#Het Instituut voor Publieke Waarden

[moerwijkcoop]

Kloofdichters VPRO Tegenlicht met oa Wendy Broeders van buurthuis Heeswijkplein 10

Er loopt een kloof door Nederland tussen rijk en arm. Maar Tim ‘S Jongers heeft het liever over de kloof tussen ‘hoopvollen’ en ‘hooplozen’. Hoe kunnen we die overbruggen? Tegenlicht gaat op zoek naar mensen die beide werelden kennen: de kloofdichters. VPRO Tegenlicht laat de kloven zien die dwars door Nederland lopen, maar vooral de mensen die die kloven proberen te dichten. Want die kloven,…

[actuma]

Overheid gaat meer doen om problemen algoritmen te voorkomen

Om te voorkomen dat burgers in de problemen komen als gevolg van verkeerd gebruik van algoritmen, gaat de overheid snel maatregelen nemen. Dat schrijft staatssecretaris Van Huffelen (Digitalisering) in een aantal brieven aan de Tweede Kamer. Het aanstellen van een algoritmetoezichthouder, transparantie over het gebruik van algoritmen en implementatie van effectieve Europese regelgeving zijn daarbij speerpunten. Burgers moeten zelf regie kunnen houden op hun digitale leven en de digitale wereld ook kunnen vertrouwen. Daarom is het belangrijk dat algoritmes die op de markt komen de rechten van mensen respecteren. Dat geldt voor algoritmes van bedrijven, maar ook voor toepassingen door de overheid. De overheid heeft wat dat betreft een voorbeeldfunctie. Van Huffelen: “De nadruk moet bij inzet van algoritmen niet alleen liggen op het bestraffen van mensen.  Er zijn nu ook veel algoritmen die goede dingen doen. Juist nu mensen in financieel zwaar weer terecht komen wil ik dat de overheid algoritmen vooral inzet om mensen te helpen, bijvoorbeeld bij het gebruik van regelingen zoals bij UWV en SVB. Dat er een algoritme komt dat mensen wijst op regelingen die ze mislopen waar ze wel recht op hebben. Ik laat nu uitzoeken hoe zoiets zou kunnen werken. Ik heb ook geld uitgetrokken om met oplossingen te komen om met data en algoritmen armoede en problematische schulden te bestrijden. Algoritmen moeten alleen gebruikt worden wanneer het echt nodig is om de overheid goed te laten werken.” Kansen verzilveren De overheid heeft de plicht om grondrechten te beschermen en publieke waarden te borgen– in het bijzonder veiligheid, democratie, transparantie, zelfbeschikking, non-discriminatie, participatie, privacy en inclusiviteit. Dat is ook nodig om de kansen van de digitale transitie verantwoord te kunnen verzilveren. Net als een innovatief en gelijk economisch speelveld met eerlijke concurrentie, consumentenbescherming en brede maatschappelijke samenwerking. Als het gaat om algoritmen gaan wetgeving en toezicht ervoor zorgen dat algoritmen en hun toepassingen eerlijk en transparant zijn, zodat burgers en bedrijven op een goede behandeling kunnen vertrouwen. Mensenrechten Op verzoek van Van Huffelen deed het Rathenau Instituut onderzoek naar bescherming van mensenrechten bij de inzet van algoritmen. Het onderzoek brengt in kaart welke maatregelen uitvoeringsorganisaties nemen om bij de ontwikkeling en het gebruik van profilerende systemen mensenrechten te borgen en hoe zij deze borging kunnen versterken. De staatssecretaris onderschrijft de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport en concludeert dat de overheid zich moet baseren op heldere juridische eisen en ethische beginselen, die overal eenduidig worden toegepast. Er zijn nu bijvoorbeeld verschillende richtlijnen uitgebracht en methoden ontwikkeld om algoritmen op risico te toetsen, maar hier is meer stroomlijning en prioritering nodig. Dat moet resulteren in een implementatiekader voor de inzet van algoritmen. Daarnaast is van groot belang om het gesprek over inzet van algoritmen binnen de overheid en tussen overheden op gang te brengen en kennis te delen voor een goede implementatie. Van Huffelen: “Algoritmen moeten vooraf worden getoetst en gedurende het gebruik steeds weer worden onderzocht op datakwaliteit, proportionaliteit en mogelijke bias. Het is met name van belang om ons in elk geval te richten op algoritmen met een hoog risico op het schenden van fundamentele rechten. Op deze algoritmen moet helder toezicht worden ingericht, vooraf, tijdens en na het gebruik. En de werking en inzet moeten transparant zijn, waarbij het duidelijk is waar burgers en bedrijven hun recht kunnen halen wanneer ze menen dat het algoritme onrechtmatig wordt ingezet.” Europese wetgeving Om te komen tot een verantwoorde inzet van algoritmen spelen Europees beleid en wetgeving (in wording) een belangrijke rol. Het kabinet zet zich in Europees verband sterk in voor betere bescherming van burgers (waaronder kinderen) en dat alleen algoritmische toepassingen op de markt komen die fundamentele rechten respecteren. Nederland zet zich daarom in dat de AI-verordening (Artificial Intelligence) een risicoanalyse ten aanzien van fundamentele rechten expliciet verplicht, dat transparant moet worden waar overheden gebruik van AI maken en dat er rechtsingangen zijn voor burgers wiens recht geschonden is. Waar nodig stellen we nationaal aanvullende eisen. Zo gaan we voor de Nederlandse overheid een stap verder en zetten we een algoritmeregister op en werken we met overheden aan eerder genoemde implementatiekader ‘inzet van algoritmen’. De uitwerking van het algoritmeregister en het implementatiekader vinden komend jaar plaats in nauwe samenwerking met overheden en experts. Naar verwachting publiceert de staatssecretaris in november van dit jaar de werkagenda Digitalisering, met daarin een uitwerking van de ambities van het kabinet rond dit thema. Bron: Rijksoverheid Read the full article

