik heb Shanya ook eindelijk bezocht. Toen ik vroeg hoe het met Zivan ging beantwoordde ze me met de vraag: “Weet je de laatste keer dat we Zivan bezochten?” En of dat ik het me herinnerde. Toen Zivan terugkeerde naar Nederland voor de borstkanker van haar tante was ze veranderd. We gingen samen naar school, kregen de slappe lach, maar ze was niet meer vrolijk, de Zivan die ik al jaren mijn beste vriendin noemde was bijna dagelijks vrolijk uit zichzelf. De laatste keer dat ik haar ging bezoeken bleek het erger te zijn geworden, ze was lusteloos. Shanya vertelde me dat ze stoned was en ze zich nu in een afkickkliniek bevindt. Blijkbaar voelt ze zich beschaamd. Wat ik begrijp, maar ze weet dat ik een hekel heb aan rokers en druggebruikers, ik dacht dat zei dat ook had. Wat is er gebeurd Zivan?

Dylan is ook langsgekomen om te vragen of ik verder wou werken aan de vogel omdat hij bang was dat hij het zou verpesten. Ik wou hem overtuigen om het zelf te doen door hem te leren hoe je met aquarel verft en het werkte! We hadden plezier en Dylan is echt creatief, maar toen moest hij snel weg want hij had niet door dat het zo laat was geworden. Bij het naar buiten gaan had hij mij gecondoleerd met de dood van mijn vriendin, waarop ik heel verward reageerde dat ze niet dood is. Blijkbaar was dat niet het juiste antwoord want Dylan stormde woedend de deur uit. Waar ging dat nu weer over?

[muisjee]

Sessie zes, 30 juni 2022

Ik was vijf minuten te vroeg. Om de vorige keer te compenseren, grapte ik. Het zou de laatste zijn vandaag en vandaag was ik daar meer klaar voor dan op de oorspronkelijke datum zo’n twee weken geleden. Laatsten zijn niet mijn ding, maar daar word ik vast nog wel beter in.

Ze vroeg hoe het ging en ik kon nu volmondig én in volle overtuiging zeggen dat ik echt wel heel gelukkig was. De redenen zorgden ervoor dat ik helemaal ging stralen. Ondertussen nam ik een slok van mijn espresso wat eigenlijk een lungo had moeten zijn.

Het ging over familie en over waar ze stonden in verhouding tot mij. Niet veel later lag er een rozenkwarts op tafel, twee houten poppetjes, een gelukspoppetje en er stond ook nog ergens een soldaat.

De rozenkwarts was ik. Een hoop liefde met een veerkracht waar je u tegen zegt. En weet je wat nog het meest bijzondere was aan dit hele traject? Mijn vader kreeg een plekje op de tafel (weliswaar als die soldaat, maar toch). Niet omdat hij een goede man was, laat staan een goede vader, maar omdat hij er mede voor heeft gezorgd dat ik dat hoopje liefde ben geworden. Ik voelde nu pas was alle gesprekken met mij hadden gedaan. Ik was eindelijk op de plek waar dingen de juiste plek begonnen te krijgen.

Ik vroeg aan haar of een familieopstelling helpend zou zijn. Of het mij de laatste inzichten en rust zou kunnen geven. Dat zou het en ik was al aan het nadenken of ik die investering in mezelf wilde doen.

Ze schoof de rozenkwarts over de tafel mijn kant op met de woorden; ‘Deze wil ik aan je geven, jij bent deze rozenkwarts. Hij past bij je.’

Met de rozenkwarts in mij hand geklemd liep ik voor de laatste keer bij haar de deur uit. Ze gunde mij het allerbeste en al het geluk. Toen ik de steeg uit wandelde viel ik huilend in armen waar ik al een aantal weken mijn thuis in vind.

[euroadventure]

Jablanac - Bijele i Samarske Stijene - Ogulin

Dinsdag 21 en woensdag 22 juni

Wanneer ik wakker word neem ik direct een duik in zee. Zo word ik pas echt goed wakker 💪🏻😀! Zo vroeg in de morgen is het water nog heerlijk fris. Na deze verfrissing en na mijn ontbijt rijd ik noordwaarts.

Ik rijd nu weer de bergen in, naar ‘Bijele i Samarske Stijene'. Hier kan ik wederom een leuke wandeling maken naar een bergtop. Onderweg stop ik om eerst even te kijken of er wel een camping of camperplaats in de buurt aanwezig is. Ik vind er een ongeveer drie kwartier verderop in het plaats Ogulin. Voor de zekerheid bel ik even zodat ik zeker weet dat ik niet voor niets kom. Er is gelukkig nog voldoende plek wordt mij verzekerd.

Het laatste stuk om bij het startpunt van de wandelroute te komen is offroad.., en niet zo een beetje ook 🙈. Enorme putten en geulen in de weg. Ik had er wel iets over gelezen, maar dacht als er veel wordt gewandeld zal het vast wel mee vallen���niet dus. Ruim 8 à 9 kilometer hobbel ik over deze weg en ben ik bang dat mijn auto schade oploopt. Het gaat goed en zodra ik na deze kilometers een plek vind waar ik kan draaien en parkeren besluit ik om hier te stoppen.

Gelukkig blijkt deze plek langs de route te liggen die ik wil gaan wandelen, dus ik kan hier wat mij betreft ook prima starten. Ik wandel de eerste anderhalve kilometer over een karrespoor wat er klaarblijkelijk goed onderhouden bijligt, maar zodra ik de bocht om kom staan de brandnetels en andere vegetatie weer meters hoog. Het is niet te doen om hier met mijn korte broek doorheen te banjeren. Ik keer om en probeer om vanaf de parkeerplaats de andere kant op te lopen. Dit blijkt prima te lukken, maar is wel enorm steil.

En hoe ik ook hoopte op wat verkoeling in de bergen, deze blijft achterwege. Het is daarentegen juist extra benauwd en warm lijkt wel. Het zweet gutst van mijn hoofd. Het laatste stuk tot de berghut loop ik gelukkig door het bos in de schaduw.

Op 300 meter van de top staat een berghut. Bij de berghut aangekomen, die prachtig is om te overnachten mocht je onverhoopt vast komen te zitten, eet ik mijn lunch op.

De laatste 300 meter naar de top met prachtig uitzicht lijken mij een eitje, maar niets is minder waar…na 100 meter klauteren over rotsen is het ook nu weer dichtgegroeid met brandnetels. Ook nu besluit ik om om te keren. Het is wel balen dat er zoveel paden slecht onderhouden worden, het niet bereiken van de top hierdoor is toch wel een beetje een teleurstelling 😕.

De terugweg met de auto via de offroad route gaat gelukkig ook goed en ik kom eind van de middag veilig aan op de camperplaats bij een boeren familie. Ik word hier hartelijk ontvangen en krijg een zelfgebrouwen schnaps in mijn handen gedrukt. Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik schnaps niet echt heel lekker vind…ik heb hem vakkundig uit het zicht in de bosjes gedeponeerd 🤭. De faciliteiten zijn top, een regendouche, schone toiletten en electra tot mijn beschikking. Ook hebben ze langs de randen van de camperplaats fruitbomen geplant. Laat ik nu net naast de frambozen struiken staan die volop gerijpt zijn...mjam 😋. Het uitzicht is weids en mooi. Ik blijf hier twee nachten staan want dat geeft ook weer wat rust. 

De volgende ochtend word ik wakker van een beetje regen op mijn dak, maar wanneer ik echt op sta is de regen al weer verdwenen. Het stelt tot nu toe gelukkig vaak weinig voor de regenbuien hier. Wel is het weer gelijk benauwd en dus ga ik ook vandaag fietsen om zo nog een beetje een fris windje te voelen. Er staan hier veel duitsers, maar ook enkele Belgen en Nederlanders. Het Nederlandse koppel geeft mij de tip om hier rondom het meer te gaan fietsen. Een route van zestien kilometer die ik combineer met een ritje naar het stadje Ogulin. Het stadje zelf daar is geen bal te beleven, behalve een mooi oud kasteel.

Een kopje koffie zit er ook niet in, want overal moet ik cash in Kuna betalen. Ik heb nog een klein beetje cash maar dat wil ik nog even bewaren voor nood. Pinnen kennen ze hier bij de barretjes niet helaas. De route langs het meer is leuk, niet spectaculair maar leuk om te fietsen.

Net na de lunch, die ik onderweg heb genuttigd, ben ik weer terug op de camperplaats en houd ik mij vooral even bezig met nuttige dingen zoals de was doen, verslagjes typen voor op deze website en foto’s uitzoeken. Ook klets ik een paar uur met het Nederlands stel over van alles en nog wat. Aardige en fijne mensen!

De avond verloopt verder rustig, morgen vertrek ik weer richting de kust naar het eiland Krka waar ik (denk ik) een leuke kleine camping heb gevonden. 

[overwijs]

Dag 144 – “Links, rechts, voor, achteren”

Dit verhaal hoort bij mijn werkdag van vrijdag 4 december.

Mijn zus was al een tijdje op zoek naar een paar Pieten om met de kinderen in de speeltuin te spelen. Coronaproof en toch leuk voor de kids. Toen dit een uitdaging bleek, en we de mogelijkheden al in de familie zochten, besloot ik een berichtje te plaatsen op mijn Instagram. Het enige stukje social media waar ik ook leerlingen toelaat. Daardoor bereik ik in een mum van tijd ook een schare oud-leerlingen.

Een berichtje rond elf uur ’s avonds en binnen een paar minuten heb ik al serieuze reacties. Uit de eerste reactie komt een echte deal voort. De andere potentiële Pieten moet ik teleurstellen. Oprecht. “Heeft u echt niet nog meer pakken, zodat wij ook mee kunnen doen?”. De drie oud-leerlingpieten stalen afgelopen zaterdagmiddag de show in het speeltuintje. De Pieten deelden zakjes kruidnoten uit, sprongen, schommelden, gingen van de glijbaan, speelden tikkertje en voetbal tegelijkertijd. Ze gaven high-fives, gingen op de foto en gingen met hordes kinderen naar links, naar links, naar links, en weer naar rechts, naar rechts, naar rechts, naar rechts.

De kinderen, en Pieten, door het dolle heen. Een groot succes en de Pieten komen volgend jaar vast weer langs dit schoolpleintje, vermoed ik zo. Ik stuur foto’s van de Pieten naar collega’s maar dankzij de roetvegen hebben zij niets door. De speeltuinkinderen zijn hyper-de-pieper en ik hoor en zie de ouders, op afstand, verzuchten dat ze niet kunnen wachten tot de rust wederkeert over een week. Hun kinderen slapen slechter, luisteren slechter, gedragen zich slechter en de ouders draaien bijna door.

En voordat je het weet is het bijna een week verder en is morgen de grote dag, of eigenlijk een van de grote dagen van december. Een prachtige dag om te mogen werken op een middelbare school. Want als je denkt dat die pubers wel over die Sint-anxiety heen zijn, think again. De gesprekken in de klas gaan over de chocoladeletters waar ze op hopen. “Hoezo zit overal tegenwoordig gezouten karamel in! Chocoladeletters, pindakaas, gekkenhuis!” Welke cadeaus ze te wachten staan en de plannen van morgen.

Ondertussen klaagt een brugklas tegen mij dat ze helemaal geen pauze hebben en dus ook niet kunnen lunchen. Ik zwicht bíjna om ze tijdens mijn les te laten eten, uit medelijden. De hectiek zit er alleen goed in, dus vergeet ik dit al snel. Gelukkig maar, want na afloop van de les zie ik ze naar hun volgende ‘les’ sprinten, de sinterklaasviering met pakjes drinken, kruidnoten, cadeautjes, spellen, gedichten en/of surprises. Tijd zat om ook een broodje te eten dus…

Kortom een pretje om les te geven. Niets mooiers natuurlijk dan een stuk theorie bespreken terwijl ze allemaal bijna op en neer gaan en willen springen. Voeg daar een paar Pieten achter een heg aan toe bij de zorginstelling naast ons. Ik zie alle koppies naar rechts, naar rechts, naar rechts schieten, zodra de eerste zeg “Piet!” en in een klap is het kleine beetje aandacht dat er was helemaal weg. Die ogen gaan nu zeker niet meer naar voren.

Na het weekend is Sinterklaas weer voorbij en wordt het allemaal weer beter, oh wacht, dan is het nog maar twee weken tot de kerstvakantie. It’s gonna be a hell of a ride!

De maan die schijnt weer door de bomen

Laat Sinterklaas nu maar eindelijk komen

Ja, hij komt, hij komt, hij komt, hij komt eraan

Hé hé hé

Ik kan mezelf nog amper bedwingen

Mijn lijf gaat op en neer, ik moet gaan springen

Want hij komt, hij komt, hij komt eraan

Hé hé hé

Oké alle coole vriendjes en vriendinnetjes het is tijd om met z’n allen te springen

We gaan eerst naar links, dan naar rechts, dan voor voren en als laatste weer naar achteren

Opgelet, daar we

En alle Pieten gaan naar links, naar links, naar links

En dan weer allemaal naar rechts, naar rechts, naar rechts

En alle Pieten gaan naar voor, naar voor, naar voor

En met z’n allen weer naar achteren

Naar links, naar links, naar links

En dan weer allemaal naar rechts, naar rechts, naar rechts

En alle Pieten gaan naar voor, naar voor, naar voor

En met z’n allen weer naar achteren

Oh wat heb ik het toch getroffen

Al die cadeautjes in mijn schoenen en sloffen

En het gaat, het gaat, het gaat, het gaat maar door

Hé hé hé

De hele dag hebben wij al genoten

Van marsepein en pepernoten

En het gaat, het gaat, het gaat, het gaat maar door

Hé hé hé

Oké alle coole vriendjes en vriendinnetjes dat ging al best wel goed maar ik weet zeker dat jullie het nog beter kunnen

En daarom gaan we hem nog een keertje doen

Zijn jullie er klaar voor

Daar gaan we

En alle Pieten gaan naar links, naar links, naar links

En dan weer allemaal naar rechts, naar rechts, naar rechts

En alle Pieten gaan naar voor, naar voor, naar voor

En met z’n allen weer naar achteren

Naar links, naar links, naar links

En dan weer allemaal naar rechts, naar rechts, naar rechts

En alle Pieten gaan naar voor, naar voor, naar voor

En met z’n allen weer naar achteren

Het liedje luisteren doe je hier: https://open.spotify.com/track/76JC5DN3VM9VsRpBbZ56Dk?si=L0EdKAdGQWq0kZtSGfA-Rw

De hele afspeellijst van mijn blogs hier: https://open.spotify.com/playlist/5EtxaLDydwfpnPsFrSS3Oh?si=Q38OEQ4aSDWoR42OH9Ef6A

[lunasilvis]

Hoe Reyna’s Nederlandse dochter toch vrede vindt met de Filipijnse keuken: “Dit is mijn moeders manier van zorgen”

Maandagavond 17.23 uur, hartje Alkmaar. Bij binnenkomst vliegt de condens dat nevelig opstoomt van de pruttelende potjes en pannetjes die op het gasfornuis staan je om de oren via de entreehal. Een weeïge geur van kruidig Filipijns avondeten kruipt je neusgaten in. Driftige sis-, sudder- en borrelgeluiden komen daarbij uit de achterkant van het huis vandaan, daar bevindt zich immers de keuken. Dan kijkt Reyna (53) met een grote glimlach op van haar wokpan vol met hete, witte mihoen: “Zo leuk dat je er bent! Alles goed? Ja, ruikt lekker, hè?”

Naam: Reyna Ipac-Taalman Geboortedatum: 20 februari 1967 Geboorteplaats: Bontoc, Mountain Province, Filipijnen Naam: Shaina Taalman Geboortedatum: 26 juni 1997 Geboorteplaats: Alkmaar, Noord-Holland, Nederland

Traditionele adobo van de Hollandse toko Of Reyna ook in het Noord-Hollandse Alkmaar geboren en getogen is, zoals haar dochter Shaina? Het scheelt maar een kleine 10.300 kilometer. “Mijn kookkunsten, die heb ik van mijn moeder geleerd. In Bontoc, een heuvelgebied in het noorden van de Filipijnen, daar woonden we,” vertelt ze terwijl ze de mihoenslierten om de spatels wikkelt en omhoog draait. Ze laat een korte stilte vallen, maar gaat intussen door met koken. “Zij is twee maanden terug overleden. God bless her soul,” zegt ze zacht.

Foto 1: Even een paar keer omroeren zodat de kruiden goed kunnen intrekken

“Vanavond maak ik traditionele Filipijnse adobo, volgens de manier waarop mijn moeder die bereidde voor mij in de jaren ‘70,” vervolgt Reyna. Het is een gerecht dat naar haar eigen zeggen meer Nederlanders zouden moeten eten, smaakvol en simpel. “Een halve kilo varkensvlees, het liefst van de toko, tachtig mililiter sojasaus, honderd mililiter wittewijnazijn, een scheutje ketjap manis, wortel, ui, hele zwarte peperkorrels, een schepje suiker en lekker wat laurierblaadjes.” Het geheime ingrediënt? “Kasayahan. Vrolijkheid”, verklapt Reyna grinnikend.

Foto 2: Een laatste snuf zout toevoegen... Bijna klaar!

De Filipijnse archipel bestaat uit meer dan 7000 losse eilanden, met 85 verschillende dialecten en wel 30 verschillende manieren waarop de adobo gemaakt kan worden. “Ik kan er ook niet met iedereen even goed communiceren, maar het gezellig samen eten met elkaar smelt de Filipijnen samen tot één hecht land.” 

Een beetje Filipino in Nederland De eerste keer dat zij met haar toenmalige man Jan (reeds overleden in 2005) een Nederlandse verjaardag bezocht, kwamen de muren op haar af. “Een klein schaaltje chips voor het hele gezelschap? Eén piepklein taartpuntje per persoon? En jullie zijn een welvarend land? Nee, nee, nee. Ik was kamayans gewend! Gigantische, kleurrijke feestbuffetten uitgespreid over bananenbladeren midden in de woonkamer, vol fingerfood waar iedereen van kan eten, de hele dag lang!”

Foto 3: Filipijnse adobo geserveerd met witte rijst

“Kainan na!” Oftewel ‘eet smakelijk,’ zegt ze opgewekt terwijl ze de de kookpitjes uitdraait en voor het hele gezin opschept. Reyna kookt voor zichzelf nog altijd Filipijns en kent alle Aziatische toko’s in omgeving Alkmaar als haar eigen linkerbroekzak. Daar haalt zij exotische fruit-, vis- en groentensoorten die een standaard buurtsuper op de hoek van de straat niet verkoopt. “Bij de toko haal ik grote tijgergarnalen, bangús – melkvis in het Nederlands –, chayote, durian... Heb je wel eens de vrucht van een durian gezien? Die lijkt op een grote groene egel! Een libidoverhogende groene egel. Dat zeggen ze dan, op de Filipijnen,” voegt ze er ietwat nerveus lachend aan toe. “Maar zo kan ik mij gelukkig nog steeds een beetje Filipijns voelen in Nederland.”