[rogerverhoeven]

Evgeny Morozov - Long Live Amsterdam - Leve Amsterdam from De Balie on Vimeo.

Who controls our city? Its citizens, its politicians, or its companies and technologies that operate outside of our visible democratic realm, such as Uber and AirBnb. When discussing the future of Amsterdam, it is impossible to do so without reflecting on the role that digital technologies play, for example “smart” technologies that are meant to make life in Amsterdam easier. Who owns and profits from these technologies? Do they make all of our lives better or just the lives of the lucky few? One of the world’s most renowned internet critics Evgeny Morozov will share his vision on the relation between cities and technology and how this analysis fits within a broader critique of increasingly digitized and financialized capitalism. A story that directly relates to Amsterdam and its decision-making in the coming years.

Internet critic, philosopher and scholar Evgeny Morozov has for years shaken up the public debate about technology and internet with his visions – that are often diametrically opposed to predominant truths. In his book To save the world, click here! Morozov argues that you can’t solve political problems with technological solutionism, even in a city like Amsterdam. After his lecture, Morozov will discuss the specific situation in Amsterdam with politicians, experts and stakeholders. Please watch this site for the line-up.

About Long Live Amsterdam The stakes were high for our national elections, but for the people who want to exert influence on their local neighborhood, community and streets, the municipal elections of March 21th 2018 is a crucial moment. What should Amsterdam be like in ten years from now? Amsterdam is more crowded than ever, the housing market is under pressure and tension between poor and rich, white and black and low and high educated people is still there. That’s why De Balie invites interesting international and national speakers to fuel the debate in Amsterdam with their vision and expertise. All visions will come together in the run-up to the big municipal debate organized on March 20th!

Live stream 2017-10-30

This video is also at: vimeo.com/debalie/evgenymorozov youtu.be/UOsqWqSBJ54

debalie.nl/agenda/podium/leve-amsterdam%3a-evgeny-morozov/e_9783035/p_11769804/

debalie.tv

N E D E R L A N D S :

Wie heeft de macht over de stad? De inwoners, de politici, of ligt de macht bij bedrijven en technologieën die buiten ons democratisch zichtveld liggen, zoals Uber en Airbnb? Als we naar de toekomst van Amsterdam kijken moeten we de rol van digitale technologie meenemen, denk aan “slimme” technologie die ontworpen wordt om ons leven in Amsterdam makkelijker te maken. Wie profiteert en ontwikkelt deze technologie? Maakt het ons aller leven beter, of slechts dat van een paar individuen? Wereldberoemd internetcriticus Evgeny Morozov deelt in De Balie zijn visie op de relatie tussen steden en technologie. Een verhaal dat direct raakt aan Amsterdam en de keuzes die gemaakt moeten worden in de komende jaren.