Reyna is naast parttime hobbychef op zelfverklaard Michelinsterniveau, fulltime moeder van haar drie nog inwonende kinderen Shaina, Robert en Ayra – allen van een Nederlandse man. “Ik kook weliswaar nog altijd Filipijns voor mijzelf, maar de kids ontvluchten het diner vaak of koken iets voor zichzelf. Ik denk niet dat ik het stokje doorgegeven heb. Of liever gezegd de spatel,” lacht zij af.

Twee verschillende werelden Dochter Shaina (22) verklaart haar desinteresse in de Filipijnse keuken: “Tja. Ik associeer mijn Filipijnse bloed toch vooral met wat negativiteit dat er in mijn jeugd heeft afgespeeld. Zo werd ik vaak op de basisschool ‘dat bruine meisje’ genoemd, terwijl ik mij zo Hollands voelde als de kaasmarkt die hier in Alkmaar elke vrijdag staat. Ik denk dat ik daarom de Filipijnse keuken niet zo erg meer toelaat in mijn dagelijkse leven.” Shaina voegt daar nog aan toe: “Mijn moeder en ik verschillen in de keuken als twee werelden die lijnrecht tegenover elkaar staan, van ontbijt tot avondmaal. Mijn ontbijt bestaat uit een normaal Hollands broodje met – weetjewel – gebakken ei, kaas of pindakaas, terwijl m’n moeder nog wel echt naar een kom rijst met groenten of vis grijpt.”

Foto 4: Rijst, groenten, kruiden. Een typisch ontbijt van Reyna.

Foto 5: Brood met kaas of pindakaas en een glaasje zuivel. Een typisch ontbijt van Shaina.

Dat een doordeweekse dag in de Filipijnse keuken al om half 3 ’s middags begint is eerder norm dan uitzondering. “Ook hier zou ik de tijd dus niet voor vrij willen maken! Ik ga ‘s middags als ik vrij ben liever gamen met wat vrienden, of ik bestel ergens een goede lunch op het terras.” Niettemin spreekt zij de vraag of zij dan de gerechten van haar moeder niet lekker vindt, ondanks haar duidelijke terughoudendheid naar de Filipijnse cultuur, bliksemsnel tegen. “O, ik vind adobo op z’n tijd heerlijk!”, spreekt zij haast lyrisch uit. “Of een goede kare-kare curry. En ik zie mijzelf ook zeker nog eens Filipijns koken voor mijn vriend of voor vrienden zodra ik op mezelf woon. Het is alleen voor mij wat de Hollandse stamppot voor de familie Jansen is – maar dan met een vleugje negatieve associatie vanwege een rits aan racistische opmerkingen in mijn jeugd. Geef mij dan maar een spaghetti carbonara,” zegt ze. “Zolang ik het maar niet in m’n hoofd haal om vegetarisch te worden. Mijn moeder zou me vermoorden! Zij zou me denk ik nét zo hardhandig afslachten zoals het vlees uit de adobo vermoord is.” Kasayahan Ondanks de culinaire verschillen tussen haarzelf en haar moeder, waardeert zij bepaalde aspecten van de Filipijnse cultuur wel zeker. Er zijn zelfs aspecten waarvan zij zou willen dat de Nederlandse cultuur die een tikkeltje meer eigen maakte: “Voedsel verbindt mensen op de Filipijnen met elkaar. Het is een manier van zorgen, liefhebben, van dank uiten. Ik ben een tijdje depressief geweest, en mijn moeder vond het lastig om hiermee om te gaan vanuit haar achtergrond. Er rust namelijk een flink taboe op mentale gezondheid in grote delen van de Aziatische cultuur. Zo was zij nooit een ster in peptalks, maar schoof zij wel op haar eigen goedbedoelde manier verse noedels om de hoek van mijn slaapkamerdeur als ik moeite had met de dag. Dit is haar manier van zorgen,” vertelt ze. “In Nederland zijn we allemaal veel individualistischer, misschien zouden we – als we een eetcultuur hadden die niet alleen bestond uit een aangebrand gourmetpannetje met kerst – een stuk begripvoller en geduldiger zijn met elkaar. Ik denk dat wij als samenleving meters zouden kunnen maken als we net zoals in de Filipijnse cultuur gewoon eens rustig de tijd namen om uitgebreid met elkaar te koken, de dag door te spreken en daarna met z’n allen te gaan zingen en dansen in de keuken. Gezelligheid. Met als kers op de taart: gezellig met al je vrienden en familie rond een grote tafel te gaan eten.” “Kasayahan,” knikt Reyna instemmend toe. “Inderdaad, mam, kasayahan.”

[iemandzoalsik]

Stilte en ruimte - door Marloes

Dit wordt misschien wel een beetje een meditatieve blog. Het is een beetje stil aan deze kant. Ik heb ook niet zoveel te melden, vind ik. Het is overal een beetje stiller, zou dat het zijn? Het maakt voor mij nog niet eens zo heel veel verschil met eerder, het was al even stil hier. Ik zat al een paar maanden in een soort van lock down. Sterker nog, daar kon ik eigenlijk net weer een beetje uit. Maar toch, dit is anders, daar schreef ik al eerder over. Een andere lockdown, die meer en andere stilte geeft. Een stilte, die me af en toe aanvliegt, maar ook ruimte geeft.

Ruimte buiten, alhoewel dat op een zonnige zondag ook wel weer tegenvalt hier in de bollenvelden, maar ook ruimte binnen. Binnen in huis, hoewel het opruimen hier lang niet zo snel en groots gaat als bij sommige anderen, als je de rijen die er nog steeds bij de verschillende gemeentewerven staan mag geloven. Maar ook binnen in mijn hoofd. En als het buiten en binnen een paar dagen stiller is dan gewenst wordt die ruimte al gauw gevuld met gedachtes. Gedachtes die dan toch een eigen plekje op gaan eisen. Gedachtes over het afgelopen jaar, wat er allemaal gebeurd is, hoe mijn lijf veranderd is toch weer. Wat de invloed is van al die medicijnen op mijn lijf. Hoe zal het verder gaan? Ga ik weer vertrouwen op dat lijf? Hoever ga ik herstellen, wat ga ik wel en wat ga ik niet meer kunnen en hoe lang gaat dat duren? Ga ik de chemo helemaal niet meer nodig hebben of is dat teveel gevraagd? En wat doe ik dan, wat wil ik dan? Allemaal dingen waar, in ieder geval nu, geen antwoord op is. Maar nu er ruimte in mijn hoofd is, poppen al die vragen op. Vragen die beantwoord willen worden om daarna wellicht opgeruimd te kunnen worden.

En dan merk ik dat het best een tijdrovende en soms lastige klus is. Maar met wat hulp leer ik nu ook dat het niet allemaal ineens beantwoord en opgeborgen hoeft te worden, dat dat eigenlijk soms ook niet kan. Dat een aantal dingen met enige regelmaat ook af en toe weer tevoorschijn zullen piepen. Niets aan te doen, hoort erbij, komt tijd, komt raad. En als dat gebeurt, dat ze weer tevoorschijn komen, geef ze dan maar die ruimte en aandacht, eventjes. Ruimte in mijn hoofd is er gelukkig ook meer om andere dingen te doen. Actiever bezig te gaan met die schrijfcursus, daar lekker mee aan de slag. Heerlijk vind ik dat. Ruimte om uitgebreid te appen, online spelletjes te doen 😉 en te (video-) bellen met vriendinnen en zuslief. Nog zoiets leuks, videobellen, die houden we erin wat mij betreft!! Ik mis daarbij wel heel erg het niet even kunnen knuffelen bij aankomst en afscheid maar verder is het misschien nog wel leuker dan ‘op visite’? Even samen een bakkie, en dan door.

Daarbij komt dat deze van buitenaf opgelegde ruimte en stilte ook rust geeft. Ik hoef niet alles wat ik wil, het kan toch nog niet. En daardoor kan ik meer verdelen over de dag, de week, en dat voelt goed. Ik rust toch meer en mijn lijf krijgt meer de tijd om te herstellen dan wellicht anders was gebeurd. En dat vindt mijn lijf fijn en dat laat het merken. Zo komt er langzaam maar zeker ruimte om meer te doen, zij het heel voorzichtig. Een stukje verder te gaan op de loopfiets, iets meer in huis te doen. Ruimte om op te bouwen, en dat is een heel fijn gevoel. En over die ruimte in huis gesproken, die is inmiddels weer groot genoeg voor gezinsuitbreiding binnenkort, maar daarover later meer… 😉

En zo gaat alles hier toch door, zij het in een wat vertraagd tempo. Ik mis heel erg het lijfelijke contact met iedereen die me lief is, maar het zij zo. Tot nu toe gaat het virus onze deur voorbij, en ik hoop dat dat zo blijft. Al die knuffels halen we wel weer een keer in.

Mijn hart gaat uit naar alle families die wel door het virus getroffen worden en geliefden verliezen. Ieder verlies is erg, maar in deze tijd, met alle beperkende maatregelen tijdens en na het ziekbed.. Afschuwelijk, wat je op tv allemaal ziet. Wij hebben nog de ongelofelijke luxe dat we de tv uit kunnen zetten en zo zelf te kunnen kiezen voor stilte en ruimte, waar voor anderen die keus al niet meer mogelijk is. Dus geniet van de stilte en ruimte nu het kan, als het kan. En blijf gezond allemaal, zorg goed voor jezelf èn elkaar en houd hoop! 🙏❤️🙏

[emmadewereldover]

Paar dingen die gewoon echt best wel geinig zijn. Ik vind het leuk dat ik mezelf beter en beter, door en door aan het leren begrijpen ben. In papa’s woorden: ‘niet alleen een reis door de wereld, maar ook een reis door jezelf’. Tuurlijk we denken dat we weten wie we zijn en waarom we dingen doen, dacht ik ook, tot ik er in Nederland al achter kwam dat oprecht het compleet tegenovergestelde waar is. Het moment dat je daar achter komt is stom en raar en verwarrend, en zo van ughh hoezo nou weer?! Geen pretje, om het maar even minimaal te beschrijven. Maar aan de andere kant, als je daar eenmaal mee aan de slag gaat en toelaat wat er voor pijn verstopt zit, toestaat dat je veel meer bent dan de persoonlijkheid die je hebt gebouwd rond het uit de weg gaan van deze pijn, dan is het oprecht leuk om tegen pijn aan te lopen (en soms ook gewoon helemaal niet natuurlijk, eerlijk is eerlijk pijn blijft pijn) omdat je weet dat elke keer dat dat gebeurt het weer een moment is om te groeien. Zodoende kan ik hier tegen iets aanlopen wat me frustreert, denken ‘oké waar komt deze frustratie vandaan?’, er op dat moment niet helemaal uitkomen, maar een tijdje later opeens een soort mini openbaring hebben en zo die verstoring die ik had in één keer voor mezelf oplossen. Zo kom ik elke keer een stapje dichter bij een soort onbeïnvloedbare relaxde manier van continue tevredenheid, zoals ik eerder ook schreef: ‘waarom de omgeving aan de macht’. Ik, die in elke situatie rust en vrede kan behouden omdat ik pijn en onrust van binnen- en buitenaf niet meer uit de weg ga en mij zo niet meer laat beïnvloeden. Heerlijk, wat een rust. Ja ja ze wordt zowaar volwassen die meid.

Ook leuk dat hoe langer ik weg ben, hoe meer ik besef wat ik mis en waar ik veel waarde aan hecht. Ze zeggen toch ‘je weet pas wat je hebt als je het kwijt bent’, één van de zo velen clichés. In mijn geval ben ik niks kwijt natuurlijk, gewoon even weg. Naja even.... maar zo weg van wat ik ken, besef ik me wel hoe blij ik ben met mijn vrienden en familie, met het land waarin ik godzijdank geboren ben, met de stad waar ik woon, met het eten wat wij eten, met de cultuur waarin wij leven, met de vrijheid die wij hebben, de mogelijkheden. Wij mogen zo dankbaar zijn dat Nederland is wat Nederland is. Ik ben in ieder geval heel erg dankbaar voor de dingen die mijn leven thuis maken zoals die is. Ja, ook dankbaarheid zit in het retteketet ‘ik ga alleen op reis en heb ineens allerlei inzichten’ pret pakket.

[dagboekliesa3d]

18/07/2018

- De tijd lijkt echt te traag en te snel voorbij te gaan. Enerzijds is het zomer, ik moet er van profiteren om naar buiten te gaan wanneer het kan, nu het aangenaam weer is, het moment om uitstappen te maken waarvoor het binnenkort te koud is.. maar tegelijk lijken de dagen oneindig te duren omdat de zon zo laat onder gaat en ik met de rust ’s nachts in een betere stemming ben, het past beter bij mij. En meestal wil ik gewoon binnenblijven en thuis dingen doen. Weggaan vergt veel energie en heb ik vaak weinig zin in. Soms ook door de warmte.
 - Afgelopen week/weken droom ik elke nacht weer heel intens, waardoor ik overdag vermoeid ben en door omstandigheden overdag die veel emotionele energie kostten, word ik ook alsmaar onzekerder en kwetsbaarder.
 - Dromen waren o.a.:
    - ik was bij Flor zijn ouders in Tielen, waar ik me niet helemaal op mijn gemak voelde. P. vroeg naar een doosje flosdraad dat ik net in mijn mond had gestoken waarop ik schrik uit schaamte en subtiel mijn speeksel afveeg en het doosje doorgeef
    - mama en Myra geloven nog heel erg dat ik in de fout ben van hen in de steek te laten en heel zelfzeker, zonder twijfel proberen ze me te overtuigen: mijn redenen waren bullshit, hadden geen grond. Ze waren zo overtuigend dat nichten D. en C. achter hen stonden en me mee probeerden overtuigen. Ik was erg gefrustreerd, in het nauw gedreven.
    - ik woonde met Flor in een klein huis (leek op mijn kot in Justus Lipsiusstraat) Flor was niet in de buurt. Telkens als ik thuis kwam (2-3 keer) waren mama en Myra binnen geraakt om zonder mijn medeweten de keuken te verbouwen of andere mensen uit te nodigen. Ik was telkens versteld hoe ze dachten dat dit oké was.
    - Flor en ik zaten ’s avonds in de living om 23u30, ik was aan het strijken naast hem in de zetel. Hij vertelt dat hij verliefd was geworden op een 20-jarige, die ook een oogje op hem had. Het leek iets onveranderlijk, alsof hij er wel moest/wou op ingaan. We zochten naar een manier om er mee om te gaan, wat er op neerkwam dat de enige oplossing was om uit elkaar te gaan, waarop ik me inbeeldde hoe het daarna zou gaan en ik heel wanhopig en hulpeloos werd, alsof mijn wereld instortte. > 2x na elkaar gedroomd over zelfde conflict maar in andere setting 
(Dit was vorige nacht, gisterenavond hadden we nog serieus gesprek over wat ik van hem kan verwachten ’s avonds qua aandacht - 16/07 hadden we felle ruzie over mij onbewust triggeren waar hij dan niet zijn verantwoordelijkheid voor opneemt: net zoals hij onbewust verliefd wordt en er “niks aan kan doen” 
> Hij kan zijn actie wel toegeven, maar daarom niet persé de oplossing kiezen die voor ons beide positief is: soms heb ik het gevoel dat ie niet meer aan het zelfde zeil trekt in onze relatie maar het eerder laat begaan en enkel ik er in sta)
 - Op mijn verjaardag ben ik met K. iets gaan eten aan Zoet Water, rondgewandeld aan HAL5 + park Belle-Vue en iets gedronken aan station. Diepe emotionele gesprekken gehad, over familie, mama, Myra, papa.. Meestal bevestiging in mijn voordeel maar niet veel nieuws bijgeleerd. Ze is ook meer bezig met psychologie bv over hechtingsstoornissen dan gedacht.
 De hele dag zit 9 dagen later nog heel helder in mijn geheugen, vooral de omgeving en indrukken. Ze gaf tip van film ‘Julieta’ en nieuwe info: vertelde hoe als ze ruzie hadden broers en zussen soms 1-2 maanden geen woord meer zeiden tegen elkaar en dit met geweld oplosten / trots/geen hulp vragen was belangrijkste in gezin > zet veel in perspectief.
 We hadden te maken met moeiende dakloze man en K. moest 1x heel erg lachen over feit dat ik telkens 10 jaar ouder wou zijn. Op eind stelde ze me wel terecht dat mama niet in fout was en gewoon een verkeerde opvoeding gaf, als reactie na 1 ding fout formuleren, terwijl ik ook al op dat punt was. Ze wou niet bij mama + Myra in slecht daglicht staan waarschijnlijk, wat ik ook helemaal niet wou en met slecht gevoel dat net toen ze vertrok. Momenteel wat tijd nodig alvorens weer af te spreken. Wel ook ontroerende kaart + geld gekregen.
 - Op verjaardag: kaart in brievenbus van mama met geld, ze was deze zelf komen posten (2 dagen ervoor had ze gemaild om 5 minuten af te spreken maar zag dit niet zitten). In kaart stond heel mooi tekstje over wachten, wat of heel lief was of manipulatie. In het eerste geval voelde ik me schuldig, in het tweede geval was het typisch. Ik zag het net voor ik afsprak met K., Flor gesmst, ik zat met gemengde gevoelens. ’s Avonds mama bedacht via sms. Volgens psychologe was het tekstje echt oprecht en lief bedoeld, dat ze mij de ruimte gunt, ondanks ze niet begrijpt waarom ik afstand neem. 
Dit heeft tijd nodig en dat geeft dan wel hoop.
 - Volgende dag bij psychologe mijn verjaardag besproken: kaart mama, gesprek K., cadeau Flor, .. Over verdere verloop relatie mama, vakantieplannen, park Belle-Vue, over ontdekking C-PTSD > ontsteltenis van haar hoe intensief ik daarmee bezig ben, over opnieuw comics maken.
 - Op verjaardag geen wensen gekregen van Myra, papa, J. of J.. Wel voornamelijk van SMO-vriendinnen (behalve E.)
 - Sinds 08/07 geen comics meer gemaakt want geen nood of geen tijd (door huishouden)
 - Op 15/07 naar Werchter Classic gegaan (met dEUS en Editors), eerste festival met Flor > veel aangenamer dan verwacht met ouder en rustiger publiek. Flor wel bijna flauwgevallen door hitte en groepje irritante drugsgebruikers en warm (maar goed voorzien met pet) maar verder heel leuke herinnering 
- Dag later naar Tielen voor finale WK: Flor was heel lief alhoewel ik niet veel wou doen en me bij zijn ouders niet helemaal op m’n gemak voel (P. 1x echt niet verstaan > heel onwennig) ’s Avonds Blade Runner 2049 gezien > gemoedelijke maar oké dag.
 Volgende ochtend even wakker om 5u10 door auto’s op straat (raam stond open) > oordopjes in. Om 5u45 toch wakker door haagmachine aan overkant straat > geirriteerd door lawaai, getriggerd omdat ik het niet onder controle had + alsof het express is + nood om rustig wakker te worden. Oké te verdragen. Nadien over geklaagd tegen Flor in badkamer > Flor reageert geïrriteerd met oogrol > hevige trigger.
 Ik laat niet merken dat ik boos ben maar doe afstandelijk en kortaf. Flor heeft niets door en pas op perron wijs ik hem er op > hij snapt het niet en weigert interesse te tonen > ik word kwader omdat hij m’n gevoelens niet valideert etc etc.
 Tot op een punt dat ik echt agressief en gemeen word (heel veel woede in emotionele flashback) waarop hij kwaad in ander deel van trein gaat zitten en we geen afscheid nemen in Lier. Eens thuis via sms alles ongeveer uitgeklaard, ’s avonds tips gezocht om er in ’t vervolg samen mee om te gaan, kwestie van beide asap emotionele flashback te herkennen.
 Nu, 2 dagen later, voel ik me nog steeds alsof ik me moet bewijzen door lief te doen opdat ie blijft, alsof ik het nog moet goedmaken.
 - In Tielen voel ik me al niet helemaal veilig (ik projecteer problemen in mijn gezin op zijn ouders) en heb telkens het gevoel dat de trouw aan zijn ouders veel belangrijker is dan die aan mij, en we daar niet zijn als team maar ik eerder aanhangsel ben, en momenteel het risico om nog ’ns te gaan groter is dan wat ik er uit haal, zeker als ik me niet op m’n gemak voel (ik heb nog het gevoel dat ze me wantrouwen sinds juli 2017, en was toen bewijs dat ze net als mama en Myra niet op juiste manier met emoties om kunnen, en ik ze gelijk stel met mijn familie) 
- Gisteren en vandaag was productief door boodschappen en strijk (intussen Youtube Sips - Sims 4 gekeken). Ik voel me wel al 2 weken dik en opgeblazen - mogelijk door regels? Ook veel zin in suiker + zoet
 - Door veel emotionele gebeurtenissen op korte tijd wat mentaal vermoeid en minder emotioneel stabiel. Volgende week wel citytrip Parijs en over 2 weken wijsheidstanden-operatie, daartussen hopelijk wat downtime. 
- Psychologe zei laatste keer dat boeken lezen waarschijnlijk veel emotionele energie van me vergen, maar ik heb eerder het gevoel dat het energie geeft? Het blijft wel nazinderen..
 - Vandaag had ik wel in redelijk wat dingen zin (lezen, borduren, puzzelen) maar te weinig energie om echt actief bezig te zijn > schrijven leek prioriteit
 - Gisteren in een blog over emotionele flashbacks de tip gelezen om lijstje met triggers te maken en bij te houden