Internetcriticus, filosoof en academicus Evgeny Morozov schudt al jarenlang elk publiek debat op met zijn tegendraadse visies op technologie en internet, die vaak lijnrecht ingaan tegen heersende waarheden. Met zijn boek Om de wereld te redden, klik hier! bekritiseert hij het idee dat je met technologie politieke problemen kunt oplossen. Morozov houdt Amsterdam een spiegel voor, en gaat na afloop van zijn lezing in gesprek met Amsterdamse politici, experts en belanghebbenden. Onder leiding van Renée Frissen (Actie-onderzoeker bij het Instituut voor Publieke Waarden) en Tim Wagemakers (redacteur De Balie) spreekt Morozov met onderzoeker Martijn de Waal en wethouder Laurens Ivens (Wonen). Ivens onderhandelde namens de gemeente onder meer met AirBnB. De Waal is co-auteur van het boek De Platformsamenleving Strijd om publieke waarden in een online wereld. Houd de site in de gaten voor de definitieve line-up.

Voertaal: Engels

Lees meer: debalie.nl/agenda/podium/leve-amsterdam%3a-evgeny-morozov/e_9783035/p_11769804/

De Balie social media:

vimeo.com/debalie youtube.com/debalievideo twitter.com/DeBalie facebook.com/debalie instagram.com/de_balie

Site: debalie.nl .

[selfsufficientjourney]

Tine De Moor- Homo Cooperans

Dit is de tekst, waarin ik bepaalde stukken uit de tekst zal citeren, om daar vervolgens op te reageren met de vragen die ik heb. Ik vind het van belang om dingen altijd te blijven te bevragen, om te voorkomen om andermans opinie klakkeloos over te nemen.

De realiteit is echter dat er tussen technologie en oplossing een andere stap nodig is: het bouwen van solide, veerkrachtige instituties die normen en waarden creëren waarmee het gedrag van individuen zo gereguleerd wordt dat het de problemen van vandaag oplost en de toekomst rooskleuriger maakt.

Is dit werkelijk noodzakelijk? Wat zou het eigenlijk opleveren? Hoe ziet het er precies uit als we veerkrachtige instituties zouden hebben, die normen en waarden creëren waarmee het gedrag van individuen zo gereguleerd wordt, dat het de problemen van vandaag oplost? 

Dit principe is eenvoudig om uit te schrijven, maar waar ligt onze wens eigenlijk echt? Dat we gereguleerd worden door de normen en waarden van het instituut die ons als individu reguleren? Is dat echt waar de kern ligt? Want hoe weten wij nou of die instituten de juiste waarden en normen hebben? Hoe worden wij hierdoor beïnvloed? Is dit het antwoord op een rooskleurige toekomst? Hoe wordt dit exact uitgelegd in de tekst/ hoe kan ik mijn eigen draai geven aan dit gegeven?

Nederlandse politici zijn ook niet blind voor wat er gebeurt in de samenleving. Onder noemers zoals “burgerkracht”, “zelforganisatie”, “weconomy”, “horizontalisering”, “decentralisering” regende het de afgelopen jaren rapporten in opdracht van overheden over de kenmerken, mogelijkheden, en gevolgen van deze nieuwe ontwikkelingen.

Wat zijn precies de gevolgen die ontstaan uit deze weconomy? Staat dit niet juist in contrast met het idee wat Tine De Moor uitdraagt? Of zijn de instituten georganiseerd vanuit deze instelling die de individuen reguleren?

Wat is er gekomen door het neoliberalisme? heeft dit voor een enorme verandering gezorgd?

We zien dit na de eerste ontwikkelingen van de markten tijdens de middeleeuwen (met een versnelde ontwikkeling van de land-arbeidsmarkt), we zien dit na een sterke golf van liberaal denken en privatisering in de negentiende eeuw, en we hebben dit vrij recentelijk nog zien gebeuren na de privatisering van publieke diensten (neoliberalisme) in de laatste decennia van de twintigste eeuw. Vanaf de jaren 1980 wordt binnen Europa – mede onder druk van de Europese Unie – sterk ingezet op liberalisering van publieke diensten en goederen, o.a. via Public-Private-Partnerships.