[findmeinw0nderland]

19-07-22 // 20:32

Nou, S komt dus officieel echt niet zaterdag. En nu snap ik wel dat familie voorrang heeft (duh), maar ik vind het echt gewoon kut dat ie altijd precies mijn dingen cancelled en dat continue zo gaat. En ik had het echt heel erg leuk gevonden als hij er wel was. Idk. Ik ga gewoon stoppen met hem uit te nodigen. Fuck dit. Geen zin om me elke keer klote te voelen en ik heb geen tijd voor mensen die hun belofte niet na komen. (En JA, future self, ik weet dat het familie is dus als future ik mezelf later judged hierom, dan kan ze er even in stikken want ik ben gewoon annoyed, laat me verder met rust) Werk was echt rampzalig vandaag. Ik ben helemaal klaar met nieuwe collega R. 38 graden, maar schoonmaken is top prioriteit. Fladdert met d'r ADHD van hot naar her en gaat mij ondertussen shamen dat ik ook niet heen en weer fladder. Ze zat ook telkens hijgend op m'n scherm mee te kijken, waar ik helemaal de kriebels van kreeg. Ik snap ook niet wat ze überhaupt bij ons komt doen. Ze is weggestuurd bij de kinderen omdat ze geen grenzen kon aangeven. Dus... stuur je haar naar de jongeren waar ze... ook geen grenzen kan aangeven? Heeft m'n manager hier überhaupt over nagedacht?

Laat maar. Ik ben gewoon een toxic bitch vandaag. Misschien is het het weer wel.

[z-onnewende]

Waar doe ik het voor?

Zodat kleding mij mooier staat?

Zodat ik mij voor die ene keer in het jaar in een bikini durf te hullen op het strand... en dan vervolgens toch niet durf?

Zodat ik met hem in de slaapkamer niet bang hoef te zijn dat ik tegenval, wanneer ik mijn ondergoed langs mijn benen laat glijden?

Zodat ik kan laten zien aan mijn familie dat ik sterk ben en bewust leef?

Omdat ik dan mijn zoveelste work-out kan delen met social media?

Omdat ik dan aan de pestkoppen van vroeger kan bewijzen dat ik ben veranderd, ookal weten zij mijn naam niet meer?

Zodat ik sterk lijk wanneer ik "nee" zeg tegen de zoveelste lekkernij die mij word aangeboden?

Zodat ik met een gerust hart kan slapen?

... Waar doe ik het nog voor?

Waar ben ik in dit verhaal?

Ik ben moe en alles doet pijn en toch... toch wil ik meer in de vorm van alleen maar minder.

Minder gewicht, minder ballast, minder ik, meer rust.

Tot er niets overblijft.

[uitvaartblog-blog]

Een afscheid met emotie.....

Het is al weer een aantal jaren geleden. Ik was net 3 weken geleden bij de CVU in Groningen (tegenwoordig Yarden) aangenomen om het vak van uitvaartverzorger te leren.... Ik was met mijn mentor een uitvaart aan het regelen geweest bij een jong gezin. Alles stond goed op papier en de vrijdag daarop zou de crematie plaatsvinden. Het was een behoorlijk emotioneel gebeuren vanwege het feit dat het een zeer jong vrouw was die afscheid moest nemen van haar gezinnetje: een liefhebbende man en twee kinderen in de leeftijd van 6 en 3 jaar oud. Echter die woensdagmiddag kreeg ik een telefoontje: Of ik naar kantoor wilde komen. Daar aangekomen, werd mij verteld dat mijn mentor plotseling ziek was geworden en dat men er van uit ging dat ik wel even de uitvaart zou begeleiden in het crematorium. . "Jij was bij het regelen aanwezig, dus wie zou het anders moeten doen"? was de reden dat ze me dat vroegen. Amper 3 weken in dienst en een handjevol uitvaarten meegelopen stond ik er ineens helemaal alleen voor. En dit was echt niet zo maar de eerste de beste uitvaart...veel emotie, een jong gezin, en over de 750 belangstellenden in het crematorium. Ik stemde uiteraard toe, maar kreeg wel enigszins de bibbers.... Die avond heb ik besteed aan het doorlezen van de zaken welke op papier gezet waren tijdens de regeling bij deze familie thuis.

En toen ik me de volgende dag lopend voor de rouwstoet uit door een haag van mensen moest wurmen, kreeg ik het warm. De plechtigheid begon precies op tijd. Ach, wat kon er ook misgaan? Alles stond immers op papier en zat nu in mijn hoofd?

De achtergebleven echtgenoot had mij al gevraagd of het verstandig was zijn jongste dochter mee te nemen naar dit emotionele afscheid. Als hij haar op schoot zou houden, zou ze dreinerig worden. Daar heb ik een volmondig ja opgezegd. En "Laat haar maar gewoon rond lopen als ze dat wil". Het is en was in mijn ogen belangrijk om kinderen mee te nemen, het maakt niet uit hoe jong ze zijn.

Gaandeweg kreeg ik door de mooie muziek en de mooie woorden een overweldigende kalmte over mij heen. Dat deed mij goed.

Op een bepaald moment echter, de muziek moest nog worden opgestart, dus het was een moment van complete stilte in de aula liep het jonge meisje naar de kist, ging op haar teentjes staan, keek in de kist naar haar moeder en zei duidelijk hoorbaar voor iedereen: "dag mamma"...om zich daarna weer bezig te houden met de mooie bloemen die rondom de kist waren gelegd.

Opeens was er geen stilte meer in de aula....het was een geroezemoes van emotionele geluiden en het ritselen van zakdoekjes....

Terwijl het volgende muziekstuk ten gehore werd gebracht, voelde ik een prikkeling opzij bij mijn slapen en boven mijn ogen... Ik schrok want ook mijn zichtveld was troebel aan het worden. Ik realiseerde mij dat mijn ogen vol met tranen stonden....

Dat kon en mocht niet dacht ik nog. De familie heeft verdriet en ik sta hier emotioneel te zijn. Ik had ook sterk het idee dat een aantal familieleden naar mij keken. Ik kon mij vermannen maar toen het laatste muziekstuk in de aula klonk: 'Waarom nou Jij' van Marco Borsato, kwam weer dat prikkelend gevoel terug. Ik dacht nog "ik moet niet met mijn ogen gaan knipperen, want dat stroomt alles eruit". Ondertussen had ik sterk het gevoel dat ik de plechtigheid aan het verknallen was, door op deze wijze emotioneel te zijn.

Enige minuten later begeleidde ik de familie naar de ontvangkamer en wees ze de plek waar ze konden gaan zitten. Maar ik had me nog niet omgedraaid of ik hoorde een stem: "meneer Koster kan ik u even spreken?" Ik keek om en de echtgenoot kwam op mij af. "Ja hoor"...dacht ik bij mezelf: "dat heb je er nu van. Sta je je eerste uitvaart te begeleiden ben je emotioneel....

Ik nodigde de echtgenoot uit om mee te lopen naar een afgesloten ruimte, waar we in alle rust even alleen konden zijn. Terwijl ik wachtte op een uitbrander, kwam de echtgenoot op mij af en greep met zijn handen mijn beide handen vast en sprak : "Ik wilde u even bedanken, u was zo geweldig betrokken tijdens de plechtigheid...". Ik moest het even tot mij door laten dringen. Toen met een slap excuus, "sorry ik moet even weg"...liep ik de kamer uit naar buiten toe. Maar voor dat ik buiten stond stroomden de tranen mij al uit de ogen..

In de jaren na deze gebeurtenis heb ik nog steeds vaak tranen in de ogen bij een afscheidsplechtigheid. Ja, ik leef op mijn manier mee met de familie maar weet ook waar mijn grenzen liggen. En het moge duidelijk zijn: het wordt ten zeerste gewaardeerd door de diverse families, dat ik op mijn manier mijn betrokkenheid laat zien.

[chantalsblog]

Update GBP & de weg naar dit traject

We leven inmiddels een maand met een gastric bypass (GBP) en het gaat best goed! Ik weeg me maar één keer per week en afgelopen vrijdag zag ik dat ik de grens van – 10 kg (sinds de operatie) ben overgegaan.

Ik ben nog steeds druk met het vinden van een goede balans tussen eten, drinken en het innemen van mijn medicatie, calcium (3x per dag) en vitaminepillen (1x per dag). Niet alles mag tegelijk, er moet tijd tussen zitten en dat is allemaal wennen. Maar gaat zeker al de goede kant op.

Het bewegen gaat steeds beter, maar mede door de corona-maatregelen niet zoals ik zou willen: op de fiets wat boodschappen doen of gewoon een stukje wandelen / fietsen en thuis wat oefeningen doen gaat prima, maar omdat sporten in groepsverband niet mag, kan ik niet aquasporten en dat mis ik enorm. Ook ben ik nog een beetje huiverig voor de sportschool… Verder ben ik vooral moe... zal een nawee zijn van de narcose en operatie, maar ik heb soms het idee dat alle vermoeidheid van 2020 eruit komt.

In het weekend ga ik lekker samen met Robbert (coronaproof) op pad, gaan we ergens heen om er gewoon even tussenuit te zijn. Robbert werkt inmiddels ook al 4 weken thuis en dan is het lekker om in het weekend even in een andere omgeving te zijn. Zo hebben we al vliegtuigen gekeken op Schiphol, een strandwandeling in Bloemendaal gemaakt, LEGO geshopt in Gouda, gewandeld door Marken & De Rijp en zijn we afgelopen zaterdag naar de Bossche markt geweest. Zo werk ik meteen aan een aantal punten van mijn ‘Fifty before 50’- lijstje 😉

Door de jaren heen heb ik geleerd om niet teveel naar een vakantie toe te leven, maar om je leven als een vakantie in te richten. Dit jaar komt dat zeker van pas… Hoewel ik wel echt snak naar een vakantie ergens waar het warm is, in een mooie omgeving, liefst aan zee. Maar dat gaat zeker wel weer een keer komen. Tot die tijd doen we binnen de grenzen wat nu kan.

Maar… even terug: waarom heb ik voor een GBP gekozen? Het moeilijkste aan dit hele traject was niet de operatie, de voorbereiding of het toch best heftige herstelproces (waar ik nog middenin zit), maar het nemen van de beslissing om me bij de Obesitas Kliniek aan te melden om – na goedkeuring - geopereerd te worden. Deze beslissing neem je namelijk voor de rest van je leven. Want eenmaal geopereerd kun je niet meer terug.

Het kostte mij heel wat overpeinzingen over het waarom. Waarom deze stap, waarom kan ik het niet zelf? Zeker, ik heb het geprobeerd. Zelf en met een diëtiste. Door koolhydraatarmer te gaan eten, was ik al de nodige kilo’s kwijt, maar dat was niet voldoende.

Na mijn meniscus (2008) en voorste kruisband (2010) operaties, is bewegen lastiger geworden, de knie wil / doet al jaren niet wat ik wil. Daarna kwam het vreselijke proces met de vaten in mijn onderbenen en de wonden op het scheenbeen en beide enkels (2013-2019). Omdat ik een groot deel van deze periode ingezwachteld heb gezeten was gewoon lopen al bijna niet te doen, laat staan sporten. Over bewegen in het water zullen we het maar helemaal niet hebben.

En ik kan nu wel zeggen dat ik door het minder sporten meer aangekomen ben, maar dat is natuurlijk niet waar. Ik werd weer zwaarder doordat ik hetzelfde bleef eten. Of meer snaaide omdat ik weer eens medelijden met mezelf had als ik baalde van mijn blessures. Ik was een niet alleen een emotie-eter, maar ook een sociale eter. Als het maar gezellig is, want ik was (en blijf nog een beetje) Bourgondiër.

Tot ik vorig jaar september niet meer wist hoe ik uit de vicieuze cirkel van blessures en niet bewegen moest komen. Mijn gewicht liep de spuigaten uit en ik had een goed gesprek met mijn vaatchirurg, die me deze stap echt aanraadde omdat het anders niet goed zou komen. Hij heeft toen een goede verwijzingsbrief geschreven.

Op naar de Nederlandse Obesitas Kliniek (NOK) Omdat het JBZ geen samenwerkingsverband met de NOK heeft, moest ik uitwijken. Ik koos voor Nieuwegein omdat het vanuit ’s-Hertogenbosch niet veel uitmaakt met Eindhoven en omdat een verhuizing naar Vianen er ooit zou komen, was dat makkelijker. Na de screening en gesprekken met diëtiste, arts en psycholoog kreeg ik het bericht dat ik was goedgekeurd. Ik moest alleen nog een slaaponderzoek ondergaan (nu slaap ik met een apparaat tegen apneu) en daarna kon het traject starten. Oja, er was nog één ding dat ik moest ‘regelen’: de wond in mijn linker enkel moest dicht zijn. Gelukkig was dat medio februari ‘20 het geval.

Vervolgens mocht ik kiezen wanneer ik met het 13-weekse traject wilde starten: 6 weken lang, elke vrijdagochtend een NOK-bijeenkomst. Binnen 7 weken na de laatste bijeenkomst (ergens tussen 11 mei en 3 juli) zou de operatie plaatsvinden.

Omdat wij het laatste weekend van maart naar Lissabon zouden gaan, koos ik ervoor om per 1 april te starten. Maar ja, toen gingen we de intellectuele lockdown vanwege corona in en dat veranderde alles. Lissabon werd geannuleerd, wel startte ik op 3 april met de NOK-bijeenkomsten. Via ZOOM, omdat we niet bij elkaar mochten komen. Dat was raar, want je zag elkaar wel op beeld, maar bouwde niet echt een band op (dat is inmiddels verbeterd). Via whatsapp hadden we ook contact, zo spraken wel elkaar toch regelmatig.

Uiteraard ging de operatie nog niet door, bericht was dat het 3-4 maanden na de oorspronkelijke periode uitgesteld was. Preciezer konden ze het niet zeggen. Het was een onzekere periode, een erg drukke tijd op het werk i.v.m. corona en toen besloot ik ook nog eens de stap te zetten om naar Vianen te verhuizen… De psychologe snapt nu nog niet dat ik dat allemaal in dezelfde periode heb gedaan en toch positief bleef.

Na de verhuizing en de tijd dat het iets rustiger op het werk werd, merkte ik dat ik fysiek en mentaal tot rust kwam. Kon me daardoor beter op het NOK-traject en de voorbereiding op de operatie focussen. Tot half september de verlossende brief kwam met de melding dat ik op 30 september geopereerd zou worden.

En zo geschiedde…

In den beginne heb ik niet veel mensen verteld dat ik geopereerd zou gaan worden, dit mede omdat e.e.a. onzeker was vanwege corona en ik niet constant vragen wilde krijgen. Uiteraard wist mijn directe familie, schoonfamilie en wat collega’s het, maar verder niet veel mensen. Dit is me niet altijd in dank afgenomen, maar hé… het is mijn leven. En lichaam.

En nu?  Inmiddels ben ik vanuit thuis bezig het werk weer beetje bij beetje op te pakken, mailbox doornemen en me weer inlezen in allerlei zaken. Dus we gaan lekker verder met hoe we nu bezig zijn, dan komt het vast wel goed.

Dat was het voor nu.

Ciao! X Chantal

[yasminaaboutaleb]

‘Ik val buiten de norm’

Vogue | oktober 2019 | foto: Benny Stroets

Ze is altijd de eerste in alles, acteur en theatermaker Romana Vrede. Sinds ze de Theo d’Or - de belangrijkste toneelprijs van het land - won zijn al haar dagen gevuld. Een gesprek over aandacht, kwetsbaarheid en billen afvegen. ‘Ik ben altijd al anders geweest. Ik heb het maar geaccepteerd en omarmd.’

In de woonkamer van de Rotterdamse acteur en theatermaker Romana Vrede staat Barbapapa op. Haar 16-jarige zoon Charlie heeft zich voor de tv geïnstalleerd en wil niets anders dan naar de tekenfilm kijken. “Voor nu vind ik dat wel even goed, dan kunnen wij rustig praten,” zegt Vrede. Maar als ze vervolgens een pak koekjes uit de kast trekt voor bij de thee, veroorzaakt dat de nodige opwinding bij Charlie, die autisme heeft en zwakbegaafd is. “Wiiiii”, zegt-ie en wijst naar het pak. Hij wil óók een koekje.

 Tijdens het interview zorgt Charlie constant voor vrolijke achtergrondgeluiden, omdat hij zo meeleeft met de tekenfilm. Charlie ziet eruit als een jongeman van 25 jaar, maar heeft het IQ van een kind van 20 maanden. Praten kan hij niet. Een paar keer loopt hij met grote passen naar Romana omdat er een boterham gesmeerd moet worden, een peertje gegeten of een broek verschoond. Het is hoe een gemiddelde dag van Romana eruitziet als ze niet aan het repeteren of draaien is, of op het toneel staat.