Neoliberaal beleid wordt verder geassocieerd met de vrije markt, economisch laissez-faire beleid, afschaffing van prijscontrole door de overheid, deregulering van kapitaalmarkten en vermindering van internationale handelsbelemmeringen. Aan deze definitie van het neoliberalisme, kunnen we aflezen dat er enorme veranderingen zijn gekomen, voornamelijk waarin de overheid een gedeelte autoriteit moest inleveren. Heeft dit gedeelte uit de historie van de liberalisering van economie de weconomy juist versterkt of afgezwakt? Hoe zou onze samenleving er hedendaags uitzien als deze veranderingen nooit ter sprake waren gekomen? Ik denk zelf dat er dan een volledig andere mentaliteit was. Door de privatisering van openbare partnerships binnen de economy ging men erg inspelen op de beeldcultuur, waarin hetgeen wordt aangeleverd, waar men naar denkt te verlangen, terwijl het eigenlijk voor ze wordt bepaald. Dit komt aangezien hogere instuties voor het zeggen hebben welk aanbod het meeste kans heeft op verkoop, maar ook op welke producten juist underrated blijven, aangezien de mens hier geen vraag naar lijkt te hebben. Echter weten we niet of dit de waarheid is, we zijn namelijk afhankelijk van de instituties die het voor ons bepalen. Er is geen gezamelijke inspraak van de weconomy, omdat de ‘gewone burger’ geen inspraak heeft op wat we aangeboden krijgen, daarom blijft de burger onwetend over waar hij als burger onder bezwijkt. De realiteit wordt vervormd door hogere instituties, die ‘onze dromen en wensen’ kant en klaar aanleveren op een dienblad. De mens bevraagt het systeem niet meer en volgt deze klakkeloos. Het gevolg hiervan is dat de instituties weten dat dit systeem slechts focust op winst. Dat heeft weer als gevolg dat hogere machten niet uitgaan van correcte normen en waarden die het individu kunnen reguleren, maar in plaats daarvan is de factor winst het meest van belang. Deze mentaliteit die alleen is gericht op kapitaal en niet op community, zorgt voor een verkeerd groepsgedrag binnen de samenleving. De mens is nou eenmaal iemand die volgt, slechts wanneer de mens het voorbeeld krijgt dat het anders kan, zal hij het initiatief tonen, om zich tegen het systeem te verzetten.  Om wederom een impressie te geven van hoe erg de beeldcultuur invloed heeft op ons gedrag in de samenleving, zal ik een quote citeren van artiest Yumna Al-Arashi, die zichzelf identificeert op social media als @yumnaaa. De quote gaat als volgt: “We cancel people based on images of who we think they are. Our world has become so divided. Were bloodthirsty, ready to judge”  

 Wat zou dit (wat het volgende stuk benoemt) voor een positieve rol kunnen spelen in het individuele niveau?

Anderzijds heeft de toenemende marktintegratie ook een positieve rol gespeeld op het individuele niveau. Uit het werk van antropologen weten we dat een hogere mate van contact met markten individuen tot een hogere mate van bereidheid tot wederkerig handelen kan aanzetten.

Staat wederkerig handelen gelijk aan weconomy? Wellicht is de toenemende marktintegratie een positief proces, aangezien dit voor een podium zorgen voor de creatieve ondernemers die niet zozeer gericht zijn op massaproductie, maar op authenticiteit. Ik ben ervan overtuigd dat de massale producties ervoor zorgen dat de beeldcultuur onze dromen voorkauwt en uitspuugt. Wat is nu nog authentiek? Wanneer krijgen we eindelijk het recht om te weten wat er verder allemaal nog schuilt achter de massa producerende markt? Want hoewel er steeds meer sprake is van integratie in de markt, betekend dit niet dat degene met de meerderheid toe zal geven op de elementen van het systeem, waarin niet correct wordt gehandeld. De droom word nog steeds aangedragen, ter omwille van wat er allemaal achter schuilt. Neem bijvoorbeeld de enorme kledingindustrieën, wat ze allemaal veroorzaken wat betreft vervuiling, maar ook de incorrecte en oneerlijke manier van omgaan met de mensen die werkelijk ervoor zorgen dat alles bewerkstelligt kan worden, omdat ze het systeem wel moeten volgen, aangezien de afhankelijkheid van inkomsten. De maker en het proces wordt nooit benoemd, omdat deze niet moraal correct is. Er is echter nog steeds geen probleem met de voorgekauwde dromen van de mens presenteren, die elkaar steeds meer beïnvloed, die helemaal niet uitgaat van een weconomy en zeker niet van goede waarden en normen die ze als instituut kunnen reguleren op het individu. https://www.ris.uu.nl/ws/files/20148613/_PUB_Homo_cooperans_NL.pdf

[stefselfslagh]

De Nieuwe Mens. Is Facebook ons aan het radicaliseren?