Maar straks komt de oppas, ze moet vanavond draaien, vertelt Romana, die middenin de opnames van de speelfilm I don’t wanna dance zit. Ze heeft een joggingbroek en een hemdje aan. Lekker makkelijk, over een paar uur zit ze toch weer in de make-up. Haar vlechten, die ze tijdelijk heeft laten zetten voor haar rol in de film, zitten samengebonden in een hoge knot op haar hoofd. “Maar na het draaien gaan de vlechten er weer af, hoor,” zegt Romana, die normaal gesproken een superkorte coupe heeft.

Dat korte kapsel nam ze twintig jaar geleden nadat ze aan de toneelschool in Arnhem was afgestudeerd. Dat had een paar redenen: “Ten eerste omdat Charlie als kleuter mijn haarvlechten gebruikte als lianen. Dat was op een gegeven moment vermoeiend. Ten tweede omdat ik merkte dat ze in de theater- en filmwereld niet zo goed weten hoe ze om moeten gaan met black hair. Door het kort te houden, kon ik altijd een pruik opzetten. En kort haar kan alles zijn: edgy, maar ook superclassy. De derde reden was dat ik mezelf wilde strippen van alles wat feminien was, niet veel sieraden of make-up of mooi haar. Nu ik lang haar heb, loop ik op de markt en dan zie ik weer mannen kijken van: hé, wat loopt daar. Je wordt mooi omdat je lippenstift draagt, omdat je lang haar hebt. Maar ik wil zien wie ik ben als ik gestript ben van alles wat buitenkant is.”

Door dat korte haar werd je ook weleens aangesproken als man.

“Non-stop.”

 Hoe vond je dat?

“Nou ja, vooral hoe mensen vervolgens hun excuses aanboden, vond ik erg. Zo van: ‘O, sorry, ik dacht dat je een man was!’ Omdat ik kort haar heb denken ze dat ik sowieso een man ben, en als ze erachter komen dat dat niet zo is, dan ben ik mislukt als vrouw. Dan val je buiten de norm.”

Waarom had je geen zin in dat hele vrouwelijke?

“Het voelde constant opgetut, niet natuurlijk. Voor mij althans niet. Ik zeg niet dat mensen in jurkjes en lippenstift en oorbellen niet natuurlijk zijn, maar voor mij voelde het als iets wat ik aantrek, een masker dat ik opzet om vervolgens mooi gevonden te worden. Terwijl ik vind dat mijn schoonheid veel dieper ligt dan dat. Ik vind mezelf ook echt bloedmooi met kort haar. Daarom wil ik het straks weer kort. Misschien dat ik het daarna wel een beetje laat groeien, omdat ik de film- en theaterwereld een boodschap wil geven: deal with it. Dit is mijn haar, en als je wil dat mijn personage anders is, moeten we met mijn haar doen. Het is tijd dat er meer kennis komt komen over zwart haar en hoe je daar mee omgaat. Net als over make-up. Toen ik 20 jaar geleden als acteurbegon, werd altijd aan mij gevraagd of ik mijn eigen foundation mee wilde nemen, want mijn kleur hadden ze niet. Nu gebeurt dat gelukkig niet meer.”

De norm bevragen en alles wat wel en niet normaal is ter discussie stellen, is typisch Romana. Dat doet ze als acteur in de voorstellingen die ze maakt bij het Nationale Theater – door haar gekscherend de Bijenkorf van de toneelwereld genoemd. (Daarvoor was ze onder andere verbonden aan het Onafhankelijke Toneel en maakte ze de voorstelling Who’s afraid of Charlie Stevens over haar zoon.) Ze won in 2017 de belangrijkste toneelprijs van Nederland, de Theo d’Or, voor haar rol in Race bij het Nationale Theater. De onderscheiding betekende haar doorbraak bij het grote publiek. Media noemden het een mijlpaal in de Nederlandse theatergeschiedenis, omdat ze de eerste zwarte vrouw was die de prijs won. En sindsdien is Romana een graag geziene gast, onder meer bij de televisieprogramma’s De Wereld Draait Door (DWDD) en Zomergasten. Ze heeft het drukker dan ooit; alle dagen dat ze niet in het theater staat worden opgevuld met het schrijven van een boek en verschillende rollen in films en series. “Alleen omdat ik nu bekend ben, hoor,” relativeert ze, “de filmwereld is nog minder divers dan de theaterwereld. Maar gelukkig voor hen ben ik ook goed in mijn werk.”

Je hebt eens gezegd: toen ik die theaterprijs won, werd ik van acteur ineens die zwarte acteur. Waarom voelde dat zo?

“Door de media-aandacht. Ik kom nu denk ik in het Guinness Book of Records omdat ik de eerste zwarte vrouw ben die hem heeft gewonnen, want in de media ging het daar de hele tijd over. Mark Rietman (collega-acteur bij het Nationale Theater, red.) zei: ‘Ik denk dat negen van de tien mensen nog nooit van de Theo D’or hadden gehoord totdat jij hem won.’.”

 Je was ineens een soort Obama van de toneelwereld, zei je.

“Ja, hij was ook de eerste. Maar ik ben natuurlijk geen Obama. Weet je, het is de eerste stap, het is hoe je ergens binnenkomt, hoe je aandacht krijgt. Vervolgens ligt het eraan wat je met die aandacht doet. Bijvoorbeeld onze Rotterdamse burgemeester, of de president, of ik, om mezelf maar in een heel bescheiden rijtje te plaatsen, haha. Dit moet je niet opschrijven hoor, dat is een absurd rijtje! Maar goed, toen ik al die uitnodigingen kreeg van de media dacht ik: prima, dan ga ik bij DWDD zitten omdat ik dan anderhalve minuut op die kruk over dingen kan praten die ik belangrijk vind. Over racisme, autisme, seksisme. En over dingen die ik mooi vind, of spannend. Zo bereik ik toch een miljoenenpubliek, in het theater moet ik daar tien jaar voor spelen.”

Vond je het storend, die nadruk op je kleur?

‘Ja, heel. Ik werd er angstig van. Ik hou van de aandacht, maar ik ben ook een echte Rotterdammer: eerst doen, dan pas praten. Ik woon niet voor niets in Rotterdam-Zuid. Ik functioneer het beste vanuit een soort underdogpositie, of dat heb ik mezelf aangeleerd. Studeren, onderzoeken, luisteren, kijken, als ik een rol voorbereid. Daarna de première en dan pas de reacties. Maar nu krijg je tijdens de eerste try-outs al dat mensen zo gaan zitten kijken: hmm, dat is Romana Vrede. Daar word ik heel zenuwachtig van. Dan ik denk: laat me eerst even werken. Ik wil beoordeeld worden op mijn werk.’

Was alle aandacht ook niet fijn?

‘Nee, sinds die hel begon, heb ik een management dat alle verzoeken doet. Anders ga ik eraan onderdoor. Het is zo veel. En ik heb Charlie die me met beiden benen op de grond houd. Ik bedoel: ik heb vaak drie uur voor de première nog billen staan vegen. That keeps you grounded, trust me.”

Als kind groeide de Rotterdamse acteur op in een witte omgeving in Rotterdam-Zuid. Haar familie was een van de weinige Surinaamse families in de buurt. Thuis was ze het enige kind dat altijd druk en aanwezig was. Maar ook later was ze in alles altijd de eerste of de enige; van al haar vrienden was ze de eerste die een kind kreeg, de enige die een kind kreeg met een beperking en ze was eerste zwarte studente op een toneelschool. En dan date ze momenteel ook nog een zwangere vrouw. “Echt iets voor mij, ik moet altijd weer opvallen!” Romana lacht, en dan weer serieus: “Ik ben altijd al een beetje anders geweest. Ik heb het maar geaccepteerd en omarmd.”

Dat maakt je ook speciaal.

“Opvallen is fijn, maar aan de andere kant het is ook fucking eenzaam. Niemand weet hoe het is om een kind te hebben met autisme en om queer te zijn en zwart, en daar gevierd om te worden. Daarin ben ik een soort frontsoldaat.”

Wat is de grootste misvatting over jou?

“Mensen denken altijd dat ik outgoing en happy ben, want als ze me zien dan geef ik veel energie. Dan is er geen moment van rust. Terwijl ik eigenlijk introvert ben. Ik ben iemand die de telefoon niet opneemt als iemand belt of als iemand appt. Dat ga ik liever uit de weg. Ik heb het nu heel erg druk, en dat is natuurlijk ook heerlijk weet je, begrijp me goed, maar het is niet waar ik op draai, niet wat me energie geeft. Ik denk dat mensen niet doorhebben dat ik iedere dag nadenk over wanneer ik eindelijk weer een dag vrij heb. Een paar dagen geleden was ik op de set en toen kwam de opnameleider naar me toe en die vroeg: ‘Gaat het?’ Ik moest toen bijna huilen omdat hij de eerste was die dat aan me had gevraagd sinds we aan het draaien waren. Mensen denken van mij altijd dat ik sterk ben, dat ik alles onder controle heb. Niemand zal aan mij vragen: zal ik je helpen met dragen? Ze gaan er vanuit dat ik het wel kan. Ik kan superkwetsbaar zijn terwijl ik alle ballen hooghoud, maar dat wordt vaak niet als zodanig gezien.”

Romana loopt naar de televisie, ze vindt dat Charlie wel genoeg Barbapapa heeft gekeken. “Ga maar naar je kamer, even lekker muziek luisteren.” Ze geeft haar zoon een kus, en Charlie loopt braaf richting de trap. Het contact Charlie is niet altijd zo eenvoudig geweest. “Toen hij nog heel klein was dacht ik eerst: ik kan dit niet, ik wil het niet. Ik had geen contact met hem, tenminste niet zoals ik dat wilde. Daar gaat die voorstelling over. Ik probeerde contact te maken vanuit wat normaal is. Een baby zegt dan op een gegeven moment ‘mama’, en die wil bij je zijn. Maar Charlie was zo niet. We waren een keer in een speeltuin en toen wilde hij liever met een vreemde man mee en niet met mij, ik denk omdat die man een beetje op zijn vader leek. Ik voelde me compleet afgewezen en niet erkend als moeder door mijn eigen kind.” En ook later was het moeilijk. Tot twee jaar geleden had Charlie twee tot drie keer per week een agressieve bui. Wie dan in de buurt was kon een klap verwachten. “Dan moest ik me verstoppen op het toilet omdat hij helemaal losging. Ik heb toen ook een slot gemaakt op zijn speelkamer zodat ik hem daar dan even kon opsluiten.”