‘Eerst verandert de mens de technologie en daarna verandert de technologie de mens’, luidt de boutade. In de vijfdelige reeks ‘De Nieuwe Mens’ ga ik na hoe de digitale revolutie ons doen, denken en voelen beïnvloedt.

De algoritmes van Google bepalen mee hoe we naar de wereld kijken. En sociale media zijn wapens geworden in de strijd om de publieke opinie. Is de nieuwe mens een gemanipuleerde mens? Of kunnen we technologie ook gebruiken om ons aan misleidende krachten te onttrekken?

Feministen zijn seksueel verknipte manwijven. Nationalisten zijn rechtse plomperds met heimwee naar de jaren dertig. En vluchtelingen zijn parasieten die zich niet alleen aan onze welvaart maar ook aan onze vrouwen komen laven. We leven - om het donzig uit te drukken - in gepolariseerde tijden. Het vraagteken lijkt vervangen door het uitroepteken. Fulmineren is het nieuwe discussiëren.

Opiniemakers leggen de oorzaak van ons gebrek aan wellevendheid opvallend vaak bij de sociale media. En ze doen dat niet zelden in bewoordingen die al even onbehouwen zijn als het taalgebruik dat ze aanklagen. 'Facebook is een beerput van gescheld en polarisering.' 'Twitter is de open riool van onze maatschappij.'  'Instagram is een potsierlijke parade van poseurs.'

Hebben de wijsneuzen op de opiniepagina's een punt? Transformeert het verdienmodel van sociale media ons onvermijdelijk in betweterige kemphanen? Wouter van Noort, technologiejournalist bij NRC Handelsblad, is geneigd om te denken van wel: "Sociale media sluiten ons op in de echokamer van ons eigen gelijk. Op Facebook omringen we ons bijna uitsluitend met gelijkgestemden: we krijgen op onze tijdslijn enkel dingen te zien waar we het al mee eens zijn. Daardoor raken we nog meer overtuigd van ons eigen gelijk. En zetten we ons nog meer af tegen andersdenkenden."

Ondanks hun We Are The World-achtige beloftes verdelen sociale media ons meer dan dat ze ons met elkaar verbinden? "Zo is dat. Facebook en Twitter maken de opinies van onze peers zichtbaar en versterken onze neiging om ons daaraan te conformeren. Zo wordt de publieke opinie opgesplitst in clubjes van gelijkgezinden. Uit onderzoek blijkt dat bijna elke wijk in Amsterdam een eigen politieke identiteit heeft: je hebt een GroenLinkse wijk, een DENK-wijk, een PVV-wijk, ... De bewoners van die wijken zijn volledig doordrongen van hun eigen denkbeelden. En bestrijden in groepsverband mensen met afwijkende opinies."

"Je zou kunnen zeggen: prima, onze democratie is net gebaat bij de botsing van ideeën. En dat klopt, maar dan moeten de ideeën wel botsen. En dat doen ze vandaag niet. Of toch niet op een betekenisvolle manier. Er wordt wel vanalles geroepen, maar niemand maakt de synthese. Daar schiet de democratie weinig mee op."

De stem van Bart De Wever

Om te vermijden dat de nieuwe mens een enggeestige mens wordt, ontwikkelen onderzoekers van de UGent momenteel een algoritme dat onze filterbubbel uit elkaar moet doen spatten. Het algoritme zou geen rekening houden met de populariteit van een artikel, maar enkel met de inhoud ervan: komen er voldoende verschillende opinies aan bod of niet? Mooi van de UGent, vindt Wouter van Noort, maar: "Hoe goed de onderzoekers het ook bedoelen: ook in hún algoritme zullen waarden en vooroordelen verwerkt zijn."

Katleen Gabriels, universitair docente filosofie en ethiek aan de TU Eindhoven, sluit zich daarbij aan. "Een algoritme is nooit neutraal. In de Google-algoritmes bijvoorbeeld, zijn maatschappelijke stereotypen verwerkt. Zo zouden advertenties voor goedbetaalde jobs minder vaak op de schermen van vrouwen verschijnen dan op die van mannen. En het ergste is: we hebben dat niet eens door. Het bewijst hoe makkelijk onze kijk op de wereld beïnvloed kan worden."

Dat technologie mogelijkheden biedt om in ons hoofd te kruipen en ons gedachtengoed te kapen, blijkt ook uit de overweldigende hoeveelheid alternative facts die we sinds een paar jaar over ons uitgestort krijgen. "En het gaat er in de toekomst alleen maar erger op worden", zegt technologie-ondernemer Peter Hinssen. "Fake news is niks in vergelijking met wat ons nog te wachten staan. Ken je Lyrebird? Dat is een setje van algoritmes waarmee je om het even welke stem kan namaken op basis van één minuut aan bronmateriaal. Met één minuut uit een speech van Bart De Wever kan je een volstrekt geloofwaardig, maar totaal vervalst geluidsfragment creëren waarin De Wever zogezegd toegeeft dat het Vlaams-nationalisme een achterhaalde ideologie is. En met de software van Face2Face kan je mensen zelfs in YouTubevideo's dingen laten zeggen die ze nooit gezegd hebben."

"Geloof me: we staan voor waarachtigsheidsissues zoals we er nog nooit gekend hebben. Authenticiteit zal in de toekomst steeds belangrijker worden: who's genuine and who's not? Bedrijven die met behulp van blockchaintechnologie zullen kunnen uitmaken wat echt is en wat niet, zullen veel geld verdienen."

Tot het zover is, voert Facebook een bij voorbaat verloren strijd tegen de vele als nieuwsberichten vermomde leugens: zelfs met een leger van tienduizend factcheckers krijgt Mark Zuckerberg amper 1% van het nieuwsaanbod op zijn platform gecontroleerd. Dweilen met de kraan open noemen ze dat in de analoge wereld. Rogier De Langhe, economiefilosoof aan de UGent: "Facebook heeft geen controle meer over het platform dat het heeft gecreëerd. Het enige wat ze volgens mij nog kunnen doen, is hun netwerk zélf nieuwsberichten laten controleren. Ik zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: 'Op economisch gebied verlaat ik mij op Geert Noels. Als Noels zegt dat een bericht fake is, hoef je het mij niet te tonen.' En op politiek gebied zou ik vervolgens Bart Eeckhout kunnen mandateren. Enzovoort. Tot ik een hele resem deskundigen heb aangeduid. Zo ontstaat er een liquide vorm van gezag die wellicht efficiënter is dan het Ministerie van Waarheid dat Facebook nu probeert te installeren."

Weg met Weinstein

Voor u denkt dat technologie ons herleidt tot machteloze doelwitten in een steeds brutaler wordende informatie-oorlog: er is ook goed nieuws. Ons ontzag voor the powers that be brokkelt namelijk sneller af dan een ijsschots op Antarctica. Als de digitalisering in onze hoofden al één nieuw idee heeft gedeponeerd, dan wel de overtuiging dat we voor de organisatie van de samenleving steeds minder afhankelijk zijn van klassieke hiërarchieën.           Rogier De Langhe: "De digitalisering heeft het gemakkelijker gemaakt om elkaar te vinden en met elkaar samen te werken. De klassieke machtsstructuren worden steeds meer vervangen door digitale netwerken. Kickstarter maakt de bank als leningverstrekkend instituut overbodig. En de #metoo-beweging is mogelijk gemaakt door Twitter, niet door één of andere overheidsinstantie die zich bekommert om slachtoffers van seksuele intimidatie."

Het nietige individu slaat terug, zoals Bart Eeckhout onlangs schreef? Connectiviteit is de nieuwe machtsfactor? "Absoluut", zegt De Langhe. "Doordat we ons beter dan ooit kunnen verenigen, kunnen we de machthebbers weerwerk bieden. In een hiërarchisch gestructureerde maatschappij kan je het aantal informatiestromen beperken en een deel van de informatie voor jezelf houden. In de horizontaal georganiseerde samenleving van vandaag lukt dat niet meer. Gevolg: de bazen zijn minder machtig geworden. Als je vroeger als jonge actrice in Hollywood aankwam, stelde je vast dat alle wegen naar de top via Harvey Weinstein liepen. Vandaag zijn er duizenden manieren om het daar te maken: Justin Bieber werd beroemd nadat hij een filmpje van zijn deelname aan een zangwedstrijd  op YouTube had gezet. Technologie heeft de macht van figuren als Weinstein doen eroderen en die van gewone stervelingen doen toenemen."