Romana werkt momenteel aan een boek over haar leven met Charlie. De werktitel: De nobele autist. Het is haar tweede project over Charlie, het eerste was de voorstelling over hem die afgelopen seizoen in reprise ging. In de zomer stond ze ermee op theaterfestival Oerol en Charlie was gewoon mee. “Hij is gek op het strand. Mensen denken altijd dat autistische kinderen niet flexibel zijn, maar dat is helemaal niet waar. Hij is flexibeler dan ik of de meeste kinderen. Veel kinderen zijn van die zeikerds: ‘ik wil dat niet, ik vind dat niet leuk.’ Hij heeft dat helemaal niet, hij is heel meegaand. Als ik vanavond zou verhuizen en zou zeggen we wonen nu in Groningen, dan zou hij dat prima vinden.”

Romana heeft meestal genoeg aan een enkele beweging of geluid van Charlie. Maar hij verrast haar nog steeds weleens. Het feit dat-ie de afgelopen dagen ineens per se bij zijn moeder in bed wilde slapen, bijvoorbeeld. Ze denkt dat het kleutergedrag is, een fase. “Zijn ontwikkeling niet eenlijnig. In sommige dingen is hij echt een 2-jarige. Maar emotioneel lijkt hij soms 80, wijs en heel zorgzaam. Als ik druk doe, dan zegt hij dat ik naast hem moet komen zitten en dan doet hij een arm om me heen: heel even naar Barbapapa kijken, dat is goed voor je. En als je iets aan Charlie vraagt zal hij nooit nee zeggen. Hij altijd bereid om je te helpen, iets te dragen of iets voor je te pakken. Dat vind ik bijna goddelijk, bijna heilig, een soort Ghandhigedrag.”

Ben je door Charlie de acteur geworden die je nu bent?

“Zeker. Op een praktische manier, door pauzes te laten vallen in mijn spel, dat vind ik altijd spannend. Ook absurde overgangen, die heeft hij ook. Het is wat Polonius over Hamlet zei: ‘though this be madness, yet there is method in it’. Maar wat belangrijker is: door hem kan ik me veel beter verplaatsen in andere mensen, en dus ook in mijn personages. Als ik iets niet snap, dan moet ik het verder onderzoeken in plaats van denken: hè, dat is raar. Hij heeft me geleerd meer vragen te stellen, begrip te hebben en opener te zijn. Als we allemaal net iets meer als Charlie zouden zijn, dan zou het een stuk mooier zijn.”

[the-leanor]

Artiestieke familie

Hey,

Dit onderdeel gaat over filmmakers en kunstenaars. 

In de eerste vraag werd er al meteen gevraagd waardoor ik verwantschap voel met de filmmaker of kunstenaar en toen sloeg ik dicht. In mijn hele leven heb ik me nooit echt verwantschap gevoeld met een kunstenaar. 

“Wie is jouw favoriete zangeres?” Op dat soort vragen had ik nooit een antwoord vroeger omdat ik veel leuk vind maar nooit zo erg fan was dat ik het idee had dat het mijn favoriet moest zijn. 

Ik vond het heel moeilijk om dit allemaal te omschrijven. Kies 2 animatie filmmakers die jou inspireren a. Beschrijf van ieder kort wat je aanspreekt in zijn of haar werk. 1 Studio Ghibli, heel mooie manier van een verhaal vertellen. 2 Pizar, De emotie die de verhalen bij mij opwekken. b. Welk thema zie je terug in zijn of haar werk? Niet te veel in your face kleurgebruik. Ik maar 1 film van hun gezien dus ik weet niet welke thema’s nog meer voorkomen dan die ene film. 2 Pixar, pixar maakt hele mooie 3D animaties, voor zover het nu onderdeel van Disney is. c. Waardoor voel je de verwantschap met deze animatie filmmaker / kunstenaar? 1 Ik voel geen verwantschap met de maker, wel met de animatie2 Ik voel geen verwantschap met de maker, wel met de animatie d. Welk(e) genre(s) / gebruikt deze filmmaker?1 Veel water. Bijzondere wezens. Niet realistisch.2 Schattige wezens. Er gebeurd iets, en er is een bepaald(e) doel/droom. Kleurgebruik en tekenstijl A. Beschrijf het kleurgebruik in het werk van jouw twee animatie filmmakers. Zijn er bepaalde kleuren meer aanwezig?1 kleur, maar meer gedempt.2 Veel fellere kleuren. B. Omschrijf de tekenstijl die je ziet? (Indien die aanwezig is).1 De stijl die gebruikt wordt is manga er is netjes getekend. Er word gewerkt met perspectief. Er is gebruik van licht en schaduw.2 Er zit diepte in, alles is best netjes. Is dit realistisch, surrealistisch, gestileerd, geometrisch, grafisch, expressionistisch (vanuit gevoel), schetsmatig, manga, cartoon, abstract. -Hoe word er met vorm, lijnen en licht gewerkt? -Zijn bepaalde vormen meer aanwezig? -Wordt er gewerkt met perspectief of zien we een plat vlak zonder diepte? -Is er slordig getekend of juist netjes? Compositie en editting A. Beschrijf hoe de filmmakers hun beeldscherm compositie invullen. Welke soort shots worden er voornamelijk gebruikt? Sommige animatoren gebruiken veelvuldig een laag standpunt (kikvorsperspectief ) of juist veel close-ups.B. Welke keuzes maken ze met betrekking tot de montage? Wordt er traag gemonteerd of snel? Is het een dynamisch beeld of rustig? Zit er actie in? Werken ze met spanning? 1 Veel omgeving en dan een character off center.  Voor mijn gevoel veel halve body shots. Rustig, als er actie komt word er wel sneller geknipt tussen shots.  2 Pixar laat de omgeving zien dan de mensen, niet veel close ups. In alle disney pixar films veel liedjes.    1Materiaal A. Beschrijf de materiaalkeuze waarmee/waarop/waarvan de animatie gemaakt is. Denk aan houtskool/pen/potlood/verf/inkt/klei. Ook als het een 3d animatie stijl is, kan er gekozen zijn voor een textuur of structuur dat lijkt op bepaalde materialen. Wat is de drager: papier/foto’s/post-its/doek/muren/stoeptegels/etc. Zo is de graffitti-kunstenaar Blu is bekend geworden om zijn animaties op gebouwen.Personages en details A. Omschrijf de vormgeving en het uiterlijk van de personages. Denk aan verhoudingen van het lichaam en gezicht en de opvallende vormen waaruit het karakter opgebouwd is.  Ghibli schetst eerst op papier en werken dan uit. Manga characters en wezens die niet echt zijn in deze wereld. Ze gebruiken veel details om een wereld te bouwen in hun films. De wereld voelt tastbaar en realistisch.  Pixar, gebruikt simpele vormen om een character op te bouwen of als het om mensen gaat maakt het schattiger door grotere ogen.  Pixar gebruikt immens veel kleine details om dingen toch realistischer te laten voelen ook al is het een 3D animatie. Veel kleur, felle kleuren.  Deel 2: kunstenaars die jou inspireren Lois van Baarle en Djamilla Knopfa. Beschrijf van ieder wat je aanspreekt in zijn of haar werk.Lois heeft een bijzondere eigen stijl ontwikkeld, haar menselijke schetsen zijn menselijk, maar ook heel anders omdat de proporties niet realistisch zijn. Ik vind het gevoel dat ze in haar werken meegeeft heel fijn om te ervaren.  Djamilla schets heel veel details in de natuurgebieden of stedelijke omgevingen die ze tekent. Daardoor lijkt het net echt, alleen zijn de karakters dan weer in haar manga stijl. Ik word er zelf stil van, haar werken geven innerlijke rust. b. Welk thema zie je terug in zijn of haar werk? Lois tekent over het algemeen alleen meisjes. Djamilla tekent ook veel meisjes en veel natuur en dieren. Het gevoel dat haar werk geeft is rust. c. Waardoor voel je de verwantschap met deze kunstenaar?Ik wil ook graag digitaal leren tekenen. Ik voel ook verwantschap met Lois omdat ze Nederlands is, maar ook omdat ik haar stijl toen heel mooi vond.  Djamilla inspireerde mij omdat ik echt verbijsterd was dat iemand zo mooi een omgeving neer kan zetten en het ook zo’n mooi gevoel kan geven. Ik hou heel erg van het gevoel dat de natuur mij geeft.   d. Kan je iets vertellen over: Kleurgebruik - Materiaal - Details – Omgeving Lois gebruikt geen super felle kleuren. Werkt soms maar met één kleurtint. Ze tekent digitaal. De omgevingen zijn simpel, meestal staat het meisje centraal en is er geen omgeving, wel een achtergrond.  Djamilla gebruikt zachte kleuren. Alles oogt zacht, maar het is niet alleen pastel. In werken waar het nacht is word veel donker gebruikt. Haar omgeving is heel uitgebreid en veel details. Let goed op de lichtval voor realisme. Ze tekent digitaal.   Ik hoop dat ondanks COVID-19 het goed met jullie gaat.

Bedankt voor het lezen en zie je snel weer!