Dat we ons in netwerken kunnen verenigen, heeft volgens De Langhe nog een ander voordeel: het stelt ons in staat om op een verfrissende manier naar problemen te kijken. "Neem nu de opwarming van de aarde. Ik geloof niet dat de oplossing voor dat probleem van de natiestaten zal komen. Staten zijn ooit opgericht om de kolonisatie makkelijker te laten verlopen. Om andere gebieden in de wereld te exploiteren en elkaar te beconcurreren. Het is ondenkbaar dat ze plots samen rond het kampvuur zullen gaan zitten en zeggen: 'Makkers, laten we onze eigenbelangen vergeten en zij aan zij tegen climate change strijden.' Ik heb meer vertrouwen in de collectieve wijsheid van netwerken: die kunnen de belangen van de natiestaten negeren en op een open source-achtige manier oplossingen formuleren."

Kunnen bottom-up-initiatieven in alle sectoren van de maatschappij top-down-structuren vervangen? Zullen nationale overheden straks enkel nog hun eigen overbodigheid etaleren? Wouter van Noort is er toch niet helemaal van overtuigd. "Het is heel populair om te zeggen dat overheden nutteloos zijn geworden. Maar je kan niet álles aan digitale netwerken overlaten. Zie ook: de huidige heisa rond initial coin offerings. Een initial coin offering is een ongereguleerde vorm van crowdfunding waarbij een start-up met blockchaintechnologie zijn eigen virtuele munt uitbrengt en aan investeerders verkoopt. Een alternatieve zoektocht naar kapitaal, zeg maar. Best innovatief. Alleen geven initial coin offerings blijkbaar op grote schaal aanleiding tot fraude en oplichterij. Het toont aan dat netwerken niet zaligmakend zijn."

"Ik denk trouwens dat we soms ook de impact van digitaal actvisme overschatten. Als maatschappelijke bewegingen zich enkel via sociale media organiseren, zijn ze vaak nogal vluchtig. Occupy Wall Street heeft niet tot betekenisvolle veranderingen geleid. Het is heel gemakkelijk om vanop je sofa met de smartphone in de hand actie te voeren. Maar als er écht geprotesteerd moet worden - als de goede zaak bloed, zweet en tranen vraagt - dan zeggen we toch vaak: 'Nah. Ik ga nog een potje Netflix kijken.'"

Een universeel brein

Toch ziet het er naar uit dat de digitalisering ons politieke bewustzijn flink heeft aangescherpt. Steeds meer mensen vragen zich af of technologie ons niet kan helpen om de parlementaire democratie te vervangen door een besluitvormingssysteem dat minder last heeft van partijpolitiek gekonkel. Artificiële intelligentie-systemen, hoor je weleens, zijn veel beter geschikt zijn om een rationeel beleid uit te stippelen dat onze politici met al hun tekortkomingen.

Francis Heylighen, cyberneticus aan de VUB en gespecialiseerd in het onderzoek naar zelforganiserende systemen, heeft zo zijn twijfels. "AI-systemen kunnen in data patronen ontwaren. Dat maakt hen zeer geschikt om de gevolgen van bepaalde beslissingen te berekenen. Een beetje zoals het Planbureau vandaag doet, alleen nog grondiger. Maar wat AI-systemen niét kunnen, is weten wat goed of slecht is. Geen enkele computer kan ons vertellen wat wij willen. Dat kunnen alleen wij zelf."

Kunnen we AI-systemen dan niet met onze waarden injecteren? Een beetje programmeur heeft dat toch zo gefikst? "Nee", zegt Heylighen. "Je zal altijd dingen over het hoofd zien, waardoor het systeem belachelijke beslissingen zal nemen. Stel dat je een AI-systeem programmeert om mensen gelukkig te maken. En dat je het leert dat een glimlach een goeie indicator is van geluk. Dan is het mogelijk dat het systeem overal smileys zal gaan tekenen, in de volle overtuiging dat het van de wereld een gelukkiger plek aan het maken is. Het is een illusie om te denken dat AI-systemen menselijke waarden kunnen overnemen."

Qua alternatief voor de parlementaire democratie gelooft Heylighen meer in collectieve dan in artificiële intelligentie. "We zouden een sociaal netwerk kunnen maken waarin we aanduiden welke mensen we vertrouwen: ons lief, onze beste vrienden, onze ouders, noem maar op. Al die mensen duiden op hun beurt aan wie zíj vertrouwen, tot iedereen geconnecteerd is door een netwerk van vertrouwensrelaties. Als er over een voorstel gestemd moet worden, wordt dat in het hele netwerk aangekondigd. Wie inhoudelijk over het voorstel kan oordelen, stemt. Wie er niks van afweet, stemt niet. Maar degenen die stemmen, doen dat niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de mensen die hen - rechtstreeks of onrechtstreeks - hun vertrouwen hebben gegeven. Op die manier zal competentie zwaarder doorwegen. Als het voorgelegde voorstel over technologie gaat, zal mijn stem meer gewicht in de schaal leggen. Als het over voetbal gaat, zal een sportjournalist meer zijn stempel drukken. Zo kunnen we met technologie onze collectieve intelligentie benutten. In theorie is het perfect mogelijk om een global brain te maken: een universeel, probleemoplossend systeem dat de belangen van de natiestaten overstijgt."

De sektes van Silicon Valley

Global brain: het is een term die zo uit de wereldverbeterende mission statements van Mark Zuckerberg en Larry Page geplukt had kunnen zijn. Silicon Valley-iconen hebben namelijk de neiging om zich behalve als ondernemers ook als verlossers van de mensheid te gedragen. Volgens Franklin Foer, de auteur van Ontzielde Wereld, willen Zuckerberg & co de wereld herschapen naar hun ideaalbeeld: "Ze dromen van een global community en willen met behulp van technologie zelfs de dood overwinnen." Zijn techondernemers profeten in het diepst van hun gedachten? Of dienen hun idealistische praatjes enkel om hun commerciële doelstellingen te camoufleren?

Wouter van Noort: "Ook al klinken hun woorden groots en meeslepend, hun daden zijn vaak te herleiden tot eigenbelang. Als Mark Zuckerberg India van gratis internet voorziet, is dat onder de voorwaarde dat de Indïers het internet betreden via Facebook. Silicon Valley-ondernemers willen niet zomaar de wereld verbeteren. Ze geloven dat de wereld beter wordt als zíj beter worden. Laten we dus maar opletten met het blind achternalopen van de grote techbedrijven."

Mark Coeckelbergh, technologiefilosoof aan de universiteit van Wenen, couldn't agree more. "De technologische toekomstvisioenen van mensen zoals Elon Musk worden nauwelijks in vraag gesteld. En dat is een probleem. Want Musk & co mogen dan wel technisch onderlegd zijn, ze hebben vaak geen oog voor sociale en ethische kwesties."

"Na de tweede wereldoorlog hebben we gezegd: we moeten strijden tegen elke vorm van totalitarisme. En terecht. Alleen lijken we te denken dat potentiële despoten enkel politici kunnen zijn. En dat is niet zo. Het totalitaristische denken situeert zich vandaag veeleer in de technologische hoek. Het is dan ook hoog tijd dat we bedrijven zoals Facebook en Google een stuk kritischer gaan benaderen."

[aboutict]

‘Tijd voor regie in de digitaliseringsgolf’

In het rapport ‘Opwaarderen - Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving’, stelt het Rathenau Instituut dat de overheid, het bedrijfsleven en het maatschappelijke veld onvoldoende zijn toegerust om onze menselijke waarden en fundamentele rechten... http://dlvr.it/Q5kYr0

[doofpotwmo-blog]

Dit is de onzichtbare prijs van het stijgende eigen risico

Dit is de onzichtbare prijs van het stijgende eigen risico

Er is een verband tussen inkomen en psychische zorg. Beeld © iStock

Het eigen risico gaat wederom omhoog. Het nieuwe kabinet lijkt blind te zijn voor een vicieuze cirkel: wie geen bestaanszekerheid heeft, krijgt meer financiële stress en heeft meer psychische zorg nodig, schrijven Albert Jan Kruiter en Eelke Blokker van het Instituut voor Publieke Waarden. De maatschappij betaalt de rekening.

Br…